Późnośredniowieczne i nowożytne kafle z terenu Nowej Marchii: = Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark)
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Poznań
Muzeum archeologiczne w Poznaniu
2022
|
| Schriftenreihe: | Biblioteka Fontes Archeologici Posnanienses
volumen 27 |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract Register // Personenregister Register // Ortsregister |
| Beschreibung: | 240 Seiten Illustrationen, Diagramme, Karten |
| ISBN: | 9788360109779 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV049320693 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20241212 | ||
| 007 | t| | ||
| 008 | 230911s2022 xx a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788360109779 |9 978-83-60109-77-9 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1355872750 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV049320693 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-188 |a DE-29 |a DE-19 |a DE-M515 |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 084 | |a HIST |q DE-12 |2 fid | ||
| 084 | |a NF 1630 |0 (DE-625)125211:1303 |2 rvk | ||
| 100 | 1 | |a Poklewska-Koziełł, Magdalena |e Verfasser |0 (DE-588)1235842878 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Późnośredniowieczne i nowożytne kafle z terenu Nowej Marchii |b = Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) |c Magdalena Poklewska-Koziełł |
| 246 | 1 | 1 | |a Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) |
| 264 | 1 | |a Poznań |b Muzeum archeologiczne w Poznaniu |c 2022 | |
| 300 | |a 240 Seiten |b Illustrationen, Diagramme, Karten | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 1 | |a Biblioteka Fontes Archeologici Posnanienses |v volumen 27 | |
| 546 | |a Inhaltsverzeichnis, Titelseite und Zusammenfassung in polnischer und englischer Sprache | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 2022 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1400-1800 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Kachel |0 (DE-588)4162968-1 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Mittelalterliche Archäologie |0 (DE-588)4138633-4 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Neuzeitliche Archäologie |0 (DE-588)4294051-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Funde |0 (DE-588)4071507-3 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Kachelofen |0 (DE-588)4029131-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Neumark |0 (DE-588)4217964-6 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Neumark |0 (DE-588)4217964-6 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Kachel |0 (DE-588)4162968-1 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Kachelofen |0 (DE-588)4029131-5 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Funde |0 (DE-588)4071507-3 |D s |
| 689 | 0 | 4 | |a Geschichte 1400-1800 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 689 | 1 | 0 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 1 | 1 | |a Mittelalterliche Archäologie |0 (DE-588)4138633-4 |D s |
| 689 | 1 | 2 | |a Neuzeitliche Archäologie |0 (DE-588)4294051-5 |D s |
| 689 | 1 | 3 | |a Geschichte 2022 |A z |
| 689 | 1 | |5 DE-604 | |
| 830 | 0 | |a Biblioteka Fontes Archeologici Posnanienses |v volumen 27 |w (DE-604)BV000895445 |9 27 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Ortsregister |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |n DHB | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20241212 | |
| 940 | 1 | |q DHB_BSB_FID | |
| 942 | 1 | 1 | |c 930.1 |e 22/bsb |f 0903 |g 43 |
| 942 | 1 | 1 | |c 930.1 |e 22/bsb |f 090513 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 930.1 |e 22/bsb |f 0903 |g 438 |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034581630 | |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1822399633267097600 |
|---|---|
| adam_text |
Spis treści Od Autorki. 9 Rozdział 1. Zagadnienia wstępne . 11 1.1. Przedmiot i cel, zakres czasowy i terytorialny pracy oraz uwarunkowania historyczne badanego obszaru. 11 1.2. Baza źródłowa pracy. 17 1.3. Stan badań nad zagadnieniem kafli na terenie Nowej Marchii i obszarach sąsiednich . 17 1.4. Późnośredniowieczna i nowożytna wytwórczość ceramiczna na terenie Nowej Marchii w świetle źródeł pozaarcheologicznych . 21 Rozdział 2. Kontekst archeologiczny miejsc odkrycia analizowanego materiału kaflowego . 2.1. Znaleziska kafli związane z miejscem ich wytwarzania - pracownią garncarską. 2.1.1. Brzeźno . 2.1.2.
Myślibórz. 2.1.3. Ręcz . 2.2. Znaleziska kafli z terenu zamków . 2.2.1. Drawno . 2.2.2. Kalisz Pomorski. 2.2.3. Kostrzyn nad Odrą. 2.2.4. Krosno Odrzańskie . 2.2.5. Sulechów. 2.2.6. Złocieniec. 2.3. Znaleziska kafli z terenu dawnych klasztorów. 2.3.1.
Bierzwnik. 2.3.2. Cedynia. 2.4. Odkrycia kafli z terenu miast. 2.4.1. Odkrycia pozostałości pieców in situ . 2.4.1.1. Gorzów Wielkopolski . 2.4.1.2. Sulechów. 2.4.2. Pozostałe odkrycia z terenu miast. 2.4.2.1. Chojna . 2.4.2.2. Gorzów Wielkopolski . 2.4.2.3. Kostrzyn nad Odrą. 2.4.2.4. Krosno Odrzańskie
. 2.4.2.5. Lubsko. 2.4.2.6. Myślibórz. 2.4.2.7. Ośno Lubuskie. 2.4.2.8. Sulechów. 2.5. Podsumowanie . 25 26 26 26 27 27 27 28 29 29 30 30 30 30 37 38 38 38 39 40 40 40 40 40 41 41 41 41 41 Rozdział 3. Systematyka i technika wykonania kafli. 3.1. Kafle formowane na kole garncarskim (naczyniowe) . 3.1.1. Morfologia i cechy metryczne . 3.1.2. Masa ceramiczna . 3.1.3.
Formowanie . 3.1.4. Wypał. 3.1.5. Polewanie. 3.1.6. Zdobnictwo. 3.1.7. Ślady użytkowania. 3.1.8. Datowanie. 3.2. Kafle formowane na kole garncarskim i w matrycy (naczyniowo-płytowe). 3.2.1. Morfologia i cechy metryczne . 3.2.2. Masa ceramiczna . 3.2.3. Formowanie . 43 46 46 48 48 51 53 55 56 56 57 57 57 57
6 Spis treści 3.2.4. Wypał . 3.2.5. Polewanie. 3.2.6. Zdobnictwo. 3.2.7. Ślady użytkowania. 3.2.8. Datowanie. 3.3. Kafle formowane w matrycach (niszowe i płytowe) . 3.3.1. Kafle niszowe . 3.3.2. Kafle płytowe. 3.3.2.1. Morfologia i cechy metryczne . 3.3.2.2. Masa ceramiczna. 3.3.2.3. Formowanie
. 3.3.2.4. Wypał. 3.3.2.5. Polewanie . 3.3.2.6. Ślady użytkowania. 3.3.2.7. Datowanie . 3.4. Uwagi na temat wyglądu pieców wznoszonych z analizowanych kafli . Rozdział 4. Analiza zdobnictwa na kaflach płytowych . 4.1. Kafle gotyckie i późnogotyckie. 4.1.1. Motywy figuralne . 4.1.2. Motywy roślinne. 4.2. Kafle renesansowe i manierystyczne (XVI - 1. poł. XVII w.) . 4.2.1. Kafle
wypełniające. 4.2.1.1. Motywy figuralne . 4.2.1.1.1. Przedstawienia o tematyce religijnej. 4.2.1.1.1.1. Seria z Dwunastoma Bohaterami i Dwunastoma Tyranami ze Starego Testamentu. 4.2.1.1.1.2. Seria z Ewangelistami. 4.2.1.1.1.3. Pojedyncze motywy o tematyce religijnej. 4.2.1.1.2. Przedstawienia portretowe. 4.2.1.1.2.1. Seria z postaciami w medalionie z liści akantu. 4.2.1.1.2.2. Seria z władcami (?) pod arkadą z puttami . 4.2.1.1.2.3. Seria z nieokreślonymi możnymi i datą „1568”. 4.2.1.1.2.4. Seria z postaciami książąt saskich (seria I) . 4.2.1.1.2.5. Seria z portretami książąt saskich (seria III)
. 4.2.1.1.2.6. Seria (?) z postaciami władców europejskich (?) . 4.2.1.1.2.7. Seria z postaciami książąt saskich. 4.2.1.1.2.8. Seria z postaciami nieokreślonych władców w obramieniu z kartuszem. 4.2.1.1.2.9. Seria z postaciami nieokreślonych władców w obramieniu z hermami. 4.2.1.1.2.10. Seria z postaciami władców w obramieniu architektonicznym. 4.2.1.1.2.11. Seria z postaciami w obramieniu z dwoma lwami u dołu. 4.2.1.1.2.12. Seria z postaciami władców w obramieniu z puttami, jajownikiem i astragalem. 4.2.1.1.2.13. Pojedyncze przedstawienia portretowe. 4.2.1.1.2.13.1. Przedstawienia władców. 4.2.1.1.2.13.2. Pozostałe przedstawienia figuralne . 4.2.1.1.2.14. Seria z przedstawieniami oficerów i żołnierzy gwardii przybocznej cesarza Rudolfa II. 4.2.1.1.3. Przedstawienia alegoryczne. 4.2.1.1.3.1. Seria z postaciami w
medalionach z mięsistych liści akantu. 4.2.1.1.3.2. Seria z Etapami Życia Ludzkiego . 4.2.1.1.3.3. Serie z Siedmioma Planetami. 4.2.1.1.3.4. Seria z Dziewięcioma Muzami. 4.2.1.1.3.5. Pojedyncze przedstawienia o charakterze alegorycznym . 4.2.1.2. Motywy architektoniczne. 4.2.1.3. Motywy roślinne. 4.2.1.4. Motywy heraldyczne. 4.2.1.5. Inne motywy. 4.2.1.6. Ułamki obramień. 57 57 58 59 59 60 60 60 60 70 72 82 82 84 84 86 89 89 90 92 94 94 94 94 94 99 100 108 108 111 113 115 116 118 118 121 121 122 124 126 128 128 130 134 136 136 139 142 144 146 148 150 151 152 154
Spis treści 7 4.2.2. Kafle fryzowe/ gzymsowe. 4.2.2.1. Motywy figuralne, religijne i fantastyczne . 4.2.2.2. Motywy roślinne. 4.2.2.3. Motywy architektoniczne. 4.2.2.4. Motywy heraldyczne. 4.2.3. Kafle wieńczące. 4.2.4. Elementy dekoracyjne. 4.2.4.1. Listwy fryzowe. 4.2Д.2. Listewki do maskowania spoin. 4.2.4.3. Tarcza herbowa. 4.2.4.4. Figury
plastyczne. 4.3. Kafle barokowe i rokokowe (2. pol. XVII - XVIII w.) . 4.4. Podsumowanie . 159 159 164 167 170 170 174 174 175 175 175 177 192 Rozdział 5. Wnioski końcowe. 199 Proweniencja analizowanych materiałów. 205 Bibliografia . 207 Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) (Summary) . 227 Indeks osobowy. 231 Indeks nazw geograficznych. 235 Spis opublikowanych tomów serii wydawniczej Bibliotheca Fontes Archaeologici Posnanienses. 241
Bibliografia Ackermann G. A. Ansorge J„ Konze Μ., Samariter R. 1855 Ordensbuch sämmtlicher in Europa blühender und er 2008 Stralsund, Hansestadt, Fpl. 320 (Kurze Fundberichte 2007, Mittelalter/Neuzeit). Bodendenkmalpflege in loschener Orden und Ehrenzeichen. Annaberg. Mecklenburg-Vorpommern 55: 381-386. Ade-Rademacher D., Mück S. 1989 „Mach Krueg, Haeffen, Kachel undScherbe”. Funde aus Ansorge J„ Schäfer H. 2009 Die Ausgrabungen im Stralsunder Johanniskloster einer Ravensburger Hafnerwerkstatt vom 16. bis 19. in dem Jahren 2006 und 2007 unter besonderer Be Jahrhundert (=Archäologische Informationen aus Baden-Württemberg 11). Stuttgart. rücksichtigung der spätgotischen und renaissance Ambrosiani S. zeitlichen Ofenkacheln. Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern 16: 136-176. 1910 Zur Typologie der älteren Kacheln. Stockholm. Andrzejewska A. ANTOWSKA-GORĄCZNIAK O., Poklewska-Koziełł Μ. 2015 Późnośredniowieczne i nowożytne kafle z badań 2010 Zespół kafli renesansowych z ratusza w Bytomiu. archeologicznych prowadzonych w rejonie ul. PosaActa Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica 27: dzego na Ostrowie Tumskim w Poznaniu w latach 103-119. Ansorge J. 2010-2011. Wielkopolskie Sprawozdania Archeolo 2002 Zwei Stralsunder Eckgrundstücke mit früher Stein giczne 16: 161-199. bebauung der zweiten Hälfte des 13. Jahrhunderts. ANTOWSKA-GORĄCZNIAK O., Poklewska-Koziełł Μ., Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpom Sprenger Μ. 2012 Renesansowe kafle z tarczownikami z wyspy tum mern 9: 133-151. skiej w Poznaniu. Folia Praehistorica Posnaniensia 2004a
Renaissancetöpferei an der Stadtmauer in Greifs wald. Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vor 17:41-58. Armbruester T. pommern 11: 78-96. 2010 Ergebnisse der archäologischen Untersuchungen des 2004b Stralsund, Hansestadt, Fpl. 246 (Kurze Fundberichte Jahres 2009 in Dahme/ Mark (Land Brandenburg), 2003, Mittelalter/Neuzeit). Bodendenkmalpflege in Tischlergasse, Heinrich-Mann-Straße, Skaterweg Mecklenburg-Vorpommern 51:613. und Jahnweg. [pdf] W: Die Ausarbeitung diente als 2007 Langestraße 17 - ein Stralsunder Töpfergrundstück. Vorbereitung für einen Vortrag gehalten im Januar Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpom 2010 auf dem Teltower Archäologentag. Niepubliko mern 14: 198-211. wany tekst wystąpienia na Dniu Archeologa w Tel 2013 Rostock, Hansestadt, Fpl. 499 (Kurze Fundberichte tow. [online] https://www.academia.edu/690454/ 2012, Mittelalter/Neuzeit). Bodendenkmalpflege in Untersuchungsergebnisse_der_Grabungen_DahMecklenburg-Vorpommern 60: 531-534. me_Mark_Land_Brandenburg_2009_Basierend_ 2014 Bürgerlicher Glanz von Herzogs Gnaden - Ein Wap auf_Teilen_des_Berichts_f%C3%BCr_das_Branpenofen aus dem renaissancezeitlichen Neubran denburgische_Landesamt_2010_werden_in_diedenburger Rathaus. W: Landesamt für Kultur und sem_Zusammenhang_Aspekte_der_fr%C3%BChDenkmalpflege Mecklenburg-Vorpommern Lanneuzeitlichen_Tabakspfeifenherstellung_und_Verdesarchäologie Fund des Monats Bisherige Beiträbreitung_sowie_der_Funktion_von_Kachege 2014 Mai. [online] https://www.kulturwerte-mv . l%C3%B6fen_als_politisch_gesellschaftliche_Parode/Landesarchaeologie/Fund-des-
Monats/Bishele_im_vormals_s%C3%A4chsischen_S%C3%BCrige-Beitr%C3%A4ge/2014-05-Wappenofen-ausden_Brandenburgs_behandelt_Die_Ausarbeitung_ dem-renaissancezeitlichen-Neubrandenburger-Rat diente_als_Vorbereitung_f%C3%BCr_einen_Vorhaus/ [dostęp 5.07.2021]. trag_gehalten_im_Januar_2010_auf_dem_Telto2015 Neubrandenburg, Lkr. Mecklenburgische Seenplat wer_Arch%C3%A4ologentag_Eine_Ver%C3%B6fte, Fpl. 160 (Kurze Fundberichte 2013, Mittelalter/ fentlichung_in_gedruckter_Form_ist_nicht_geNeuzeit). Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vor pommern 61: 375-376. plant [dostęp 6.07.2021]
208 Bibliografia Arnold V., Westphalen T., Zubek P. 1990 Kachelöfen inSchleswig-Holstein. Irdenware-GußeisenFayence. Heide. Aten N. 1995 EinWallmitPalisade.AusgrabungeninderAltstadtvon Frankfurt (Oder), Stadt Frankfurt (Oder). Archäolo gie in Berlin und Brandenburg 1993-1994: 123-125. Aust G. 1995 Funde von Ofenkacheln aus den Burgen Rehberg und Hinrichshagen. Archäologische Berichte aus Meck lenburg-Vorpommern 2: 119-134. 1997 Woldegker Kachelofenkunst im 16. Jahrhundert. Ar chäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern 4: 230-244. 1999 Renaissance - Kachelöfen auf der Burg in Burg Star gard. Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vor pommern Bh. 3: 38-61. Ârhem B. 2007 Ceramic Stove Tiles in Stockholm - On Finds and Production. W: К. Majantie (red.), Ruukkuja ja Ruhtinaita. Saviastioita ja uunikaakeleita ajalta 14001700/Pots and Princes. Ceramic vessels and stove tiles from 1400-1700: 103-107. Turku. B. K. 1916 Die Ehrenpforte der Zwölf Sieghaften Helden des Al ten Testaments. Ost und West. Illustrierte Monats schriftfür das gesamte Judentum 16(2-3): 113-116. Babińska В. 2009 Kafle piecowe z XVI-XVIII w. pozyskane z badań ar cheologicznych prowadzonych na terenie Gdańska w latach 1996-2006. W: H. Paner, Μ. Fudziński, Z. Borcowski (red.), Stan badań archeologicznych miast w Polsce: 385-400. Gdańsk. Bach P. 2006 Die Königsstraße Friedrichs I. Metamorphosen am Wegesrand in Oranienburg, Lkr. Oberhavel. Archäo logie in Berlin und Brandenburg 2005: 151-154. Balcerzak T„ Słowiński S. 2014 Zamek w Drawnie. Wyniki badań archeologiczno-architektonicznych
przeprowadzonych w latach 2008-2009. W: R. Tomczyk, В. W. Brzustowicz (red.), 700 lat Drawna. Studia i materiały z historii miasta i szlachty nowomarchijsko-zachodniopomorskiej. Ma teriały z konferencji popularnonaukowej zorganizo wanej z okazji 700-lecia Drawna w dniu 27 września 2013 r.: 22-39. Szczecin. Baldock J. 2008 Kobiety w Biblii. Warszawa. Barański Ł., Sojka J. 2016 Reformacja. Historia i teologia laterańskiej odnowy Ko ścioła w Niemczech w XVI wieku 1.1 cz. 1. Bielsko-Biała. Beer A. 2012 Vom Model zum Gefäß. Die frühneuzeitliche Kera mikproduktion in Dippoldiswalde - Ein Ausblick. Archceo. Archäologie in Sachsen 9: 24-27. Berg G. 1901 Küstrins Zunftwesen im 17. u. 18. Jahrhundert. Schrif ten des Vereins für Geschichte der Neumark 11: 1-36. Berg K. 1907 Arns walde Stadt und Kreis im Dreißigjährigen Kriege. Schriften des Vereins für Geschichte der Neumark 20: 103-342. Białostocki J. 1982 Symbole i obrazy w świecie sztuki t. 1-2. Warszawa. Biblia TYSIĄCLECIA 2000 Biblia Tysiąclecia. Pismo Święte Starego i Nowego Te stamentu. Poznań. Bielec-Maciejewska B. 2011 Najstarsze kafle z Torunia. Archaeologia Historica Polona 19: 155-158. 2015 Kafle i piece kaflowe w Toruniu (XTV-XX wiek). Toruń. Bielich Μ. 2012 Religious figural motifs on stove tiles from Slovakia. Studies in Post-Medieval Archaeology 4: 477-509. BlELINIS-KOPEĆ В. Prace zabezpieczające i remontowo-konserwator skie w zamku w Krośnie Odrzańskim adaptacja za bytku na cele muzealne i kulturalne. Lubuskie Mate riały Konserwatorskie 4: 24-27. Biermann F. 2010 Archäologische Untersuchungen am
Zisterzienser kloster Hiddensee. Bodendenkmalpflege in Mecklen burg-Vorpommern 57: 265-357. Bischop D. 2008 „Ich würde dir ohne Bedenken eine Kachel aus mei nem Ofen schenken”. Bremer Ofenkacheln des 13. bis 17. Jahrhunderts. Bremer Archäologische Blät ter 7 (2005-2008): 265-355. Blomqvist R. 1936 Kakel och kakeltillverkning i Lund under dansk tid. Kulturen: 180-218. Bobowski В., Górka S. 1998 Renesansowe kafle ze stanowiska nr 7 - Polska Wieś w Trzebnicy. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 40: 537-540. Bogucka Μ. 1962 Gdańsk jako ośrodek produkcyjny w XIV-XVII wieku. Warszawa. Borchers W. 1939 Die Regierungszeit Friedrich Wilhelm I. und Fried richs II. in ihrer Bedeutung für die pommersche Volkskunst. W: K. Kaiser (red.), Beiträge zur Volks kunde Pommerns. Zehn Jahre Volkskundliches Archiv für Pommern: 50-64. Greifswald. Borkowski J„ Kuczkowski A. 2012 Poza szlakiem. Źródła archeologiczne do dziejów ma łych miast Pomorza Środkowego t. 1, B. woj. Koszaliń skie (=Koszalińskie Zeszyty Muzealne, Seria B-VIII: Archeologia 2). Koszalin. Bornoff K. F. 1969 Die Hafnerfamilie Hummel in Sonnefeld bei Coburg. Kacheln und Kachelmodel des 16. bis 19. Jahrhun dert. Jahrbuch der Coburger Landesstiftung. 155-176. Boucher F. 2006 Historia mody. Dzieje ubiorów od czasów prehisto rycznych do końca XX w. Warszawa. Bratring F. W. A. 1809 Statistisch-topographischeBeschreibungdergesammten Mark Brandenburg 3: Die Neumark Brandenburg ent haltend. Berlin. Bräunig R. 2003 Archäologische Untersuchung im Rahmen des BV. Neu bau eines Wohnhauses in Templin, Lkr. Uckermark, Martin-Luther-
Straße 22. Grabungsbericht.Maszynopis. 2007
Bibliografia Brichaćek P„ Hereit P. 1996 Renesancni kachle s motivy biblickÿch hrdinû ze zâpadnich Cech. Sbornik Zâpadoêeského muzea vPlzni. Rada Historie 13: 130-133. Brüggemann S. 2015 Güstrow, Lkr. Rostock, Fpl. 367 (Kurze Fundberichte 2013, Mittelalter/Neuzeit). Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 61: 351-353. Brych V. 2004 Kachle doby gotické, renesancni a ranë barokni. Vybërovÿ katalog Närodniho muzea v Praze. Praha. Brzustowicz G. J. 2004 Rycerze i młyn szlifierski. Studia z dziejów dawnego miasta Kalisza Pomorskiego i rycerstwa ziemi kali skiej. Kalisz-Choszczno. Brzustowicz G. ]., Hetmaniak-Malicka I. 1997 Próba analizy fragmentu kafla figuralnego z moty wem heraldycznym. Zeszyty Bierzwnickie 2: 137140. Buchholz F. 1931 Aus der Vorgeschichte des Kreises Soldin. Heimatka lender des Kreises Soldin (Neumark): 45-83. Вико A. 1990 Ceramika wczesnopolska. Wprowadzenie do badań. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź. BURDZIEJ Μ., Stań K. 2014 Stargard, Stare Miasto, ul. Bolesława Chrobrego, Prządki, Garncarska, Barnima, Plac Wolności, Płat nerzy, Kuśnierzy, Skarbowa, Warowna, Mieszka I, Mariacka, stan. Ila (AZP 32-10/167). Stargardia 8: 270-271. Burkhardt J. 2009 Stulecie reformacji w Niemczech (1517-1617). Mię dzy rewolucją medialną a przełomem instytucjonal nym. Warszawa. Burrows J., Gaimster D. 1999 Ofenkachelmodeln des Spätmittelalters aus der PläterStraße, Hansestadt Rostock. Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 47: 279-304. Busko C. 1996 Nurt dworski w ikonografii kafli śląskich. W: K. Wa chowski (red.), Kultura średniowiecznego Śląska i Czech.
Zamek: 51-60. Wrocław. 2007 Forma i ornamentyka średniowiecznych kafli z tere nu Śląska i Czech. W: Μ. Dąbrowska, H. Karwowska (red.), Średniowieczne i nowożytne kafle. Regionali zmy - podobieństwa - różnice: 37-43. Białystok. Buśko C„ Dymek K. 1999 Ogrzewanie. W: C. Buśko, J. Piekalski (red.), Ze stu diów nad życiem codziennym w średniowiecznym mieście. Parcele przy ulicy Więziennej 10-11 we Wrocławiu (= Wratislavia Antuqua, t. 1): 42-53. Wrocław. Büttner A. 2010 Kleine und Große Brüdergasse in Dresden - Archäo logie lines bürgerlichen Stadtquartiers vom ausgehen den 12. bis ins späte 18. Jahrhundert (= Veröffenlichungen des Landesamtes für Archäologie, Band 55). Dresden. Carlsson K. 2008 Keramik och kakel pä Läckö slott - om funktion och proveniens. Rapport 2008: 25. 209 Cembrzyński P., Marcinkiewicz К., Piekalski J., Śledzik-Kamiński R. 2010 Zamek w Oleśnicy. Raport z badań wykopalisko wych w 2009 r. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 52: 279-301. Chojnacka K. 2007 Handel na Warcie i Odrze w XVI i pierwszej połowie XVII wieku. Poznań. Custos D. 1600-1601 Atrium heroicum Caesarum regum aliarumque summatum acprocerum qui intra proximum seculum vixere aut hodic supersunt imaginus LXXII illustr. Pars 1-3. Augustae Vindelicorum. Czopek S. 1994 Renesansowe kafle z Będziemyśla. W: A. Gruszczyń ska, A. Targońska (red.), Garncarstwo i kaflarstwo na ziemiach polskich od późnego średniowiecza do czasów współczesnych. Materiały z konferencji Rzeszów, 21-23.IX.1993: 95-120. Rzeszów. DĄBROWSKA Μ. 1970 Problematyka i stan badań nad ogrzewnictwem na zie miach polskich od XIV do
połowy XVIII w. Studia z dziejów rzemiosła i przemysłu 10: 8-18. 1987 Kafle i piece kaflowe w Polsce do końca XVIII w. Wro cław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź. 1988 O metodzie rekonstrukcji pieców z zamku w Bole sławcu (Polemiki i dyskusje). Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 36(4): 681-696. 2005 Kilka uwag metodycznych o rekonstrukcji pieców. Archaeologia Historica Polona 15(2): 335-357. 2007 O siedemnastowiecznych kaflach i piecach z terenu ziem polskich. W: Μ. Dąbrowska, H. Karwowska (red.), Średniowieczne i nowożytne kafle. Regionali zmy -podobieństwa - różnice: 143-159. Białystok. 2008 Ogrzewanie wnętrz mieszkalnych w średniowieczu i czasach nowożytnych. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 56(3-4): 305-324. 2010 Na temat studiów nad kaflarstwem i urządzeniami grzewczymi słów kilka. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica 27: 5-9. 2013 Piec jako nośnik idei? Archaeologia Historica Polona 21: 209-239. Dąbrowska Μ., Karwowska H. 2007 (red.), Średniowieczne i nowożytne kafle. Regionali zmy - podobieństwa - różnice. Białystok. Dąbrowska Μ., Semków J., Wojnowska W. 2010 (red.), Piece kaflowe w zbiorach muzealnych w Pol sce. Materiały z konferencji naukowej zorganizowa nej w Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku w dniach 5-7 września 2008 roku. Frombork. Dittmar Μ. 2007 „Wer mir folget sihet licht” - Motive auf schwarzen Kacheln der Mark Brandenburg. W: Keramik auf Son derwegen. 37. Internationales Hafnerei-Symposium, Herne 19. bis 25. September 2004 (= Denkmalpflege und Forschung in Westfalen 44): 201-210. Mainz. Długoszewska W., Pietrzak J., Spyra
P. 2007 Motyw półkobiecej hybrydy na późnośredniowiecz nych i wczesnonowożytnych kaflach. W: Μ. Dą browska, H. Karwowska (red.), Średniowieczne i nowożytne kafle. Regionalizmy - podobieństwa różnice: 61-70. Białystok.
210 Bibliografia Dolinger P. 1975 Dzieje Hanzy XII - XVII w. Gdańsk. Döry L. 2006 Ofenkacheln der Spätrenaissance: Nord oder Süd? Teil 3. W: R. Mennicken (red.), Keramik zwischen Rhein und Maas. Keramische Begegnungen mit Bel gien und den Niederlanden. Beiträge zum 38. Inter nationalen Hafnereisymposium des Arbeitskreises für Keramikforschung im Töpfereimuseum Raeren: 195-205. Raeren. 2007 Das niederländische Dreigestirn Goltzius, van Vos, van Mender und ein Westfale schaffen Vorbilder für Ka cheln des neuen Jahrhunderts. W: Keramik aufSonder wegen. 37. Internationales Hafnerei-Symposium, Herne 19. bis 25. September 2004 (= Denkmalpflege und For schung in Westfalen, t. 44): 185-200. Mainz. 2012 Sächsische Fürsten auf Ofenkacheln von 1635. W: R. Smolnik (red.), Keramik in Mitteldeutschland - Stand der Forschung und Perspektiven, 41. Inter nationales Hafnersymposium des Arbeitkreises für Keramikforschung in Dresden, Deutschland, vom 21. September bis 27. September 2008 (= Veröffent lichungen des Landesamtes für Archäologie, Band 57): 265-270. Dresden. Döry L„ Mulsow R. 2006 Zur Chronologie von Ofenkacheln des 17. Jahrhun derts Anhand zweier Bodenfunde aus Rostock. W: U. Schoknecht (red.) Kacheln über Kacheln (= Archäo logische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern Bh. 10): 30-69. Waren. Durdik T, Frolîk J., Chotëbor P. 1999 Stavebni dëjiny Lobkovického palace na Prazském hradê ve stfedovéku a raném novovèku. Castrum Pragense 2:21-112. Durdik T., Hazlbauer Z. 1991 Pozdnë gotické a renesanëni kachle ze severniho par kanu horniho hradu na Kfivoklâtë, 1. cast.
Castellogica Bohemica 2: 279-300. 1993 Kaźdodenni zivot. Gotické a renesanëni kachle z νγchodniho kfidla pfedzâmci v Kostelci nad Cernÿmi Lesy. Castellogica Bohemica 3:289-314. Dutkiewicz J. 2005 Zaopatrzenie w wodę klasztoru cysterskiego w Bierzw niku, gm. loco, woj. zachodniopomorskie. Maszynopis pracy magisterskiej, Instytut Prahistorii UAM w Po znaniu. Dymek K. 1993 Renesansowe kafle z zamku Wleń. Przegląd Archeolo giczny 41: 35-62. 1995a Średniowieczne i renesansowe kafle śląskie. Wrocław. 1995b Ze studiów nad ogrzewaniem średniowiecznej ka mienicy mieszczańskiej na Śląsku. W: K. Wachowski (red.). Kultura średniowiecznego Śląska i Czech. Mia sto: 61-70. Wrocław. Dziedzic P. 2004 Wstępne wyniki ratowniczych badań wykopalisko wych na zamku piastowskim w Krośnie Odrzańskim stanowisko 11. Biblioteka Archeologii Środkowego Nadodrza 1: 92-97. 2005 Ceramika naczyniowa z najstarszych poziomów osad niczych zamku piastowskiego w Krośnie Odrzańskim. Archeologia Środkowego Nadodrza 4: 133-181. 2007a Najstarsze kafle i piece kaflowe z Zielonej Góry. W: D. Kotlarek, P. Bartkowiak (red.), Zielona Góra na przestrzeni dziejów. Przemiany społeczno-kulturowe: 10-20. Zielona Góra. 2007b Późnośredniowieczny piec z kafli garnkowych z Su lechowa, pow. zielonogórski. W: Μ. Dąbrowska, H. Karwowska (red.), Średniowieczne i nowożytne kafle. Regionalizmy - podobieństwa - różnice: 51-59. Białystok. 2008 Relikty zabudowy trzech parcel mieszczańskich w Sulechowie przy ulicy Łukasiewicza. Lubuskie Materiały Konserwatorskie 5: 95-111. Dziedzic R, Kałagate S. 2002 Badania archeologiczne na
zamku piastowskim w Krośnie Odrzańskim (sezon 1998). Archeologia Środkowego Nadodrza 2: 65-186. Fenrych W. 1959 Nowa Marchia w dziejach politycznych Polski w XIII i XIV wieku. Zielona Góra. Firszt S. 1996 Kafle piecowe na Śląsku z XIII -XVII w. w świetle od kryć archeologicznych z Legnicy. Silesia Antiqua 38: 85-105. Forstner D. 1990 Świat symboliki chrześcijańskiej. Warszawa. Förster S. 1994 Eine Kachelgruppe um 1600 aus Meißen. Ausgrabun gen und Funde 39: 47-53. Frankowska-Makała Μ. 2013 Zespół kafli piecowych/Ensemble von Ofenkacheln. W: R. Makała (red.), Złoty wiek Pomorza. Sztuka na dworze książąt pomorskich w XVI i XVII wieku: 353-355. Szczecin. Franz R. 1969 DerKachelofen. EntstehungundkunstgechichtlicheEntwicklung vom Mittelalter bis zum Ausgang des Klassi zismus. Graz. Frazik J. I. 1970 Kafle z zamku wDubiecku. Ochrona Zabytków 23(4): 294-302. Fryś-Pietraszkowa E. 1973 Ośrodek garncarski w Łążku Ordynackim. Wrocław. Fuchs В. A. 1909 Die Ikonographie der 7 Planeten in der Kunst Ita liens bis zum Ausgang des Mittelalters. München. Dostępna w Digitale Sammlungen der Universi tätsbibliothek Regensburg, [online] http://digital. bib-bvb.de/view/bvb_mets/viewer.0.6.5.jsp?folder_id = 0 dvs = 16255 75471418-1 58 pid=3658371 locale=pl usePidl=true usePid2=true [dostęp 6.07.2021]. Gaimster D. 1988 A survey of Cologne-type stove-tiles found in Britain. W: I. Unger (red.), Kölner Ofenkacheln. Die Bestände des Museums für Angewandte Kunst und des Kölni schen Stadtmuseum: 44-54. Köln. 1999 Der Keramikmarkt im Ostseeraum 1200bisl600: Ex portkeramik als Indikator für
Fernhandelsbeziehun gen und die Wanderung des hansischen Handwerks und der Wohnkultur. W: Lübecker Kolloquium zur Stadtarchäologie im Hanseraum 2: Der Handel: 99110. Lübeck.
Bibliografia 2000 Saints and Sinners. The changing iconography of im ported ceramic stove-tiles in Reformation England. Rotterdam Papers: Gevonden voorwegen - Lost and found 11: 142-151. Gaimster D. R. Μ., Schindler G., Schäfer H. 2001 Der Ofenkachelnkomplex aus der Latrine Mühlen straße 17 in Stralsund. Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern 5: 97-103. Gaimster D., Stilje K. 1995 Levnadsstandardocheuropeiskakontakter.W:M.Mogren, J. Wienberg (red.) Lindholmen. Medeltida riksborg i Skäne (= Lund studies in medieval archaeol ogy, t. 17): 227-240. Stockholm. Galt C.-E. 1981 Keramiken frän kvarteret Björnen. Utdrag ur Stands vandringar/Stockholms stadmuseum 4: 85-93. Gruszczyńska A., Targońska A. 1994 (red.). Garncarstwo i kaflarstwo na ziemiach polskich od późnego średniowiecza do czasów współczesnych. Materiały z konferencji - Rzeszów, 21-23.IX. 1993. Rzeszów. Geupel V. 1996 Weitere stadtarchäologische Untersuchungen in Rochlitz. Archäologie aktuell im Freistaat Sachsen 4: 231-235. Girdwoyń A. 1987 Wyniki analiz fizykochemicznych składu i temperatu ry płynięcia polew (aneks). W: Μ. Dąbrowska, Kafle i piece kaflowe w Polsce do końca XVIII w.: 233-255. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź. Gluziński W. 1967 Renesansowe kafle piastowskiego zamku w Chojno wie. Roczniki Sztuki Śląskiej 4: 207-209. Góral A. 1999 Renesansowe kafle z Polkowic na Śląsku. Dolnośląskie Wiadomości Prahistoryczne 5: 169-200. Grothe A. 2014 Bauboom im 18. Jahrhunder. Der Große Jüdenhofin Berlin-Mitte. Archäologie in Berlin und Brandenburg 2012: 175-179. Gronwald H. 2010 Praktische
Mittelalter- und Neuzeitarchäologie. Die Untersuchungen im Franziskanerkloster Gran see und neue Ansichten des alten Klosters. W: C. Theune, F. P. Biermann, R. Struwe, G. H. Jeute (red.), Zwischen Fjorden und Steppe: Festschrift für Johan Callmer zum 65. Geburtstag: 461-476. Rah den. Gruia A. Μ. 2007 Sirena bicaudatä pe cahle medievale. Iconografie si posibile funcjii. Studia Patzinaka 4: 219-257. 2013 Religious Representations on Stove Tiles from the Me dieval Kingdom of Hungary. Cluj-Napoca. Grützmacher В. 1984 Ofenkacheln selber formen, brennen und glasieren. München. Gumowski Μ. 1928 Kafle średniowieczne w Muzeum Wielkopolskim. Rocznik Muzeum Wielkopolskiego 3(1925): 123-153. Gündel С. 1934 Figürliche Ofenkachel des 15. Jahrhunderts. Altschle sien 4: 188-193. 211 Hafnerkunst 1978 Hafnerkunst in Villingen. Bestandskatalog I des Mu seum Altes Rathaus Villingen Abt. Kunsthandwerk Stadt Villingen-Schwenningen. Villingen. Hallenkamp-Lumpe J. 2006 Studien zur Ofenkeramik des 12. bis 17. Jahrhunderts anhand von Bodenfunden aus Westfalen-Lippe. Mainz. 2007 Das Bekenntnis am Kachelofen? Überlegungen zu den sogenannten „Reformationskacheln”. W: C. Jäggi, J. Staecker (red.), Archäologie der Reformation. Stu dien zu den Auswirkungen des Konfessionswechsels auf die materielle Kultur: 323-343. Berlin-New York. Harasimowicz J. 1986 Treści i funkcje ideowe sztuki śląskiej Reformacji (1520-1650). Wrocław. 1996 SekularyzacjaklasztorówwNowej MarchiiwXVI wie ku. W: Μ. Derwich, A. Pobóg-Lenartowicz (red.), Klasztor w społeczeństwie średniowiecznym i nowo żytnym: 399-416. Opole-
Wrocław. Hauptmann T. 2010 Coczykendorp-Götschendorf, Lkr. Uckermark. Gab es eine Kirche inmitten des mittelalterlichen Fried hofs? Archäologie in Berlin und Brandenburg 2008: 98-100. 2016 Herrenhaus und Bronzezeitsiedlung. Untersuchun gen am Seeufer von Nieder Neuendorf, Lkr. Ober havel. Archäologie in Berlin und Brandenburg 2014: 126-128. Havers G., Klinkenberg V. 2006 Loose vondsten van de Smedenstraat. W: B. Ver meulen, H. Nalis, G. Havers (red.), Razende mannen, onrustige vrouwen. Archeologisch en historisch onderzoek naar de vroegmiddeleeuwse nederzetting, enn adellijke hofstede en het St. Elisabethgasthuis te De venter (= Rapportages Archeologie Deventer, tl7): 227-239. Zwolle. Hazlbauer Z. 1986 Pfispevëk к technologii vyroby pozdnë stfedovëkÿch reliéfnich kachlû. Archaeologia historica 11:486-504. 1996 Nâbozenské motivy na esach gotickych reliéfnich kachlach. Archaeologia historica 21: 465-482. 1997 Pestfe glazovanâ renesanćni kamna z Hrubé Skâly. W: J. Marikovâ-Kubkovâ, J. Klâpstë, Μ. Jeźek, P. Meduna (red.), Zivot v archeologii stfedovêku. Sborntk vènovanÿ Miroslavu Richterovi a Zdenku Smetânkovi: 215-226. Praha. 2000 Signovanâ a dato van kamnâfskâ matrice horazd'ovického hrncife Josefa Dobfedëleje. Archaeo logia historica 25: 385-392. 2005 Sygnatury garncarskie na gotyckich i renesansowych kaflach czeskich. Kwartalnik Historii Kultury Mate rialnej 53(2): 205-216. Hazlbauer Z., Śpaćek J. 1986 Poznâmky к vÿrobë reliéfnich renesanćnich kachlù s pfihlédnutim к nâlezùm ve stfednim Polabi. Ôasopis Nàrodniho Muzea (fada historickà) 155(3-4): 146-166. Heinichen S.
2003 Hans Sachs - Publizist der Reformation. Heinzmann (.-К. 2001 Die Buhlieder des Hans Sachs. Form, Gehalt, Funk tion und sozialhistorischer Ort. Wiesbaden.
212 Bibliografia Henkel Μ. 1999 Der Kachelofen. Ein Gegenstand der Wohnkultur im Wandel. Eine volkskundlich-archäologische Studie auf der Basis der Hildesheimer Quellen Bd 1-3. Praca dok torska, Georg-August-Universität Göttingen, [pdf] http://hdl.handle.net/11858/00-1735-0000-00225D37-E [dostęp 6.07.2021]. Henker J. 2010 Keine Spur von Wohlstand. Dörfliches Leben im Spiegel der Keramik: Klein Görigk, Lkr. Spree-Nei ße. Archäologie in Berlin und Brandenburg 2008: 86-90. 2012 Quelle dörflicher Wohnkultur. Ofenkacheln aus dem mittelalterlichen Dorfkern von Homo, Lkr. Spree-Neiße. Archäologie in Berlin und Brandenburg 2011: 104-108. Hetmaniak-Malicka I. 2002 Kafle gotyckie z klasztoru w Bierzwniku. Zeszyty Bierzwnickiej. 187-188. Heyn B., Schäfer H. 2010 Wismar, Hansestadt, Fpl. 275 (Kurze Fundberichte 2009, Mittelalter/Neuzeit). Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 57: 557, 559. Hochstrasser Μ. 2002 Solothurn, Klosterkirche St. Joseph. Archäologie im Kanton Solothurn 7: 98-108. Hoever H. SOCist 1999 Żywoty świętych pańskich na każdy dzień wedługkalendarza rzymskiego. Olsztyn. Hoffmann C. 2001a Renaissancekacheln aus dem Altbestand des Kultur historischen Museums des Hansestadt Stralsund. W: Μ. Schneider (red.), Von der Feuerstelle zum Kachel ofen - Heizanlagen und Ofenkeramik vom Mittelalter bis zur Neuzeit - Beiträge des 3. wissenschaflichen Kolloquiums Stralsund 9.-11. Dezember 1999 (= Stralsunder Beiträge zur Archäologie, Geschichte, Kunst und Volkskunde in Vorpommern 3): 97-123. Stralsund. 2001b Auswahl-Katalog der Renaissance-Ofenkacheln im Bestand des
Kulturhistorischen Museums des Hansestadt Stralsund. W: Μ. Schneider (red.), Von der Feuerstelle zum Kachelofen - Heizanlagen und Ofenkeramik vom Mittelalter bis zur Neuzeit - Bei träge des 3. wissenschaflichen Kolloquiums Stralsund 9.-11. Dezember 1999 (= Stralsunder Beiträge zur Archäologie, Geschichte, Kunst und Volkskunde in Vorpommern 3): 124-164. Stralsund. 2005a Eine warme Stube ohne Rauch - Ofenkacheln aus Mecklenburg-Vorpommern. W: H. Jöns, F. Lüth, H. Schäfer (red.), Archäologie unter Straßenpflaster. 15 Jahre Stadtkernarchäologie in Mecklenburg-Vor pommern (= Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mecklenburg-Vorpommern 39): 321-324. Schwerin. 2005b „.let ick den nigen Kachelauen maken.” Re naissancezeitliche Ofenkacheln aus der Hansestadt Stralsund - Eine Auswahl. W: G. Möller, D. Volks dorf (red.), Bemerkungen zur Renaissance in Stral sund (= Schriftenreihe Stralsunder Denkmale 2): 59-66. Stralsund. 2007a Ceramic Stove Tiles in the Area of the Hansa Town Stralsund. W: K. Majantie (red.), Ruukkuja ja Ruhtinaita. Saviastioita ja uunikaakeleita ajalta 1400-1700/Pots and Princes. Ceramic vessels and stove tilesfrom 1400-1700·. 151-155. Turku. 2007b Religiöses Bildgut im Stralsunder Ofenkachelma terial - Hinweise auf Protestantismus? W: C. Jäggi, J. Staecker (red.), Archäologie der Reformation. Stu dien zu den Auswirkungen des Konfessionswechsels aufdie materielle Kultur: 344-368. Berlin-New York. 2007c Überlegungen zu renaissancezeitlichen Kachelöfen im südlichen Ostseeraum am Beispiel Stralsunds. Mitteilungen der Deutschen Gesellschaft für Archäo logie
des Mittelalters und der Neuzeit 18: 81-90. 2008 Lutherzeitliche Ofenkacheln aus dem Bestand des Kulturhistorischen Museums des Hansestadt Stral sund. W: H. Meller, S. Rhein, H.-G. Stephan (red.), Luthers Lebenswelten (= Tagungen des Landesmu seums für Vorgeschichte Halle 1): 201-208. Halle (Saale). 2009 Überlegungen zu Porträtdarstellungen auf Ofen kacheln des Spätmittelalters und der frühen Neu zeit aus Stralsund. W: B. Scholkmann, S. Frommer, C. Vossler, Μ. Wolf (red.). Zwischen Tradition und Wandel. Archäologie des 15. und 16. Jahrhunderts (= Tübinger Forschungen zur historischen Archäo logie 3): 305-315. Büchenbach. Hoffmann Y. 1993 Zu einigen graphischen Vorlagen der Mittweidaer Ofenkacheln. W: W. Schwabenicky (red.), Steinmetzzeichen-Knochen-Kacheln. Forschungsberichte aus den Landkreisen Hainischen und Rochlitz (= Veröf fentlichungen der Kreisarbeitsstelle für Bodendenk malpflege Mittweida 3): 37-45. Mittweida. Hoffmann Y„ Schwabenicky W. 1992 Ofenkacheln vom 15. bis 17. Jahrhundert. W: W. Schwabenicky (red.), Das Sattlersche Haus - die sogennante Kaserne - ein hervorragendes Beispiel bürgerlicher Kultur in Mittweida (= Veröffentlichungen der Kreisarbeitsstelle für Bodendenkmalpflege Mittweida 2): 59-77. Mittweida. Hofmann K., Hülsemann Μ. 1995 Vom Kachelfund zum Ofen. Rekonstruktion eines Kachelofens der Renaissancezeit aus Bremervörde. Archäologische Berichte des Landkreises Rotenburg (Wümme) 5: 7-68. Hohensinner K., Kaltenberger A. 2011 Ein Kachelfund aus Grein. Jahrbuch des Oberöster reichischen Musealvereines 156: 129-165. Holl I. 1993 Renaissance-Öfen.
Mittelalterliche Ofenkacheln in Ungarn. Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae 45: 247-299. Holub R, Jordânkovâ H., Loskotovâ I. 2009 Early Modern period Brno stove tiles with a mosaic (tapestry) pattern. Studies in Post-medieval Archeol ogy 3: 273-288. Horbacz T„ Lechowicz Z. 1984 Kafle - problem archeologii staropolskiej. Z Otchłani Wieków 50(4): 40-45. Horoszko G., Horoszko S. 2005 Schaumünzen und Gnadenpfennige der zwei letz ten Generationender pommerschen Herzöge in der Sammlung des Muzeum Narodowe Szczecin. W:
Bibliografia 213 H. Karwowska (red.), Średniowieczne i nowożytne Μ. Ehler, Μ. Müller (red.). Unter Fürstlichem Regi ment. Barth hals Residenz derpommerschen Herzöge: kafle. Regionalizmy - podobieństwa - różnice: 11-16. 120-147. Berlin. Białystok. Hrûsovâ L. Kaleciński Μ. 2011 Renesanêni a barokni kachle ze sbirek Muzea vychod2011 Mity Gdańska. Antyk w publicznej sztuce protestanc nich Cech v Hradci Krâlové: Nâbozenské a portrétni kiej res publiki. Gdańsk. kachle. Maszynopis pracy magisterskiej, Üstav histo- Kałagate S. rickÿch vëd Fakulty filozofické Univerzity Pardubice. 1994 Ceramika z wieży rycerskiej w Witkowie, gm. Szpro Нити Б. W. tawa, woj. zielonogórskie, stanowisko nr 6. W: 1975 Die Entstehung und Entwicklung der Stadt Frankfurt A. Gruszczyńska, A. Targońska (red.), Garncarstwo (Oder) und ihr Kulturbild vom 13. bis zum frühen i kaflarstwo na ziemiach polskich od późnego średnio 17. Jahrhundert auf Grund archäologischer Befunde. wiecza do czasów współczesnych. Materiały z konfe Berlin. rencji - Rzeszów, 21-23.IX.1993: 161-184. Rzeszów. Ihde C. Kałagate S., Kościukiewicz Μ. 2001 Graben, Mauern, Pflastersteine. . in der Straße des 2004 Nowożytny ośrodek produkcji półmajoliki w Myśli Friedens in Prenzlau, Landkreis Uckermark. Archäo borzu. W: S. Groblica, A. Jaszewska, S. Górka (red.), logie in Berlin und Brandenburg 2000: 111-112. II Polsko-Niemieckie Spotkania Archeologiczne: Odra Jahn P., Kluttig-Altmann R. przeszkoda czy pomost w ekspansji kulturowej? Dychów 2016 Kat. 263, 264. Two Polychrome Stove Tiles with De 29 kwietnia - 1 maja 2004 r. (= Biblioteka
Archeologii pictions of Women of the Old Testament. W: Martin Środkowego Nadodrza 2): 383-400. Zielona Góra. Luther. Treasures of the Reformation. Dresden: 260. Kamieński A. Janiak T. 1991 Kostrzyn nad Odrą w okresie od utworzenia Marchii 2003 Kafle gotyckie w zbiorach Muzeum Początków Pań Kostrzyńskiej do 1806 r. W: J. Marczewski (red.), stwa Polskiego w Gnieźnie. Gniezno. Kostrzyn nad Odrą. Dzieje dawne i nowe: 111-198. Poznań. Jankiewicz-Brzostowska Μ. 2005 Syreny - średniowieczna interpretacja motywu an 2010a Polityka zagraniczna Prus 1701-1740. W: B. Wacho tycznego. W: A. Paner, A. Kłonczyński, K. Μ. Ko wiak (red.), Prusy w okresie monarchii absolutnej walski (red.), Hortus Imaginum. Studia historyczne (1701-1806): 190-232. Poznań. 2010b Polityka zagraniczna i wojny Fryderyka II w latach dedykowane pamięci profesora Stanisława Mielczarskiego: 90-103. Gdańsk. 1740-1763. W: B. Wachowiak (red.), Prusy w okresie Janocha H. monarchii absolutnej (1701-1806): 235-283. Poznań. 2003 Późnośredniowieczna osada garncarsko-kaflarska Kamiński R. i piec do wypalania kafli w Brzeźnie pow. Świdwin. 1979 Chojna - ratusz. Badania archeologiczno-ratownicze W: T. Galiński, E. Wilgocki (red.), Res et fontes. Księ w wykopie budowlanym przy ratuszu staromiejskim. ga jubileuszowa dr. Eugeniusza Cnotliwego: 315-326. Maszynopis w Dziale Archeologii Muzeum Narodo Szczecin. wego w Szczecinie. Jarzewicz J. 1997 Renesansowe kafle Hansa Bermana z klasztoru pocysterskiego w Kołbaczu. Materiały Zachodniopomor 2000 Gotycka architektura Nowej Marchii. Budownictwo sakralne w okresie Askańczyków i
Wittelsbachów. Po skie 43: 229-245. znań. 2003 Kafle Hansa Bermana z Kołobrzegu. W: T. Galiński, Jaworski G., Marcinkiewicz K., Piekalski J., E. Wilgocki (red.), Res et fontes. Księga jubileuszowa Siemianowska S. dr. Eugeniusza Cnotliwego: 359-372. Szczecin. 2012 Badania na zamku Wleń. Budowle 6 i 7 na zamku Kamiński R., Słowiński S., Uciechowska-Gawron A. górnym. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 54: 2009 Badania w otoczeniu pałacu w Kaliszu Pomorskim. 243-273. W: A. Janowski, K. Kowalski, S. Słowiński (red.), XVI Jeute G. H. Sesja Pomorzoznawcza, Szczecin 22-24 listopada 2007 Auf dem Weg in die Moderne. Brandenburgische 2007 r., cl. 2: Od późnego średniowiecza do czasów Funde, Befunde und Fragen zur Archäologie der nowożytnych (= Acta Archaeologica Pomoranica 3): 345-364. Szczecin. Frühen Neuzeit. W: Archäologie der Frühen Neuzeit. Sitzung der Gesellschaft in Lüneburg 20/21. Septem Kaniewska D. ber 2006 (=Mitteilungsblatt 18): 167-176. 2013 Sprawozdanie z badań archeologicznych na inwesty Kafle gotyckie cji: „Budowa budynku mieszkalno-usługowego na 1993 Kafle gotyckie i renesansowe na ziemiach polskich [ka terenie działki nr 2561 przy ul. Łużyckiej w Gorzo talog wystawy w Muzeum Początków Państwa Pol wie Wlkp., gm. loco. Poznań”. Maszynopis w WUOZ skiego w Gnieźnie]. Gniezno. w Zielonej Górze, Delegaturze w Gorzowie Wlkp. Kajzer L. i archiwum Ośrodka Badań Archeologicznych. 1987 Przyczynek do chronologii kafli piecowych z obsza Katalynas K. ru Polski. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 2015 (red.), Kęstutis Katalynas, Vilniaus kokliai XV - XVII 35(4):
695-704. amźiuje. Vilnius. 1996 Wstęp do archeologii historycznej w Polsce. Łódź. Kaute R, Ansorge J. 2007 O różnicach regionalnych i mentalnych, czyli o 2013 Eldena, Lkr. Vorpommern-Greifswald, Fpl. 15 (Kur badaniu zabytków kaflarstwa. W: Μ. Dąbrowska, ze Fundberichte 2012, Mittelalter/Neuzeit). Boden-
214 Bibliografia denkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 60: 458-462. Kaute P., Rütz T„ Samariter R. 2013 Greifswald, Hansestadt, Lkr. Vorpommern-Greifs wald, Fpl. 193 (Kurze Fundberichte 2012, Mittelalter/Neuzeit). Bodendenkmalpflege in MecklenburgVorpommern 60: 466-479. Kaute R, Schäfer H. 2006 Stralsund, Hansestadt, Fpl. 247 (Kurze Fundberichte 2005, Mittelalter/Neuzeit). Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 53: 463-465. Keller A. von, Goetze E. 1900 Hans Sachs t. 24. Tübingen. Kernd'l A., Maczijewski R. 1978 Ofenkeramik der Renaissance aus der Spandauer Alt stadt. Ausgrabungen in Berlin 5: 141-152. Kersting U. 2018 Wer ist LVCIVS? Ein renaissancezeitliches Ofenka chelmotiv aus Brandenburg. W: Μ. Aufleger, P. Tutliess (red.). Das Ganze ist mehr als die Summe seiner Teile. Festschriftfür Jürgen Kunow (= Materialien zur Bodendenkmalpflege im Rheinland 27): 555-562. Bonn. Kilarska E. 1992 W przededniu odbudowy pieca w Dworze Artusa w Gdańsku. Porta Aurea. Rocznik Zakładu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego 1: 151-189. 1997 Katolicko-protestanckie treści dekoracji pieca wDworze Artusa, [w:] T. Grzybkowska (red.), Aurea Porta Rzeczypospolitej. Sztuka Gdańska od połowy XV do końca XVII wieku. Eseje: 80-94. Gdańsk. 2006a Kat. VIII. 1.5. Kafel z Samsonem walczącym z lwem, 1. połowa XVI w. W: C. Betlejewska (red.). Klejnot w Koronie Rzeczypospolitej. Sztuka zdobnicza Prus Królewskich. Katalog: 461-462. Gdańsk. 2006b Kat. VIII. 1.25. Kafle z lwami unoszącymi pustą tar czę, początek XVII wieku. W: C. Betlejewska (red.), Klejnot w Koronie Rzeczypospolitej. Sztuka
zdobnicza Prus Królewskich. Katalog: 477. Gdańsk. 2006с O kaflach, piecach i naczyniach w Prusach Królew skich. W: C. Betlejewska (red.), Klejnot w Koronie Rzeczypospolitej. Sztuka zdobnicza Prus Królewskich. Eseje: 122-137. Gdańsk. Kilarska E., Kilarski Μ. (Kilarscy E. i Μ.) 1991 Öfen und Ofenkacheln aus den ehemals preussischen Gebieten Polens. Keramos 133: 15-38. 1993a Gdańskie kafle renesansowe. W: Kafle gotyckie i re nesansowe na ziemiach polskich [katalog wystawy w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieź nie]: 112-114. Gniezno. 1993b Kafle z terenu Prus Królewskich. W: Kafle gotyckie i renesansowe na ziemiach polskich [katalog wystawy w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieź nie]: 91-103. Gniezno. 1994 Gdańskie piece kaflowe w XVII wieku. Porta Aurea. Rocznik Zakładu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdań skiego 3: 91-120. 2003 Wizerunki władców na renesansowych kaflach pie cowych. W: J. Friedrich, E. Kizik (red.), Studia z hi storii sztuki i kultury Gdańska i Europy Północnej. Prace poświęcone pamięci Doktor Katarzyny Cieślak. Materiały z sesji naukowej: 91-114. Gdańsk. 2009 Kafle z terenu dawnych Prus Królewskich. Malbork. Klaipédos 2015 J. Genys, V. Żulkus, G. Zabiela, R. Songailaité (red.), Klaipédos pilies ir senamiesćio kokliai XIV a. - XIX a. vidurys (Iś Maźosios Lietuvos istorijos muziejaus rinkinią). Klaipéda. Klibansky R., Panofsky E., Saxl F. 2009 Saturn i Melancholia. Studia z historii, filozofii, przy rody, medycyny, religii oraz sztuki. Kraków. Kluttig-Altmann R. 2013 Archaeology in Pirna: The Systematic Study of PostMedieval Finds Based on the
Example of a Small Town in Saxony. W: N. Mehler (red.), Historical Ar chaeology in Central Europe: 395-409. Rockville. 2015a Archäologische Funde von Grundstücken der Fa milie Cranach in Wittenberg. W: E. Bünz, L. Hel ten, A. Kohnle, D. Sack, H.-G. Stephan (red.), Das ernestinische Wittenberg. Spuren Cranachs in Schloss und Stadt (= Wittenberger-Forschungen Band 3): 363-399. Wittenberg. 2015b Lutherkacheln aus Bad Schmiedeberg. W: H. Meller (red.), Fokus: Wittenberg. Die Stadt und ihr Luther haus. Multidisziplinäre Forschungen über und unter Tage {= Forschungsberichte des Landesmuseums für Vorgeschichte Halle, t. 7): 13-18. Halle an der Saale. 2015c Produzent und Markt. Die Identifizierung kerami scher Produkte des Spätmittelalters und der Früh neuzeit aus Bad Schmiedeberg im Wittenberger Fundbild. W: H. Meller (red.), Fokus: Wittenberg. Die Stadt und ihr Lutherhaus. Multidisziplinäre For schungen über und unter Tage (= Forschungsberichte des Landesmuseums für Vorgeschichte Halle, t. 7): 245-295. Halle an der Saale. 2016 Kat. 265. Polychrome Stove Tile Depicting a Prince. W: Martin Luther. Treasures of the Reformation: 260. Dresden. Kobielus S. 2002 Bestiarium chrześcijańskie. Zwierzęta w symbolice i in terpretacji. Starożytność i średniowiecze. Warszawa. Koch W. 1996 Style w architekturze. Warszawa. Kochanowska J. 1992 Szczecińska rezydencja książąt pomorskich jako po mnik rodu. W: Zamek książęcy w Szczecinie: 129144. Szczecin. Koepplin D., Falk T. 1974 LukasCranach. Gemälde-Zeichnungen-Druckgraphikt. 1. Basel-Stuttgart. Kohoutek J., Pavlik Ć. 2008 Soubor kachlû z
hradu Lukova. Archaeologia historica 33: 499-527. Kołodziejska В. 1973 Rzemiosło garncarskie w Zielonogórskiem. WarszawaPoznari. Kołosowski P. 2009 Dwór obronny w Chomętowie (gmina Dobiegniew, województwo lubuskie). Badania architektoniczno-archeologiczne. W: A. Janowski, K. Kowalski, S. Słowiński (red.), XVI Sesja Pomorzoznawcza, Szczecin 22-24 listopada 2007 r., cz. 2: Od późnego średniowiecza do czasów nowożytnych (= Acta Archaeologica Pomoranica 3): 391-398. Szczecin.
Bibliografia 215 2003a Danske kakkelovne og deres billedprogrammer i 1. Konczewski P., Lasota C., Piekalski J. Halvdel af 1500-tallet. W: E. Roesdahl (red.), Bolig og 2011 Przedmieście Świdnickie we Wrocławiu w świetle familie i Danmarks middelalder: 259-282. Hojbjerg. badań wykopaliskowych na posesjach przy ulicach 2003b Ofenkachel-Matrizen. W: F. Witte (red.), Archäologie Józefa Piłsudskiego 69-73, Komandorskiej 5-11 i in Flensburg. Ausgrabungen am Franziskanerkloster Wojciecha Bogusławskiego 16. Śląskie Sprawozdania (= Gesellschaft für Flensburger Stadtgeschichte e. V: Archeologiczne 53: 305-323. Schriftenreihe 57): 158-207. Flensburg-Haderslev. Konze Μ. 2003c Katalog der Ofenkachel-Matrizen. W: F. Witte (red.), 2005 Archäologische Spurensuche in Barth. W: J. ScheffelArchäologie in Flensburg. Ausgrabungen am Franzis ke, G. Garber (red.), Stadt Barth 1255-2005. Beiträge kanerkloster (= Gesellschaft für Flensburger Stadt zur Stadtgeschichte: 63-74. Schwerin. geschichte e. V: Schriftenreihe 57): 247-289. Flens 2007 Archäologische Untersuchungen im Schweriner burg-Haderslev. Schlossgarten. Archäologische Berichte aus Mecklen 2007 Ceramic Stove Tiles and Their Production in Den burg-Vorpommern 14: 225-242. mark. W: K. Majantie (red.), Ruukkuja ja RuhtinaiKonze Μ., Schäfer C., Schäfer H. ta. Saviastioita ja uunikaakeleita ajalta 1400-1700/ 2007a Stralsund, Hansestadt, Fpl. 231 (Kurze Fundberichte Pots and Princes. Ceramic vessels and stove tiles from 2006, Mittelalter/Neuzeit). Bodendenkmalpflege in 1400-1700: 117-121. Turku. Mecklenburg-Vorpommern 54: 269-273. 2008
Kakkelproduction i Danmarks middelalder og re2007b Töpfereiabfall und Brundschutt des 17. Jahrhunderts næssance. KUML. Ârbog for Jysk Arkceologisk Selvon der Ausgrabung Langestraße 22 bis 24 und Fran skab: 245-285. kenstraße in der Hansestadt Stralsund. Archäologische Krönung S. Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern 14:113-148. 2011 Brauberechtigte Biergarstelle. Wohnbebauung des Konze Μ., Schäfer H. 17. bis 20. Jahrhunderts in Brück, Lkr. Potsdam2013 Barth, Lkr. Vorpommern-Rügen, Fpl. 97 (Kurze Mittelmark. Archäologie in Berlin und Brandenburg Fundberichte 2012, Mittelalter/Neuzeit). Boden 2009: 167-168. denkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 60: Kruppe J. 445-450. 1961 Studia nad ceramiką XIV wieku ze Starego Miasta 2015 Bad Doberan, Lkr. Rostock, Fpl. 223 (Kurze Fundbe w Warszawie. Wrocław-Warszawa-Kraków. richte 2013, Mittelalter/Neuzeit). Bodendenkmalpfle Kruppe J., Milewska Μ. ge in Mecklenburg-Vorpommern 61: 315, 317-318. 2014 Dzieje zamku w Pucku. Warszawa. Kopaliński W. Krzyszowski A., Silska P. 1985 Słownik mitów i tradycji kultury. Kraków. 2006 Badania archeologiczne na Nizinie Wielkopolsko-KuKowalska Μ. jawskiej. Sezony 2004-2005. [folder wystawy]. Po 2007 Opracowanie zbioru kafli ze stanowiska 5 w Gdań znań. sku - Hala Targowa. Archeologia Gdańska 3: 25-33. Kunst der Reformationszeit Kozakiewicz S. 1983 Kunst der Reformationszeit. Staatliche Museen Zu Ber 2007 Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa. lin, Hauptstadt Der DDR: Ausstellung im Alten Muse Krabath S. um Vom 26. August Bis 13. November 1983 [katalog 2012 Die Entwicklung der Keramik im
Freistaat Sachsen wystawy]. Berlin. vom späten Mittelalter bis in das 19. Jahrhundert. Ein Überblick. W: R. Smolnik (red.), Keramik in Mit Kunstdenkmäler 1913 Die Kunstdenkmäler des Kreises Westhavelland. W: teldeutschland-Stand der Forschung und Perspektiven, Die Kunstdenkmäler der Provinz Brandenburg. Bd. II, 41. Internationales Hafnersymposium des Arbeitskrei T. 1. Berlin. ses für Keramikforschung in Dresden, Deutschland 1921 Die Kunstdenkmäler des Kreises Crossen. W: Die vom 21. September bis 27. September 2008 (= Veröf Kunstdenkmäler der Provinz Brandenburg. Bd. VI, fentlichungen des Landesamtes für Archäologie, Bd. T. 6. Berlin. 57): 35-172. Dresden. Kühn H.J., Nakoinz O. oraz Franzen H., Krasnokutskä T. 2005 Stredovëkë a novovëké kachle z Opavy. Katalog nâlezû Hoffmann-Wieck G., Riech R. 2001 Maes - Eine Seefahrersiedlung des 17. Jahrhunderts z archeologickych vyzkumû (= Archeologia Regionaan der Schleimündung. Archäologische Nachrichten lis Fontes 8). Olomuc. aus Schleswig-Holstein 12: 160-172. Krasowska K. 2016 Kafle piecowe z wykopalisk przeprowadzonych przy Kwapieniowa Μ. 1970 Stan badań nad historią kaflarstwa w Polsce XIVulicy Chmielnej 73-74 w Gdańsku. W: R. Krzyw-XVIII w. Materiały Archeologiczne 11: 207-228. dziński (red.), Dantiscum t. 1: 515-547. Kristiansen O. Kwiatkowski K., Majewski Μ. 2012 Wyroby ceramiczne okresu nowożytnego. W: Μ. Ma 1991 FinderlnogetlEnarkæologiskundersogelseaftomten for det gamie fattighus i Soro. W: Sore Amts Museum, jewski (red.), Archeologia Stargardu, t. I. Badania za i feiten med spade og bândoptager Jubilumsskrift
chodniej części kwartału V: 113-145. Stargard. i anledning af museets 75-ärige bestäen den 25. juni 2016 Wyroby ceramiczne okresu nowożytnego. W: 1996: 53-59. Μ. Majewski (red.), Archeologia Stargardu, t. 11,2. 2001 Peter Pottemager i Slagelse. Kakler og matricer fra Badania na obszarze dawnego kościoła augustiań pottemagerens affaldsdynge. Hikuin 28: 187-224. skiego: 153-221. Stargard.
216 Bibliografia Lange D. 1996 Frühneuzeitliche Keramik aus dem ehemaligen Bene diktinerkloster Chemnitz. Arbeits- und Forschungs berichte zur sächsischen Bodendenkmalpflege 38: 201-252. Lappe U. 1991 Mittelalterliche bis frühneuzeitliche Funde vom Ro ckenstuhl im Kreis Bad Salzungen. Ausgrabungen und Funde 36(5): 234-239. 1996 Eine Medaillonkachelmitdem BildnisMartin Luthers von der Burg Hohnstein. Ausgrabungen und Funde im Freistaat Thüringen 1: 52-53. Laskowski R. 1989 Stadtarchäologie in Kirchheim unter Teck - Grabun gen und Notbergungen. Archäologische Ausgrabun gen in Baden-Württemberg·. 347-352. Lewandowski I. 2014 Gajusz Waleriusz Maksymus, czyli historia moralizująca, jej losy w dawnych epokach oraz polski przekład 4,1, praef., 1-15. Studia Europea Gnesnensia 9:197-218. Liebgott N.-K. 1972 Kakler. Hovedtraek of kakkelovnens historie ca. 13501650. Kobenhavn. 1979 Stakhaven.Arkologiskeundersogelserisenmiddelalderens Dragor {= Nationalmuseets Skrifter. Arkæologisk-historisk række 19). Kobenhavn. Linkowski Z. 2006 Przyczynki do krajobrazu kulturowego Nowej Marchii. Nowa Marchia - prowincja zapomniana wspólne korzenie 4: 5-19. Lisch G. C. F. 1850 Über Ofenkacheln von Wismar und die Kachelfabri kation des 16. Jahrhunderts in Meklenburg über haupt. Jahrbücher des Vereins für Mecklenburgische Geschichte und Alterthumskunde 15: 278-280. 1853 Ofenkacheln von Wismar. Jahrbücher des Vereins für Mecklenburgische Geschichte und Alterthumskunde 18: 269-272. Lisowa E. 1986 Zbiór kafli odkrytych podczas badań ratowniczych na trasie W-Z we Wrocławiu. Silesia Antiqua 27:
139-159. Lisowa E„ Lasota C. 1989 Późnogotyckie kafle z Ostrowa Tumskiego we Wro cławiu. Silesia Antiqua 31: 83-104. Loskotovà I. 2008 Rostlinné motivy reliéfnich kachlu stfedovèkého Brna. Archaeologia historica 33: 529-538. 2012 Brnénské kachle se starozâkonnimi hrdiny. Archaeo logia historica 37(2): 663-678. Baszkiewicz A. 1997 KafleipiecekaflowezdworunakopcuwKrajkowiepod Mosiną, woj. poznańskie. Poznań. Mackiewicz Μ. 2013 Wczesnonowożytne kafle piecowe z Przedmieścia Świdnickiego we Wrocławiu. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 55: 439-450. Magda-Nawrocka Μ. 2002 Zbiór kafli płytowych z kamiennej studni w Zielonej Górze. Archeologia Środkowego Nadodrza 2: 205-236. 2006 Dzieje badań archeologicznych na terenie mia sta Krosno Odrzańskie. W: Μ. Magda-Nawrocka, A. Nawojska, J. Szymczak (red.), Archeologia w stu diach nad najstarszymi dziejami Krosna Odrzańskie go: 59-80. Krosno Odrzańskie. Majantie K., Muhonen T. 2007 Johdatus kuvaliitteeseen. W: K. Majantie (red.), Ruukkuja ja Ruhtinaita. Saviastioita ja uunikaakeleita ajalta 1400-1700/Pots and Princes. Ceramic ves sels and stove tiles from 1400-1700: 176-222. Turku. Majewski Μ. 2001 Renesansowe kafle piecowe z klasztoru pocysterskiego w Bierzwniku, woj. zachodniopomorskie. Maszynopis pracy magisterskiej, Instytut Prahistorii UAM w Po znaniu. 2005 Kafle doby fryderycjańskiej w materiale z interwen cyjnych badań archeologicznych na terenie Starego Miasta w Stargardzie. W: H. Paner, Μ. Fudziński (red.), XIV Sesja Pomorzoznawcza, vol. 2: Od wcze snego średniowiecza do czasów nowożytnych: 405410. Gdańsk. 2007a Kafle z
XVI - XVII z badań na Starym Mieście w Star gardzie (2001-2004). Tematyka wyobrażeń - wzory graficzne - kierunki importu. W: G. Nawrolska (red.), XV Sesja Pomorzoznawcza. Materiały z konferencji 30 listopada - 2grudnia 2005: 417-430. Elbląg. 2007b Alegoria - religia - władza. Renesansowe kafle star gardzkie i ich wzory ikonograficzne. W: Μ. Dąbrow ska, H. Karwowska (red.), Średniowieczne i nowo żytne kafle. Regionalizmy - podobieństwa - różnice: 71-78. Białystok. 2010 Wstępne wyniki interwencyjnych badań archeolo gicznych przy ul. Ratuszowej w Reczu, pow. choszczeński. Zachodniopomorskie Wiadomości Konser watorskie 4: 109-120. 2011 Pierwowzór graficzny dekoracji kafli piecowych z około 1620 r. z badań archeologicznych na Starym Mieście w Stargardzie. W: A. Jaszewska, A. Michalak (red.). Ogień - żywioł ujarzmiony i nieujarzmiony. VI Polsko-Niemieckie Spotkania Archeologiczne, Garbicz, 5-6 czerwca 2008: 465-474. Zielona Góra. 2015 Renesansowe kafle zachodniopomorskie. Studium z historii ogrzewania wnętrz mieszkalnych. StargardSzczecin. 2017 Patryca, matryce i kafle renesansowe - nowe odkry cia z Pomorza Zachodniego. W: A. Różański (red.), Gemma gemmarum. Studia dedykowane Profesor Hannie Kócce-Krenz cz. 2: 1365-1383. Martin K. 1976 Die preußischen Münzprägungen von 1701-1786 (= Band 60 der Schriftenreihe „Die Münze”). Berlin. Maselkowska-Stçpnik E. 1996 Analiza kafli piecowych z Góry Przemysława w Po znaniu. Kronika Miasta Poznania 1996(3): 220-235. 1998 Historia pewnej kamienicy. Przyczynek do badań nad kaflarstwem poznańskim, Kronika Miasta Po znania 1998(1):
70-85. Maximus V. 2004 Memorable Deeds and Sayings one Thousand Tales form Ancient Rome. Indianapolis-Cambridge. Melzer W. 1995/1996 Stadtarchäologie in der westfälischen Hanse stadt Soest. Ein Überblick. Zeitschriftfür Archäologie des Mittelalters 23-24: 3-39.
Bibliografia 217 Menouskovä D., Mërînskÿ Z. 2002 Das Stralsunder Töpferamt unter dem Gesichtpunkt 2008 (red.). Krasa, ktera hfeje. Vÿbërovÿ katalog gotickych der Innovation. Mitteilungen der Deutschen Gesell a renesanènich kachlü Moravy a Slezska. Uherské schaft für Archäologie des Mittelalters und der Neu Hradisté. zeit 13: 22-28. Metzger Μ. Mrozowski P. 1900 Lübecker Ofenkacheln der Renaissance-Zeit. W: Das 1997 Portret w Polsce u progu nowożytności. W: T. HranMuseum in Lübeck. Festschrifi zur Erinnerung an kowska (red.). Sztuka około 1500. Materiały Sesji das 100 jährige Bestehen der Sammlungen der Ge Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Gdańsk, listopad sellschaft zur Beförderung gemeinnütziger Tätigkeit 1996: 199-213. Warszawa. 1900: 123-152. Lübeck. Muszyński J. Miazga A., Sikorski A., Wenzel J. 1970 Krosno Odrzańskie. W: Z. Kaczmarczyk, A. Wędz2009 Piecowisko za murem Lubrańskiego na Ostrowie ki (red.), Studia nad początkami i rozplanowaniem Tumskim w Poznaniu. Folia Praehistorica Posnamiast nad środkową Odrą i dolną Wartą (wojewódz niensia 15: 337-351. two zielonogórskie) t. II Dolny Śląsk, Dolne Łużyce: Michalak A. 249-283. Zielona Góra. 2010 Kaflarskie źródło do dziejów nowożytnej broni bia MÜLLER U. łej. Archeologia Środkowego Nadodrza 7: 289-298. 2016 Frühe Hugenotten am Rand Berlins? Wohnkomfort Mielke H.-P. außerhalb der Stadtmauer in Berlin-Mitte. Archäo 1981 Ein hessischer Hafner und sein Werk: Hans Berman. logie in Berlin und Brandenburg 2014: 149-151. Kunst in Hessen und am Mittelrhein 21: 23-52. Nath G. 2008 Töpfer. W: R. Reith (red.), Das alte
Handwerk. Von 2000 Durchgang zum Bodendenkmal. Untersuchungen Bader bis Zinngießer: 230-234. München. am Schloß Köpenick, Berlin- Köpenick. Archäologie 2015 Renaissancekacheln vom Typ HANS HEFN. Fun in Berlin und Brandenburg 1998: 94-96. de in der Wetterau und Mittelhessen und die Frage Nawrolski T. nach beteiligen Kunsthandwerkern. Wetterauer Ge 1969 Badania archeologiczne na zamku w Złocieńcu, pow. schichtsblätter. Beiträge zur Geschichte und Landes . Drawsko Pomorskie w 1968 r. Materiały Zachodnio kunde 63: 267-289. pomorskie 15: 161-187. Minne J.-P. 1972 Klasztor cysterek w Cedyni, pow. Chojna w świetle 1977 La céramique de poêle de l'Alsace médiévale. Stras badań archeologicznych cz. I. Materiały Zachod bourg. niopomorskie 18: 305-417. Mirkowska I. 1973 Klasztor cysterek w Cedyni, pow. Chojna w świetle 1994 Wybrane kafle z zamku i z miasta w Reszlu, woj. olsz badań archeologicznych cz. II. Materiały Zachod tyńskie. W: A. Gruszczyńska, A. Targońska (red.), niopomorskie 19: 271-384. Garncarstwo i kaflarstwo na ziemiach polskich od Nawrolski T„ Rogosz R. późnego średniowiecza do czasów współczesnych. 1969 Sprawozdanie z badań archeologicznych na zamku Materiały z konferencji - Rzeszów, 21-23.IX. 1993: w Złocieńcu, pow. Drawsko Pomorskie w latach 249-262. Rzeszów. 1967-1968. W: Sprawozdania z badań archeologicz Miszczyk T. nych prowadzonych na terenie woj. koszalińskiego 2009 Pański Dom - badania archeologiczne domniema w latach 1967-1968: 147-187. Koszalin. nego zamku w Karkonoszach. Z Otchłani Wieków Nekanda-Trepka J. 64(1-4): 197-209. 2002 Zamek Wedlów i
Güntersbergôw w Kaliszu Po Mittenzwei L, E. Herzfeld morskim. W: A. Abramowicz, J. Maik (red.), Bu 1987 Brandenburg-Preußen 1648 bis 1789. Das Zeitalter des downictwo i budowniczowie w przeszłości. Studia Absolutismus in Text und Bild. Berlin. dedykowane Profesorowi Tadeuszowi Pokłewskiemu Moisan-Jabłońska К. w siedemdziesiątą rocznicę urodzin: 297-320. Łódź. 2002 Obrazowanie walki dobra ze złem (= Polska sztuka ko Nocuń P. ścielna renesansu i baroku. Tematy i symbole). Kraków. 2009 Książęca średniowieczna wieża mieszkalna w SiedlęMöller D. F. cinie (powiat jeleniogórski) w świetle dotychczaso 2003 Drei Musikanten - Ein musikhistorischer Beitrag. wych badań. Z Otchłani Wieków 64(1-4): 169-178. W: F. Witte (red.), Archäologie in Flensburg. Ausgra Oettel G. bungen am Franziskanerkloster (= Gesellschaft für 2008 Der Kachelofen in der „Neuen Stube” des Priors im Flensburger Stadtgeschichte e. V.: Schriftenreihe 57): Kloster Oybin. W: G. Oettel, V. Dudeck, S. Gärtner, 208-210. Flensburg-Haderslev. V. Hänsel, Μ. Winzeier (red.), Kachel, Ofen und Hei Möller G. zung. Beispiele des Mittelalters und der Neuzeit aus 2001 „.ein Ofen von braunen stralsundischen Ka dem Zittauer Land (= Zittauer Geschichtsblätter 35): cheln.” - Ofenkacheln und Öfen in Stralsund. W: 2-22. Zittau/Görlitz. Μ. Schneider (red.), Von der Feuerstelle zum Kachel Olszewska A. ofen - Heizanlagen und Ofenkeramik vom Mittelalter 2008 Ku marności świata, czyli dwie koncepcje czasu bis zur Neuzeit - Beiträge des 3. wissenschaflichen Kol w sztuce wieków średnich. Alma Mater 101: 58-62. loquiums Stralsund
9.-11. Dezember 1999 (= Stralsun Olszewski A. Μ. der Beiträge zur Archäologie, Geschichte, Kunst und 1994 Mulier amicta sole w sztuce gotyku w Polsce. Nasza Volkskunde in Vorpommern 3): 80-96. Stralsund. przeszłość 82: 35-95.
218 Ose I. 1992 Bibliografia Endeckung einer Kachelserie des 16. Jahrhunderts “Die Zwölf Sieghaften Helden des Alten Testaments” in Lettland. Keramos 138: 45-54. 1994a Gemeinsame und Unterschiedliche Merkmale der Ofenkacheln in Böhmen und Lettland währand des 15.-17. Jahrhunderts. Archeologické rozhledy 46: 274-282. 1994b Kacheln mit Lutherporträts aus dem ehemaligen Alt-Livland. Keramos 146: 79-84. 1994c Mode oder Aberglaube - Planetengottheiten auf Re naissancekacheln Lettlands. Kermaos 144: 37-42. 1995a Die neuesten Untersuchungen zu den Kachelöfen der Ordensburgen im südlichen Teil Alt-Livlands. W: A. Bojarska (red.), Sztuka w kręgu Zakonu Krzy żackiego w Prusach i Inflantach: 309-321. Toruń. 1995b O proishożdenii i rasprostranenii odnoj serii pećnyh izrazcov XVI V. V Livonii. Gistaryina-Arhealagicny Zbornik 6: 225-229. 1996a Einige gemeinsame Merkmale der Kachelverzierung des 16.-17. Jahrhunderts in den skandinavischen Ländern und den Burgen Lettlands. Castella maris Balticiż: 141-146. 1996b Podinu kräsnis Kurzemes un Zemgales pilis. 15. gs. beigas - 18. gs. Säkums. Riga. 1997 Musik und andere Freie Künste auf Kacheln aus Lett land. Keramos 157: 49-54. 2007 Ceramic Tile Stoves in Latvia in the 16th and 17th Centuries. W: K. Majantie (red.), Ruukkuja ja Ruhtinaita. Saviastioita ja uunikaakeleita ajalta 14001700/Pots and Princes. Ceramic vessels and stove tiles from 1400-1700: 127-130. Turku. 2009 Rigaer Ofenkeramik des 16. Jahrhunderts und ihre Vorlagen. W: A. Caune, I. Ose (red.), The Hansa Town Riga as mediator between east and west. Proceedings of an international
scientific conference dedicated to 70 years of archaeological research in Riga, held in Riga, Latvia, on 23-25 September 2008: 222-231. Riga. 2011 Cësu pils 16. gs. Jcräsns podini - vai reformäcijas lai ka liecinieki? W: A. Caune (red.), Regina in castro Wenda. Rakstu kräjums - veltïjums Cësu ordenpils pëtniecei arheologei Dr. hist. h.c. Zigrïdai Apalai 75 gadu dzives jubilejä: 143-148. Riga. 2012 Einige Anmerkungen zum Einfluss Niederländi scher Gravüren auf die Verzierung der Ofenkeramik im Ostseeraum am Anfang des 17. Jahrhunderts. Baltic Journal ofArt History Autumn 2012: 143-166. 2013 Turaidas pils 16.-18. Gadsimta kräsns keramika. Turaida. Oswald G. 1984 Lexikon der Heraldik. Leipzig. OuDE DE-Wolf DE. R, VrIELINK H. 2012 Ofenkacheln in den Niederlanden-Neue Unter suchungen. W: H. Siebenmorgen, E. Gurock (red.), Blick nach Westen. Keramik in Baden und im Elsass. 45. Internationales Symposium Keramikforschung Badisches-Landesmuseum Karlsruhe 25.-28.9.2012: 290-303. Karlsruhe. Paul Μ. 2010 Kastellburg und Residenzschloss. Grabungen 2007 und 2008 auf dem Landtagsgrundstück in Potsdam. Archäologie in Berlin und Brandenburg2008:143-146. Pavli'k G, Vitanovskÿ Μ. 2004 Encyklopedie kachlû v Cechach, na Moravè a ve Slezsku. Ikonograficky atlas reliéfû na kachlich gotily a renesance. Praha. Pawlak E., Pawlak P. 2015 Serce miasta jest po prawej stronie. Poznań. Pedersen J. A., Madsen P. K. 1978 Bornholmske Kakkelfund. Bornholmske Samlinger 2. rcekke 12: 27-58. Peine H.W. 2001 Von qualmenden Herdfeuern und Wandkaminen zu rauchfreien Räumlichkeiten mittels Warmluftheizun gen
und Kachlöfen. Ein Beitrag zur Ofenkeramik des 12. bis 17. Jahrhunderts in Westfalen. W: Μ. Schnei der (red.), Von der Feuerstelle zum Kachelofen - Heiz anlagen und Ofenkeramik vom Mittelalter bis zur Neu zeit - Beiträge des 3. wissenschaflichen Kolloquiums Stralsund 9.-11. Dezember 1999 (= Stralsunder Bei träge zur Archäologie, Geschichte, Kunst und Volks kunde in Vorpommern 3): 43-63. Stralsund. Petzold U. 2005 Von der Vorburg zum Handwerkerhof - Ein Jahr tausend Siedlungsspuren in Wernigerode. Vorbricht zu den Ausgrabungen 2002/03 am Fuße des Klint hügels in der Westernstraße, in Wernigerode. Ar chäologie in Sachsen-Anhalt 3: 235-245. PIĄTKIEWICZ-DERENIOWA Μ. 1961 Kafle wawelskie okresu wczesnego renesansu. Studia do dziejów Wawelu 2: 309-375. 1977 Materiał kaflowy. W: W. Błaszczyk (red.), Początki i rozwój Starego Miasta w Poznaniu w świetle badań archeologicznych i urbanistyczno-architektonicznych: 193-205. Warszawa-Poznań. Piekalski J„ Wachowski K. 2010 Przełom średniowiecza i nowożytności w miastach śląskich. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 52: 341-364. Piotrowska D. 2009 Renesansowy zamek w Kostrzynie nad Odrą. Ko strzyn nad Odrą. Plewczyński Μ. 1997 Daj nam, Boże, sto lat wojny. Dzieje niemieckich lancknechtów 1477-1559. Warszawa. Poklewska-Koziełł Μ. 2009 Renesansowe kafle z opactwa pocysterskiego w Bierzw niku, woj. zachodniopomorskie z badań w latach 2000-2008. Maszynopis pracy magisterskiej, Instytut Prahistorii UAM w Poznaniu. Poklewska-Koziełł Μ., Sprenger Μ. 2017 Modna para z renesansowych kafli. Kaflarski przy czynek do historii ubioru. W: A.
Różański (red.), Gemma gemmarum. Studia dedykowane Profesor Hannie Kóćce-Krenz cz. 2: 1385-1398. Poznań. Poklewska-Koziełł Μ., Wenzel J. 2012 Kafle z badań wykopaliskowych prowadzonych w la tach 2006 i 2009/2010 na posesji przy ulicy ks. Igna cego Posadzego 5 na Ostrowie Tumskim w Poznaniu. W: H. Kócka-Krenz (red.), Poznań we wczesnym śre dniowieczu 8: 105-129. Pospieszna B. 1994 Zarys historii rzemiosła zduńsko-garncarskiego w Malborku od wieku XV do początku XIX. W:
Bibliografia A. Gruszczyńska, A. Targońska (red.). Garncar stwo i kaflarstwo na ziemiach polskich od późnego średniowiecza do czasów współczesnych. Materiały z konferencji - Rzeszów, 21-23.IX. 1993: 277-290. Rzeszów. 2002 Ogrzewanie na Zamku Malborskim w dawnych wie kach. Malbork. 2004 Kafle piecowe z wieży przy kaplicy św. Wawrzyńca w Malborku. W: R. Czaja, G. Nawrolska, Μ. Rębkowski, J. Tandecki (red.), Archaeologia et historia Urbana: 435-440. Elbląg. 2005 Kafle z Centralnej Składnicy Muzeałnej w zbiorach Muzeum Zamkowego w Malborku. Historia i konser wacja [katalog wystawy]. Malbork. 2006 Kat. VIII.1.17. Kafel z portetem kobiecym, około 1596. W: C. Betlejewska (red.), Klejnot w Koronie Rzeczypospolitej. Sztuka zdobnicza Prus Królewskich. Katalog: 471. Gdańsk. 2009 Kafle o dekoracji roślinnej z baszty przy kaplicy św. Wawrzyńca w Malborku. W: A. Janowski, K. Kowal ski, S. Słowiński (red.), XVI Sesja Pomorzoznawcza, Szczecin 22-24 listopada 2007 r., cz. 2: Od późnego średniowiecza do czasów nowożytnych (= Acta Archaeologica Pomoranica 3): 305-317. Szczecin. 2013 Kafle i piece kaflowe w zbiorach Muzeum Zamkowe go w Malborku. Malbork. Pytlak Μ. 2010 Dawne opactwo Cystersów w Mironicach. Z Otchła ni Wieków 65(1-4) (Archeologia lubuska): 108-113. Pyzik Z. 1966 Średniowieczny skład kafli garnkowych w Sieklukach, pow. Białobrzegi. Sprawozdanie z badań terenowych w r. 1961 i 1963. Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego 3: 139-161. Radacki Z. 1976 Średniowieczne zamki Pomorza Zachodniego. War szawa. Rahde S. 2015 Pasewalk, Lkr. Vorpommern-Greifswald, Fpl. 262 (Kurze Fundberichte
2013, Mittelalter/Neuzeit). Bo dendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 61: 387, 391, 396. Rapelli P. 2008 Symbole władzy i wiełkie dynastie. Warszawa. Rathert D. 2006 Von der Ruine zum Landesmuseum. Das Paulikloster in Brandenburg an der Havel und der markgräf liche Hof. Archäologie in Berlin und Brandenburg 2005: 129-133. 2016 Modernes Bauen im Mittelalter. Fußbodenisolie rung aus Topfkacheln im Gotischen Haus in Bran denburg an der Havel. Archäologie in Berlin und Brandenburg 2014: 128-132. Reetz J. 2014 Judith und der Keiser. Zeichen der Identifikation und Distinktion in einem Kachelkomplex aus Wittenberg. W: H. Meller (red.), Mitteldeutsch land im Zeitalter der Reformation. Interdisziplinä re Tagung vom 22. bis 24. Juni 2012 in Halle (Saale) (= Forschungsberichte des Landesmuseums für Vorgeschichte Halle, Bd. 4): 205-215. Halle an der Saale. 219 Reichelt G. 2015 Wismar, Hansestadt, Lkr. Nordwestmecklenburg, Fpl. 310 (Kurze Fundberichte 2013, Mittelalter/Neu zeit). Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpom mern 61: 443-444. Reichelt G., Schäfer H. 2006 Kacheln des 16. Jahrhunderts aus einer Kasematte der Festung Dömitz. W: U. Schoknecht (red.), Ka cheln über Kacheln (= Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern Bh. 10): 10-18. Waren. Reichelt G., Schindler G. 2013 Wismar, Hansestadt, Lkr. Nordwestmecklenburg (Kurze Fundberichte 2012, Mittelalter/Neuzeit). Bo dendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 60: 589, 591. Remky K. 2009 Ofenkeramiken aus der Sammlung des SuermondtLudwig-Museums Aachen. Kat. Nr. 1-6. W: SchönWarm. Die Kultur des Heizens
zwischen Renaissance und Keiserzeit. Kamine, Ofenkacheln, eiserne Zim meröfen und Herde in des Sammlungen der Mu seen der Stadt Aachen, Couven-Museum, Aachen 28.11.2009 - 31.10.2010 [katalog wystawy]. Aachen. Rçbkowski Μ. 1995 Średniowieczna ceramika miasta lokacyjnego w Koło brzegu. Kołobrzeg. Richter R. G. 2011 Öfen und Kacheln aus dem Kunstgewerbemuseum Dresden. Ein sammlungsgeschichtlicher Abriss (15.-20. Jahrhundert). W: S. Felgenhauer-Schmiedt, N. Hofer, K. Kühtreiber, G. Scharrer-Liśka (red.), Keramik und Technik. Internationale Fachtagung der ÖGM. 43. Inter nationales Symposium Keramikforschung Mautern an der Donau, September 2010 (= Beiträge zur Mittelalter archäologie in Österreich 27): 105-118. Wien. 2015 Sächsische Ofenkacheln der Reformationszeit. Keramos 227: 49-76. Ring E. 1992 Ofenkacheln in Uelzen. W: F. Mahler, E. Ring (red.), Geschichte im Untergrund. 5 Jahre Stadtarchäologie in Uelzen (= Uelzner Beiträge 12): 167-174. Uelzen. 1996 Eine Bilderwelt für die Stube. W: F. Andraschko, H. Lamschus, C. Lamschus, E. Ring (red.), Ton, Stei ne, Scherben. Ausgegraben und erforscht in der Lü neburger Altstadt. Eine Ausstellung der Lüneburger Stadtarchäologie und des Deutschen Salzmuseums in Lüneburg vom 30.5. - 31.12.1996: 71-91. Lüneburg. 2004 “Also nahm dat Evangelium to und schaffede Frucht”. Archäologie der Reformation in Lüneburg. Denk malpflege in Lüneburg 2004: 49-61. 2007 Die Reformation in Lüneburg im Spiegel archäologi scher Funde. W: C. Jäggi, J. Staecker (red.), Archäo logie der Reformation, Studien zu den Auswirkungen des Konfessionswechsels
auf die materielle Kultur: 239-258. Berlin-New York. 2011 Von der Grafik zum Kachelofen. Beispiele aus der Hansestadt Lüneburg. W: G. U. Grossmann (red.), Heiß diskutiert Kachelöfen. Geschichte-TechnologieRestaurierung. Beiträge der internationalen Tagung der Fachgruppe Kunsthandwerk im Verband der Res tauratoren e.V. vom 10. bis 12. Januar 2008 im Ger manischen Nationalmuseum: 57-64. Nürnberg.
220 2013 Bibliografia Confessionalization in the Domestic Sphere Turing Sachs H. the 16th Century: Archaeology and Reformation. 1553 Der Ehrenspiegel der zwölff durchleuchtigen Frawen W: N. Mehler (red.). Historical Archaeology in Cen des Alten Testaments. Norymberga, [online] https:// books.google.pl/books?id=4w5OAAAAcAAJ prin tral Europe: 167-183. Rockville. tsec=frontcover hl=pl source=gbs_ge_summary2014 Helden- und Herrscherdarstellungen an Decken, Wänden und auf Ofenkacheln in Lüneburg. W: _r cad=0#v=onepage q f=false [dostęp 8.07.2021] A. Falk, U. Müller, Μ. Schneider (red.), Lübeck und Salmonowicz S. 1985 Fryderyk II. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańskder Hanseraum. Beiträge zu Archäologie und Kultur geschichte. Festschrift für Manfred Gläser: 539-547. Łódź. Lübeck. 1987 Prusy. Dzieje państwa i społeczeństwa. Poznań. Samariter R. Ripa C. 2013 Stralsund, Hansestadt, Fpl. 383 (Kurze Fundberichte 1998 Ikonologia. Kraków. 2012, Mittelalter/Neuzeit). Bodendenkmalpflege in Rogosz R. 1967 Badania archeologiczne na zamku w Złocieńcu, pow. Mecklenburg-Vorpommern 60: 568-572. 2016 Stralsund, Hansestadt, Fpl. 407 (Kurze Fundberichte Drawsko Pomorskie. Materiały Zachodniopomorskie 13: 171-197. 2014, Mittelalter/Neuzeit). Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 62: 459-461. Rosmanitz H. 1997 Vom Gott des Handels und der Diebe. Ein frühbaro Sanocka К. ckes Kachelmodel mit Merkur aus dem Museum im 2005 Portale kostrzyńskiego zamku. W: В. Mykietów, К. Sanocka, Μ. Tureczek (red.), Cozsterine - Küstrin Ritterhaus in Offenburg. Die Ortenau: 235-256. Kostrzyn. Twierdza ludzie
kultura. Materiały z IIsesji Roth Heege E. historycznej zorganizowanej w dniu 27 sierpnia 2005 2007 Konfession und keramische Bilderwelt, oder: Spie roku: 17-24. Kostrzyn-Zielona Góra. geln sich in der Ofenkeramik des 16. Jahrhunderts im schweizerischen Mittelland Einflüsse der Re Schade W. formation und der Gegenreformation? W: C. Jäg1974 Die Malerfamilie Cranach. Dresden. gi, J. Staecker (red.), Archäologie der Reformation, Schäfer H. 1999a Renaissancezeitliche Funde aus der Jacobiturmstra Studien zu den Auswirkungen des Konfessionswech ße 5a in Stralsund. Bodendenkmalpflege in Mecklen sels auf die materielle Kultur: 369-397. Berlin-New burg-Vorpommern 46: 471-488. York. 1999b Keramik- und Glasfunde von Burg Stuer, Landkreis 2009 Zwischen Tradition und Innovation, Kachelöfen der Müritz. Archäologische Berichte aus MecklenburgSchweiz, 15.-17. Jahrhundert. W: B. Scholkman et Vorpommern 3: 66-106. all. (red.), Zwischen Tradition und Wandel, Archäo 2006a Renaissancezeitliche Kacheln aus dem Rostocker logie des 15. und 16. Jahrhunderts (= Tübinger For Armenhaus. W: U. Schoknecht (red.), Kacheln über schungen zur historischen Archäologie): 291-304. Kacheln (= Archäologische Berichte aus Mecklen Tübingen. burg-Vorpommern Bh. 10): 19-29. Waren. 2012 Ofenkeramik und Kachelofen. Typologie, Terminolo 2006b Ein frühneuzeitlicher Kachelfund aus der Dank gie und Rekonstruktion im deutschsprachigen Raum wartstraße 39 in der Hansestadt Wismar. W: (CH, D, A, FL) mi einem Glossar in siebzehn Spra U. Schoknecht (red.), Kacheln über Kacheln (= Ar chen (= Schweizer Beiträge zur
Kulturgeschichte chäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpom und Archäologie des Mittelalters 39). Basel. mern Bh. 10): 103-118. Waren. Röwer-Döhl R. 2007 Kacheln von den Grundstücken Mühlenstraße 10 1991 Von guten und bösen Helden. Zu inem Duderstädter Kachelfund. Eichsfelder Heimatstimmen 2 (= Berich bis 14 in Stralsund unter besonderer Berücksichti gung der im Jahre 1680 zugrunde gegangenen Öfen. te aus der Stadtarchäologie Duderstadt 3): 493-498. Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpom 1992 Bürgerliches Bildungs- und Kunstbewußstein 15001700. Ofenkacheln in Duderstadt. Göttinger Jahr mern 14: 169-198. 2009a Kachelmodel aus dem späten 15. bis 17. Jahrhundert buch 40: 165-190. von den Grundstücken Langenstraße 16 und 17 in Rykała A. Stralsund. Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vor 2009 Uwarunkowania geograficzno-polityczne oraz spo pommern 56: 285-322. łeczne genezy i rozprzestrzeniania się protestanty 2009b Rostock, Hansestadt, Fpl. 462 (Kurze Fundberichte zmu w Polsce. Acta Universitatis Lodziensis. Folia 2008, Mittelalter/Neuzeit). Bodendenkmalpflege in Geographica Socio-oeconomica 10: 61-87. Mecklenburg-Vorpommern 56: 451-452. Rymar E. 2012a Stralsund, Hansestadt, Fpl. 366 (Kurze Fundberichte 2004 Nowa Marchia - kraina zapomniana? Stan badań 2011, Mittelalter/Neuzeit). Bodendenkmalpflege in nad średniowieczem. Nowa Marchia - prowincja za Mecklenburg-Vorpommern 59: 508-511. pomniana - wspólne korzenie 1: 7-33. 2012b Stralsund, Hansestadt, Fpl. 371 (Kurze Fundberichte 2007 Gorzów nie był członkiem Hanzy. Nadwarciański 2011, Mittelalter/Neuzeit).
Bodendenkmalpflege in Rocznik Historyczno-Archiwalny 14: 315-316. Mecklenburg-Vorpommern 59: 512-519. 2011 Strzelce (Krajeńskie) i okolice na przestrzeni wieków Schindler G. (do 1945 roku). Gorzów Wielkopolski. 2008 80 Jar der Welt Nar - Die Lebensjahrzehnte des 2015 Historia polityczna i społeczna Nowej Marchii w śre Mannes auf einer Wismarer Kachelserie. Archäodniowieczu (do roku 1535). Gorzów Wlkp.
Bibliografia logische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern 15: 79-90. 2012 Greifswald, Hansestadt, Fpl. 187 (Kurze Fundbe richte 2011, Mittelalter/Neuzeit). Bodendenkmal pflege in Mecklenburg-Vorpommern 59: 437, 440. Schindler G., Rötz T. 2010 Greifswald, Hansestadt, Fpl. 60 (Kurze Fundberich te 2009, Mittelalter/Neuzeit). Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 57: 497-501. Schindler G., Schäfer H. 2001 Ein frühneuzeitliche Ziegelschaft aus der Mühlen straße 17 in Stralsund. W: U. Schoknecht (red.), Wargentin und Stralsund. Eine Wüstung bei Basedow, Lkr. Demmin, und ein Ziegelschacht in der Mühlen straße in Stralsund (= Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern 5): 70-96. Waren. Schmidt B. 2015 Malchin, Lkr. Mecklenburgische Seenplatte, Fpl. 63 (Kurze Fundberichte 2013, Mittelalter/Neuzeit). Bo dendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 61: 366-371. Schmidt B., Ernst B. 2001 Doppeladlerkacheln aus Heideck, Lkr. Roth und ihre Folgen. Beiträge zur Archäologie in Mittelfran ken 6: 351-360. Schmitz L. 1867 Blosius. W: W. Smith (red.), Dictionary of Greek and Roman biography and mythology: 493. Boston, [on line] https://quod.lib.umich.edU/m/moa/acl3129.0 001.001/508?rgn=full+text;view=image;ql=blosius [dostęp 8.07.2021] Schneider J. 1960 Die Weiberlisten. Zeitschriftfürschweizerische Archäo logie und Kunstgeschichte 20: 147-157. Schubert C., Wojnicz J. 2009 “Unser Unglückstag war der 4te Martius”. Archäo logische Zeugnisse des großen Stadtbrandes in Stol pen. Archceo - Archäologie in Sachsen 6: 20-25. Schumann D. 1997 Archäologie und Architektur. Erste
Untersuchungser gebnisse an der „Alten Abtei” des Zisterzienserklos ters Zinna. W: O. H. Schmidt, D. Schumann (red.), Zisterzienser in Brandeburg (= Studien zur Geschich te, Kunst und Kultur des Zisterzienser 1): 101-127. Berlin. Schwartz V. 2008 Die ältere Geschichte des Lutherhauses im Spiegel des Kachelfunde. W: H. Meller, S. Rhein, H.-G. Ste phan (red.), Luthers Lebenswelten (= Tagungen des Landesmuseums für Vorgeschichte Halle 1): 209222. Halle (Saale). Seewaldt P. 1998 Bildmodeln aus Stein und Ton. Spätmittelalterliche und neuzeitliche Matrizen im Rheinischen Landes museum Trier. Trierer Zeitschrift 61: 279-302. Seggern B. von 2003 Der Landsknecht im Spiegel der Renaissancegraphik um 1510-1540. Praca doktorska, Rheinischen Fried rich-Wilhelms-Universität zu Bonn, [pdf] https:// bonndoc.ulb.uni-bonn.de/xmlui/bitstream/handle/20.500.1181 l/1996/0285.pdf?sequence=l isAllowed=y [dostęp 6.07.2021]. 221 Seier G. 1999 Aus Erdgeschoß wurde Keller. Grabungsergebnisse am Großen Markt 4 in Perleberg, Landkreis Prignitz. Ar chäologie in Berlin und Brandenburg 1997: 108-109. Sikorski A. 2000 Odciski tkanin na renesansowym kaflu z Łekna. Archaeologia Historien Polona 8: 143-152. Sikorski J. 2011 Cech garncarzy miasta Gorzowa Wielkopolskiego 1754-1811. W: Archives Portal Europe Polska Archiwum Państwowe w Gorzowie Wielkopolskim Inwen tarz zespołu (zbioru) Cech garncarzy w miasta Gorzowa Wielkopolskiego, [online] https://www.archivesportaleurope.net/ead-display/-/ead/pl/aicode/PL-66/type/ fa/id/PL-66-1021_SLASH_0 [dostęp 14.07.2021]. Sil B. 2014 Ręcz, gm. loco, pow.
choszczeński, Stare Miasto, ul. Ratuszowa. Stargardia 8: 280. Sinkowski S. 2012 Średniowieczne piecowisko odkryte na terenie Go rzowa Wielkopolskiego. Archeologia Środkowego Nadodrza 9: 225-239. Skrycki R. 2008 Dzieje kartografii Nowej Marchii do końca ХѴШ w. Warszawa. Skuratowicz J. 2005 Zamek Górków w Szamotułach. Szamotuły. Słomiński Μ. 1998 Pod znakiem Jowisza i Herkulesa - symbolika Bram Portowej i Królewskiej w Szczecinie. W: Μ. Glińska, B. Kozińska (red.), Badania nad sztuką Pomorza. Materiały z sesji naukowej oddziału szczecińskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki “Sztuka Pomorza Zachodniego w świetle najnowszych badań", Kamień Pomorski, 20-21 maja 1988 roku: 139-147. Szczecin. Słomiński Μ., Makała R., Paszkowska Μ. 2000 Szczecin barokowy. Architektura lat 1630-1780. Szczecin. Słonimska Μ. 2005 Kafle nowożytne z Zamku Bibersteinów (st. 1) i Pa łacu Promnitzów (st. 2) w Żarach. Maszynopis pracy magisterskiej, Instytut Prahistorii UAM w Poznaniu. Słownik historyczno-geograficzny 2010-2016 T. Jurek (red.), Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, [online] http://www. slownik.ihpan.edu.pl/index.php, dostęp 7.07.2021]. Smetänka Z. 1968 Technologievyrobyceskÿchkachlùodpocâtku 14dopoćatku 16 stoleti. Pamâtky Archeologické 59: 543-578. Socha K. 2012 Twierdza Kostrzyn pełna tajemnic - komunikat z badań archeologicznych przeprowadzonych na Starym Mieście w Kostrzynie nad Odrą w roku 2012. Lubuskie Materiały Konserwatorskie 9: 147-156. Soukup Μ. B., Soukupovä Μ., Śrejber A. 2012 Bohemian finds of stove tiles with the signa ture „HANS BERMAN”. Studies
in Post-Medieval Archaeology 4: 145-164. SóJKOWSKA D. 2006 Kat. VIII. 1.28. Kafel z postacią św. Jana Ewangeli sty, początek XVII wieku. W: C. Betlejewska (red.), Klejnot w Koronie Rzeczypospolitej. Sztuka zdobnicza Prus Królewskich. Katalog: 479. Gdańsk.
222 Bibliografia STACHOWIAK P. 2010 Wstępne sprawozdanie ze ścisłego nadzoru arche ologicznego prowadzonego w związku z remontem zamku w Sulechowie, woj. lubuskie. Archeologia Środkowego Nadodrza 7: 263-267. Starski Μ. 2009 Badania archeologiczne na rynku miejskim w Puc ku. W: A. Janowski, K. Kowalski, S. Słowiński (red.), XVI Sesja Pomorzoznawcza, Szczecin 22-24 listopa da 2007 r„ cz. 2: Od późnego średniowiecza do czasów nowożytnych (= Acta Archaeologica Pomoranica 3): 319-332. Szczecin. 2015 Rynek miasta lokacyjnego w Pucku w świetle badań archeologicznych. Warszawa. Steguweit W, Kluge В. 2008 Suum cuique. Medaillenkunst und Münzprägung in Brandenburg-Preußen (= Das Kabinett. Schriftenrei he des Münzkabinetts 10). Berlin. Stein G. 1958 Ofenkeramik der Gotik Und Renaissance auf der Spandauer Zitadelle. Jahrbuch für Brandenburgische Landesgeschichte 9: 47-53. Stendel W. 1929 Märkisches Museum. Bericht über die Erwerbungen des Jahres 1928 (= Neuwerbungen 3). Berlin. Stephan H.-G. 1991 Kachelnausdem Werraland. Die Entwicklung der Ofen kacheln vom 13. bis 17. Jahrhundert im unteren Wer ra-Raum (= Schriften des Werratalvereins Witzen hausen 23). Witzenhausen. 2008 Luther-Archäologie: Funde und Befunde aus Mansfeld und Wittenberg. Gedanken und Materia lien zur Erforschung der Lebenswelt des Reforma tors und zur Alltagskultur Mitteldeutschlands im 16. Jh. W: H. Meller, S. Rhein, H.-G. Stephan (red.), Luthers Lebenswelten (= Tagungen des Landesmu seums für Vorgeschichte Halle 1): 13-76. Halle (Saale). 2015 Heiligenbilder auf Wittenberger Ofenkacheln der Zeit um 1500 im
mitteldeutschen Kontext. W: E. Bünz, H. Kühne (red.), Alltag und Frömmigkeit am Vorabend der Reformation in Mitteldeutschland. Wissenschaftlicher Begleitband zur Ausstellung „Um sonst in der Tod” (= Schriften zur sächsischen Ge schichte und Volkskunde 50): 735-792. Leipzig. Stolpiak B., Świercz T. 1997 Badania archeologiczno-architektoniczne na terenie byłego opactwa cysterskiego w Bierzwniku w latach 1994-1995. Zeszyty Bierzwnickie 2: 9-66. 1998 Badania archeologiczno-architektoniczne na terenie byłego opactwa cysterskiego w Bierzwniku w latach 1996-1997. Zeszyty Bierzwnickie 3: 7-62. 2001 Sprawozdanie z badań archeologiczno-architektonicznych na st. 1 (25) i 2 (26) w Bierzwniku, gm. loco w 2000 r. Maszynopis w Archiwum Ekspedycji Wy kopaliskowej UAM w Poznaniu. Straten A. 1983 Das Judith-Thema in Deutschland im 16. Jahrhundert. Studien zur Ikonographie - Materialien und Beiträge. München. Strauss K. 1923 Studien zur mittelalterlichen Keramik. Leipzig. Kacheln und Öfen der Mark Brandenburg. Ein Bei trag zur Geschichte des Kachelofens in Deutschland. Straßburg. 1928 Eine spätgotische Kachelgruppe aus Halberstadt. Bel vedere 69: 63-66. 1966 Die Kachelkunst des 15. und 16. Jahrhunderts in Deutschland, Österreich und der Schweiz. Straßburg. 1969 Die Geschichte der Töpferzunft vom Mittelalter bis zur Neuzeit und die Kunsttöpfereien in Alt-Livland (Est land und Lettland). Basel. 1972 Die Kachelkunst des 15. und 16. Jahrhunderts in Deutschland, Österreich, der Schweiz und Skandina vien t. 2. Basel. 1983 Die Kachelkunst des 15. bis 17. Jahrhunderts in europäi schen Ländern
t. 3. München. Strzelczyk J. 1975 Brandenburgia. Warszawa. Suchy Μ. 2002 Średniowieczny system grzewczy na terenie opactwa w Bierzwniku, woj. zachodniopomorskie. Zeszyty Bierzwnickiej. 167-185. 1926 SŸKORA Μ. 2006 Archeologickÿ vÿzkum mësfanskfého domu ćp. 52 V Bilinë (okr. Teplice). Archeologické vÿzkumy v SZ Cechach vletech 1998-2002: 133-165. Szajt J. 2013 Uwagi na temat zastosowania terminów „renesans” i „barok” w piśmiennictwie archeologiczno-historycznym. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 55: 93-101. SZCZEPANOWSKA K. 2010 Zbiór kafli z Szafarni. Przyczynek do badań kaflarstwa pomorskiego. W: B. Bobowski (red.), Archeolo gia Dolnego Miasta w Gdańsku. Północno-zachodnia część kwartału ulic Długie Ogrody, Szafarnia, Angiel ska, Grobla, Św. Barbary: 101-131. Łódź. Szczurek T. 2006 Osadnictwo na terenie Gorzowa Wielkopolskiego przed lokacją miasta. Nowa Marchia - prowincja za pomniana - wspólne korzenie 6: 97-193. SZETELNICKI W. W. 2011 Motyw mulier amicta sole (Ap 12,1) inspiracją śre dniowiecznej twórczości krakowskich kanoników regularnych, przyczynek do badań nad symboliką i sztuką zakonną. PERSPECTIVA. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne 10(2): 310-327. Szultka Z. 2010a Umocnienie absolutyzmu, narodziny militaryzmu i rozwój pruskiej administracji. Sądownictwo. W: B. Wachowiak (red.), Prusy w okresie monarchii ab solutnej (1701-1806): 65-132. Poznań. 2010b Polityka gospodarcza państwa i jej wpływ na sytu ację ekonomiczną wsi i miast oraz położenie ludno ści. W: B. Wachowiak (red.), Prusy w okresie monar chii absolutnej (1701-1806): 133-189. Poznań. 2010c
Polityka gospodarcza państwa i rozwój ekonomicz ny Prus. W: B. Wachowiak (red.), Prusy w okresie monarchii absolutnej (1701-1806): 469-551. Poznań. Szymczyk Μ. 2011 Nowożytny warsztat garncarski w Myśliborzu (Soldin). W: J. Kochanowska (red.), Trzebiatów - spotka nia pomorskie: 181-187. Trzebiatów.
Bibliografia 223 komorovych kachlû (= Archaeologia mediaevalia Nowożytny warsztat garncarski w Myśliborzu Moravica et Silesiana 3): 35-52. Brno. (Soldin). W: W. Łysiak (red.), Sapere aüso. Księga 2012 Renesanćni kachle s dvanâcti biblickymi hrdiny pamiątkowa poświęcona dyrektorowi Muzeum Po a tyranny z êeského Slezska. Archaeologia historica morza Środkowego, Mieczysławowi Jaroszewiczowi: 37(2): 679-689. 265-279. Poznań. Swiechowska A. Uldall K. 1955 Kafle warszawskie. W: O. Puciata, H. Szwankowska, S. Ża1934 Et tillob til dansk Fajncefremstilling i Renæssancetiden. Laurits Pottemager i Næstved. Fra Nationalmuryn (red.), Szkice Staromiejskie: 163-173. Warszawa. Święty na każdy dzień seets Arbejdsmark: 44-54. 2009 Święty na każdy dzień. Warszawa. Ulrychovâ E., Hazlbauer Z. 1998 Renesanćni kachle se zeobrazenim starozâkonniho Tagesson G., Jeppsson A. soudace Jepteho. Archeologické rozhledy 50: 636-644. 2015 Varmt och skönt - och iögonfallande modernt. KaUnger I. kelugnar som social konsumtion i det tidigmoderna 1988 Kölner Ofenkacheln. Die Bestände des MuseumsfürAn Sverige. Fornvännen. Journal of Swedish Antiquarian gewandte Kunst und des Kölnischen Stadtmuseums. Research 110(2): 111-125. Köln. Tandecki J. 2010 Kat. Nr. 7-9. W: SchönWarm. Die Kultur des Heizens 1986 XVI-wieczne statuty toruńskiego cechu garncarzy zwischen Renaissance und Kaiserzeit. Kamine, Ofen i zdunów. Rocznik Toruński 17: 267-280. kacheln, eiserne Zimmeröfen und Herde in des Samm Tarasiński A. lungen der Museen der Stadt Aachen, Couven-Museum, 2007 Kafle gotyckie i wczesnorenesansowe z terenu Ziemi
Aachen 28.11.2009 - 31.10.2010. [katalog wystawy] Bytomskiej. W: Μ. Dąbrowska, H. Karwowska (red.), Średniowieczne i nowożytne kafle. Regionalizmy - po Unteidig G. 2012 Die Herstellung einer Blattkachel - Eine Bilder dobieństwa - różnice: 45-49. Białystok. geschichte. W: E. Roth Heege, Ofenkeramik und 2010 Najnowsze odkrycia kafli z zamku w Chudowie koło Kachelofen. Typologie, Terminologie und Rekonst Gliwic. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archa ruktion im deutschsprachigen Raum (CFI, D, A, FL) eological?: 121-134. mi einem Glossar in siebzehn Sprachen (= Schweizer Tautavicius A. Beiträge zur Kulturgeschichte und Archäologie des 1969 Vilnious pili es kokliai (XVI - XVII a.). Vilniaus. Mittelalters 39): 116-121. Basel. Tazbir J. Vitanovskÿ Μ., Menouskova D. 1956 Świt i zmierzch polskiej reformacji. Warszawa. 2010 Kachlové formy z Prostêjova - Kostelecké ulice. Teuber S. K technologickÿm a tvûrêim otâzkâm vzniku rene2012 Die vorwiegend renaissanzeitlichen Ofenkacheln aus sanênich kachlovÿch relief. Archeologické rozhledy dem Eickeschen Haus und ihre ikonographische Deu 62: 680-695. tung im Kontext der Reformation. W: G. Folttmann und B. Meißner (red.), 400 Jahre Bürgerstolz. Das Ei Vogel W. 2006 Terytorium Nowej Marchii na przestrzeni wieków. ckesche Haus in Einbeck 1612-2012:61-86. Wallstein. Nowa Marchia - prowincja zapomniana - wspólne Thewalt K. korzenie 6: 79-95. 1903 Katalog der reichhaltigen nachgelassenen Kunstsamm lung des Herrn Karl Thewalt in Köln, Bürgermeister Wachowiak B. 1976 Okres IV: Pomorze Zachodnie w początkach czasów a.D. Versteigerung zu
Köln . 4.-14.11.1903. Köln, nowożytnych (1464-1648. Odrodzenie się i upadek [online] https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/lempaństwa pomorskiego. W: G. Labuda (red.), Historia pertzl903_ll_04. Pomorza. Тот II. Do roku 1815. Część I (1464/66Thier B. 1648/57): 651-1058. Poznań. 1994 Eine Kachel des Hans Berman aus Bederkesa. Jahr Wachowiak B., Kamieński A. buch der Männer vom Morgenstern 73: 39-50. 2001 Dzieje Brandenburgii-Prus na progu czasów nowo Thoma W. żytnych (1500-1701). Poznań. 2001 Die archäologischen Ausgrabungen im Umfeld des Rathauses von Penig. Arbeits- und Forschungsberich Wachowski K. 2015 Wprowadzenie do archeologii protestantyzmu na te zur sächsischen Bodendenkmalpflege 43: 213-267. Śląsku. W: K. Wachowski (red.), Cmentarz Salwato TUNZELMANN VON ADLERFLUG H. ra. Pierwsza nekropolia wrocławskich protestantów 1933 DiealteeinheimischeKachelkunstunddieOfenkacheln (= Wratislavia Antiqua 21): 7-10. im Rigaer Dommuseum. Riga. Turnau I. Wachowski К., Marek L. 2013 Późne średniowiecze i nowożytność. W: E. Tomczak 1999 Słownik ubiorów. Tkaniny, wyrobypozatkackie, skóry, (red.). Archeologia. Górny Śląsk: 193-241. Katowice. broń i klejnoty oraz barwy znane w Polsce od śre dniowiecza do początku XIX w. Warszawa. Wadas K. 2002 Obiekt nr 3 w opactwie pocysterskim w Bierzwniku, Tymonovâ Μ. woj. zachodniopomorskie. Maszynopis pracy magi 2005 Kachle se znakem saskÿch kurfirtû z rodu Wettinû z hradu Cvilina. Archeologia historica 30:457-469. sterskiej, Instytut Prahistorii UAM w Poznaniu. 2011 Keramicky kadłub z Opavy, Kolâfské ulice s letopo- Wadyl S. ćtem 1571.
W: Z. Mefinsky (red.), Vyrobni a tech2009 Opracowanie wyników ratowniczych badań wykopa nologické aspekty stfedovëkych a ranënovovëkych liskowych na wielokulturowym stanowisku archeolo2013
224 Bibliografia gicznym Święte, nr 6 (AZP: 33-10/95), pow. Stargard Szczeciński, woj. Zachodniopomorskie. Toruń, [pdf] https://www.nid.pl/pl/Dla_specjalistow/Badania_i_ dokumentacja/zabytki-archeologiczne/publikacje-wynikow-badan/ [dostęp 7.07.2021]. Wagschal Μ. 2000 Kacheln und Tonpfeifen aus einem um 1760 verfüllten Keller in Lutherstadt Wittenberg, Ldkr. Witten berg. Jahresschrift für mitteldeutsche Vorgeschichte 83: 245-296. Wahlöö C. 1976 Keramik 1000-1600.1svenskafynd (= Archaeologica lundensia 6). Lund. Walachowicz J. 1980 Geneza i ustrójpolityczny Nowej Marchii do początków XIV w. Poznań. Wawrzyniak P. 1998 Rupiecie sprzed wieków, czyli zespół kafli piecowych z kamienicy nr 95/96 przy Starym Rynku. Kronika Miasta Poznania 1998(1): 86-94. 1999 O kaflach i piecach w poznańskich domach. Kronika Miasta Poznania 1999(4): 41-58. 2003 Kafle piecowe w zbiorach byłej Pracowni Naukowo-Badawczej PKZ Sp. Z o.o. w Poznaniu. Wielkopol skie Sprawozdania Archeologiczne 6: 189-217. 2005 Kafle piecowe z ul. Posadzego na Ostrowie Tumskim w Poznaniu. W: Z. Kurnatowska, T. Jurek (red.), Civitas Posnaniensis. Studia z dziejów średniowiecznego Poznania: 407-416. Poznań. 2011 Kafle piecowe z badań archeologicznych przy ul. Ko pernika w Sulechowie, pow. zielonogórski, woj. lubu skie. W: A. Jaszewska, A. Michalak (red.), Ogień - ży wioł ujarzmiony i nieujarzmiony. VIPolsko-Niemieckie Spotkania Archeologiczne, Garbicz, 5-6 czerwca 2008 (= Biblioteka Archeologii Środkowego Nadodrza 4): 447-464. Zielona Góra. 2012 Najnowsze badania miast w województwie lubu skim. Wybrane przykłady.
Archaeologia Historica Polona 20: 131-159. Wedler К. 1976 Hans Sachs. Leipzig. Wegner Μ. 2012 Ein renaissancezeitlicher Kachelkomplex aus Stral sund. Rekonstruktionsansatz der Kachelserien. Bo dendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern 59: 199-249. Wegner Μ., Schäfer H. 2013 Eine renaissancezeitliche Kachelserie sächsischer Herrscher. Archäologische Berichte aus MecklenburgVorpommern 20: 202-209. Werl E. 1964 Georg der Bärtige (oder der Reiche). W: NeueDeutsche Biographie 6(1964): 224-227. [online] https://www. deutsche-biographie.de/pndl 18716921.html#ndbcontent [dostęp 7.07.2021]. Westphalen T. 1994 Kacheln aus Leipzig. Archäologie Aktuell im Freistaat Sachsen 2: 149-152. WĘDZKI A. 1967 Podziały terytorialne. W: Z. Kaczmarczyk, A. Wędzki (red.), Studia nad początkami i rozplanowaniem miast nad środkową Odrą i dolną Wartą (wojewódz two zielonogórskie) t. I, Ziemia Lubuska, Nowa Mar chia, Wielkopolska: 9-21. Zielona Góra. 1970 Podziały terytorialne. W: Z. Kaczmarczyk, A. Wędzki (red.), Studia nad początkami i rozplanowaniem miast nad środkową Odrą i dolną Wartą (wojewódz two zielonogórskie) t. II, Dolny Śląsk, Dolne Łużyce: 5-35. Zielona Góra. Wieczorek C. 1994 Vom Kloster zum Gymnasium - eine Torgauer Bil dungsstätte im Wandel der Zeit. Archäologie aktuell im Freistaat Sachsen 2: 191-196. Wielgosz Z. 1969 Nowa Marchia - znaczenie i rozwój nazwy. Roczniki Historyczne 35: 83-91. 1980 Nowa Marchia w historiografii niemieckiej i polskiej. Poznań. Wingenroth Μ. 1899 Kachelöfen und Ofenkacheln des 16., 17. und 18. Jahr hunderts im Germanischen Museum, auf der Burg und in
der Stadt Nürnberg. Mitteilungen aus dem Germanischen Nationalmuseum 1899: 87-104. Wirska-Parachoniak Μ. 1970 Technologiczna analiza późnogotyckich i renesanso wych kafli z zamku w Dubiecku. Ochrona Zabytków 23(4): 303-310. Wisłocki Μ. 1999 Przedstawienia świętych w ewangelickiej sztuce Po morza XVI i XVII wieku. Materiały Zachodniopo morskie 45: 521-551. 2005 Sztuka protestancka na Pomorzu 1535-1648. Szczecin. Witkowska T. 1997 Myślibórz, St. 4, Stare Miasto, ul. Pomorska 3, gm. loco, woj. gorzowskie, AZP 41-08. Informator Archeolo giczny 31: 310. 2008 Warsztat ceramiczny z Myśliborza, woj. zachodnio pomorskie. Lubuskie Materiały Konserwatorskie 5: 125-129. Witkowska T, Pytlak Μ., Sinkowski S. 1996 Myślibórz, st. 4, gm. loco, woj. gorzowskie, AZP41 -8/1. Informator Archeologiczny 30: 303. Witkowska T, Sinkowski S. 1995 Myślibórz, st. 4C, gm. loco, woj. gorzowskie, AZP 41-08/1. Informator Archeologiczny 29: 136-137. Witte E 2003 Ausgrabungen. Neuzeit. W: E Witte (red.), Archäolo gie in Flensburg. Ausgrabungen am Franziskanerkloster (= Gesellschaft für Flensburger Stadtgeschichte e. V: Schriftenreihe 57): 120-157. Flensburg-Haderslev. Wittkopp B. 1995 Archäologische Untersuchungen in Kirchen des östli chen Brandenburg. Grabungsergebnisse aus Vogels dorf, Landkreis Märkisch-Oderland, Fürstenberg, Ortsteil von Eisenhüttenstadt, Landkreis OderSpree, und Frankfurt (Oder), Stadt Frankfurt (Oder). Archäologie in Berlin und Brandenburg 1993-1994: 169-172. 2001 Querschnitt. Ein Blick auf Kloster- und Stadtge schichte in Prenzlau, Landkreis Uckermark. Archäo logie in Berlin
und Brandenburg 2000: 112-113. Wolanin P. 2011 Zespół kafli piecowych z badań na ul. Św. Jadwigi w Zielonej Górze. W: A. Jaszewska, A. Michalak
Bibliografia (red.), Ogień - żywioł ujarzmiony i nieujarzmiony. VI Polsko-Niemieckie Spotkania Archeologiczne, Garbicz, 5-6 czerwca 2008 (= Biblioteka Archeologii Środkowego Nadodrza 4): 433-445. Zielona Góra. Woziński A. 2011 W świetle gwiazd. Sztuka i astrologia w Gdańsku wiatach 1450-1550. Gdańsk. Wyrwińska E., Wyrwiński J. 2005 ХѴІІ-wieczne piece garncarskie ze Śmigla. Fontes Archaeologici Posnanienses 41: 299-315. Zdaniewicz R. 2013 Elementy uzbrojenia na kaflach renesansowych z za łożeń dworskich w Kozłowie. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica 29: 270-277. 225 2015 Kafle z ul. Za Bramką w Poznaniu. Poznań. Maszy nopis autorki. Żemigała Μ. 1987 Ogrzewanie piecowe na zamku w Bolesławcu nad Pro sną XIV - XVII w. (= Acta Archaeologica Lodziensia 33). Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź. 1998 Nowożytne kafle piecowe z Kalisza na podstawie zna lezisk z terenu zamkowego. Prace i Materiały Mu zeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Archeologiczna 40(1997-1998): 97-204. Żegklitz J. 2006 Renesanêni portrétni kachle z hrncifské dilny Ada ma Spaćka v Truhlâfské ulici v Praze. Archeologické rozhledy 58: 78-116. ZISOPULU-BLEJA K. 2012 Prints and other artwork models for motifs on stove tiles from the Czech lands. Renaissance stove tiles 2008 Kafle z badań wykopaliskowych na terenie Pałacu as a means for disseminating ideas and culture dur Górków w Poznaniu. W: Muzeum Pałac Górków. [online] https://nowa.muzarp.poznan.pl/pl/kafle-zing the age of Reformation. Studies in Post-Medieval badan-wykopaliskowych-na-terenie-palacu-gorkowArchaeology 4:
25-111. Żegklitz J., Hazlbauer Z., Chotëbor P. w-poznaniu [dostęp 7.07.2021]. 1992 Pokus о rekonstrukci kachlovÿch kamen ze zaniklé re2010 Piec w zbiorach Muzeum Archeologicznego w Po nesanćni sklârny v Broumech. Archeologické rozhle znaniu. W: Μ. Dąbrowska, J. Semków, W. Wojnowdy 44: 94-108. ska (red.), Piece kaflowe w zbiorach muzealnych w Polsce. Materiały z konferencji naukowej zorgani Żegklitz J., Vïtanovskÿ Μ., Zavrel J. 2009 Soubor kachlovÿch forem z prażske hrnćifskć dil zowanej w Muzeum Mikołaja Kopernika we From ny Adama Spaćka a jeji kachlom produkce v letech borku w dniach 5-7 września 2008 roku: 221-230. 1531-1572. Archeologické rozhledy 61: 427-466. Frombork. Żegklitz J., Zavrel J. 2012 Kafel z wizerunkiem Zygmunta III Wazy z Nowego 2004 Nové należy kamnârskych vyrobkû s portretem Jana Warpna. Poznań. Maszynopis autorki. Husa. Pfispèvek к pozna vÿroby esach renesanćnich 2013 Kafle. W: P. Pawlak (red.), Średniowieczny system kachlû. Archeologické rozhledy 56: 591-618. obronny miasta Poznania. Odcinek północno-zachod ni. Wyniki badań archeologicznych: 163-210. Poznań.
Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) (Summary) Stove tiles, the material remains of ceramic stoves that heated residential interiors centuries ago, have long been the subject of interest to researchers spe cialising in late medieval and modern periods, in cluding both art historians and archaeologists. This study on tiles from the New March is part of the postulated regional research aimed to define local features of this type of ceramic production and place it in the context of neighbouring areas. The research carried out in different museum collections revealed almost 17 thousand finds from archaeological excavations carried out in 15 localities in the territory of present-day West Pomeranian and Lubusz Provinces, including the area of the so-called New March proper (Bier zwnik, Brzeżno, Cedynia, Chojno, Drawno, Gorzów Wielkopolski, Kalisz Pomorski, Kostrzyn nad Odrą, Myślibórz, Ręcz, and Złocień) and the region an nexed to the New March at the end of the 15th cen tury (Krosno Odrzańskie, Lubsko, Ośno Lubuskie, and Sulechów). The materials come from objects of different functions (e.g. pottery workshops, cas tles and residences, and former monasteries act ing as princely domains since the Reformation). A detailed analysis was carried out on 1470 tiles preserved in whole or in fragments, and on sev eral pieces of moulds. Although not very numer ous, this assemblage, comprising materials dating from approximately the mid-15th to the end of the 18th century, has provided interesting data on tile manufacturing techniques and
ornamentation. The analysed assemblage from the territory of the New March can be divided into three groups: vessel tiles made on the potter's wheel; panel tiles and niche tiles formed in moulds; and bowl-shaped vessel-tiles with rectangular flanged rim made using the two techniques. Among vessel tiles, both ordinary vessel tiles and dish-shaped vessel tiles have been identi fied. The panel tiles under study are represented by all types needed to build a tile stove, including panel tiles used to form walls; cornice tiles used to sepa rate stove boxes of different sizes; frieze tiles used to form a band of continuous ornament, usually above or below the cornice; crown-tiles used to finish the upper part of the stove and support the construction; and other decorative elements without a construc tional function. All three groups of wares have been analysed for morphology, metric characteristics, ce ramic paste, moulding, firing, glazing, and traces of use. In addition, vessel tiles and bowl-shaped ves sel tiles with rectangular flanged rims were analysed in terms of ornamentation. The decoration of heating devices changed over time depending on the style of the period and the taste of the owner. Front panels were ornamented with motifs derived from woodcuts, copperplates, book graphics, pamphlets, and other decorative art items. They depicted figural motifs of a religious, symbolic or allegorical nature, portraits of rulers with inscriptions of their names and titles, and anonymous representatives of the upper classes. Also, architectural, animal and plant motifs were
used as the main or additional decoration. Tiles representing Gothic and late-Gothic styles are scarce. Most attention in the study is paid to the tiles from the Renaissance and Mannerism periods since they constitute the majority of the analysed material. Figural motifs of a religious character ap pearing on panel tiles include a series depicting the Old Testament's Twelve Heroes modelled on Georg Pencz's graphics and a series displaying the Twelve Tyrants based on Erhard Schoen's works. Other se ries portray Evangelists and Apostles. Also, single motifs of a religious character are known.
Indeks osobowy Abel, postać biblijna, syn Adama i Ewy 104, 105, 194 Abiasz, postać biblijna, król Judy 94 Abigail, postać biblijna, żona Dawida, króla Izraela 105,138,195 Abimelek, postać biblijna, król Izraela 95, 98 Achab, postać biblijna, król Izraela 95, 132 Adam, postać biblijna, pierwszy mężczyzna 18,62, 67,103,104, 143,150,154, 155, 194 Adoni Bezek, postać biblijna, król miasta Bezek 95 Agricola Johannes (1494-1566), teolog protestancki 115, 116 Albrecht Hohenzollern (1490-1568), książę, ostatni wielki mistrz zakonu krzyżackiego 108, 110, 195 Aldegrever Heinrich (1502-1555), malarz, grafik, złotnik 130, 134 Aleksander Macedoński lub Aleksander Wielki (365-323 p.n.e.), król Macedonii, Persji, Egiptu i Azji 130 Altdorfer Albrecht (1480-1538), malarz, grafik, architekt 102 Amazjasz, postać biblijna, król Judy 94, 194 Ambrosiani Sunę (1974-1950), historyk kultury 20 Amman Jost (1539-1591), malarz, grafik 107, 134, 142 Andrzej, postać biblijna, Apostoł, święty 100 Anna (1532-1585), księżniczka duńsko-norweska 139 Anna Jagiellonka (1503-1547), żona Ferdynanda I Habsburga 111, 113, 120, 129 Anna Habsburżanka lub Anna Austriaczka (1573-1598), żona Zygmunta III Wazy 117, 129, 196 Anna Maria Wittelsbach (1575-1643), księżna sasko-weimarsko-altenburska, żona Fryderyka Wilhelma 162,65,117,119,196 Ansgar (Oskar), święty 138 Antioch IV Epifanes, postać biblijna, król Syrii z dynastii Seleucydów 95, 98, 194 Arbel, Jan i Fr., bracia, garncarze w Strzelcach Krajeńskich 22 Aristonikos (? -128 p.n.e), przywódca powstania antyrzymskiego w Azji Mniejszej 137 Artemida, grecka bogini łowów
i płodności 152 Artur (V/VI w), król, legendarny władca Brytów 138 Asa, postać biblijna, król Judy 94 August IWettyn (1526-1586), książę-elektor saski 115,116,155, 195, 196 August Wettyn (1614-1680), książę saski na Weißenfels 40,118, 121, 196 Balcerzak Tatiana, architekt 27 Beham Barthel (1502-1540), malarz, grafik 132 Beham Hans Sebald (1500-1550), malarz, grafik 100-104, 107, 131, 134,142, 143, 145, 146, 154,160, 192, 200 Berger Oscar, kupiec i kolekcjoner z Legnicy 20 Berman Hans, twórca matryc do wyrobu kafli 23, 66,75, 86, 94, 100, 106, 107, 148, 149, 196 Bernardyn ze Sieny, święty 152 Bielec-Maciejewska Beata, archeolog 43 Błażej z Sebasty, święty 136 Bogusław XIV (1580-1637), książę pomorski z dynastii Gryfitów 33 Bolesław (II) Rogatka (między 1220 a 1225-1278), książę z dy nastii Piastów 13 Bredow von, ród szlachecki 185 Brygida Szwedzka, święta 138 Buko Andrzej, archeolog 82 Burgkmair starszy Hans (1473-1531), malarz, grafik 134, 138 Camerarius (Kammermeister) Elias, matematyk, kartograf 13,15 Chrystian IV Oldenburg (1577-1648), król Danii i Norwegii 124,128 Cnotliwy Eugeniusz, archeolog 28 Collaert Adriaen (1560-1618), grafik 130 Cranach młodszy Lucas (1515-1586), malarz, drzeworytnik 100, 101,115, 116 Cranach starszy Lucas (1472-1553), malarz, grafik 102,104,107, 108, 110, 129, 134, 160, 192, 200, Custos Dominicus (1560-1612), grafik, wydawca 117-119,128, 200 Dalila, postać biblijna, kochanka Samsona 65, 105, 106, 195 Dawid (ok. 1040 - ok. 970 p.n.e., król Izraela, postać biblijna, 94, 98,99, 105,138 Dąbrowska Maria (1943-2019), archeolog 43-45,48-51,60,66,
67,70,71,75,78, 82, 180 Delff Willem Jakobsz (1580-1638), malarz, grafik 130 Diana, rzymska bogini łowów i płodności 152 Dürer Albrecht (1471-1528), malarz, grafik, rysownik 102,131, 160 Dymek Katarzyna (1962-1994), archeolog 20, 43, 82 Dziedzic Piotr, archeolog 39 Dziewanowski Marcin, archeolog 132 Edward III (1312-1377), król Anglii z dynastii Plantagenetów 184 Eglon, postać biblijna, król Moabu 95, 98 Eisenhoit Anton (1553/1554-1603), malarz, grafik, złotnik 118 Elbfas Jacob Heinrich (1600-1664), malarz 126,130 Elsesser Hans, garncarz 158 Elżbieta (ok. 1345-1393), księżniczka pomorska, żona Karola IV Luksemburczyka 134 Elżbieta I Tudor lub Elżbieta Wielka (1533-1603), królowa An glii 156
232 Indeks osobowy Elżbieta z Turyngii, święta 138 Erdtmuta (1561-1623), księżniczka brandenburska, żona księcia pomorskiego Jana Fryderyka 134 Estera, postać biblijna, królowa Persji 138 Euterpe, grecka muza poezji lirycznej i gry na aulosie 40, 144146, 193 Ewa, postać biblijna, pierwsza kobieta 18, 103, 155 Ezechiasz, postać biblijna, król Judy 94, 99 Ferdynand I Habsburg (1503-1564), król Czech i Węgier, cesarz 111, 113, 129, 132, 170, 195 Fijałkowski Andrzej, architekt, pracownik Służb Ochrony Za bytków 26 Filip II (1573-1618), książę pomorski 156 Filip (zm. ok. 81), postać biblijna, Apostoł, święty 62, 105, 107, 128, 194 Filip Wielkoduszny (1504-1567), książę-landgraf Hesji 129,201 Filip Wilhelm (1554-1618), książę Oranii 128, 129, 134 Filistyni, starożytny lud z Palestyny 106, 195 Förder Johann Ludwig, garncarz z Gorzowa Wlkp. 22 Franciszek z Asyżu, (1181/82-1226), święty 152 Fryderyk II Oldenburg (1534-1588), król Danii i Norwegii 117 Fryderykll Wielki Hohenzollern (1712-1786), elektor Branden burgii, król w Prusach, król Prus 14, 183, 202 Fryderyk III (Mądry) Wettyn (1463-1525), książę-elektor saski 201 Fryderyk III Hohenzollern lub Fryderyk I Pruski (1657-1713), elektor Brandenburgii, książę pruski, król w Prusach 14,184, 186, 187, 197, 202 Fryderyk Wilhelm I (1562-1602), książę sasko-weimarsko-altenburski 65, 66, 117, 119, 124, 128, 196 Fryderyk Wilhelm I Hohenzollern lub Wielki Elektor (16201688), elektor Brandenburgii, książę pruski 68,183,184,186, 197, 202 Fryderyk Wilhelm I Hohenzollern lub Fryderyk Wilhelm I Pru ski (1688-1740), elektor Brandenburgii, król
w Prusach 14, 23, 184, 187 Fryderyka Zofia Wilhelmina (1709-1758), księżniczka pruska, margrabina Bayreuth 184 Gajusz Blosjusz z Kyme, rzymski filozof 62, 137 Gedeon, postać biblijna, sędzia Izraela 94, 158 Gheyn II Jacob de (1565-1629), malarz, grafik 134, 135, 136, 196, 200 Goliat, postać biblijna, wojownik filistyński 95, 98, 194 Goltzius Hendrik (1558-1617), malarz, grafik 130, 134, 136 Gotfryd z Bouillon (ok. 1058-1100), książę z dynastii Boulogne 138 Górka Andrzej (1500-1551), starosta generalny Wielkopolski, kasztelan poznański i kaliski 111 Górka Łukasz III (1533-1573), wojewoda poznański, kaliski, łęczycki, brzesko-kujawski 201 Grakchus Gajusz (ok. 152-121 p.n.e.), rzymski trybun ludowy 139 Grakchus Tyberiusz (ok. 162-133 p.n.e.), rzymski trybun lu dowy 137 Grape von, ród szlachecki 139 Groblica Sylwia, archeolog 40 Gundling Jacob Paul von (1673-1731), historyk 14, 16 Gustaw II Adolf Waza (1594-1632), król Szwecji 120, 126, 127, 129, 196 Güntersberg von, ród szlachecki 28 Hallenkamp-Lumpe Julia, archeolog 43 Hektor, królewicz trojański 138 Helena (ok. 248/250-ok. 328), cesarzowa rzymska, święta 138 Hempell Christian, garncarz z Gorzowa Wlkp. 22 Henryk IV z Nawarry Burbon (1553-1610), król Francji 130 Henryk Pobożny Wettyn (1473-1541), książę saski 115,116,195 Henryk (II) Pobożny (1196/1207-1241), książę z dynastii Pia stów 13 Herman Stephan, grafik, wydawca 90 Heße Daniel, twórca matryc do wyrobu kafli 99 Hippolita, mityczna Amazonka 138 Hoehne Daniel, garncarz ze Słońska 22 Hohenzollern, ród książęcy 13,14,90,108,110,126,184,195,196 Holofernes, postać biblijna,
wódz armii Nabuchodonozora 63, 95, 98, 106, 137, 138, 194 Homer (VIII w. p.n.e.), grecki pisarz 172 Hopfer Daniel (ok. 1470-1536), grafik 108, 131 Hummel, ród garncarzy 183 Hus Jan (ok. 1370-1415), reformator religijny 108 Izabela Portugalska (1503-1539), księżniczka, cesarzowa, żona Karola V 113, 129 Jachmann Christian Friedrich, garncarz z Gorzowa Wlkp. 22 Jackel Carl Wilhelm, garncarz ze Strzelec Krajeńskich 22 Jael, postać biblijna 138, 139 Jakub VI Stuart, król Szkocji lub Jakub I, król Anglii (15661625), 117, 118, 120, 124, 125, 128, 134 Jakub Starszy (zm. 43 lub 44), postać biblijna, Apostoł, święty 100, 101, 194 Jan Wilhelm Wettyn (1530-1573), książę saski, 115, 116 Jan Chrzciciel (6-2 p.n.e. - ok. 32 n.e.), postać biblijna, prorok 99 Jan Fryderyk I Wettyn (1503-1554), książę-elektor saski 62,65, 108, 110, 111, 115, 120, 129, 159, 175, 195, 196, 201 Jan Fryderyk II Wettyn (1529-1566), książę saski 115 Jan Fryderyk III Wettyn (1538-1565), książę saski 115 Jan Hohenzollern z Kostrzyna (1513-1571), książę, margrabia brandenburski 13, 14, 115, 193 Jan Jerzy Hohenzollern (1525-1598), książę-elektor branden burski 124 Jan Jerzy I Wettyn (1585-1656), książę-elektor saski 121, 196 Jan Jerzy II Wettyn (1613-1680), książę-elektor saski 121, 196 Janocha Henryk (1931-2016), archeolog 26 Jaszewska Alina, archeolog 39 Jefte, postać biblijna, sędzia 94, 99 Jerzy Brodaty Wettyn (1471-1539), książę saski 62,66,115,116, 195 Jerzy (III w. - ok. 303), męczennik, święty 107, 194 Jezus Chrystus (ok. 8/4 p.n.e. - ok. 30/33 n.e.) 62, 66, 99-103, 107, 115, 116, 138, 152, 158, 160, 184,
193-195 Joachim Fryderyk Hohenzollern (1546-1608), książę-elektor, margrabia brandenburski 120, 128, 156 Jobke Ryszard, dyrektor Muzeum Pojezierza Myśliborskiego w Myśliborzu 26 Jonatan, postać biblijna 94 Jozafat (zm. ok. 848 p.n.e.), postać biblijna, król Judy 94,95,194 Jozue, postać biblijna, sędzia 94, 99, 138, Judasz Iskariota, postać biblijna, Apostoł 100 Juda Machabeusz, postać biblijna, przywódca powstania Machabeuszy 65, 94, 95, 138, 194 Judyta, postać biblijna 98, 105, 106, 138, 139, 194 Julia, rzymska cesarzówna 108 Juliusz Cezar (100/102 p.n.e. - 44 p.n.e.), rzymski dyktator 130,138 Jupiter, rzymski bóg nieba, burzy i deszczu 143-145, 192 Kain, postać biblijna, syn Adama i Ewy 104, 105, 194 Kamiński Roman, archeolog 28
Indeks osobowy Kaniewska Daria, archeolog 38,40, 48, 206 Karol I Wielki (742/747-814), cesarz rzymski z dynastii Karo lingów 138, 151 Karol V Habsburg (1500-1558), król Hiszpanii, cesarz rzymski 113,129, 160, 170 Kastor, postać z mitologii greckiej, syn Zeusa i Ledy 162 Katarzyna Brunszwicka (1518-1574), księżniczka, żona Jana Hohenzollerna 115 Kilian Lucas (1579-1637), malarz, grafik 126, 130 Klaudiusz, cesarz rzymski 172 Kober Marcin (ok. 1550-1598), malarz 128 Koelbing Carl, garncarz z Coblentz 22 Kołodziejska Barbara (1932-2018), etnograf 21 Kościukiewicz Magdalena, archeolog 41 Kraut Hans, garncarz 103, 144 Krystian I Wettyn (1615-1681), książę saski na Merseburgu 121 Krystian II Wettyn (1583-1611), książę-elektor saski 155 Lachowicz Franciszek (1933-2020), archeolog 26 Laetorius, towarzysz Gajusza Grakchusa 139 Lea, postać biblijna, żona patriarchy Jakuba 138 Leda, postać z mitologii greckiej, kochanka Zeusa 162 Leopold Habsburg (1640-1705), cesarz rzymski 130 Leyden Lucas van (1494-1533), malarz, grafik 100, 106, 160 Lucjusz I (zm. 254), papież, święty 138 Ludwig Michel, garncarz z Choszczna 22 Ludwik II Jagiellończyk (1506-1526), król Czech i Węgier 113, 129 Ludwik XIV Burbon (1638-1715), król Francji 187 Lukrecja, legendarna postać rzymska 138 Luna, rzymska bogini Księżyca 152 Luter Marcin (1483-1546), reformator religijny 59, 94, 99, 100, 108,110, 111, 113, 116, 132, 139, 162, 193, 194, 195, 196 Lutsch Hans (1854-1922), historyk sztuki, konserwator zabyt ków 20 Łaszkiewicz Tadeusz, archeolog 40, 70, 71, 113, 140, 144, 160, 170,174 Łukasz Ewangelista, święty 99,
101, 156 Maciej Habsburg (1557-1619), król Czech i Węgier, Chorwacji, Arcyksiążę Austrii, Czech, cesarz rzymski 124, 128 Majewski Marcin, archeolog 19,21,48, 57,59,70,75, 76,86,99, 103,105,109,115-118,121,122,126,129,130,132,146-148, 159,160, 162, 164, 167, 170, 171, 176 Małgorzata Antiocheńska (III/IV w.), święta 92, 192 Marek Kurcjusz, legendarna postać rzymska 130, 131 Marek Ewangelista (zm. ok. 68), święty 99, 100,101 Maria, postać biblijna 104,195 Maria, Matka Boża (Najświętsza Maria Panna, Madonna) 34, 99,152 Maria Eleonora (1599-1655), księżniczka brandenburska z dy nastii Hohenzollernów, żona Gustawa II Adolfa, 126,127,196 Maria Habsburżanka lub Maria Austriacka lub Maria Węgier ska (1506-1526), księżniczka burgundzka, żona Ludwika II Jagiellończyka 113,129 Mars, rzymski bóg wojny 143,144, 145,192 Mateusz Ewangelista (zm. ok. 60), Apostoł, święty, 100 Maurycy Wettyn (1619-1681), książę saski na Zeitz 121 Maurycy Wettyn (1521-1553), książę-elektor saski 115 Mayr Paulus (XVI w.), grafik 136 Meckenem Israel van (ok. 1445-1503), grafik 93, 100, 160, 161 Malanchton Filip, reformator religijny 193 Meldeman Nicklas (1518-1552), grafik, wydawca 136 Melanippe, mityczna Amazonka 138 233 Mercator Gerard (1512-1594), kartograf 13, 15 Merian Matthäus (1593-1650), grafik 130 Merkury, rzymski bóg handlu, zysku i kupiectwa, posłaniec bo gów 128, 142-144, 192 Michalak Arkadiusz, historyk, archeolog 39 Mikal, postać biblijna, żona króla Dawida 138 Mikołaj (270-343/345), biskup Miry, święty 84 Mingerzahn Gottlieb, garncarz z Aschersleben 22 Mistrz E. S. (ok. 1420 - ok. 1468),
grafik 93, 100 Mistrz Μ. Z., Matthäus Zasinger (1477-1555), grafik 92 Mnemosyne, grecka bogini pamięci, tytanida 144, 193 Monogramista 4+ lub Monogramista 4 z krzyżem, Monogramista CE (ok. 1554-1580), grafik 99 Monogramista I. B. (XVI w.), grafik 162 Nabal, postać biblijna, mąż Abigail 105 Nabuchodonozor, postać biblijna, król Babilonu 95 Nawrolski Tadeusz (1945-1994), archeolog 30, 37 Nelle Samuel, mistrz garncarski z Myśliborza 22 Passe Crispijn van de Starszy (ok. 1564-1637), grafik, wydawca 118, 144, 145, 146 Paweł z Tarsu (ok. 5/10 - ok. 64/67), postać biblijna, Apostoł Narodów, święty 100, 115 Pencz Georg (ok. 1500-1550), malarz, grafik 94, 95, 100, 130, 146, 200 Peter, garncarz ze Slagelse 139 Petzold Daniel (1686-1763), rysownik, matematyk 33 Piotr (? - ok. 64/67), postać biblijna, Apostoł, biskup Rzymu, święty 148 Piotr I Wielki (1672-1725), car Rosji 184 Polluks, postać z mitologii greckiej, syn Zeusa i Ledy 162 Pomponiusz Marek, ekwita, przyjaciel Gajusza Grakchusa 139 Pytlak Małgorzata, archeolog 26, 40 Rachela, postać biblijna, żona patriarchy Jakuba 138 Rebeka, postać biblijna, żona patriarchy Izaaka 64,66,104,105, 106, 136,138, 194, 195 Rhegius Urbanus (1489-1541), reformator religijny 162 Roestell Johann Friedrich Samuel, garncarz ze Słońska 22 Rogosz Ryszard, archeolog 30 Roth Heege Eva, historyk sztuki, archeolog 43, 60, 67, 68 Rudolf II Habsburg (1552-1612), cesarz rzymski 6, 64-67, 117, 119, 120, 124,128, 134, 135, 156, 176, 196 Rut, postać biblijna 138 Sachs Hans (1494-1576), poeta 94, 95, 106-108, 136, 137, 194 Saenredam Jan (1565-1607), malarz, grafik
146 Samson, postać biblijna, sędzia Izraela 62, 64, 67, 69, 94, 106, 159, 160, 189,195 Sara, postać biblijna, żona patriarchy Abrahama 104,138 Saul, postać biblijna, król Izraela 95, 104 Scheyring Johannes (1505-1555), doktor prawa, burmistrz Mag deburga, kanclerz 129 Schäufelein Hans Leonard (ok. 1482 - ok. 1538/1540), malarz, grafik 102, 107, 142 Schoen Erhard (ok. 1491-1542), malarz, grafik 96-98,104,106, 111, 134, 136, 138, 139, 192, 194, 200 Schongauer Martin (ok. 1435-1491), malarz, grafik 100 Schöffer Peter Młodszy (ok. 1475/1480-1547), wydawca 162 Schweinerdt Joachim, garncarz z Choszczna 22 Selene, grecka bogini Księżyca, tytanida 152 Seleucydzi, dynastia hellenistyczna z Babilonii i Syrii 95 Semiramida lub Semiramis, legendarna królowa Babilonii 130,138 Seneka Lucjusz Anneusz (ok. 4 p.n.e. - 65 n.e.), pisarz 139 Seniów Tadeusz (1938-2007), archeolog 40
234 Indeks osobowy Sennacheryb, postać biblijna, kroi Asyrii 95, 98, 194 Siebmacher Johann, autor herbarza 138 Sinkowski Stanisław, archeolog 26, 38,40 Sitz Johann Friedrich, garncarz z Dobiegniewa 22 Słowiński Sławomir, archeolog 27, 28 Sobucki Artur, archeolog 38, 40 Socha Krzysztof, archeolog 29 Sperber Erdmann Gottfried, garncarz z Gorzowa Wlkp. 22 Stimmer Tobias (1539-1584), grafik 140, 141, 200 Stolpiak Barbara, archeolog 19, 30 Strauss Konrad (1899-1978), ceramolog 18, 92, 107, 142, 200 Sulejman Wspaniały (1494-1566), sułtan osmański 94,112,195 Sulima Zdzisław, archeolog 28 Sybilla (1512-1554), księżniczka Juliaku, Kliwii i Bergu, żona Jana Fryderyka I Wettyna 108, 129, 201 Szczurek Tadeusz, archeolog 40 Szymczak Jerzy, Społeczny Opiekun Zabytków z Krosna Od rzańskiego 29, 30,40, 41 Świercz Teresa, historyk 19, 30 Skręta Sotnovski Karel (1610-1647), malarz 118, 200 Terpsychora, muza tańca i pieśni chóralnej 40, 145, 146, 193 Thieme Christian, garncarz ze Słońska 22 Thym Daniel, garncarz z Dobiegniewa 22 Tyberiusz Grakchus (162-133 p.n.e.) - rzymski trybun ludowy 137 Tytus Liwiusz (59 p.n.e. - 17 n.e.), rzymski historyk 130 Uciechowska-Gawron Anna, archeolog 27, 28 Ulrich Heinrich (zm. 1621), grafik, wydawca 136 Vogtherr Heinrich Młodszy (1513-1568), grafik 102 Wadas Katarzyna, archeolog 31 Waleriusz Maksymus (1. poł. I w. n.e.), pisarz 136,194 Wawrzyniak Piotr, archeolog 39 Wedel von, ród szlachecki 27, 28, 201 Wehner Hans, garncarz z Choszczna 22 Weishun Samuel (ok. 1615 - po 1676), grafik 118, 200 Wendt Dawid, garncarz z Międzyrzecza 22 Werginia, legendarna
Rzymianka 138 Weturia, legendarna Rzymianka 138 Wilgocki Eugeniusz (1952-2004), archeolog 28 Wilhelm (1516-1592), książę Juliaku, Kliwii i Bergu 129 Witkowska Teresa, archeolog 26 Zerach Kuszyta, postać biblijna 95, 98, 194 Zeus, najważniejszy z greckich Bogów 144, 162, 193 Zippel Johann Ludwig, garncarz z Gorzowa Wlkp. 22 Zofia (1579-1658), księżniczka szlezwicko-holsztyńska, żona księcia Filipa II 156 Zuzanna, postać biblijna 138, 139 Zuzanna(1502-1543), margrabina von Brandenburg-Ansbach 139 Zygmunt III Waza (1566-1632), król Polski i Szwecji 64,65,66, 117, 120, 128, 129, 196
Indeks nazw geograficznych Nazwy miejscowości położonych w granicach Polski uzupełniono danymi administracyjnymi o powiecie (prócz miast powiato wych) i województwie, pomijając przynależność państwową. W nawiasach podano dawne nazwy niemieckie miejscowości, rzek, jezior itd. znajdujących się w północnej i zachodniej części Polski. Dla miejscowości położonych poza granicami Polski zastosowano w miarę możliwości nazewnictwo polskie (wtedy w nawiasie współczesna oryginalna nazwa) lub nazwę obcą uzupełniono w nawiasie o historyczną, polską nazwę. Podano również nadrzędne jednostki podziału administracyjnego obowiązującego w danym państwie w brzmieniu polskim i oryginalnym. Nazwy w oryginale zapisywane pismem innym niż łacińskie podano w transkrypcji. Akwizgran (Aachen), Nadrenia Północna-Westfalia (Nordrhein-Westfalen), Niemcy 102, 107, 146 Aleksandria (Al-Iskandarijja), Egipt 172 Alzacja (Alsace), Grand Est, Francja 144, 146 Alzey, Nadrenia-Palatynat (Rheinland-Pfalz), Niemcy 130 Angermünde, Brandenburgia (Brandenburg), Niemcy 108 Anglia (England), Wielka Brytania 99,117, 156, 184 Anklam, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vor pommern), Niemcy 155 Aschersleben, Saksonia-Anhalt (Sachsen-Anhalt), Niemcy 22 Augsburg, Bawaria (Bayern), Niemcy 200 Austria (Österreich) 152, 174 Babimost (Bomst), pow. zielonogórski, woj. lubuskie 21, 22, 23 Badenia-Wirtembergia (Baden-Württemberg), Niemcy 103 Bad Doberan, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vorpommern), Niemcy 177 Bad Königshofen im Grabfeld, Bawaria (Bayern), Niemcy 146 Bad Schmiedeberg, Saksonia-Anhalt (Sachsen-
Anhalt), Niemcy 94, 104, 158, 160 Bałtyckie Morze (Bałtyk) 14,19,75,156,170,172,196,201,203 Barlinek (Berlinchen), pow. myśliborski, woj. zachodniopomor skie 12, 22, 200 Barth (Bardo), Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklen burg-Vorpommern), Niemcy 121, 146, 156, 164,177 Bauska (Bowsk), powiat Bauska, Łotwa 94,146 Bawaria (Bayern), Niemcy 130,146, 183 Bazylea (Basel), kanton Bazylea-Miasto (Kanton Basel-Stadt), Szwajcaria 107 Belgia (Belgique, Belgie, Belgien) 101, 144 Berlin, Brandenburgia (Brandenburg), Niemcy 18, 68, 87, 103, 104, 132,139, 156, 182-184, 188 Berlin-Köpenick, Niemcy 68, 87 Berlin-Spandau, Niemcy 139 Berlin-Spandau-Stare Miasto 139 Będziemyśl, pow. ropczycko-sędziszowski, woj. podkarpackie 152, 209 Białogard (Belgard), pow. białogardzki, woj. zachodniopomor skie 22, 46, 48, 56, 150, 156, 164, 170 Białobrzezie (Rothenschloss), pow. strzeliński, woj. dolnoślą skie 160 Biały Zdrój (Balster), pow. drawski, woj. zachodniopomorskie 23 Bierzwnik (Marienwalde), pow. choszczeński, woj. zachodnio pomorskie 13,17,19,25,30-33,35-37,41,42,46-50,52-58, 60-62, 65-71, 73, 75-87, 90, 91, 93, 96, 98-105, 107-112, 115-122, 124-133, 137-143, 145-151, 154-156, 158-197, 199, 202 Bilina, kraj ustecki (Üsteckÿ kraj), Czechy 149 Bledzew (Biesen), pow. międzyrzecki, woj. lubuskie 144 Bobrowice (Bobersberg), pow. krośnieński, woj. lubuskie 13,23 Bolesławiec, pow. wieruszowski, woj. łódzkie 112, 158 Bonn, Nadrenia Północna-Westfalia (Nordrhein-Westfalen), Niemcy 142 Brandenburg nad Hawelą (Brandenburg an der Havel), Bran denburgia (Brandenburg), Niemcy 182, 184, 188
Brandenburgia (Brandenburg), Niemcy 11, 13-18, 21, 29, 40, 87, 90, 100, 128, 139, 188, 199, 201, 202 Brema (Bremen), Niemcy 115, 142, 146 Brno, kraj południowomorawski (Jihomoravskÿ kraj), Czechy 21,94, Bruksela (Bruxelles, Brussel, Brüssel), Belgia 143, 145 Brzeżno (Briesen), pow. świdwiński, woj. zachodniopomorskie 13,19, 25, 26, 42,46, 47, 50, 52, 54-56, 200 Budapeszt (Budapest), Węgry 106 Burg (Spreewald), Brandenburgia (Brandenburg), Niemcy 183 Burg Stargard, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vorpommern), Niemcy 59 Bydgoszcz, woj. kujawsko-pomorskie 156 Bytom, woj. śląskie 112,113,152
236 Indeks nazw geograficznych Bytom Odrzański (Beuthen an der Oder), pow. nowosoiski, woj. lubuskie 21 Cedynia (Zehden), pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie 13, 25,37,46, 50, 53,54, 57-60,70,71,84,86,114,136,149,150, 157, 158, 164-167, 169-171, 177-179, 186, 192, 197 Celle, Dolna Saksonia (Niedersachsen) 121 Cêsis (Kieś), powiat Cêsis, Łotwa 108, 160 Chemnitz, Saksonia (Sachsen), Niemcy 113 Cottbus (Chociebuż), Brandenburgia (Brandenburg), Niemcy 13 Chojna (Königsberg in der Neumark), pow. gryfiński, woj. za chodniopomorskie 13, 19, 25, 40, 46, 50, 59, 60, 63, 68, 69, 73, 80, 84, 85, 175, 176, 183, 187, 191, 199 Chojna-Stare Miasto, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie 40 Chojna, ul. Klasztorna, pow. gryfiński, woj. zachodniopomor skie 40 Chojna, ul. Władysława Jagiełły, pow. gryfiński, woj. zachod niopomorskie 40 Chojnów (Haynau), pow. legnicki, woj. dolnośląskie 20,129,162 Chomętowo (Hermsdorf), pow. strzelecko-drezdenecki, woj. lubuskie 19 choszczeński, powiat 13, 27, 30, Choszczno (Arnswalde), woj. zachodniopomorskie, 12, 21, 22, 200 Chudów, pow. gliwicki, woj. śląskie, 20, 113 Coblentz, zob. Koblentz, 22 Coburg, Bawaria (Bayern), Niemcy, 183 Coswig (Anhalt), Saksonia-Anhalt (Sachsen-Anhalt), Niemcy 121 Czechy (Ćesko) 17, 20, 21, 44, 90, 94, 99, 100, 104, 108, 110, 111, 113, 115, 118, 128, 129, 146, 148-150, 152, 158, 160, 162, 195, 196, 201 Ćeska Lipa, kraj liberecki (Liberecky kraj), Czechy 178 Dahme/Mark, Brandenburgia (Brandeburg), Niemcy 188 Dania (Danmark) 17,19,94,124,128,138,149,156,175,176,201 Darłowo (Rügenwalde), pow. sławieński, woj.
zachodniopomor skie 68, 87 Deventer, Overijssel, Holandia 100 Dębno (Neudamm), pow. myśliborski, woj. zachodniopomor skie 18 Dobele, powiat Dobele, Łotwa 146 Dobiegniew (Woldenberg), pow. strzelecko-drezdenecki, woj. lubuskie 19, 22, 200 Dobra (Daber), pow. łobeski, woj. zachodniopomorskie 150 Dolice (Dölitz), pow. stargardzki, woj. zachodniopomorskie 132 Dolna Saksonia (Niedersachsen), zob. Saksonia Dolna 143,162, 178 Dragor, Region Stołeczny (Hovedstaden), Dania 94 Drawa (Drage), rzeka (prawy dopływ Noteci) 12 Drawno (Neuwedell), pow. choszczeński, woj. zachodniopo morskie 13, 19, 21-23, 25, 27, 46, 50, 52-56, 63, 71, 75, 76, 118, 120, 121,126,127, 130, 147,148, 150,151,15-159,163, 164-167, 169-171, 192, 196 drawski, powiat 28, 30 Drawsko Pomorskie (Dramburg), woj. zachodniopomorskie 12,21,26 Drezdenko (Driesen), pow. strzelecko-drezdenecki, woj. lubu skie 38, 200 Drezno (Dresden), Saksonia (Sachsen), Niemcy 95 Duderstadt, Dolna Saksonia (Niedersachsen), Niemcy, 110,143 Düsseldorf, Nadrenia Północna-Westfalia (Nordrhein-Westfa len), Niemcy 156 Egipt (Misr) 98 Einbeck, Dolna Saksonia (Niedersachsen), Niemcy 178 Eisleben, Saksonia-Anhalt (Sachsen-Anhalt), Niemcy 92 Elbląg (Elbing), woj. warmińsko-mazurskie 68 Eldena, zob. Greifswald - Eldena Estonia (Eesti) 19, 75, 99, 101, 116, 144, 172 Finlandia (Suomi) 19 Flensburg, Szlezwik-Holsztyn (Schleswig-Holstein), Niemcy 148, 154 Frankfurt nad Menem (am Main), Hesja (Hessen), Niemcy 118 Frankfurt nad Odrą (Oder), Brandenburgia (Brandenburg), Niemcy 18, 70, 99, 104, 149, 154, 162, 182, 183, 188, 201 Frankonia (Franken),
Niemcy 152 Frombork (Frauenburg), pow. braniewski, woj. warmińsko-mazurskie 174 Frydek-Mistek, kraj morawsko-śląski (Moravskoslezskÿ kraj), Czechy 108, 118, 152 Gdańsk (Danzig), woj. pomorskie 56, 68, 75, 90, 117, 142, 144, 146, 150, 156, 160, 170, 174, 180 Gdańsk, Długie Pobrzeże 160 Gdańsk, ul. Chmielna 90 Gdańsk, ul. Kaletnicza 160 Gdańsk, ul. Piwna 160 Gießen, Hesja (Hessen), Niemcy 149 Gilleleje, Region Stołeczny (Hovedstaden), Dania 138 Głogów (Glogau), woj. dolnośląskie 21 Gniezno, woj. wielkopolskie 92 gorzowski, powiat 29 Gorzów Wielkopolski, powiat 38 Gorzów Wielkopolski (Landsberg an der Warthe), woj. lubuskie 13, 17, 19, 21, 22, 25-27, 31, 38,40, 50, 56, 85, 86, 149, 200 Gorzów Wielkopolskie, pi. Staromiejski 40 Gorzów Wielkopolskie, ul. Hawelańska 40 Gorzów Wielkopolski, ul. Marcina Kasprzaka 40 Gorzów Wielkopolski, ul. Łużycka 19, 38, 56, 86 Gorzów Wielkopolski, ul. Młyńska 40 Gorzów Wielkopolski, ul. Pocztowa 40 Gorzów Wielkopolski, ul. Sulęcińska 40 Gorzów Wielkopolski, ul. Strzelecka 40 Gorzów Wielkopolski, ul. Szkolna, róg z Teatralną 40 Gorzów Wielkopolski, ul. Wełniany Rynek 40 Górzyca (Göritz [Oder]), pow. słubicki, woj. lubuskie 13 Görlitz, Saksonia (Sachsen), Niemcy 121 Göteborg, Västra Götaland, Szwecja 156 Götschendorf, Brandenburgia (Brandenburg), Niemcy 124 Grebenstein, Hesja (Hessen), Niemcy 150 Grecja (Ellâda) 192 Greifswald, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vorpommern), Niemcy 130, 146, 162, 164 Greifswald-Eldena 155, 164 Grimma, Saksonia (Sachsen), Niemcy 118, 121 gryfiński, powiat 37,40 Güstrow, Meklemburgia-Pomorze Przednie
(Mecklenburg-Vor pommern), Niemcy 155, 164 Gwda, rzeka, prawy dopływ Noteci 12 Haapsalu, Lääne, Estonia, 144 Hagen, Nadrenia Północna-Westfalia (Nordrhein-Westfalen), Niemcy, 146 Halberstadt, Saksonia-Anhalt (Sachsen-Anhalt), Niemcy, 70,92 Helsingborg, Skania (Skäne län), Szwecja, 149, 156 Heisinger - Fiolgade, Region Stołeczny (Hovedstaden), Dania 149, 175 Hesja (Hessen), Niemcy 129, 150, 201 Hiddensee, wyspa, Niemcy 110, 172
Indeks nazw geograficznych Hildesheim, Dolna Saksonia (Niedersachsen) 59, 184, 188 Hohnstein, Saksonia (Sachsen) 108 Holandia (Nederland) 101,144 Hradec Krâlové, kraj hradecki (Krâlovéhradecky kraj), Czechy 113 Hrubâ Skala, kraj liberecki (Libereckÿ kraj), Czechy 162 Ińsko (Nörenberg), pow. stargardzki, woj. zachodniopomorskie 21-23 Janovice, zob. Rÿmafov - Janovice Javornik, kraj ołomuniecki (Olomoucky kraj), Czechy 113, 158 Jerichow, Saksonia-Anhalt (Sachsen-Anhalt), Niemcy 188 Jerozolima (Yerushalayim), Izrael 98 Jifikov-Sovinec, kraj morawsko-śląski (Moravskoslezsky kraj), Czechy 118 Jüterbog, Brandenburgia (Brandenburg), Niemcy 100 Kalisz Pomorski (Kallies), pow. drawski, woj. zachodniopo morskie 13, 19, 25, 28, 46,49-59, 63, 68, 75-77, 84, 95, 103, 105-107,109,111,112,115,116,120-122,126,127,129,132, 133,146,147,150,154-159,162-165,167,168,170,171,175, 176, 178, 179, 181, 187, 192-196 Källandsö, Västra Götaland, Szwecja 156 Kamieniec Ząbkowicki (Kamenz), pow. ząbkowicki, woj. dol nośląskie 13 Kamień Pomorski (Cammin in Pommern), woj. zachodniopo morskie 46, 56, 59, 66, 149, 150, 154, 156, 162, 170, 174 Karkonosze (Riesengebirge), pasmo górskie w Sudetach Za chodnich 126 Kije (Kay), pow. zielonogórski, woj. lubuskie 14 Kłajpeda (Klaipéda), rejon miejski (Klaipédos miesto savivaldybé) Litwa, 92, 146, 156, 180, 181, 188, 190 Koblentz, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vorpommern) 22 Kolonia (Köln), Nadrenia Północna-Westfalia (Nordrhein-West falen), Niemcy 59, 104, 130, 140-143, 145, 146 Kołbacz (Kolbatz), pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie
116,118,156,164, 174 Kołobrzeg (Kolberg), woj. zachodniopomorskie 46, 56, 57, 59, 68, 75, 87, 92, 106-108, 110, 149, 150, 154, 160, 162, 164, 170, 174 Kopenhaga (Kobenhavn), Dania 110,117,136,138,139,142,156 Kostrzyn nad Odrą (Küstrin), pow. gorzowski, woj. lubuskie 12, 13, 17, 19,22, 23, 25, 29,40,46, 50, 52, 55-58, 63,68, 70, 77, 81, 84, 91-94, 96-99, 104, 105, 108, 109, 114, 118, 121, 123, 132,133,144,145,153,154,156-158,160-162,165,167,168, 170,171,175,176,186,187, 192-196, 206 Kostrzyn nad Odrą-Stare Miasto 29 Kostrzyn nad Odrą, ul. Gimnazjalna, dawniej Szkolna (Schul straße) 29 Koszalin (Köslin), woj. zachodniopomorskie 17, 26, 29, 56, 87, 115,164, 187, 188 Kozłów (Kozlow), pow. gliwicki, woj. śląskie 94 Kożuchów (Freystadt in Schlesien), pow. nowosolski, woj. lu buskie 21, 90 Kożuchów - Rynek 90 Königshofen, zob. Bad Königshofen im Grabfeld 146 Kogę, Zelandia (Sjaelland), Dania 138 Krajkowo, pow. poznański, woj. wielkopolskie 20 Kraków, woj. małopolskie 113 Krosno Odrzańskie (Crossen an der Oder), woj. lubuskie 13, 17,19,23, 25, 29, 30,40,41, 46-48, 50, 55, 57, 61,63,67,68, 87,107,109,131,139,140,141,162, 163,174,175, 186,187, 193, 199, 200 Krosno Odrzańskie-Karcze 41 237 Krosno Odrzańskie, pl. Bolesława Prusa 41 Krosno Odrzańskie-Stare Miasto 40 Krosno Odrzańskie, ul. Ariańska 40 Krosno Odrzańskie, ul. Murna 40 krośnieński powiat 29 Kuchta (Küchensee), jezioro, woj. zachodniopomorskie 34 Kunowice (Kunersdorf), pow. słubicki, woj. lubuskie 14 Kunowo (Kunow an der Straße), pow. stargardzki, woj. lubuskie 170 Kwidzyn (Merienwerder), woj. pomorskie 184 Landskrona,
Skania (Skâne län), Szwecja 139 Legnica (Liegnitz), woj. dolnośląskie 20, 49, 136 Legnica-Rynek 136 Legnica, ul. Piekarska 49 Legnica, ul. Wjazdowa 49 Lemgo, Nadrenia Północna-Westfalia (Nordrhein-Westfalen), Niemcy 134, 158 Lipiany (Lippehne), pow. pyrzycki, woj. zachodniopomorskie 12 Lipie (Arnhausen), pow. świdwiński, woj. zachodniopomorskie 26 Lipsk (Leipzig), Saksonia (Sachsen), Niemcy 108,118,121,177, 200 Litomëfice, kraj ustecki (Ùsteckÿ kraj), Czechy 104 Litwa (Lietuva) 19, 150, 180 Londyn (London), Anglia, Wielka Brytania 146 Lubeka (Lübeck), Szlezwik-Holsztyn (Schleswig-Holstein), Niemcy 107, 115,121, 128, 144, 151, 156, 160, 172, 173 Lubsko (Sommerfeld), pow. żarski, woj. lubuskie 13, 19, 23, 41, 46, 47,48, 50, 56, 57, 72, 186, 187, 199 lubuskie, województwo 13, 21, 29, 30, 38, 41 Lubusz (Lebus), Brandenburgia (Brandenburg), Niemcy 13 Lund, Skania (Skâne län), Szwecja 118, 129, 144, 156 Lüneburg, Dolna Saksonia (Niedersachsen), Niemcy 66, 108, 115, 117, 124, 128, 129, 134, 154 Łęknica (Löcknitz), rzeka (prawy dopływ Szprewy) 13 Łobez (Labes), woj. zachodniopomorskie 26 Łochowice (Lochwitz), pow. krośnieński, woj. lubuskie, 23 Łotwa (Latvija) 19,94,99,101,108,116, 144,146,148,150,156, 172, 180, 196, 201 Maasholm, Szlezwik-Holsztyn (Schleswig-Holstein) Niemcy, 154 Malbork (Marienburg), woj. pomorskie 67,68,92,130,156,174, 177,180, 188,189 Malchin, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vor pommern), Niemcy 156 Marianowo (Marienfließ), pow. stargardzki, woj. zachodnio pomorskie 150 Meklemburgia (Mecklenburg), Niemcy 11, 66, 86, 92,138,139, 151, 152, 155,
181,203 Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vorpommern), Niemcy 92, 152,155, 181 Merseburg, Saksonia-Anhalt (Sachsen-Anhalt), Niemcy 121 Mieleszynek, pow. wieruszowski, woj. łódzkie 158 Międzyrzecz (Meseritz), woj. lubuskie 21, 22, 23, 70, 113, 140, 144, 160, 170, 174, 201 Minden, Nadrenia Północna-Westfalia (Nordrhein-Westfalen), Niemcy 128 Mironice (Himmelstadt), pow. gorzowski, woj. lubuskie 19 Mirosławiec (Märkisch Friedland), pow. wałecki, woj. zachod niopomorskie 113, 201 Mittweida, Saksonia (Sachsen), Niemcy 126, 136 Miśnia (Meißen), Saksonia (Sachsen), Niemcy 129,132,136,175
238 Indeks nazw geograficznych Moguncja (Mainz), Nadrenia-Palatynat (Rheinland-Pfalz), Niemcy 130, 140 Mosina, pow. poznański, woj. wielkopolskie 20 myśliborski, powiat 26 Myślibórz (Soldin), woj. zachodniopomorskie 12,13,17-19,23, 25-27, 41, 42, 44, 46, 47, 49, 50, 55-59, 61, 64-66, 68-70, 75-77,81,82,84-86,94-96, 98,104-106,111,112,114,116, 119, 120-122, 128, 129, 132, 133, 135, 137, 146-151, 153, 155, 157-159, 163-167, 169-176, 186, 187, 189, 190, 195, 196, 199, 200,202 Myślibórz, ul. Pomorska, 19 26 Myślibórz, ul. Ratuszowa, dawniej Mariana Buczka 41, 84, 189 Nadrenia (Rheinland), Niemcy 66, 144, 158 Nadrenia-Palatynat (Rheinland-Pfalz), Niemcy 152 Nadrenia Północna-Westfalia (Nordrhein-Westfalen), Niemcy 158 Nauen, Nrandenburgia (Brandenburg), Niemcy 183, 188 Næstved, Zelandia (Sjælland), Dania 138 Nehvizdky (Male Nehvizdy), kraj środkowoczeski (Stfedoćesky kraj), Czechy 95 Neubrandenburg, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklen burg-Vorpommern), Niemcy 138, 155 Niemcy (Deutschland) 22,59,75,84,99-101,110,118,134,139, 142, 148, 162, 176, 196, 200 Norwegia (Norge) 17, 124, 128, 148 Norymberga (Nürnberg), Bawaria (Beyern), Niemcy 84,94,95, 98, 106, 158, 200 Noteć (Netze), rzeka, prawy dopływ Warty 12-14 Nowe Warpno (Neuwarp), pow. policki, woj. zachodniopomor skie 128 Nyköping, Södermanland, Szwecja 156 Obra, rzeka, lewy dopływ Warty 13 Odra (Oder), rzeka 11-14 Oleśnica (Oels), woj. dolnośląskie 20 Oliwna Góra (Dżabal at-Tur/ Har ha-Zeitim), góra, Palestyna/ Izrael 107 Ołomuniec (Olomuc), kraj ołomuniecki (Olomouckÿ kraj), Czechy 106 Opalenica, pow. nowotomyski, woj.
wielkopolskie 113 Opawa (Opava), kraj morawsko-śląski (Moravskoslezskÿ kraj), Czechy 65, 113, 118 Opoćno, kraj hradecki (Krâlovéhradeckÿkraj), Czechy 126,129 Opole (Oppeln), woj. opolskie 160, 162 Oslo, Norwegia 98 Ostrawa (Ostrava), kraj morawsko-śląski (Moravskoslezskÿkraj), Czechy 95, 113 Ośno Lubuskie (Drossen), pow. słubicki, woj. lubuskie 13, 19, 25, 41, 61, 64, 66-68, 85-87, 105, 106, 134-136, 152, 153, 163-165, 167-176, 196, 199 Ośno Lubuskie, ul. Szeroka 41 Oybin, Saksonia (Sachsen), Niemcy 113 Pasewalk, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vor pommern), Niemcy 117, 118, 128, 149, 155, 162 Pärnu (Parnawa), Estonia 108 Peitz, Brandenburgia (Brandenburg), Niemcy 13 Pełczyce (Bernstein), pow. choszczeński, woj. zachodniopomor skie 12 Piana (Peene), rzeka, Niemcy 14 Pirna, Saksonia (Sachsen), Niemcy 156, 200 Polkowice, woj. dolnośląskie 112, 144, 154 Polska Wieś, zob. Wołów - Polska Wieś 20 Połczyn-Zdrój (Bad Polzin), pow. świdwiński, woj. zachodnio pomorskie 26 Połtawa (Poltava), Ukraina 184 Pomorze (Pommern) 11, 86, 144, 190, 203 Pomorze Zachodnie 12, 19, 43, 50, 54, 56, 57, 59, 68, 86, 106, 115, 162, 170, 180, 199, 201, 203 Poznań, woj. wielkopolskie 17, 19,20 30,106,111,144,190,201 Poznań-Ostrów Tumski 20, 144 Poznań-Stare Miasto 20 Poznań, ul. Dominikańska 111 Poznań, ul. Garbary 111 Poznań, ul. Wielka 111 Poznań, ul. Za Bramką 144 Poznań - Wzgórze Św. Wojciecha 144 Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka (Thorn-Eberswalder Ur stromtal) 12 Praga (Praha), Czechy 95, 108 Pravy, kraj pardubicki (Pardubickÿ kraj), Czechy 129 Prostéjov (Prościejów), kraj ołomuniecki
(Olomouckÿ kraj), Czechy 115 Puck (Putzig), woj. pomorskie 180 Pyrzyce (Pyritz), woj. zachodniopomorskie 188 Ravensburg, Badenia-Wirtembergia (Baden-Württemberg), Niemcy 146 Rąpice (Rampitz), pow. słubicki, woj. lubuskie 13 Rehberg, zob. Woldegk-Rehberg, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vorpommern), 128, 152, 156 Ręcz (Reetz), pow. choszczeński, woj. zachodniopomorskie 12, 13,18,19,22,25, 27,42,46,48,50,53-58, 60,65, 73,93-95, 101-103, 132, 133, 143, 181, 182, 194, 200 Ręcz, ul. Ratuszowa 27 Reszel (Rößel), pow. kętrzyński, woj. warmińsko-mazurskie 168 Rochlitz, Saksonia (Sachsen), Niemcy 121 Rockenstuhl, Turyngia (Thüringen), Niemcy 149 Rosja (Rossija) 184, 185 Roskilde, Zelandia (Sjælland), Dania 138 Rostock, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vor pommern), Niemcy 117, 124, 128, 136, 138, 156 Rościn (Rostin), pow. myśliborski, woj. zachodniopomorskie 23 Rugia (Rügen), wyspa 196 Rurzyca, rzeka (prawy dopływ Odry) 12 Rzeszów, woj. podkarpackie 152 Rzym (Roma), Lacjum (Lazio), Włochy 138, 192 Rychnov nad Kneżnou, kraj hradecki (Kràlovéhradeckÿ kraj), Czechy 94, 95, 98 Rÿmafov-Janovice, kraj morawsko-śląski (Moravskoslezskÿ kraj), Czechy 146 Saksonia (Sachsen), Niemcy 11, 59,117,124,128,143,156,162, 175, 178, 195, 196, 200 Saksonia-Anhalt (Sachsen-Anhalt), Niemcy 158 Saksonia Dolna (Niedersachsen), Niemcy 143, 162, 178 Sarbinowo (Zorndorf), pow. myśliborski, woj. zachodniopo morskie 14 Schmalkalden, Turyngia (Freistaat Thüringen), Niemcy, 124 Schwerin, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vorpommern), Niemcy 94 Schwielochsee, jezioro, Brandeburgia
(Brandenburg), Niemcy 13 Siedlęcin (Boberröhrsdorf), pow. karkonoski, woj. dolnośląskie, 20 Sigulda, powiat Sigulda, Łotwa 146 Skandynawia 57, 99, 110, 162, 170,196, 200 Skarszewy (Schöneck in Westpreußen), pow. starogardzki, woj. pomorskie 180 Slagelse, Zelandia (Sjælland), Dania 94, 136, 139, 144
Indeks nazw geograficznych 239 Sławno (Schlawe), woj. zachodniopomorskie 68, 87 świdwiński, powiat 26 Słońsk (Sonnenburg), pow. sulęciński, woj. lubuskie 13, 18, 22 Tallin, prowincja Haarju (Harju maakond), Estonia 156 Słowacja (Slovensko), 99 Tartu (Dorpat), prowincja Tartu (Tartu maakond), Estonia 108, Soest, Nadrenia Północna-Westfalia (Nordrhein-Westfalen), 156 Niemcy 149 Templin, Brandenburgia (Brandenburg), Niemcy 138 Solura (Solothurn), kanton Solura (Kanton Solothurn), Szwaj Torgau (Torgawa), Saksonia (Sachsen), Niemcy 94, 108, 175 caria 146, 156 Toruń (Thorn), woj. kujawsko-pomorskie 22, 54, 70, 72, 90, 92, Sonnefeld, Bawaria (Bayern), Niemcy 183 94, 112, 113, 162, 174, 180 Soro, Zelandia (Sjaelland), Dania 117 Toruń - Rynek Staromiejski 162 Sovinec, zob. Jifikov - Sovinec Torzym (Sternberg), pow. sulęciński, woj. lubuskie 13 Spandau, zob. Berlin-Spandau 139 Trebsen, Saksonia (Sachsen), Niemcy 121 Stare Drawsko (Alt Draheim), pow. drawski, woj. zachodniopo Trewir (Trier), Nadrenia-Platynat (Rheinland-Pfalz), Niemcy morskie 44, 115, 121, 150, 154, 155, 162, 165, 201 130 Stargard, woj. zachodniopomorskie 17,22, 27,46, 50,56, 57,59, Trzcińsko-Zdrój (Bad Schönfließ), pow. gryfiński, woj. zachod 60,66,67, 92,99, 108, 111, 113,115, 116, 118, 121,126, 128, niopomorskie 12 130,132,146,150,156,160,162,164,165,170,174,181-183, Trzebiatów (Treptow an der Rega), pow. gryficki, woj. zachod 185, 186, 188,190 niopomorskie 146, 150 Stargard, ul. Szewska 126, 130 Trzebnica (Trebnitz), woj. dolnośląskie 20 Steinheim an der Murr, Badenia-Wirtembergia (Baden-Würt Turaida, powiat
Sigulda, Łotwa 156,160,188 temberg), Niemcy 33 Turyngia (Freistaat Thüringen), Niemcy 138, 149, 175 Stendal, Saksonia-Anhalt (Sachsen-Anhalt), Niemcy 130,138 Uelzen, Dolna Saksonia (Niedersachsen), Niemcy 117, 162 Stobrawa (Stobber/ Stöbber), rzeka, lewy dopływ Starej Odry 13 Uznam (Usedom), wyspa 14, 196 Stolpen, Saksonia (Sachsen), Niemcy 117 Velten, Brandenburgia (Brandenburg), Niemcy 183 Stralsund, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg- Villingen (Villingen-Schwenningen), Badenia-Wirtembergia -Vorpommern), Niemcy 56, 65, 87, 92, 94, 98, 99, 108, 110, (Baden-Württemberg), Niemcy 103, 144 116,117,124,126,128,130,131,136,138,139,144,146,155, Wagenitz, Brandenburgia (Brandenburg), Niemcy 87, 185 156, 162, 164, 168, 172, 178, 180, 181, 188 Warszawa, woj. mazowieckie 178 Strasburg (Strasbourg), Grand Est, Francja 155 Warta, miasto, pow. sieradzki, woj. łódzkie 51 Strzelce Krajeńskie (Friedeberg (Neumark)), pow. strzelecko- Warta, rzeka, prawy dopływ Odry 12, 13, 14 -drezdenecki, woj. lubuskie 22, 200 Wernigerode, Saksonia-Anhalt (Sachsen-Anhalt), Niemcy 115 Stuer, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vor Węgry (Magyarorszâg) 99, 111, 113, 129, 150 pommern), Niemcy 129, 152 Widuchowa (Fiddichow), pow. gryfiński, woj. zachodniopo sulechowski, powiat 30 morskie 12 Sulechów (Züllichau), pow. zielonogórski, woj. lubuskie 13, 14, Wiedeń (Wien), Austria 108, 146, 174 19,25, 30, 39-41,46-52,55, 56, 61, 65,66, 68-72, 75,77, 78, Wielka Brytania (United Kingdom) 184 80, 81, 83, 84, 86, 90, 91, 100, 102, 105, 106, 116, 117, 124, Wiesbaden, Hesja (Hessen), Niemcy 140, 156
127,129,136,140,150-154,157,158,164,166,168-171,174, Wilno (Vilnius), rejon miejski (Vilniaus miesto savivaldybé), 175, 179-185, 192, 194-197, 199, 202 Litwa 152, 164, 168, 177 Sulechów, ul. Ignacego Łukasiewicza, dawniej Zamkowa 19, Wismar, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vor pommern), Niemcy 115, 117, 128, 142, 146, 154, 167 39-41,46,48-52, 56, 72, 75, 78, 86, 90, 158, 184 Sulechów, ul. Mikołaja Kopernika 19, 39, 41, 46, 48-52, 55, 56, Witków (Wittgendorf), pow. żagański, woj. lubuskie 20, 71 86,100, 117, 129, 136, Wittenberga (Lutherstadt Wittenberg), Saksonia-Anhalt (Sach sulęciński, powiat 41 sen-Anhalt), Niemcy 59, 94,98,104,113,121,132,139,164, 182, 183, 196 Sund (Oresund/Öresund), cieśnina na Morzu Bałtyckim, Dania/ Szwecja 139 Wittstock, Brandeburgia (Brandenburg), Niemcy 188 Szamotuły, woj. wielkopolskie 201 Wleń (Lähn), pow. lwówecki, woj. dolnośląskie 20, 134, 144 Szczecin (Stettin), woj. zachodniopomorskie 14, 17, 22, 23, Wodzisław Śląski (Loslau) woj. śląskie, 111 27-31,37,40, 46, 70, 101, 115, 126, 150, 187, 196 Woldegk, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vor Szkocja (Scotland), Wielka Brytania 117, 118, 124, 128, 134 pommern), Niemcy 128, 152, 155, 156 Szlezwik (Schleswig), Niemcy 142 Woldegk-Rehberg, Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklen Szlezwik-Holsztyn (Schelswig-Holstein), Niemcy 152 burg-Vorpommern) 128, 152, 156 Szprewa (Spree), rzeka, lewy dopływ Haweli 13, 182 Wolin (Wollin), miasto, pow. kamieński, woj. zachodniopomor Szprotawa (Sprottau), pow. żagański, woj. lubuskie 21 skie 92 Szwajcaria (Schweiz/Suisse/Svizzera/Svizra)
75, 100, 146, 148, Wolin (Wollin), wyspa 14, 196 196, 200 Wołów-Polska Wieś, woj. dolnośląskie 20 Szwecja (Sverige) 17,19,116,126,128,148,156,176,181,196,201 Wormacja (Worms) Nadrenia-Palatynat (Rheinland-Pfalz), Śmigiel (Schmiegel), pow. kościański, woj. wielkopolskie 20,126 Niemcy 140, 141, 162 Święte, pow. stargardzki, woj. zachodniopomorskie 183 Wrocław (Breslau), woj. dolnośląskie 20, 48, 99, 158, 160 Świętokrzyskie, góry 45 Wrocław-Ostrów Tumski 20 Świdnica (Schweinitz), pow. zielonogórski, woj. lubuskie 17,30,41 Wrocław-Plac Nowy Targ 99 Świdwin (Schivelbein), woj. zachodniopomorskie 18, 19, 22, Wrocław-Przedmieście Świdnickie 20,48, 158 26, 200 Wrocław, ul. Więzienna 20
240 Indeks nazw geograficznych Wschowa (Fraustadt), woj. lubuskie 21 zachodniopomorskie, województwo 26-28, 30, 31, 37, 40 Zalew Szczeciński (Stettiner Haff) 196 Zeitz, Saksonia-Anhalt (Sachsen-Anhalt), Niemcy 121 Zielona Góra (Grünberg in Schlesien), woj. lubuskie 17,21, 22, 30,39,41, 160, 174 Złocieniec (Falkenburg), pow. drawski, woj. zachodniopomor skie 13, 18, 25, 30, 46,49, 55, 56, 57, 58, 59 Złote Góry (Rychlebskć hory), pasmo górskie w Sudetach Wschodnich 158 Zwickau, Saksonia (Sachsen), Niemcy 158 Żagań (Sagan), woj. lubuskie 48, 71, 136 żarski, powiat 41 Żary (Sorau), woj. lubuskie 48, 71 |
| adam_txt | |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | |
| author | Poklewska-Koziełł, Magdalena |
| author_GND | (DE-588)1235842878 |
| author_facet | Poklewska-Koziełł, Magdalena |
| author_role | aut |
| author_sort | Poklewska-Koziełł, Magdalena |
| author_variant | m p k mpk |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV049320693 |
| classification_rvk | NF 1630 |
| ctrlnum | (OCoLC)1355872750 (DE-599)BVBBV049320693 |
| discipline | Geschichte |
| discipline_str_mv | Geschichte |
| era | Geschichte 2022 gnd Geschichte 1400-1800 gnd |
| era_facet | Geschichte 2022 Geschichte 1400-1800 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV049320693</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20241212</controlfield><controlfield tag="007">t|</controlfield><controlfield tag="008">230911s2022 xx a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788360109779</subfield><subfield code="9">978-83-60109-77-9</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1355872750</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV049320693</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-188</subfield><subfield code="a">DE-29</subfield><subfield code="a">DE-19</subfield><subfield code="a">DE-M515</subfield><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">HIST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">NF 1630</subfield><subfield code="0">(DE-625)125211:1303</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Poklewska-Koziełł, Magdalena</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1235842878</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Późnośredniowieczne i nowożytne kafle z terenu Nowej Marchii</subfield><subfield code="b">= Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark)</subfield><subfield code="c">Magdalena Poklewska-Koziełł</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark)</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Poznań</subfield><subfield code="b">Muzeum archeologiczne w Poznaniu</subfield><subfield code="c">2022</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">240 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Diagramme, Karten</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Biblioteka Fontes Archeologici Posnanienses</subfield><subfield code="v">volumen 27</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Inhaltsverzeichnis, Titelseite und Zusammenfassung in polnischer und englischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 2022</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1400-1800</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Kachel</subfield><subfield code="0">(DE-588)4162968-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Mittelalterliche Archäologie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4138633-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Neuzeitliche Archäologie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4294051-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Funde</subfield><subfield code="0">(DE-588)4071507-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Kachelofen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4029131-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Neumark</subfield><subfield code="0">(DE-588)4217964-6</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Neumark</subfield><subfield code="0">(DE-588)4217964-6</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Kachel</subfield><subfield code="0">(DE-588)4162968-1</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Kachelofen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4029131-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Funde</subfield><subfield code="0">(DE-588)4071507-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Geschichte 1400-1800</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Mittelalterliche Archäologie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4138633-4</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="2"><subfield code="a">Neuzeitliche Archäologie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4294051-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 2022</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Biblioteka Fontes Archeologici Posnanienses</subfield><subfield code="v">volumen 27</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV000895445</subfield><subfield code="9">27</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Ortsregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">DHB</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20241212</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">DHB_BSB_FID</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">930.1</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0903</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">930.1</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">090513</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">930.1</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0903</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034581630</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Neumark (DE-588)4217964-6 gnd Polen (DE-588)4046496-9 gnd |
| geographic_facet | Neumark Polen |
| id | DE-604.BV049320693 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T22:43:16Z |
| indexdate | 2025-01-27T11:02:03Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788360109779 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034581630 |
| oclc_num | 1355872750 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-188 DE-29 DE-19 DE-BY-UBM DE-M515 DE-12 |
| owner_facet | DE-188 DE-29 DE-19 DE-BY-UBM DE-M515 DE-12 |
| physical | 240 Seiten Illustrationen, Diagramme, Karten |
| psigel | BSB_NED_20241212 DHB_BSB_FID |
| publishDate | 2022 |
| publishDateSearch | 2022 |
| publishDateSort | 2022 |
| publisher | Muzeum archeologiczne w Poznaniu |
| record_format | marc |
| series | Biblioteka Fontes Archeologici Posnanienses |
| series2 | Biblioteka Fontes Archeologici Posnanienses |
| spelling | Poklewska-Koziełł, Magdalena Verfasser (DE-588)1235842878 aut Późnośredniowieczne i nowożytne kafle z terenu Nowej Marchii = Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) Magdalena Poklewska-Koziełł Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) Poznań Muzeum archeologiczne w Poznaniu 2022 240 Seiten Illustrationen, Diagramme, Karten txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Biblioteka Fontes Archeologici Posnanienses volumen 27 Inhaltsverzeichnis, Titelseite und Zusammenfassung in polnischer und englischer Sprache Geschichte 2022 gnd rswk-swf Geschichte 1400-1800 gnd rswk-swf Kachel (DE-588)4162968-1 gnd rswk-swf Mittelalterliche Archäologie (DE-588)4138633-4 gnd rswk-swf Neuzeitliche Archäologie (DE-588)4294051-5 gnd rswk-swf Funde (DE-588)4071507-3 gnd rswk-swf Kachelofen (DE-588)4029131-5 gnd rswk-swf Neumark (DE-588)4217964-6 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf Neumark (DE-588)4217964-6 g Kachel (DE-588)4162968-1 s Kachelofen (DE-588)4029131-5 s Funde (DE-588)4071507-3 s Geschichte 1400-1800 z DE-604 Polen (DE-588)4046496-9 g Mittelalterliche Archäologie (DE-588)4138633-4 s Neuzeitliche Archäologie (DE-588)4294051-5 s Geschichte 2022 z Biblioteka Fontes Archeologici Posnanienses volumen 27 (DE-604)BV000895445 27 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Ortsregister |
| spellingShingle | Poklewska-Koziełł, Magdalena Późnośredniowieczne i nowożytne kafle z terenu Nowej Marchii = Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) Biblioteka Fontes Archeologici Posnanienses Kachel (DE-588)4162968-1 gnd Mittelalterliche Archäologie (DE-588)4138633-4 gnd Neuzeitliche Archäologie (DE-588)4294051-5 gnd Funde (DE-588)4071507-3 gnd Kachelofen (DE-588)4029131-5 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4162968-1 (DE-588)4138633-4 (DE-588)4294051-5 (DE-588)4071507-3 (DE-588)4029131-5 (DE-588)4217964-6 (DE-588)4046496-9 |
| title | Późnośredniowieczne i nowożytne kafle z terenu Nowej Marchii = Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) |
| title_alt | Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) |
| title_auth | Późnośredniowieczne i nowożytne kafle z terenu Nowej Marchii = Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) |
| title_exact_search | Późnośredniowieczne i nowożytne kafle z terenu Nowej Marchii = Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) |
| title_exact_search_txtP | Późnośredniowieczne i nowożytne kafle z terenu Nowej Marchi = Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) |
| title_full | Późnośredniowieczne i nowożytne kafle z terenu Nowej Marchii = Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) Magdalena Poklewska-Koziełł |
| title_fullStr | Późnośredniowieczne i nowożytne kafle z terenu Nowej Marchii = Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) Magdalena Poklewska-Koziełł |
| title_full_unstemmed | Późnośredniowieczne i nowożytne kafle z terenu Nowej Marchii = Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) Magdalena Poklewska-Koziełł |
| title_short | Późnośredniowieczne i nowożytne kafle z terenu Nowej Marchii |
| title_sort | poznosredniowieczne i nowozytne kafle z terenu nowej marchii late medieval and modern stove tiles from the new march neumark |
| title_sub | = Late medieval and modern stove tiles from the New March (Neumark) |
| topic | Kachel (DE-588)4162968-1 gnd Mittelalterliche Archäologie (DE-588)4138633-4 gnd Neuzeitliche Archäologie (DE-588)4294051-5 gnd Funde (DE-588)4071507-3 gnd Kachelofen (DE-588)4029131-5 gnd |
| topic_facet | Kachel Mittelalterliche Archäologie Neuzeitliche Archäologie Funde Kachelofen Neumark Polen |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034581630&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| volume_link | (DE-604)BV000895445 |
| work_keys_str_mv | AT poklewskakoziełłmagdalena poznosredniowieczneinowozytnekaflezterenunowejmarchiilatemedievalandmodernstovetilesfromthenewmarchneumark AT poklewskakoziełłmagdalena latemedievalandmodernstovetilesfromthenewmarchneumark |