Nie tylko Ulmowie: historie o Polakach ratujących Żydów na Podlasiu
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Book |
| Language: | Polish |
| Published: |
Białystok
Instytut Pamięci Narodowej
2024
|
| Series: | Seria Wydawnicza Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku
Tom 62 |
| Subjects: | |
| Online Access: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Register // Personenregister Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Register // Personenregister |
| Physical Description: | 122 Seiten 22 cm |
| ISBN: | 9788382299489 |
Staff View
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV049641991 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20240805 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 240409s2024 |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788382299489 |9 978-83-8229-948-9 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1429559982 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV049641991 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Kornacki, Paweł |e Verfasser |0 (DE-588)1325634093 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Nie tylko Ulmowie |b historie o Polakach ratujących Żydów na Podlasiu |c Paweł Kornacki ; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Oddział w Białymstoku |
| 264 | 1 | |a Białystok |b Instytut Pamięci Narodowej |c 2024 | |
| 300 | |a 122 Seiten |c 22 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 1 | |a Seria Wydawnicza Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku |v Tom 62 | |
| 490 | 0 | |a Centralny Projekt Badawczy IPN Dzieje Żydów w Polsce i Stosunki Polsko-Żydowskie w Latach 1917-1990 | |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1939-1945 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 7 | |a Holokaust |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Ocaleni z Holokaustu |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Ratowanie Żydów i pomoc Żydom (1939-1945) |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Ukrywanie się Żydów (1939-1945) |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Żydzi |2 dbn | |
| 650 | 0 | 7 | |a Rettung |0 (DE-588)4231103-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Juden |0 (DE-588)4028808-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Polen |g Volk |0 (DE-588)4046497-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Judenverfolgung |0 (DE-588)4028814-6 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Hilfeleistung |0 (DE-588)4133594-6 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Podlasie |2 dbn | |
| 651 | 7 | |a Podlachien |0 (DE-588)4046396-5 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Podlachien |0 (DE-588)4046396-5 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Judenverfolgung |0 (DE-588)4028814-6 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Polen |g Volk |0 (DE-588)4046497-0 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Hilfeleistung |0 (DE-588)4133594-6 |D s |
| 689 | 0 | 4 | |a Rettung |0 (DE-588)4231103-2 |D s |
| 689 | 0 | 5 | |a Juden |0 (DE-588)4028808-0 |D s |
| 689 | 0 | 6 | |a Geschichte 1939-1945 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 830 | 0 | |a Seria Wydawnicza Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku |v Tom 62 |w (DE-604)BV023369015 |9 62 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20240805 | |
| 942 | 1 | 1 | |c 909.04924 |e 22/bsb |f 09044 |g 438 |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034985610 | |
Record in the Search Index
| _version_ | 1815416364346638336 |
|---|---|
| adam_text |
Spis treści Wstęp . 7 Część pierwsza: Przydrożny krzyż . 11 Część druga: Ratujący z Knyszyna i okolic . 12 • „Żadnych nawet podziękowań od Żydów nie otrzymałam” dramat rodziny Dębowskich . . 12 • „Jaromiński nie chce się z dzieckiem rozstać, uważa je za swoje, mówi, że głowę kładł za nie” . 16 • „Córeczka” - złamane życie Reginy Ostrowskiej . 18 Część trzecia: Sprawiedliwi znad Narwi . 22 • Podlascy Ulmowie: Władysława i Stanisław Krysiewiczowie . 22 • „Stasiek, widać było od razu, że dobry człowiek” - Stanisław Śliwowski i Wacław Kornblum . 24 • Przeżycia Racheli Kapłańskiej - pomoc rodziny Markowskich . . 26 • Nieznana Sprawiedliwa - ocalenie Cypory Tabak-Bursztein . 29 • Z powrotem w Kowalewszczyźnie - historia miłości Stanisława Śliwowskiego do Baby Szafran . 32 czwarta: Sprawiedliwi z Jabłoni Kościelnej i okolic . 34 Ksiądz Adolf Kruszewski - tajemnica samotnego grobu . 34 „Die Juden sind tot” - tragedia Zeldy Kaczerewicz . 36 Dzieci z Jabłoni Kościelnej: Józef Arko . 38 Dzieci z Jabłoni
Kościelnej: Józik Jabłoński . 38 Gedalie Wander - historia pewnej pomyłki, Jan Śliwowski jeszcze jeden Sprawiedliwy . 40 • „Dzielili się z nami tym, co mieli” - Kalisiewiczowie ze wsi Jabłoń-Zarzeckie i pięć ocalonych przez nich Żydówek . 41 • „Życie za życie” - ks. Stanisław Falkowski i Józef Kutrzeba . 42 Część • • • • • Część piąta: Sprawiedliwi z Trzciannego i okolic . • Śmierć Józefa i Mieczysława Klepadłów - „Ja zacząłem płakać, widząc, jak Michniewicz i Chojnowski katują tego człowieka” . 50 50 5
• Sprawiedliwi z rodziny Kuklów . 52 • „Płakały ich dzieci z głodu i trzeba było je nakarmić” - pomoc rodziny Chojnowskich . 56 • Sobolewscy z Chojewa . 57 • „Trzeba było nie poznawać” - śmierć Anny Wasilewskiej . 57 Część szósta: Sprawiedliwi z Koczer i okolic . 60 • „Ujrzałam dwie kobiety; jedna z nich, w fartuchu, podobna była do boskiego anioła” - dramat Miłkowskich . 60 • Dygresja - przeżycia Paltiela Putermana . 63 • Zosia-Sara - ciąg dalszy . 64 • Kosińscy i Pogorzelscy . 66 Część siódma: „Jak chcesz zgubić to dziecko i całą naszą rodzinę, to idź, znasz drogę na gestapo” - bohaterstwo Józefy Kosińskiej 68 Część ósma: „Mam przykazanie od Boga, aby ratować Żydów” Antoni i Janina Dochowie . 71 Część dziewiąta: Rodzina Kiszłów i Symcha Lazar. „Podskoczyliśmy z radości. Co za szczęście! Nareszcie znaleźliśmy sobie miejsce!” 76 Część dziesiąta: Wybrane przypadki ratowania Żydów w Łomżyńskiem . 81 • „Ja nikomu nie zawdzięczam życia, tylko Chrystusowi” opowieść o Racheli Drążek
. 81 • Trzy uhonorowane rodziny - historia Pinchasa i Szymona Gruszniewskich . 96 • Polacy, którzy ocalili uciekinierkę z Treblinki - historia Sury Bursztyn . 101 • Anonimowi Sprawiedliwi. „Gospodarz ze łzami w oczach spakował moje rzeczy i odwiózł mnie do Łomży” - opowieść Chawy Rozensztejn . 103 • Blaski i cienie ratowania. „Zostałam sama, płakałam, krzyczałam, lecz nikt się nie odezwał” - historia Noemi Centnerschwer . 104 • „Anioły z nieba” - rodzina Gosków i inne w relacjach Szarfmanów i Szumowiczów . 107 • Śmierć Żyda i śmierćPolaka . 111 Zakończenie . 113 . 116 Bibliografia Indeks osobowy 6 . 119
Bibliografia Materiały archiwalne Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie i w Białymstoku. Archiwum Yad Vashem w Jerozolimie. Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie. Pamiętniki, relacje i wspomnienia Falkowski S., Tak, Ojcze. 50 lat kapłaństwa w czasach niełatwych (19401990). Wspomnienia, Klukowo 1996. Gruszniewski P., Escape: A Child’s Survival in the Holocaust, b.m.w., 2020. Kornblum W, Wspomnienia. Moja wersja, Warszawa 2021. Księga pamięci gminy żydowskiej w Wysokiem Mazowieckiem, red. A. Fiolkow, I. Jocej-Winsock be-Izrael, tłum. Μ. Reczko, Łomża 2023. Księga pamięci. Historia Żydów z Suchowoli. Jerozolima 1957, cz. 1-2, tłum. E. Wroczyńska, Suchowola 2019-Suchowola 2020. Księga Żydów ostrołęckich, oprać. S. Chmiel, Z. Drezner, Ostrołęka 2004. Kutrzeba J.S., Kontrakt: życie za życie, tłum. Μ. Szubert, Warszawa 2011. Lazar S., Zagłada Suchowoli. Pamięci żydowskiego miasteczka między Białymstokiem i Grodnem, tłum. J. Kiljański, Meksyk 1947. Losy żydowskie, świadectwo żywych, t. 2, red. Μ. Turski, Warszawa 1999. Piesiewiczówna A., Kronika Panien Benedyktynek Opactwa Świętej Trójcy w Łomży (1939-1954), Łomża 1995. Relacje o pomocy udzielanej Żydom przez Polaków w latach 1939-1945, t. 6: Białostocczyzna, Nowogródczyzna, Polesie, Wileńszczyz.na, wy bór i oprać. S. Piątkowski Lublin-Warszawa 2022. Sefer Drohiczyn, Tel Aviv 1968. 116
Opracowania Bagiński К., Wystawa „Polacy ratujący Żydów”, „Nowy Goniec Knyszyski” 2016, nr 4, s. 10-13. Bikont A., Cena. IVposzukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie, Wołowiec 2022. Bikont A., My z Jedwabnego, Wołowiec 2019. Dalej jest noc. Losy Żydów, red. B. Engelking, J. Grabowski, Warszawa 2018. Imiona przez Żydów polskich używane, wstęp i red. L. Koska, Kraków 2002. Konopa Ł., Trzcianne - studium przypadku. Wojna polsko-polska o Żydów w relacjach świadków, „Studia Litteraria et Historica” 2016, nr 5. Krajewski K., Łabuszewski T., Białostockie - między różnymi sposobami widzenia historii, „Biuletyn IPN” 2006, nr 1/2. Poles from Brańsk and Its Environs Who Helped Jews During World War II [w:] The Story of Two Shtetls Brańsk and Ejszyszki, cz. 1, Toronto 1998. Pyżewska A., Tragedia w Sokołach -17 lutego 1945 roku, „Biule tyn IPN” 2005, nr 12. Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie U wojny światowej, red. Μ. Grądzka-Rejak, A. Namysło, Warszawa 2019. Romaniuk Z., Miasto „Sprawiedliwych.”. Krótko o okupacyjnej po mocy Żydom na przykładzie Brańska [w:] Brama na Wschód, red. A. Kietlińska, Białystok 2020. Romaniuk Z., Połes from Brańsk and Its Environs Who Hełped Jews During World War II [w:] The Story of Two Shtetls Brańsk and Ejszyszki, cz. 1, Toronto 1998. Rytel-Adrianik P., Dam im imię na wieki, Oksford-Treblinka 2011. Techmańska B„ Żydowskie domy dziecka na Dolnym Śląsku prowadzone przez Centralny Komitet Żydów - zarys problematyki, „Śląski Kwar talnik Historyczny Sobótka” 2018, t. 73, z. 1. Tryczyk Μ., Drzazga. Kłamstwo silniejsze niż
śmierć, Kraków 2020. Zychowicz R, Żydzi - historie niepoprawne politycznie, Warszawa 2016. 117
Netografia Gołębiewski J., Doktor Antoni Docha. Sprawiedliwy lekarz Grodzieńszczyzny, https://przystanekhistoria.pl/pa2/teksty/53428,Doktor-AntoniDocha-Sprawiedliwy-lekarz-Grodzienszczyzny.html. https://collections.ushmm.org/. https://dawny.pl. https://historialomzy.pl/. https://pamiecitozsamosc.pl/. https://pamiectreblinki.pl/. https://przystanekhistoria.pl/. https://righteous.yadvashem.org/. https://sokolka.naszemiasto.pl/. https://sprawiedliwi.org.pl/. https://www.straty.pl. https ://ww w. gosc.pl/. https://www.jewishbialystok.pl. https://www.jewishgen.org/. https://www.radio.bialystok.pl/. https://www.startribune.com/ . https://yvng.yadvashem.org/. https://zyciezazycie.pl/. „Jabłoneczka", wydanie specjalne, oprać. K. Mantur, marzec 2015, http://szkolajablon.pl/files/JAB-ONECZKA.pdf. Puścikowska A., Pozytywista, https://www.gosc.pl/doc/4809991.Pozytywista. 118
Indeks osobowy A Amonowicz Feliks 56 Anielewicz Mordechaj 43 Arko Józef 38 В В. Czesław 58 В. Franciszek 58 Bagiński Krzysztof 17, 18, 117 Bakun Danuta 56 Banach Anna 99 Banach Jan 99 Bartkiewicz Wacław zob. Kornblum Icchak Bartnikiewcz Genowefa zob. Dębowska Genowefa Bartosik 67 Bartoszewiczówna Janina zob. Docha Janina Beynar Lech 49 Biały 108 Bibliowicz Helena 74, 75 Bikont Anna 82, 83, 86, 87, 94, 95, 113, 117 Blumstein Aleksander 72 Blumstein Chaim 72-75 Blumstein Estera 72 Blumstein Nataniel 72 Borowska Helena 96, 97, Borowski Stanisław 96 Borowski Zygmunt 96 Borzym Helena 64 Brawerman Fejga 57 Brzósko Czesława 34, 38 Burbutowsjka Alina 100 Burbutowska Maria 96 Burbutowski Jan 96, 97 Burbutowski Janusz 96 Bursztyn Sura 81, 101-103 Bursztyn Szaja 42 C Centnerschwer Noemi 81, 104-107 Charin Julian 47 Charin Mina 47 Charin Włodzimierz 47 Chmiel Szalom 83, 116 Choińska Anna 111 Choiński Jan 111, 112 Chojnowska Helena 56, 57 Chojnowski Bronisław 52 Chojnowski Franciszek 56, 57 Chomontowski 109 Chrostowski Waldemar 114 Chroszucha Perla 16-17, 20 Cukierbaum Zinka 100 Czarkowska Agnieszka 68 Czarnecki 17 Czerech Jan 14-15 Ć Ćwiakowska Anna 45 119
D Dąbrowski Henryk 56 Dębowska Emilia 12-15 Dębowska Genowefa 12-15 Dębowska Helena 12-15 Dębowska Krystyna 12 Dębowska Maria 12 Dębowska Stanisława 12 Dębowska Wanda 12 Dębowski Henryk 12-15 Dębowski Krzysztof 12-15 Dębowski Leopold 12 Docha Antoni 71-75 Docha Janina 71-75 Drągowscy 37 Drążek Icchak 82 Drążek Itka Chaja 82 Drążek Rachela 81-94 Drezner Zalman 83, 116 Dręcka Irena 19 Druckner Jeszajahu 113 Duriasz 24 Dworzańczyk Czesław 12 Dzienis-Todorczuk Magdalena 22, 50 E Engelking Barbara 67, 117 F Fajwiszys Arie 9, 42-49, 116 Fajwiszys Izrael 43 Falkowski Stanisław 9, 42—49, 116 Farbersztajn Itcze Beri 78 Fiolkow Arje 39, 116 Fiszczuk Abram 58 Fiszko Masza 57 Fogiel Rywka 83, 88, 94 Frejdel Hela (Chaja) 87 G Gabinet Eliezer 55 Gabinet Etzi 55 Gabinet Lea 55 Gabinet Tovche 55 Gaworecki 78 Gerszenzang Tusia 24 120 Gold Sara zob. Mężyńska Sara Gołąbieścicha 89 Gołębiewski Jakub 73 Gosk Helena 107-111 Gosk Mieczysław 107-111 Gosk Stanisław 108 Grabowski Jan 67, 117 Grochowski 28 Gromadzki 16 Gruskin Mejer 69 Gruskin Regina 68, 69 Gruszniewski Juda 97 Gruszniewski Paul zob. Gruszniewski Pinchas Gruszniewski Pinchas 81, 96-101, 116 Gruszniewski Steve zob. Gruszniewski Szymon Gruszniewski Szymon 96, 100 Gryszkiewicz 77 H Halpern Fania 74 Harasimiuk Jacek 37 Harasimiuk Marianna 35—42 Harasimiuk Stanisław 35—42 Holcman Henia (Gienia) 83, 88, 90 Holcman Rachela 83, 89, 90 Holcman Sara 83, 90, 94 I Iwanicki Jan 36, 37 J Jabłońska Antonina 38 Jabłońska Bolesława 39 Jabłońska Janina 39, 40 Jabłońska Teresa 38-40 Jabłoński Aleksander 39 Jabłoński Jan 40, 41 Jabłoński Józik 38—41
Jabłoński Wacław 34 Jakubowska Walentyna 11 Jakubowski Benedykt 11 Jakubowski Jan 11 Jaromińska Bronisława 16-17 Jaromińska Stanisława 17
Jaromiński Antoni 17 Jaromiński Stanisław 16-17 Jasiak Halina 55 Jaskółka Szlomo 23 Jocej-Wisock ben-Izrael Irgun 39, 116 Jurczuk Jerzy 43 Jurczuk Marianna 43 К Kaczerewicz Zelda 36, 37 Kalisher Rachela zob. Kapłańska Ra chela Kalisiewicz Józef 41, 42 Kalisiewicz Mieczysław 41, 42 Kalisiewicz Paweł 41, 42 Kalisiewicz Wacław 41, 42 Kalisiewicz Władysława 41, 42 Kamieniecka Zofia 46, 47 Kamień Mieczysław (Mejsze) 11 Kanciała Eugeniusz 11 Kapłańska Masza 26 Kapłańska Rachela 26-33 Kapłański Abram 26-28 Karwowska Regina 18-21 Kietlińska Anna 11, 117 Kiljański J. 76 Kiszło Adolf 77-80 Kiszło Anna 77 Kiszło Marianna 77 Klemenowicz Marianna 43 Klepadło Antoni 50 Klepadło Bronisława 51 Klepadło Józef 50-52 Klepadło Mieczysław 50-52 Kobosko Józef 35 Kokoszko 111 Konopa Łukasz 59 Konopiata Hersz 28 Konopiata Szmul 28 Konopko Alojzy 13 Konopko Helena zob. Dębowska He lena Kornblum Icchak 24—33, 116 Kornblum Wacław zob. Kornblum Icchak Kosińska Józefa 68-70 Kosińska Władysława 66, 67 Kosiński Edmund 69 Kosiński Franciszek 69, 69 Kosiński Jan 66, 67 Kosiński Mieczysław 66, 67 Koska Lidia 32, 117 Kowalska Kazimiera 68 Kozłowska Maria 96 Krajewska Jadwiga 101-103 Krajewski Jakub 101-103 Krajewski Kazimierz 30, 117 Krakówko Franciszek 46 Krawiec Abram 12-15 Krawiec Gerszon 12 Krawiec Jętka 12 Krawiec Szmul 12 Krawiec Szoszana 12 Kruk Edward 53 Kruszewski Adolf 34-43 Krysiewicz Stanisław 22-24 Krysiewicz Władysława 22-24 Kugler Regina zob. Gruskin Regina Kuklo Bolesław 52-56 Kuklo Franciszek 5 Kurek Eugeniusz 61 Kurek Helena 61 Kurek Kazimierz 61 Kuszner Fiszel 55 Kuszner Reizka 55
Kuszner Zisler 55 Kutrzeba Józef zob. Fajwiszys Arie Kwiatek Józef 107 L Lazar Symcha 76-80, 116 Lederman Efraim 66, 67 Lederman Szlomo 66 Lewińska Cyla 107 Lipski 16 Luma 52 Ł Łabuszewski Tomasz. 30, 117 Łapińska Helena zob. Markowska Helena Laskowski Józef 12 121
Μ Majek Michał 22 Makulski 111, 112 Malczewska Janina zob. Drążek Ra chela Malczewska Paula zob. Drążek Ra chela Mantur Katarzyna 34 Marienberg Lejzor 78 Markiewicz Arie 55 Markiewicz Kila 55 Markiewicz Malcha 55 Markiewicz Meir (Majer) 55 Markiewicz Rivka 55 Markowska Helena Tl Markowska Kazimiera 27 Markowski Franciszek 27 Matyskiel 77 Mazur Efraim 39 Mężyńska Bina 61 Mężyńska Estera 61, 66 Mężyńska Sara 61-66 Michałowski Bronisław 47 Michniewicz Bronisław 52-54 Mikielski Stanisław 59 Miłkowska Bronisława 60-66 Miłkowska Leontyna 60 Miłkowska Maria 60, 63, 65 Miłkowski Adolf 60-66 Miłkowski Lucjan 60 Miłkowski Władysław 60 Mioduszewska Janina 67 Modzelewski Roch 43 Mroczkowski Cwi 57 Mroczkowski Dawid 57 Mróz Wiesława 76 O O. Eugeniusz 58 Olędzki Stanisław 48 Olsza Maria 25-26 Olszewska Marianna zob. Olsza Maria Ostalczyk Leon 28 Ostrowska Regina zob. Karwowska Regina 122 Ostrowski Czesław 18, 19 P Perkowski Józef 46, 47 Piątkowski Sebastian. 10, 116 Piechowski 54 Piesiewiczówna Alojza 94, 116 Piwko 52 Pluszczewicz Helena 38 Przechodzień 83-85 Puścikowska Agata 72-75 Puterman Paltiel 63, 64 Pytluk Akiwa 19-21 Pytluk Chana 18 Pytluk Fąjwel 18 Pytluk Sharon zob. Pytluk Szulamit Pytluk Szulamit 18-21 Pyżewska Anna 30, 117 R R. Zdzisław 58 Reczko Mirosław 39, 116 Romaniuk Zbigniew 11, 117 Rosensztejn Chawa 81, 103, 104 Roszkowski Stanisław 36, 37 Różanowicz Beniamin 23 Różanowicz Lejzor 23 Rutkowska Stefania 57 Ryńska Stefania 74, 75 Rytel-Adrianik Paweł 61, 117 S Sadowski 55 Sawicki Jan 52-54 Siajko Mina 42 Siajko Perla 42 Słodki Berko 12 Słodki Fruma 12 Słowianowski 52
Sobolewska Zofia 57 Sobolewski 52 Sobolewski Antoni 57 Sokół Berko 39
Solfersztajn Josel 54 Solfersztajn Mendel 54 Staniewska Aniela 72, 73 Staniewska Helena 72 Szafran Baba 32, 33 Szafran Mordechaj 32 Szafran Pesa 32 Szarfman Chana 107 Szarfman Herszel 107 Szarfman Juda 107, 108 Szarfman Nachman 107 Szeląg Antoni 51, 52 Szreniec Froma 40, 41 Szubert Małgorzata 43 Szumowicz Chaja (Halina) 107-111 Szumowicz Bracha 107, 108 Szumowicz Izaak 107 Szuster Mojżesz 17-20 Szyjka Krystyna 23 Szymborski Walerian 46 Ś Śliwowski Stanisław 24-33 Śniadowicz Abram 99 T Tabak-Bursztein Cypora 29-32 Techmańska Barbara 106 Thamm 48 Tiktin Mosze 77 Trąbką Hersz 28 Truskolaska Władysława 28 Truskolaski Józef 28 Truskolaski Kazimierz 28 Tryczyk Mirosław 58, 59 Turek Menachem 17 Turel 78 Turnowska Szyfra 67 Turnowski Chaim 67 Turski Marian 101, 116 Tykocka Teresa 47 Tyl Barbara zob. Bursztyn Sura Tyszka 109 W W. Henryk 106 Wander Gedalie Wasilewska Anna 57-59 Wasilewski Jan 57-59 Wasilewski Jerzy 57 Wasilewski Kazimierz 57-59 Wasilewski Stanisław 57 Witowska Eugenia 96, 100 Witowski Franciszek 96, 100 Wizenberg Perla 42 Wołosik Wacław 23 Wroczyńska Ewa 76, 116 Wrotnowski Kazimierz 64 Wróblewska Alicja 20 Wróblewska Stefania 47 Wróblewski Błażej 47 Wróblewski Józef 46, 47 Z Zaniewska Helena 74 Zychowicz Piotr 82, 95, 117
Spis treści Wstęp . 7 Część pierwsza: Przydrożny krzyż . 11 Część druga: Ratujący z Knyszyna i okolic . 12 • „Żadnych nawet podziękowań od Żydów nie otrzymałam” dramat rodziny Dębowskich . . 12 • „Jaromiński nie chce się z dzieckiem rozstać, uważa je za swoje, mówi, że głowę kładł za nie” . 16 • „Córeczka” - złamane życie Reginy Ostrowskiej . 18 Część trzecia: Sprawiedliwi znad Narwi . 22 • Podlascy Ulmowie: Władysława i Stanisław Krysiewiczowie . 22 • „Stasiek, widać było od razu, że dobry człowiek” - Stanisław Śliwowski i Wacław Kornblum . 24 • Przeżycia Racheli Kapłańskiej - pomoc rodziny Markowskich . . 26 • Nieznana Sprawiedliwa - ocalenie Cypory Tabak-Bursztein . 29 • Z powrotem w Kowalewszczyźnie - historia miłości Stanisława Śliwowskiego do Baby Szafran . 32 czwarta: Sprawiedliwi z Jabłoni Kościelnej i okolic . 34 Ksiądz Adolf Kruszewski - tajemnica samotnego grobu . 34 „Die Juden sind tot” - tragedia Zeldy Kaczerewicz . 36 Dzieci z Jabłoni Kościelnej: Józef Arko . 38 Dzieci z Jabłoni
Kościelnej: Józik Jabłoński . 38 Gedalie Wander - historia pewnej pomyłki, Jan Śliwowski jeszcze jeden Sprawiedliwy . 40 • „Dzielili się z nami tym, co mieli” - Kalisiewiczowie ze wsi Jabłoń-Zarzeckie i pięć ocalonych przez nich Żydówek . 41 • „Życie za życie” - ks. Stanisław Falkowski i Józef Kutrzeba . 42 Część • • • • • Część piąta: Sprawiedliwi z Trzciannego i okolic . • Śmierć Józefa i Mieczysława Klepadłów - „Ja zacząłem płakać, widząc, jak Michniewicz i Chojnowski katują tego człowieka” . 50 50 5
• Sprawiedliwi z rodziny Kuklów . 52 • „Płakały ich dzieci z głodu i trzeba było je nakarmić” - pomoc rodziny Chojnowskich . 56 • Sobolewscy z Chojewa . 57 • „Trzeba było nie poznawać” - śmierć Anny Wasilewskiej . 57 Część szósta: Sprawiedliwi z Koczer i okolic . 60 • „Ujrzałam dwie kobiety; jedna z nich, w fartuchu, podobna była do boskiego anioła” - dramat Miłkowskich . 60 • Dygresja - przeżycia Paltiela Putermana . 63 • Zosia-Sara - ciąg dalszy . 64 • Kosińscy i Pogorzelscy . 66 Część siódma: „Jak chcesz zgubić to dziecko i całą naszą rodzinę, to idź, znasz drogę na gestapo” - bohaterstwo Józefy Kosińskiej 68 Część ósma: „Mam przykazanie od Boga, aby ratować Żydów” Antoni i Janina Dochowie . 71 Część dziewiąta: Rodzina Kiszłów i Symcha Lazar. „Podskoczyliśmy z radości. Co za szczęście! Nareszcie znaleźliśmy sobie miejsce!” 76 Część dziesiąta: Wybrane przypadki ratowania Żydów w Łomżyńskiem . 81 • „Ja nikomu nie zawdzięczam życia, tylko Chrystusowi” opowieść o Racheli Drążek
. 81 • Trzy uhonorowane rodziny - historia Pinchasa i Szymona Gruszniewskich . 96 • Polacy, którzy ocalili uciekinierkę z Treblinki - historia Sury Bursztyn . 101 • Anonimowi Sprawiedliwi. „Gospodarz ze łzami w oczach spakował moje rzeczy i odwiózł mnie do Łomży” - opowieść Chawy Rozensztejn . 103 • Blaski i cienie ratowania. „Zostałam sama, płakałam, krzyczałam, lecz nikt się nie odezwał” - historia Noemi Centnerschwer . 104 • „Anioły z nieba” - rodzina Gosków i inne w relacjach Szarfmanów i Szumowiczów . 107 • Śmierć Żyda i śmierćPolaka . 111 Zakończenie . 113 . 116 Bibliografia Indeks osobowy 6 . 119
Bibliografia Materiały archiwalne Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie i w Białymstoku. Archiwum Yad Vashem w Jerozolimie. Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie. Pamiętniki, relacje i wspomnienia Falkowski S., Tak, Ojcze. 50 lat kapłaństwa w czasach niełatwych (19401990). Wspomnienia, Klukowo 1996. Gruszniewski P., Escape: A Child’s Survival in the Holocaust, b.m.w., 2020. Kornblum W, Wspomnienia. Moja wersja, Warszawa 2021. Księga pamięci gminy żydowskiej w Wysokiem Mazowieckiem, red. A. Fiolkow, I. Jocej-Winsock be-Izrael, tłum. Μ. Reczko, Łomża 2023. Księga pamięci. Historia Żydów z Suchowoli. Jerozolima 1957, cz. 1-2, tłum. E. Wroczyńska, Suchowola 2019-Suchowola 2020. Księga Żydów ostrołęckich, oprać. S. Chmiel, Z. Drezner, Ostrołęka 2004. Kutrzeba J.S., Kontrakt: życie za życie, tłum. Μ. Szubert, Warszawa 2011. Lazar S., Zagłada Suchowoli. Pamięci żydowskiego miasteczka między Białymstokiem i Grodnem, tłum. J. Kiljański, Meksyk 1947. Losy żydowskie, świadectwo żywych, t. 2, red. Μ. Turski, Warszawa 1999. Piesiewiczówna A., Kronika Panien Benedyktynek Opactwa Świętej Trójcy w Łomży (1939-1954), Łomża 1995. Relacje o pomocy udzielanej Żydom przez Polaków w latach 1939-1945, t. 6: Białostocczyzna, Nowogródczyzna, Polesie, Wileńszczyz.na, wy bór i oprać. S. Piątkowski Lublin-Warszawa 2022. Sefer Drohiczyn, Tel Aviv 1968. 116
Opracowania Bagiński К., Wystawa „Polacy ratujący Żydów”, „Nowy Goniec Knyszyski” 2016, nr 4, s. 10-13. Bikont A., Cena. IVposzukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie, Wołowiec 2022. Bikont A., My z Jedwabnego, Wołowiec 2019. Dalej jest noc. Losy Żydów, red. B. Engelking, J. Grabowski, Warszawa 2018. Imiona przez Żydów polskich używane, wstęp i red. L. Koska, Kraków 2002. Konopa Ł., Trzcianne - studium przypadku. Wojna polsko-polska o Żydów w relacjach świadków, „Studia Litteraria et Historica” 2016, nr 5. Krajewski K., Łabuszewski T., Białostockie - między różnymi sposobami widzenia historii, „Biuletyn IPN” 2006, nr 1/2. Poles from Brańsk and Its Environs Who Helped Jews During World War II [w:] The Story of Two Shtetls Brańsk and Ejszyszki, cz. 1, Toronto 1998. Pyżewska A., Tragedia w Sokołach -17 lutego 1945 roku, „Biule tyn IPN” 2005, nr 12. Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie U wojny światowej, red. Μ. Grądzka-Rejak, A. Namysło, Warszawa 2019. Romaniuk Z., Miasto „Sprawiedliwych.”. Krótko o okupacyjnej po mocy Żydom na przykładzie Brańska [w:] Brama na Wschód, red. A. Kietlińska, Białystok 2020. Romaniuk Z., Połes from Brańsk and Its Environs Who Hełped Jews During World War II [w:] The Story of Two Shtetls Brańsk and Ejszyszki, cz. 1, Toronto 1998. Rytel-Adrianik P., Dam im imię na wieki, Oksford-Treblinka 2011. Techmańska B„ Żydowskie domy dziecka na Dolnym Śląsku prowadzone przez Centralny Komitet Żydów - zarys problematyki, „Śląski Kwar talnik Historyczny Sobótka” 2018, t. 73, z. 1. Tryczyk Μ., Drzazga. Kłamstwo silniejsze niż
śmierć, Kraków 2020. Zychowicz R, Żydzi - historie niepoprawne politycznie, Warszawa 2016. 117
Netografia Gołębiewski J., Doktor Antoni Docha. Sprawiedliwy lekarz Grodzieńszczyzny, https://przystanekhistoria.pl/pa2/teksty/53428,Doktor-AntoniDocha-Sprawiedliwy-lekarz-Grodzienszczyzny.html. https://collections.ushmm.org/. https://dawny.pl. https://historialomzy.pl/. https://pamiecitozsamosc.pl/. https://pamiectreblinki.pl/. https://przystanekhistoria.pl/. https://righteous.yadvashem.org/. https://sokolka.naszemiasto.pl/. https://sprawiedliwi.org.pl/. https://www.straty.pl. https ://ww w. gosc.pl/. https://www.jewishbialystok.pl. https://www.jewishgen.org/. https://www.radio.bialystok.pl/. https://www.startribune.com/ . https://yvng.yadvashem.org/. https://zyciezazycie.pl/. „Jabłoneczka", wydanie specjalne, oprać. K. Mantur, marzec 2015, http://szkolajablon.pl/files/JAB-ONECZKA.pdf. Puścikowska A., Pozytywista, https://www.gosc.pl/doc/4809991.Pozytywista. 118
Indeks osobowy A Amonowicz Feliks 56 Anielewicz Mordechaj 43 Arko Józef 38 В В. Czesław 58 В. Franciszek 58 Bagiński Krzysztof 17, 18, 117 Bakun Danuta 56 Banach Anna 99 Banach Jan 99 Bartkiewicz Wacław zob. Kornblum Icchak Bartnikiewcz Genowefa zob. Dębowska Genowefa Bartosik 67 Bartoszewiczówna Janina zob. Docha Janina Beynar Lech 49 Biały 108 Bibliowicz Helena 74, 75 Bikont Anna 82, 83, 86, 87, 94, 95, 113, 117 Blumstein Aleksander 72 Blumstein Chaim 72-75 Blumstein Estera 72 Blumstein Nataniel 72 Borowska Helena 96, 97, Borowski Stanisław 96 Borowski Zygmunt 96 Borzym Helena 64 Brawerman Fejga 57 Brzósko Czesława 34, 38 Burbutowsjka Alina 100 Burbutowska Maria 96 Burbutowski Jan 96, 97 Burbutowski Janusz 96 Bursztyn Sura 81, 101-103 Bursztyn Szaja 42 C Centnerschwer Noemi 81, 104-107 Charin Julian 47 Charin Mina 47 Charin Włodzimierz 47 Chmiel Szalom 83, 116 Choińska Anna 111 Choiński Jan 111, 112 Chojnowska Helena 56, 57 Chojnowski Bronisław 52 Chojnowski Franciszek 56, 57 Chomontowski 109 Chrostowski Waldemar 114 Chroszucha Perla 16-17, 20 Cukierbaum Zinka 100 Czarkowska Agnieszka 68 Czarnecki 17 Czerech Jan 14-15 Ć Ćwiakowska Anna 45 119
D Dąbrowski Henryk 56 Dębowska Emilia 12-15 Dębowska Genowefa 12-15 Dębowska Helena 12-15 Dębowska Krystyna 12 Dębowska Maria 12 Dębowska Stanisława 12 Dębowska Wanda 12 Dębowski Henryk 12-15 Dębowski Krzysztof 12-15 Dębowski Leopold 12 Docha Antoni 71-75 Docha Janina 71-75 Drągowscy 37 Drążek Icchak 82 Drążek Itka Chaja 82 Drążek Rachela 81-94 Drezner Zalman 83, 116 Dręcka Irena 19 Druckner Jeszajahu 113 Duriasz 24 Dworzańczyk Czesław 12 Dzienis-Todorczuk Magdalena 22, 50 E Engelking Barbara 67, 117 F Fajwiszys Arie 9, 42-49, 116 Fajwiszys Izrael 43 Falkowski Stanisław 9, 42—49, 116 Farbersztajn Itcze Beri 78 Fiolkow Arje 39, 116 Fiszczuk Abram 58 Fiszko Masza 57 Fogiel Rywka 83, 88, 94 Frejdel Hela (Chaja) 87 G Gabinet Eliezer 55 Gabinet Etzi 55 Gabinet Lea 55 Gabinet Tovche 55 Gaworecki 78 Gerszenzang Tusia 24 120 Gold Sara zob. Mężyńska Sara Gołąbieścicha 89 Gołębiewski Jakub 73 Gosk Helena 107-111 Gosk Mieczysław 107-111 Gosk Stanisław 108 Grabowski Jan 67, 117 Grochowski 28 Gromadzki 16 Gruskin Mejer 69 Gruskin Regina 68, 69 Gruszniewski Juda 97 Gruszniewski Paul zob. Gruszniewski Pinchas Gruszniewski Pinchas 81, 96-101, 116 Gruszniewski Steve zob. Gruszniewski Szymon Gruszniewski Szymon 96, 100 Gryszkiewicz 77 H Halpern Fania 74 Harasimiuk Jacek 37 Harasimiuk Marianna 35—42 Harasimiuk Stanisław 35—42 Holcman Henia (Gienia) 83, 88, 90 Holcman Rachela 83, 89, 90 Holcman Sara 83, 90, 94 I Iwanicki Jan 36, 37 J Jabłońska Antonina 38 Jabłońska Bolesława 39 Jabłońska Janina 39, 40 Jabłońska Teresa 38-40 Jabłoński Aleksander 39 Jabłoński Jan 40, 41 Jabłoński Józik 38—41
Jabłoński Wacław 34 Jakubowska Walentyna 11 Jakubowski Benedykt 11 Jakubowski Jan 11 Jaromińska Bronisława 16-17 Jaromińska Stanisława 17
Jaromiński Antoni 17 Jaromiński Stanisław 16-17 Jasiak Halina 55 Jaskółka Szlomo 23 Jocej-Wisock ben-Izrael Irgun 39, 116 Jurczuk Jerzy 43 Jurczuk Marianna 43 К Kaczerewicz Zelda 36, 37 Kalisher Rachela zob. Kapłańska Ra chela Kalisiewicz Józef 41, 42 Kalisiewicz Mieczysław 41, 42 Kalisiewicz Paweł 41, 42 Kalisiewicz Wacław 41, 42 Kalisiewicz Władysława 41, 42 Kamieniecka Zofia 46, 47 Kamień Mieczysław (Mejsze) 11 Kanciała Eugeniusz 11 Kapłańska Masza 26 Kapłańska Rachela 26-33 Kapłański Abram 26-28 Karwowska Regina 18-21 Kietlińska Anna 11, 117 Kiljański J. 76 Kiszło Adolf 77-80 Kiszło Anna 77 Kiszło Marianna 77 Klemenowicz Marianna 43 Klepadło Antoni 50 Klepadło Bronisława 51 Klepadło Józef 50-52 Klepadło Mieczysław 50-52 Kobosko Józef 35 Kokoszko 111 Konopa Łukasz 59 Konopiata Hersz 28 Konopiata Szmul 28 Konopko Alojzy 13 Konopko Helena zob. Dębowska He lena Kornblum Icchak 24—33, 116 Kornblum Wacław zob. Kornblum Icchak Kosińska Józefa 68-70 Kosińska Władysława 66, 67 Kosiński Edmund 69 Kosiński Franciszek 69, 69 Kosiński Jan 66, 67 Kosiński Mieczysław 66, 67 Koska Lidia 32, 117 Kowalska Kazimiera 68 Kozłowska Maria 96 Krajewska Jadwiga 101-103 Krajewski Jakub 101-103 Krajewski Kazimierz 30, 117 Krakówko Franciszek 46 Krawiec Abram 12-15 Krawiec Gerszon 12 Krawiec Jętka 12 Krawiec Szmul 12 Krawiec Szoszana 12 Kruk Edward 53 Kruszewski Adolf 34-43 Krysiewicz Stanisław 22-24 Krysiewicz Władysława 22-24 Kugler Regina zob. Gruskin Regina Kuklo Bolesław 52-56 Kuklo Franciszek 5 Kurek Eugeniusz 61 Kurek Helena 61 Kurek Kazimierz 61 Kuszner Fiszel 55 Kuszner Reizka 55
Kuszner Zisler 55 Kutrzeba Józef zob. Fajwiszys Arie Kwiatek Józef 107 L Lazar Symcha 76-80, 116 Lederman Efraim 66, 67 Lederman Szlomo 66 Lewińska Cyla 107 Lipski 16 Luma 52 Ł Łabuszewski Tomasz. 30, 117 Łapińska Helena zob. Markowska Helena Laskowski Józef 12 121
Μ Majek Michał 22 Makulski 111, 112 Malczewska Janina zob. Drążek Ra chela Malczewska Paula zob. Drążek Ra chela Mantur Katarzyna 34 Marienberg Lejzor 78 Markiewicz Arie 55 Markiewicz Kila 55 Markiewicz Malcha 55 Markiewicz Meir (Majer) 55 Markiewicz Rivka 55 Markowska Helena Tl Markowska Kazimiera 27 Markowski Franciszek 27 Matyskiel 77 Mazur Efraim 39 Mężyńska Bina 61 Mężyńska Estera 61, 66 Mężyńska Sara 61-66 Michałowski Bronisław 47 Michniewicz Bronisław 52-54 Mikielski Stanisław 59 Miłkowska Bronisława 60-66 Miłkowska Leontyna 60 Miłkowska Maria 60, 63, 65 Miłkowski Adolf 60-66 Miłkowski Lucjan 60 Miłkowski Władysław 60 Mioduszewska Janina 67 Modzelewski Roch 43 Mroczkowski Cwi 57 Mroczkowski Dawid 57 Mróz Wiesława 76 O O. Eugeniusz 58 Olędzki Stanisław 48 Olsza Maria 25-26 Olszewska Marianna zob. Olsza Maria Ostalczyk Leon 28 Ostrowska Regina zob. Karwowska Regina 122 Ostrowski Czesław 18, 19 P Perkowski Józef 46, 47 Piątkowski Sebastian. 10, 116 Piechowski 54 Piesiewiczówna Alojza 94, 116 Piwko 52 Pluszczewicz Helena 38 Przechodzień 83-85 Puścikowska Agata 72-75 Puterman Paltiel 63, 64 Pytluk Akiwa 19-21 Pytluk Chana 18 Pytluk Fąjwel 18 Pytluk Sharon zob. Pytluk Szulamit Pytluk Szulamit 18-21 Pyżewska Anna 30, 117 R R. Zdzisław 58 Reczko Mirosław 39, 116 Romaniuk Zbigniew 11, 117 Rosensztejn Chawa 81, 103, 104 Roszkowski Stanisław 36, 37 Różanowicz Beniamin 23 Różanowicz Lejzor 23 Rutkowska Stefania 57 Ryńska Stefania 74, 75 Rytel-Adrianik Paweł 61, 117 S Sadowski 55 Sawicki Jan 52-54 Siajko Mina 42 Siajko Perla 42 Słodki Berko 12 Słodki Fruma 12 Słowianowski 52
Sobolewska Zofia 57 Sobolewski 52 Sobolewski Antoni 57 Sokół Berko 39
Solfersztajn Josel 54 Solfersztajn Mendel 54 Staniewska Aniela 72, 73 Staniewska Helena 72 Szafran Baba 32, 33 Szafran Mordechaj 32 Szafran Pesa 32 Szarfman Chana 107 Szarfman Herszel 107 Szarfman Juda 107, 108 Szarfman Nachman 107 Szeląg Antoni 51, 52 Szreniec Froma 40, 41 Szubert Małgorzata 43 Szumowicz Chaja (Halina) 107-111 Szumowicz Bracha 107, 108 Szumowicz Izaak 107 Szuster Mojżesz 17-20 Szyjka Krystyna 23 Szymborski Walerian 46 Ś Śliwowski Stanisław 24-33 Śniadowicz Abram 99 T Tabak-Bursztein Cypora 29-32 Techmańska Barbara 106 Thamm 48 Tiktin Mosze 77 Trąbką Hersz 28 Truskolaska Władysława 28 Truskolaski Józef 28 Truskolaski Kazimierz 28 Tryczyk Mirosław 58, 59 Turek Menachem 17 Turel 78 Turnowska Szyfra 67 Turnowski Chaim 67 Turski Marian 101, 116 Tykocka Teresa 47 Tyl Barbara zob. Bursztyn Sura Tyszka 109 W W. Henryk 106 Wander Gedalie Wasilewska Anna 57-59 Wasilewski Jan 57-59 Wasilewski Jerzy 57 Wasilewski Kazimierz 57-59 Wasilewski Stanisław 57 Witowska Eugenia 96, 100 Witowski Franciszek 96, 100 Wizenberg Perla 42 Wołosik Wacław 23 Wroczyńska Ewa 76, 116 Wrotnowski Kazimierz 64 Wróblewska Alicja 20 Wróblewska Stefania 47 Wróblewski Błażej 47 Wróblewski Józef 46, 47 Z Zaniewska Helena 74 Zychowicz Piotr 82, 95, 117 |
| adam_txt | |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | |
| author | Kornacki, Paweł |
| author_GND | (DE-588)1325634093 |
| author_facet | Kornacki, Paweł |
| author_role | aut |
| author_sort | Kornacki, Paweł |
| author_variant | p k pk |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV049641991 |
| ctrlnum | (OCoLC)1429559982 (DE-599)BVBBV049641991 |
| era | Geschichte 1939-1945 gnd |
| era_facet | Geschichte 1939-1945 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV049641991</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20240805</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">240409s2024 |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788382299489</subfield><subfield code="9">978-83-8229-948-9</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1429559982</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV049641991</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kornacki, Paweł</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1325634093</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Nie tylko Ulmowie</subfield><subfield code="b">historie o Polakach ratujących Żydów na Podlasiu</subfield><subfield code="c">Paweł Kornacki ; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Oddział w Białymstoku</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Białystok</subfield><subfield code="b">Instytut Pamięci Narodowej</subfield><subfield code="c">2024</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">122 Seiten</subfield><subfield code="c">22 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Seria Wydawnicza Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku</subfield><subfield code="v">Tom 62</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">Centralny Projekt Badawczy IPN Dzieje Żydów w Polsce i Stosunki Polsko-Żydowskie w Latach 1917-1990</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1939-1945</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Holokaust</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Ocaleni z Holokaustu</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Ratowanie Żydów i pomoc Żydom (1939-1945)</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Ukrywanie się Żydów (1939-1945)</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Żydzi</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Rettung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4231103-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Juden</subfield><subfield code="0">(DE-588)4028808-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="g">Volk</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046497-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Judenverfolgung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4028814-6</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Hilfeleistung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4133594-6</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Podlasie</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Podlachien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046396-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Podlachien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046396-5</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Judenverfolgung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4028814-6</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="g">Volk</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046497-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Hilfeleistung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4133594-6</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Rettung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4231103-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="5"><subfield code="a">Juden</subfield><subfield code="0">(DE-588)4028808-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="6"><subfield code="a">Geschichte 1939-1945</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Seria Wydawnicza Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku</subfield><subfield code="v">Tom 62</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV023369015</subfield><subfield code="9">62</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20240805</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909.04924</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09044</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034985610</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Podlasie dbn Podlachien (DE-588)4046396-5 gnd |
| geographic_facet | Podlasie Podlachien |
| id | DE-604.BV049641991 |
| illustrated | Not Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T23:39:30Z |
| indexdate | 2024-11-11T09:05:59Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788382299489 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034985610 |
| oclc_num | 1429559982 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 122 Seiten 22 cm |
| psigel | BSB_NED_20240805 |
| publishDate | 2024 |
| publishDateSearch | 2024 |
| publishDateSort | 2024 |
| publisher | Instytut Pamięci Narodowej |
| record_format | marc |
| series | Seria Wydawnicza Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku |
| series2 | Seria Wydawnicza Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku Centralny Projekt Badawczy IPN Dzieje Żydów w Polsce i Stosunki Polsko-Żydowskie w Latach 1917-1990 |
| spelling | Kornacki, Paweł Verfasser (DE-588)1325634093 aut Nie tylko Ulmowie historie o Polakach ratujących Żydów na Podlasiu Paweł Kornacki ; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Oddział w Białymstoku Białystok Instytut Pamięci Narodowej 2024 122 Seiten 22 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Seria Wydawnicza Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku Tom 62 Centralny Projekt Badawczy IPN Dzieje Żydów w Polsce i Stosunki Polsko-Żydowskie w Latach 1917-1990 Geschichte 1939-1945 gnd rswk-swf Holokaust dbn Ocaleni z Holokaustu dbn Ratowanie Żydów i pomoc Żydom (1939-1945) dbn Ukrywanie się Żydów (1939-1945) dbn Żydzi dbn Rettung (DE-588)4231103-2 gnd rswk-swf Juden (DE-588)4028808-0 gnd rswk-swf Polen Volk (DE-588)4046497-0 gnd rswk-swf Judenverfolgung (DE-588)4028814-6 gnd rswk-swf Hilfeleistung (DE-588)4133594-6 gnd rswk-swf Podlasie dbn Podlachien (DE-588)4046396-5 gnd rswk-swf Podlachien (DE-588)4046396-5 g Judenverfolgung (DE-588)4028814-6 s Polen Volk (DE-588)4046497-0 s Hilfeleistung (DE-588)4133594-6 s Rettung (DE-588)4231103-2 s Juden (DE-588)4028808-0 s Geschichte 1939-1945 z DE-604 Seria Wydawnicza Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku Tom 62 (DE-604)BV023369015 62 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister |
| spellingShingle | Kornacki, Paweł Nie tylko Ulmowie historie o Polakach ratujących Żydów na Podlasiu Seria Wydawnicza Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku Holokaust dbn Ocaleni z Holokaustu dbn Ratowanie Żydów i pomoc Żydom (1939-1945) dbn Ukrywanie się Żydów (1939-1945) dbn Żydzi dbn Rettung (DE-588)4231103-2 gnd Juden (DE-588)4028808-0 gnd Polen Volk (DE-588)4046497-0 gnd Judenverfolgung (DE-588)4028814-6 gnd Hilfeleistung (DE-588)4133594-6 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4231103-2 (DE-588)4028808-0 (DE-588)4046497-0 (DE-588)4028814-6 (DE-588)4133594-6 (DE-588)4046396-5 |
| title | Nie tylko Ulmowie historie o Polakach ratujących Żydów na Podlasiu |
| title_auth | Nie tylko Ulmowie historie o Polakach ratujących Żydów na Podlasiu |
| title_exact_search | Nie tylko Ulmowie historie o Polakach ratujących Żydów na Podlasiu |
| title_exact_search_txtP | Nie tylko Ulmowie historie o Polakach ratujących Żydów na Podlasiu |
| title_full | Nie tylko Ulmowie historie o Polakach ratujących Żydów na Podlasiu Paweł Kornacki ; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Oddział w Białymstoku |
| title_fullStr | Nie tylko Ulmowie historie o Polakach ratujących Żydów na Podlasiu Paweł Kornacki ; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Oddział w Białymstoku |
| title_full_unstemmed | Nie tylko Ulmowie historie o Polakach ratujących Żydów na Podlasiu Paweł Kornacki ; Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Oddział w Białymstoku |
| title_short | Nie tylko Ulmowie |
| title_sort | nie tylko ulmowie historie o polakach ratujacych zydow na podlasiu |
| title_sub | historie o Polakach ratujących Żydów na Podlasiu |
| topic | Holokaust dbn Ocaleni z Holokaustu dbn Ratowanie Żydów i pomoc Żydom (1939-1945) dbn Ukrywanie się Żydów (1939-1945) dbn Żydzi dbn Rettung (DE-588)4231103-2 gnd Juden (DE-588)4028808-0 gnd Polen Volk (DE-588)4046497-0 gnd Judenverfolgung (DE-588)4028814-6 gnd Hilfeleistung (DE-588)4133594-6 gnd |
| topic_facet | Holokaust Ocaleni z Holokaustu Ratowanie Żydów i pomoc Żydom (1939-1945) Ukrywanie się Żydów (1939-1945) Żydzi Rettung Juden Polen Volk Judenverfolgung Hilfeleistung Podlasie Podlachien |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034985610&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| volume_link | (DE-604)BV023369015 |
| work_keys_str_mv | AT kornackipaweł nietylkoulmowiehistorieopolakachratujacychzydownapodlasiu |
There is no print copy available.
Indexes