Tiele-Wincklerowie: arystokracja węgla i stali
Gespeichert in:
1. Verfasser: | |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | Polish |
Veröffentlicht: |
Bytom
Oficyna Monos - Krzysztof Kudlek
2006
|
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Abstract |
Beschreibung: | 102, VIII S. Ill. 1 Beil. |
ISBN: | 8392373308 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV022715791 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20211018 | ||
007 | t | ||
008 | 070905s2006 a||| |||| 00||| pol d | ||
020 | |a 8392373308 |9 83-923733-0-8 | ||
035 | |a (OCoLC)76340174 | ||
035 | |a (DE-599)BVBBV022715791 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
041 | 0 | |a pol | |
049 | |a DE-12 | ||
084 | |a 7,41 |2 ssgn | ||
100 | 1 | |a Kuzio-Podrucki, Arkadiusz |d 1968- |e Verfasser |0 (DE-588)133472043 |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Tiele-Wincklerowie |b arystokracja węgla i stali |c Arkadiusz Kuzio-Podrucki |
264 | 1 | |a Bytom |b Oficyna Monos - Krzysztof Kudlek |c 2006 | |
300 | |a 102, VIII S. |b Ill. |e 1 Beil. | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
600 | 1 | 7 | |a Tiele-Wincklerowie <rodzina> |2 jhpk |
600 | 3 | 7 | |a Tiele-Winckler |c Familie |d ca. 19. Jh. |0 (DE-588)133343413 |2 gnd |9 rswk-swf |
648 | 7 | |a Geschichte |2 gnd |9 rswk-swf | |
689 | 0 | 0 | |a Tiele-Winckler |c Familie |d ca. 19. Jh. |0 (DE-588)133343413 |D p |
689 | 0 | 1 | |a Geschichte |A z |
689 | 0 | |5 DE-604 | |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSBMuenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=015921577&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=015921577&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
940 | 1 | |n DHB | |
940 | 1 | |n oe | |
940 | 1 | |q DHB_JDG_ISBN_1 | |
942 | 1 | 1 | |c 929 |e 22/bsb |f 09034 |g 438 |
943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-015921577 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1814359089964122112 |
---|---|
adam_text |
Spis
tresei
PRZEDMOWA
- PROF. DR HAB.
STANISŁAW SŁAWOMIR NICIEJA
.3
OD AUTORA
.5
I. WINCKLEROWIE
.7
Edukacja
ι
kariera Franciszka
.7
Domesowie·
.8
Aresin
.9
Kalide
.9
Udany mariaż
.10
Nowe nabytki
-
Mysłowice
.
11
.
ι
Katowice
.12
Dla robotników
.12
Nobilitacja i zaszczyty
.13
Przywileje
.14
Maria
ι
Waleská
.14
BOŃCZYK O WlNCKLERACH
.16
II.
TIELE-WINCKLEROWIE
.20
Tiele z Kurlandii
.20
Przenosiny Tiele do Prus
.21
Podporucznik
von
Tiele
.22
Zaręczyny
.22
ślub i nowe nazwisko
.23
Nowy pałac
.24
Nowe nabytki
.25
Pałac w Berlinie
.25
Dla katolików
.26
Rzeźby Kalidego
.26
Dla Katowic
.27
Dla katowickich ewangelików
.27
Spór z proboszczem
.28
Przemysł
.29
„zwiąsek knapszaftowy pana de tlele-wlncklera"
.29
Katowicka Spółka
.30
Ziemski magnat
.31
Fundacja Rodzinna
.32
Rodzina
.33
Hrabianka Róża
.33
Córki Huberta
.34
III. LINIA Z MOSZNEJ
.36
śląski spadek
.36
Ochrona środowiska
.36
Pruski hrabia
.36
Nowy pałac w Mosznej
.37
Kopalnia „Miechowice"
.38
Katowicki witraż
.38
Spotkania z cesarzem
.39
Pruscy baronowie
.40
Wyprowadzka z Miechowic
.40
Sojusz z Polakami
.40
W
II
Rzeczypospolitej
.41
Rodzina Franciszka Huberta
.42
Hrabia
Klaus Hubert.42
Trzy żony
.42
Spadkobierca
.43
Siostry Klausa-Huberta
.43
IV.
BARONOWIE WALTER I
GÜNTER.45
Pan na
Blücher.45
Córki Waltera
.47
Baron
Günter.48
V.
LINIA Z ROTHENMOOR
.49
Hans-Werner
ι
ewangelicy
.50
Rodzina Hansa-Wernera „Młodszego"
.51
Z Meklemburgii na Śląsk
.51
VI.
MATKA EWA
.52
Dzieciństwo
ι
młodość
.52
Ostoja Pokoju
.53
Diakonisa
.53
Na świecie
.54
Kościół dla ewangelików
.55
Poezja
.55
Domek Matki Ewy
.55
Ostoja Pokoju bez Matki Ewy
.56
VII.
LINIA Z LEBBIN
.57
na dworze cesarza
.57
Dzieciństwo i edukacja
Rabana
.58
Rodzina
Rabana
.59
Wyprawa do Afryki
.60
Wojna
.61
VIII.
BARONOWIE
VON TIELE.62
Baronówny
von
Tiele
.62
Baron
Helmut
.62
IX.
PO WOJNIE
.63
Hrabina
von Tiele-Bally
i Paneuropejczycy
.63
Książęcy mariaż
.63
Huberti
Klaus
Piotr
.64
Dzieci i wnuki barona
Klausa
Piotra
.65
Baron
Raab-Hubertus.65
Rąbani
Hubertus.'.66
101
Powrót do korzeni
.66
Ostatni baron
von
TiELE
.67
Ostoja Pokoju
.67
Związek Rodowy
.67
PODSUMOWANIE
.68
ZUSAMMENFASSUNG.69
ANEKSY
.71
Koligacje rodziny
von Tiele-Winckler -
opr. Dariusz Woźnicki
.71
Tablice genealogiczne
.79
Rodowody
.81
BIBLIOGRAFIA
.90
ŹRÓDŁA
.90
źródła opublikowane
.90
Herbarze i opracowania genealogiczne
.90
Opracowania
ι
artykuły
.91
Internet
.93
INDEKS OSOBOWY
.94
INDEKS MIEJSCOWOŚCI
.97
Bayerische
ataatsbibfíoths.'t
,
München j
102
Podsumowanie
Zaledwie
200
lat temu rozpoczęła się wielka historia rodziny
von
Tiele-Winckler.
Pierwsi znani przedstawiciele rodziny
-
Franciszek
Winkler,
nauczyciel z Nowego
Gierałtowa na Dolnym Śląsku, jak również Jan Chrystian
von
Tiele z Kurlandii, nie
marzyli nawet, że ich potomkowie w ciągu zaledwie jednego stulecia dostąpią
zaszczytów, zdobędą sławę, wypracują fortunę porównywalną z majątkami
najznamienitszych europejskich arystokracji.
Franciszek
Winkler,
syn zarządcy dóbr i wnuk nauczyciela, za namową ojca
rozpoczął naukę w seminariach w Kłodzku i Nysie. Karierę zawodową rozpoczął
jako urzędnik, potem górnik, sztygar, księgowy, by wreszcie zostać pełnomocnikiem
swojego pracodawcy
-
Franciszka
Aresina.
Powtórny mariaż z Marią Aresin z domu
Domes,
sprawił, że ambicje życiowe Franciszka wreszcie mogły zostać
zrealizowane. Rozkwit Miechowic (dziś dzielnicy Bytomia), gwałtowny rozwój
górnictwa i hutnictwa na terenach śląskiej rejencji, powstanie miasta Katowice,
wzniesienie dworca kolejowego w Katowicach, szpitala w Mysłowicach, pałacu
w Miechowicach, powołanie fundacji działającej na rzecz potrzebujących robotników
-
to wszystko świadczy, jak osobisty sukces Franciszka Winklera i uzyskiwane
kolejne przywileje gospodarcze, w połączeniu z koniunkturą gospodarczą na
Górnym Śląsku w drugiej połowie
XIX
w. doprowadziły do rozwoju śląskiej krainy.
Nobilitacja Franciszka Winklera przez pruskiego króla
15
października
1840
r. była
zatem naturalnym uznaniem jego zasług.
Spadkobierczyni Franciszka
von Wincklera -
Waleská
-
odziedziczyła majątek
prawdziwie królewski. Jej małżeństwo z Hubertem
von
Tiele można porównać
z innym śląskim mariażem
-
Joanny Gryczik
von
Schomberg Godulla z hrabią
Hansem
Ulrykiem Schaffgotschem. Tak powstały dwie arystokratyczne, śląskie
fortuny, u podstaw których legły: ciężka praca, śląski upór i osobiste ambicje.
Potomkowie
Waleski von
Tiele-Winckler pomnażali odziedziczony majątek,
rozbudowywali swoje siedziby w Miechowicach, Mosznej, Berlinie oraz
w Meklemburgii, rozwijali działalność charytatywną pod postacią, np. „związku
knapfszaftowego", patronowali przedsięwzięciom urbanistycznym w Katowicach
i budowie bądź przebudowie kościołów katolickich i ewangelickich w Bytomiu,
Katowicach, Miechowicach, Mysłowicach, przyczyniali się do rozwoju fabryk, kopalń
i hut, dających zatrudnienie tysiącom, a później setkom tysięcy robotników. Należy
jednakże zaznaczyć, że wśród członków tej rodziny znalazła się Ewa, córka Huberta
von Tiele-Wincklera,
ewangelicka diakonisa, która zamieniła pałac rodzinny na
skromny domek, niosąc pomoc i posługę chrześcijańską biednym i chorym
mieszkańcom Bytomia i Miechowic. Pamięć o Jej działalności nadal żyje, Jej dzieło
kontynuowane jest w Niemczech, gdzie przeniosła się siedziba „Ostoi Pokoju
-
Friedenshort".
Historia najnowsza odcisnęła swoje piętno na dziejach rodu. Rodzina
von Tiele-
-Winkler zmuszona została do wyjazdu ze Śląska. Majątek został przejęty przez
państwo polskie, archiwa rodzinne uległy spaleniu. Obecnie żyjący starsi
przedstawiciele rodu noszą to znamię historii
-
poczucia wypędzenia, utraty korzeni.
Jednakże materialne świadectwa pozostawione przez rodzinę
von
Tiele-Winckler:
fabryki, huty, kopalnie, szpitale
-
często zaniedbane, zniszczone podczas
zawieruchy wojennej bądź celowo po wojnie, razem ze spuścizną duchową Matki
Ewy
von Tiele-Winckler,
stanowią wymowny znak naszej historii, historii naszego
miejsca na Ziemi, naszej tożsamości. To znak naszej wspólnej dumy i poczucia
wartości.
68
Zusammenfassung
Die ersten bekannten Vertretern der Familie - Franz Winkler, ein Lehrer aus
Neu Gersdorf in Niederschlesien und Johann Christian Tiele aus Kurland, hätten
sich nicht träumen lassen,
dass
ihren Nachkommen innerhalb eines Jahrhunderts so
viel Ehre und Ruhm zuteil kommen würde und sie ein Vermögen erarbeiten würden,
das mit dem Wohlstand der vortrefflichsten europäischen Adeligen verglichen wird.
Franz Winkler, Sohn eines Gutsverwalters und Enkel eines Lehrers, begann
nach Drängen seines Vaters die Lehre an den Seminaren in Glatz und Neisse.
Seine berufliche Karriere startete er als Beamter, dann als Bergmann, Steiger,
Buchhalter, um später Prokurist seines Arbeitgebers Franz Aresin zu werden. Die
Heirat mit Maria Aresin, geb. Domes, hatte zur Folge,
dass
seine Lebensziele
schließlich realisiert werden konnten. Die Blütezeit von Miechowitz (heutzutage
Stadtteil von Beuthen), die rapide Entwicklung von Berg- und Hüttenwesen im
Gelände der schlesischen Regentschaft, die Entstehung der Stadt Kattowitz, die
Errichtung des Zugbahnhofs in Kattowitz, des Krankenhauses in Myslowitz und des
Palastes in Miechowitz, der Ruf der für die Rechte der bedürftigen Arbeiter
wirkender Stiftung - das alles zeugt für den persönlichen Erfolg von Franz Winkler
ebenso wie die kontinuierlich erlangten Wirtschaftsprivilegien in Verbindung mit der
wirtschaftlichen Konjunktur in Oberschlesien im 19. Jahrhundert zur Entwicklung des
schlesischen Landes geführt haben. Die Verleihung des Adelstitels an Franz von
Winckler am 15. Oktober 1840 durch den preußischen König war demnach die
logische Anerkennung seiner Verdienste.
Franz von Wincklers Nachkömmling,
Waleská,
erbte ein königliches Vermögen.
Ihre Ehe mit Hubert von Tiele kann man mit einer anderen schlesischen Heirat
vergleichen - mit jener von Johanna Gryczik von Schomberg Godulla mit dem
Grafen Hans Ulrich Schaffgotsch. So entstanden parallel zwei adelige, schlesische
Vermögen, deren Grundlagen harte Arbeit, schlesischer Eigensinn und persönlicher
Ehrgeiz waren.
Die Nachkommen von
Waleská
von Tiele-Winckler potenzierten das geerbte
Vermögen, schmückten ihre herrschaftlichen Gütern in Miechowitz, Moschen, Berlin
und Mecklenburg weiter aus, bauten karitative Gesellschaften auf, wie
z. B.
den
„Knappschafts-Verein", übten Schirmherrschaften über Urbanisierungsunternehmen
in Kattowitz als auch über dem Bau bzw. Umbau der katholischen und
evangelischen Kirchen in Beuthen, Kattowitz, Miechowitz und Myslowitz aus, trugen
zur Entwicklung von Fabriken, Bergwerken und Hüttenwerken bei, in denen
Tausende, und später Hunderttausende Arbeiter Beschäftigung fanden. Nicht zu
vergessen bleibt,
dass
sich unter den Mitgliedern dieser Familie Eva befand. Eva,
Tochter von Hubert von Tiele-Winckler, war eine evangelische Diakonisse, die ihren
„Familienpalast" in ein schlichtes Häuschen getauscht hat. Sie leistete den
Bedürftigen Hilfe und erbrachte den armen und kranken Bewohnern, aber
besonders den Kindern von Beuthen und Miechowitz einen wahrlich christlichen
Dienst. Das Gedenken an ihr Wirken ist bis heute lebendig. Ihr Schaffen wurde in
Deutschland fortgesetzt, wohin der Sitz des „Friedenshorts" verlegt wurde.
Die neuere Geschichte setzte ihre Zeichen. Die Familie von Tiele-Winckler
wurde gezwungen aus Schlesien auszusiedeln. Das Vermögen wurde vom
polnischen Staat enteignet und die Familienarchive wurden Opfer eines Brands. Die
heute noch lebenden älteren Vertreter des Geschlechts tragen dieses geschichtliche
Zeichen noch immer in sich - das Gefühl der Vertreibung und des Wurzelverlierens.
Doch die von der Familie von Tiele-Winckler hinteriassenen materiellen Zeugnisse -
69 |
adam_txt |
Spis
tresei
PRZEDMOWA
- PROF. DR HAB.
STANISŁAW SŁAWOMIR NICIEJA
.3
OD AUTORA
.5
I. WINCKLEROWIE
.7
Edukacja
ι
kariera Franciszka
.7
Domesowie·
.8
Aresin
.9
Kalide
.9
Udany mariaż
.10
Nowe nabytki
-
Mysłowice
.
11
.
ι
Katowice
.12
Dla robotników
.12
Nobilitacja i zaszczyty
.13
Przywileje
.14
Maria
ι
Waleská
.14
BOŃCZYK O WlNCKLERACH
.16
II.
TIELE-WINCKLEROWIE
.20
Tiele z Kurlandii
.20
Przenosiny Tiele do Prus
.21
Podporucznik
von
Tiele
.22
Zaręczyny
.22
ślub i nowe nazwisko
.23
Nowy pałac
.24
Nowe nabytki
.25
Pałac w Berlinie
.25
Dla katolików
.26
Rzeźby Kalidego
.26
Dla Katowic
.27
Dla katowickich ewangelików
.27
Spór z proboszczem
.28
Przemysł
.29
„zwiąsek knapszaftowy pana de tlele-wlncklera"
.29
Katowicka Spółka
.30
Ziemski magnat
.31
Fundacja Rodzinna
.32
Rodzina
.33
Hrabianka Róża
.33
Córki Huberta
.34
III. LINIA Z MOSZNEJ
.36
śląski spadek
.36
Ochrona środowiska
.36
Pruski hrabia
.36
Nowy pałac w Mosznej
.37
Kopalnia „Miechowice"
.38
Katowicki witraż
.38
Spotkania z cesarzem
.39
Pruscy baronowie
.40
Wyprowadzka z Miechowic
.40
Sojusz z Polakami
.40
W
II
Rzeczypospolitej
.41
Rodzina Franciszka Huberta
.42
Hrabia
Klaus Hubert.42
Trzy żony
.42
Spadkobierca
.43
Siostry Klausa-Huberta
.43
IV.
BARONOWIE WALTER I
GÜNTER.45
Pan na
Blücher.45
Córki Waltera
.47
Baron
Günter.48
V.
LINIA Z ROTHENMOOR
.49
Hans-Werner
ι
ewangelicy
.50
Rodzina Hansa-Wernera „Młodszego"
.51
Z Meklemburgii na Śląsk
.51
VI.
MATKA EWA
.52
Dzieciństwo
ι
młodość
.52
Ostoja Pokoju
.53
Diakonisa
.53
Na świecie
.54
Kościół dla ewangelików
.55
Poezja
.55
Domek Matki Ewy
.55
Ostoja Pokoju bez Matki Ewy
.56
VII.
LINIA Z LEBBIN
.57
na dworze cesarza
.57
Dzieciństwo i edukacja
Rabana
.58
Rodzina
Rabana
.59
Wyprawa do Afryki
.60
Wojna
.61
VIII.
BARONOWIE
VON TIELE.62
Baronówny
von
Tiele
.62
Baron
Helmut
.62
IX.
PO WOJNIE
.63
Hrabina
von Tiele-Bally
i Paneuropejczycy
.63
Książęcy mariaż
.63
Huberti
Klaus
Piotr
.64
Dzieci i wnuki barona
Klausa
Piotra
.65
Baron
Raab-Hubertus.65
Rąbani
Hubertus.'.66
101
Powrót do korzeni
.66
Ostatni baron
von
TiELE
.67
Ostoja Pokoju
.67
Związek Rodowy
.67
PODSUMOWANIE
.68
ZUSAMMENFASSUNG.69
ANEKSY
.71
Koligacje rodziny
von Tiele-Winckler -
opr. Dariusz Woźnicki
.71
Tablice genealogiczne
.79
Rodowody
.81
BIBLIOGRAFIA
.90
ŹRÓDŁA
.90
źródła opublikowane
.90
Herbarze i opracowania genealogiczne
.90
Opracowania
ι
artykuły
.91
Internet
.93
INDEKS OSOBOWY
.94
INDEKS MIEJSCOWOŚCI
.97
Bayerische
ataatsbibfíoths.'t
,
München j
102
Podsumowanie
Zaledwie
200
lat temu rozpoczęła się wielka historia rodziny
von
Tiele-Winckler.
Pierwsi znani przedstawiciele rodziny
-
Franciszek
Winkler,
nauczyciel z Nowego
Gierałtowa na Dolnym Śląsku, jak również Jan Chrystian
von
Tiele z Kurlandii, nie
marzyli nawet, że ich potomkowie w ciągu zaledwie jednego stulecia dostąpią
zaszczytów, zdobędą sławę, wypracują fortunę porównywalną z majątkami
najznamienitszych europejskich arystokracji.
Franciszek
Winkler,
syn zarządcy dóbr i wnuk nauczyciela, za namową ojca
rozpoczął naukę w seminariach w Kłodzku i Nysie. Karierę zawodową rozpoczął
jako urzędnik, potem górnik, sztygar, księgowy, by wreszcie zostać pełnomocnikiem
swojego pracodawcy
-
Franciszka
Aresina.
Powtórny mariaż z Marią Aresin z domu
Domes,
sprawił, że ambicje życiowe Franciszka wreszcie mogły zostać
zrealizowane. Rozkwit Miechowic (dziś dzielnicy Bytomia), gwałtowny rozwój
górnictwa i hutnictwa na terenach śląskiej rejencji, powstanie miasta Katowice,
wzniesienie dworca kolejowego w Katowicach, szpitala w Mysłowicach, pałacu
w Miechowicach, powołanie fundacji działającej na rzecz potrzebujących robotników
-
to wszystko świadczy, jak osobisty sukces Franciszka Winklera i uzyskiwane
kolejne przywileje gospodarcze, w połączeniu z koniunkturą gospodarczą na
Górnym Śląsku w drugiej połowie
XIX
w. doprowadziły do rozwoju śląskiej krainy.
Nobilitacja Franciszka Winklera przez pruskiego króla
15
października
1840
r. była
zatem naturalnym uznaniem jego zasług.
Spadkobierczyni Franciszka
von Wincklera -
Waleská
-
odziedziczyła majątek
prawdziwie królewski. Jej małżeństwo z Hubertem
von
Tiele można porównać
z innym śląskim mariażem
-
Joanny Gryczik
von
Schomberg Godulla z hrabią
Hansem
Ulrykiem Schaffgotschem. Tak powstały dwie arystokratyczne, śląskie
fortuny, u podstaw których legły: ciężka praca, śląski upór i osobiste ambicje.
Potomkowie
Waleski von
Tiele-Winckler pomnażali odziedziczony majątek,
rozbudowywali swoje siedziby w Miechowicach, Mosznej, Berlinie oraz
w Meklemburgii, rozwijali działalność charytatywną pod postacią, np. „związku
knapfszaftowego", patronowali przedsięwzięciom urbanistycznym w Katowicach
i budowie bądź przebudowie kościołów katolickich i ewangelickich w Bytomiu,
Katowicach, Miechowicach, Mysłowicach, przyczyniali się do rozwoju fabryk, kopalń
i hut, dających zatrudnienie tysiącom, a później setkom tysięcy robotników. Należy
jednakże zaznaczyć, że wśród członków tej rodziny znalazła się Ewa, córka Huberta
von Tiele-Wincklera,
ewangelicka diakonisa, która zamieniła pałac rodzinny na
skromny domek, niosąc pomoc i posługę chrześcijańską biednym i chorym
mieszkańcom Bytomia i Miechowic. Pamięć o Jej działalności nadal żyje, Jej dzieło
kontynuowane jest w Niemczech, gdzie przeniosła się siedziba „Ostoi Pokoju
-
Friedenshort".
Historia najnowsza odcisnęła swoje piętno na dziejach rodu. Rodzina
von Tiele-
-Winkler zmuszona została do wyjazdu ze Śląska. Majątek został przejęty przez
państwo polskie, archiwa rodzinne uległy spaleniu. Obecnie żyjący starsi
przedstawiciele rodu noszą to znamię historii
-
poczucia wypędzenia, utraty korzeni.
Jednakże materialne świadectwa pozostawione przez rodzinę
von
Tiele-Winckler:
fabryki, huty, kopalnie, szpitale
-
często zaniedbane, zniszczone podczas
zawieruchy wojennej bądź celowo po wojnie, razem ze spuścizną duchową Matki
Ewy
von Tiele-Winckler,
stanowią wymowny znak naszej historii, historii naszego
miejsca na Ziemi, naszej tożsamości. To znak naszej wspólnej dumy i poczucia
wartości.
68
Zusammenfassung
Die ersten bekannten Vertretern der Familie - Franz Winkler, ein Lehrer aus
Neu Gersdorf in Niederschlesien und Johann Christian Tiele aus Kurland, hätten
sich nicht träumen lassen,
dass
ihren Nachkommen innerhalb eines Jahrhunderts so
viel Ehre und Ruhm zuteil kommen würde und sie ein Vermögen erarbeiten würden,
das mit dem Wohlstand der vortrefflichsten europäischen Adeligen verglichen wird.
Franz Winkler, Sohn eines Gutsverwalters und Enkel eines Lehrers, begann
nach Drängen seines Vaters die Lehre an den Seminaren in Glatz und Neisse.
Seine berufliche Karriere startete er als Beamter, dann als Bergmann, Steiger,
Buchhalter, um später Prokurist seines Arbeitgebers Franz Aresin zu werden. Die
Heirat mit Maria Aresin, geb. Domes, hatte zur Folge,
dass
seine Lebensziele
schließlich realisiert werden konnten. Die Blütezeit von Miechowitz (heutzutage
Stadtteil von Beuthen), die rapide Entwicklung von Berg- und Hüttenwesen im
Gelände der schlesischen Regentschaft, die Entstehung der Stadt Kattowitz, die
Errichtung des Zugbahnhofs in Kattowitz, des Krankenhauses in Myslowitz und des
Palastes in Miechowitz, der Ruf der für die Rechte der bedürftigen Arbeiter
wirkender Stiftung - das alles zeugt für den persönlichen Erfolg von Franz Winkler
ebenso wie die kontinuierlich erlangten Wirtschaftsprivilegien in Verbindung mit der
wirtschaftlichen Konjunktur in Oberschlesien im 19. Jahrhundert zur Entwicklung des
schlesischen Landes geführt haben. Die Verleihung des Adelstitels an Franz von
Winckler am 15. Oktober 1840 durch den preußischen König war demnach die
logische Anerkennung seiner Verdienste.
Franz von Wincklers Nachkömmling,
Waleská,
erbte ein königliches Vermögen.
Ihre Ehe mit Hubert von Tiele kann man mit einer anderen schlesischen Heirat
vergleichen - mit jener von Johanna Gryczik von Schomberg Godulla mit dem
Grafen Hans Ulrich Schaffgotsch. So entstanden parallel zwei adelige, schlesische
Vermögen, deren Grundlagen harte Arbeit, schlesischer Eigensinn und persönlicher
Ehrgeiz waren.
Die Nachkommen von
Waleská
von Tiele-Winckler potenzierten das geerbte
Vermögen, schmückten ihre herrschaftlichen Gütern in Miechowitz, Moschen, Berlin
und Mecklenburg weiter aus, bauten karitative Gesellschaften auf, wie
z. B.
den
„Knappschafts-Verein", übten Schirmherrschaften über Urbanisierungsunternehmen
in Kattowitz als auch über dem Bau bzw. Umbau der katholischen und
evangelischen Kirchen in Beuthen, Kattowitz, Miechowitz und Myslowitz aus, trugen
zur Entwicklung von Fabriken, Bergwerken und Hüttenwerken bei, in denen
Tausende, und später Hunderttausende Arbeiter Beschäftigung fanden. Nicht zu
vergessen bleibt,
dass
sich unter den Mitgliedern dieser Familie Eva befand. Eva,
Tochter von Hubert von Tiele-Winckler, war eine evangelische Diakonisse, die ihren
„Familienpalast" in ein schlichtes Häuschen getauscht hat. Sie leistete den
Bedürftigen Hilfe und erbrachte den armen und kranken Bewohnern, aber
besonders den Kindern von Beuthen und Miechowitz einen wahrlich christlichen
Dienst. Das Gedenken an ihr Wirken ist bis heute lebendig. Ihr Schaffen wurde in
Deutschland fortgesetzt, wohin der Sitz des „Friedenshorts" verlegt wurde.
Die neuere Geschichte setzte ihre Zeichen. Die Familie von Tiele-Winckler
wurde gezwungen aus Schlesien auszusiedeln. Das Vermögen wurde vom
polnischen Staat enteignet und die Familienarchive wurden Opfer eines Brands. Die
heute noch lebenden älteren Vertreter des Geschlechts tragen dieses geschichtliche
Zeichen noch immer in sich - das Gefühl der Vertreibung und des Wurzelverlierens.
Doch die von der Familie von Tiele-Winckler hinteriassenen materiellen Zeugnisse -
69 |
any_adam_object | 1 |
any_adam_object_boolean | 1 |
author | Kuzio-Podrucki, Arkadiusz 1968- |
author_GND | (DE-588)133472043 |
author_facet | Kuzio-Podrucki, Arkadiusz 1968- |
author_role | aut |
author_sort | Kuzio-Podrucki, Arkadiusz 1968- |
author_variant | a k p akp |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV022715791 |
ctrlnum | (OCoLC)76340174 (DE-599)BVBBV022715791 |
era | Geschichte gnd |
era_facet | Geschichte |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV022715791</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20211018</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">070905s2006 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8392373308</subfield><subfield code="9">83-923733-0-8</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)76340174</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV022715791</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">7,41</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kuzio-Podrucki, Arkadiusz</subfield><subfield code="d">1968-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)133472043</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Tiele-Wincklerowie</subfield><subfield code="b">arystokracja węgla i stali</subfield><subfield code="c">Arkadiusz Kuzio-Podrucki</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Bytom</subfield><subfield code="b">Oficyna Monos - Krzysztof Kudlek</subfield><subfield code="c">2006</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">102, VIII S.</subfield><subfield code="b">Ill.</subfield><subfield code="e">1 Beil.</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Tiele-Wincklerowie <rodzina></subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="3" ind2="7"><subfield code="a">Tiele-Winckler</subfield><subfield code="c">Familie</subfield><subfield code="d">ca. 19. Jh.</subfield><subfield code="0">(DE-588)133343413</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Tiele-Winckler</subfield><subfield code="c">Familie</subfield><subfield code="d">ca. 19. Jh.</subfield><subfield code="0">(DE-588)133343413</subfield><subfield code="D">p</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Geschichte</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSBMuenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=015921577&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=015921577&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">DHB</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">DHB_JDG_ISBN_1</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">929</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09034</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-015921577</subfield></datafield></record></collection> |
id | DE-604.BV022715791 |
illustrated | Illustrated |
index_date | 2024-07-02T18:28:25Z |
indexdate | 2024-10-30T17:01:04Z |
institution | BVB |
isbn | 8392373308 |
language | Polish |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-015921577 |
oclc_num | 76340174 |
open_access_boolean | |
owner | DE-12 |
owner_facet | DE-12 |
physical | 102, VIII S. Ill. 1 Beil. |
psigel | DHB_JDG_ISBN_1 |
publishDate | 2006 |
publishDateSearch | 2006 |
publishDateSort | 2006 |
publisher | Oficyna Monos - Krzysztof Kudlek |
record_format | marc |
spelling | Kuzio-Podrucki, Arkadiusz 1968- Verfasser (DE-588)133472043 aut Tiele-Wincklerowie arystokracja węgla i stali Arkadiusz Kuzio-Podrucki Bytom Oficyna Monos - Krzysztof Kudlek 2006 102, VIII S. Ill. 1 Beil. txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Tiele-Wincklerowie <rodzina> jhpk Tiele-Winckler Familie ca. 19. Jh. (DE-588)133343413 gnd rswk-swf Geschichte gnd rswk-swf Tiele-Winckler Familie ca. 19. Jh. (DE-588)133343413 p Geschichte z DE-604 Digitalisierung BSBMuenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=015921577&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB Muenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=015921577&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
spellingShingle | Kuzio-Podrucki, Arkadiusz 1968- Tiele-Wincklerowie arystokracja węgla i stali Tiele-Wincklerowie <rodzina> jhpk Tiele-Winckler Familie ca. 19. Jh. (DE-588)133343413 gnd |
subject_GND | (DE-588)133343413 |
title | Tiele-Wincklerowie arystokracja węgla i stali |
title_auth | Tiele-Wincklerowie arystokracja węgla i stali |
title_exact_search | Tiele-Wincklerowie arystokracja węgla i stali |
title_exact_search_txtP | Tiele-Wincklerowie arystokracja węgla i stali |
title_full | Tiele-Wincklerowie arystokracja węgla i stali Arkadiusz Kuzio-Podrucki |
title_fullStr | Tiele-Wincklerowie arystokracja węgla i stali Arkadiusz Kuzio-Podrucki |
title_full_unstemmed | Tiele-Wincklerowie arystokracja węgla i stali Arkadiusz Kuzio-Podrucki |
title_short | Tiele-Wincklerowie |
title_sort | tiele wincklerowie arystokracja wegla i stali |
title_sub | arystokracja węgla i stali |
topic | Tiele-Wincklerowie <rodzina> jhpk Tiele-Winckler Familie ca. 19. Jh. (DE-588)133343413 gnd |
topic_facet | Tiele-Wincklerowie <rodzina> Tiele-Winckler Familie ca. 19. Jh. |
url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=015921577&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=015921577&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
work_keys_str_mv | AT kuziopodruckiarkadiusz tielewincklerowiearystokracjaweglaistali |