Bitwa pod Granowem 1627: studium z dziejów Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego w czasach wojny trzydziestoletniej = The battle of Granowo 1627 = Die Schlacht bei Granow 1627
Gespeichert in:
1. Verfasser: | |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | Polish |
Veröffentlicht: |
Choszczno
Kombinat Artystyczny Asz Artur Szuba
2007
|
Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Abstract |
Beschreibung: | Zsfassung in dänischer, dt., engl., kroatischer u. tschech. Sprache |
Beschreibung: | 439, XIV S. Ill. |
ISBN: | 9788392480105 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV023190676 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20100222 | ||
007 | t | ||
008 | 080229s2007 a||| |||| 00||| pol d | ||
020 | |a 9788392480105 |9 978-83-924801-0-5 | ||
035 | |a (OCoLC)229907834 | ||
035 | |a (DE-599)BVBBV023190676 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
041 | 0 | |a pol | |
049 | |a DE-12 | ||
084 | |a 7,41 |2 ssgn | ||
100 | 1 | |a Brzustowicz, Grzegorz Jacek |d 1964- |e Verfasser |0 (DE-588)129562076 |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Bitwa pod Granowem 1627 |b studium z dziejów Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego w czasach wojny trzydziestoletniej = The battle of Granowo 1627 = Die Schlacht bei Granow 1627 |c Grzegorz Jacek Brzustowicz |
246 | 1 | 1 | |a The battle of Granowo 1627 |
246 | 1 | 1 | |a Die Schlacht bei Granow 1627 |
264 | 1 | |a Choszczno |b Kombinat Artystyczny Asz Artur Szuba |c 2007 | |
300 | |a 439, XIV S. |b Ill. | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
500 | |a Zsfassung in dänischer, dt., engl., kroatischer u. tschech. Sprache | ||
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSBMuenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016377075&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016377075&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
940 | 1 | |n oe | |
999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-016377075 | ||
942 | 1 | 1 | |c 355.009 |e 22/bsb |f 09032 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1804137462391373824 |
---|---|
adam_text | SPIS TREŚCI
ZAGADNIENIA WSTĘPNE
........................................................ 14
1
.Założenia i cele pracy
........................................................... 14
2.
Zakres i konstrukcja pracy
..................................................... 15
3.Źródła i literatura
................................................................ 17
4.Zarys stanu badań
............................................................... 22
5
.Bitwa pod Granowem, a może pod Chrapowem lub Gralewem?
........... 27
6
.Zapomniana bitwa
............................................................... 32
7.Mansfedzcy, weimarscy i rebelianci
.......................................... 34
I.
OGÓLNA CHARAKTERYSTYTKA POCZĄTKÓW WOJNY
TRZYDZIESTOLETNIEJ OKRES CZESKO-PALATYNACKI
(1618-
1623)
I DUŃSKI
(1624-1629)........................................................ 37
1
.Defenestracja praska i wybuch powstania w Czechach
.................... 39
2.FryderykV
....................................................................... 40
3
.Pierwsza odsiecz Wiednia
...................................................... 42
4.BiałaGóra
........................................................................ 43
5.Represje
........................................................................... 44
ó-Zajęcie Palatynatu
............................................................... 46
ľ.Okres
duński
..................................................................... 47
б.Катрапіа
na Śląsku, Morawach i Węgrzech
............................... 49
9.Siły militarne obydwu stron zgromadzone na Śląsku
..................... 56
II.
NOWA MARCHIA W CZESKO-PALATYNACKIM I DUŃSKIM
OKRESACH WOJNY TRZYDZIESTOLETNIEJ
........................... 59
l.Król czeski w Kostrzynie
...................................................... 59
2.„Król zimowy z Recza
......................................................... 63
З.РгоЬу
wzmocnienia obronności
............................................... 64
4.Gabor
Bethlen
w Gorzowie
.................................................... 66
5.Europejski kondotier w Bierzwniku
.......................................... 70
ö.Pierwsze
kwaterunki i rekwizycje
............................................. 72
7.
Elektor rusza do Prus
............................................................ 73
8.
Spustoszenie Nowej Marchii w początkach
1627
roku
..................... 75
^Przemarsz Szwedów przez Pomorze i Marchię
.............................. 81
lO.Zagrożenie Marchii Brandenburskiej przez Duńczyków
................. 89
III. PRZEMARSZ WOJSK DUŃSKICH PRZEZ KRÓLESTWO
POLSKIE
................................................................................ 95
1
.Ucieczka Duńczyków ze Śląska
............................................... 95
2.Przemarsz armii duńsko-śląskiej przez terytorium Rzeczypospolitej
.... 102
3
.Przekroczenie granicy wielkopolsko-nowomarchijskiej
................... 115
11
IV.
POTYCZKA POD BARNIMIEM
22
LIPCA
1627
R
..................... 125
l.Bitwapod Gorzowem, której nie było
....................................... 125
2.Przemarsz
armii cesarskiej przez Nową Marchię
(17-23
lipca
1627).... 127
3
.Potyczka pod Bamimiem
(22
lipca
1627).................................... 130
4.Bornowie kontra Wedlowie z Barniraia
...................................... 143
5.
Zniszczenie okolic Bierzwnika
................................................ 148
V.
ZAGŁADA ARMII MANSFELDA. GRANOWO
24
LIPCA
1627
R.
153
l.Pole bitwy
........................................................................ 155
2.Siły i taktyka
..................................................................... 163
3.Skład narodowy i społeczny walczących armii
.............................. 167
4.Uzbrojenie
........................................................................ 168
5.Szyk marszowy
.................................................................. 171
ö.Taktyka
walki
.................................................................... 174
7.
Przebieg bitwy
................................................................... 174
S.Kapitulacja pod Jagowem
...................................................... 188
9
.Ucieczki i pościg
................................................................ 192
lO.Po bitwie. Łupy, jeńcy, ranni i polegli
...................................... 214
11
.Znaczenie bitwy dla dalszego udziału Danii w wojnie
................... 223
^.Znaczenie i skutki lokalne bitwy granowskiej
............................. 229
VI.
OKUPACJA NOWEJ MARCHII I KSIĘSTWA ZACHODNIO¬
POMORSKIEGO PRZEZ WOJSKA CESARSKIE
........................... 249
1
.Źródła wojennych kontrybucji
................................................ 249
2.Kwaterunek wojsk cesarskich w Nowej Marchii
........................... 251
3.
Zakwaterowanie armii cesarskiej na Pomorzu
.............................. 268
4.
Pomorska Matrykuła z
1628
roku
............................................ 277
5.
Oblężenie Strzałowa
............................................................ 283
6.
Bitwa pod Wołogoszczą
24
sierpnia
1628
roku
............................ 294
7
.Upadek handlu na Warcie i Odrze
............................................ 297
VII.
CHWAŁA PRZEMIJA. WETERANI BITWY POD GRANOWEM
299
1
.Dowódcy i oficerowie armii cesarskiej
....................................... 299
Wyprawa po śmierć
-
pułkownik Gabriel
Pechmann von Schönau...... 299
Zwycięzca spod Granowa
-
Jan
II
hrabia
von
Merode Waroux
........... 305
Dowódca Chorwatów i Polaków
-
Jan Ludwik Hektor
Solano
........... 307
Uczestnik pierwszego ataku na Granowo
-
pułk. Jan Ernest
v. Scherfenberg
.................................................................. 309
Włosi w służbie cesarskiej
-
hrabiowie
Strozzi
i
von Kronberg............. 310
Pacyfikator buntu Wallensteina
-
pułkownik
von Sparr(e)................. 312
Pomorski krewny władców Anglii i Szkocji
-
pułkownik Daniel
He¬
bron vel
Hepburn
................................................................ 313
Oswobodzeni w Granowie z niewoli duńskiej
-
hrabia
von Mansfeld
i burgraf
von
Dohna
................................................................................ 320
Zawsze wierny
- Hans Ulrich von Schaffgotsch..................................... 323
12
2.Dowódcy armii duńskiej
........................................................ 330
Jeden z pierwszych uciekinierów spod Granowa
-
komisarz Joachim
v. Mitzlaff.
....................................................................... 330
Dowódca oblężenia Magdeburga
-
Wolf
Henryk
von Baudissin......... 334
Gubernator Strzałowa -Henryk
von
Holek.................................
338
S.Emigranci czescy, morawscy i śląscy
..................................................... 343
Przywódca Wołochów
-
Jan Adam z
Vickova
.............................. 346
Dowódca duńsko-śłąskiej załogi Cieszyna
-
Jiri
Sobehred z Kozlova...
349
Ten, który wyrzucał cesarskich urzędników przez okno
-
Ehrenrried
Berbisdorf.
....................................................................... 350
Matematyczny i inżynieryjny talent
-
Jan Jakub Thurn
.................... 350
Uznany za winnego śmierci św. Sarkandra
- Vaclav Bitovsky
z Bito¬
wa
................................................................................. 352
Generał czeskiego powstania
-
Jan Młodszy z
Bubna
..................... 359
Ojciec i syn
-
Andrzej Starszy i Andrzej Młodszy
von Kochtitzki....... 360
Ślązacy w niewoli
-
Ples, Levetzow,
Geroltowsky, Rudtzicky
........... 363
Radca króla duńskiego
-
Ladislav Velen z Žerotina........................
365
Morawski dyrektor z czasów powstania
-
Karel Čejka
z
Olbramovic
íKacova
.......................................................................... 368
Pobiałogórski emigrant
-
Kryštof
II.
z Redernu
............................. 368
Opiekun Jana
Amosa
Komenskiego
-
Jan Starszy Skrbenski
............. 370
ZAKOŃCZENIE
...................................................................... 379
WYBÓR ŹRÓDEŁ
.................................................................... 382
ŹRÓDŁA ILUSTRACJI
............................................................. 403
BIBLIOGRAFIA
...................................................................... 409
Summary
.......................................................................................................... 434
Zusammenfassung........................................................................................... 435
Resume
.............................................................................................................. 436
Shrnuti..............................................................................................................
437
Sažetak
................................................................................... 438
13
Zusammenfassung
Die Schlacht bei Granow stand im engen Zusammenhang mit dem
Dreißigjährigen Krieg (1618-1648), von dem ein Großteil Europas betroffen
wurde. Der Autor stellt die Schlacht auf dem Hintergrund des europäischen
Geschehens während der böhmischen sowie dänischen Phase (1618-1629)
des Kriegs dar. In den Blick werden die Ereignisse in Schlesien, Polen, der
Mark Brandenburg sowie im Herzogtum Pommern genommen, die
unmittelbar mit der Schlacht zusammenhingen bzw. ihre Folgen waren.
Die Schlacht wurde am 24. Juli 1627 ausgetragen. Für eine
zutreffende Darstellung dieses Gefechts im Verlauf des Dreißigjährigen
Kriegs wurde jedoch der Zeitraum vom 23. Mai 1618 bis zum 8. Mai 1629
angenommen. Die untere Zäsur ist durch den Ausbruch des Dreißigjährigen
Kriegs und die obere durch den Friedensschluss durch König Christian
IV.
von Dänemark bestimmt worden. Über diesen chronologischen Rahmen
hinaus greift nur die Beschreibung der Genese des Kriegs sowie der
Auswirkungen der Schlacht für die Region, in der sie ausgefochten wurde.
Die Bearbeitung der Schlacht bei Granow entspricht dem allgemein
angewandten Modell. Es wurden die Ursachen, der Verlauf sowie die
Folgen des Gefechts dargestellt. Dem Überblick über den aktuellen
Forschungsstand folgt ein Kapitel, das den an der Schlacht bei Granow
und an den Kämpfen in der Neumark im Jahre 1627 teilnehmenden
Heerführern und Söldnern gewidmet ist. Die Monographie wurde mit einem
Anhang ausgestattet, welcher Quellen- und Literaturhinweise sowie ein
Illustrationsverzeichnis enthält.
Im europäischen Ausmaß bedeutete die Schlacht bei Granow einen
nächsten Sieg der kaiserlichen Armeen sowie das Ende des Heeres von
Mansfeld. Das Schicksal der dänischen Abteilungen unter Ernst von
Mansfeld und Herzog von Sachsen - Weimar wurde bislang in den Pub¬
likationen zur Weltgeschichte nur bis zum Zeitpunkt des Todes ihrer
Anführer im Dezember 1626 erörtert. De facto lagerten diese Truppen bis
Juli 1627 in Schlesien. Nachher versuchten sie, sich durch das Gebiet
Polens und der Neumark bis an die Ostsee und weiter nach Dänemark
durchzuschlagen. Dieser Flucht wurde am 24. Juli bei Granow in der
Neumark ein Ende gesetzt. Die Zerstreuung der Abteilungen von Mitzaff
hatte einen Zusammenbruch der Pläne des Königs Christian
IV.
zur Folge,
der sein Heer aus dem Westen und aus Schlesien an die Oder versetzen
wollte. In dieser Weise ging die Odermündung beiderseits, d.h. auf dem
Gebiet der Mark Brandenburg und des Herzogtums Pommern in die Hände
435
der Kaiserlichen über, die dieses Terrain unverzüglich besetzten und hier
bis zum Ende des Kriegs im Jahre 1629 stationierten.
Die Schlacht bei Granow war die größte militärische
Auseinandersetzung des Dreißigjährigen Kriegs auf dem Gebiet der
Neumark und in dem Grenzraum zum Herzogtum Pommern. Den Berech¬
nungen des Autors zufolge waren daran 4-5.000 dänisch-schlesische und
über 7.000 kaiserliche Söldner beteiligt. Es war also eine Schlacht von
typischer Größe, wie sie in diesem Teil Europas in den Jahren 1626-1627
geführt wurden.
In Hinsicht auf die Vergangenheit ihrer Anführer betrachtet, mag
die Schlacht bei Granow den „neumärkischen Weißen Berg genannt
werden, denn hier kämpften zahlreiche Offiziere gegeneinander, welche
vor sieben Jahren am Gefecht am Weißen Berg beteiligt waren. In keinem
anderen Kampf sind so viele Veteranen der Schlacht am Weißen Berg
einander begegnet.
Danuta Krasowska
Resume
Slaget ved Granowo var tast förbundet med Trediveårskrigen
(1618-1648),
som omgav den störste del af Europa. Forfatteren forestiller slaget på
bagrund af de vigtigste begivenheder i Europa under Trediveårskrigen af
den bahmiske og danske
periode
(1618-1629),
herunder begivenhederne i
Schlesien,
Polen,
Brandenburg
og i Pommerske Fyrstend0mme, som havde
en direkte förbindelse med slagtet eller som var dets
feiger.
Selvom slaget, der interesserer os, fandt sted den
24.
juli
1627,
havde man antaget kronologiske
rammer
fra
den 23.
maj
1618
til og med
8.
maj
1629,
for at
ssette
det i
rammer
af Trediveårskrigen. Den nedre graense
bestemmer
Trediveårskrigsudbrud og den
afsluitende
en endelig
fredsslutning af Christian
IV.
Disse
graenser overtrådtes kun i tilfaelde af en
skitse til en
genese af hele
krigen samt en fremvisning af slagets
feiger
for
regionen, hvor den fandt sted.
En fremstilling af slaget ved Granowo
afviger ikke
fra
den besternte
model.
Her praesenteres
slagtets årsager,
forleb og felger, og
unders0gelsernes gennemgang afsluttes
med
et afsnit der helliges
til
ledere
og
soldater, som deltog i slaget ved Granowo og i
kampe
i
Neumark
i
1627.
Fremstillingens fuldstaendiggerelse er tillaeg, der indeholder vigtigste kilder
i förbindelse med slaget samt en fortegnelse
over
bibliografiske og grafiske
matarialer.
436
|
adam_txt |
SPIS TREŚCI
ZAGADNIENIA WSTĘPNE
. 14
1
.Założenia i cele pracy
. 14
2.
Zakres i konstrukcja pracy
. 15
3.Źródła i literatura
. 17
4.Zarys stanu badań
. 22
5
.Bitwa pod Granowem, a może pod Chrapowem lub Gralewem?
. 27
6
.Zapomniana bitwa
. 32
7.Mansfedzcy, weimarscy i rebelianci
. 34
I.
OGÓLNA CHARAKTERYSTYTKA POCZĄTKÓW WOJNY
TRZYDZIESTOLETNIEJ OKRES CZESKO-PALATYNACKI
(1618-
1623)
I DUŃSKI
(1624-1629). 37
1
.Defenestracja praska i wybuch powstania w Czechach
. 39
2.FryderykV
. 40
3
.Pierwsza odsiecz Wiednia
. 42
4.BiałaGóra
. 43
5.Represje
. 44
ó-Zajęcie Palatynatu
. 46
ľ.Okres
duński
. 47
б.Катрапіа
na Śląsku, Morawach i Węgrzech
. 49
9.Siły militarne obydwu stron zgromadzone na Śląsku
. 56
II.
NOWA MARCHIA W CZESKO-PALATYNACKIM I DUŃSKIM
OKRESACH WOJNY TRZYDZIESTOLETNIEJ
. 59
l.Król czeski w Kostrzynie
. 59
2.„Król zimowy" z Recza
. 63
З.РгоЬу
wzmocnienia obronności
. 64
4.Gabor
Bethlen
w Gorzowie
. 66
5.Europejski kondotier w Bierzwniku
. 70
ö.Pierwsze
kwaterunki i rekwizycje
. 72
7.
Elektor rusza do Prus
. 73
8.
Spustoszenie Nowej Marchii w początkach
1627
roku
. 75
^Przemarsz Szwedów przez Pomorze i Marchię
. 81
lO.Zagrożenie Marchii Brandenburskiej przez Duńczyków
. 89
III. PRZEMARSZ WOJSK DUŃSKICH PRZEZ KRÓLESTWO
POLSKIE
. 95
1
.Ucieczka Duńczyków ze Śląska
. 95
2.Przemarsz armii duńsko-śląskiej przez terytorium Rzeczypospolitej
. 102
3
.Przekroczenie granicy wielkopolsko-nowomarchijskiej
. 115
11
IV.
POTYCZKA POD BARNIMIEM
22
LIPCA
1627
R
. 125
l.Bitwapod Gorzowem, której nie było
. 125
2.Przemarsz
armii cesarskiej przez Nową Marchię
(17-23
lipca
1627). 127
3
.Potyczka pod Bamimiem
(22
lipca
1627). 130
4.Bornowie kontra Wedlowie z Barniraia
. 143
5.
Zniszczenie okolic Bierzwnika
. 148
V.
ZAGŁADA ARMII MANSFELDA. GRANOWO
24
LIPCA
1627
R.
153
l.Pole bitwy
. 155
2.Siły i taktyka
. 163
3.Skład narodowy i społeczny walczących armii
. 167
4.Uzbrojenie
. 168
5.Szyk marszowy
. 171
ö.Taktyka
walki
. 174
7.
Przebieg bitwy
. 174
S.Kapitulacja pod Jagowem
. 188
9
.Ucieczki i pościg
. 192
lO.Po bitwie. Łupy, jeńcy, ranni i polegli
. 214
11
.Znaczenie bitwy dla dalszego udziału Danii w wojnie
. 223
^.Znaczenie i skutki lokalne bitwy granowskiej
. 229
VI.
OKUPACJA NOWEJ MARCHII I KSIĘSTWA ZACHODNIO¬
POMORSKIEGO PRZEZ WOJSKA CESARSKIE
. 249
1
.Źródła wojennych kontrybucji
. 249
2.Kwaterunek wojsk cesarskich w Nowej Marchii
. 251
3.
Zakwaterowanie armii cesarskiej na Pomorzu
. 268
4.
Pomorska Matrykuła z
1628
roku
. 277
5.
Oblężenie Strzałowa
. 283
6.
Bitwa pod Wołogoszczą
24
sierpnia
1628
roku
. 294
7
.Upadek handlu na Warcie i Odrze
. 297
VII.
CHWAŁA PRZEMIJA. WETERANI BITWY POD GRANOWEM
299
1
.Dowódcy i oficerowie armii cesarskiej
. 299
Wyprawa po śmierć
-
pułkownik Gabriel
Pechmann von Schönau. 299
Zwycięzca spod Granowa
-
Jan
II
hrabia
von
Merode Waroux
. 305
Dowódca Chorwatów i Polaków
-
Jan Ludwik Hektor
Solano
. 307
Uczestnik pierwszego ataku na Granowo
-
pułk. Jan Ernest
v. Scherfenberg
. 309
Włosi w służbie cesarskiej
-
hrabiowie
Strozzi
i
von Kronberg. 310
Pacyfikator buntu Wallensteina
-
pułkownik
von Sparr(e). 312
Pomorski krewny władców Anglii i Szkocji
-
pułkownik Daniel
He¬
bron vel
Hepburn
. 313
Oswobodzeni w Granowie z niewoli duńskiej
-
hrabia
von Mansfeld
i burgraf
von
Dohna
. 320
Zawsze wierny
- Hans Ulrich von Schaffgotsch. 323
12
2.Dowódcy armii duńskiej
. 330
Jeden z pierwszych uciekinierów spod Granowa
-
komisarz Joachim
v. Mitzlaff.
. 330
Dowódca oblężenia Magdeburga
-
Wolf
Henryk
von Baudissin. 334
Gubernator Strzałowa -Henryk
von
Holek.
338
S.Emigranci czescy, morawscy i śląscy
. 343
Przywódca Wołochów
-
Jan Adam z
Vickova
. 346
Dowódca duńsko-śłąskiej załogi Cieszyna
-
Jiri
Sobehred z Kozlova.
349
Ten, który wyrzucał cesarskich urzędników przez okno
-
Ehrenrried
Berbisdorf.
. 350
Matematyczny i inżynieryjny talent
-
Jan Jakub Thurn
. 350
Uznany za winnego śmierci św. Sarkandra
- Vaclav Bitovsky
z Bito¬
wa
. 352
Generał czeskiego powstania
-
Jan Młodszy z
Bubna
. 359
Ojciec i syn
-
Andrzej Starszy i Andrzej Młodszy
von Kochtitzki. 360
Ślązacy w niewoli
-
Ples, Levetzow,
Geroltowsky, Rudtzicky
. 363
Radca króla duńskiego
-
Ladislav Velen z Žerotina.
365
Morawski dyrektor z czasów powstania
-
Karel Čejka
z
Olbramovic
íKacova
. 368
Pobiałogórski emigrant
-
Kryštof
II.
z Redernu
. 368
Opiekun Jana
Amosa
Komenskiego
-
Jan Starszy Skrbenski
. 370
ZAKOŃCZENIE
. 379
WYBÓR ŹRÓDEŁ
. 382
ŹRÓDŁA ILUSTRACJI
. 403
BIBLIOGRAFIA
. 409
Summary
. 434
Zusammenfassung. 435
Resume
. 436
Shrnuti.
437
Sažetak
. 438
13
Zusammenfassung
Die Schlacht bei Granow stand im engen Zusammenhang mit dem
Dreißigjährigen Krieg (1618-1648), von dem ein Großteil Europas betroffen
wurde. Der Autor stellt die Schlacht auf dem Hintergrund des europäischen
Geschehens während der böhmischen sowie dänischen Phase (1618-1629)
des Kriegs dar. In den Blick werden die Ereignisse in Schlesien, Polen, der
Mark Brandenburg sowie im Herzogtum Pommern genommen, die
unmittelbar mit der Schlacht zusammenhingen bzw. ihre Folgen waren.
Die Schlacht wurde am 24. Juli 1627 ausgetragen. Für eine
zutreffende Darstellung dieses Gefechts im Verlauf des Dreißigjährigen
Kriegs wurde jedoch der Zeitraum vom 23. Mai 1618 bis zum 8. Mai 1629
angenommen. Die untere Zäsur ist durch den Ausbruch des Dreißigjährigen
Kriegs und die obere durch den Friedensschluss durch König Christian
IV.
von Dänemark bestimmt worden. Über diesen chronologischen Rahmen
hinaus greift nur die Beschreibung der Genese des Kriegs sowie der
Auswirkungen der Schlacht für die Region, in der sie ausgefochten wurde.
Die Bearbeitung der Schlacht bei Granow entspricht dem allgemein
angewandten Modell. Es wurden die Ursachen, der Verlauf sowie die
Folgen des Gefechts dargestellt. Dem Überblick über den aktuellen
Forschungsstand folgt ein Kapitel, das den an der Schlacht bei Granow
und an den Kämpfen in der Neumark im Jahre 1627 teilnehmenden
Heerführern und Söldnern gewidmet ist. Die Monographie wurde mit einem
Anhang ausgestattet, welcher Quellen- und Literaturhinweise sowie ein
Illustrationsverzeichnis enthält.
Im europäischen Ausmaß bedeutete die Schlacht bei Granow einen
nächsten Sieg der kaiserlichen Armeen sowie das Ende des Heeres von
Mansfeld. Das Schicksal der dänischen Abteilungen unter Ernst von
Mansfeld und Herzog von Sachsen - Weimar wurde bislang in den Pub¬
likationen zur Weltgeschichte nur bis zum Zeitpunkt des Todes ihrer
Anführer im Dezember 1626 erörtert. De facto lagerten diese Truppen bis
Juli 1627 in Schlesien. Nachher versuchten sie, sich durch das Gebiet
Polens und der Neumark bis an die Ostsee und weiter nach Dänemark
durchzuschlagen. Dieser Flucht wurde am 24. Juli bei Granow in der
Neumark ein Ende gesetzt. Die Zerstreuung der Abteilungen von Mitzaff
hatte einen Zusammenbruch der Pläne des Königs Christian
IV.
zur Folge,
der sein Heer aus dem Westen und aus Schlesien an die Oder versetzen
wollte. In dieser Weise ging die Odermündung beiderseits, d.h. auf dem
Gebiet der Mark Brandenburg und des Herzogtums Pommern in die Hände
435
der Kaiserlichen über, die dieses Terrain unverzüglich besetzten und hier
bis zum Ende des Kriegs im Jahre 1629 stationierten.
Die Schlacht bei Granow war die größte militärische
Auseinandersetzung des Dreißigjährigen Kriegs auf dem Gebiet der
Neumark und in dem Grenzraum zum Herzogtum Pommern. Den Berech¬
nungen des Autors zufolge waren daran 4-5.000 dänisch-schlesische und
über 7.000 kaiserliche Söldner beteiligt. Es war also eine Schlacht von
typischer Größe, wie sie in diesem Teil Europas in den Jahren 1626-1627
geführt wurden.
In Hinsicht auf die Vergangenheit ihrer Anführer betrachtet, mag
die Schlacht bei Granow den „neumärkischen Weißen Berg" genannt
werden, denn hier kämpften zahlreiche Offiziere gegeneinander, welche
vor sieben Jahren am Gefecht am Weißen Berg beteiligt waren. In keinem
anderen Kampf sind so viele Veteranen der Schlacht am Weißen Berg
einander begegnet.
Danuta Krasowska
Resume
Slaget ved Granowo var tast förbundet med Trediveårskrigen
(1618-1648),
som omgav den störste del af Europa. Forfatteren forestiller slaget på
bagrund af de vigtigste begivenheder i Europa under Trediveårskrigen af
den bahmiske og danske
periode
(1618-1629),
herunder begivenhederne i
Schlesien,
Polen,
Brandenburg
og i Pommerske Fyrstend0mme, som havde
en direkte förbindelse med slagtet eller som var dets
feiger.
Selvom slaget, der interesserer os, fandt sted den
24.
juli
1627,
havde man antaget kronologiske
rammer
fra
den 23.
maj
1618
til og med
8.
maj
1629,
for at
ssette
det i
rammer
af Trediveårskrigen. Den nedre graense
bestemmer
Trediveårskrigsudbrud og den
afsluitende
en endelig
fredsslutning af Christian
IV.
Disse
graenser overtrådtes kun i tilfaelde af en
skitse til en
genese af hele
krigen samt en fremvisning af slagets
feiger
for
regionen, hvor den fandt sted.
En fremstilling af slaget ved Granowo
afviger ikke
fra
den besternte
model.
Her praesenteres
slagtets årsager,
forleb og felger, og
unders0gelsernes gennemgang afsluttes
med
et afsnit der helliges
til
ledere
og
soldater, som deltog i slaget ved Granowo og i
kampe
i
Neumark
i
1627.
Fremstillingens fuldstaendiggerelse er tillaeg, der indeholder vigtigste kilder
i förbindelse med slaget samt en fortegnelse
over
bibliografiske og grafiske
matarialer.
436 |
any_adam_object | 1 |
any_adam_object_boolean | 1 |
author | Brzustowicz, Grzegorz Jacek 1964- |
author_GND | (DE-588)129562076 |
author_facet | Brzustowicz, Grzegorz Jacek 1964- |
author_role | aut |
author_sort | Brzustowicz, Grzegorz Jacek 1964- |
author_variant | g j b gj gjb |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV023190676 |
ctrlnum | (OCoLC)229907834 (DE-599)BVBBV023190676 |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>01705nam a2200349 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV023190676</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20100222 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">080229s2007 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788392480105</subfield><subfield code="9">978-83-924801-0-5</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)229907834</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV023190676</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">7,41</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Brzustowicz, Grzegorz Jacek</subfield><subfield code="d">1964-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)129562076</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Bitwa pod Granowem 1627</subfield><subfield code="b">studium z dziejów Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego w czasach wojny trzydziestoletniej = The battle of Granowo 1627 = Die Schlacht bei Granow 1627</subfield><subfield code="c">Grzegorz Jacek Brzustowicz</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">The battle of Granowo 1627</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Die Schlacht bei Granow 1627</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Choszczno</subfield><subfield code="b">Kombinat Artystyczny Asz Artur Szuba</subfield><subfield code="c">2007</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">439, XIV S.</subfield><subfield code="b">Ill.</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zsfassung in dänischer, dt., engl., kroatischer u. tschech. Sprache</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSBMuenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016377075&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016377075&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-016377075</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09032</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
id | DE-604.BV023190676 |
illustrated | Illustrated |
index_date | 2024-07-02T20:04:37Z |
indexdate | 2024-07-09T21:12:41Z |
institution | BVB |
isbn | 9788392480105 |
language | Polish |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-016377075 |
oclc_num | 229907834 |
open_access_boolean | |
owner | DE-12 |
owner_facet | DE-12 |
physical | 439, XIV S. Ill. |
publishDate | 2007 |
publishDateSearch | 2007 |
publishDateSort | 2007 |
publisher | Kombinat Artystyczny Asz Artur Szuba |
record_format | marc |
spelling | Brzustowicz, Grzegorz Jacek 1964- Verfasser (DE-588)129562076 aut Bitwa pod Granowem 1627 studium z dziejów Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego w czasach wojny trzydziestoletniej = The battle of Granowo 1627 = Die Schlacht bei Granow 1627 Grzegorz Jacek Brzustowicz The battle of Granowo 1627 Die Schlacht bei Granow 1627 Choszczno Kombinat Artystyczny Asz Artur Szuba 2007 439, XIV S. Ill. txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zsfassung in dänischer, dt., engl., kroatischer u. tschech. Sprache Digitalisierung BSBMuenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016377075&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB Muenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016377075&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
spellingShingle | Brzustowicz, Grzegorz Jacek 1964- Bitwa pod Granowem 1627 studium z dziejów Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego w czasach wojny trzydziestoletniej = The battle of Granowo 1627 = Die Schlacht bei Granow 1627 |
title | Bitwa pod Granowem 1627 studium z dziejów Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego w czasach wojny trzydziestoletniej = The battle of Granowo 1627 = Die Schlacht bei Granow 1627 |
title_alt | The battle of Granowo 1627 Die Schlacht bei Granow 1627 |
title_auth | Bitwa pod Granowem 1627 studium z dziejów Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego w czasach wojny trzydziestoletniej = The battle of Granowo 1627 = Die Schlacht bei Granow 1627 |
title_exact_search | Bitwa pod Granowem 1627 studium z dziejów Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego w czasach wojny trzydziestoletniej = The battle of Granowo 1627 = Die Schlacht bei Granow 1627 |
title_exact_search_txtP | Bitwa pod Granowem 1627 studium z dziejów Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego w czasach wojny trzydziestoletniej = The battle of Granowo 1627 = Die Schlacht bei Granow 1627 |
title_full | Bitwa pod Granowem 1627 studium z dziejów Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego w czasach wojny trzydziestoletniej = The battle of Granowo 1627 = Die Schlacht bei Granow 1627 Grzegorz Jacek Brzustowicz |
title_fullStr | Bitwa pod Granowem 1627 studium z dziejów Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego w czasach wojny trzydziestoletniej = The battle of Granowo 1627 = Die Schlacht bei Granow 1627 Grzegorz Jacek Brzustowicz |
title_full_unstemmed | Bitwa pod Granowem 1627 studium z dziejów Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego w czasach wojny trzydziestoletniej = The battle of Granowo 1627 = Die Schlacht bei Granow 1627 Grzegorz Jacek Brzustowicz |
title_short | Bitwa pod Granowem 1627 |
title_sort | bitwa pod granowem 1627 studium z dziejow nowej marchii i ksiestwa zachodniopomorskiego w czasach wojny trzydziestoletniej the battle of granowo 1627 die schlacht bei granow 1627 |
title_sub | studium z dziejów Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego w czasach wojny trzydziestoletniej = The battle of Granowo 1627 = Die Schlacht bei Granow 1627 |
url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016377075&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016377075&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
work_keys_str_mv | AT brzustowiczgrzegorzjacek bitwapodgranowem1627studiumzdziejownowejmarchiiiksiestwazachodniopomorskiegowczasachwojnytrzydziestoletniejthebattleofgranowo1627dieschlachtbeigranow1627 AT brzustowiczgrzegorzjacek thebattleofgranowo1627 AT brzustowiczgrzegorzjacek dieschlachtbeigranow1627 |