Expressionismus:
Gespeichert in:
Hauptverfasser: | , |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | German |
Veröffentlicht: |
München
Fink
1994
|
Ausgabe: | 5., verb. Aufl. |
Schriftenreihe: | Deutsche Literatur im 20. Jahrhundert
3 UTB für Wissenschaft Uni-Taschenbücher ; 362 |
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis |
Beschreibung: | 464 S. |
ISBN: | 382520362X 3770511743 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV008866061 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20140722 | ||
007 | t | ||
008 | 940124s1994 gw |||| 00||| ger d | ||
020 | |a 382520362X |9 3-8252-0362-X | ||
020 | |a 3770511743 |9 3-7705-1174-3 | ||
035 | |a (OCoLC)231590032 | ||
035 | |a (DE-599)BVBBV008866061 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rakddb | ||
041 | 0 | |a ger | |
044 | |a gw |c DE | ||
049 | |a DE-19 |a DE-12 |a DE-11 |a DE-384 |a DE-188 |a DE-521 | ||
084 | |a EC 5184 |0 (DE-625)20600:12019 |2 rvk | ||
084 | |a GM 1623 |0 (DE-625)41788: |2 rvk | ||
084 | |a 53 |2 sdnb | ||
100 | 1 | |a Vietta, Silvio |d 1941- |e Verfasser |0 (DE-588)122383141 |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Expressionismus |c Silvio Vietta ; Hans-Georg Kemper |
250 | |a 5., verb. Aufl. | ||
264 | 1 | |a München |b Fink |c 1994 | |
300 | |a 464 S. | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
490 | 1 | |a Deutsche Literatur im 20. Jahrhundert |v 3 | |
490 | 1 | |a UTB für Wissenschaft : Uni-Taschenbücher |v 362 | |
648 | 7 | |a Geschichte 1910-1925 |2 gnd |9 rswk-swf | |
650 | 0 | 7 | |a Expressionismus |0 (DE-588)4016044-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Deutsch |0 (DE-588)4113292-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Literatur |0 (DE-588)4035964-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
689 | 0 | 0 | |a Expressionismus |0 (DE-588)4016044-0 |D s |
689 | 0 | 1 | |a Literatur |0 (DE-588)4035964-5 |D s |
689 | 0 | 2 | |a Deutsch |0 (DE-588)4113292-0 |D s |
689 | 0 | |5 DE-604 | |
689 | 1 | 0 | |a Deutsch |0 (DE-588)4113292-0 |D s |
689 | 1 | 1 | |a Literatur |0 (DE-588)4035964-5 |D s |
689 | 1 | 2 | |a Geschichte 1910-1925 |A z |
689 | 1 | |5 DE-604 | |
700 | 1 | |a Kemper, Hans-Georg |d 1941- |e Verfasser |0 (DE-588)121635856 |4 aut | |
830 | 0 | |a Deutsche Literatur im 20. Jahrhundert |v 3 |w (DE-604)BV000894924 |9 3 | |
830 | 0 | |a UTB für Wissenschaft |v Uni-Taschenbücher ; 362 |w (DE-604)BV000895355 |9 362 | |
856 | 4 | 2 | |m HBZ Datenaustausch |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=005864419&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-005864419 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1809946665283485696 |
---|---|
adam_text |
INHALT
Vorbemerkung 5
Zur technischen Einrichtung des Bandes 6
Hinweis 6
TEIL I: Das Thema (Hans Georg Kempei/Silvio Vietta) . 11
TEIL II: Probleme — Zusammenhänge — methodische
Fragen [Silvio Vietta) 21 (
[ly Einige Bemerkungen zu These und Methode der problem¬
geschichtlichen Darstellung des literarischen Expressionis¬
mus 21
«2. Ichdissoziation im Expressionismus 30 ,
7fL.\ Dissoziierte Wahrnehmung in der Großstadt und der
frühexpressionistische Reihungsstil 30
^ 2.2 Verdinglichung des Ich und Personifizierung der Dinge 40 £
2.2.1 Personifikation in der expressionistischen Lyrik und Ma¬
lerei. Problematik der Kategorie 'Personifikation' . 40
2.2.2 Mythische Personenallegorie und Zivilisationskritik in
der Lyrik Georg Heyms 49
2.2.3 / Die Synekdoche in der expressionistischen Lyrik als Aus \
druck der Depersonalisierung: Gottfried Benn 61
2.2.4 'Verdinglichung' bei Kafka 68
p£3 ^ Totale Zivilisationskritik und Darstellung des Menschen
A, in den Dramen Georg Kaisers 83
2.3.1 Zum Stand der Dramentechnik und Zivilisationskritik im
O vorexpressionistischen Drama 83
2.3.2 y'V°n morgens bis mitternachts': Macht und Ohnmacht
des Geldes und die entseelte Großstadtwelt 86
2.3.3 Bemerkungen zur Kaiser Forschung und literaturtheore¬
tische Zwischenüberlegung 89
2.3.4 Die mimetische Funktion der dramatischen Mittel Kaisers
und Kritik ihrer Darstellungsleistung 90
2.3.5 Die 'Gas' Dramen: Funktionalisierung der Person, entfes
j^ seiter Produktionsprozeß und die Idylle als Utopie . . . 2Z~.
I 2.3.6 Das Problem der totalen Zivilisationskritik C?ä^
2.4 Kalkulation und Wille zur Macht: Carl Sternheims bür¬
gerliche Helden 100
2.4.1 Ist Sternheim ein Satiriker? Bemerkungen zur Sternheim
Forschung 100
2.4.2 Die Selbstbegründung des Subjekts als kapitalistischer
Kaufakt: 'Der Snob' 102
2.4.3 Gesellschaft als Sozialdarwinismus und Kampf aller gegen
alle 105
2.4.4 Zum geistesgeschichtlichen Hintergrund: Der 'Wille zur
Macht' und das Prinzip der 'Kalkulation' 108
2.5 Akzeleriertes Tempo, die Massenmedien und ihr Einfluß
auf den Expressionismus HO
2.5.1 Akzeleriertes Tempo und der Futurismus HO
2.5.2 Das neue Massenmedium Zeitung und die veränderte
Struktur der Öffentlichkeit 117
2.5.3 Film und expressionistische Literatur: Simultaneität des
Disparaten und Ablösung der Literatur durch den Film 123
2.5.4 Zweite Wirklichkeit der Massenmedien. Montage und das
»; Subjekt als Zitatensemble 132
i^L6 Die erkenntnistheoretischen Voraussetzungen des Expres U
\/ sionismus 134
2.6.1 Nietzsches historische Nihilismusanalyse 134i
2.6.1.1 Vorbemerkung 134^
2.6.1.2 Interpretation von Nietzsches Aphorismus: 'Hinfall der .' ,
kosmologischen Werte' 1351/
2.6.1.3 Nietzsches Nihilismusbegriff als radikale Konsequenz der
Ideologiekritik der Aufklärung 139
2.6.1.4 Ideologiekritische Auflösung des traditionellen Subjekt¬
begriffs 143(/
2.6.2 Wissenschafts und Erkenntniskritik um die Jahrhundert¬
wende 144
2.6.2.1 Freud und Bergson: Entdeckung der Eigengesetzlichkeit
psychischer Vorgänge 144
2.6.2.2 Grundlagenkrise in den Naturwissenschaften und das Pro
V blem der wissenschaftlichen Erkenntnis von 'Wirklichkeit' 146
2.6.3 Ausdrucksformen des Nihilismus im Expressionismus . 150/
2.6.4 Die erkenntnistheoretische Reflexionsprosa des Expres¬
sionismus: Kritik der absoluten Vernunft und des Subjekts 153
2.6.4.1 Themenstellung der erkenntnistheoretischen Reflexions¬
prosa des Expressionismus 153/
2.6.4.2 Georg Heyms Novelle 'Der Irre' 155
2.6.4.3 Franz Kafkas erkenntnistheoretische Reflexionsprosa . . 156
2.6.4.4 Carl Einsteins 'Bebuquin': Kritik der absoluten Vernunft 161
2.6.4.5 Der Zusammenhang von Erkenntniskritik und Kritik der
ökonomischen Produktionsformen im Expressionismus . 168
*C 2.6.4.6 Deformierte Sinnlichkeit und Wahnsinn als Antithesen
zur absoluten Vernunft 169
2.6.4.7 Darstellung der Ichdissoziation bei Benrumd van Hoddis. tu
Totalisierung~aer"Vefnunftkritik imcTdie Sehnsucht nach ^
dem Irrationalen 171
2.6.4.8 Kritik an der erkenntnistheoretischen Reflexionsprosa des
Expressionismus 174
2.7 Einige sozialpsychologische Überlegungen zum Vaterkon¬
flikt, Wahnsinn und Selbstmordmotiv in der expressio¬
nistischen Literatur 176
2.7.1 \ Die Kritik am bürgerlichen 'Eildungsphilister'. Der Vater
Okonflikt 176U
2.7.2 Antibürgerliche Lebensformen und das großstädtische
Literatencafe 180
2.7.3 Das Wahnsinn und Selbstmordmotiv im Expressionismus 182
3. \ Messianischer Expressionismus: Die Lehre vom Neuen
Menschen 18.6
3.1 Zur 'Dialektik' von Ichdissoziation und Menschheits¬
erneuerung im Expressionismus . 186
3.2 Beispiele für den messianischen Expressionismus in der
Lyrik 188'/
3.3 V Das expressionistische Verkündigungsdrama 195
3.3.1 k Georg Kaisers 'Die Bürger von Calais' und Ernst Barlachs
Gottsucherdramen 195
3.3.2 Würdigung und Kritik des einpoligen expressionistischen
^^Verkündigungsdramas. Beispiel: Ernst Tollers 'Die Wand¬
lung' 199
3.4 Politische Polarisierung und Kritik der marxistischen Ex¬
pressionismuskritik 204 .
TEIL III: Analysen [Hans Georg Kemper) 214
1. Methodische Vorüberlegungen 214
1.1 Zur Funktion der Analysen 214
1.2 Appellstruktur und Lektüreprozeß 219
2. Gestörter Traum. Georg Trakl: 'Geburt' C229
2.1 Die Destruktion des traditionellen Lyrik Vorverständnis \
ses bei der ersten Lektüre 229
2.2 Die Wahrnehmung struktureller Diskrepanzen bei der
zweiten Lektüre 234
2.3 Die dritte Lektüre: der Zyklus und die Traumstruktur
der Gedichte 237V
2.4 Verdichtung und Regression — Trakls 'Traumarbeit' in
den Entwürfen 245
2.5 Poetischer Positivismus 259
2.5.1 Die Wirklichkeit als Empfindung und die Kunst als Natur 259
2.5.2 Partialisierung und Funktionalisierung des Lebens . . . 268
o
3. Gestörte Kommunikation. Franz Kafka: 'Das Urteil' . . 286
3.1 Zur Motivgeschichte im 'literarischen Realismus' . 286
3.2 Der Anfang des 'Urteils' und das Motiv von der Glücks¬
suche zweier Freunde 291
3.3 Die Destruktion des Erzählmotivs und die Desorientie ^
rung des Lesers 294 '
3.4 Zur Homologie von Darstellung, Rezeption und gesell¬
schaftlichem Verhalten 303
4. Gestörtes Vergnügen. Carl Sternheim: 'Die Hose' . 306
4.1 Heiterer Beginn und doppelbödige Komik 306
4.2 Verwirrendes Rollenspiel und ärgerliches Ende 313
4.3 Poetischer Voluntarismus 321
5. X Der "neue Mensch" als alter Adam. Kasimir Edschmid:
'Der Lazo' 330
5.1 , Zivilisationsüberdruß und Aufbruch ins 'Leben' . 330
5.2 Cowboy Idylle und 'Blut und Boden' Romantik 337
Literaturverzeichnis 342
Bibliographische Ergänzungen (bis 1982) 383
Bibliographische Ergänzungen (bis 1992] 416
Personenverzeichnis 459
in |
any_adam_object | 1 |
author | Vietta, Silvio 1941- Kemper, Hans-Georg 1941- |
author_GND | (DE-588)122383141 (DE-588)121635856 |
author_facet | Vietta, Silvio 1941- Kemper, Hans-Georg 1941- |
author_role | aut aut |
author_sort | Vietta, Silvio 1941- |
author_variant | s v sv h g k hgk |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV008866061 |
classification_rvk | EC 5184 GM 1623 |
ctrlnum | (OCoLC)231590032 (DE-599)BVBBV008866061 |
discipline | Germanistik / Niederlandistik / Skandinavistik Literaturwissenschaft |
edition | 5., verb. Aufl. |
era | Geschichte 1910-1925 gnd |
era_facet | Geschichte 1910-1925 |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV008866061</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20140722</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">940124s1994 gw |||| 00||| ger d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">382520362X</subfield><subfield code="9">3-8252-0362-X</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">3770511743</subfield><subfield code="9">3-7705-1174-3</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)231590032</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV008866061</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakddb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">ger</subfield></datafield><datafield tag="044" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">gw</subfield><subfield code="c">DE</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-19</subfield><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-11</subfield><subfield code="a">DE-384</subfield><subfield code="a">DE-188</subfield><subfield code="a">DE-521</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">EC 5184</subfield><subfield code="0">(DE-625)20600:12019</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GM 1623</subfield><subfield code="0">(DE-625)41788:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">53</subfield><subfield code="2">sdnb</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Vietta, Silvio</subfield><subfield code="d">1941-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)122383141</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Expressionismus</subfield><subfield code="c">Silvio Vietta ; Hans-Georg Kemper</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">5., verb. Aufl.</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">München</subfield><subfield code="b">Fink</subfield><subfield code="c">1994</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">464 S.</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Deutsche Literatur im 20. Jahrhundert</subfield><subfield code="v">3</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">UTB für Wissenschaft : Uni-Taschenbücher</subfield><subfield code="v">362</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1910-1925</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Expressionismus</subfield><subfield code="0">(DE-588)4016044-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Deutsch</subfield><subfield code="0">(DE-588)4113292-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Literatur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4035964-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Expressionismus</subfield><subfield code="0">(DE-588)4016044-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Literatur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4035964-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Deutsch</subfield><subfield code="0">(DE-588)4113292-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Deutsch</subfield><subfield code="0">(DE-588)4113292-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Literatur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4035964-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1910-1925</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kemper, Hans-Georg</subfield><subfield code="d">1941-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)121635856</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Deutsche Literatur im 20. Jahrhundert</subfield><subfield code="v">3</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV000894924</subfield><subfield code="9">3</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">UTB für Wissenschaft</subfield><subfield code="v">Uni-Taschenbücher ; 362</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV000895355</subfield><subfield code="9">362</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">HBZ Datenaustausch</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=005864419&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-005864419</subfield></datafield></record></collection> |
id | DE-604.BV008866061 |
illustrated | Not Illustrated |
indexdate | 2024-09-12T00:07:28Z |
institution | BVB |
isbn | 382520362X 3770511743 |
language | German |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-005864419 |
oclc_num | 231590032 |
open_access_boolean | |
owner | DE-19 DE-BY-UBM DE-12 DE-11 DE-384 DE-188 DE-521 |
owner_facet | DE-19 DE-BY-UBM DE-12 DE-11 DE-384 DE-188 DE-521 |
physical | 464 S. |
publishDate | 1994 |
publishDateSearch | 1994 |
publishDateSort | 1994 |
publisher | Fink |
record_format | marc |
series | Deutsche Literatur im 20. Jahrhundert UTB für Wissenschaft |
series2 | Deutsche Literatur im 20. Jahrhundert UTB für Wissenschaft : Uni-Taschenbücher |
spelling | Vietta, Silvio 1941- Verfasser (DE-588)122383141 aut Expressionismus Silvio Vietta ; Hans-Georg Kemper 5., verb. Aufl. München Fink 1994 464 S. txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Deutsche Literatur im 20. Jahrhundert 3 UTB für Wissenschaft : Uni-Taschenbücher 362 Geschichte 1910-1925 gnd rswk-swf Expressionismus (DE-588)4016044-0 gnd rswk-swf Deutsch (DE-588)4113292-0 gnd rswk-swf Literatur (DE-588)4035964-5 gnd rswk-swf Expressionismus (DE-588)4016044-0 s Literatur (DE-588)4035964-5 s Deutsch (DE-588)4113292-0 s DE-604 Geschichte 1910-1925 z Kemper, Hans-Georg 1941- Verfasser (DE-588)121635856 aut Deutsche Literatur im 20. Jahrhundert 3 (DE-604)BV000894924 3 UTB für Wissenschaft Uni-Taschenbücher ; 362 (DE-604)BV000895355 362 HBZ Datenaustausch application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=005864419&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis |
spellingShingle | Vietta, Silvio 1941- Kemper, Hans-Georg 1941- Expressionismus Deutsche Literatur im 20. Jahrhundert UTB für Wissenschaft Expressionismus (DE-588)4016044-0 gnd Deutsch (DE-588)4113292-0 gnd Literatur (DE-588)4035964-5 gnd |
subject_GND | (DE-588)4016044-0 (DE-588)4113292-0 (DE-588)4035964-5 |
title | Expressionismus |
title_auth | Expressionismus |
title_exact_search | Expressionismus |
title_full | Expressionismus Silvio Vietta ; Hans-Georg Kemper |
title_fullStr | Expressionismus Silvio Vietta ; Hans-Georg Kemper |
title_full_unstemmed | Expressionismus Silvio Vietta ; Hans-Georg Kemper |
title_short | Expressionismus |
title_sort | expressionismus |
topic | Expressionismus (DE-588)4016044-0 gnd Deutsch (DE-588)4113292-0 gnd Literatur (DE-588)4035964-5 gnd |
topic_facet | Expressionismus Deutsch Literatur |
url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=005864419&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
volume_link | (DE-604)BV000894924 (DE-604)BV000895355 |
work_keys_str_mv | AT viettasilvio expressionismus AT kemperhansgeorg expressionismus |