Der Magiekonflikt in der Spätantike:
Gespeichert in:
1. Verfasser: | |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | German |
Veröffentlicht: |
Bonn
Habelt
2005
|
Schriftenreihe: | Habelts Dissertationsdrucke
Reihe Alte Geschichte ; 48 |
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis |
Beschreibung: | Zugl.: Bonn, Univ., Diss., 2003 |
Beschreibung: | II, 284 S. |
ISBN: | 377493357X |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV019705457 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20190916 | ||
007 | t | ||
008 | 050221s2005 m||| 00||| ger d | ||
020 | |a 377493357X |9 3-7749-3357-X | ||
035 | |a (gbd)0834384 | ||
035 | |a (OCoLC)57730228 | ||
035 | |a (DE-599)BVBBV019705457 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
041 | 0 | |a ger | |
049 | |a DE-12 |a DE-739 |a DE-384 |a DE-29 |a DE-355 |a DE-19 |a DE-M491 |a DE-473 | ||
050 | 0 | |a BF1591 | |
082 | 0 | |a 930 | |
084 | |a BO 2380 |0 (DE-625)14127: |2 rvk | ||
084 | |a NH 9450 |0 (DE-625)125843: |2 rvk | ||
084 | |a 6,12 |2 ssgn | ||
100 | 1 | |a Lotz, Almuth |e Verfasser |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Der Magiekonflikt in der Spätantike |c von Almuth Lotz |
264 | 1 | |a Bonn |b Habelt |c 2005 | |
300 | |a II, 284 S. | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
490 | 1 | |a Habelts Dissertationsdrucke : Reihe Alte Geschichte |v 48 | |
500 | |a Zugl.: Bonn, Univ., Diss., 2003 | ||
648 | 7 | |a Geschichte 284-610 |2 gnd |9 rswk-swf | |
650 | 0 | |a Magie | |
650 | 7 | |a Magie |2 gtt | |
650 | 4 | |a Magic, Ancient | |
650 | 4 | |a Magic, Roman | |
650 | 0 | 7 | |a Strafrecht |0 (DE-588)4057795-8 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Römisches Recht |0 (DE-588)4050306-9 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Magie |0 (DE-588)4036966-3 |2 gnd |9 rswk-swf |
655 | 7 | |0 (DE-588)4113937-9 |a Hochschulschrift |2 gnd-content | |
688 | 7 | |a Spätantike |0 (DE-2581)TH000003969 |2 gbd | |
688 | 7 | |a Zauber & Magie |0 (DE-2581)TH000006449 |2 gbd | |
689 | 0 | 0 | |a Römisches Recht |0 (DE-588)4050306-9 |D s |
689 | 0 | 1 | |a Magie |0 (DE-588)4036966-3 |D s |
689 | 0 | 2 | |a Strafrecht |0 (DE-588)4057795-8 |D s |
689 | 0 | 3 | |a Geschichte 284-610 |A z |
689 | 0 | |5 DE-604 | |
830 | 0 | |a Habelts Dissertationsdrucke |v Reihe Alte Geschichte ; 48 |w (DE-604)BV000901750 |9 48 | |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung UB Augsburg - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=013032943&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
940 | 1 | |n gbd | |
940 | 1 | |q DHB_BSB_AHF_ISBN | |
940 | 1 | |q DHB_DEL | |
940 | 1 | |q gbd_4 | |
999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-013032943 | ||
942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 09015 |g 37 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1804133156978163712 |
---|---|
adam_text | INHALT
1 Einführung .................................................................... 1
1.1 Eingrenzung (Untersuchungsgegenstand, Zeit und Raum) ..................... 1
1.2 Quellen .................................................................. 10
1.2.1 Gesetzgebung .................................................... 10
1.2.2 Kirchenrecht .................................................... 12
1.2.3 Literarische Quellen ............................................ 14
1 2.3.1 Heidnische Literatur ...................................... 14
1 2 3 2 Christlich-theologische Literatur ....................... 15
1.2.4 Archäologische und papyrologische Quellen ......................... 19
1.2.4.1 Zauberpapyri ............................................ 20
1.2.4.2 Amulette und magische Gemmen ............................ 21
1.2.4.3 Verfluchungstäfelchen (Tabellae defixionum) ............... 22
1.3 Der Terminus Magie und die Vorstellung von Magie ....................... 23
1.3.1 Verwendung im griechisch-römischen Kontext ...................... 23
1.3.1.1 Griechenland ............................................ 23
1.3.1.2 Rom ....................................................... 28
1.3.2 Moderne Konzeptionen .............................................. 39
1.3.3 Arbeitsdefinition ................................................. 45
1.4 Die Erforschung der griechisch-römischen Magie und des spätantiken
Magiekonflikts ........................................................... 48
1.5 Fragestellung ............................................................ 60
2 Das Magiedelikt im römischen Recht der Spätantike ............................. 62
2.1 Die Rechtstradition ...................................................... 62
2.1.1 Das Rechtsverständnis ............................................. 63
2.1.2 Die rechtlichen Grundlagen fur die Verfolgung von Magie, Astro-
logie und Wahrsagung bis zur Spätantike ................................ 68
2.1.3 Kontinuitäten und Traditionsbrüche seit Diokletian ................ 86
2.2 Die kaiserliche Gesetzgebung im Codex Theodosianus, den Constitutiones
Sirmondianae und dem Codex Iustinianus ................................... 97
2.2.1 Die Gesetzesinhalte ............................................... 97
2.2 1.1 Die heidnische Tradition (Divination und Opfer) ..... 99
2 2 1.2 Die ars mathematica .................................... 118
2 2.1.3 Die manichäische Häresie ............................... 128
2.2.1.4 Die ars magica ........................................... 137
2.2.2 Die Gesetzessprache .............................................. 156
2.2.2.1 Stil und Funktion ........................................ 156
2.2.2.2 Semantik vr............................................... 160
Die vitia und mores des Magiers ........................... 160
Der Gegenentwurf .......................................... 168
11
2.3 Zusammenfassung ......................................................... 171
2.3.1 Ideologische Voraussetzungen der spätantiken Magiegesetz-
gebung .................................................................. 171
2.3.2 Unmittelbarer Anlass der Konstitutionen .......................... 177
2.3.3 Straftatbestände der Konstitutionen .............................. 179
2.3.4 Strafmaß ......................................................... 179
3 Der Magiekonflikt im gesellschaftlichen Alltag der Spätantike .................. 184
3.1 Die Ursachen des Magievorwurfs ........................................... 184
3.1.1 Konfessioneller Konflikt ......................................... 187
3.1.2 Gesellschaftliche Veränderungen ................................... 194
3.1.3 Ökonomischer Konflikt ............................................ 201
3.1.4 Existentielle Bedrohung ........................................... 206
3.1.5 Minderheitenproblematik ........................................... 210
3.1.6 Geschlechterverhältnis .......................................... 215
3 .2 Der Magieprozess ......................................................... 218
3 .2 1 Verhandlungsort und juristische Instanzen ........................ 219
3.2.2 Von der Anzeige zur Anklageerhebung ............................... 221
3.2.3 Die richterliche Anhörung und das Urteil ......................... 229
3.3 Die außergerichtliche Streitbeilegung ................................... 233
3.3.1 Das kirchliche Schiedsgericht ..................................... 233
3 .3.2 Die lex Christiana ................................................ 241
3.4 Gesellschaftliche Realität und literarische Fiktion ...................... 245
4 Schlussbetrachtung .............................................................. 249
5 Quellen- und Literaturverzeichnis ............................................... 253
5.1 Quellen - Ausgaben, Indices, Kommentare, Übersetzungen ................... 253
5.2 Sekundärliteratur ........................................................ 268
Tabelle 1: Strafrechtliche Bestimmungen zum Schadenzauber bis zur Spätantike .......... 69
Tabelle 2: Gesetzgeberische Maßnahmen zur Wahrsagung und Astrologie bis
zur Spätantike ........................................................... 80
|
any_adam_object | 1 |
author | Lotz, Almuth |
author_facet | Lotz, Almuth |
author_role | aut |
author_sort | Lotz, Almuth |
author_variant | a l al |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV019705457 |
callnumber-first | B - Philosophy, Psychology, Religion |
callnumber-label | BF1591 |
callnumber-raw | BF1591 |
callnumber-search | BF1591 |
callnumber-sort | BF 41591 |
callnumber-subject | BF - Psychology |
classification_rvk | BO 2380 NH 9450 |
ctrlnum | (gbd)0834384 (OCoLC)57730228 (DE-599)BVBBV019705457 |
dewey-full | 930 |
dewey-hundreds | 900 - History & geography |
dewey-ones | 930 - History of ancient world to ca. 499 |
dewey-raw | 930 |
dewey-search | 930 |
dewey-sort | 3930 |
dewey-tens | 930 - History of ancient world to ca. 499 |
discipline | Geschichte Theologie / Religionswissenschaften |
era | Geschichte 284-610 gnd |
era_facet | Geschichte 284-610 |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02294nam a2200625 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV019705457</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20190916 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">050221s2005 m||| 00||| ger d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">377493357X</subfield><subfield code="9">3-7749-3357-X</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(gbd)0834384</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)57730228</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV019705457</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">ger</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-739</subfield><subfield code="a">DE-384</subfield><subfield code="a">DE-29</subfield><subfield code="a">DE-355</subfield><subfield code="a">DE-19</subfield><subfield code="a">DE-M491</subfield><subfield code="a">DE-473</subfield></datafield><datafield tag="050" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">BF1591</subfield></datafield><datafield tag="082" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">930</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">BO 2380</subfield><subfield code="0">(DE-625)14127:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">NH 9450</subfield><subfield code="0">(DE-625)125843:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">6,12</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Lotz, Almuth</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Der Magiekonflikt in der Spätantike</subfield><subfield code="c">von Almuth Lotz</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Bonn</subfield><subfield code="b">Habelt</subfield><subfield code="c">2005</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">II, 284 S.</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Habelts Dissertationsdrucke : Reihe Alte Geschichte</subfield><subfield code="v">48</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zugl.: Bonn, Univ., Diss., 2003</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 284-610</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Magie</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Magie</subfield><subfield code="2">gtt</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Magic, Ancient</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Magic, Roman</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Strafrecht</subfield><subfield code="0">(DE-588)4057795-8</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Römisches Recht</subfield><subfield code="0">(DE-588)4050306-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Magie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4036966-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4113937-9</subfield><subfield code="a">Hochschulschrift</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="688" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Spätantike</subfield><subfield code="0">(DE-2581)TH000003969</subfield><subfield code="2">gbd</subfield></datafield><datafield tag="688" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Zauber & Magie</subfield><subfield code="0">(DE-2581)TH000006449</subfield><subfield code="2">gbd</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Römisches Recht</subfield><subfield code="0">(DE-588)4050306-9</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Magie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4036966-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Strafrecht</subfield><subfield code="0">(DE-588)4057795-8</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 284-610</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Habelts Dissertationsdrucke</subfield><subfield code="v">Reihe Alte Geschichte ; 48</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV000901750</subfield><subfield code="9">48</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung UB Augsburg - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=013032943&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">gbd</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">DHB_BSB_AHF_ISBN</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">DHB_DEL</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">gbd_4</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-013032943</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09015</subfield><subfield code="g">37</subfield></datafield></record></collection> |
genre | (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content |
genre_facet | Hochschulschrift |
id | DE-604.BV019705457 |
illustrated | Not Illustrated |
indexdate | 2024-07-09T20:04:15Z |
institution | BVB |
isbn | 377493357X |
language | German |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-013032943 |
oclc_num | 57730228 |
open_access_boolean | |
owner | DE-12 DE-739 DE-384 DE-29 DE-355 DE-BY-UBR DE-19 DE-BY-UBM DE-M491 DE-473 DE-BY-UBG |
owner_facet | DE-12 DE-739 DE-384 DE-29 DE-355 DE-BY-UBR DE-19 DE-BY-UBM DE-M491 DE-473 DE-BY-UBG |
physical | II, 284 S. |
psigel | DHB_BSB_AHF_ISBN DHB_DEL gbd_4 |
publishDate | 2005 |
publishDateSearch | 2005 |
publishDateSort | 2005 |
publisher | Habelt |
record_format | marc |
series | Habelts Dissertationsdrucke |
series2 | Habelts Dissertationsdrucke : Reihe Alte Geschichte |
spelling | Lotz, Almuth Verfasser aut Der Magiekonflikt in der Spätantike von Almuth Lotz Bonn Habelt 2005 II, 284 S. txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Habelts Dissertationsdrucke : Reihe Alte Geschichte 48 Zugl.: Bonn, Univ., Diss., 2003 Geschichte 284-610 gnd rswk-swf Magie Magie gtt Magic, Ancient Magic, Roman Strafrecht (DE-588)4057795-8 gnd rswk-swf Römisches Recht (DE-588)4050306-9 gnd rswk-swf Magie (DE-588)4036966-3 gnd rswk-swf (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content Spätantike (DE-2581)TH000003969 gbd Zauber & Magie (DE-2581)TH000006449 gbd Römisches Recht (DE-588)4050306-9 s Magie (DE-588)4036966-3 s Strafrecht (DE-588)4057795-8 s Geschichte 284-610 z DE-604 Habelts Dissertationsdrucke Reihe Alte Geschichte ; 48 (DE-604)BV000901750 48 Digitalisierung UB Augsburg - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=013032943&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis |
spellingShingle | Lotz, Almuth Der Magiekonflikt in der Spätantike Habelts Dissertationsdrucke Magie Magie gtt Magic, Ancient Magic, Roman Strafrecht (DE-588)4057795-8 gnd Römisches Recht (DE-588)4050306-9 gnd Magie (DE-588)4036966-3 gnd |
subject_GND | (DE-588)4057795-8 (DE-588)4050306-9 (DE-588)4036966-3 (DE-588)4113937-9 |
title | Der Magiekonflikt in der Spätantike |
title_auth | Der Magiekonflikt in der Spätantike |
title_exact_search | Der Magiekonflikt in der Spätantike |
title_full | Der Magiekonflikt in der Spätantike von Almuth Lotz |
title_fullStr | Der Magiekonflikt in der Spätantike von Almuth Lotz |
title_full_unstemmed | Der Magiekonflikt in der Spätantike von Almuth Lotz |
title_short | Der Magiekonflikt in der Spätantike |
title_sort | der magiekonflikt in der spatantike |
topic | Magie Magie gtt Magic, Ancient Magic, Roman Strafrecht (DE-588)4057795-8 gnd Römisches Recht (DE-588)4050306-9 gnd Magie (DE-588)4036966-3 gnd |
topic_facet | Magie Magic, Ancient Magic, Roman Strafrecht Römisches Recht Hochschulschrift |
url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=013032943&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
volume_link | (DE-604)BV000901750 |
work_keys_str_mv | AT lotzalmuth dermagiekonfliktinderspatantike |