Ruhe sanft: Kulturgeschichte des Friedhofs
Gespeichert in:
1. Verfasser: | |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | German |
Veröffentlicht: |
Kevelaer
Butzon & Bercker
2009
|
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis |
Beschreibung: | 331 S. Ill. 210 mm x 130 mm |
ISBN: | 9783766613165 9783766641175 9783766641182 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV035628714 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20100426 | ||
007 | t | ||
008 | 090715s2009 gw a||| |||| 00||| ger d | ||
015 | |a 09,N21,0472 |2 dnb | ||
016 | 7 | |a 994037708 |2 DE-101 | |
020 | |a 9783766613165 |c GB. : EUR 19.90, EUR 20.50 (AT), sfr 34.50 (freier Pr.) |9 978-3-7666-1316-5 | ||
020 | |a 9783766641175 |9 978-3-7666-4117-5 | ||
020 | |a 9783766641182 |9 978-3-7666-4118-2 | ||
035 | |a (OCoLC)466113198 | ||
035 | |a (DE-599)DNB994037708 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rakddb | ||
041 | 0 | |a ger | |
044 | |a gw |c XA-DE-NW | ||
049 | |a DE-384 |a DE-20 |a DE-127 |a DE-12 |a DE-19 |a DE-706 |a DE-Bb24 |a DE-Freis2 |a DE-355 |a DE-11 |a DE-1052 | ||
082 | 0 | |a 363.7509 |2 22/ger | |
084 | |a BS 3450 |0 (DE-625)16252: |2 rvk | ||
084 | |a 8 |2 ssgn | ||
084 | |a 300 |2 sdnb | ||
100 | 1 | |a Sörries, Reiner |d 1952- |e Verfasser |0 (DE-588)120901781 |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Ruhe sanft |b Kulturgeschichte des Friedhofs |c Reiner Sörries |
264 | 1 | |a Kevelaer |b Butzon & Bercker |c 2009 | |
300 | |a 331 S. |b Ill. |c 210 mm x 130 mm | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
648 | 7 | |a Geschichte |2 gnd |9 rswk-swf | |
650 | 4 | |a Friedhof - Kultur - Geschichte | |
650 | 0 | 7 | |a Friedhof |0 (DE-588)4018537-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Kultur |0 (DE-588)4125698-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
689 | 0 | 0 | |a Friedhof |0 (DE-588)4018537-0 |D s |
689 | 0 | 1 | |a Kultur |0 (DE-588)4125698-0 |D s |
689 | 0 | 2 | |a Geschichte |A z |
689 | 0 | |5 DE-604 | |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung SB Ansbach |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=017683710&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
940 | 1 | |n DHB | |
940 | 1 | |q DHB_AHF_ISBN_2010 | |
940 | 1 | |q DHB_JDG_ISBN_1 | |
942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |
942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |
942 | 1 | 1 | |c 390 |e 22/bsb |
943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-017683710 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1806866439784628224 |
---|---|
adam_text |
Inhalt
Vorwort. 13
Einleitung . 15
I.
Von der Antike zum Mittelalter
Die „Erfindung* des Friedhofs im Frühen
Christentum . 21
A. Das Prinzip der familiären Totenfürsorge in
der Antike. 23
1. Rechtliche und organisatorische Grundlagen . 23
2. Römische Nekropolen und Familiengrab¬
stätten in Germanien. 26
B. Kollektive Totenfürsorge im Frühen
Christentum. 28
1. Theologische und organisatorische
Grundlagen. 28
2. Die ältesten christlichen Friedhöfe auf
deutschem Boden. 32
C. Die Bestattung „ad sanctos" - bei den Heiligen 33
1. Der Grabstein der Sarmannina in
Regensburg . 34
2. Das Begräbnis bei den Blutzeugen und die
Kirchenbestattung. 35
D. Erdbestattung contra Feuerbestattung. 36
E. Der Kirchhof. 38
1. Die Entstehung des Kirchhofs. 39
2. Der Visitationsbericht des
Regino
von Prüm . 43
3. Der St. Galler Klosterplan . 44
II.
Mittelalter
Die kirchliche Totenfürsorge als Werk der
christlichen Barmherzigkeit. 47
A. Die Lage und kultische Ausstattung des
Kirchhofs . 49
1. Die Möblierung des Kirchhofs. 51
2. Karner, Beinhaus und Zweitbestattung. 53
3. Totenleuchten, Ölberge und
Calvaires
. 58
B.
Privilegierte Gräber. 59
1. Die Kirchenbestattung . 61
2. Ausblick auf die späteren Formen privilegierter
Bestattungen. 62
C. Kirchenburgen und Wehrkirchhöfe. 64
D. Siechen- und Pestfriedhöfe . 66
1. Siechen- und Leprosenfriedhöfe. 67
2. Pestfriedhöfe. 68
E. Totentanz. 72
1. Die Vorstellung von den lebenden Toten . 73
2.
Ikonografie
und Bedeutung der Totentänze . 74
F. Judenfriedhöfe. 76
1. Die Identität des Diasporajudentums . 77
2. Der älteste jüdische Friedhof in
Worms
. 78
3. Der jüdische Verbandsfriedhof. 80
4. Ausstattung und Organisation des jüdischen
Friedhofs . 82
5. Jüdische Friedhöfe im 19./20. Jahrhundert . 85
6. Jüdische Friedhöfe in Regensburg . 88
G. Sonderbestattungen. 90
1. Zur archäologischen Definition von
Sonderbestattung . 90
2. Sonderbestattungen als Ausgrenzung vom
kirchlichen Begräbnis . 93
3. Das Begräbnis der ungetauften Kinder. 94
4. Grab- und Friedhofsschändungen. 96
H. Ein spätmittelalterlicher Kirchhof. 97
III.
Frühe Neuzeit
Die Konfessionalisierung des Friedhofs . 101
A. Hygienische Bedenken gegen den Friedhof in
der Stadt . 102
1. Die Erfahrungen der Pest. 102
2. Die AusUgerung von Friedhöfen Ende des
15. Jahrhunderts . 103
B. Reformation und Gottesacker. 104
1. Theologische Voraussetzungen . 106
2. Der Friedhof vom Typ
Campo
Santo . 108
3. Das Bildprogramm protestantischer Friedhöfe 110
4. Die Kanzel auf dem Friedhof. 114
5. Grablegen des Adels und die Erfindung des
Sarges . 115
6. Der Friedhof im evangelisch-reformierten
Verständnis . 116
C. Konfessionalisierung der Friedhöfe. 120
D. Vorboten des modernen Friedhofs . 124
1. Der Herrnhuter Gottesacker . 124
2. Der neue Begräbnisplatz in Dessau . 126
IV.
Neuzeit
Die Enteignung der kirchlichen Friedhöfe . 129
A. Asthetisierung der Friedhöfe . 131
1. Die Theorie. 131
2. Die Praxis . 133
3. Die Bepflanzung auf den Friedhöfen-
vom Nutz- zum Ziergarten. 136
B. Feuerbestattung und Urnenhain . 137
1. Die Anfänge der Feuerbestattung . 139
2. Das Krematorium als Bauaufgabe. 140
3. Das Urnengrab im Friedhofsbild. 145
4. Kolumbarien . 148
5. Die Anfänge eines weltlichen Friedhofswesens 150
C. Kommunalisierung im Bestattungs- und
Friedhofswesen. 156
1. Vorkehrungen gegen den Scheintod. 157
2. Die Erfolgsgeschichte des kommunalen
Friedhofs . 159
3. Typisch: Der Frankfurter Hauptfriedhof . 163
D. Heldenfriedhöfe . 165
E. Muslimische Gräber. 168
V.
20. Jahrhundert
Die Säkularisierung des Friedhofs . 171
A. Der Friedhof um 1900 - lexikalisch betrachtet . 174
B. Sozialprestige . 177
С
Reformfriedhof. 179
1. Die Gleichheit aller Menschen im Tode. 180
2. Gräber stören. 182
D. Friedhof der Volksgemeinschaft im National¬
sozialismus . 183
E. Das Friedhofswesen in der Nachkriegszeit . 185
1. Friedhofswesen in der BRD . 186
2. Friedhofswesen in der DDR . 189
3.
Anonymisierung
und Privatisierung im
Friedhofswesen. 197
4. Leitfriedhof und Lehrfriedhof . 202
VI.
Gegenwart und Zukunft
Der (kirchliche) Friedhof als Alternative. 207
A. Alternative Beisetzungsformen. 209
1. Friedwälder und andere Naturbestattungen . 210
2. Neuheidnisches Bestattungswesen. 213
3. Postmoderne Bestattungsformen: Esoterik
und Ökologie. 218
4. Die große Pyramide. 223
B. Ende des kollektiven Friedhofs. 224
1. Seebestattungen. 225
2. Gemeinschaftsgrabstätten. 227
3. Armengräber. 233
4. Exklusives Grab und Mausoleum. 235
5. Die Künstler-Nekropole in Kassel. 238
6. Der moderne Friedhof. 239
7. Die Aneignung der Totenasche. 241
8. Die Nichtbestattung der Toten. 242
C. Friedhofsdefinitionen. 244
1. Multifunktionaler Friedhof. 245
2. Multikultureller Friedhof. 247
3. Trägerschaft von Friedhöfen. 248
4. Virtuelle Friedhöfe. 252
5. Tierfriedhofe . 254
D. Der kirchliche Friedhof in der Postmoderne . . 257
1. Urnenkirchen. 259
2. Kirchliche Gemeinschaftsgrabstätten. 261
E. Europäisches Friedhofswesen. 264
F. Friedhofstourismus und berühmte Friedhöfe . . 268
VII. Die
Erforschung der Friedhöfe
Der Friedhof als antiquarisches Relikt . 273
A. Der Friedhof in der jüngeren Forschung. 274
1. Quellen und Methoden. 277
2. Archäologie und Friedhöfe . 279
B. Historische Friedhöfe. 282
1. Denkmalschutz und Denkmalpflege auf
Friedhöfen . 284
2. Musealisierung von Friedhöfen . 286
SchJuss. 287
Anmerkungen . 289 \
Literatur. 316 *
Bildnachweise. 331 | |
any_adam_object | 1 |
author | Sörries, Reiner 1952- |
author_GND | (DE-588)120901781 |
author_facet | Sörries, Reiner 1952- |
author_role | aut |
author_sort | Sörries, Reiner 1952- |
author_variant | r s rs |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV035628714 |
classification_rvk | BS 3450 |
ctrlnum | (OCoLC)466113198 (DE-599)DNB994037708 |
dewey-full | 363.7509 |
dewey-hundreds | 300 - Social sciences |
dewey-ones | 363 - Other social problems and services |
dewey-raw | 363.7509 |
dewey-search | 363.7509 |
dewey-sort | 3363.7509 |
dewey-tens | 360 - Social problems and services; associations |
discipline | Soziologie Theologie / Religionswissenschaften |
era | Geschichte gnd |
era_facet | Geschichte |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV035628714</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20100426</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">090715s2009 gw a||| |||| 00||| ger d</controlfield><datafield tag="015" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">09,N21,0472</subfield><subfield code="2">dnb</subfield></datafield><datafield tag="016" ind1="7" ind2=" "><subfield code="a">994037708</subfield><subfield code="2">DE-101</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9783766613165</subfield><subfield code="c">GB. : EUR 19.90, EUR 20.50 (AT), sfr 34.50 (freier Pr.)</subfield><subfield code="9">978-3-7666-1316-5</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9783766641175</subfield><subfield code="9">978-3-7666-4117-5</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9783766641182</subfield><subfield code="9">978-3-7666-4118-2</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)466113198</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)DNB994037708</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakddb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">ger</subfield></datafield><datafield tag="044" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">gw</subfield><subfield code="c">XA-DE-NW</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-384</subfield><subfield code="a">DE-20</subfield><subfield code="a">DE-127</subfield><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-19</subfield><subfield code="a">DE-706</subfield><subfield code="a">DE-Bb24</subfield><subfield code="a">DE-Freis2</subfield><subfield code="a">DE-355</subfield><subfield code="a">DE-11</subfield><subfield code="a">DE-1052</subfield></datafield><datafield tag="082" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">363.7509</subfield><subfield code="2">22/ger</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">BS 3450</subfield><subfield code="0">(DE-625)16252:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">300</subfield><subfield code="2">sdnb</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Sörries, Reiner</subfield><subfield code="d">1952-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)120901781</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Ruhe sanft</subfield><subfield code="b">Kulturgeschichte des Friedhofs</subfield><subfield code="c">Reiner Sörries</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Kevelaer</subfield><subfield code="b">Butzon & Bercker</subfield><subfield code="c">2009</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">331 S.</subfield><subfield code="b">Ill.</subfield><subfield code="c">210 mm x 130 mm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Friedhof - Kultur - Geschichte</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Friedhof</subfield><subfield code="0">(DE-588)4018537-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Kultur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4125698-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Friedhof</subfield><subfield code="0">(DE-588)4018537-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Kultur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4125698-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung SB Ansbach</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=017683710&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">DHB</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">DHB_AHF_ISBN_2010</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">DHB_JDG_ISBN_1</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">390</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-017683710</subfield></datafield></record></collection> |
id | DE-604.BV035628714 |
illustrated | Illustrated |
indexdate | 2024-08-09T00:08:36Z |
institution | BVB |
isbn | 9783766613165 9783766641175 9783766641182 |
language | German |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-017683710 |
oclc_num | 466113198 |
open_access_boolean | |
owner | DE-384 DE-20 DE-127 DE-12 DE-19 DE-BY-UBM DE-706 DE-Bb24 DE-BY-UBG DE-Freis2 DE-355 DE-BY-UBR DE-11 DE-1052 |
owner_facet | DE-384 DE-20 DE-127 DE-12 DE-19 DE-BY-UBM DE-706 DE-Bb24 DE-BY-UBG DE-Freis2 DE-355 DE-BY-UBR DE-11 DE-1052 |
physical | 331 S. Ill. 210 mm x 130 mm |
psigel | DHB_AHF_ISBN_2010 DHB_JDG_ISBN_1 |
publishDate | 2009 |
publishDateSearch | 2009 |
publishDateSort | 2009 |
publisher | Butzon & Bercker |
record_format | marc |
spelling | Sörries, Reiner 1952- Verfasser (DE-588)120901781 aut Ruhe sanft Kulturgeschichte des Friedhofs Reiner Sörries Kevelaer Butzon & Bercker 2009 331 S. Ill. 210 mm x 130 mm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Geschichte gnd rswk-swf Friedhof - Kultur - Geschichte Friedhof (DE-588)4018537-0 gnd rswk-swf Kultur (DE-588)4125698-0 gnd rswk-swf Friedhof (DE-588)4018537-0 s Kultur (DE-588)4125698-0 s Geschichte z DE-604 Digitalisierung SB Ansbach application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=017683710&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis |
spellingShingle | Sörries, Reiner 1952- Ruhe sanft Kulturgeschichte des Friedhofs Friedhof - Kultur - Geschichte Friedhof (DE-588)4018537-0 gnd Kultur (DE-588)4125698-0 gnd |
subject_GND | (DE-588)4018537-0 (DE-588)4125698-0 |
title | Ruhe sanft Kulturgeschichte des Friedhofs |
title_auth | Ruhe sanft Kulturgeschichte des Friedhofs |
title_exact_search | Ruhe sanft Kulturgeschichte des Friedhofs |
title_full | Ruhe sanft Kulturgeschichte des Friedhofs Reiner Sörries |
title_fullStr | Ruhe sanft Kulturgeschichte des Friedhofs Reiner Sörries |
title_full_unstemmed | Ruhe sanft Kulturgeschichte des Friedhofs Reiner Sörries |
title_short | Ruhe sanft |
title_sort | ruhe sanft kulturgeschichte des friedhofs |
title_sub | Kulturgeschichte des Friedhofs |
topic | Friedhof - Kultur - Geschichte Friedhof (DE-588)4018537-0 gnd Kultur (DE-588)4125698-0 gnd |
topic_facet | Friedhof - Kultur - Geschichte Friedhof Kultur |
url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=017683710&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
work_keys_str_mv | AT sorriesreiner ruhesanftkulturgeschichtedesfriedhofs |