Pogoda i klimat regionów południowobałtyckich od końca XIV do początków XVI w. w źródłach narracyjnych:
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Book |
| Language: | Polish |
| Published: |
Toruń
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
2022
|
| Subjects: | |
| Online Access: | Inhaltsverzeichnis Abstract Literaturverzeichnis Register // Personenregister Register // Ortsregister |
| Physical Description: | 299 Seiten Karten, Diagramme 23 cm |
| ISBN: | 9788323149354 |
Staff View
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV048647928 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20230308 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 230112s2022 |||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788323149354 |9 978-83-231-4935-4 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1358705156 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV048647928 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a HIST |q DE-12 |2 fid | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Oliński, Piotr |d 1965- |e Verfasser |0 (DE-588)1139849662 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Pogoda i klimat regionów południowobałtyckich od końca XIV do początków XVI w. w źródłach narracyjnych |c Piotr Oliński |
| 264 | 1 | |a Toruń |b Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika |c 2022 | |
| 300 | |a 299 Seiten |b Karten, Diagramme |c 23 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1360-1510 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 7 | |a Kronika |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Klimat |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Pamiętniki i wspomnienia |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Pogoda |2 dbn | |
| 650 | 0 | 7 | |a Klima |0 (DE-588)4031170-3 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Wetter |0 (DE-588)4065852-1 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Chronik |0 (DE-588)4127914-1 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Bałtyk (morze ; część południowa) |2 dbn | |
| 651 | 7 | |a Niemcy |2 dbn | |
| 651 | 7 | |a Polska |2 dbn | |
| 651 | 7 | |a Region bałtycki |2 dbn | |
| 651 | 7 | |a Ostsee |z Süd |0 (DE-588)4126196-3 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Deutschland |0 (DE-588)4011882-4 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Ostsee |z Süd |0 (DE-588)4126196-3 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Deutschland |0 (DE-588)4011882-4 |D g |
| 689 | 0 | 2 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 0 | 3 | |a Wetter |0 (DE-588)4065852-1 |D s |
| 689 | 0 | 4 | |a Klima |0 (DE-588)4031170-3 |D s |
| 689 | 0 | 5 | |a Chronik |0 (DE-588)4127914-1 |D s |
| 689 | 0 | 6 | |a Geschichte 1360-1510 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 776 | 0 | 8 | |i Erscheint auch als |n Online-Ausgabe |z 978-83-231-4936-1 |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Ortsregister |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |n DHB | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20230308 | |
| 940 | 1 | |q DHB_BSB_FID | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034022770 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 910 |e 22/bsb |f 09031 |g 43 |
| 942 | 1 | 1 | |c 910 |e 22/bsb |f 09031 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 910 |e 22/bsb |f 09024 |g 43 |
| 942 | 1 | 1 | |c 910 |e 22/bsb |f 09024 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 910 |e 22/bsb |f 09023 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 910 |e 22/bsb |f 09023 |g 43 |
Record in the Search Index
| _version_ | 1804184791559438336 |
|---|---|
| adam_text | Spis treści Wykaz skrótów......................................................................................... Podziękowania.......................................................................................... 11 13 Wstęp ........................................................................................................ Badania w ramach klimatologii historycznej...................................... Badania polskie nad klimatem w przeszłości...................................... Problemy periodyzacyjne klimatu okresu średniowiecznego............ Problemy dotyczące wykorzystania źródeł.......................................... Temat badań .......................................................................................... 15 15 20 27 35 38 Rozdział 1. Dotychczasowe rekonstrukcje klimatu Polski w XV w. na podstawie źródeł historycznych....................................................... 43 Rozdział 2. Rekonstrukcje klimatu XV w. na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem regionów północnych na podstawie wybranych źródeł pozahistorycznych..................................................... 69 Rozdział 3. Pogoda w II połowie XIV w................................................ Surowa zima czy surowe zimy lat 60. XIV w.? .................................... Opady i powodzie w II połowie XIV w................................................ Surowe zimy i powodzie w ostatnim dziesięcioleciu XIV w. w krajach nadbałtyckich ...................................................................... 75 75 77 Rozdział 4. Warunki pogodowe w I połowie XV w.
............................. Surowe zimy i powodzie w Prusach oraz Meklemburgii w pierwszym dziesięcioleciu XV w....................................................... Zimy i powodzie w początku drugiego dziesięciolecia XV w. ............ Powódź morska 1412 r. ........................................................................ Mokre lata 1415-1416? ........................................................................ Zmiennapogodawiatach 1417-1420 ................................................. Powódź na Żuławach w 1421 r............................................................. Zima 1422/23 r. ..................................................................................... Domniemana powódź, susza i deszcze w 1427 r. ............................... 93 85 93 101 102 105 112 114 114 120
8 Spis treści Powodzie i susza pod koniec lat 20. XV w.......................................... Surowe zimy I połowy lat ЗО. XV w.................................................... Sztormy jesienią 1436 i surowa zima 1436/37 r................................. Ulewy wiosną i latem 1438 r................................................................ Surowe zimy końca lat 30. i początku lat 40. XV w. ........................... Zmienna pogoda lat 40. XV w............................................................. 121 123 126 127 129 132 Rozdział 5. Trudne lata 50. XV w.......................................................... Deszczowe lata początku lat 50............................................................. Zima 1453/54 r. .................................................................................... Surowa zima 1454/55 czy 1455/56 r.?.................................................. Deszczowe lato i jesień 1455 i 1456 r................................................... Zima 1456/57 r. .................................................................................... Surowa zima 1457/58 r......................................................................... Zima 1458/59 r. .................................................................................... Surowa zima 1459/60 r......................................................................... 137 137 139 140 145 148 150 151 152 Rozdział 6. Zmienna pogoda lat 60. XV w............................................ Zimy, wiosny i lata I połowy lat 60. XV
w............................................ Sztorm z 16 na 17 listopada 1465 r. ..................................................... Powódź 2 lutego 1465 czy 1466 r.?....................................................... Powódź z początku kwietnia 1466 r. na Żuławach............................. Zmienna pogoda z przewagą okresów deszczowych w II połowie lat 60. XV w........................................................................................... 157 157 160 161 166 166 Rozdział 7. Susze I połowy lat 70. i surowe zimy II połowy lat 70. XV w. Dominacja susz w I połowie lat 70. XV w............................................ Zimy II połowy lat 70. XV w................................................................. 173 173 178 Rozdział 8. Umiarkowane lata 80. XV w................................................ Wiosna 1481 r........................................................................................ Lipcowa burza 1482 r............................................................................ Umiarkowana pogoda lat 80.................................................................. 183 183 183 187 Rozdział 9. Ostatnie dziesięciolecie XV i początek XVI w.................. Surowa zima 1490/91 i 1491/92 r......................................................... Łagodna zima 1492/93 r........................................................................ Zmienna zima 1493/94 i suche lato 1494 r.......................................... Surowa zima 1494/95 r......................................................................... Powodzie latem 1495
r.......................................................................... Surowa zima 1495/96 r......................................................................... 193 193 195 197 198 198 200
Spis treści 9 Wilgotny okres 1496-1497 ................................................................... Sztorm z 17 września 1497 r................................................................. Pogoda pod koniec XV w...................................................................... Początki XVI w...................................................................................... 201 202 216 217 Rozdział 10. Rekonstrukcje warunków termicznych i opadowych w poszczególnych sezonach w regionach południowobałtyckich w XV w. na podstawie źródeł narracyjnych.......................................... Temperatura.............................................................................................. Zimy z lat 1360-1510 ........................................................................... Wiosny z lat 1360-1510 ........................................................................ Lata z okresu 1360-1510 ....................................................................... Jesienie z lat 1360-1510 ........................................................................ Opady........................................................................................................ Zimy z lat 1360-1510 ........................................................................... Wiosny z lat 1360-1510 ........................................................................ Lata z okresu 1360-1510 ...................................................................... Jesienie zlat 1360-1510 ........................................................................
Rekonstrukcje temperatury i opadów dla lat 1360-1510 ....................... 221 222 222 224 226 228 230 230 231 234 236 238 Podsumowanie ......................................................................................... Wykaz diagramów.................................................................................... Wykaz map............................................................................................... Wykaz tabel.............................................................................................. Bibliografia............................................................................................... Indeks nazw osobowych.......................................................................... Indeks nazw geograficznych.................................................................... 241 243 247 249 251 283 294
Podsumowanie Zasadniczym celem pracy było zebranie możliwie licznych informacji zawartych w źródłach narracyjnych ze strefy nadbałtyckiej, uzupełnia nych innymi rodzajami źródeł pisanych, na temat pogody w regionach południowobałtyckich w XV w. i opisanie na ich podstawie warunków pogodowych. Dbano przy tym o podawanie oryginalnych przekazów źródłowych. Dla uzyskania ciągłości w trwaniu przedstawianych zja wisk atmosferycznych uwzględniono również ostatnie dziesięciolecia XIV w. i pierwsze dziesięciolecie XVI w. Wykorzystane źródła pochodzą głównie z rozmaitych ośrodków miejskich. Dla opisu końca XIV w. najczęściej wykorzystywano, oprócz Annales Jana Długosza, kronikę Johannesa von Posilge powstałą w pań stwie krzyżackim. WI połowie XV w. oprócz tych kronik więcej infor macji zawierały kroniki lubeckie Detmara z Lubeki i Hermanna Kor nera, a także kilka skandynawskich źródeł narracyjnych odnoszących się zwłaszcza do zlodowacenia Morza Bałtyckiego. WII połowie XV w. najczęściej były wykorzystywane źródła z terenu państwa krzyżackiego, a po 1466 r. Prus Królewskich i Prus Książęcych. Wiarygodność podawanych w źródłach informacji wydaje się duża, chociaż nie można wykluczyć pewnych wyolbrzymień i przeina czeń, rzadziej błędów w zakresie chronologii różnych zjawisk meteoro logicznych i obszarów, na których do nich dochodziło. Zdecydowanie najczęściej opisywano warunki zimowe. Największe wątpliwości budził zawsze zasięg zlodowacenia na Morzu Bałtyckim. Nie ma możliwości tak precyzyjnych ustaleń na ten temat, jakie są czynione obecnie w na ukach geograficznych751. Wydaje
się jednak, że ekstremalnie mroźne 751 Μ. Sztobryn, R. Wójcik, Μ. Miętus, Występowanie zlodzenia na Bałtyku ֊ stan obecny i spodziewane zmiany, [w:] Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę
242 Podsumowanie zimy cechowały się większymi chłodami w porównaniu np. z najchłod niejszymi zimami z okresu 1971-1990. W dotychczasowych badaniach opartych na źródłach historycz nych (Μ. Polaczkówna, Μ. Sadowski, R. Przybylak) wskazywano na chłodniejsze lata 50. i 60., a także na ekstremalnie ciepłą I połowę lat 70. XV w. Znaczną zmianę warunków pogodowych w połowie XV w. po twierdzają również badania dendrochronologiczne i pyłkowe. Podobne wyniki otrzymano na podstawie badań ze strefy nadbałtyckiej. Wydaje się, że w świetle analizowanych źródeł wyraźniej, aniżeli wynikało to z dotychczasowych studiów, można dostrzec ochłodzenie, które zapa nowało w latach 30. XV w. Wiele też wskazuje na to, że II połowa XV w. była chłodniejsza od I połowy tego stulecia. Natomiast z ostrożnością należy traktować stwierdzenia o postępującym w ciągu tego wieku ochłodzeniu. i społeczeństwo, zmiany, skutki ich ograniczenia, wnioski dla nauki, praktyki inżynier skiej i planowania gospodarczego. T. 1: Warunki klimatyczne i oceanograficzne w Polsce i na Bałtyku Południowym, pod red. J. Wibig, E. Jakusik, Warszawa 2012, s. 189-215.
Bibliografìa Źródła Źródła archiwalne Archiwum Diecezjalne w Pelplinie MS. 421, Chronica Pelplinensis, 1.1. Archiwum Państwowe w Gdańsku Rękopisy, 300, R/L.L, nr 9. Rękopisy, 300, R/LI, nr 3: Annales Prussiae. Archiwum Państwowe w Toruniu Akta Miasta Torunia, kat. II, XIII-28. Biblioteka Jagiellońska rękopis nr 5358 (Żegota). Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz Berlin-Dahlem Ordensbriefarchiv, nr 596, nr 602, nr 794, nr 962, nr 1015, nr 1146, nr 1495, nr 1820, nr 1842, nr 3128, nr 4705, nr 5391 (kopia), nr 6271, nr 6430a, nr 9321, nr10679, nr12474, 12481, nr 12482, nr 12755, nr 12803, nr 13932, nr14254, nr14258, nr 14365, nr 14705, nr14797, nr 14820, nr 14821, nr14864, nr14871, nr 15235, nr 15434, nr15771, nr 15849, nr 15917, nr16001, nr16037, nr 16686, nr 19045, nr19046, nr 19053, 19054, nr 28501, nr 28563. Ordensfolianten: 2a, 2c, 3. Źródła drukowane Acta capituli Gneznensis, [w:] Acta capitulorum пес non iudiciorum ecclesia- sticorum, ed. B. Ulanowski, vol. 1. Acta capitulorum Gneznensis, Pozna-
252 Bibliografia niensis et Vladislaviensis (1408-1530) (Monumenta medii aevi historica res gestas Poloniae illustrantia, 1.13. Acta capitulorum nec non iudiciorum ecclesiasticorum selecta, vol. 1), Cracoviae 1894. Acta capitulorum nec non iudiciorum ecclesiasticorum. I (1408-1530), [w:] Monumenta medii aevi historica res gestas Poloniae illustrantia, 1.13, Cra coviae 1894. Acta iudicii ecclesiastici Poznaniensis. Acta capitulorum nec non iudiciorum ecc lesiasticorum selecta, ed. B. Ulanowski, t. 2 (1403-1530), [w:] Monumenta medii aevi historica res gestas Poloniae illustrantia, 1.16, Cracoviae 1902. Acta officii consitorialis Leopoliensis antiquissima, ed. Guilelmus Rolny, Vol. 1 (1482-1489) (Zabytki dziejowe, wyd. Towarzystwa Naukowego we Lwo wie, II), Lwów 1927. Acten der Ständetage Preussens, Königlichen Anteils (Westpreussen), hrsg. v. F. Thunert, Bd. 1: 1466-1479, Danzig 1896. Akta kapituł z wieku XVI wybrane wydał В. Ulanowski, 1.1, cz. 1, Akta kapituł poznańskiej i włocławskiej (1519-1578), Acta historica res gestas Polniae illustrantia, t. 13, Kraków 1908. Akta Stanów Prus Królewskich, t. 3, cz. 1 (1492-1497), wyd. K. Górski, Μ. Bi skup (Fontes 50), Toruń 1961. Akta Stanów Prus Królewskich, t. 4, cz. 1 ( 1501 -1504), wyd. Μ. Biskup, K. Gór ski (Fontes 57), Toruń 1966. Akta Stanów Prus Królewskich, t. 5, cz. 1 (1506-1508), wyd. Μ. Biskup (Fontes 64), Warszawa-Poznań 1983. Akta Stanów Prus Królewskich, t. 5, cz. 2 (1508-1511), wyd. Μ. Biskup (Fontes 65), Warszawa-Poznań 1974. Alardus Lambert, Nordalbingia sive historia rerum praecipuarum in Nordalbinga a
temporibus Caroli Magni ad annum praesentim MDCXLIII, [w:] Monumenta inedita rerum germanicarum praecipue Cimbricarum, et Me- gapolensium, ed. E. J. de Westphalen, 1.1, Lipsiae 1739, szp. 1749-2006. Annales Anhaltini, hrsg. v. H. Waschke, Dessau 1911. Annales Cuiavienses, wyd. W. Kętrzyński, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 5, wyd. X. Liske, A. Lorkiewicz, W. Kętrzyński, T. Wierzbowski, F. Papée, S. Kwiatkowski, Lwów 1888, s. 885-889. Annales der Universität Greifswald, [w:] J. G. L. Kosegarten, Geschichte der Universität Greifswald mit urkundlichen Beilagen, Th. 2, Greifswald 1856, s. 157-200.
Bibliografia 253 Annales Essenbecenses a. 1020-1323, ed. G. Waitz, [w:] Monumenta Germaniae Historica, Scriptorum, T. 29, Hannoverae 1892, s. 221-228. Annales Glogovienses bis z. J. 1493 nebst urkundlichen Beilagen, [w:] Scripteres rerum Silesiacarum, Bd. 10, hrsg. v. H. Markgraf, Breslau 1877. Annales Islandorum Regii, a nato Christo ad Annum 1341, [w:] Scripteres re rum Danicarum medii aevi, fee. J. Langebek, t. 3, Hafniae 1774, s. 1-139. Annales Olivenses, wyd. W. Kętrzyński, [w:] Monumenta Poloniae Historica, է. 6, wyd. S. Kwiatkowski, L. Finkel, W. Kętrzyński, W. Bruchnalski, Kra ków 1893, s. 360-382. Annales Posnanienses, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 5, wyd. X. Liske, A. Lorkiewicz, W. Kętrzyński, T. Wierzbowski, F. Papée, S. Kwiatkowski, Lwów 1888, s. 874-884. Annales suecici medii aevi: Svensk medeltidsannalistik, kommenterad och utg. av Göte Paulsson, Lund 1974. Annales Wratislaviensis Antiqui et Annales Magistratus Wratislaviensis, ed. W. Arndt, [w:] Monumenta Germaniae Historica, Scriptorum, ed. G. H. Pertz, 1.19, Hannoverae 1866, s. 527-531. Annalista Thorunensis, [w:] Scripteres rerum Prussicarum, Bd. 3, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1866, s. 57-316. Annotata chronologica ex variis codicibus in archivis Svecicis, [w:] Scripteres re rum Danicarum medii aevi, collegit. J. Langebek, t. 4, Hafniae 1776, s. 618-623. Antiquitates Plocenses et adjunctarum Prezzin et Elbenav burggraviatus Magdeburgici dioeceseos Gomeranae, ed. J. Ch. Thorschmidt, Lipsiae 1725. Auszug aus den Annalibus Bardensibus Μ. Wichmanns, [w:] Pommersche Bi
bliothek, hrsg. V. J. C. Dähnert, Th. 2, Greifswald 1751, s. 169-175. Auszüge aus Stralsundischen Chroniken vom Jahre 1230 bis 1521, [w:] Stralsundische Chroniken, hrsg. v. G. Ch. F. Mohnike, D. E. H. Zober (Th. 1. Jo hann Berckmanns Stralsundische Chronik und die noch vohandenen Aus züge aus den alten verloren gegangenen Stralsundischen Chroniken nebst einem Anhänge, urkundliche Beiträge zur Kirchen- und Schulgeschichte Stralsunds enthaltend), Stralsund 1833, s. 159-224. Bernd Gysekes Hamburger Chronik 810-1542, [w:] Hamburgische Chroniken in niedersächsischer Sprache, hrsg. v. J. Μ. Lappenberg, Hamburg 1861, s. 1-192.
254 Bibliografia Bernt Stegmanns Hanseatische Chronik, hrsg. v. Th. Hirsch, [w:] Scriptores re rum Prussicarum, Bd. 5, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leip zig 1874, s. 544-577. Broderi Boissen Chronicon Slesvicense ab initio christianae religionis in provin ciám invectae usque ad annum 1530, [w:] Scriptores rerum Germanicarum praecipue Saxonicarum, t. 3, ed. ƒ. B. Mencken, Lipsiae 1730, s. 564-630. Bugenhagens Hamburgische Kirchenordnung, hrsg. v. C. Monckeberg, Ham burg 1861. Calendarium Plocense, wyd. W. Kętrzyński, [w:] Monumenta Poloniae Histo rica, է. 5, wyd. X. Liske, A. Lorkiewicz, W. Kętrzyński, T. Wierzbowski, E Papée, S. Kwiatkowski, Lwów 1888, s. 44-461. Caspar Henneberger, Erclerung der Preussischen grössern Landtaffel oder Map pen, Königsperg 1595. Caspar Schütz, Historia rerum Prussicarum, Zerbst 1592. Caspar Weinreichs Danziger Chronik, hrsg. v. Th. Hirsch, [w:] Scriptores rerum Prussicarum, Bd. 4, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1870, s. 725-800. Catalogus abbatum Saganensium, [w:] Scriptores rerum Silesiacarum, Bd. 1, hrsg. v. Gustav Adolf Stenzel, Breslau 1835, s. 173-528. Christoph Beyer des altern Danziger Chronik, [w:] Scirptores rerum Prussicarum, Bd. 5, hrsg. v. Μ. Hirsch, T. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1874, s. 440-491. Christoph Manlii, Gorlicensis patricii commentariorum rerum Lusaticarum Li bri VII, [w:] Scriptores rerum Lusaticarum, ed. Ch. G. Hoffmann, Vol. 1, Lipsia-Budissa 1719, s. 99-468. Chronica abbatum Beatae Mariae Virginis in Arena, [w:] Scriptores rerum Sile siacarum, Bd. 2, hrsg. v. G. A.
Stenzel, Breslau 1839, s. 156-286. Chronica Bychovca, [w:] Polnoe sobranie russkihletopisej, t. 32, pod red. zb., Moskva 1975, s. 128-173. Chronica novella de quarto opere bis 1435 Lüneburger Handschrift (Fassung D) und Cronica novella de secundo opere bis 1423 Linköpinger Hand schrift (Fassung В), [w:] Chronica novella des Hermann Korner, hrsg. v. J. Schwalm, Göttingen 1895, s. 135-532. Chronica novella des Hermann Korner, hrsg. v. J. Schwalm, Göttingen 1895. Chronica oder Handbüchlein Danziger Geschichte, gedruckt durch J. Rhode,
Bibliografia 255 Danzig 1594, hrsg. v. F. Schwarz, „Heimatblätter des deutscher Heimatbundens”, Jg, 3, H. 3-4. Danzig 1926. Chronica principium Poloniae, [w:] Scriptores rerum Silesiacarum, t. 1, hrsg. v. G. A. Stenzel, Breslau 1835, s. 38-172. Chronicon monasterii Claratumbensis ordinis cisterciensis auctore fratre Nico lao de Cracovia, wyd. W. Kętrzyński, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 6, wyd. S. Kwiatkowski, L. Finkel, W. Kętrzyński, W. Bruchnalski, Kra ków 1893, s. 429-480. Chronicon Sclavicum, quod vulgo dicitur parochi Suselensis, hrsg. v. E. Th. La- speyres, Lübeck 1865. Chronicon terrae Misnensis, publ. B. G. Struvius, [w:] Scriptores rerum Germanicarum praecipue Saxonicarum, ed. J. B. Mencken, Lipsiae 1728, t. 2, szp. 313-376. Chronicon Theodoria Engelhusii, continens res ecclesiae et reipublicae ab orbe condito ad ipsius usque tempora, [w:] Scriptorum Brunsvicensia illustran- tium tomus secundus, ed. G. W. Leibniz, Hanoverae 1710, s. 977-1143. Chronik des Jacob Twinger von Königshofen 1400 (1415), [w:] Die Chroniken der deutschen Städte vom 14. bis ins 16. Jahrhundert, Bd. 9 (Die Chroniken der oberrheinischen Städte. Straßburg, Bd. 2), Leipzig 1871. Chronik des Klosters Ribnitz, oryginał, к. 71v-72r na stronie internetowej https://digitale-bibliothek-mv.de/viewer/fullscreen/PPNlhasn 1121 пг2/ 143/ [dostęp z 5.03.2021]. Chronik Michael Steinbergs, hrsg. v. Th. Schönborn, [w:] Scriptores rerum Sile siacarum, Bd. 11 (Schweidnitzer Chronisten des XVI. Jahrhunderts, hrsg. v. A. Schimmelpfennig, Th. Schönborn), Breslau 1878, s. 117-176. Chronologia ab anno 266
ad 1430, [w:] Scriptores rerum Suecicarum medii aevi, ed. E. Μ. Fant, t. 1, Upsalae 1818, s. 22-32. Chronologia Rerum Danicarum Secunda, auctore Cornelio Hamsfortio Simbro Ab Anno Christi DCLXXXVTI. ad Annum MCCCCXLVIII., [w:] Scriptores Re rum Danicarum medii aevi, ed. J. Langebek, 1.1, Hafniae 1772, s. 266-334. Chronologia vetusta ab anno 1298 ad annum 1473, [w:] Scriptores rerum Sueci carum medii aevi, ed. E. Μ. Fant, 1.1, Upsalae 1818, s. 92-99. Codex epistolaris Vitoldi Magni Ducis Lithuaniae 1376-1430, coll. A. Procha ska (Monumenta Medii Aevi Historica Res Gestas Poloniae Illustrantia, t. 6), Cracoviae 1882.
256 Bibliografia Compilatoris veteris Trzemesznensis fragmenta, wyd. W. Kętrzyński, [w:] Mo numenta Poloniae Historica, t. 5, wyd. X. Liske, A. Lorkiewicz, T. Wierz bowski, W. Kętrzyński, E Papée, S. Kwiatkowski, Lwów 1888, s. 818-840. Cornelius Hamsfortius Cimber, Chronologia Rerum Danicarum Secunda ab anno Christi DCLXXXVII ad annum MCCCCXLVIII, [w:] Scriptores rerum Danicarum medii aevi, coll. J. Langebek, 1.1, Hafniae 1772, s. 266-344. Cromeri Martini, De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX, Basileae 1558. Curicke R., Der Stadt Dantzig Historische Beschreibung Worinne Von dero Uhr sprung, Situation, Regierungs-Art, geführten Kriegen, Religions- und Kir chen-Wesen aufhrlich gehandelt wird, Amsterdam-Dantzigk 1687. De expulsione ludaeorum, wyd. A. Semkowicz, [w:] Monumenta Poloniae Hi storica, t. 3, wyd. A. Bielowski, Lwów 1878, s. 785-789. Der sogenannten Rufus-Chronik zweiter Theil von 1395-1430, hrsg. v. K. Koppmann, [w:] Die Chroniken der deutschen Städte vom 14. bis ins 16. Jahrhun dert, Bd. 28 (Die Chroniken der niedersächsischen Städte. Lübeck, Bd. 3), Leipzig 1902, s. 1-342. Detmar-Chronik von 1101-1395 mit der Fortsetzung von 1395-1400 (zunächst bis 1386), hrsg. v. K. Koppmann, [w:] Die Chroniken der niedersächsi schen Städte. Lübeck, Bd. 1, Leipzig 1884, s. 189-597. Diarium Fratrum Minorum Stockholmensium ab a. 1008 ad a. 1502, [w:] Scripto res rerum Suesicarum medii aevi, ed. E. Μ. Fant, 1.1, Upsala 1818, s. 67-83. Diarium Minoritarum Wisbyensium ab anno 686 ad annum 1525, [w:] Scrip tores rerum Suecicarum medii aevi, ed. E. Μ. Fant, t. 1,
Upsalae 1818, s. 32-39. Die älteste Thorner Stadtchronik, hrsg. v. Μ. Toppen, „Zeitschrift des West preußischen Geschichtsvereins”, H. 42,1900, s. 117-181. Die Aufzeichnungen des Thorner Pfarrers Hieronymus Waldau (1190-1495), hrsg. v. O. Günther, „Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsver eins”, H. 49,1907, s. 221-251. Die Bremer Chronik von Rinesberch, Schene und Hemeling, [w:] Bremen. Die Chroniken der niedersächsischen Städte, Bd. 37, hrsg. v. H. Meinert, Bre men 1968. Die Chronik Heinrichs von Balsee, Stadtschreibers zu Wismar, ed. J. Crull, „Jahrbücher des Vereins für mecklemburgische Geschichte und Alter tumskunde”, Jg. 43, 1878, s. 165-186.
Bibliografia 257 Die Chronica Novella des Hermann Korner, hrsg. von J. Schwalm, Göttingen 1895. Die domstiftlichen Jahrbücher von 1388-1530, die älteste bekannte erzählen de Geschichtsquelle Bautzens, hrsg. v. R. Needon, [w:] „Bautzener Ge schichts-Blätter”, Jg. 1,1909, s. 9-11. Die Lateinische Chronik des Klosters Ribnitz, [w:] Die Chroniken des Klo sters Ribnitz, bearb. v. F. Techen, (Mecklemburgische Geschichtsquelleri), Schwerin 1909. Die Magdeburger Schöppenchronik, [w:] Die Chroniken der deutschen Städte vom 14. bis ins 16. Jahrhundert, Bd, 7 (Die Chroniken der niedersächsichen Städte. Magdeburg, Bd. 1), Leipzig 1869. Die Meissner Chronik. Von Erbauung der Stadt, bis zum Jahre 1588, hrsg. v. Moritz Grünewald, Th. 1, Hayn 1829. Die mittlere Chronik von Oliva (1356-1545), [w:] Scripteres Rerum Prussicarum, Bd. 5, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1874, s. 624-647. Die preussischen Geschichtschreiber des XVI. und XVII Jahrhunderts, hrsg. v. Μ. Toeppen, Leipzig 1881. Die Ratschronik von 1438-1482 (3. Fortsetzung d. Detmar-Chronik 2. Teil), [w:] Chroniken der deutschen Städte, Bd. 31 (Die Chroniken der nieder sächsischen Städte. Lübeck, Bd. 5, Th. 1), Lübeck-Stuttgart 1968, s. 1-285. Die Thommendorfsche Familienchronik, hrsg. v. A. Schimmelpfennig, [w:] Scriptores rerum Silesiacarum, Bd. 11 (Schweidnitzer Chronisten des XVI. Jahrhun derts), hrsg. v. A. Schimmelpfennig, Th. Schönborn, Breslau 1878, s. 1-116. Diplomata monasterii Clarae Tumbae, wyd. E. Janota, E К. Piekosiński, Kra kow 1865. Eine alte Stralsunder Chronik, hrsg. v. E. Zober, Stralsund
1842. Erste Fortsetzung der Detmar-Chronik von 1395-1399, hrsg. v. K. Koppmann, [w;] Die Chroniken der deutschen Städte vom 14. bis ins 16. Jahrhundert, Bd. 26, Leipzig 1899 (Die Chroniken der niedersächsischen Städte. Lübeck, Bd. 2), s. 73-114. Eyn kort uttoch der Wendeschen cronicon van etliken scheften disser lande unde stede, [w:] Hamburgische Chroniken in niedersächsischer Sprache, hrsg. v. J. Μ. Lappenberg, Hamburg 1861, s. 229-299. Faust L., Geschieht- und Zeit-Büchlein der weitberühmeten Churfürstlichen Stadt Meissen, Dresden 1588.
258 Bibliografia Fortsetzung zu Peter von Dusburgs Chronik von Conrad Bitschin, bearb. v. Μ. Top pen, [w:] Scripteres Rerum Prussicarum, Bd. 3, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Top pen, E. Strehlke, Leipzig 1866, s. 472-506. Franciscanermunken Peder Olsens collectanae (1104-1487), [w:] E. Jørgensen, Annales Danici medii aevi, Köbenhavn 1920, s. 203-211. Gdańska kronika Bernta Stegmanna (1528), kom. i edycja J. Możdżeń, przy współpr. K. Stöbener i Μ. Sumowskiego (Towarzystwo Naukowe w Toru niu, Fontes 117), Toruń 2019. Georgii Fabricii Chemnicensis Annalium urbis Misnae, [w:] Goergii Fabricii Chemnicensis Rerum Misnicarum libri VII, lenae 1597, s. 1-140. Georgii Fabricii Chemnicensis Rerum Misnicarum libri VII, lenae 1597. Geschichte von wegen eines Bundes von Landen und Steten, hrsg. v. Μ. Toeppen, [w:] Scriptores rerum Prussicarum, Bd. 4, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Top pen, E. Strehlke, Leipzig 1870, s. 71-211. Gomolcke D., Fortsetzung der Wasser-Historie in Ober- und Nieder-Schlesien, Breßlau 1736. Gomolcke D., Historische Beschreibung derer grossen Theurungen, Hungerund Kummer-Jahre, Breslau 1737. Graf K„ Ein Fragment (15. Jahrhundert) der Chronica Novella des Her mann Korner im Riksarkivet Stockholm, https://archivalia.hypotheses. org/111231 [dostęp z 15.04.2021]. Hafititius Petrus, Microcronicon Marchium, 1599 (1388-1598), [w:] Novus Co dex diplomaticus Brandenburgensis, ed. A. E Riedel, IV. Hauptteil, Bd. 1, Berlin 1862, s. 46-167. Hamburger Chronik vom Jahre 799 bis 1559, [w:] Hamburgische Chroniken in nie dersächsischer Sprache, hrsg. v. J. Μ. Lappenberg, Hamburg 1861,
s. 377-478. Hanserecesse, Bd. 3, hrsg. v. K. Koppmann, Leipzig 1875. Hennenberger C., Erclerung der preußischen größern Landtafel oder Mappen, Königsperg 1595. Herburt Ioann, Chronica sive Históriáé Polonicae, Basileae 1553. Hermanni de Warteberge Chronicon Livoniae, hrsg. v. E. Strehlke, [w:] Scripto res rerum Prussicarum, Bd. 2, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1863, s. 9-116. Höhlbaum K., Ein Fragment Danziger Annalen (1343-1458), „Hansische Ge schichtsblätter”, Bd. 3,1878, s. 175-180. Incerti Auctoris chronicon Danicum ab anno 1268 ad annum 1523, [w:] Scrip-
Bibliografia 259 tores Rerum Danicarum medii aevi, ed. J. Langebek, t. 6, Havniae 1786, s. 219-247. Jacob Lubbe’s Familienchronik, [w:] Scripteres rerum Prussicarum, Bd. 5, hrsg. v. Th. Hirsch, M. Töppen, E. Strehlke, Leipzig 1874, s. 692-724. Jana Długosza Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 9: 1300-1370, Warszawa 1975. Jan Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 10:1370-1405, Warszawa 1981. Jan Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 10 i 11: 1406-1412, Warszawa 1982. Jan Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 11:1413-1430, Warszawa 1985. Jan Długosz, Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 11 i 12: 1431-1444, Warszawa 2004. Jan Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 12:1445- -1461, Warszawa 2004. Jan Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 12:1462-1480, Warszawa 2009. Joannes Leo, Historia Prusiae, Brunsbergae 1725. Joannis Dlugossi Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 9: 1300-1370, Varsaviae 1978. Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 10: 1370-1405, Varsaviae 1985. Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 10 et 11: 1406-1412, Varsaviae 1997. Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 11: 1413-1430, Varsaviae 2000. Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 11 et 12: 1431-1444, Varsaviae 2001. Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 12: 1445- -1461,
Cracoviae 2003. Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 12: 1462-1480, Cracoviae 2005. Joannis Długosz senioris canonici Cracoviensis Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, t. 3. Monasteria, ed. A. Przeździecki, Cracoviae 1864.
260 Bibliografia Johann Adolfi’s, genannt Neocorus, Chronik des Landes Dithmarschen, hrsg. v. F. C. Dahlmann, Bd. 1, Kiel 1827. Johann Lindaus Geschichte des dreizehnjährigen Krieges, hrsg. v. Th. Hirsch, [w:] Scriptores rerum Prussicarum, Bd. 4, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1870, s. 490-637. Johann Russe ’s Sammlungen und Vorarbeiten zur Chronik des Landes Dith marschen, hrsg. v. A. L. J. Michelsen, „Staatsbürgerliches Magazin, mit besonderer Rücksicht auf die Herzogthümer Schleswig, Holstein und Lauenburg”, Bd. 9, 1829, s. 695-723. Johann ’s von Posilge, Officials von Pomesanien, Chronik des Landes Preussen (von 1360 an, fortgesetzt bis 1419), [w:] Scriptores rerum Prussicarum, Bd. 3, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1866, s. 70-388. Johannes Bugenhagens Pomerania (Quellen zur Pommerschen Geschichte IV), hrsg. v. O. Heinemann, Stettin 1900. Johannes Isaac Pontanus, Historia rerum Danicarum, qua res post excessum Christophori Bavari, vetustissimae regum Daniae prosapiae regem ultimu- med. F. Rostgaard, [w:] Monumenta inedita rerum Germanicarum, praecipue Cimbricarum et Megapolensium, ed. E. J. v. Westphalen, t. 2, Lipsiae 1740, szp. 713-1230. Johannis Plastwici, Decani Warmiensis, Chronicon de vitis episcoporum Warmiensium, [w:] Scriptores rerum Warmiensium oder Quellenschriften zur Geschichte Ermlands, hrsg. v. C. P. Woelky, J. Μ. Saage, Bd. 1, Braunsberg 1866, s. 10-132. Kalendarz krakowski, [w:] Najdawniejsze roczniki krakowskie i kalendarz, wyd. Z. Kozłowska-Budkowa, Monumenta Poloniae Historica, seria II, t. 5, Warszawa
1978. Karsten Schroder’s Ditmarsische Chronik (1040-1616), ed. W. G. Kolster, „Zeit schrift der Gesellschaft für Schleswig-Holsteinische Geschichte”, Bd. 8, 1878, s. 177-273. Kaspar Borgeni, Rocznik głogowski do roku 1493 (Annales glogovienses bis z. J. 1493), oprać. W. Mrozowicz, Głogów 2013. Katalog biskupów krakowskich, wyd. J. Szymański, [w:] Monumenta Poloniae Historica, seria II, t. 10, cz. 2, Warszawa 1974. Kojałowicz A. W, Históriáé Lituanae pars altera, seu de rebus Lituanorum, Antverpiae 1669. Krantzii A. [...], Wandalia, Francofurti 1575.
261 Bibliografia Kronika klasztoru trzemeszeńskiego, ed. A. Hirschberg, [w:] Monumneta Polo- niae Historica, t. 3, wyd. A. Bielowski, Lwów 1878, s. 256-263. Kronika Macieja Stryjkowskiego. Zbiór dzieiopisow polskich, է. 2, Warszawa 1766. Kronika Polska, Marcina Bielskiego, nowo przez loach. Bielskiego syna iego wy dana, Kraków 1597. Kroniki Bernarda Wapowskiego z Radochoniec, cz. ostatnia (1480-1535), [w:] Scripteres rerum Polonicarum, t. 2, Cracoviae 1874, s. 1-256. Latomi Μ. Bernhardi, Wismariensis Megapolitani, Generalochronicon Megapo- litanum omnis aevi, Historiam Regni, Dynastiae, Ducatus et Principatus Mecklenburgici continens, [w:] Monumenta inedita rerum Germanicarum, praecipue Simbricar, ed. E. J. v. Westphalen, tomus 4, Lipsiae 1740, szp. 3-594. Märkvärdiga Händelser i Sverige ifrån 1220 till 1552, [w:] Scriptores rerum Svecicarum medii aevi, ed. E. Μ. Fant, 1.1, Upsaliae 1818, s. 90-91. Martini Cromeri De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX, Basileae 1558. Mathias Döring’s Fortsetzung der Chronik von Dieterich Engelhusen, [w:] Riedel’s Codex diplomaticus Bradenburgensis, Haupttheil IV, Bd. 1, Berlin 1862, s. 209-256. Matricularum Regni Poloniae Summaria, ed. T. Wierzbowski, t. 3, Varsoviae 1908. Matthias de Lewis, Chronicon Leodiense, ed. S. Bormans (Société des biblio philes liégeois. Publications, 2), Liège 1865. Memoriale domini Lucae, episcopi Warmiensis, [w:] Monumenta históriáé Warmiensis, Bd. 8, hrsg. v. C. P. Woelky, Braunsberg 1889, s. 1-171. Miechowita Maciej, Chronica Polonorum, Cracovie 1521. Mūrinius Marcin, Kronika albo krótkie z kronik
rozmaitych zebranie, spraw po tocznych ziemie z dawna sławney pruskiey przez X. Marcina Muriniusa, wyd. K. W. Wójcicki (Biblioteka Starożytna Pisarzy Polskich, IV), Warszawa 1844. Mūrinius Marcin, Kronika mistrzów pruskich, oprać. Z. Nowak, Olsztyn 1989. Nakielski Samuel, Miechovia sive promptuarium antiąuitatum monasterii Mie- choviensis studio et opera..., Cracoviae 1634. Nekrologium des Stifts Kamenz, [w:] Schlesische Nekrologien, hrsg. v. W. Wat tenbach, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthums Schle siens”, Bd. 4, 1862, s. 313-337.
262 Bibliografia Nicolai Henelius ab Hennenfeld annales Silesiae, [w:] F. W. von Sommersberg, Silesiacarum Rerum Scriptores, Bd. 2, Lipsiae 1730, s. 197-484. Nicolaus Pol, Jahrbücher der Stadt Breslau, Bd. 1, hrsg. v. J. G. Büsching, Bre slau 1813. Nicolaus Pol, Jahrbücher der Stadt Breslau, Bd. 2, hrsg. v. J. G. G. Büsching, J. G. Kunisch, Breslau 1815. Ordo missalis secundum ritům laudabilis Ecclesiae Hamburgensis, [w:] Nord kirchenbibliothek, https://nkb.nordkirche.de/angebot-service/digitale-bi bliothek.html [dostęp z 20.11.2018]. Pasek J. Ch., Pamiętniki, Wrocław 1952. Paul Poles Preussische Chronik, bearb. v. Μ. Toppen, [w:] Scriptores rerum Prussicarum, Bd. 5, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1874, s. 173-222. Peter Eschenloer, Geschichte der Stadt Breslau, hrsg. v. G. Roth, Teilband 2, Chronik ab 1467 (Quellen und Darstellungen zur schlesischen Geschichte, Bd. 291, II), Münster-New York-München-Berlin 2003. Peter Eschenloer’s Geschichten der Stadt Breslau oder Denkwürdigkeiten vom Jahre 1440 bis 1479, ed. J. G. Kunisch, Bd. 1, Breslau 1827. Peter Eschenloer’s Geschichten der Stadt Breslau, ed. J. G. Kunisch, Bd. 2, Bre slau 1828. Petri Olai Minoritáé Roskildensis Annales Rerum Danicarum, a Cimborum exitu ad An. Chr. 1541, [w:] Scriptores rerum Danicarum medii aevi, ed. J. Langebek, t. 1, Hafniae 1772, s. 148-170. Petrus de Dusburgk, Chronica Terrae Prussiae, ed. ƒ. Wenta, S. Wyszomirski, [w:] Monumenta Poloniae Historica, NS, 1.13, Kraków 2007. Petrus Eschenloer, Historia Wratislaviensis, hrsg. v. Hermann Markgraf, [w:] Scriptores rerum
Silesiacarum, Bd. 7, Breslau 1872. Preußisches Urkundenbuch, Bd. 6, hrsg. v. K. Conrad, Marburg 2000. Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae lheutonicorum 1198-1525, pars 1, vol. 1, hrsg. v. W. Hubatsch, Göttingen 1948. Rocznik Jana z Targowiska 1386-1491, wyd. E. Kalitowski, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 232-240. Rocznik małopolski 965-1415, wyd. A. Bielowski, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 135-202.
Bibliografia 263 Rocznik Sędziwoja, [w:] Monumenta Poloniae Historica, է. 2, wyd. A. Bielow ski, Lwów 1872, s. 871-880. Rocznik wrocławski dawny 1238-1308 i Rocznik magistratu wrocławskiego 1149-1491, wyd. A. Bielowski, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 680-688. Rzączyński G. P., Historia naturalis curiosa regni Poloniae, magni ducatus Lituaniae, annexarumque provinciarum in tractatus XX divisa, Sandomiriae 1721. Samuel Benjamin Kloses Darstellung der inneren Verhältnisse der Stadt Breslau vom Jahre 1458 bis zum Jahre 1526, hrsg. v. G. A. Stenzel, [w:] Scriptores rerum Silesiacarum, Bd. 3, Breslau 1847. Schultz A., Grünhagen C., Annalistische Nachlese. Fortsetzung. 1449-1500, „Zeitschrift für Geschichte und Alterthum Schlesiens”, Bd. 9, H. 2,1869, s. 373-388. Schweidnitzer Chronik des Wenceslaus Thommerndorf, [w:] Scriptores rerum Silesiacarum, Bd. 11, Breslau 1878. Sigismundi Rosiczii, Sequuntur gesta diversa transactis temporibus facta in Silesia et alibi, [w:] Scriptores rerum Silesiacarum, Bd. 12, Breslau 1883, s. 37-86. Simon Grunaus Preussische Chronik, hrsg. v. Μ. Perlbach (Die Preussischen Geschichtschreiber des XVI. und XVII. Jahrhunderts), Bd. 1, Leipzig 1876. Simon Grunaus preussische Chronik, Bd. 2 (Die preussischen Geschichtschrei ber des XVI. und XVII. Jahrhunderts), hrsg. v. Μ. Perlbach, R. Philippi, P. Wagner, Leipzig 1889. Skalitzky A., Excerpte aus der handschriftlichen Chronik eines Habelschwerdtes vom Jahre 1618, „Vierteljahrsschrift für Geschichte und Heimatskunde der Grafschaft Glatz”,
Jg. 7, 1887/88, s. 82-89, 179-187, 274-283, 344-352. Spominki bochnieńskie 1423-1447, wyd. S. Lukas, [w:] Monumenta Polo- naie Historica, է. 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 243-245. Spominiki kazimierskie 1422-1473, wyd. A. Bielowski, [w:] Monumenta Polo niae Historica, t. 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 242-243.
264 Bibliografia Spominki pilzneńskie 1486-1548, wyd. A. Bielowski, [w:] Monumenta Polonaie Historica, է, 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 245-249. Spominki wiślickie 1305-1479, wyd. A. Bielowski, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 124-126. Spominki zakonnika świętokrzyskiego 1434-1454, wyd. T. Wierzbowski, [w:] Monumenta Polonaie Historica, t. 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 411-414. Stralsundische Chronik В., [w:] Zwei Stralsundische Chroniken des fünfzehnten Jahrhunderts, hrsg. v. R. Baier, Stralsund 1893, s. 13-47. Stralsundische Chroniken, hrsg. v. G. Ch. F. Mohnike, D. E. H. Zober, Th. 1, Stralsund 1833. Ihorner Denkwürdigkeiten von 1345-1547, hrsg. v. A. Voigt, „Mitteilungen des Copernicus-Vereins für Wissenschaft und Kunst zu Thorn”, H. 13,1904. Toeppen Μ., Die Eibinger Geschichtsschreiber und Geschichtsforscher in kri tischer Uebersicht vorgeführt, „Zeitschrift des Westpreussischen Ge schichtsvereins”, H. 32,1893. Trotziger s Chronica der Stadt Hamburg, hrsg. v. J. Μ. Lappenberg, Hamburg 1865. Warschauer A., Die Chronik der Stadtschreiber von Posen, Posen 1888. Week A., Der Chur-Fürstlichen Sächsischen weitberuffenen Residentz- und Haupt-Festung Dresden Beschreibungund Vorstellung, Nürnberg 1680. Weitzel A., Ratiborer Chronik, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Silesiens”, Bd. 4,1862, s. 114-125. Werchacki R., Klęski elementarne w Polsce w latach 1587-1647, cz. 1: Zjawiska meteorologiczne, stan urodzajów i pomory bydła,
„Sprawozdania Towa rzystwa Naukowego we Lwowie”, R. 18,1938, nr 3, s. 321-326. Wigand von Marburg. Nowa kronika pruska, oprać. S. Zonenberg, К. Kwiat kowski, Toruń 2017. Zerneke J. H., Históriáé Thoruniensis Naufrague Tabulae oder Kern der Thornischen Chronické, Thorn 1711. Zweite Fortsetzung der Detmar-Chronik, hrsg. v. K. Koppmann, [w:] Die Chro niken der deutschen Städte, Bd. 26 (Die Chroniken der niedersächsischen Städte. Lübeck. Bd. 2), Leipzig 1899, s. 119-176.
Bibliografia 265 Katalogi zapisek klimatycznych Hellmann G., Meteorologische Beobachtungen vom XIV. bis XVII. Jahrhundert, Berlin 1901. Hennig R., Katalog bemerkenswerter Witterungsereignisse von den ältesten Zei ten bis zum Jahre 1800 (Abhandlungen der königlich preussischen meteoro logischen Instituts, П/4), Berlin 1904. Namaczyńska S.։ Kronika klęsk elementarnych w Polsce i w krajach sąsied nich w latach 1648-1696.1. Zjawiska meteorologiczne i pomory (Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych, nr 23), Lwów 1937. Strehlke E, Strehlke E., Nachrichten über besondere Witterungs-Erscheinungen in Preussen währen des 14., 15., 16. und 17. Jahrhunderts, „Altpreussische Monatsschrift”, NE Bd. 10,1873, s. 650-660. Szewczuk J., Kronika klęsk elementarnych w Galicji w latach 1772-1848 (Bada nia z Dziejów Społecznych i Gospodarczych, nr 35), Lwów 1939. Walawender A., Kronika klęsk elementarnych w Polsce i w krajach sąsiednich w latach 1450-1586. I. Zjawiska meteorologiczne i pomory (Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych, nr 10), Lwów 1932. Walawender A„ Kronika klęsk elementarnych w Polsce i w krajach sąsiednich w latach 1450-1586. II. Zniszczenia wojenne i pożary (Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych, nr 11), Lwów 1935. Weikinn C., Quellentexte zur Witterungsgeschichte Europas von der Zeitwende bis zum Jahre 1850, T. 1: Zeitwende-1500, Berlin 1958; T. 2: 1501-1600, Berlin 1960; T. 3: 1601-1700, Berlin 1961; T. 4: 1701-1750, Berlin 1963; T. 5: 1751-1800, hrsg. v. Μ. Börngen, G. Tetzlaff, Berlin-Stuttgart 2000; T. 6:1801-1850, hrsg. v. Μ. Börngen, G. Tetzlaff,
Berlin-Stuttgart 2002. Wyjątki ze źródeł historycznych o nadzwyczajnych zjawiskach hydrologiczno- -meteorologicznych na ziemiach polskich w wiekach od X do XVI, oprać. R. Girguś, W. Strupczewski, A. Rojecki, Warszawa 1965. Bazy danych i źródła publikowane w Internecie baza danych na stronie Polskiego Towarzystwa Historycznego pt. Klęski elemen tarne·. http://pth.net.pl/projekty/bazy-danych/kleski-elementarne [do stęp z 15.03.2021]. baza danych: https://www.euroclimhist.unibe.ch/de/dbsuche/ [dostęp z 15.08. 2021].
266 Bibliografia Gedanopedia: https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=DW%C3%93R_ SMOLNY [dostęp z 15.04.2021]. rękopiśmienne fiszki C. Weikinna na stronie https://freidok.uni-freiburg.de/ data/11658 [dostęp z 10.10.2019]. Opracowania Alenius P., Makkonen L., Variability of the Annual Maximum Ice Extent of the Baltic Sea, „Archives for Meteorology, Geophysics, and Bioclimatology”, Ser. B, Vol. 29,1981, s. 393-398. Alexandre P., Le climat en Europe au Moyen Age. Contribution à l’histoire des variations climatiques de 1000 à 1425, d’après les sources narratives de l’Eu rope occidentale, Paris 1987. Andermann Ա, Albert Krantz. Wissenschaft und Historiographie um 1500 {Forschungen zur mittelalterlichen Geschichte, Bd. 38), Weimar 1999. Behringer W., Kulturgeschichte des Klimas. Von der Eiszeit bis zur globalen Er wärmung, München 2007. Bell W. T., Ogilvie A. E. ƒ., Weather compilations as a source of data for the reconstruction of European climate during the medieval period, „Climatic Change”, Vol. 1,1978, s. 331-348. Bergemann J. G., Beschreibung und Geschichte der alten Burgueste Grödotzberg, Löwenberg 1827. Bergemann J. G., Beschreibung und Geschichte der Stadt Friedeberg a. Queis, Hirschberg 1829. Bergemann J. G., Chronik der Stadt Bunzlau, Abt. 2, Bunzlau 1830. Betin V, Preobrajenskii J„ Surovost zim v Evrope i ledovitos Baltiki, Leningrad 1962. Biskup Μ., Trzynastoletnia wojna z zakonem krzyżackim 1454-1466, Oświę cim 2014. Bogoljepow Μ., O kolebanijach klimata jewropejskoj Rossit w istoriczeskuju epochu, „Ziemlewiedienije”, t. 14, 1907, z. 3-4. Bokwa A., Limanówka D„
Weather observations carried by Michał of Wiślica in Cracow in the years 1527-1551, „Prace Geograficzne, Instytut Geografii UJ”, z. 105,2000, s. 9-17. Borisenkov E. P., Paseckij W. Μ., Tysiacziletniaja letopis nieobyczajnych jawlenij prírody, Moskwa 1988.
Bibliografia 267 Borisenkov E. P., Pasiecki W. Μ., Ekstremalnyje prirodnyje javlenija v russkich letopisach X-XVIII w., Moskwa 1988. Bradley R. S., Hughes M. K., Diaz H. E, Climate in Medieval Time, „Science”, Vol. 302,2003, s. 404-405. Bradley R. S., Jones P. D., ‘Little Ice Age ’ summer temperature variations: their nature and relevance to recentglobal warmingtrends, „The Holocene”, Vol. 3, 1993, Issue 4, s. 367-376. Brázdil R., Kotyza O., Dobrovolný P., Dolák L, The climate of the 15th century in the Czech Lands as derived from documentary data (w druku). Brázdil R„ Pfister Ch., Wanner Н„ Storch H. von, Luterbacher J., Historical Climatology in Europe - The State of the Art., „Climatic Change”, Vol. 70, 2005, s. 363-430. Brázdil R., Historical Climatology and its Progress after 1990, [w:] People and Nature in Historical Perspective, ed. J. Laszlovszky, P. Szabó, Budapest 2003, s. 197-227. Brázdil R., Historical Climatology: Definition, Data, Methods, Results, „Geo grafický časopis”, Vol. 52, 2000, No. 2, s. 99-121. Brázdil R„ Patterns of Climate in Central Europe since Viking Times, [w:] Cli mate Development and History in the North Atlantic Realm, ed. G. Wefer, W. H. Berger, K.-E. Behre, E. Jansen, Berlin 2002, s. 355-368. Brehmer W., Beiträge zu einer Baugeschichte Lübecks. 2: Die Aufstauung der Wa kenitz und die städtischen Wassermühlen, „Zeitschrift des Vereins für Lübekkische Gewschichte und Altertumskunde”, Bd. 6,1892, H. 3, s. 213-242. Brooks Ch. E. P., Climate through the Ages, London-Bern 1926. Brown N., History and Climate Change. A Eurocentric perspective,
London-New York 2001. Bryson R. A., Julian P. R., Proceedings of the Conference on the Climate of the Eleventh and Sixteenth Centuries, Aspen, Colorado, June 16-24, [w:] Scientific Report No 1. National Centerfor Atmospheric Research Technical Note 63-1, Boulder, Colorado 1962. Buczinskij I. G., O klimatie proszlogo Russkoj rawniny, Leningrad 19572. Camenisch Ch„ Endlose Kälte. Wiiterungsverlauf und Getreidepreise in den Burgundischen Niederlanden im 15. Jahrhundert {Wirtschafts-, Sozial und Umweltgeschichte, Bd. 5), Basel 2015. Camenisch Ch„ Keller K. Μ. et al„ The 1430s: a cold period of extraordinary in ternal climate variability during the early Spörer Minimum with social and
268 Bibliografia economic impacts in north-western and central Europe, „Climatic Past”, Vol. 12, 2016, s. 2107-2126. Caroti S., recenzja, „Nuncius”, Vol. 3, Issue 1,1988, s. 307-308. Chorążyczewski W., Klimat jako przedmiot refleksji humanistycznej w Polsce XV-XVII wieku. Zarys problemu, [w:] Historia, klimat, przyroda. Per spektywa antropocentryczna {Natura, Homines, Historia, Vol. 1), pod red. P. Olińskiego, W. Piaska, Toruń 2018, s. 25-34. Chronologia polska, pod red. B. Włodarskiego, Warszawa 1957. Dansgaard W, Johnsen S. J., Reeh N., Gundestrup N., Clausen H. B., Hammer C. U., Climatic changes, Norsemen and modern man, „Nature”, Vol. 255, (1 May) 1975, s. 24-28. Das Bild der Hanse in der städtischen Geschichtsschreibung des Mittelalters und der frühen Neuzeit, hrsg v. V. Henn, J. Sarnowsky (Hansische Studien, Bd. 20), Trier 2010. Debord A. recenzja [w:] „Archéologie Médiévale”, է. 19,1989, s. 382-383. Derwich Μ., O zjawiskach przyrodniczych i ich recepcji w średniowiecznym dziejopisarstwie polskim, „Kwartalnik Historyczny”, R. 91, 1984, nr 4, s. 975-986. Długokęcki W, Mierzeja Wiślana od XIII do połowy XV wieku (1454 r.), Gdańsk 1996. Długokęcki W, Osadnictwo na Żuławach w XIII i początkach XIV w., Malbork 1992. Długokęcki W, Związek wałowy i przysiężni wałowi na Żuławach Wielkich w XIV i pierwszej połowie XV wieku, [w:] Społeczeństwo Polski średnio wiecznej, t. 7, pod red. S. K. Kuczyńskiego, Warszawa 1996, s. 211-232. Dormann E. J„ Topographie und Statistik des Kreises Marienburg, Marienburg 1847. Duda Μ., Jóźwiak S., Nadwiślańskie zamki krzyżackie wobec powodzi w
XIV i XV wieku, [w:] Historia, klimat, przyroda. Perspektywa antropocentrycz na (Natura, Homines, Historia, Vol. 1), pod red. P. Olińskiego, W. Piaska, Toruń 2018, s. 51-54. Easton C., Les hivers dans l’Europe occidentale, Leyde 1928. Eensaar A., Pecularities of Long-Term Changes in Air Temperatures Near the Ground Surface in the Central Baltic Coastal Area, „Climate”, Vol. 7, 2019, s. 1-22.
Bibliografia 269 Ekman Μ., Anomalous Winter Climate coupled to Extreme Annual Means in the Baltic Sea Level during the last 2000 Years (Small Publications in Histo rical Geophysics), Åland Islands 1997. Fagan B., The Little Ice Age. How climate made history, New York 2000. Fairbridge R. W., Medieval warm period or “Little Climatic Optimum”, [w:] Encyclopedia of World Climatology, ed. J. E. Oliver, Dordrecht-Berlin-Heidelberg-New York 2005, s. 482-485. Förster A., Aus Grünbergs Vergangenheit, Grünberg 1900. Förster A., Geschichtlichen von den Dörfern des Grünberger Kreises, Grünberg 1905. Franaszek P„ Bujakowska koncepcja badania dziejów gospodarczych ziem polskich, „Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych” i Informa tor statystyczny do dziejów społeczno-gospodarczych Galicji, [w:] Celem nauki jest człowiek... Studia z historii społecznej i gospodarczej ofiarowa ne Helenie Madurowicz-Urbańskiej, pod red. P. Franaszka, Kraków 1999, s. 37-46. Frydrychowicz R., Nógat, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i in nych krajów słowiańskich, pod red. B. Chlebowskiego, W. Walewskiego, F. Sulimierskiego, t. 7, Warszawa 1886, s. 173. Glaser R„ Klimageschichte Mitteleuropas. 1000 lahre Wetter, Klima, Katastro phen, Darmstadt 2001. Górecka J„ Barbara św., [w:] Encyklopedia katolicka, է. 2, pod red. F. Gryglewicza, R. Lukaszyka, Z. Sułkowskiego, Lublin 1976, szp. 17. Górski К., Zagadnienie geografii historycznej mórz na przykładzie Bałtyku, „Przegląd Historyczny”, t. 48,1976, z. 4, s. 581-588. Grönvall H., Hietala R., Kalliosaari S., Leppäranta Μ., Seinä A., Statistics
of the sea Surface temperature of the Baltic Sea 21 October-1 March (1965-1986), Helsinki 1987. Grove J. Μ., The Little Ice Age, London 1988. Grünewald Μ., Die Meißner Chronik von Erbauung der Stadt bis zum Jahre 1588, Meißen 1829. Guzowski P., Kozłowska Μ., Wysokość plonów jako wskaźnik zmian klimatu w okresie staropolskim, [w:] Historia, klimat, przyroda. Perspektywa antropocentryczna (Natura, Homines, Historia, Vol. 1), pod red. P. Glińskiego, W. Piaska, Toruń 2018, s. 35-48.
270 Bibliografia Hansen R., Die eiderstedtischen Chroniken vor Peter Sax, „Zeitschrift der Ge sellschaft für Schleswig-Holstein-Lauenburgische Geschichte”, Bd. 25, 1895, s. 164-175. Heckmann М.-L., Zwischen Weichseldelta, Großes Wildnis und Rigaischem Meerbusen. Ökologische Voraussetzungen für Landnahme im spätmittelal terlichen Baltikum, [w:] Von Nowgorod bis London. Studien zu Handel, Wirtschaft und Gesellschaft im mittelalterlichen Europa. Festschriftfür Stu art Jenks zum 60. Geburtstag, hrsg. v. M.-L. Heckmann, ƒ. Röhrkasten, Göttingen 2008, s. 255-288. Heinze C. T. E., Geographisch-statistisch-geschichtliche Übersicht des Löwenbergschen Kreises in Schlesien, Löwenberg 1825. Hernández-Almeida L, Grosjean Μ., Przybylak R„ Tylmann W., A chryso- phyte-based quantitative reconstruction of winter severityfrom varved lake sediments in NE Poland during the past millenium and its relationship to natural climate variability, „Quartenary Science Reviews”, Vol. 122, 2015, s. 74-88. Hofmeister A. E.,... dat se na der Hensze wolden arbeiden, dar wolden se wed der in. Die Hanse in der Chronistik der Stadt Bremen, [w:] Das Bild der Hanse in der städtischen Geschichtsschreibung des Mittelalters und der frühen Neuzeit, hrsg. v. V. Henn, J. Sarnowsky (Hansische Studien, Bd. 20), Trier 2010, s. 60-69. Hoszowski S., Klęski elementarne w Polsce w latach 1587-1648, [w:] Prace z dziejów Polski feudalnej ofiarowane Romanowi Gródeckiemu w 70 rocz nicę urodzin, pod red. Z. Budkowej et al., Warszawa 1960, s. 453-465. Hsü К. ƒ., Klima macht Geschichte. Menschheitsgeschichte als Abbild der
Kli maentwicklung, Zürich 2000. Huber B., Giertz-Siebenlist V„ Unsere tausendjährige Eichen-Jahrringchronolo gie durchschnittlich 57 (10-150)-fach belegt, „Sitzungsberichte der Öster reichischen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissen schaftliche Klasse”, 178 (1-4), 1969, s. 37-42 + tabele. Hughes Μ. K„ Diaz H. E, Was There a Medieval Warm Period’, and if so, Where and When?, [w:] The Medieval Warm Period, ed. Μ. K. Hughes, H. F. Diaz, Dordrecht 1994, s. 109-142. Huntington E. E., Civilization and Climate, New Haven 1915. Inglot S., Zjawiska klimatyczno-meteorologiczne na Śląsku od XVI do połowy
Bibliografia 271 XIX wieku, [w:] Z badań nad wpływem posuchy na rolnictwo na Dolnym Śląsku (Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, seria B, nr 139), pod red. B. Świętochowskiego, Wrocław 1968, s. 9-52. Izdebski A., Średniowieczni Rzymianie i przyroda. Interdyscyplinarna historia środowiskowa, Kraków 2018. Jahn H. C. W., Chronik der Stadt Marienwerder in Westpreußen, [Marienwer der] 1844. Jaros V., Studia nadjęzykiem i stylem pism naukowych Joachima Lelewela, Czę stochowa 2015. Jevrejeva S., Severity of winter seasons in the northern Baltic Sea between 1529 and 1990: reconstruction and analysis, „Climate Research”, Vol. 17, 2001, s. 55-62. Joachima Lelewela Badania starożytności we względzie geografii, część nauko wa, Wilno-Warszawa 1818. Józefa B. Zimorowicza Pisma do dziejów Lwowa odnoszące się, wyd. K. Heck, Lwów 1899. Jóźwiak S„ Kwiatkowski K., Szweda A., Szybkowski S., Wojny Polski i Litwy z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411, Malbork 2010. Jóźwiak S„ Trupinda J„ Krzyżackie zamki komturskie w Prusach. Topografia i układ przestrzenny na podstawie średniowiecznych źródeł pisanych, To ruń 2012. Jóźwiak S., Trupinda J., Wąsik B„ Dzieje zamku w świetle źródeł historycznych, [w:] Zamek biskupów chełmińskich w Wąbrzeźnie w świetle badań arche- ologiczno-architektonicznych. Studia i materiały, pod red. Μ. Wiewióry, Toruń 2014, s. 49-62. Jukniewicz E, Zjawiska meteorologiczne i stan urodzajów oraz pomory w Polsce w latach 1697-1750, „Sprawozdania Towarzystwa Naukowego we Lwo wie”, R. 17, 1937, z. 1, s. 63-70. Klage J., Wetter macht Geschichte. Der Einfluß des Wetters
auf den Lauf der Geschichte, Frankfurt am Main 2004. Klęski żywiołowe w postaci zdarzeń powodziowych i ich pochodnych na Ślą sku od XIV do XX wieku, pod red. E. Kościk, B. Konopskiej, Warszawa 2016. Koslowski G., Glaser R., Reconstruction of the Ice Winter Severity since 1701 in the Western Baltic, „Climatic Change”, Vol. 31,1995, s. 79-98.
272 Bibliografia Koslowski G., Glaser R., Variations in Reconstructed Ice Winter Severity in the Western Baltic from 1501 to 1995, and their Implications for the North Atlantic Oscillation, „Climatic Change”, Vol. 41,1999, s. 175-191. Koslowski G., Schmelzer N., Ice winter severity in the western Baltic Sea in the period 1301-1500, [w:] Fifth workshop on Baltic Sea ice climate Ham burg, Germany 31 August - 2 September 2005 (Berichte des Bundesam tes für Seeschiffahrt und Hydrographie, Nr. 42/2007), hrsg. v. C. Schrum, N. Schmelzer, Hamburg-Rostock 2007, s. 47-56. Kozlowski E, Dzieje Mazowsza zapanowania książąt, Warszawa 1859. Kożuchowski K., Wieloletnie wahania zlodzenia Bałtyku, „Problemy Klimato logii Polarnej”, nr 5,1996, s. 81-87. Kubicki R., Młynarstwo w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach w XII-XV wieku (do 1454 r.), Gdańsk 2012. Kulczykowski W., Obiekty hydrotechniczne w dolnym biegu Osy do XIX w., Gdańsk 2020 (maszynopis rozprawy doktorskiej, Uniwersytet Gdański). Kwiatkowski K., Wyprawa letnia 1410 roku, [w:] S. Jóźwiak, K. Kwiatkowski, A. Szweda, S. Szybkowski, Wojny Polski i Litwy z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411, Malbork 2010, s. 238-563. Lamb H. H., Climate, History and the Modern World, London-New York 19952. Lamb H. H., Climate: Present, Past and Future, Vol. 2: Climate history and the future, London 1977. Lamb H. H., Klima und Kulturgeschichte. Der Einfluß des Wetters aufden Gang der Geschichte, Hamburg 1989. Lamb H. H., The early medieval warm epoch and its sequel, „Palaeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology”, Vol. 1, 1965, s. 13-37. Lata
wojny trzynastoletniej w „Rocznikach, czyli Kronikach inaczej „Historiipol skiej” Jana Długosza (1454-1466). Komentarz krytyczny, oprać. S. Μ. Ku czyński i in., Łódź 1964-1965. Le Roy Ladurie E„ Histoire du climat depuis l’an mil, Paris 1967. Le Roy Ladurie E., Histoire humaine et comparée du climat, vol. 1: Canicules et glaciers (XHIe-XVIIIe siècle), Paris 2004. Lersch B. Μ., Geschichte der Volksseuchen, Berlin 1896. Lieberman B., Gordon E., Climate Change in Human History. Prehistory to the Present, London-Oxford-New York-New Dehli-Sydney 2018.
Bibliografia 273 Limanówka D., Daily weather observations in Cracow in the 16th century, „Ze szyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne”, z. 102, 1996, s. 503-508. Limanówka D., Rekonstrukcja warunków klimatycznych Krakowa w pierwszej połowie XVI wieku (Materiały badawcze 33, seria: Meteorologia), Warsza wa 2001. Limanówka D., The transformation of thermal descriptive characteristics in Cracow from 16th century into the quantitative evaluation, „Prace Geo graficzne, Instytut Geografii UJ”, z. 107, 2000, s. 113-117. Lisch G. C. F., Hauptbegebenheiten in der altern Geschichte der Stadt Sternberg, „Jahrbücher des Vereins für Mecklenburgische Geschichte und Alter tumskunde”, Bd. 12,1847, s. 187-306. Lüdtke A., „Zur Chronik des Landes Dithmarschen von Johann Adolph Köster, gen. Neocorus”. Eine historiographische Analyse, Heide 1992. Luge J. G., Chronik der Stadt Greifenberg in Schlesien, Greiffenberg 1861. Luterbacher J„ Xoplaki E., Küttel Μ., Zorita E., González-Rouco J. E, Jones Ph. D., Stössel Μ., Rutishauser Th., Wanner H., Wibig J„ Przybylak R., Clima te Change in Poland in the Past Centuries and its Relationship to European Climate: Evidence from Reconstructions and Coupled Climate Models, [w:] The Polish Climate in the European Context: An Historical Overview, ed. R. Przybylak et al., 2010, s. 4-38. Makowski J., Wały przeciwpowodziowe Dolnej Wisły: historyczne kształto wanie, obecny stan i zachowanie w czasie znacznych wezbrań, Gdańsk 1997. Malewicz M. H., Zjawiskaprzyrodnicze w relacjach dziejopisarzy polskiego śred niowiecza, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980. Manley
G., Central England temperatures: monthly means 1659 to 1973, „Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society”, Vol. 100, 1974, s. 389-405. Mann Μ., Medieval Climatic Optimum, [w:] Encyclopedia of Global Environ mental Change, ed. Μ. C. MacCracken, J. S. Perry, Chichester 2002. Martin G. J., Ellsworth Huntington. His life and thought, Hamden 1973. Maruszczak H., Zmiany w okresie historycznym, [w:] Geografia Polski. Środo wisko przyrodnicze, pod red. L. Starkla, Warszawa 1999, s. 180-220. Matthes E, Report of Committee on Glaciers, „Transactions of the American Geophysical Union”, Vol. 21,1940, s. 396-406.
274 Bibliografia Matysik S., Prawo nadbrzeżne (lus naufraga). Studium z historii prawa morskiego (Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, R. 54, z. 1), Toruń 1949. Mauelshagen E, Keine Geschichte ohne Menschen. Die Erneuerung der histo rischen Klimawirkungsforschung aus der Klimakatastrophe, [w:] Nach haltige Geschichte. Festschrift für Christian Pfister, hrsg. v. A. Kirchhofer, D. Krämer, Ch. M. Merki, G. Poliwoda, Μ. Stuber, S. Summermatter, Zürich 2009, s. 169-193. Mauelshagen E, Klimageschichte der Neuzeit, 1500-1900, Darmstadt 2010. Mietelski J., Ścisłe odtworzenie momentów i warunków niektórych zjawisk at mosferycznych w czasie bitwy pod Grunwaldem, „Studia Historyczne”, R. 14, 1971, s. 419-426. Mikulski K., Urzędnicy miejscy Torunia. Spisy, cz. 2:1454-1650, Toruń 2001. Miletsky E. V., Ivanov V. G., Nagovitsyn Y. A., Jungner H., Solar activity in the last millenium: inductive reconstructions from proxy data, [w:] Multi-Wa velength Investigations of Solar Activity. Proceedings of the International Astronomical Union, ed. A. V. Stepanov, E. E. Benevoleskaya, A. G. Koso- vichev, No. 223, Saint Petersburg 2004, s. 709-710. Möhring-Müller H., Die „Chronica Novella des Lübecker Dominikanermönchs Hermann Korner. Untersuchungen zu Gattung Sprache, Publikum und In halt der lateinischen und mittelniederdeutschen Fassungen, [w:] Zweisprachi ge Geschichtsschreibung im spätmittelalterlichen Deutschland (Wissenslitera tur im Mittelalter, 14), hrsg. von R. Sprandel, Wiesbaden 1993, s. 27-121. Moss J. H., Early man in the Eden valley (University of Pennsylvania Museum
Monograph), Philadelphia 1951. Możdżeń J„ Morze w zapiskach gdańskiego szypra Caspra Weinreicha z lat 1461-1496, [w:] W epoce żaglowców. Morze od antyku do XVIII wieku, pod red. B. Możejko przy współpr. E. Bojaruniec-Król, Gdańsk 2016, s. 69-80. Możdżeń J., Przedstawianie świata przez kronikarzy gdańskich na przełomie XV i XVI wieku, Toruń 2016. Możejko B., „Peter von Danzig”: dzieje wielkiej karaweli 1462-1475, Gdańsk 2011. Mrozowicz W., Klęski żywiołowe w ziemi kłodzkiej w średniowieczu, [w:] Czło wiek i przyroda w średniowieczu i we wczesnym okresie nowożytnym, pod red. W. Iwańczaka, K. Brachy, Warszawa 2000, s. 209-226.
Bibliografia 275 Narody na ziemiach słowiańskich przed powstaniem Polski. Joachima Lelewela w dziejach narodowych polskich postrzeżenia. Tom do Polski wieków śred nich wstępny, Poznań 1853. Niedźwiedź T., Glaser R., Hansson D., Helama S., Klimenko V., Łupikasza E., Małarzewski Ł„ Nordli 0., Przybylak R., Riemann D., Solomina 0., The Historical Time Frame (Past 1000 Years), [w:] Second Assessment of Cli mate Change for the Baltic Sea Basin, ed. H. von Storch, A. Omstedt, Cham-Heidelberg-New York-Dordrecht-London 2015, s. 51-65. Norlind A., Einige Bemerkungen über das Klimat der historischen Zeit, Leipzig 1914. Nowosad W., Przybylak R„ Marciniak K., Syta K., Diariusz Jana Antoniego Chrapowickiego jako źródło do badań klimatu Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVII wieku, „Klio”, t. 9,2007, s. 21-60. Nowosad W., Równi wobec żywiołów. Uwagi na marginesie przywileju probosz cza postolińskiego Jana Kazimierza Cichockiego dla mieszkańców Szkara- dowa z 1685 roku, [w:] Historia, klimat, przyroda. Perspektywa antropocentryczna (Natura, Homines, Historia, Vol. 1), pod red. P. Glińskiego, W. Piaska, Toruń 2018, s. 97-107. Ogilvie A. E. J„ Jónsson T„ “Little Ice age” Research: A Perspective from Iceland, „Climatic Change”, Vol. 48, 2001, s. 9-52. Oliński P„ Bemerkungen zu den Quellen zur Erforschung des Klimas vom 13. bis zum 15. Jahrhundert auf dem Gebiet des Deutschordensstaates, [w:] Quelleneditionen zur Geschichte des Deutschen Ordens und an derer geistlicher Institutionen (Editionswissenschaftliches Kolloquium, Publikationen des Deutsch-Polnischen Gesprächskreises für
Quellenedi tion, 9), hrsg. v. H. Flachenecker, K. Kopiński, J. Tandecki, Toruń 2017, s. 197-205. Oliński P., Mnich wobec pogody. O zapiskach dotyczących pogody w Kronice pel- plińskiej, [w:] Pelplin. 725 rocznica powstania opactwa cysterskiego. Kulturo twórcza rola cystersów na Kociewiu, pod red. D. A. Dekańskiego, B. A. Grenza, A. Słyszewskiej, A. Μ. Wyrwy, Pelplin-Tczew 2002, s. 155-168. Oliński P., O opisach pogody przez Jana Długosza w Annales. Zapiski z lat pięć dziesiątych i sześćdziesiątych XV wieku, [w:] Jan Długosz (1415-1480). Zycie i dzieła, pod red. L. Korczak, Μ. D. Kowalskiego, P. Węcowskiego, Kraków 2016, s. 199-208.
276 Bibliografia Oliński P., Powódź - mróz - sztorm. O kilku fragmentach dotyczących pogody w narracjach kronik nadbałtyckich, [w:] Interpretacje przyrody w przeszło ści, pod red. P. Glińskiego, W. Piaska, Toruń 2020, s. 183-195. Oliński P., Wylewy Wisły w ziemi chełmińskiej w ХѴ-ХѴШ w. w świetle źródeł narracyjnych, [w:] Město a voda (Documenta Pragensia, 24), sest. O. Fejtová, V. Ledvinka, ƒ. Pešek, Praha 2005, s. 95-109. Omstedt A., Pettersen Ch., Rodhe J., Winsor P„ Baltic Sea climate: 200 yr of data on air temperaturę, sea level variation, ice cover, and atmospheric cir culation, „Climate Research”, Vol. 25, 2004, s. 205-216. Papée E, Polska i Litwa na przełomie wieków średnich, t. 1, Kraków 1904. Paravicini W., Die Preussenreisen des europäischen Adels, T. 1 (Beihefte der Francia, Bd. 17/1), Sigmaringen 1989. Peplow Ch., Das wasser war bouenpurfet anzusehen. Naturphänomene in Ca spar Weinreichs Danziger Chronik, [w:] Ene vruntlike tohopesate. Beiträge zur Geschichte Pommerns, des Ostseeraums und der Hanse. Festschrift für Horst Wernicke zum 65. Geburtstag, hrsg. v. S. Birli, N. Jörn, Ch. Peplow, H. T. Porada, D. Schleinert, Hamburg 2016, s. 437-449. Pfister Ch., Wanner H., Klima und Gesellschaft in Europa. Die letzten tausend Jahre, Bern 2011. Pfister Ch., Schwarz-Zanetti G., Wegmann Μ., Winter severity in Europe: The Fourteenth century, „Climatic Change”, Vol. 34,1996, s. 91-108. Pfister Ch., Brázdil R., Glaser R., Bokwa A., Holawe E, Limanówka D., Kotyza O., Muznar J., Rácz L., Strommer E., Schwarz-Zanetti G., Daily Weather Observations in Sixteenth-Century
Europe, „Climate Change”, Vol. 43, 1999, s. 11-150. Pfister Ch., Das Klima der Schweiz und seine Bedeutung in der Geschichte von Bevölkerung und Landwirtschaft, Bern 1984. Pfister Ch., Klimawandel in der Geschchte Europas. Zur Entwicklung und zum Potenzial der Historischen Klimatologie, „Österreichische Zeitschrift für Geschichtswissenschaften”, Bd. 21,2001, s. 7-43. Pfister Ch., Wetternachhersage: 500 Jahre Klimavariationen und Naturkata strophen (1496-1995), Bern-Stuttgart-Wien 1999. Pieronek В., Fauna Bałtyku na tle jego historii, „Rocznik Naukowo-Dydak tyczny”, z. 37 (Prace Zoologiczne 2), 1970, s. 114-129. Podjacki W, Obraz morza w oczach polskiego szlachcica na podstawie Pamięt-
Bibliografia 277 ników Jana Chryzostoma Paska z lat 1658-1659, „Argumenta Historica. Czasopismo naukowo-dydaktyczne”, որ 2, 2015, s. 111-124. Pol W., Zasługi Długosza względem geografii, „Rocznik Towarzystwa Nauko wego w Krakowie”, t. 6 (21), z. 1, 1852, s. 49-102. Polaczkówna Μ., La périodicité des variations climatiques en Pologne depuis 1472-1579, [w:] Zbornik Radova. III Kongresa Slovenskich Geografa i Et nografa u Kraljevini Jugoslavji, Beograd 1933, s. 53-59. Polaczkówna Μ., Wahania klimatyczne w Polsce w wiekach średnich (Prace Geograficzne, z. 5), Lwów-Warszawa 1925. Poulie E., recenzja, „Bibliothèque de l’École des Chartes”, 1.146,1988, s. 208-210. Przybylak R„ Changes in Polandś Climate over the last Millenium, „Czasopis mo Geograficzne”, t. 82 (1-2), 2011, s. 23-48. Przybylak R., Poland’s Climate in the Last Millenium, [w:] Oxford Research Encyclopedia, Climate Science, Oxford 2016, ss. 36 na stronie interneto wej https://oxfordre.com/climatescience/view/10.1093/acrefore/9780190 228620.001.0001/acrefore-9780190228620-e-2 [dostęp z 30.03.2017]. Przybylak R., Zmiany klimatu Polski i Europy w ostatnich stuleciach, „Kosmos”, t. 57, 2008, nr 3-4, s. 195-208. Przybylak R„ Majorowicz J., Wójcik G., Zielski A., Chorążyczewski W, Marci niak K., Nowosad W, Gliński P., Syta K., Temperature changes in Poland from the 16th to the 20th centuries, „International Journal of Climatolo gy”, Vol. 25, 2005, s. 773-791. Przybylak R., Gliński R, Chorążyczewski W, Nowosad W, Syta K., Documen tary Evidence, [w:] The Polish Climate in the European Context: An Hi storical
Overview, ed. R. Przybylak, J. Majorowicz, R. Brázdil, Μ. Kejna, Berlin-Heidelberg-New York 2010, s. 167-190. Przybylak R., Gliński R, Koprowski Μ., Filipiak J., Pospieszyńska A., Chorąży czewski W, Puchałka R., Dąbrowski H. R, Droughts in the area of Poland in recent centuries in the light of multi-proxy data, „Climate of the Past”, Vol. 16, 2020, s. 627-661. Przybylak R„ Wójcik G„ Majorowicz J., Zmiany temperatury i opadów atmos ferycznych w Polsce w okresie XVI-XX wieku, „Prace i Studia Geograficz ne”, t. 29, 2001, s. 79-88. Przybylak R., Wójcik G., Marciniak K., Chorążyczewski W, Nowosad W, Oliński R, Syta K., Zmienność warunków termiczno-opadowych w Polsce
278 Bibliografia w okresie 1501-1840 w świetle danych historycznych, „Przegląd Geogra ficzny”, t. 76,2004, z. 1, s. 5-31. Reimers H., Die Quellen der „Rerum Prisicarum Historia” des Ubbo Emmius, Emden 1903. Reincke H., Untersuchungen über Hamburgs mittelalterliche Geschichtsschrei bung, „Zeitschrift des Vereins für Hamburgische Geschichte”, Bd. 24, 1921. Retsö D., Söderberg ƒ., Winter severity in medieval Sweden, [w:] The Dance of Death in Late Medieval and Renaissance Europe. Environmental Stress, Mortality and Social Response, ed. A. Kiss, K. Přibyl, Abingdon-New York 2020, s. 25-45. Riemann, Geschichte der Stadt Colberg, Colberg 1873. Rojecki A„ recenzja, „Przegląd Geofizyczny”, է. 7, z. З, 1962, s. 214. Romer E., Klimat ziem polskich, [w:] Encyklopedja Akademii Umiejętnością. 1, Kraków 1912, s. 171-248. Rozbiór krytyczny Annalium Poloniae Jana Długosza z lat 1385-1444, t. 1, oprać. S. Gawęda, K. Pieradzka, ƒ. Radziszewska, K. Stachowska pod kie runkiem J. Dąbrowskiego, Wrocław-Warszawa-Kraków 1961. Rozynkowski W., Omnes Sancii et Sanctae Dei. Studium nad kultem świętych w diecezjach pruskich państwa zakonu krzyżackiego, Malbork 2006. Rozynkowski W., Studia nad liturgię w zakonie krzyżackim w Prusach. Z ba dań nad religijnością w późnym średniowieczu, Toruń 2012. Rozynkowski W., Św. Barbara - święta „od wody”. O patro dniach św. Barbary w średniowiecznej Polsce, [w:] Město a voda {Documenta Pragensia 24), sest. O. Fejtová, V. Ledvinka, J. Pešek, Praha 2005, s. 234-235. Rutkowska G., Itinerarium króla Kazimierza Jagiellończyka 1440-1492, War szawa 2014. Sadoń P„
Gdańsk wobec wielkiego sztormu 1497 roku, „Rocznik Gdański”, t. 73-74, 2013-2014, s. 21-27. Sadowski Μ., Variability of extreme climatic events in Central Europe since the 13th century, „Zeitschrift für Meteorologie”, Bd. 41,1991, No. 5, s. 350-356. Schäfer W, Chronik der Dresdener Elbbrücke nebst Annalen der größten Elbfluten von den frühesten bis auf die neuste Zeit, Dresden 1848. Schäffer D„ Dänische Annalen und Chroniken von der Mitte des 13. bis zum Ende des 15. Jahrhunderts, Hannover 1872.
Bibliografia 279 Schalies I., Wasserbaumaßnahmen im mittelalterlichen und neuzeitlichen Lübeck, „Mitteilungen der Deutschen Gesellschaft für Archäologie des Mittelalters und der Neuzeit”, Bd. 21, 2009, s. 73-86. Schimanke S., Meier H. E. Μ., Kjellström E., Strandberg G., Hordoir R., The climate in the Baltic Sea region during the last millenium simulated with regional climate model, „Climate of the Past”, Vol. 8, 2012, s. 1419-1433. Schmelzer N., Holfort J., Ice winter severity in the western Baltic Sea in the period of 1301-1500: comparison with other relevant data, „International Journal of Climatology”, Vol. 31,2011, s. 1094-1098. Schmidt H., Die deutschen Städtechroniken als Spiegel des bürgerlichen Selb stverständnisses im Spätmittelalter, Göttingen 1958. Schmidt H., Geschichte der Stadt Grünberg in Schlesien, Grünberg 1922. Schönwälder K. E, Die Piasten zum Briege oder Geschichte der Stadt und des Fürstenthums Brieg, Bd. 1, Brieg 1847. Schwarzwälder H., Die Chronik von Rinesberch und Schene, „Bremisches Jahr buch”, Bd. 52,1972, s. 21-37. Semkowicz W., Zagadnienie klimatu w czasach historycznych, „Przegląd Geo graficzny”, t. 3,1922, s. 18-42. Skoraczewski E, Materyały do historyi Miłosławia, Poznań 1910 (odb. z „Pra cy” 1909). Skovgaard-Petersen К., Historiography at the court of Christian IV (1588- -1648): studies in the Latin histories of Denmark by Johannes Pontanus and Johannes Meursius, Copenhagen 2001. Sobańska A., List o pożarze Krakowa w roku 1455 z rękopisu Mikołaja Byliny, „Studia Mediewistyczne”, t. 31, 1994, s. 127-131. Speerschneider C. I. H„ Om
Isforholdene i danske Farvande i ældre og nyere Tid, Aarene 690-1860 (Publikationer fra der Danske Meteorologiske Insti tutved C. Ryder, Direktør. Meddelelser Nr. 2), København 1915. Stein W., Die bremische Chronik von Rynesberch und Schene, „Hansische Ge schichtsblätter”, Bd. 32, 1906, s. 139-212. Stichert F. O., Chronik der Stadt Werdau, Leipzig 1841. Stielow E„ Alt-Leba, „Unser Pommerland. Zeitschrift für das Kulturleben der Heimat”, Jg. 22,1937, H. 7/8, s. 298-300. Sturm L., Geschichte der Stadt Goldberg in Schlesien, Goldberg 1888.
280 Bibliografia Sumowski Μ., Ego Jeronimus Waldaw... O tożsamości późnośredniowiecznego plebana toruńskiego, „Zapiski Historyczne”, t. 79,2014, z. 1, s. 64-81. Sutorius B. G„ Die Geschichte von Löwenberg aus Urkunden und Handschriften gesammlet, Th. 1, Bunzlau 1784. Szafraniec B., Franciszek Bujak (1875-1953). Życie, działalność naukowo-dy daktyczna i społeczna, Toruń 2009. Sztobryn Μ., Sea Ice Conditions in Gulf of Gdansk in 15 century, [w:] Berichte des Bundesamtes für Seeschifffahrt und Hydrographie (Fifth Workshop on Baltic Sea Ice Climate Hamburg, Germany, 31 August-2 September 2005), No. 42, 2007, s. 47-56. Sztobryn Μ., Wójcik R„ Miętus Μ., Występowanie zlodzenia na Bałtyku - stan obecny i spodziewane zmiany, [w:] Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo, zmiany, skutki ich ograniczenia, wnioski dla nauki, praktyki inżynierskiej i planowania gospodarczego. T. 1: Warunki klimatyczne i oceanograficzne w Polsce i na Bałtyku Południowym, pod red. J. Wibig, E. Jakusik, Warszawa 2012, s. 189-215. Szwiec G. I., Wydajuszczijesja gidrograficzeskije jawlenija na jugo-zapadie SSSR, Leningrad 1972. Szultka Z., Szkice o dawnej Łebie, Gdańsk-Łeba 2000. Tarand A., Jaagus J., Kallis A., Eesti kliima minevikus ja tänapäeval, Tartu 2013. Tyszkiewicz J., Geografia historyczna. Zarys problematyki, Warszawa 2014. Voigt J., Geschichte Marienburgs, der Stadt und des Haupthauses des deutschen-Ordens in Preußen, Königsberg 1824. Wattenbach W, Schlesische Nekrologien: 2. Nekrologium des Stifts Kamenz, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens”, Bd.
4, 1862. Weiss J., Elementarereignisse im Gebiet Deutschlands. Systematische Sammlung der Nachrichten über Elementarereignisse und physisch-geographische Ver hältnisse, Wien 1914. Wejnert A., Starożytności Warszawy, t. 3, Warszawa 1854. Wenta J., Dziejopisarstwo w klasztorze cysterskim w Oliwie na tle porównaw czym, Gdańsk-Oliwa 1990. Wenta ƒ., Kronika Piotra z Dusburga. Szkic źródłoznawczy, Toruń 2003. Wenta J„ Studien über die Ordensgeschichtsschreibung am Beispiel Preußens, Toruń 2000.
Bibliografia 281 Wernicke J. E., Geschichte Thorns aus Urkunden, Dokumenten und Handschrif ten, Bd. 1, Thorn 1842. Wollesen E., Chronik der altmärkischen Stadt Werben mit ihrer ehemaligen Jo hanniter-Komturei, Werben a. d. Elbe 1898. Woś A., Zarys klimatu Polski, Poznań 1996. Wriedt К., Bürgerliche Geschichtsschreibung im 15. und 16. Jahrhundert. An sätze und Formen, [w:] Städtische Geschichtsschrebung im Spätmittelalter und in derfrühen Neuzeit, hrsg. v. P. Johanek, Köln 2000, s. 19-50. Wriedt K., Geschichtsschreibung in den wendischen Hansestädten, [w·.] Ge schichtsschreibung und Geschichtsbewußtsein im späten Mittelalter (Vor träge und Forschungen, Bd. 31), hrsg. v. H. Patze, Sigmaringen 1987, s. 401-426. Wyrwa A. Μ., Przyczynki do rekonstrukcji klimatu w prahistorii i czasach hi storycznych na Pałukach w świetle interdyscyplinarnych badań łekneńskie- go kompleksu osadniczego, [w:] Człowiek i środowisko przyrodnicze we wczesnym średniowieczu w świetle badań interdyscyplinarnych, pod red. W. Chudziaka, Toruń 2008, s. 181-235. Zakrzewski S., Analecta Cisterciensia, [w:] Rozprawy Akademii Umiejętności, Wydział Historyczno-Filozoficzny, Serya 2, t. 24, Kraków 1907. Zonenberg S., Kronika Szymona Grunaua, Bydgoszcz 2009. Zonenberg S., Prahistoria Prus w Preußische Chronik Szymona Grunaua, Sen sus Históriáé, vol. 1, 2010/2011, s. 79-90.
Indeks nazw osobowych Nazwiska autorów opracowań oddano kursywą. Stosowano skróty gd. - gdań ski, koł. - kołobrzeski, krzyż. - krzyżacki, ks. - książę, litew. - litewski, maz. mazowiecki, tor. - toruński, w. - wielki, wwda - wojewoda Adolf I von Kleve, hrabia 80 Bartelt Klaus, mieszczanin gd. 184 n. Adrian, św. 180 Bartłomiej, św. 111 Agnieszka, św. 168 Bartosz z Drahonic, kronikarz 130 Aleksander w. ks. litew., zob. Witold, Bażyński Mikołaj, wwda malborski 214 w. ks. litew. Behre K.-E. 17 Alenius P. 44 Behringer W 16 Alexander P. 17,19,75, 77,86 Bell WT1S Allen Bertram von, burmistrz tor. Benevoleskaya E. E. 31 165 Ambroży, św. 180,220 Bergemann J. G. 131, 174, 177, 181, 201 Andermann Մ. 117 Berger W H. 17 Andrzej, św. 93 Bernhard, pisarz 152 Antoni, św. 87,216 Betin V. 19, 65 Arctowski Henryk 49 Beyer Christoph, kronikarz 184-186, 200, 208,210,216,218 η. Arndt W 54 Arnold, kompan w. mistrza krzyż. Bielawski A. 54,64,107,158,176,193 100 Augustyn, św. 94 Bielski Marcin, kronikarz 167 Baier R. 96 Barbara, św. 107 n., 110, 118, 161, Birli S. 170 Biskup M. 140, 147, 149, 151 n., 196, 180,190, 208 n., 213,216 Bigelow F. H. 49 Birgersson Nils, dziekan Strängnäs 97 218-220
284 Indeks nazw osobowych Bitschin Konrad, sekretarz miejski 95, 99, 118 Bogoljepow Μ. 22 Boissen Broder, kronikarz 104 Bojaruniec-Król E. 153 Bokwa A. 25, 27 BolesławV, ks. maz. 177 Bonnus, kronikarz 118 Borgeni Kaspar, kronikarz 133, 139, 148, 173-176,181 Borisenkov E. P. 19, 57 Bormans S. 86 Bombach Stenzel, kronikarz 184, 208, 210 Börngen Μ. 19 Bracha K. 25 Bradley R. S. 30, 33 Brázdil R. 17,27, 31,43, 99,123-125, 127,131 n., 171,181, 188, 193,198 Brehmer W 88 Brooks Ch. E. P. 17 Brown N. 16 Brückner E. 23 Bryson R. A. 28 Buczinskij L E. 75 Buczinskij I. G. 196 Budeler Joachim, duchowny kol. 206 n. Bugenhagen Johannes, kronikarz 104 Bujak F. 21, 24 n. Büsching J. G. 131,139 BychowiecA. 216 Camenisch Ch. 16, 32, 124 n., 127 n., 133 Caroti S. 19 Cecylia, św. 94,102,104 Chlebowski В. 179 Chorążyczewski W. 13,15, 24-26 Chudziak W. 26 Clausen H. B. 30 Cochius, pisarz wismarski 203 Conrad K. 79 Crull J. 79 Curicke Reinhold, kronikarz 120 n., 133,153,161,185,187, 200,219 Czaja R. 13 Dahlmann F. C. 91 Dähnert ƒ. C. 91 Dalmer, skarbnik kol. 205 Dametzen Hinrik, mieszczanin kol. 205 Dansgaard W 30-32 David Johann, duchowny kol. 206 n. Dąbrowski H. P. 26 Dąbrowski ƒ. 101 Debord A. 19 Dekanski D. A. 139 Derwich M. 24 Detmar z Lubeki, kronikarz 75, 81, 88 n., 102,117, 200,241 Diaz H. F. 30 Długokęcki W. 100,120,208 Długosz Jan, kronikarz 23,45,49-56, 58-60, 76, 78, 83, 94,101,112, 124, 127-132,137 n„ 140,143,146-149, 151 n., 157,163,167,169,174-178, 180 n., 241 Dobrovolný P. 43, 99, 123-125, 127, 131 n., 171, 181,188,193, 198
Indeks nazw osobowych DolákL. 43, 99,123-125,127,131 ո., 171, 181, 188, 193, 198 Dominik, św. 194 Döring Mathias, kronikarz 124 ո. Dormann, E. J. 86, 94,174,179 Duda M. 84 Easton C. 19, 22,75, 86 Eden Hermen van, burmistrz kol. 205 Eensaar A. 44 Eisenhofen Ulryk von, w. komtur krzyż. 148 Ekman M. 44 Elżbieta, św. 115,160 n. Emius Ubbon, kronikarz 86 Engelhusen Dieterich, kronikarz ИЗ, 124 η. Erhard, poddany krzyżacki 152 Eryk, król duński 126 Eschenloer Peter, kronikarz 132, 159 n., 162,169-173,177 n. Eufemia, św. 214 n. Fabian, św. 216 Fabricius Georg, kronikarz 113 Fagan В. 31-33 Fairbridge R. W 28, 31 Fant E. M. 89 Fantechi P. 31 Faust Lorenz, kronikarz 125 Fejtova О. 108,161 Ferber Bernard, mieszczanin gd. 214 Filip, św. 188,195,200 Filipiak J. 26 285 Flachenecker H. 147 Flohn H. 31, 33 Förster A. 201 n. Franaszek P. 21 Franciszek, św. 126 Fryderyk III Habsburg, cesarz 59 Fryderyk Wilhelm III, król pruski 18 Frydrychowicz R. 179 Gall, św. 81, 94,134 n„ 179 Gauss C. E 66 n. Gawęda S. 101 Gertruda, św. 153 Girguś R. 23, 65,142 Glaser R. 16, Tl, 32,44 GomolckeD. 133,173,177,181 González-Rouco J. F. Tl Gordon E. 16 Górecka J. 108 Górski K. 16, 38, 196,218 GrafK. 116 Grenz В. A. 139 GrönvaUH. 98,119 Grosjean M. 74 Grove J. M. 33 Grunau Szymon, kronikarz 108,110-112, 120 n., 127, 134, 153, 158, 160,166,169,186, 209-212, 215 Grunenberg Georg von 142 Grünewald Μ. 133,183 Gryglewicz F. 108 Grzegorz, św. 118,123,155 Guillebert de Lannoy 105 Gundestrup N. 30 Günther О. 162
286 Indeks nazw osobowych Guzowski P. 26 Hirschberg A. 217 Gyseke Bernd, kronikarz 90 Hoffmann Ch. G. 128,202 Hofmeister A. E. 103 Hafftitius Petrus, kronikarz 90, 194, 202, 218 Höhlbaum K. 122 Holawe F. 27 Hammer C. U. 30 Holfort J. 44, 66 Hamsfort Cornelius, kronikarz 85, Hordoir R. 44, 73 104,116 Hoszowski S. 22 Hanke Matias, mieszczanin gd. 190 Hsü K. J. 16 Hansen R. 91 Hubatsch IK 84 Hansson D. 32 Hughes Μ. K. 30 Hardwig, flisak 144 Huntington E. E. 16 Heck К. 196 Heckmann D. 202 Inglot S. 24 Heckmann M.-L. 20, 77-85, 87 n., 90, Ivanov V. G. 31 92, 94-96, 100 n., 105, 107, 109, Iwańczak VK 25 112n„ 118,120-123,127,133-135, Izdebski A. 36 149,152 n., 158,161,168 n., 174 n., 177 n„ 180 n„ 184 n„ 188-191, Jaagus J. 20, 66 n., 121 194-197, 200,212 Jahn H. C. W. 86 n. Heinemann O. 168 Jakub, św. 188, 194 n., 200 Heinze C. T E. 201 Jakusik E. 242 Helama S. 32 Jan Chrzciciel, św. 94,138,165, 203 Hellmann G. 18, 22, 200 Jan Ewangelista, św. 145 Henn V. 40,103 Jan, ks. maz. 95 Henneberger Caspar, kronikarz 185- Jansen E. 17 ֊187 Jaros V. 20 Hennig R. 18, 22, 201 Jerzy, św. 129, 180, 206 Herburt Jan, kronikarz 178 Jevrejeva S. 44 Hermann z Wartebergu 80 Johanek P. 40 Hernandez-Almeida I.1. 74 Johannes von Posilge, kronikarz 75 n., Hietala R. 98, 119 Himmelreich Peter, kronikarz 114 Hirsch Th. 77,79,150,158,170,184 n., 208 78,80 n., 83 n., 90 n., 95 n„ 99-101, 106 n., 109 n., 110,112,120,141 Johnsen S. J. 30 Jones Ph. D. 27, 33
Indeks nazw osobowych 287 Jonsson T. 33 Jørgensen E. 123 n. Jörn N. 170 Jóźwiak S. 13, 52, 83 n. Juda, św. 219 JukniewiczE 21 Julian P. R. 28 JungnerH. 31 Köppen W. 22 Koppmann K. 79, 87, 89 Koprowski Μ. 26, 70-72 Korczak L. 26 Körner Hermann, kronikarz 89,102 n., 114-117,126,241 Kortz Heinrich, mieszczanin gd. 190 Kosegarten J. G. L. 168 Koslowski G. 44,66 n. Kalb Albrecht, komtur tor. 133 Kosovichev A. G. 31 Kalitowski E. 176 Kościk E. 25 Kalliosaari S. 98,119 Kotyza O. 27, 43, 99, 123-125, 127, Kallis A. 20,66 n., 121 131 n., 171,181,188,193,198 Kardas A. 27 Kowalski M. D. 26 Katarzyna, św. 123,190 Kozłowska Μ. 26 Kazimierz Jagiellończyk 137, 139, Kozłowska-Budkowa Z. 22,146 149, 163,180 Kozłowski F. 167 Keller K. M. 32 Kożuchowski К. 44 Kętrzyński W 62 n., 113, 130, 133, Krämer D. 16 138,141,217 Krantz Albert, kronikarz 85 n., 91, Kirchhöfer A. 16 117 Kiss A. 43 Krąpiec M. 72 Kjellström E. 44, 73 Kromer Marcin, kronikarz 167, 175 Kubicki R. 83 Klage ƒ. 16 Kuczyński S. K. 110 Klemens, św. 94 Kuczyński S. Μ. 146 Klimenko V. 32 Kulczykowski W 83 n. Klose S. В. 216 Kluken Hinrik, mieszczanin kol. 205 Kunisch J. G. 159,176,178 Kniprode Winryk von, w. mistrz Küttel Μ. 27 Kwiatkowski K. 13, 52 n., 76 krzyż. 81 Kojałowicz A. W., kronikarz 176,196, 198 Kolster W G. 117 Konopska B. 25 Kopiński K. 147 Lamb H. H. 16 n„ 28-34, 96, 114, 123,126 Lampert, św. 208 Lamprecht K. 21
288 Indeks nazw osobowych Langebek J. 85, 89,155 Lappenberg J. Μ. 90,104 Makowski J. 81-83, 86 n., 94, 99,107, 114 Laspeyres E. Th. 85 Malewicz M. H. 24 Laszlovszky ЈЛ7 Malinowski Sz. 27 Latomus Μ. Bernhardus, kronikarz Małarzewski Ł. 32 199, 202 Le Roy Ladurie E. 16 η. Małgorzata, św. 138,183-186 Manley G. 33 Ledvinka V. 108, 161 Manlius Christophorus, kronikarz 128 Leibniz G. IV 106 Mann M. 30 Lelewel J. 20 Marein, św. 123 n„ 129 n., 220 Lemmen Dawid, mieszczanin koł. 205 Marciniak K. 24, 26 Leo Jan, kronikarz 187 Maria Najświętsza Panna 138, 141, Leppäranta Μ. 98,119 164,185 n., 196,198-200,204,209, Lersch B. M. 188 212 n. Lewis Matthias de, kronikarz 86 Marken Claus, mieszczanin koł. 205 Lieberman В. 16 Markgraf H. 171,190 Limanówka D. 25, 27 Martin G. J. 16 Lindau Johann, kronikarz 150,152 n., Maruszczak H. 44 158-161,166 Mateusz, św. 208 Lisch G. C. F. 207 Matthes F. 32 Lubbe Jakub, pamiętnikarz 179,184 n., Matysik S. 209 187,189 Mauelshagen F. 16 Lüdtke A. 118 Meier H. E. M. 44, 73 Luge J. G. 201 n. Meinert H. 103 Luterbacher J. 27 , 31 Mencken J. В. 104 Merki Ch. M. 16 Łucja, św. 90, 92 ŁukaszykR. 108 Łupikasza E. 32 Michał, św. 92, 113, 181 n., 190, 194, 205 Michelsen A. L. J. 99 Miechowita, zob. Maciej z Miechowa MacCracken Μ. C. 30 Mietelski ]. 52 n. Maciej z Miechowa, kronikarz 174, Miętus Μ. 241 178, 196,198 n., 202,217-219 Majorowicz J. 24, 69 Makkonen L. 44 Mikołaj, św. 121,127,189 Mikołaj z Krakowa, cysters, kroni karz 130 n.
Indeks nazw osobowych Mikulski К. 105 Miletsky E.V. 31 Mohnicke G. С. E. 135,141,168 Möhring-Müller H. 115 Mönckeberg C. 105 Moss ]. H. 33 Możdżeń J. 122, 153, 170, 183-186, 189 n„ 198, 208,212 MożejkoB. 153,158 Mrozowicz W. 25,133 Mūrinius Marcin, kronikarz 175 Muznar J. 27 Mynke Peter, kanonik koł. 205 289 Oort Jan 31 Ostrevent von, hrabia 83 PapéeF 193 Paravicini W. 80, 83 Parleberch Johannes, rektor uniwer sytetu w Greifswaldzie 168 Paseckij W. Μ. 19, 57 Pasek Jan, pamiętnikarz 97 Patze H. 116 Paulsson G. 97 Paweł, św. 88, 95,143 Peplow Ch. 170, 181, 183, 189-191, 196,198,200 Nagovitsyn У A. 31 Perlbach Μ. 78,187 Nakielski Samuel, kronikarz 178, Perry J. S. 30 182,188 Pertz G. H. 54 Namaczyńska S. 21-22 Pešek ƒ. 108,161 Needon R. 201 Peter, mieszczanin gniewski 218 Neocorus Johann Adolf, kronikarz Pettersen Ch. 44 91,117 Pfister Ch. 17,20,27, 32 n., 35,43,52, Niedźwiedź T. 32 75 n., 99, 114, 123, 126, 133, 193, Nordli 0. 32 221 Philippi R. 108 Norlind A. 22 Nowak Z. 175 Piasek W 13,15,26 Piekosiński F. K. 130 Nowosad W. 13, 24-26 PieradzkaK. 101 Pieronek B. 99 Ogilvie A. E. J. 18, 33 Olav Piotr, kronikarz 90, 116, 123- Piotr, św. 88,123 Piotr z Dusburga, kronikarz 118,123 -125 Plastwig Johannes, kronikarz 194 Oleśnicki Zbigniew, kardynał 130 Oliński P. 15,24-26,72,139,147,161, Podjacki W 97 Pol Nicolaus, kronikarz 131, 139 n„ 174 146, 157, 169, 171, 173, 175-178, Oliver J. E. 28 195,198 η., 201,212,216 η. Omstedt A. 32,44
290 Indeks nazw osobowych Pol W. 23 Polaczkówna Μ. 22 n., 34, 43-46, 48-64, 242 Pole Paul, kronikarz 159 PolechovS. 125 Poliwoda G. 16 Pontanus Johannes Isaac, kronikarz 155 Popkiewicz Μ. 27 Porada H. T. 170 Pospieszyńska A. 26, 70 n. Poulie E. 19 Preobrajenskij ƒ. 19 Přibyl К. 43 Prochaska А. 91 Proyte Jacob, mieszczanin gd. 189 Pryska (Prisca), św. 216 Przeździecki A. 148 Przybylak R. 13, 24-27, 32, 34 n., 43, 65, 69-72, 74,242 Puchatka R. 26, 72 Putkamer Drewes, mieszczanin kol. 205 Rácz L. 27 Radziszewska ƒ. 101 Rangeschen Claus, mieszczanin kol. 205 Reeh N. ЗО Reimers H. 86 Reincke H. 90 Retsö D. 43 Rodhe J. 44 Rhode ƒ. ПО Riedel A. F. 124 n„ 151 Riemann D. 32 Riemann H. ճ. 204, 206 Rinesberch Gerd, kronikarz 103 Rohr Ch. 20 Röhrkasten J. 20 RojeckiA. 19, 23 Rolny G. 86 Romer E. 22 n. Ropelewski ճ. 99 Rosicz Sigismund, kronikarz 63, 106, 133, 139, 142, 144, 146, 149-152, 157-160,162,167,170 n. Roth G. 173,176-178 Rozynkowski W 108 Rudiger, szpieg krzyżacki 147 Rufus Johannes, domniemany kroni karz 145 Rumphe Claus, mieszczanin kol. 205 Rupson Wilhelm 114 Rutishauser 1h. 27 Rutkowska G. 163 Rzączyński Gabriel P., kronikarz 194, 218 Saage J. Μ. 194 Sadoń P. 202,209,215 Sadowski Μ. 23, 35,43, 55-65, 242 Sarnowsky J. 40, 103 Schäfer W շօշ Schäffer D. 124, 202 Schalies I. 88 Schene Herbord, kronikarz 103 Schimanke S. 44, 73 Schimmelpfennig A. 201 SchleinertD. 170
Indeks nazw osobowych Schmelzer N. 44,66 n. Schmidt H. 40, 201 n. Schönborn 77г. 201,216 Schönwälder K. E 202 Schröder Karsten, kronikarz 117 η. Schultz А. 159 Schütz Kaspar, kronikarz 120, 142, 150 n., 161,215 Schwalm J. 89 Schwarz F. 110 Schwarzwälder H. 103 Schwarz-Zanetti G. 27, 32 Schwimmeipfennig A. 216 Sebastian, św. 216 Seif Jasper, mieszczanin koł. 205 Seinä A. 98,119 Semkowicz W. 18, 22 n., 139 SkalitzkyA. 178 Skoraczewski E 177 Skovgaard-Petersen К. 155 Słyszewska А. 139 Smed Peter, pisarz miejski koł. 205 Smede Hans, mieszczanin stralsundzki 203 n. Sobańska A. 146 Söderberg ƒ. 43 Solomina О. 32 Sommersberg F. W. von 170, 201 Speerschneider C. I. H. 18,44, 65, 201 SprandelR. 115 Stachowska К 101 Stangenberg Hannos von 113 Stanisław, św. 146 Starkel L. 44 Stegmann Bernt, kronikarz 122,185 n., 208 291 Stein VK 103 Steinberg Michael, kronikarz 217 Stenzel G. A. 216 Stepanov A. V. 31 StichertE О. 121, 128 Stielow E. 207 StöbenerK. 122 Stoebbe A. 204 Stolmarus Alard Lambert, kronikarz 91,104-105 Storch H. von 31 n. Stössel Μ. 27 Strandberg G. 44,73 Strehlke E. 53,77,79, 82,96,138,142, 153,174,181 n„ 184 n., 201,220 Strehlke E 138, 142, 153, 174, 181 n., 184 n., 201, 220 Strommer E. 27 Strupczewksi W 23 Stuber Μ. 16 Sturm L. 202 Sulimierski F. 179 Sułkowski Z. 108 Summermatter S. 16 SumowskiM. 122, 137, 162 SutoriusB. G. 159, 201 Syta К. 24-26 Szabó P 17 Szafraniec В. 21 Szewczuk J. 21 Sztobryn M. 43,65 n., 241 Szultka Z. 207 Szweda A. 13, 52 Szwiec G. L 57 Szybkowski S. 52
292 Indeks nazw osobowych Szymański J. 146 Szymon, św. 219 Świętochowski B. 24 Tandecki J. 147 Tarand A. 19 n„ 66 n., 121 Targowski Μ. 13 Techen P. 145 Tetzlaff G. 19 Thorschmidt J. Ch. 202 Thunen Tilo von, zaciężny krzyż. 150 n. Thunert F. 177 Thurius Nicolaus Marschalk, du chowny protestancki 207 Toeppen Μ. 77, 79, 81, 114, 123, 150, 161, 169,212,219 Tomasz, św. 152 Torbus T. 84 Tratziger Adam, kronikarz 90 Trupinda S. 83 n. Tylmann W. 74 Tyszkiewicz J. 27 UlanowskiB. 146, 167,217 Ulrich, hrabia von Hanau 76 Voigt A. 161 Voigt J. 86,161 Wagner P. 108 Waiblong Lépőn von, mistrz bursztyniarski 219 Waitz G. 89 Walawender A. 21, 43, 63, 65, 138-142, 144, 148-152,157-162, 166-171, 173-185, 187-191, 193-201, 215-220 Waldau Hieronim, proboszcz tor. 162,164 n., 195-197 Walenty, św. 155 Walewski W 179 Wanner H. 17, 27, 31, 43, 52, 75 n., 99,114,123, 126,133,193 Warschauer A. 217 Warwich Johannes, kronikarz 118 Wäschke H. 193 Wąsik B. 84 Wattenbach W 159 Wawrzyniec, św. 110, 194 Week A. 133 Wefer G. 17 Wegmann Μ. 32 Weikinn C. 19, 24, 80, 83, 85-88, 91, 94-96,100-102,104,106 η., 109 η., 112,114,120,122-125,127 η., 133, 135, 138 η., 141 η., 145, 148 η., 151-155, 158-162, 164-166, 168, 170 η., 173 η., 176,178 η., 183-185, 189 η., 193,197-204, 206,208,210, 212,214,217 Weinreich Caspar, kronikarz 170, 183,185-191,193,195,197 n., 200, 207 Weiss J. 22 Wejher, rodzina pomorska 207 WejnertA. 177 Weitzel A. 134,148 Wenta J. 108, 118,141
Indeks nazw osobowych Werchacki R. 21 Wolf Rudolf 31 Wernicke J. E. 163 Wollesen E. 201 Westphalen E. J. de 91,105,155,199 Woś A. 113 Węcowski P. 26 Wójcik G. 24, 69 WibigJ. 27,242 Wójcik R. 241 Wierzbowski T. 128,219 Wriedt K. 40,116 Wiesen Heinrich, mieszczanin gd. Wyrwa A. Μ. 26, 139 185 293 Wyszomirski S. 118 Wiewióra M. 84 Wigand z Marburga, kronikarz 76,79 Xoplaki E. 27 Willis C. 31 Wincenty, św. 150 Winsor P. 44 Witold (Aleksander), w. ks. litew. 54, 60,91, 94, 122 Zernecke ƒ. H., kronikarz 161, 164, 170 Zielski A. 24, 70 n. Zimorowicz J. B. 196 Władysław Jagiełło 51 n., 57,122,124 Zober E. H. 96, 135, 141, 168 Władysław Warneńczyk 129,131 n. Zonenberg S. 76,110 n. Włodarski B. 212 Zorita E. 27 Zygmunt Kiejstutowicz, w. ks. litew. Woelky C. P. 194 Wojcicki K. W. 175 130
Indeks nazw geograficznych W indeksie nie uwzględniano nazw miejscowych zawartych w tytułach ksią żek i artykułów oraz miejsc wydań publikacji książkowych. Stosowano skróty: k. - koło; krzyż. - krzyżacki, m. - miasto, rz. ֊ rzeka, wś - wieś, Anglia 28 n. Anholt, wyspa 97 Arktyka 32 Brunszwik, m. 106 Bukowo Morskie, m. 205 n. Bydgoszcz, m. 50 Bałga, zamek krzyż. 100, 208 Bałtyckie Morze (Bałtyk) 18 n., 19, 38 n., 40,43 n., 65-68,79 n., 94,96-99,115,117,119n., 139,151,157, 160, 171,181,190,200 n., 203, 214, 221,241 Bałtyk, zob. Bałtyckie Morze Barczewo, m. 159, 163 Bargen, к. Gdańska 190 Barth, m. 91 Berlin, m. 18,40 Berno, m. 20,128 Bóbr, rz. 124 Brandenburgia 38,125 Braniewo, m. 111, 211, 215 Bratian, wś 108 Bratysława (Preszburg), m. 132 Brema, m. 103 Brodnica, m. 39, 83 Bruksela, m. 77 chełmińska ziemia 61, 84, 143, 147 Chełmno, m. 39,108,118,127, 152 Cleve, zob. Kleve Czatkowy, wś 166 Czechy 61 n., 99,125,127,188,198 Damgarden, m. 145 Dania 34, 86, 89 n., 96,115-118,126, 151,153,155, 200, 206 Darłowo, m. 39, 204-206 Dąbrówno (niem. Gilgenburg), m. 52,78 Dithmarschen Land 91, 99 102 Dobrzyca (niem. Kurdeshagen), wś 205 n. Drahonice, wś 131 Drwęca, rz. 61, 211 Dzierzgoń, m. 106 n. Dybów, zamek 164
Indeks nazw geograficznych Eiderstedt, półwysep 91 Greifswald, m. 39 n. Elbląg, m. 36,106 n„ 114,134,210 n., Grenlandia ЗО, 32 219 n. Elbląg, rz. 110 Europa 20, 29 n., 34, 76, 100, 128, 133,176,188, 207 295 Grudziądz, m. 39, 83 n., 99,101 Grünhof (Grunenhof), wś w diecezji sambijskiej 213 Grunwald, wś 52 n. - Centralna 29,43 - Południowa 52 Halicz, m. 62 - Północna 28 n„ 33,109 - Środkowo-Wschodnia 34, 122 Hamburg, m. 39, 87, 102-104, 117, - Wschodnia 30,122 Hanau, m. 76 ֊ Zachodnia 19, 29, 52,68,127 n. Hel, m. 100, 141 n„ 152 n., 198, 200, Falster, wyspa 200 Helgoland, wyspa 34 Flandria 81,109 Holandia 128 Fosses, m. 77 Holsztyn 117,139,179 194 215, 220 Frankfurt nad Odrą, m. 159 Frischinck, rz. w Prusach 211 Gdańsk, m. 39 n., 62,106,110 n„ 116, Inflanty 77, 79, 88 n., 153 Jurborg (niem. Georgenburg), m. 60 117n„ 120-122,133,140-143,149, Käcklitz, osada 201 151-153, 157, 160, 166, 168, 170, Kaffa, m. 54 179,181-183,185-191,194 n., 198, Kalmar, m. 126 200, 207-210,215-218, 220 Kattegat, cieśnina 97 - Główne Miasto Gdańsk 118 Kijów, m. 125 Gdańska Zatoka 43, 65 n., 139, 220 Gedser, m. 39, 96 n., 200 Kleve, m. 80 Kłajpeda, m. 101,139,154 Geldria (Gelre) księstwo, 88 Kolonia, m. 77 Glina (Stangendorf), wś 111 Kołobrzeg, m. 39, 202 n., 205 Gniew, m. 93,127,140, 218 Kopenhaga, m. 40 Gniezno, m. 146, 218 Koszalin, m. 205 n. Gogolewo, wś 218 Kowno, m. 60 krakowska ziemia 122 Gotlandia, wyspa 94, 97,126 Góra Gradowa (niem. Hagelsberg), к. Gdańska 187 Kraków, m. 25,40, 72,110,124,129֊ -131,146,169,176, 178,197
296 Indeks nazw geograficznych Krempermersch, region w Szlezwik-Holsztyn 179 Królestwo Polskie 77, 106, 127-129, 147,175 n. Królestwo Węgier 129 102 n., 115-118, 120, 126, 135, 153-155,168,179,200,206,208 n., 215,220, 241 Lublin, m. 62,193 Lubomi, m. w woj. ruskim 193 Królewiec, m. 39, 82 n., 93, 100, 108, 178,210,213-215 Krzewiny (niem. Horst), wś na Żuła wach 114 Łaba, rz. 87, 102, 124, 128, 179, 183, 193, 200, 201 n. Łabiszyn, gród im. 114 Kurońska Mierzeja 213 Łasin, m. 143,147 Kuroński Zalew 81 Łeba, m. 207 Kurzętnik, wś 52 Łęczyca, m. 58 Kutno, m. 72 łęczycka ziemia 64 Kwidzyn, m. 86 n., 110 n. Łużyce 201 Łyna, rz. 211 Lannoy, wś 105 Łysa Góra 137 Leklowy, wś (ob. przysiółek Królewa Malborskiego) 111 Magdeburg, m. 128,188,193 Libia 20 Malbork, m. 39, 86, 96, 107 n„ 111, Lichnowy, wś 111 Lichtenberg, osada na Żuławach Małopolska 55, 61,132,197, 202 Gdańskich 110 n. 150 n„ 164-166 Mały Belt, cieśnina 99 Lidzbark Warmiński, m. 162 Marburg, m. 76 Liebental, wś 213 Mazowsze 64, 113, 132 Liège, m. 77 n. Mazury 74, 95,105 Lipie, rz. 62 Meklemburgia 39, 91, 93, 116-118, Lipniki (niem. Lóbenicht), m. 213 147,199 n., 200, 203,207 Lipsk, m. 21 Meklemburska Zatoka 96 Litwa 51, 82, 85, 101, 106, 180, 194, Mendyngiany (Mendeniken), wś na 240 Lochstädt 159, 219 Lockelaw, wś na Małych Żuławach 110 Loeben, m. 146 Lubeka, m. 38-40, 75, 80 n., 87-90, Żmudzi 90 Mierzeja Wiślana 160, 166, 191, 208, 210,214 n., 219 - Gdańska 213 Miśnia 38, 106, 113, 125, 133, 148, 162, 201
Indeks nazw geograficznych Möen, wyspa 200 Mogilno, m. 122 Mogiła, klasztor 130 297 Tczewa 218 Piława (niem. Piliau, ros. Bałtyjsk), m. 208, 210 Moguncja, m. 77 Piotrków, m. 149,163 Mołdawia 62 Pląchoty, wś 83 Morze Północne zob. Północne Morze Płock, m. 113,176 Motława, rz. 106,122,160,166,186 Podole 140 Pokarmin (niem. Brandenburg, ros. Nebrowo, wś 86 Uszakowo) 100 Neudorf (ob. Woronzowo) 154 Pokrzywno 83 Niderlandy 87 Polska 23, 27, 35, 38, 43-45, 57, 75, Niemcy 86, 96,124,189, 207 78, 101, 106 n., 128, 132, 134, 147, Niemen, rz. 56, 81,93 n., 105,175 151, 157, 163, 175-177, 180, 182, Niepołomice, m. 124 Nieszawa, m. 122,164 Nógat, rz. 53, 86, 94, 106 n., 110, 114, 150 n., 158,164-166,177,179 194 Pomorze 39, 50,61,86,108,116,150, 167,170,174,178, 183, 200, 218 n. - Pomorze Gdańskie 113,138, 201 - Nógat Kopanka, rz. 100 Poznań, m. 62 Normandia 109 Norwegia 34,154 Półmieście (niem. Halbstadt, Halb dorf) 86,158,166 Nowe Miasto Lubawskie (niem. Neu Północne Morze 34,126 mark), m. 142 Pregoła, rz. 144, 153 n. Nowe, m. 127 Prignitz, region w Brandenburgii 118 Nowęcin, wś na Pomorzu 207 Prusy 77, 79-83, 93 n., 115, 117 n., Nowy Staw, m. 114,165 120 n., 127,133,135,138,140,142, 147 n., 151,154,159,168,175,185, Odra, rz. 106,124,128,152,159,199, 201 n. 199, 220 - Prusy Dolne 150 Ölandia, wyspa 97 - Prusy Królewskie 169, 177, 189, Øresund, cieśnina 123 n. 199, 241 - Prusy Krzyżackie 159,241 Przezmark, wś 143 Paryż, m. 128 Pasłęka, rz. 11, 211 Pelplin, m. 174 Piaseczno (niem. Peszke), wś koło Racibórz, m. 134 Radunia, rz. 217-219
298 Indeks nazw geograficznych Radzyń Chełmiński, m. 83,142 Słupnica (Stangenwald) 111 Ragneta, m. 81, 93,105,175 Solec, wś koło Warszawy 177 Recknitz, rz. 145 Stara Nieszawa, wś 219 Reiseinen, wś 214 Stare Szkoty, wś (ob. część Gdańska) Ren, rz. 77 Reval, zob. Tallinn 190 Starogród, k. Chełmna, wś 108 Ribnitz, m. 145,202 n. Stążki (niem. Stangenberg), wś 113 Rogoźno 83 n. Sternberg, m. w Meklemburgii 203, Rostok, m. 39, 87, 89, 96 n., 145, 153, 206 n. 168, 200, 203 Stradom (ob. dzielnica Krakowa) 169 Ruś 106 n., 148 Stralsund, m. 39, 79, 87, 89 n., 135, - Ruś Czerwona 62 145,153,168, 179, 203,216 Ryga, m. 39, 206 Strängnäs 97 Rzeczpospolita 22 Szczecin, m. 215 Szkarpawa (Wisła Elbląska), rz. 86, Saksonia 121 100,214 Sambia 79, 88, 90,140, 148,191 Szlezwik 33, 117 sambijska ziemia 77 Sztokholm, m. 39,200 Sandau, m. i zamek w Saksonii-An Szwecja 43, 94, 97,116,153 halt 201 Sandomierz, m. 137,176 Ścinawa, m. 146 Sarkawa (niem. Sarckau, ros. Lesno- Śląsk 24, 63, 128, 133, 139, 142, 150, je), wś 213 Sartowsko-Nowska Nizina 82 152, 157-159, 162, 169, 171, 173, 177 n., 181,183,195,201,216 η. Sawden, wś 219 Świecie, m. 82,127 Schwerin, m. 102 Świeszyno (Smechlen), wś koło Ko Seehausen, m. w Saksonii-Anhalt 201 szalina 188 Segeberg (Zegeberge), zamek w Holsz tynie 179 Siedlce, wś koło Gdańska (obecnie dzielnica Gdańska) 184 Tallinn, m. 39 n., 67 n., 121,153, 206, 208 n. Tapiawa (Gwardiejsk) 140,153 n. sieradzka ziemia 64 Tczew, m. 53 Skagerrak, cieśnina 34 Toruń, m. 14, 24, 39 n., 81, 127, 134, Skania (Schonen) 123, 135,190 140,146n„ 161,163-165,170,175 n„ Słup, wś 83 195
Indeks nazw geograficznych - Stare Miasto Toruń 134 Tournai, m. 77 Trave, rz. 80,87,135 Trzemeszno, m. 218 Tujsk, wś 214 Tylża (ob. Sowieck) 105 Walichnowska Nizina 82 Warmia 163,194 Warnov, rz. 87,145,203 Warszawa, m. 176 n. Wąbrzeźno, m. 83 Werben, m. w Saksonii-Anhalt 201 Węgry 129-132 Wielbark 107 Wielkopolska 72,166, 217 n. Wilno, m. 39 Wisby, m. 39,94, 97 Wisła, rz. 52 n., 58, 80-82, 86, 93, 95, 99-101,110,113 n., 118,120,122 n., 135, 140-144, 147-151, 157, 161, 164, 166, 175-178, 180, 195-197, 199 n., 208,218-220 - Martwa Wisła 170 - Wisła Elbląska zob. Szkarpawa - Wisła Gdańska, rz. 87,100 Wisłoujście, wś 160 Wismar, m. 39, 79, 85, 102, 153, 168, 198 n., 206 Wiślica, m. 62,64 Włocławek, m. 101 299 Włodzimierz Wołyński, m. 61 Wogram 213 Wojsławice, m. w ziemi chełmskiej (obecnie wieś) 193 Wrocław, m. 72, 106 Zagorzyce 148 Zatoka Gdańska, zob. Gdańska Za toka Ząbrowo (niem. Sommerau), wś 94, 106 η., 110n. Zegeberge, zamek 179 Zelandia 123 ziemia pskowska, zob. pskowska zie mia Żabińskie Jezioro 74 Żarnowieckie Jezioro 175 Żmudź 90 Żukowo 188 Żuławki (niem. Fürstenwerder), wś 86 Żuławy 83 n., 109 - Żuławy Elbląskie 81, 94, 100 - Żuławy Fiszewskie 158,166 - Żuławy Gdańskie 86,111 - Żuławy Małe 83,110 n„ 121 n. - Żuławy Wielkie 83, 114, 134, 158, 166 - Żuławy Wiślane 106,110 174
|
| adam_txt |
Spis treści Wykaz skrótów. Podziękowania. 11 13 Wstęp . Badania w ramach klimatologii historycznej. Badania polskie nad klimatem w przeszłości. Problemy periodyzacyjne klimatu okresu średniowiecznego. Problemy dotyczące wykorzystania źródeł. Temat badań . 15 15 20 27 35 38 Rozdział 1. Dotychczasowe rekonstrukcje klimatu Polski w XV w. na podstawie źródeł historycznych. 43 Rozdział 2. Rekonstrukcje klimatu XV w. na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem regionów północnych na podstawie wybranych źródeł pozahistorycznych. 69 Rozdział 3. Pogoda w II połowie XIV w. Surowa zima czy surowe zimy lat 60. XIV w.? . Opady i powodzie w II połowie XIV w. Surowe zimy i powodzie w ostatnim dziesięcioleciu XIV w. w krajach nadbałtyckich . 75 75 77 Rozdział 4. Warunki pogodowe w I połowie XV w.
. Surowe zimy i powodzie w Prusach oraz Meklemburgii w pierwszym dziesięcioleciu XV w. Zimy i powodzie w początku drugiego dziesięciolecia XV w. . Powódź morska 1412 r. . Mokre lata 1415-1416? . Zmiennapogodawiatach 1417-1420 . Powódź na Żuławach w 1421 r. Zima 1422/23 r. . Domniemana powódź, susza i deszcze w 1427 r. . 93 85 93 101 102 105 112 114 114 120
8 Spis treści Powodzie i susza pod koniec lat 20. XV w. Surowe zimy I połowy lat ЗО. XV w. Sztormy jesienią 1436 i surowa zima 1436/37 r. Ulewy wiosną i latem 1438 r. Surowe zimy końca lat 30. i początku lat 40. XV w. . Zmienna pogoda lat 40. XV w. 121 123 126 127 129 132 Rozdział 5. Trudne lata 50. XV w. Deszczowe lata początku lat 50. Zima 1453/54 r. . Surowa zima 1454/55 czy 1455/56 r.?. Deszczowe lato i jesień 1455 i 1456 r. Zima 1456/57 r. . Surowa zima 1457/58 r. Zima 1458/59 r. . Surowa zima 1459/60 r. 137 137 139 140 145 148 150 151 152 Rozdział 6. Zmienna pogoda lat 60. XV w. Zimy, wiosny i lata I połowy lat 60. XV
w. Sztorm z 16 na 17 listopada 1465 r. . Powódź 2 lutego 1465 czy 1466 r.?. Powódź z początku kwietnia 1466 r. na Żuławach. Zmienna pogoda z przewagą okresów deszczowych w II połowie lat 60. XV w. 157 157 160 161 166 166 Rozdział 7. Susze I połowy lat 70. i surowe zimy II połowy lat 70. XV w. Dominacja susz w I połowie lat 70. XV w. Zimy II połowy lat 70. XV w. 173 173 178 Rozdział 8. Umiarkowane lata 80. XV w. Wiosna 1481 r. Lipcowa burza 1482 r. Umiarkowana pogoda lat 80. 183 183 183 187 Rozdział 9. Ostatnie dziesięciolecie XV i początek XVI w. Surowa zima 1490/91 i 1491/92 r. Łagodna zima 1492/93 r. Zmienna zima 1493/94 i suche lato 1494 r. Surowa zima 1494/95 r. Powodzie latem 1495
r. Surowa zima 1495/96 r. 193 193 195 197 198 198 200
Spis treści 9 Wilgotny okres 1496-1497 . Sztorm z 17 września 1497 r. Pogoda pod koniec XV w. Początki XVI w. 201 202 216 217 Rozdział 10. Rekonstrukcje warunków termicznych i opadowych w poszczególnych sezonach w regionach południowobałtyckich w XV w. na podstawie źródeł narracyjnych. Temperatura. Zimy z lat 1360-1510 . Wiosny z lat 1360-1510 . Lata z okresu 1360-1510 . Jesienie z lat 1360-1510 . Opady. Zimy z lat 1360-1510 . Wiosny z lat 1360-1510 . Lata z okresu 1360-1510 . Jesienie zlat 1360-1510 .
Rekonstrukcje temperatury i opadów dla lat 1360-1510 . 221 222 222 224 226 228 230 230 231 234 236 238 Podsumowanie . Wykaz diagramów. Wykaz map. Wykaz tabel. Bibliografia. Indeks nazw osobowych. Indeks nazw geograficznych. 241 243 247 249 251 283 294
Podsumowanie Zasadniczym celem pracy było zebranie możliwie licznych informacji zawartych w źródłach narracyjnych ze strefy nadbałtyckiej, uzupełnia nych innymi rodzajami źródeł pisanych, na temat pogody w regionach południowobałtyckich w XV w. i opisanie na ich podstawie warunków pogodowych. Dbano przy tym o podawanie oryginalnych przekazów źródłowych. Dla uzyskania ciągłości w trwaniu przedstawianych zja wisk atmosferycznych uwzględniono również ostatnie dziesięciolecia XIV w. i pierwsze dziesięciolecie XVI w. Wykorzystane źródła pochodzą głównie z rozmaitych ośrodków miejskich. Dla opisu końca XIV w. najczęściej wykorzystywano, oprócz Annales Jana Długosza, kronikę Johannesa von Posilge powstałą w pań stwie krzyżackim. WI połowie XV w. oprócz tych kronik więcej infor macji zawierały kroniki lubeckie Detmara z Lubeki i Hermanna Kor nera, a także kilka skandynawskich źródeł narracyjnych odnoszących się zwłaszcza do zlodowacenia Morza Bałtyckiego. WII połowie XV w. najczęściej były wykorzystywane źródła z terenu państwa krzyżackiego, a po 1466 r. Prus Królewskich i Prus Książęcych. Wiarygodność podawanych w źródłach informacji wydaje się duża, chociaż nie można wykluczyć pewnych wyolbrzymień i przeina czeń, rzadziej błędów w zakresie chronologii różnych zjawisk meteoro logicznych i obszarów, na których do nich dochodziło. Zdecydowanie najczęściej opisywano warunki zimowe. Największe wątpliwości budził zawsze zasięg zlodowacenia na Morzu Bałtyckim. Nie ma możliwości tak precyzyjnych ustaleń na ten temat, jakie są czynione obecnie w na ukach geograficznych751. Wydaje
się jednak, że ekstremalnie mroźne 751 Μ. Sztobryn, R. Wójcik, Μ. Miętus, Występowanie zlodzenia na Bałtyku ֊ stan obecny i spodziewane zmiany, [w:] Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę
242 Podsumowanie zimy cechowały się większymi chłodami w porównaniu np. z najchłod niejszymi zimami z okresu 1971-1990. W dotychczasowych badaniach opartych na źródłach historycz nych (Μ. Polaczkówna, Μ. Sadowski, R. Przybylak) wskazywano na chłodniejsze lata 50. i 60., a także na ekstremalnie ciepłą I połowę lat 70. XV w. Znaczną zmianę warunków pogodowych w połowie XV w. po twierdzają również badania dendrochronologiczne i pyłkowe. Podobne wyniki otrzymano na podstawie badań ze strefy nadbałtyckiej. Wydaje się, że w świetle analizowanych źródeł wyraźniej, aniżeli wynikało to z dotychczasowych studiów, można dostrzec ochłodzenie, które zapa nowało w latach 30. XV w. Wiele też wskazuje na to, że II połowa XV w. była chłodniejsza od I połowy tego stulecia. Natomiast z ostrożnością należy traktować stwierdzenia o postępującym w ciągu tego wieku ochłodzeniu. i społeczeństwo, zmiany, skutki ich ograniczenia, wnioski dla nauki, praktyki inżynier skiej i planowania gospodarczego. T. 1: Warunki klimatyczne i oceanograficzne w Polsce i na Bałtyku Południowym, pod red. J. Wibig, E. Jakusik, Warszawa 2012, s. 189-215.
Bibliografìa Źródła Źródła archiwalne Archiwum Diecezjalne w Pelplinie MS. 421, Chronica Pelplinensis, 1.1. Archiwum Państwowe w Gdańsku Rękopisy, 300, R/L.L, nr 9. Rękopisy, 300, R/LI, nr 3: Annales Prussiae. Archiwum Państwowe w Toruniu Akta Miasta Torunia, kat. II, XIII-28. Biblioteka Jagiellońska rękopis nr 5358 (Żegota). Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz Berlin-Dahlem Ordensbriefarchiv, nr 596, nr 602, nr 794, nr 962, nr 1015, nr 1146, nr 1495, nr 1820, nr 1842, nr 3128, nr 4705, nr 5391 (kopia), nr 6271, nr 6430a, nr 9321, nr10679, nr12474, 12481, nr 12482, nr 12755, nr 12803, nr 13932, nr14254, nr14258, nr 14365, nr 14705, nr14797, nr 14820, nr 14821, nr14864, nr14871, nr 15235, nr 15434, nr15771, nr 15849, nr 15917, nr16001, nr16037, nr 16686, nr 19045, nr19046, nr 19053, 19054, nr 28501, nr 28563. Ordensfolianten: 2a, 2c, 3. Źródła drukowane Acta capituli Gneznensis, [w:] Acta capitulorum пес non iudiciorum ecclesia- sticorum, ed. B. Ulanowski, vol. 1. Acta capitulorum Gneznensis, Pozna-
252 Bibliografia niensis et Vladislaviensis (1408-1530) (Monumenta medii aevi historica res gestas Poloniae illustrantia, 1.13. Acta capitulorum nec non iudiciorum ecclesiasticorum selecta, vol. 1), Cracoviae 1894. Acta capitulorum nec non iudiciorum ecclesiasticorum. I (1408-1530), [w:] Monumenta medii aevi historica res gestas Poloniae illustrantia, 1.13, Cra coviae 1894. Acta iudicii ecclesiastici Poznaniensis. Acta capitulorum nec non iudiciorum ecc lesiasticorum selecta, ed. B. Ulanowski, t. 2 (1403-1530), [w:] Monumenta medii aevi historica res gestas Poloniae illustrantia, 1.16, Cracoviae 1902. Acta officii consitorialis Leopoliensis antiquissima, ed. Guilelmus Rolny, Vol. 1 (1482-1489) (Zabytki dziejowe, wyd. Towarzystwa Naukowego we Lwo wie, II), Lwów 1927. Acten der Ständetage Preussens, Königlichen Anteils (Westpreussen), hrsg. v. F. Thunert, Bd. 1: 1466-1479, Danzig 1896. Akta kapituł z wieku XVI wybrane wydał В. Ulanowski, 1.1, cz. 1, Akta kapituł poznańskiej i włocławskiej (1519-1578), Acta historica res gestas Polniae illustrantia, t. 13, Kraków 1908. Akta Stanów Prus Królewskich, t. 3, cz. 1 (1492-1497), wyd. K. Górski, Μ. Bi skup (Fontes 50), Toruń 1961. Akta Stanów Prus Królewskich, t. 4, cz. 1 ( 1501 -1504), wyd. Μ. Biskup, K. Gór ski (Fontes 57), Toruń 1966. Akta Stanów Prus Królewskich, t. 5, cz. 1 (1506-1508), wyd. Μ. Biskup (Fontes 64), Warszawa-Poznań 1983. Akta Stanów Prus Królewskich, t. 5, cz. 2 (1508-1511), wyd. Μ. Biskup (Fontes 65), Warszawa-Poznań 1974. Alardus Lambert, Nordalbingia sive historia rerum praecipuarum in Nordalbinga a
temporibus Caroli Magni ad annum praesentim MDCXLIII, [w:] Monumenta inedita rerum germanicarum praecipue Cimbricarum, et Me- gapolensium, ed. E. J. de Westphalen, 1.1, Lipsiae 1739, szp. 1749-2006. Annales Anhaltini, hrsg. v. H. Waschke, Dessau 1911. Annales Cuiavienses, wyd. W. Kętrzyński, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 5, wyd. X. Liske, A. Lorkiewicz, W. Kętrzyński, T. Wierzbowski, F. Papée, S. Kwiatkowski, Lwów 1888, s. 885-889. Annales der Universität Greifswald, [w:] J. G. L. Kosegarten, Geschichte der Universität Greifswald mit urkundlichen Beilagen, Th. 2, Greifswald 1856, s. 157-200.
Bibliografia 253 Annales Essenbecenses a. 1020-1323, ed. G. Waitz, [w:] Monumenta Germaniae Historica, Scriptorum, T. 29, Hannoverae 1892, s. 221-228. Annales Glogovienses bis z. J. 1493 nebst urkundlichen Beilagen, [w:] Scripteres rerum Silesiacarum, Bd. 10, hrsg. v. H. Markgraf, Breslau 1877. Annales Islandorum Regii, a nato Christo ad Annum 1341, [w:] Scripteres re rum Danicarum medii aevi, fee. J. Langebek, t. 3, Hafniae 1774, s. 1-139. Annales Olivenses, wyd. W. Kętrzyński, [w:] Monumenta Poloniae Historica, է. 6, wyd. S. Kwiatkowski, L. Finkel, W. Kętrzyński, W. Bruchnalski, Kra ków 1893, s. 360-382. Annales Posnanienses, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 5, wyd. X. Liske, A. Lorkiewicz, W. Kętrzyński, T. Wierzbowski, F. Papée, S. Kwiatkowski, Lwów 1888, s. 874-884. Annales suecici medii aevi: Svensk medeltidsannalistik, kommenterad och utg. av Göte Paulsson, Lund 1974. Annales Wratislaviensis Antiqui et Annales Magistratus Wratislaviensis, ed. W. Arndt, [w:] Monumenta Germaniae Historica, Scriptorum, ed. G. H. Pertz, 1.19, Hannoverae 1866, s. 527-531. Annalista Thorunensis, [w:] Scripteres rerum Prussicarum, Bd. 3, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1866, s. 57-316. Annotata chronologica ex variis codicibus in archivis Svecicis, [w:] Scripteres re rum Danicarum medii aevi, collegit. J. Langebek, t. 4, Hafniae 1776, s. 618-623. Antiquitates Plocenses et adjunctarum Prezzin et Elbenav burggraviatus Magdeburgici dioeceseos Gomeranae, ed. J. Ch. Thorschmidt, Lipsiae 1725. Auszug aus den Annalibus Bardensibus Μ. Wichmanns, [w:] Pommersche Bi
bliothek, hrsg. V. J. C. Dähnert, Th. 2, Greifswald 1751, s. 169-175. Auszüge aus Stralsundischen Chroniken vom Jahre 1230 bis 1521, [w:] Stralsundische Chroniken, hrsg. v. G. Ch. F. Mohnike, D. E. H. Zober (Th. 1. Jo hann Berckmanns Stralsundische Chronik und die noch vohandenen Aus züge aus den alten verloren gegangenen Stralsundischen Chroniken nebst einem Anhänge, urkundliche Beiträge zur Kirchen- und Schulgeschichte Stralsunds enthaltend), Stralsund 1833, s. 159-224. Bernd Gysekes Hamburger Chronik 810-1542, [w:] Hamburgische Chroniken in niedersächsischer Sprache, hrsg. v. J. Μ. Lappenberg, Hamburg 1861, s. 1-192.
254 Bibliografia Bernt Stegmanns Hanseatische Chronik, hrsg. v. Th. Hirsch, [w:] Scriptores re rum Prussicarum, Bd. 5, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leip zig 1874, s. 544-577. Broderi Boissen Chronicon Slesvicense ab initio christianae religionis in provin ciám invectae usque ad annum 1530, [w:] Scriptores rerum Germanicarum praecipue Saxonicarum, t. 3, ed. ƒ. B. Mencken, Lipsiae 1730, s. 564-630. Bugenhagens Hamburgische Kirchenordnung, hrsg. v. C. Monckeberg, Ham burg 1861. Calendarium Plocense, wyd. W. Kętrzyński, [w:] Monumenta Poloniae Histo rica, է. 5, wyd. X. Liske, A. Lorkiewicz, W. Kętrzyński, T. Wierzbowski, E Papée, S. Kwiatkowski, Lwów 1888, s. 44-461. Caspar Henneberger, Erclerung der Preussischen grössern Landtaffel oder Map pen, Königsperg 1595. Caspar Schütz, Historia rerum Prussicarum, Zerbst 1592. Caspar Weinreichs Danziger Chronik, hrsg. v. Th. Hirsch, [w:] Scriptores rerum Prussicarum, Bd. 4, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1870, s. 725-800. Catalogus abbatum Saganensium, [w:] Scriptores rerum Silesiacarum, Bd. 1, hrsg. v. Gustav Adolf Stenzel, Breslau 1835, s. 173-528. Christoph Beyer des altern Danziger Chronik, [w:] Scirptores rerum Prussicarum, Bd. 5, hrsg. v. Μ. Hirsch, T. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1874, s. 440-491. Christoph Manlii, Gorlicensis patricii commentariorum rerum Lusaticarum Li bri VII, [w:] Scriptores rerum Lusaticarum, ed. Ch. G. Hoffmann, Vol. 1, Lipsia-Budissa 1719, s. 99-468. Chronica abbatum Beatae Mariae Virginis in Arena, [w:] Scriptores rerum Sile siacarum, Bd. 2, hrsg. v. G. A.
Stenzel, Breslau 1839, s. 156-286. Chronica Bychovca, [w:] Polnoe sobranie russkihletopisej, t. 32, pod red. zb., Moskva 1975, s. 128-173. Chronica novella de quarto opere bis 1435 Lüneburger Handschrift (Fassung D) und Cronica novella de secundo opere bis 1423 Linköpinger Hand schrift (Fassung В), [w:] Chronica novella des Hermann Korner, hrsg. v. J. Schwalm, Göttingen 1895, s. 135-532. Chronica novella des Hermann Korner, hrsg. v. J. Schwalm, Göttingen 1895. Chronica oder Handbüchlein Danziger Geschichte, gedruckt durch J. Rhode,
Bibliografia 255 Danzig 1594, hrsg. v. F. Schwarz, „Heimatblätter des deutscher Heimatbundens”, Jg, 3, H. 3-4. Danzig 1926. Chronica principium Poloniae, [w:] Scriptores rerum Silesiacarum, t. 1, hrsg. v. G. A. Stenzel, Breslau 1835, s. 38-172. Chronicon monasterii Claratumbensis ordinis cisterciensis auctore fratre Nico lao de Cracovia, wyd. W. Kętrzyński, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 6, wyd. S. Kwiatkowski, L. Finkel, W. Kętrzyński, W. Bruchnalski, Kra ków 1893, s. 429-480. Chronicon Sclavicum, quod vulgo dicitur parochi Suselensis, hrsg. v. E. Th. La- speyres, Lübeck 1865. Chronicon terrae Misnensis, publ. B. G. Struvius, [w:] Scriptores rerum Germanicarum praecipue Saxonicarum, ed. J. B. Mencken, Lipsiae 1728, t. 2, szp. 313-376. Chronicon Theodoria Engelhusii, continens res ecclesiae et reipublicae ab orbe condito ad ipsius usque tempora, [w:] Scriptorum Brunsvicensia illustran- tium tomus secundus, ed. G. W. Leibniz, Hanoverae 1710, s. 977-1143. Chronik des Jacob Twinger von Königshofen 1400 (1415), [w:] Die Chroniken der deutschen Städte vom 14. bis ins 16. Jahrhundert, Bd. 9 (Die Chroniken der oberrheinischen Städte. Straßburg, Bd. 2), Leipzig 1871. Chronik des Klosters Ribnitz, oryginał, к. 71v-72r na stronie internetowej https://digitale-bibliothek-mv.de/viewer/fullscreen/PPNlhasn 1121 пг2/ 143/ [dostęp z 5.03.2021]. Chronik Michael Steinbergs, hrsg. v. Th. Schönborn, [w:] Scriptores rerum Sile siacarum, Bd. 11 (Schweidnitzer Chronisten des XVI. Jahrhunderts, hrsg. v. A. Schimmelpfennig, Th. Schönborn), Breslau 1878, s. 117-176. Chronologia ab anno 266
ad 1430, [w:] Scriptores rerum Suecicarum medii aevi, ed. E. Μ. Fant, t. 1, Upsalae 1818, s. 22-32. Chronologia Rerum Danicarum Secunda, auctore Cornelio Hamsfortio Simbro Ab Anno Christi DCLXXXVTI. ad Annum MCCCCXLVIII., [w:] Scriptores Re rum Danicarum medii aevi, ed. J. Langebek, 1.1, Hafniae 1772, s. 266-334. Chronologia vetusta ab anno 1298 ad annum 1473, [w:] Scriptores rerum Sueci carum medii aevi, ed. E. Μ. Fant, 1.1, Upsalae 1818, s. 92-99. Codex epistolaris Vitoldi Magni Ducis Lithuaniae 1376-1430, coll. A. Procha ska (Monumenta Medii Aevi Historica Res Gestas Poloniae Illustrantia, t. 6), Cracoviae 1882.
256 Bibliografia Compilatoris veteris Trzemesznensis fragmenta, wyd. W. Kętrzyński, [w:] Mo numenta Poloniae Historica, t. 5, wyd. X. Liske, A. Lorkiewicz, T. Wierz bowski, W. Kętrzyński, E Papée, S. Kwiatkowski, Lwów 1888, s. 818-840. Cornelius Hamsfortius Cimber, Chronologia Rerum Danicarum Secunda ab anno Christi DCLXXXVII ad annum MCCCCXLVIII, [w:] Scriptores rerum Danicarum medii aevi, coll. J. Langebek, 1.1, Hafniae 1772, s. 266-344. Cromeri Martini, De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX, Basileae 1558. Curicke R., Der Stadt Dantzig Historische Beschreibung Worinne Von dero Uhr sprung, Situation, Regierungs-Art, geführten Kriegen, Religions- und Kir chen-Wesen aufhrlich gehandelt wird, Amsterdam-Dantzigk 1687. De expulsione ludaeorum, wyd. A. Semkowicz, [w:] Monumenta Poloniae Hi storica, t. 3, wyd. A. Bielowski, Lwów 1878, s. 785-789. Der sogenannten Rufus-Chronik zweiter Theil von 1395-1430, hrsg. v. K. Koppmann, [w:] Die Chroniken der deutschen Städte vom 14. bis ins 16. Jahrhun dert, Bd. 28 (Die Chroniken der niedersächsischen Städte. Lübeck, Bd. 3), Leipzig 1902, s. 1-342. Detmar-Chronik von 1101-1395 mit der Fortsetzung von 1395-1400 (zunächst bis 1386), hrsg. v. K. Koppmann, [w:] Die Chroniken der niedersächsi schen Städte. Lübeck, Bd. 1, Leipzig 1884, s. 189-597. Diarium Fratrum Minorum Stockholmensium ab a. 1008 ad a. 1502, [w:] Scripto res rerum Suesicarum medii aevi, ed. E. Μ. Fant, 1.1, Upsala 1818, s. 67-83. Diarium Minoritarum Wisbyensium ab anno 686 ad annum 1525, [w:] Scrip tores rerum Suecicarum medii aevi, ed. E. Μ. Fant, t. 1,
Upsalae 1818, s. 32-39. Die älteste Thorner Stadtchronik, hrsg. v. Μ. Toppen, „Zeitschrift des West preußischen Geschichtsvereins”, H. 42,1900, s. 117-181. Die Aufzeichnungen des Thorner Pfarrers Hieronymus Waldau (1190-1495), hrsg. v. O. Günther, „Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsver eins”, H. 49,1907, s. 221-251. Die Bremer Chronik von Rinesberch, Schene und Hemeling, [w:] Bremen. Die Chroniken der niedersächsischen Städte, Bd. 37, hrsg. v. H. Meinert, Bre men 1968. Die Chronik Heinrichs von Balsee, Stadtschreibers zu Wismar, ed. J. Crull, „Jahrbücher des Vereins für mecklemburgische Geschichte und Alter tumskunde”, Jg. 43, 1878, s. 165-186.
Bibliografia 257 Die Chronica Novella des Hermann Korner, hrsg. von J. Schwalm, Göttingen 1895. Die domstiftlichen Jahrbücher von 1388-1530, die älteste bekannte erzählen de Geschichtsquelle Bautzens, hrsg. v. R. Needon, [w:] „Bautzener Ge schichts-Blätter”, Jg. 1,1909, s. 9-11. Die Lateinische Chronik des Klosters Ribnitz, [w:] Die Chroniken des Klo sters Ribnitz, bearb. v. F. Techen, (Mecklemburgische Geschichtsquelleri), Schwerin 1909. Die Magdeburger Schöppenchronik, [w:] Die Chroniken der deutschen Städte vom 14. bis ins 16. Jahrhundert, Bd, 7 (Die Chroniken der niedersächsichen Städte. Magdeburg, Bd. 1), Leipzig 1869. Die Meissner Chronik. Von Erbauung der Stadt, bis zum Jahre 1588, hrsg. v. Moritz Grünewald, Th. 1, Hayn 1829. Die mittlere Chronik von Oliva (1356-1545), [w:] Scripteres Rerum Prussicarum, Bd. 5, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1874, s. 624-647. Die preussischen Geschichtschreiber des XVI. und XVII Jahrhunderts, hrsg. v. Μ. Toeppen, Leipzig 1881. Die Ratschronik von 1438-1482 (3. Fortsetzung d. Detmar-Chronik 2. Teil), [w:] Chroniken der deutschen Städte, Bd. 31 (Die Chroniken der nieder sächsischen Städte. Lübeck, Bd. 5, Th. 1), Lübeck-Stuttgart 1968, s. 1-285. Die Thommendorfsche Familienchronik, hrsg. v. A. Schimmelpfennig, [w:] Scriptores rerum Silesiacarum, Bd. 11 (Schweidnitzer Chronisten des XVI. Jahrhun derts), hrsg. v. A. Schimmelpfennig, Th. Schönborn, Breslau 1878, s. 1-116. Diplomata monasterii Clarae Tumbae, wyd. E. Janota, E К. Piekosiński, Kra kow 1865. Eine alte Stralsunder Chronik, hrsg. v. E. Zober, Stralsund
1842. Erste Fortsetzung der Detmar-Chronik von 1395-1399, hrsg. v. K. Koppmann, [w;] Die Chroniken der deutschen Städte vom 14. bis ins 16. Jahrhundert, Bd. 26, Leipzig 1899 (Die Chroniken der niedersächsischen Städte. Lübeck, Bd. 2), s. 73-114. Eyn kort uttoch der Wendeschen cronicon van etliken scheften disser lande unde stede, [w:] Hamburgische Chroniken in niedersächsischer Sprache, hrsg. v. J. Μ. Lappenberg, Hamburg 1861, s. 229-299. Faust L., Geschieht- und Zeit-Büchlein der weitberühmeten Churfürstlichen Stadt Meissen, Dresden 1588.
258 Bibliografia Fortsetzung zu Peter von Dusburgs Chronik von Conrad Bitschin, bearb. v. Μ. Top pen, [w:] Scripteres Rerum Prussicarum, Bd. 3, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Top pen, E. Strehlke, Leipzig 1866, s. 472-506. Franciscanermunken Peder Olsens collectanae (1104-1487), [w:] E. Jørgensen, Annales Danici medii aevi, Köbenhavn 1920, s. 203-211. Gdańska kronika Bernta Stegmanna (1528), kom. i edycja J. Możdżeń, przy współpr. K. Stöbener i Μ. Sumowskiego (Towarzystwo Naukowe w Toru niu, Fontes 117), Toruń 2019. Georgii Fabricii Chemnicensis Annalium urbis Misnae, [w:] Goergii Fabricii Chemnicensis Rerum Misnicarum libri VII, lenae 1597, s. 1-140. Georgii Fabricii Chemnicensis Rerum Misnicarum libri VII, lenae 1597. Geschichte von wegen eines Bundes von Landen und Steten, hrsg. v. Μ. Toeppen, [w:] Scriptores rerum Prussicarum, Bd. 4, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Top pen, E. Strehlke, Leipzig 1870, s. 71-211. Gomolcke D., Fortsetzung der Wasser-Historie in Ober- und Nieder-Schlesien, Breßlau 1736. Gomolcke D., Historische Beschreibung derer grossen Theurungen, Hungerund Kummer-Jahre, Breslau 1737. Graf K„ Ein Fragment (15. Jahrhundert) der Chronica Novella des Her mann Korner im Riksarkivet Stockholm, https://archivalia.hypotheses. org/111231 [dostęp z 15.04.2021]. Hafititius Petrus, Microcronicon Marchium, 1599 (1388-1598), [w:] Novus Co dex diplomaticus Brandenburgensis, ed. A. E Riedel, IV. Hauptteil, Bd. 1, Berlin 1862, s. 46-167. Hamburger Chronik vom Jahre 799 bis 1559, [w:] Hamburgische Chroniken in nie dersächsischer Sprache, hrsg. v. J. Μ. Lappenberg, Hamburg 1861,
s. 377-478. Hanserecesse, Bd. 3, hrsg. v. K. Koppmann, Leipzig 1875. Hennenberger C., Erclerung der preußischen größern Landtafel oder Mappen, Königsperg 1595. Herburt Ioann, Chronica sive Históriáé Polonicae, Basileae 1553. Hermanni de Warteberge Chronicon Livoniae, hrsg. v. E. Strehlke, [w:] Scripto res rerum Prussicarum, Bd. 2, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1863, s. 9-116. Höhlbaum K., Ein Fragment Danziger Annalen (1343-1458), „Hansische Ge schichtsblätter”, Bd. 3,1878, s. 175-180. Incerti Auctoris chronicon Danicum ab anno 1268 ad annum 1523, [w:] Scrip-
Bibliografia 259 tores Rerum Danicarum medii aevi, ed. J. Langebek, t. 6, Havniae 1786, s. 219-247. Jacob Lubbe’s Familienchronik, [w:] Scripteres rerum Prussicarum, Bd. 5, hrsg. v. Th. Hirsch, M. Töppen, E. Strehlke, Leipzig 1874, s. 692-724. Jana Długosza Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 9: 1300-1370, Warszawa 1975. Jan Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 10:1370-1405, Warszawa 1981. Jan Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 10 i 11: 1406-1412, Warszawa 1982. Jan Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 11:1413-1430, Warszawa 1985. Jan Długosz, Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 11 i 12: 1431-1444, Warszawa 2004. Jan Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 12:1445- -1461, Warszawa 2004. Jan Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 12:1462-1480, Warszawa 2009. Joannes Leo, Historia Prusiae, Brunsbergae 1725. Joannis Dlugossi Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 9: 1300-1370, Varsaviae 1978. Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 10: 1370-1405, Varsaviae 1985. Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 10 et 11: 1406-1412, Varsaviae 1997. Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 11: 1413-1430, Varsaviae 2000. Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 11 et 12: 1431-1444, Varsaviae 2001. Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 12: 1445- -1461,
Cracoviae 2003. Joannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 12: 1462-1480, Cracoviae 2005. Joannis Długosz senioris canonici Cracoviensis Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, t. 3. Monasteria, ed. A. Przeździecki, Cracoviae 1864.
260 Bibliografia Johann Adolfi’s, genannt Neocorus, Chronik des Landes Dithmarschen, hrsg. v. F. C. Dahlmann, Bd. 1, Kiel 1827. Johann Lindaus Geschichte des dreizehnjährigen Krieges, hrsg. v. Th. Hirsch, [w:] Scriptores rerum Prussicarum, Bd. 4, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1870, s. 490-637. Johann Russe ’s Sammlungen und Vorarbeiten zur Chronik des Landes Dith marschen, hrsg. v. A. L. J. Michelsen, „Staatsbürgerliches Magazin, mit besonderer Rücksicht auf die Herzogthümer Schleswig, Holstein und Lauenburg”, Bd. 9, 1829, s. 695-723. Johann ’s von Posilge, Officials von Pomesanien, Chronik des Landes Preussen (von 1360 an, fortgesetzt bis 1419), [w:] Scriptores rerum Prussicarum, Bd. 3, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1866, s. 70-388. Johannes Bugenhagens Pomerania (Quellen zur Pommerschen Geschichte IV), hrsg. v. O. Heinemann, Stettin 1900. Johannes Isaac Pontanus, Historia rerum Danicarum, qua res post excessum Christophori Bavari, vetustissimae regum Daniae prosapiae regem ultimu- med. F. Rostgaard, [w:] Monumenta inedita rerum Germanicarum, praecipue Cimbricarum et Megapolensium, ed. E. J. v. Westphalen, t. 2, Lipsiae 1740, szp. 713-1230. Johannis Plastwici, Decani Warmiensis, Chronicon de vitis episcoporum Warmiensium, [w:] Scriptores rerum Warmiensium oder Quellenschriften zur Geschichte Ermlands, hrsg. v. C. P. Woelky, J. Μ. Saage, Bd. 1, Braunsberg 1866, s. 10-132. Kalendarz krakowski, [w:] Najdawniejsze roczniki krakowskie i kalendarz, wyd. Z. Kozłowska-Budkowa, Monumenta Poloniae Historica, seria II, t. 5, Warszawa
1978. Karsten Schroder’s Ditmarsische Chronik (1040-1616), ed. W. G. Kolster, „Zeit schrift der Gesellschaft für Schleswig-Holsteinische Geschichte”, Bd. 8, 1878, s. 177-273. Kaspar Borgeni, Rocznik głogowski do roku 1493 (Annales glogovienses bis z. J. 1493), oprać. W. Mrozowicz, Głogów 2013. Katalog biskupów krakowskich, wyd. J. Szymański, [w:] Monumenta Poloniae Historica, seria II, t. 10, cz. 2, Warszawa 1974. Kojałowicz A. W, Históriáé Lituanae pars altera, seu de rebus Lituanorum, Antverpiae 1669. Krantzii A. [.], Wandalia, Francofurti 1575.
261 Bibliografia Kronika klasztoru trzemeszeńskiego, ed. A. Hirschberg, [w:] Monumneta Polo- niae Historica, t. 3, wyd. A. Bielowski, Lwów 1878, s. 256-263. Kronika Macieja Stryjkowskiego. Zbiór dzieiopisow polskich, է. 2, Warszawa 1766. Kronika Polska, Marcina Bielskiego, nowo przez loach. Bielskiego syna iego wy dana, Kraków 1597. Kroniki Bernarda Wapowskiego z Radochoniec, cz. ostatnia (1480-1535), [w:] Scripteres rerum Polonicarum, t. 2, Cracoviae 1874, s. 1-256. Latomi Μ. Bernhardi, Wismariensis Megapolitani, Generalochronicon Megapo- litanum omnis aevi, Historiam Regni, Dynastiae, Ducatus et Principatus Mecklenburgici continens, [w:] Monumenta inedita rerum Germanicarum, praecipue Simbricar, ed. E. J. v. Westphalen, tomus 4, Lipsiae 1740, szp. 3-594. Märkvärdiga Händelser i Sverige ifrån 1220 till 1552, [w:] Scriptores rerum Svecicarum medii aevi, ed. E. Μ. Fant, 1.1, Upsaliae 1818, s. 90-91. Martini Cromeri De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX, Basileae 1558. Mathias Döring’s Fortsetzung der Chronik von Dieterich Engelhusen, [w:] Riedel’s Codex diplomaticus Bradenburgensis, Haupttheil IV, Bd. 1, Berlin 1862, s. 209-256. Matricularum Regni Poloniae Summaria, ed. T. Wierzbowski, t. 3, Varsoviae 1908. Matthias de Lewis, Chronicon Leodiense, ed. S. Bormans (Société des biblio philes liégeois. Publications, 2), Liège 1865. Memoriale domini Lucae, episcopi Warmiensis, [w:] Monumenta históriáé Warmiensis, Bd. 8, hrsg. v. C. P. Woelky, Braunsberg 1889, s. 1-171. Miechowita Maciej, Chronica Polonorum, Cracovie 1521. Mūrinius Marcin, Kronika albo krótkie z kronik
rozmaitych zebranie, spraw po tocznych ziemie z dawna sławney pruskiey przez X. Marcina Muriniusa, wyd. K. W. Wójcicki (Biblioteka Starożytna Pisarzy Polskich, IV), Warszawa 1844. Mūrinius Marcin, Kronika mistrzów pruskich, oprać. Z. Nowak, Olsztyn 1989. Nakielski Samuel, Miechovia sive promptuarium antiąuitatum monasterii Mie- choviensis studio et opera., Cracoviae 1634. Nekrologium des Stifts Kamenz, [w:] Schlesische Nekrologien, hrsg. v. W. Wat tenbach, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthums Schle siens”, Bd. 4, 1862, s. 313-337.
262 Bibliografia Nicolai Henelius ab Hennenfeld annales Silesiae, [w:] F. W. von Sommersberg, Silesiacarum Rerum Scriptores, Bd. 2, Lipsiae 1730, s. 197-484. Nicolaus Pol, Jahrbücher der Stadt Breslau, Bd. 1, hrsg. v. J. G. Büsching, Bre slau 1813. Nicolaus Pol, Jahrbücher der Stadt Breslau, Bd. 2, hrsg. v. J. G. G. Büsching, J. G. Kunisch, Breslau 1815. Ordo missalis secundum ritům laudabilis Ecclesiae Hamburgensis, [w:] Nord kirchenbibliothek, https://nkb.nordkirche.de/angebot-service/digitale-bi bliothek.html [dostęp z 20.11.2018]. Pasek J. Ch., Pamiętniki, Wrocław 1952. Paul Poles Preussische Chronik, bearb. v. Μ. Toppen, [w:] Scriptores rerum Prussicarum, Bd. 5, hrsg. v. Th. Hirsch, Μ. Toppen, E. Strehlke, Leipzig 1874, s. 173-222. Peter Eschenloer, Geschichte der Stadt Breslau, hrsg. v. G. Roth, Teilband 2, Chronik ab 1467 (Quellen und Darstellungen zur schlesischen Geschichte, Bd. 291, II), Münster-New York-München-Berlin 2003. Peter Eschenloer’s Geschichten der Stadt Breslau oder Denkwürdigkeiten vom Jahre 1440 bis 1479, ed. J. G. Kunisch, Bd. 1, Breslau 1827. Peter Eschenloer’s Geschichten der Stadt Breslau, ed. J. G. Kunisch, Bd. 2, Bre slau 1828. Petri Olai Minoritáé Roskildensis Annales Rerum Danicarum, a Cimborum exitu ad An. Chr. 1541, [w:] Scriptores rerum Danicarum medii aevi, ed. J. Langebek, t. 1, Hafniae 1772, s. 148-170. Petrus de Dusburgk, Chronica Terrae Prussiae, ed. ƒ. Wenta, S. Wyszomirski, [w:] Monumenta Poloniae Historica, NS, 1.13, Kraków 2007. Petrus Eschenloer, Historia Wratislaviensis, hrsg. v. Hermann Markgraf, [w:] Scriptores rerum
Silesiacarum, Bd. 7, Breslau 1872. Preußisches Urkundenbuch, Bd. 6, hrsg. v. K. Conrad, Marburg 2000. Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae lheutonicorum 1198-1525, pars 1, vol. 1, hrsg. v. W. Hubatsch, Göttingen 1948. Rocznik Jana z Targowiska 1386-1491, wyd. E. Kalitowski, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 232-240. Rocznik małopolski 965-1415, wyd. A. Bielowski, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 135-202.
Bibliografia 263 Rocznik Sędziwoja, [w:] Monumenta Poloniae Historica, է. 2, wyd. A. Bielow ski, Lwów 1872, s. 871-880. Rocznik wrocławski dawny 1238-1308 i Rocznik magistratu wrocławskiego 1149-1491, wyd. A. Bielowski, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 680-688. Rzączyński G. P., Historia naturalis curiosa regni Poloniae, magni ducatus Lituaniae, annexarumque provinciarum in tractatus XX divisa, Sandomiriae 1721. Samuel Benjamin Kloses Darstellung der inneren Verhältnisse der Stadt Breslau vom Jahre 1458 bis zum Jahre 1526, hrsg. v. G. A. Stenzel, [w:] Scriptores rerum Silesiacarum, Bd. 3, Breslau 1847. Schultz A., Grünhagen C., Annalistische Nachlese. Fortsetzung. 1449-1500, „Zeitschrift für Geschichte und Alterthum Schlesiens”, Bd. 9, H. 2,1869, s. 373-388. Schweidnitzer Chronik des Wenceslaus Thommerndorf, [w:] Scriptores rerum Silesiacarum, Bd. 11, Breslau 1878. Sigismundi Rosiczii, Sequuntur gesta diversa transactis temporibus facta in Silesia et alibi, [w:] Scriptores rerum Silesiacarum, Bd. 12, Breslau 1883, s. 37-86. Simon Grunaus Preussische Chronik, hrsg. v. Μ. Perlbach (Die Preussischen Geschichtschreiber des XVI. und XVII. Jahrhunderts), Bd. 1, Leipzig 1876. Simon Grunaus preussische Chronik, Bd. 2 (Die preussischen Geschichtschrei ber des XVI. und XVII. Jahrhunderts), hrsg. v. Μ. Perlbach, R. Philippi, P. Wagner, Leipzig 1889. Skalitzky A., Excerpte aus der handschriftlichen Chronik eines Habelschwerdtes vom Jahre 1618, „Vierteljahrsschrift für Geschichte und Heimatskunde der Grafschaft Glatz”,
Jg. 7, 1887/88, s. 82-89, 179-187, 274-283, 344-352. Spominki bochnieńskie 1423-1447, wyd. S. Lukas, [w:] Monumenta Polo- naie Historica, է. 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 243-245. Spominiki kazimierskie 1422-1473, wyd. A. Bielowski, [w:] Monumenta Polo niae Historica, t. 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 242-243.
264 Bibliografia Spominki pilzneńskie 1486-1548, wyd. A. Bielowski, [w:] Monumenta Polonaie Historica, է, 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 245-249. Spominki wiślickie 1305-1479, wyd. A. Bielowski, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 124-126. Spominki zakonnika świętokrzyskiego 1434-1454, wyd. T. Wierzbowski, [w:] Monumenta Polonaie Historica, t. 3, wyd. A. Małecki, W. Kętrzyński, X. Liske, Lwów 1878, s. 411-414. Stralsundische Chronik В., [w:] Zwei Stralsundische Chroniken des fünfzehnten Jahrhunderts, hrsg. v. R. Baier, Stralsund 1893, s. 13-47. Stralsundische Chroniken, hrsg. v. G. Ch. F. Mohnike, D. E. H. Zober, Th. 1, Stralsund 1833. Ihorner Denkwürdigkeiten von 1345-1547, hrsg. v. A. Voigt, „Mitteilungen des Copernicus-Vereins für Wissenschaft und Kunst zu Thorn”, H. 13,1904. Toeppen Μ., Die Eibinger Geschichtsschreiber und Geschichtsforscher in kri tischer Uebersicht vorgeführt, „Zeitschrift des Westpreussischen Ge schichtsvereins”, H. 32,1893. Trotziger 's Chronica der Stadt Hamburg, hrsg. v. J. Μ. Lappenberg, Hamburg 1865. Warschauer A., Die Chronik der Stadtschreiber von Posen, Posen 1888. Week A., Der Chur-Fürstlichen Sächsischen weitberuffenen Residentz- und Haupt-Festung Dresden Beschreibungund Vorstellung, Nürnberg 1680. Weitzel A., Ratiborer Chronik, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Silesiens”, Bd. 4,1862, s. 114-125. Werchacki R., Klęski elementarne w Polsce w latach 1587-1647, cz. 1: Zjawiska meteorologiczne, stan urodzajów i pomory bydła,
„Sprawozdania Towa rzystwa Naukowego we Lwowie”, R. 18,1938, nr 3, s. 321-326. Wigand von Marburg. Nowa kronika pruska, oprać. S. Zonenberg, К. Kwiat kowski, Toruń 2017. Zerneke J. H., Históriáé Thoruniensis Naufrague Tabulae oder Kern der Thornischen Chronické, Thorn 1711. Zweite Fortsetzung der Detmar-Chronik, hrsg. v. K. Koppmann, [w:] Die Chro niken der deutschen Städte, Bd. 26 (Die Chroniken der niedersächsischen Städte. Lübeck. Bd. 2), Leipzig 1899, s. 119-176.
Bibliografia 265 Katalogi zapisek klimatycznych Hellmann G., Meteorologische Beobachtungen vom XIV. bis XVII. Jahrhundert, Berlin 1901. Hennig R., Katalog bemerkenswerter Witterungsereignisse von den ältesten Zei ten bis zum Jahre 1800 (Abhandlungen der königlich preussischen meteoro logischen Instituts, П/4), Berlin 1904. Namaczyńska S.։ Kronika klęsk elementarnych w Polsce i w krajach sąsied nich w latach 1648-1696.1. Zjawiska meteorologiczne i pomory (Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych, nr 23), Lwów 1937. Strehlke E, Strehlke E., Nachrichten über besondere Witterungs-Erscheinungen in Preussen währen des 14., 15., 16. und 17. Jahrhunderts, „Altpreussische Monatsschrift”, NE Bd. 10,1873, s. 650-660. Szewczuk J., Kronika klęsk elementarnych w Galicji w latach 1772-1848 (Bada nia z Dziejów Społecznych i Gospodarczych, nr 35), Lwów 1939. Walawender A., Kronika klęsk elementarnych w Polsce i w krajach sąsiednich w latach 1450-1586. I. Zjawiska meteorologiczne i pomory (Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych, nr 10), Lwów 1932. Walawender A„ Kronika klęsk elementarnych w Polsce i w krajach sąsiednich w latach 1450-1586. II. Zniszczenia wojenne i pożary (Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych, nr 11), Lwów 1935. Weikinn C., Quellentexte zur Witterungsgeschichte Europas von der Zeitwende bis zum Jahre 1850, T. 1: Zeitwende-1500, Berlin 1958; T. 2: 1501-1600, Berlin 1960; T. 3: 1601-1700, Berlin 1961; T. 4: 1701-1750, Berlin 1963; T. 5: 1751-1800, hrsg. v. Μ. Börngen, G. Tetzlaff, Berlin-Stuttgart 2000; T. 6:1801-1850, hrsg. v. Μ. Börngen, G. Tetzlaff,
Berlin-Stuttgart 2002. Wyjątki ze źródeł historycznych o nadzwyczajnych zjawiskach hydrologiczno- -meteorologicznych na ziemiach polskich w wiekach od X do XVI, oprać. R. Girguś, W. Strupczewski, A. Rojecki, Warszawa 1965. Bazy danych i źródła publikowane w Internecie baza danych na stronie Polskiego Towarzystwa Historycznego pt. Klęski elemen tarne·. http://pth.net.pl/projekty/bazy-danych/kleski-elementarne [do stęp z 15.03.2021]. baza danych: https://www.euroclimhist.unibe.ch/de/dbsuche/ [dostęp z 15.08. 2021].
266 Bibliografia Gedanopedia: https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=DW%C3%93R_ SMOLNY [dostęp z 15.04.2021]. rękopiśmienne fiszki C. Weikinna na stronie https://freidok.uni-freiburg.de/ data/11658 [dostęp z 10.10.2019]. Opracowania Alenius P., Makkonen L., Variability of the Annual Maximum Ice Extent of the Baltic Sea, „Archives for Meteorology, Geophysics, and Bioclimatology”, Ser. B, Vol. 29,1981, s. 393-398. Alexandre P., Le climat en Europe au Moyen Age. Contribution à l’histoire des variations climatiques de 1000 à 1425, d’après les sources narratives de l’Eu rope occidentale, Paris 1987. Andermann Ա, Albert Krantz. Wissenschaft und Historiographie um 1500 {Forschungen zur mittelalterlichen Geschichte, Bd. 38), Weimar 1999. Behringer W., Kulturgeschichte des Klimas. Von der Eiszeit bis zur globalen Er wärmung, München 2007. Bell W. T., Ogilvie A. E. ƒ., Weather compilations as a source of data for the reconstruction of European climate during the medieval period, „Climatic Change”, Vol. 1,1978, s. 331-348. Bergemann J. G., Beschreibung und Geschichte der alten Burgueste Grödotzberg, Löwenberg 1827. Bergemann J. G., Beschreibung und Geschichte der Stadt Friedeberg a. Queis, Hirschberg 1829. Bergemann J. G., Chronik der Stadt Bunzlau, Abt. 2, Bunzlau 1830. Betin V, Preobrajenskii J„ Surovost zim v Evrope i ledovitos Baltiki, Leningrad 1962. Biskup Μ., Trzynastoletnia wojna z zakonem krzyżackim 1454-1466, Oświę cim 2014. Bogoljepow Μ., O kolebanijach klimata jewropejskoj Rossit w istoriczeskuju epochu, „Ziemlewiedienije”, t. 14, 1907, z. 3-4. Bokwa A., Limanówka D„
Weather observations carried by Michał of Wiślica in Cracow in the years 1527-1551, „Prace Geograficzne, Instytut Geografii UJ”, z. 105,2000, s. 9-17. Borisenkov E. P., Paseckij W. Μ., Tysiacziletniaja letopis nieobyczajnych jawlenij prírody, Moskwa 1988.
Bibliografia 267 Borisenkov E. P., Pasiecki W. Μ., Ekstremalnyje prirodnyje javlenija v russkich letopisach X-XVIII w., Moskwa 1988. Bradley R. S., Hughes M. K., Diaz H. E, Climate in Medieval Time, „Science”, Vol. 302,2003, s. 404-405. Bradley R. S., Jones P. D., ‘Little Ice Age ’ summer temperature variations: their nature and relevance to recentglobal warmingtrends, „The Holocene”, Vol. 3, 1993, Issue 4, s. 367-376. Brázdil R., Kotyza O., Dobrovolný P., Dolák L, The climate of the 15th century in the Czech Lands as derived from documentary data (w druku). Brázdil R„ Pfister Ch., Wanner Н„ Storch H. von, Luterbacher J., Historical Climatology in Europe - The State of the Art., „Climatic Change”, Vol. 70, 2005, s. 363-430. Brázdil R., Historical Climatology and its Progress after 1990, [w:] People and Nature in Historical Perspective, ed. J. Laszlovszky, P. Szabó, Budapest 2003, s. 197-227. Brázdil R., Historical Climatology: Definition, Data, Methods, Results, „Geo grafický časopis”, Vol. 52, 2000, No. 2, s. 99-121. Brázdil R„ Patterns of Climate in Central Europe since Viking Times, [w:] Cli mate Development and History in the North Atlantic Realm, ed. G. Wefer, W. H. Berger, K.-E. Behre, E. Jansen, Berlin 2002, s. 355-368. Brehmer W., Beiträge zu einer Baugeschichte Lübecks. 2: Die Aufstauung der Wa kenitz und die städtischen Wassermühlen, „Zeitschrift des Vereins für Lübekkische Gewschichte und Altertumskunde”, Bd. 6,1892, H. 3, s. 213-242. Brooks Ch. E. P., Climate through the Ages, London-Bern 1926. Brown N., History and Climate Change. A Eurocentric perspective,
London-New York 2001. Bryson R. A., Julian P. R., Proceedings of the Conference on the Climate of the Eleventh and Sixteenth Centuries, Aspen, Colorado, June 16-24, [w:] Scientific Report No 1. National Centerfor Atmospheric Research Technical Note 63-1, Boulder, Colorado 1962. Buczinskij I. G., O klimatie proszlogo Russkoj rawniny, Leningrad 19572. Camenisch Ch„ Endlose Kälte. Wiiterungsverlauf und Getreidepreise in den Burgundischen Niederlanden im 15. Jahrhundert {Wirtschafts-, Sozial und Umweltgeschichte, Bd. 5), Basel 2015. Camenisch Ch„ Keller K. Μ. et al„ The 1430s: a cold period of extraordinary in ternal climate variability during the early Spörer Minimum with social and
268 Bibliografia economic impacts in north-western and central Europe, „Climatic Past”, Vol. 12, 2016, s. 2107-2126. Caroti S., recenzja, „Nuncius”, Vol. 3, Issue 1,1988, s. 307-308. Chorążyczewski W., Klimat jako przedmiot refleksji humanistycznej w Polsce XV-XVII wieku. Zarys problemu, [w:] Historia, klimat, przyroda. Per spektywa antropocentryczna {Natura, Homines, Historia, Vol. 1), pod red. P. Olińskiego, W. Piaska, Toruń 2018, s. 25-34. Chronologia polska, pod red. B. Włodarskiego, Warszawa 1957. Dansgaard W, Johnsen S. J., Reeh N., Gundestrup N., Clausen H. B., Hammer C. U., Climatic changes, Norsemen and modern man, „Nature”, Vol. 255, (1 May) 1975, s. 24-28. Das Bild der Hanse in der städtischen Geschichtsschreibung des Mittelalters und der frühen Neuzeit, hrsg v. V. Henn, J. Sarnowsky (Hansische Studien, Bd. 20), Trier 2010. Debord A. recenzja [w:] „Archéologie Médiévale”, է. 19,1989, s. 382-383. Derwich Μ., O zjawiskach przyrodniczych i ich recepcji w średniowiecznym dziejopisarstwie polskim, „Kwartalnik Historyczny”, R. 91, 1984, nr 4, s. 975-986. Długokęcki W, Mierzeja Wiślana od XIII do połowy XV wieku (1454 r.), Gdańsk 1996. Długokęcki W, Osadnictwo na Żuławach w XIII i początkach XIV w., Malbork 1992. Długokęcki W, Związek wałowy i przysiężni wałowi na Żuławach Wielkich w XIV i pierwszej połowie XV wieku, [w:] Społeczeństwo Polski średnio wiecznej, t. 7, pod red. S. K. Kuczyńskiego, Warszawa 1996, s. 211-232. Dormann E. J„ Topographie und Statistik des Kreises Marienburg, Marienburg 1847. Duda Μ., Jóźwiak S., Nadwiślańskie zamki krzyżackie wobec powodzi w
XIV i XV wieku, [w:] Historia, klimat, przyroda. Perspektywa antropocentrycz na (Natura, Homines, Historia, Vol. 1), pod red. P. Olińskiego, W. Piaska, Toruń 2018, s. 51-54. Easton C., Les hivers dans l’Europe occidentale, Leyde 1928. Eensaar A., Pecularities of Long-Term Changes in Air Temperatures Near the Ground Surface in the Central Baltic Coastal Area, „Climate”, Vol. 7, 2019, s. 1-22.
Bibliografia 269 Ekman Μ., Anomalous Winter Climate coupled to Extreme Annual Means in the Baltic Sea Level during the last 2000 Years (Small Publications in Histo rical Geophysics), Åland Islands 1997. Fagan B., The Little Ice Age. How climate made history, New York 2000. Fairbridge R. W., Medieval warm period or “Little Climatic Optimum”, [w:] Encyclopedia of World Climatology, ed. J. E. Oliver, Dordrecht-Berlin-Heidelberg-New York 2005, s. 482-485. Förster A., Aus Grünbergs Vergangenheit, Grünberg 1900. Förster A., Geschichtlichen von den Dörfern des Grünberger Kreises, Grünberg 1905. Franaszek P„ Bujakowska koncepcja badania dziejów gospodarczych ziem polskich, „Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych” i Informa tor statystyczny do dziejów społeczno-gospodarczych Galicji, [w:] Celem nauki jest człowiek. Studia z historii społecznej i gospodarczej ofiarowa ne Helenie Madurowicz-Urbańskiej, pod red. P. Franaszka, Kraków 1999, s. 37-46. Frydrychowicz R., Nógat, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i in nych krajów słowiańskich, pod red. B. Chlebowskiego, W. Walewskiego, F. Sulimierskiego, t. 7, Warszawa 1886, s. 173. Glaser R„ Klimageschichte Mitteleuropas. 1000 lahre Wetter, Klima, Katastro phen, Darmstadt 2001. Górecka J„ Barbara św., [w:] Encyklopedia katolicka, է. 2, pod red. F. Gryglewicza, R. Lukaszyka, Z. Sułkowskiego, Lublin 1976, szp. 17. Górski К., Zagadnienie geografii historycznej mórz na przykładzie Bałtyku, „Przegląd Historyczny”, t. 48,1976, z. 4, s. 581-588. Grönvall H., Hietala R., Kalliosaari S., Leppäranta Μ., Seinä A., Statistics
of the sea Surface temperature of the Baltic Sea 21 October-1 March (1965-1986), Helsinki 1987. Grove J. Μ., The Little Ice Age, London 1988. Grünewald Μ., Die Meißner Chronik von Erbauung der Stadt bis zum Jahre 1588, Meißen 1829. Guzowski P., Kozłowska Μ., Wysokość plonów jako wskaźnik zmian klimatu w okresie staropolskim, [w:] Historia, klimat, przyroda. Perspektywa antropocentryczna (Natura, Homines, Historia, Vol. 1), pod red. P. Glińskiego, W. Piaska, Toruń 2018, s. 35-48.
270 Bibliografia Hansen R., Die eiderstedtischen Chroniken vor Peter Sax, „Zeitschrift der Ge sellschaft für Schleswig-Holstein-Lauenburgische Geschichte”, Bd. 25, 1895, s. 164-175. Heckmann М.-L., Zwischen Weichseldelta, Großes Wildnis und Rigaischem Meerbusen. Ökologische Voraussetzungen für Landnahme im spätmittelal terlichen Baltikum, [w:] Von Nowgorod bis London. Studien zu Handel, Wirtschaft und Gesellschaft im mittelalterlichen Europa. Festschriftfür Stu art Jenks zum 60. Geburtstag, hrsg. v. M.-L. Heckmann, ƒ. Röhrkasten, Göttingen 2008, s. 255-288. Heinze C. T. E., Geographisch-statistisch-geschichtliche Übersicht des Löwenbergschen Kreises in Schlesien, Löwenberg 1825. Hernández-Almeida L, Grosjean Μ., Przybylak R„ Tylmann W., A chryso- phyte-based quantitative reconstruction of winter severityfrom varved lake sediments in NE Poland during the past millenium and its relationship to natural climate variability, „Quartenary Science Reviews”, Vol. 122, 2015, s. 74-88. Hofmeister A. E.,. dat se na der Hensze wolden arbeiden, dar wolden se wed der in. Die Hanse in der Chronistik der Stadt Bremen, [w:] Das Bild der Hanse in der städtischen Geschichtsschreibung des Mittelalters und der frühen Neuzeit, hrsg. v. V. Henn, J. Sarnowsky (Hansische Studien, Bd. 20), Trier 2010, s. 60-69. Hoszowski S., Klęski elementarne w Polsce w latach 1587-1648, [w:] Prace z dziejów Polski feudalnej ofiarowane Romanowi Gródeckiemu w 70 rocz nicę urodzin, pod red. Z. Budkowej et al., Warszawa 1960, s. 453-465. Hsü К. ƒ., Klima macht Geschichte. Menschheitsgeschichte als Abbild der
Kli maentwicklung, Zürich 2000. Huber B., Giertz-Siebenlist V„ Unsere tausendjährige Eichen-Jahrringchronolo gie durchschnittlich 57 (10-150)-fach belegt, „Sitzungsberichte der Öster reichischen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissen schaftliche Klasse”, 178 (1-4), 1969, s. 37-42 + tabele. Hughes Μ. K„ Diaz H. E, Was There a Medieval Warm Period’, and if so, Where and When?, [w:] The Medieval Warm Period, ed. Μ. K. Hughes, H. F. Diaz, Dordrecht 1994, s. 109-142. Huntington E. E., Civilization and Climate, New Haven 1915. Inglot S., Zjawiska klimatyczno-meteorologiczne na Śląsku od XVI do połowy
Bibliografia 271 XIX wieku, [w:] Z badań nad wpływem posuchy na rolnictwo na Dolnym Śląsku (Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, seria B, nr 139), pod red. B. Świętochowskiego, Wrocław 1968, s. 9-52. Izdebski A., Średniowieczni Rzymianie i przyroda. Interdyscyplinarna historia środowiskowa, Kraków 2018. Jahn H. C. W., Chronik der Stadt Marienwerder in Westpreußen, [Marienwer der] 1844. Jaros V., Studia nadjęzykiem i stylem pism naukowych Joachima Lelewela, Czę stochowa 2015. Jevrejeva S., Severity of winter seasons in the northern Baltic Sea between 1529 and 1990: reconstruction and analysis, „Climate Research”, Vol. 17, 2001, s. 55-62. Joachima Lelewela Badania starożytności we względzie geografii, część nauko wa, Wilno-Warszawa 1818. Józefa B. Zimorowicza Pisma do dziejów Lwowa odnoszące się, wyd. K. Heck, Lwów 1899. Jóźwiak S„ Kwiatkowski K., Szweda A., Szybkowski S., Wojny Polski i Litwy z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411, Malbork 2010. Jóźwiak S„ Trupinda J„ Krzyżackie zamki komturskie w Prusach. Topografia i układ przestrzenny na podstawie średniowiecznych źródeł pisanych, To ruń 2012. Jóźwiak S., Trupinda J., Wąsik B„ Dzieje zamku w świetle źródeł historycznych, [w:] Zamek biskupów chełmińskich w Wąbrzeźnie w świetle badań arche- ologiczno-architektonicznych. Studia i materiały, pod red. Μ. Wiewióry, Toruń 2014, s. 49-62. Jukniewicz E, Zjawiska meteorologiczne i stan urodzajów oraz pomory w Polsce w latach 1697-1750, „Sprawozdania Towarzystwa Naukowego we Lwo wie”, R. 17, 1937, z. 1, s. 63-70. Klage J., Wetter macht Geschichte. Der Einfluß des Wetters
auf den Lauf der Geschichte, Frankfurt am Main 2004. Klęski żywiołowe w postaci zdarzeń powodziowych i ich pochodnych na Ślą sku od XIV do XX wieku, pod red. E. Kościk, B. Konopskiej, Warszawa 2016. Koslowski G., Glaser R., Reconstruction of the Ice Winter Severity since 1701 in the Western Baltic, „Climatic Change”, Vol. 31,1995, s. 79-98.
272 Bibliografia Koslowski G., Glaser R., Variations in Reconstructed Ice Winter Severity in the Western Baltic from 1501 to 1995, and their Implications for the North Atlantic Oscillation, „Climatic Change”, Vol. 41,1999, s. 175-191. Koslowski G., Schmelzer N., Ice winter severity in the western Baltic Sea in the period 1301-1500, [w:] Fifth workshop on Baltic Sea ice climate Ham burg, Germany 31 August - 2 September 2005 (Berichte des Bundesam tes für Seeschiffahrt und Hydrographie, Nr. 42/2007), hrsg. v. C. Schrum, N. Schmelzer, Hamburg-Rostock 2007, s. 47-56. Kozlowski E, Dzieje Mazowsza zapanowania książąt, Warszawa 1859. Kożuchowski K., Wieloletnie wahania zlodzenia Bałtyku, „Problemy Klimato logii Polarnej”, nr 5,1996, s. 81-87. Kubicki R., Młynarstwo w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach w XII-XV wieku (do 1454 r.), Gdańsk 2012. Kulczykowski W., Obiekty hydrotechniczne w dolnym biegu Osy do XIX w., Gdańsk 2020 (maszynopis rozprawy doktorskiej, Uniwersytet Gdański). Kwiatkowski K., Wyprawa letnia 1410 roku, [w:] S. Jóźwiak, K. Kwiatkowski, A. Szweda, S. Szybkowski, Wojny Polski i Litwy z zakonem krzyżackim w latach 1409-1411, Malbork 2010, s. 238-563. Lamb H. H., Climate, History and the Modern World, London-New York 19952. Lamb H. H., Climate: Present, Past and Future, Vol. 2: Climate history and the future, London 1977. Lamb H. H., Klima und Kulturgeschichte. Der Einfluß des Wetters aufden Gang der Geschichte, Hamburg 1989. Lamb H. H., The early medieval warm epoch and its sequel, „Palaeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology”, Vol. 1, 1965, s. 13-37. Lata
wojny trzynastoletniej w „Rocznikach, czyli Kronikach" inaczej „Historiipol skiej” Jana Długosza (1454-1466). Komentarz krytyczny, oprać. S. Μ. Ku czyński i in., Łódź 1964-1965. Le Roy Ladurie E„ Histoire du climat depuis l’an mil, Paris 1967. Le Roy Ladurie E., Histoire humaine et comparée du climat, vol. 1: Canicules et glaciers (XHIe-XVIIIe siècle), Paris 2004. Lersch B. Μ., Geschichte der Volksseuchen, Berlin 1896. Lieberman B., Gordon E., Climate Change in Human History. Prehistory to the Present, London-Oxford-New York-New Dehli-Sydney 2018.
Bibliografia 273 Limanówka D., Daily weather observations in Cracow in the 16th century, „Ze szyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne”, z. 102, 1996, s. 503-508. Limanówka D., Rekonstrukcja warunków klimatycznych Krakowa w pierwszej połowie XVI wieku (Materiały badawcze 33, seria: Meteorologia), Warsza wa 2001. Limanówka D., The transformation of thermal descriptive characteristics in Cracow from 16th century into the quantitative evaluation, „Prace Geo graficzne, Instytut Geografii UJ”, z. 107, 2000, s. 113-117. Lisch G. C. F., Hauptbegebenheiten in der altern Geschichte der Stadt Sternberg, „Jahrbücher des Vereins für Mecklenburgische Geschichte und Alter tumskunde”, Bd. 12,1847, s. 187-306. Lüdtke A., „Zur Chronik des Landes Dithmarschen von Johann Adolph Köster, gen. Neocorus”. Eine historiographische Analyse, Heide 1992. Luge J. G., Chronik der Stadt Greifenberg in Schlesien, Greiffenberg 1861. Luterbacher J„ Xoplaki E., Küttel Μ., Zorita E., González-Rouco J. E, Jones Ph. D., Stössel Μ., Rutishauser Th., Wanner H., Wibig J„ Przybylak R., Clima te Change in Poland in the Past Centuries and its Relationship to European Climate: Evidence from Reconstructions and Coupled Climate Models, [w:] The Polish Climate in the European Context: An Historical Overview, ed. R. Przybylak et al., 2010, s. 4-38. Makowski J., Wały przeciwpowodziowe Dolnej Wisły: historyczne kształto wanie, obecny stan i zachowanie w czasie znacznych wezbrań, Gdańsk 1997. Malewicz M. H., Zjawiskaprzyrodnicze w relacjach dziejopisarzy polskiego śred niowiecza, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980. Manley
G., Central England temperatures: monthly means 1659 to 1973, „Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society”, Vol. 100, 1974, s. 389-405. Mann Μ., Medieval Climatic Optimum, [w:] Encyclopedia of Global Environ mental Change, ed. Μ. C. MacCracken, J. S. Perry, Chichester 2002. Martin G. J., Ellsworth Huntington. His life and thought, Hamden 1973. Maruszczak H., Zmiany w okresie historycznym, [w:] Geografia Polski. Środo wisko przyrodnicze, pod red. L. Starkla, Warszawa 1999, s. 180-220. Matthes E, Report of Committee on Glaciers, „Transactions of the American Geophysical Union”, Vol. 21,1940, s. 396-406.
274 Bibliografia Matysik S., Prawo nadbrzeżne (lus naufraga). Studium z historii prawa morskiego (Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, R. 54, z. 1), Toruń 1949. Mauelshagen E, Keine Geschichte ohne Menschen. Die Erneuerung der histo rischen Klimawirkungsforschung aus der Klimakatastrophe, [w:] Nach haltige Geschichte. Festschrift für Christian Pfister, hrsg. v. A. Kirchhofer, D. Krämer, Ch. M. Merki, G. Poliwoda, Μ. Stuber, S. Summermatter, Zürich 2009, s. 169-193. Mauelshagen E, Klimageschichte der Neuzeit, 1500-1900, Darmstadt 2010. Mietelski J., Ścisłe odtworzenie momentów i warunków niektórych zjawisk at mosferycznych w czasie bitwy pod Grunwaldem, „Studia Historyczne”, R. 14, 1971, s. 419-426. Mikulski K., Urzędnicy miejscy Torunia. Spisy, cz. 2:1454-1650, Toruń 2001. Miletsky E. V., Ivanov V. G., Nagovitsyn Y. A., Jungner H., Solar activity in the last millenium: inductive reconstructions from proxy data, [w:] Multi-Wa velength Investigations of Solar Activity. Proceedings of the International Astronomical Union, ed. A. V. Stepanov, E. E. Benevoleskaya, A. G. Koso- vichev, No. 223, Saint Petersburg 2004, s. 709-710. Möhring-Müller H., Die „Chronica Novella" des Lübecker Dominikanermönchs Hermann Korner. Untersuchungen zu Gattung Sprache, Publikum und In halt der lateinischen und mittelniederdeutschen Fassungen, [w:] Zweisprachi ge Geschichtsschreibung im spätmittelalterlichen Deutschland (Wissenslitera tur im Mittelalter, 14), hrsg. von R. Sprandel, Wiesbaden 1993, s. 27-121. Moss J. H., Early man in the Eden valley (University of Pennsylvania Museum
Monograph), Philadelphia 1951. Możdżeń J„ Morze w zapiskach gdańskiego szypra Caspra Weinreicha z lat 1461-1496, [w:] W epoce żaglowców. Morze od antyku do XVIII wieku, pod red. B. Możejko przy współpr. E. Bojaruniec-Król, Gdańsk 2016, s. 69-80. Możdżeń J., Przedstawianie świata przez kronikarzy gdańskich na przełomie XV i XVI wieku, Toruń 2016. Możejko B., „Peter von Danzig”: dzieje wielkiej karaweli 1462-1475, Gdańsk 2011. Mrozowicz W., Klęski żywiołowe w ziemi kłodzkiej w średniowieczu, [w:] Czło wiek i przyroda w średniowieczu i we wczesnym okresie nowożytnym, pod red. W. Iwańczaka, K. Brachy, Warszawa 2000, s. 209-226.
Bibliografia 275 Narody na ziemiach słowiańskich przed powstaniem Polski. Joachima Lelewela w dziejach narodowych polskich postrzeżenia. Tom do Polski wieków śred nich wstępny, Poznań 1853. Niedźwiedź T., Glaser R., Hansson D., Helama S., Klimenko V., Łupikasza E., Małarzewski Ł„ Nordli 0., Przybylak R., Riemann D., Solomina 0., The Historical Time Frame (Past 1000 Years), [w:] Second Assessment of Cli mate Change for the Baltic Sea Basin, ed. H. von Storch, A. Omstedt, Cham-Heidelberg-New York-Dordrecht-London 2015, s. 51-65. Norlind A., Einige Bemerkungen über das Klimat der historischen Zeit, Leipzig 1914. Nowosad W., Przybylak R„ Marciniak K., Syta K., Diariusz Jana Antoniego Chrapowickiego jako źródło do badań klimatu Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVII wieku, „Klio”, t. 9,2007, s. 21-60. Nowosad W., Równi wobec żywiołów. Uwagi na marginesie przywileju probosz cza postolińskiego Jana Kazimierza Cichockiego dla mieszkańców Szkara- dowa z 1685 roku, [w:] Historia, klimat, przyroda. Perspektywa antropocentryczna (Natura, Homines, Historia, Vol. 1), pod red. P. Glińskiego, W. Piaska, Toruń 2018, s. 97-107. Ogilvie A. E. J„ Jónsson T„ “Little Ice age” Research: A Perspective from Iceland, „Climatic Change”, Vol. 48, 2001, s. 9-52. Oliński P„ Bemerkungen zu den Quellen zur Erforschung des Klimas vom 13. bis zum 15. Jahrhundert auf dem Gebiet des Deutschordensstaates, [w:] Quelleneditionen zur Geschichte des Deutschen Ordens und an derer geistlicher Institutionen (Editionswissenschaftliches Kolloquium, Publikationen des Deutsch-Polnischen Gesprächskreises für
Quellenedi tion, 9), hrsg. v. H. Flachenecker, K. Kopiński, J. Tandecki, Toruń 2017, s. 197-205. Oliński P., Mnich wobec pogody. O zapiskach dotyczących pogody w Kronice pel- plińskiej, [w:] Pelplin. 725 rocznica powstania opactwa cysterskiego. Kulturo twórcza rola cystersów na Kociewiu, pod red. D. A. Dekańskiego, B. A. Grenza, A. Słyszewskiej, A. Μ. Wyrwy, Pelplin-Tczew 2002, s. 155-168. Oliński P., O opisach pogody przez Jana Długosza w Annales. Zapiski z lat pięć dziesiątych i sześćdziesiątych XV wieku, [w:] Jan Długosz (1415-1480). Zycie i dzieła, pod red. L. Korczak, Μ. D. Kowalskiego, P. Węcowskiego, Kraków 2016, s. 199-208.
276 Bibliografia Oliński P., Powódź - mróz - sztorm. O kilku fragmentach dotyczących pogody w narracjach kronik nadbałtyckich, [w:] Interpretacje przyrody w przeszło ści, pod red. P. Glińskiego, W. Piaska, Toruń 2020, s. 183-195. Oliński P., Wylewy Wisły w ziemi chełmińskiej w ХѴ-ХѴШ w. w świetle źródeł narracyjnych, [w:] Město a voda (Documenta Pragensia, 24), sest. O. Fejtová, V. Ledvinka, ƒ. Pešek, Praha 2005, s. 95-109. Omstedt A., Pettersen Ch., Rodhe J., Winsor P„ Baltic Sea climate: 200 yr of data on air temperaturę, sea level variation, ice cover, and atmospheric cir culation, „Climate Research”, Vol. 25, 2004, s. 205-216. Papée E, Polska i Litwa na przełomie wieków średnich, t. 1, Kraków 1904. Paravicini W., Die Preussenreisen des europäischen Adels, T. 1 (Beihefte der Francia, Bd. 17/1), Sigmaringen 1989. Peplow Ch., Das wasser war bouenpurfet anzusehen. Naturphänomene in Ca spar Weinreichs Danziger Chronik, [w:] Ene vruntlike tohopesate. Beiträge zur Geschichte Pommerns, des Ostseeraums und der Hanse. Festschrift für Horst Wernicke zum 65. Geburtstag, hrsg. v. S. Birli, N. Jörn, Ch. Peplow, H. T. Porada, D. Schleinert, Hamburg 2016, s. 437-449. Pfister Ch., Wanner H., Klima und Gesellschaft in Europa. Die letzten tausend Jahre, Bern 2011. Pfister Ch., Schwarz-Zanetti G., Wegmann Μ., Winter severity in Europe: The Fourteenth century, „Climatic Change”, Vol. 34,1996, s. 91-108. Pfister Ch., Brázdil R., Glaser R., Bokwa A., Holawe E, Limanówka D., Kotyza O., Muznar J., Rácz L., Strommer E., Schwarz-Zanetti G., Daily Weather Observations in Sixteenth-Century
Europe, „Climate Change”, Vol. 43, 1999, s. 11-150. Pfister Ch., Das Klima der Schweiz und seine Bedeutung in der Geschichte von Bevölkerung und Landwirtschaft, Bern 1984. Pfister Ch., Klimawandel in der Geschchte Europas. Zur Entwicklung und zum Potenzial der Historischen Klimatologie, „Österreichische Zeitschrift für Geschichtswissenschaften”, Bd. 21,2001, s. 7-43. Pfister Ch., Wetternachhersage: 500 Jahre Klimavariationen und Naturkata strophen (1496-1995), Bern-Stuttgart-Wien 1999. Pieronek В., Fauna Bałtyku na tle jego historii, „Rocznik Naukowo-Dydak tyczny”, z. 37 (Prace Zoologiczne 2), 1970, s. 114-129. Podjacki W, Obraz morza w oczach polskiego szlachcica na podstawie Pamięt-
Bibliografia 277 ników Jana Chryzostoma Paska z lat 1658-1659, „Argumenta Historica. Czasopismo naukowo-dydaktyczne”, որ 2, 2015, s. 111-124. Pol W., Zasługi Długosza względem geografii, „Rocznik Towarzystwa Nauko wego w Krakowie”, t. 6 (21), z. 1, 1852, s. 49-102. Polaczkówna Μ., La périodicité des variations climatiques en Pologne depuis 1472-1579, [w:] Zbornik Radova. III Kongresa Slovenskich Geografa i Et nografa u Kraljevini Jugoslavji, Beograd 1933, s. 53-59. Polaczkówna Μ., Wahania klimatyczne w Polsce w wiekach średnich (Prace Geograficzne, z. 5), Lwów-Warszawa 1925. Poulie E., recenzja, „Bibliothèque de l’École des Chartes”, 1.146,1988, s. 208-210. Przybylak R„ Changes in Polandś Climate over the last Millenium, „Czasopis mo Geograficzne”, t. 82 (1-2), 2011, s. 23-48. Przybylak R., Poland’s Climate in the Last Millenium, [w:] Oxford Research Encyclopedia, Climate Science, Oxford 2016, ss. 36 na stronie interneto wej https://oxfordre.com/climatescience/view/10.1093/acrefore/9780190 228620.001.0001/acrefore-9780190228620-e-2 [dostęp z 30.03.2017]. Przybylak R., Zmiany klimatu Polski i Europy w ostatnich stuleciach, „Kosmos”, t. 57, 2008, nr 3-4, s. 195-208. Przybylak R„ Majorowicz J., Wójcik G., Zielski A., Chorążyczewski W, Marci niak K., Nowosad W, Gliński P., Syta K., Temperature changes in Poland from the 16th to the 20th centuries, „International Journal of Climatolo gy”, Vol. 25, 2005, s. 773-791. Przybylak R., Gliński R, Chorążyczewski W, Nowosad W, Syta K., Documen tary Evidence, [w:] The Polish Climate in the European Context: An Hi storical
Overview, ed. R. Przybylak, J. Majorowicz, R. Brázdil, Μ. Kejna, Berlin-Heidelberg-New York 2010, s. 167-190. Przybylak R., Gliński R, Koprowski Μ., Filipiak J., Pospieszyńska A., Chorąży czewski W, Puchałka R., Dąbrowski H. R, Droughts in the area of Poland in recent centuries in the light of multi-proxy data, „Climate of the Past”, Vol. 16, 2020, s. 627-661. Przybylak R„ Wójcik G„ Majorowicz J., Zmiany temperatury i opadów atmos ferycznych w Polsce w okresie XVI-XX wieku, „Prace i Studia Geograficz ne”, t. 29, 2001, s. 79-88. Przybylak R., Wójcik G., Marciniak K., Chorążyczewski W, Nowosad W, Oliński R, Syta K., Zmienność warunków termiczno-opadowych w Polsce
278 Bibliografia w okresie 1501-1840 w świetle danych historycznych, „Przegląd Geogra ficzny”, t. 76,2004, z. 1, s. 5-31. Reimers H., Die Quellen der „Rerum Prisicarum Historia” des Ubbo Emmius, Emden 1903. Reincke H., Untersuchungen über Hamburgs mittelalterliche Geschichtsschrei bung, „Zeitschrift des Vereins für Hamburgische Geschichte”, Bd. 24, 1921. Retsö D., Söderberg ƒ., Winter severity in medieval Sweden, [w:] The Dance of Death in Late Medieval and Renaissance Europe. Environmental Stress, Mortality and Social Response, ed. A. Kiss, K. Přibyl, Abingdon-New York 2020, s. 25-45. Riemann, Geschichte der Stadt Colberg, Colberg 1873. Rojecki A„ recenzja, „Przegląd Geofizyczny”, է. 7, z. З, 1962, s. 214. Romer E., Klimat ziem polskich, [w:] Encyklopedja Akademii Umiejętnością. 1, Kraków 1912, s. 171-248. Rozbiór krytyczny Annalium Poloniae Jana Długosza z lat 1385-1444, t. 1, oprać. S. Gawęda, K. Pieradzka, ƒ. Radziszewska, K. Stachowska pod kie runkiem J. Dąbrowskiego, Wrocław-Warszawa-Kraków 1961. Rozynkowski W., Omnes Sancii et Sanctae Dei. Studium nad kultem świętych w diecezjach pruskich państwa zakonu krzyżackiego, Malbork 2006. Rozynkowski W., Studia nad liturgię w zakonie krzyżackim w Prusach. Z ba dań nad religijnością w późnym średniowieczu, Toruń 2012. Rozynkowski W., Św. Barbara - święta „od wody”. O patro dniach św. Barbary w średniowiecznej Polsce, [w:] Město a voda {Documenta Pragensia 24), sest. O. Fejtová, V. Ledvinka, J. Pešek, Praha 2005, s. 234-235. Rutkowska G., Itinerarium króla Kazimierza Jagiellończyka 1440-1492, War szawa 2014. Sadoń P„
Gdańsk wobec wielkiego sztormu 1497 roku, „Rocznik Gdański”, t. 73-74, 2013-2014, s. 21-27. Sadowski Μ., Variability of extreme climatic events in Central Europe since the 13th century, „Zeitschrift für Meteorologie”, Bd. 41,1991, No. 5, s. 350-356. Schäfer W, Chronik der Dresdener Elbbrücke nebst Annalen der größten Elbfluten von den frühesten bis auf die neuste Zeit, Dresden 1848. Schäffer D„ Dänische Annalen und Chroniken von der Mitte des 13. bis zum Ende des 15. Jahrhunderts, Hannover 1872.
Bibliografia 279 Schalies I., Wasserbaumaßnahmen im mittelalterlichen und neuzeitlichen Lübeck, „Mitteilungen der Deutschen Gesellschaft für Archäologie des Mittelalters und der Neuzeit”, Bd. 21, 2009, s. 73-86. Schimanke S., Meier H. E. Μ., Kjellström E., Strandberg G., Hordoir R., The climate in the Baltic Sea region during the last millenium simulated with regional climate model, „Climate of the Past”, Vol. 8, 2012, s. 1419-1433. Schmelzer N., Holfort J., Ice winter severity in the western Baltic Sea in the period of 1301-1500: comparison with other relevant data, „International Journal of Climatology”, Vol. 31,2011, s. 1094-1098. Schmidt H., Die deutschen Städtechroniken als Spiegel des bürgerlichen Selb stverständnisses im Spätmittelalter, Göttingen 1958. Schmidt H., Geschichte der Stadt Grünberg in Schlesien, Grünberg 1922. Schönwälder K. E, Die Piasten zum Briege oder Geschichte der Stadt und des Fürstenthums Brieg, Bd. 1, Brieg 1847. Schwarzwälder H., Die Chronik von Rinesberch und Schene, „Bremisches Jahr buch”, Bd. 52,1972, s. 21-37. Semkowicz W., Zagadnienie klimatu w czasach historycznych, „Przegląd Geo graficzny”, t. 3,1922, s. 18-42. Skoraczewski E, Materyały do historyi Miłosławia, Poznań 1910 (odb. z „Pra cy” 1909). Skovgaard-Petersen К., Historiography at the court of Christian IV (1588- -1648): studies in the Latin histories of Denmark by Johannes Pontanus and Johannes Meursius, Copenhagen 2001. Sobańska A., List o pożarze Krakowa w roku 1455 z rękopisu Mikołaja Byliny, „Studia Mediewistyczne”, t. 31, 1994, s. 127-131. Speerschneider C. I. H„ Om
Isforholdene i danske Farvande i ældre og nyere Tid, Aarene 690-1860 (Publikationer fra der Danske Meteorologiske Insti tutved C. Ryder, Direktør. Meddelelser Nr. 2), København 1915. Stein W., Die bremische Chronik von Rynesberch und Schene, „Hansische Ge schichtsblätter”, Bd. 32, 1906, s. 139-212. Stichert F. O., Chronik der Stadt Werdau, Leipzig 1841. Stielow E„ Alt-Leba, „Unser Pommerland. Zeitschrift für das Kulturleben der Heimat”, Jg. 22,1937, H. 7/8, s. 298-300. Sturm L., Geschichte der Stadt Goldberg in Schlesien, Goldberg 1888.
280 Bibliografia Sumowski Μ., Ego Jeronimus Waldaw. O tożsamości późnośredniowiecznego plebana toruńskiego, „Zapiski Historyczne”, t. 79,2014, z. 1, s. 64-81. Sutorius B. G„ Die Geschichte von Löwenberg aus Urkunden und Handschriften gesammlet, Th. 1, Bunzlau 1784. Szafraniec B., Franciszek Bujak (1875-1953). Życie, działalność naukowo-dy daktyczna i społeczna, Toruń 2009. Sztobryn Μ., Sea Ice Conditions in Gulf of Gdansk in 15 century, [w:] Berichte des Bundesamtes für Seeschifffahrt und Hydrographie (Fifth Workshop on Baltic Sea Ice Climate Hamburg, Germany, 31 August-2 September 2005), No. 42, 2007, s. 47-56. Sztobryn Μ., Wójcik R„ Miętus Μ., Występowanie zlodzenia na Bałtyku - stan obecny i spodziewane zmiany, [w:] Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo, zmiany, skutki ich ograniczenia, wnioski dla nauki, praktyki inżynierskiej i planowania gospodarczego. T. 1: Warunki klimatyczne i oceanograficzne w Polsce i na Bałtyku Południowym, pod red. J. Wibig, E. Jakusik, Warszawa 2012, s. 189-215. Szwiec G. I., Wydajuszczijesja gidrograficzeskije jawlenija na jugo-zapadie SSSR, Leningrad 1972. Szultka Z., Szkice o dawnej Łebie, Gdańsk-Łeba 2000. Tarand A., Jaagus J., Kallis A., Eesti kliima minevikus ja tänapäeval, Tartu 2013. Tyszkiewicz J., Geografia historyczna. Zarys problematyki, Warszawa 2014. Voigt J., Geschichte Marienburgs, der Stadt und des Haupthauses des deutschen-Ordens in Preußen, Königsberg 1824. Wattenbach W, Schlesische Nekrologien: 2. Nekrologium des Stifts Kamenz, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens”, Bd.
4, 1862. Weiss J., Elementarereignisse im Gebiet Deutschlands. Systematische Sammlung der Nachrichten über Elementarereignisse und physisch-geographische Ver hältnisse, Wien 1914. Wejnert A., Starożytności Warszawy, t. 3, Warszawa 1854. Wenta J., Dziejopisarstwo w klasztorze cysterskim w Oliwie na tle porównaw czym, Gdańsk-Oliwa 1990. Wenta ƒ., Kronika Piotra z Dusburga. Szkic źródłoznawczy, Toruń 2003. Wenta J„ Studien über die Ordensgeschichtsschreibung am Beispiel Preußens, Toruń 2000.
Bibliografia 281 Wernicke J. E., Geschichte Thorns aus Urkunden, Dokumenten und Handschrif ten, Bd. 1, Thorn 1842. Wollesen E., Chronik der altmärkischen Stadt Werben mit ihrer ehemaligen Jo hanniter-Komturei, Werben a. d. Elbe 1898. Woś A., Zarys klimatu Polski, Poznań 1996. Wriedt К., Bürgerliche Geschichtsschreibung im 15. und 16. Jahrhundert. An sätze und Formen, [w:] Städtische Geschichtsschrebung im Spätmittelalter und in derfrühen Neuzeit, hrsg. v. P. Johanek, Köln 2000, s. 19-50. Wriedt K., Geschichtsschreibung in den wendischen Hansestädten, [w·.] Ge schichtsschreibung und Geschichtsbewußtsein im späten Mittelalter (Vor träge und Forschungen, Bd. 31), hrsg. v. H. Patze, Sigmaringen 1987, s. 401-426. Wyrwa A. Μ., Przyczynki do rekonstrukcji klimatu w prahistorii i czasach hi storycznych na Pałukach w świetle interdyscyplinarnych badań łekneńskie- go kompleksu osadniczego, [w:] Człowiek i środowisko przyrodnicze we wczesnym średniowieczu w świetle badań interdyscyplinarnych, pod red. W. Chudziaka, Toruń 2008, s. 181-235. Zakrzewski S., Analecta Cisterciensia, [w:] Rozprawy Akademii Umiejętności, Wydział Historyczno-Filozoficzny, Serya 2, t. 24, Kraków 1907. Zonenberg S., Kronika Szymona Grunaua, Bydgoszcz 2009. Zonenberg S., Prahistoria Prus w Preußische Chronik Szymona Grunaua, Sen sus Históriáé, vol. 1, 2010/2011, s. 79-90.
Indeks nazw osobowych Nazwiska autorów opracowań oddano kursywą. Stosowano skróty gd. - gdań ski, koł. - kołobrzeski, krzyż. - krzyżacki, ks. - książę, litew. - litewski, maz. mazowiecki, tor. - toruński, w. - wielki, wwda - wojewoda Adolf I von Kleve, hrabia 80 Bartelt Klaus, mieszczanin gd. 184 n. Adrian, św. 180 Bartłomiej, św. 111 Agnieszka, św. 168 Bartosz z Drahonic, kronikarz 130 Aleksander w. ks. litew., zob. Witold, Bażyński Mikołaj, wwda malborski 214 w. ks. litew. Behre K.-E. 17 Alenius P. 44 Behringer W 16 Alexander P. 17,19,75, 77,86 Bell WT1S Allen Bertram von, burmistrz tor. Benevoleskaya E. E. 31 165 Ambroży, św. 180,220 Bergemann J. G. 131, 174, 177, 181, 201 Andermann Մ. 117 Berger W H. 17 Andrzej, św. 93 Bernhard, pisarz 152 Antoni, św. 87,216 Betin V. 19, 65 Arctowski Henryk 49 Beyer Christoph, kronikarz 184-186, 200, 208,210,216,218 η. Arndt W 54 Arnold, kompan w. mistrza krzyż. Bielawski A. 54,64,107,158,176,193 100 Augustyn, św. 94 Bielski Marcin, kronikarz 167 Baier R. 96 Barbara, św. 107 n., 110, 118, 161, Birli S. 170 Biskup M. 140, 147, 149, 151 n., 196, 180,190, 208 n., 213,216 Bigelow F. H. 49 Birgersson Nils, dziekan Strängnäs 97 218-220
284 Indeks nazw osobowych Bitschin Konrad, sekretarz miejski 95, 99, 118 Bogoljepow Μ. 22 Boissen Broder, kronikarz 104 Bojaruniec-Król E. 153 Bokwa A. 25, 27 BolesławV, ks. maz. 177 Bonnus, kronikarz 118 Borgeni Kaspar, kronikarz 133, 139, 148, 173-176,181 Borisenkov E. P. 19, 57 Bormans S. 86 Bombach Stenzel, kronikarz 184, 208, 210 Börngen Μ. 19 Bracha K. 25 Bradley R. S. 30, 33 Brázdil R. 17,27, 31,43, 99,123-125, 127,131 n., 171,181, 188, 193,198 Brehmer W 88 Brooks Ch. E. P. 17 Brown N. 16 Brückner E. 23 Bryson R. A. 28 Buczinskij L E. 75 Buczinskij I. G. 196 Budeler Joachim, duchowny kol. 206 n. Bugenhagen Johannes, kronikarz 104 Bujak F. 21, 24 n. Büsching J. G. 131,139 BychowiecA. 216 Camenisch Ch. 16, 32, 124 n., 127 n., 133 Caroti S. 19 Cecylia, św. 94,102,104 Chlebowski В. 179 Chorążyczewski W. 13,15, 24-26 Chudziak W. 26 Clausen H. B. 30 Cochius, pisarz wismarski 203 Conrad K. 79 Crull J. 79 Curicke Reinhold, kronikarz 120 n., 133,153,161,185,187, 200,219 Czaja R. 13 Dahlmann F. C. 91 Dähnert ƒ. C. 91 Dalmer, skarbnik kol. 205 Dametzen Hinrik, mieszczanin kol. 205 Dansgaard W 30-32 David Johann, duchowny kol. 206 n. Dąbrowski H. P. 26 Dąbrowski ƒ. 101 Debord A. 19 Dekanski D. A. 139 Derwich M. 24 Detmar z Lubeki, kronikarz 75, 81, 88 n., 102,117, 200,241 Diaz H. F. 30 Długokęcki W. 100,120,208 Długosz Jan, kronikarz 23,45,49-56, 58-60, 76, 78, 83, 94,101,112, 124, 127-132,137 n„ 140,143,146-149, 151 n., 157,163,167,169,174-178, 180 n., 241 Dobrovolný P. 43, 99, 123-125, 127, 131 n., 171, 181,188,193, 198
Indeks nazw osobowych DolákL. 43, 99,123-125,127,131 ո., 171, 181, 188, 193, 198 Dominik, św. 194 Döring Mathias, kronikarz 124 ո. Dormann, E. J. 86, 94,174,179 Duda M. 84 Easton C. 19, 22,75, 86 Eden Hermen van, burmistrz kol. 205 Eensaar A. 44 Eisenhofen Ulryk von, w. komtur krzyż. 148 Ekman M. 44 Elżbieta, św. 115,160 n. Emius Ubbon, kronikarz 86 Engelhusen Dieterich, kronikarz ИЗ, 124 η. Erhard, poddany krzyżacki 152 Eryk, król duński 126 Eschenloer Peter, kronikarz 132, 159 n., 162,169-173,177 n. Eufemia, św. 214 n. Fabian, św. 216 Fabricius Georg, kronikarz 113 Fagan В. 31-33 Fairbridge R. W 28, 31 Fant E. M. 89 Fantechi P. 31 Faust Lorenz, kronikarz 125 Fejtova О. 108,161 Ferber Bernard, mieszczanin gd. 214 Filip, św. 188,195,200 Filipiak J. 26 285 Flachenecker H. 147 Flohn H. 31, 33 Förster A. 201 n. Franaszek P. 21 Franciszek, św. 126 Fryderyk III Habsburg, cesarz 59 Fryderyk Wilhelm III, król pruski 18 Frydrychowicz R. 179 Gall, św. 81, 94,134 n„ 179 Gauss C. E 66 n. Gawęda S. 101 Gertruda, św. 153 Girguś R. 23, 65,142 Glaser R. 16, Tl, 32,44 GomolckeD. 133,173,177,181 González-Rouco J. F. Tl Gordon E. 16 Górecka J. 108 Górski K. 16, 38, 196,218 GrafK. 116 Grenz В. A. 139 GrönvaUH. 98,119 Grosjean M. 74 Grove J. M. 33 Grunau Szymon, kronikarz 108,110-112, 120 n., 127, 134, 153, 158, 160,166,169,186, 209-212, 215 Grunenberg Georg von 142 Grünewald Μ. 133,183 Gryglewicz F. 108 Grzegorz, św. 118,123,155 Guillebert de Lannoy 105 Gundestrup N. 30 Günther О. 162
286 Indeks nazw osobowych Guzowski P. 26 Hirschberg A. 217 Gyseke Bernd, kronikarz 90 Hoffmann Ch. G. 128,202 Hofmeister A. E. 103 Hafftitius Petrus, kronikarz 90, 194, 202, 218 Höhlbaum K. 122 Holawe F. 27 Hammer C. U. 30 Holfort J. 44, 66 Hamsfort Cornelius, kronikarz 85, Hordoir R. 44, 73 104,116 Hoszowski S. 22 Hanke Matias, mieszczanin gd. 190 Hsü K. J. 16 Hansen R. 91 Hubatsch IK 84 Hansson D. 32 Hughes Μ. K. 30 Hardwig, flisak 144 Huntington E. E. 16 Heck К. 196 Heckmann D. 202 Inglot S. 24 Heckmann M.-L. 20, 77-85, 87 n., 90, Ivanov V. G. 31 92, 94-96, 100 n., 105, 107, 109, Iwańczak VK 25 112n„ 118,120-123,127,133-135, Izdebski A. 36 149,152 n., 158,161,168 n., 174 n., 177 n„ 180 n„ 184 n„ 188-191, Jaagus J. 20, 66 n., 121 194-197, 200,212 Jahn H. C. W. 86 n. Heinemann O. 168 Jakub, św. 188, 194 n., 200 Heinze C. T E. 201 Jakusik E. 242 Helama S. 32 Jan Chrzciciel, św. 94,138,165, 203 Hellmann G. 18, 22, 200 Jan Ewangelista, św. 145 Henn V. 40,103 Jan, ks. maz. 95 Henneberger Caspar, kronikarz 185- Jansen E. 17 ֊187 Jaros V. 20 Hennig R. 18, 22, 201 Jerzy, św. 129, 180, 206 Herburt Jan, kronikarz 178 Jevrejeva S. 44 Hermann z Wartebergu 80 Johanek P. 40 Hernandez-Almeida I.1. 74 Johannes von Posilge, kronikarz 75 n., Hietala R. 98, 119 Himmelreich Peter, kronikarz 114 Hirsch Th. 77,79,150,158,170,184 n., 208 78,80 n., 83 n., 90 n., 95 n„ 99-101, 106 n., 109 n., 110,112,120,141 Johnsen S. J. 30 Jones Ph. D. 27, 33
Indeks nazw osobowych 287 Jonsson T. 33 Jørgensen E. 123 n. Jörn N. 170 Jóźwiak S. 13, 52, 83 n. Juda, św. 219 JukniewiczE 21 Julian P. R. 28 JungnerH. 31 Köppen W. 22 Koppmann K. 79, 87, 89 Koprowski Μ. 26, 70-72 Korczak L. 26 Körner Hermann, kronikarz 89,102 n., 114-117,126,241 Kortz Heinrich, mieszczanin gd. 190 Kosegarten J. G. L. 168 Koslowski G. 44,66 n. Kalb Albrecht, komtur tor. 133 Kosovichev A. G. 31 Kalitowski E. 176 Kościk E. 25 Kalliosaari S. 98,119 Kotyza O. 27, 43, 99, 123-125, 127, Kallis A. 20,66 n., 121 131 n., 171,181,188,193,198 Kardas A. 27 Kowalski M. D. 26 Katarzyna, św. 123,190 Kozłowska Μ. 26 Kazimierz Jagiellończyk 137, 139, Kozłowska-Budkowa Z. 22,146 149, 163,180 Kozłowski F. 167 Keller K. M. 32 Kożuchowski К. 44 Kętrzyński W 62 n., 113, 130, 133, Krämer D. 16 138,141,217 Krantz Albert, kronikarz 85 n., 91, Kirchhöfer A. 16 117 Kiss A. 43 Krąpiec M. 72 Kjellström E. 44, 73 Kromer Marcin, kronikarz 167, 175 Kubicki R. 83 Klage ƒ. 16 Kuczyński S. K. 110 Klemens, św. 94 Kuczyński S. Μ. 146 Klimenko V. 32 Kulczykowski W 83 n. Klose S. В. 216 Kluken Hinrik, mieszczanin kol. 205 Kunisch J. G. 159,176,178 Kniprode Winryk von, w. mistrz Küttel Μ. 27 Kwiatkowski K. 13, 52 n., 76 krzyż. 81 Kojałowicz A. W., kronikarz 176,196, 198 Kolster W G. 117 Konopska B. 25 Kopiński K. 147 Lamb H. H. 16 n„ 28-34, 96, 114, 123,126 Lampert, św. 208 Lamprecht K. 21
288 Indeks nazw osobowych Langebek J. 85, 89,155 Lappenberg J. Μ. 90,104 Makowski J. 81-83, 86 n., 94, 99,107, 114 Laspeyres E. Th. 85 Malewicz M. H. 24 Laszlovszky ЈЛ7 Malinowski Sz. 27 Latomus Μ. Bernhardus, kronikarz Małarzewski Ł. 32 199, 202 Le Roy Ladurie E. 16 η. Małgorzata, św. 138,183-186 Manley G. 33 Ledvinka V. 108, 161 Manlius Christophorus, kronikarz 128 Leibniz G. IV 106 Mann M. 30 Lelewel J. 20 Marein, św. 123 n„ 129 n., 220 Lemmen Dawid, mieszczanin koł. 205 Marciniak K. 24, 26 Leo Jan, kronikarz 187 Maria Najświętsza Panna 138, 141, Leppäranta Μ. 98,119 164,185 n., 196,198-200,204,209, Lersch B. M. 188 212 n. Lewis Matthias de, kronikarz 86 Marken Claus, mieszczanin koł. 205 Lieberman В. 16 Markgraf H. 171,190 Limanówka D. 25, 27 Martin G. J. 16 Lindau Johann, kronikarz 150,152 n., Maruszczak H. 44 158-161,166 Mateusz, św. 208 Lisch G. C. F. 207 Matthes F. 32 Lubbe Jakub, pamiętnikarz 179,184 n., Matysik S. 209 187,189 Mauelshagen F. 16 Lüdtke A. 118 Meier H. E. M. 44, 73 Luge J. G. 201 n. Meinert H. 103 Luterbacher J. 27', 31 Mencken J. В. 104 Merki Ch. M. 16 Łucja, św. 90, 92 ŁukaszykR. 108 Łupikasza E. 32 Michał, św. 92, 113, 181 n., 190, 194, 205 Michelsen A. L. J. 99 Miechowita, zob. Maciej z Miechowa MacCracken Μ. C. 30 Mietelski ]. 52 n. Maciej z Miechowa, kronikarz 174, Miętus Μ. 241 178, 196,198 n., 202,217-219 Majorowicz J. 24, 69 Makkonen L. 44 Mikołaj, św. 121,127,189 Mikołaj z Krakowa, cysters, kroni karz 130 n.
Indeks nazw osobowych Mikulski К. 105 Miletsky E.V. 31 Mohnicke G. С. E. 135,141,168 Möhring-Müller H. 115 Mönckeberg C. 105 Moss ]. H. 33 Możdżeń J. 122, 153, 170, 183-186, 189 n„ 198, 208,212 MożejkoB. 153,158 Mrozowicz W. 25,133 Mūrinius Marcin, kronikarz 175 Muznar J. 27 Mynke Peter, kanonik koł. 205 289 Oort Jan 31 Ostrevent von, hrabia 83 PapéeF 193 Paravicini W. 80, 83 Parleberch Johannes, rektor uniwer sytetu w Greifswaldzie 168 Paseckij W. Μ. 19, 57 Pasek Jan, pamiętnikarz 97 Patze H. 116 Paulsson G. 97 Paweł, św. 88, 95,143 Peplow Ch. 170, 181, 183, 189-191, 196,198,200 Nagovitsyn У A. 31 Perlbach Μ. 78,187 Nakielski Samuel, kronikarz 178, Perry J. S. 30 182,188 Pertz G. H. 54 Namaczyńska S. 21-22 Pešek ƒ. 108,161 Needon R. 201 Peter, mieszczanin gniewski 218 Neocorus Johann Adolf, kronikarz Pettersen Ch. 44 91,117 Pfister Ch. 17,20,27, 32 n., 35,43,52, Niedźwiedź T. 32 75 n., 99, 114, 123, 126, 133, 193, Nordli 0. 32 221 Philippi R. 108 Norlind A. 22 Nowak Z. 175 Piasek W 13,15,26 Piekosiński F. K. 130 Nowosad W. 13, 24-26 PieradzkaK. 101 Pieronek B. 99 Ogilvie A. E. J. 18, 33 Olav Piotr, kronikarz 90, 116, 123- Piotr, św. 88,123 Piotr z Dusburga, kronikarz 118,123 -125 Plastwig Johannes, kronikarz 194 Oleśnicki Zbigniew, kardynał 130 Oliński P. 15,24-26,72,139,147,161, Podjacki W 97 Pol Nicolaus, kronikarz 131, 139 n„ 174 146, 157, 169, 171, 173, 175-178, Oliver J. E. 28 195,198 η., 201,212,216 η. Omstedt A. 32,44
290 Indeks nazw osobowych Pol W. 23 Polaczkówna Μ. 22 n., 34, 43-46, 48-64, 242 Pole Paul, kronikarz 159 PolechovS. 125 Poliwoda G. 16 Pontanus Johannes Isaac, kronikarz 155 Popkiewicz Μ. 27 Porada H. T. 170 Pospieszyńska A. 26, 70 n. Poulie E. 19 Preobrajenskij ƒ. 19 Přibyl К. 43 Prochaska А. 91 Proyte Jacob, mieszczanin gd. 189 Pryska (Prisca), św. 216 Przeździecki A. 148 Przybylak R. 13, 24-27, 32, 34 n., 43, 65, 69-72, 74,242 Puchatka R. 26, 72 Putkamer Drewes, mieszczanin kol. 205 Rácz L. 27 Radziszewska ƒ. 101 Rangeschen Claus, mieszczanin kol. 205 Reeh N. ЗО Reimers H. 86 Reincke H. 90 Retsö D. 43 Rodhe J. 44 Rhode ƒ. ПО Riedel A. F. 124 n„ 151 Riemann D. 32 Riemann H. ճ. 204, 206 Rinesberch Gerd, kronikarz 103 Rohr Ch. 20 Röhrkasten J. 20 RojeckiA. 19, 23 Rolny G. 86 Romer E. 22 n. Ropelewski ճ. 99 Rosicz Sigismund, kronikarz 63, 106, 133, 139, 142, 144, 146, 149-152, 157-160,162,167,170 n. Roth G. 173,176-178 Rozynkowski W 108 Rudiger, szpieg krzyżacki 147 Rufus Johannes, domniemany kroni karz 145 Rumphe Claus, mieszczanin kol. 205 Rupson Wilhelm 114 Rutishauser 1h. 27 Rutkowska G. 163 Rzączyński Gabriel P., kronikarz 194, 218 Saage J. Μ. 194 Sadoń P. 202,209,215 Sadowski Μ. 23, 35,43, 55-65, 242 Sarnowsky J. 40, 103 Schäfer W շօշ Schäffer D. 124, 202 Schalies I. 88 Schene Herbord, kronikarz 103 Schimanke S. 44, 73 Schimmelpfennig A. 201 SchleinertD. 170
Indeks nazw osobowych Schmelzer N. 44,66 n. Schmidt H. 40, 201 n. Schönborn 77г. 201,216 Schönwälder K. E 202 Schröder Karsten, kronikarz 117 η. Schultz А. 159 Schütz Kaspar, kronikarz 120, 142, 150 n., 161,215 Schwalm J. 89 Schwarz F. 110 Schwarzwälder H. 103 Schwarz-Zanetti G. 27, 32 Schwimmeipfennig A. 216 Sebastian, św. 216 Seif Jasper, mieszczanin koł. 205 Seinä A. 98,119 Semkowicz W. 18, 22 n., 139 SkalitzkyA. 178 Skoraczewski E 177 Skovgaard-Petersen К. 155 Słyszewska А. 139 Smed Peter, pisarz miejski koł. 205 Smede Hans, mieszczanin stralsundzki 203 n. Sobańska A. 146 Söderberg ƒ. 43 Solomina О. 32 Sommersberg F. W. von 170, 201 Speerschneider C. I. H. 18,44, 65, 201 SprandelR. 115 Stachowska К 101 Stangenberg Hannos von 113 Stanisław, św. 146 Starkel L. 44 Stegmann Bernt, kronikarz 122,185 n., 208 291 Stein VK 103 Steinberg Michael, kronikarz 217 Stenzel G. A. 216 Stepanov A. V. 31 StichertE О. 121, 128 Stielow E. 207 StöbenerK. 122 Stoebbe A. 204 Stolmarus Alard Lambert, kronikarz 91,104-105 Storch H. von 31 n. Stössel Μ. 27 Strandberg G. 44,73 Strehlke E. 53,77,79, 82,96,138,142, 153,174,181 n„ 184 n., 201,220 Strehlke E 138, 142, 153, 174, 181 n., 184 n., 201, 220 Strommer E. 27 Strupczewksi W 23 Stuber Μ. 16 Sturm L. 202 Sulimierski F. 179 Sułkowski Z. 108 Summermatter S. 16 SumowskiM. 122, 137, 162 SutoriusB. G. 159, 201 Syta К. 24-26 Szabó P 17 Szafraniec В. 21 Szewczuk J. 21 Sztobryn M. 43,65 n., 241 Szultka Z. 207 Szweda A. 13, 52 Szwiec G. L 57 Szybkowski S. 52
292 Indeks nazw osobowych Szymański J. 146 Szymon, św. 219 Świętochowski B. 24 Tandecki J. 147 Tarand A. 19 n„ 66 n., 121 Targowski Μ. 13 Techen P. 145 Tetzlaff G. 19 Thorschmidt J. Ch. 202 Thunen Tilo von, zaciężny krzyż. 150 n. Thunert F. 177 Thurius Nicolaus Marschalk, du chowny protestancki 207 Toeppen Μ. 77, 79, 81, 114, 123, 150, 161, 169,212,219 Tomasz, św. 152 Torbus T. 84 Tratziger Adam, kronikarz 90 Trupinda S. 83 n. Tylmann W. 74 Tyszkiewicz J. 27 UlanowskiB. 146, 167,217 Ulrich, hrabia von Hanau 76 Voigt A. 161 Voigt J. 86,161 Wagner P. 108 Waiblong Lépőn von, mistrz bursztyniarski 219 Waitz G. 89 Walawender A. 21, 43, 63, 65, 138-142, 144, 148-152,157-162, 166-171, 173-185, 187-191, 193-201, 215-220 Waldau Hieronim, proboszcz tor. 162,164 n., 195-197 Walenty, św. 155 Walewski W 179 Wanner H. 17, 27, 31, 43, 52, 75 n., 99,114,123, 126,133,193 Warschauer A. 217 Warwich Johannes, kronikarz 118 Wäschke H. 193 Wąsik B. 84 Wattenbach W 159 Wawrzyniec, św. 110, 194 Week A. 133 Wefer G. 17 Wegmann Μ. 32 Weikinn C. 19, 24, 80, 83, 85-88, 91, 94-96,100-102,104,106 η., 109 η., 112,114,120,122-125,127 η., 133, 135, 138 η., 141 η., 145, 148 η., 151-155, 158-162, 164-166, 168, 170 η., 173 η., 176,178 η., 183-185, 189 η., 193,197-204, 206,208,210, 212,214,217 Weinreich Caspar, kronikarz 170, 183,185-191,193,195,197 n., 200, 207 Weiss J. 22 Wejher, rodzina pomorska 207 WejnertA. 177 Weitzel A. 134,148 Wenta J. 108, 118,141
Indeks nazw osobowych Werchacki R. 21 Wolf Rudolf 31 Wernicke J. E. 163 Wollesen E. 201 Westphalen E. J. de 91,105,155,199 Woś A. 113 Węcowski P. 26 Wójcik G. 24, 69 WibigJ. 27,242 Wójcik R. 241 Wierzbowski T. 128,219 Wriedt K. 40,116 Wiesen Heinrich, mieszczanin gd. Wyrwa A. Μ. 26, 139 185 293 Wyszomirski S. 118 Wiewióra M. 84 Wigand z Marburga, kronikarz 76,79 Xoplaki E. 27 Willis C. 31 Wincenty, św. 150 Winsor P. 44 Witold (Aleksander), w. ks. litew. 54, 60,91, 94, 122 Zernecke ƒ. H., kronikarz 161, 164, 170 Zielski A. 24, 70 n. Zimorowicz J. B. 196 Władysław Jagiełło 51 n., 57,122,124 Zober E. H. 96, 135, 141, 168 Władysław Warneńczyk 129,131 n. Zonenberg S. 76,110 n. Włodarski B. 212 Zorita E. 27 Zygmunt Kiejstutowicz, w. ks. litew. Woelky C. P. 194 Wojcicki K. W. 175 130
Indeks nazw geograficznych W indeksie nie uwzględniano nazw miejscowych zawartych w tytułach ksią żek i artykułów oraz miejsc wydań publikacji książkowych. Stosowano skróty: k. - koło; krzyż. - krzyżacki, m. - miasto, rz. ֊ rzeka, wś - wieś, Anglia 28 n. Anholt, wyspa 97 Arktyka 32 Brunszwik, m. 106 Bukowo Morskie, m. 205 n. Bydgoszcz, m. 50 Bałga, zamek krzyż. 100, 208 Bałtyckie Morze (Bałtyk) 18 n., 19, 38 n., 40,43 n., 65-68,79 n., 94,96-99,115,117,119n., 139,151,157, 160, 171,181,190,200 n., 203, 214, 221,241 Bałtyk, zob. Bałtyckie Morze Barczewo, m. 159, 163 Bargen, к. Gdańska 190 Barth, m. 91 Berlin, m. 18,40 Berno, m. 20,128 Bóbr, rz. 124 Brandenburgia 38,125 Braniewo, m. 111, 211, 215 Bratian, wś 108 Bratysława (Preszburg), m. 132 Brema, m. 103 Brodnica, m. 39, 83 Bruksela, m. 77 chełmińska ziemia 61, 84, 143, 147 Chełmno, m. 39,108,118,127, 152 Cleve, zob. Kleve Czatkowy, wś 166 Czechy 61 n., 99,125,127,188,198 Damgarden, m. 145 Dania 34, 86, 89 n., 96,115-118,126, 151,153,155, 200, 206 Darłowo, m. 39, 204-206 Dąbrówno (niem. Gilgenburg), m. 52,78 Dithmarschen Land 91, 99 102 Dobrzyca (niem. Kurdeshagen), wś 205 n. Drahonice, wś 131 Drwęca, rz. 61, 211 Dzierzgoń, m. 106 n. Dybów, zamek 164
Indeks nazw geograficznych Eiderstedt, półwysep 91 Greifswald, m. 39 n. Elbląg, m. 36,106 n„ 114,134,210 n., Grenlandia ЗО, 32 219 n. Elbląg, rz. 110 Europa 20, 29 n., 34, 76, 100, 128, 133,176,188, 207 295 Grudziądz, m. 39, 83 n., 99,101 Grünhof (Grunenhof), wś w diecezji sambijskiej 213 Grunwald, wś 52 n. - Centralna 29,43 - Południowa 52 Halicz, m. 62 - Północna 28 n„ 33,109 - Środkowo-Wschodnia 34, 122 Hamburg, m. 39, 87, 102-104, 117, - Wschodnia 30,122 Hanau, m. 76 ֊ Zachodnia 19, 29, 52,68,127 n. Hel, m. 100, 141 n„ 152 n., 198, 200, Falster, wyspa 200 Helgoland, wyspa 34 Flandria 81,109 Holandia 128 Fosses, m. 77 Holsztyn 117,139,179 194 215, 220 Frankfurt nad Odrą, m. 159 Frischinck, rz. w Prusach 211 Gdańsk, m. 39 n., 62,106,110 n„ 116, Inflanty 77, 79, 88 n., 153 Jurborg (niem. Georgenburg), m. 60 117n„ 120-122,133,140-143,149, Käcklitz, osada 201 151-153, 157, 160, 166, 168, 170, Kaffa, m. 54 179,181-183,185-191,194 n., 198, Kalmar, m. 126 200, 207-210,215-218, 220 Kattegat, cieśnina 97 - Główne Miasto Gdańsk 118 Kijów, m. 125 Gdańska Zatoka 43, 65 n., 139, 220 Gedser, m. 39, 96 n., 200 Kleve, m. 80 Kłajpeda, m. 101,139,154 Geldria (Gelre) księstwo, 88 Kolonia, m. 77 Glina (Stangendorf), wś 111 Kołobrzeg, m. 39, 202 n., 205 Gniew, m. 93,127,140, 218 Kopenhaga, m. 40 Gniezno, m. 146, 218 Koszalin, m. 205 n. Gogolewo, wś 218 Kowno, m. 60 krakowska ziemia 122 Gotlandia, wyspa 94, 97,126 Góra Gradowa (niem. Hagelsberg), к. Gdańska 187 Kraków, m. 25,40, 72,110,124,129֊ -131,146,169,176, 178,197
296 Indeks nazw geograficznych Krempermersch, region w Szlezwik-Holsztyn 179 Królestwo Polskie 77, 106, 127-129, 147,175 n. Królestwo Węgier 129 102 n., 115-118, 120, 126, 135, 153-155,168,179,200,206,208 n., 215,220, 241 Lublin, m. 62,193 Lubomi, m. w woj. ruskim 193 Królewiec, m. 39, 82 n., 93, 100, 108, 178,210,213-215 Krzewiny (niem. Horst), wś na Żuła wach 114 Łaba, rz. 87, 102, 124, 128, 179, 183, 193, 200, 201 n. Łabiszyn, gród im. 114 Kurońska Mierzeja 213 Łasin, m. 143,147 Kuroński Zalew 81 Łeba, m. 207 Kurzętnik, wś 52 Łęczyca, m. 58 Kutno, m. 72 łęczycka ziemia 64 Kwidzyn, m. 86 n., 110 n. Łużyce 201 Łyna, rz. 211 Lannoy, wś 105 Łysa Góra 137 Leklowy, wś (ob. przysiółek Królewa Malborskiego) 111 Magdeburg, m. 128,188,193 Libia 20 Malbork, m. 39, 86, 96, 107 n„ 111, Lichnowy, wś 111 Lichtenberg, osada na Żuławach Małopolska 55, 61,132,197, 202 Gdańskich 110 n. 150 n„ 164-166 Mały Belt, cieśnina 99 Lidzbark Warmiński, m. 162 Marburg, m. 76 Liebental, wś 213 Mazowsze 64, 113, 132 Liège, m. 77 n. Mazury 74, 95,105 Lipie, rz. 62 Meklemburgia 39, 91, 93, 116-118, Lipniki (niem. Lóbenicht), m. 213 147,199 n., 200, 203,207 Lipsk, m. 21 Meklemburska Zatoka 96 Litwa 51, 82, 85, 101, 106, 180, 194, Mendyngiany (Mendeniken), wś na 240 Lochstädt 159, 219 Lockelaw, wś na Małych Żuławach 110 Loeben, m. 146 Lubeka, m. 38-40, 75, 80 n., 87-90, Żmudzi 90 Mierzeja Wiślana 160, 166, 191, 208, 210,214 n., 219 - Gdańska 213 Miśnia 38, 106, 113, 125, 133, 148, 162, 201
Indeks nazw geograficznych Möen, wyspa 200 Mogilno, m. 122 Mogiła, klasztor 130 297 Tczewa 218 Piława (niem. Piliau, ros. Bałtyjsk), m. 208, 210 Moguncja, m. 77 Piotrków, m. 149,163 Mołdawia 62 Pląchoty, wś 83 Morze Północne zob. Północne Morze Płock, m. 113,176 Motława, rz. 106,122,160,166,186 Podole 140 Pokarmin (niem. Brandenburg, ros. Nebrowo, wś 86 Uszakowo) 100 Neudorf (ob. Woronzowo) 154 Pokrzywno 83 Niderlandy 87 Polska 23, 27, 35, 38, 43-45, 57, 75, Niemcy 86, 96,124,189, 207 78, 101, 106 n., 128, 132, 134, 147, Niemen, rz. 56, 81,93 n., 105,175 151, 157, 163, 175-177, 180, 182, Niepołomice, m. 124 Nieszawa, m. 122,164 Nógat, rz. 53, 86, 94, 106 n., 110, 114, 150 n., 158,164-166,177,179 194 Pomorze 39, 50,61,86,108,116,150, 167,170,174,178, 183, 200, 218 n. - Pomorze Gdańskie 113,138, 201 - Nógat Kopanka, rz. 100 Poznań, m. 62 Normandia 109 Norwegia 34,154 Półmieście (niem. Halbstadt, Halb dorf) 86,158,166 Nowe Miasto Lubawskie (niem. Neu Północne Morze 34,126 mark), m. 142 Pregoła, rz. 144, 153 n. Nowe, m. 127 Prignitz, region w Brandenburgii 118 Nowęcin, wś na Pomorzu 207 Prusy 77, 79-83, 93 n., 115, 117 n., Nowy Staw, m. 114,165 120 n., 127,133,135,138,140,142, 147 n., 151,154,159,168,175,185, Odra, rz. 106,124,128,152,159,199, 201 n. 199, 220 - Prusy Dolne 150 Ölandia, wyspa 97 - Prusy Królewskie 169, 177, 189, Øresund, cieśnina 123 n. 199, 241 - Prusy Krzyżackie 159,241 Przezmark, wś 143 Paryż, m. 128 Pasłęka, rz. 11, 211 Pelplin, m. 174 Piaseczno (niem. Peszke), wś koło Racibórz, m. 134 Radunia, rz. 217-219
298 Indeks nazw geograficznych Radzyń Chełmiński, m. 83,142 Słupnica (Stangenwald) 111 Ragneta, m. 81, 93,105,175 Solec, wś koło Warszawy 177 Recknitz, rz. 145 Stara Nieszawa, wś 219 Reiseinen, wś 214 Stare Szkoty, wś (ob. część Gdańska) Ren, rz. 77 Reval, zob. Tallinn 190 Starogród, k. Chełmna, wś 108 Ribnitz, m. 145,202 n. Stążki (niem. Stangenberg), wś 113 Rogoźno 83 n. Sternberg, m. w Meklemburgii 203, Rostok, m. 39, 87, 89, 96 n., 145, 153, 206 n. 168, 200, 203 Stradom (ob. dzielnica Krakowa) 169 Ruś 106 n., 148 Stralsund, m. 39, 79, 87, 89 n., 135, - Ruś Czerwona 62 145,153,168, 179, 203,216 Ryga, m. 39, 206 Strängnäs 97 Rzeczpospolita 22 Szczecin, m. 215 Szkarpawa (Wisła Elbląska), rz. 86, Saksonia 121 100,214 Sambia 79, 88, 90,140, 148,191 Szlezwik 33, 117 sambijska ziemia 77 Sztokholm, m. 39,200 Sandau, m. i zamek w Saksonii-An Szwecja 43, 94, 97,116,153 halt 201 Sandomierz, m. 137,176 Ścinawa, m. 146 Sarkawa (niem. Sarckau, ros. Lesno- Śląsk 24, 63, 128, 133, 139, 142, 150, je), wś 213 Sartowsko-Nowska Nizina 82 152, 157-159, 162, 169, 171, 173, 177 n., 181,183,195,201,216 η. Sawden, wś 219 Świecie, m. 82,127 Schwerin, m. 102 Świeszyno (Smechlen), wś koło Ko Seehausen, m. w Saksonii-Anhalt 201 szalina 188 Segeberg (Zegeberge), zamek w Holsz tynie 179 Siedlce, wś koło Gdańska (obecnie dzielnica Gdańska) 184 Tallinn, m. 39 n., 67 n., 121,153, 206, 208 n. Tapiawa (Gwardiejsk) 140,153 n. sieradzka ziemia 64 Tczew, m. 53 Skagerrak, cieśnina 34 Toruń, m. 14, 24, 39 n., 81, 127, 134, Skania (Schonen) 123, 135,190 140,146n„ 161,163-165,170,175 n„ Słup, wś 83 195
Indeks nazw geograficznych - Stare Miasto Toruń 134 Tournai, m. 77 Trave, rz. 80,87,135 Trzemeszno, m. 218 Tujsk, wś 214 Tylża (ob. Sowieck) 105 Walichnowska Nizina 82 Warmia 163,194 Warnov, rz. 87,145,203 Warszawa, m. 176 n. Wąbrzeźno, m. 83 Werben, m. w Saksonii-Anhalt 201 Węgry 129-132 Wielbark 107 Wielkopolska 72,166, 217 n. Wilno, m. 39 Wisby, m. 39,94, 97 Wisła, rz. 52 n., 58, 80-82, 86, 93, 95, 99-101,110,113 n., 118,120,122 n., 135, 140-144, 147-151, 157, 161, 164, 166, 175-178, 180, 195-197, 199 n., 208,218-220 - Martwa Wisła 170 - Wisła Elbląska zob. Szkarpawa - Wisła Gdańska, rz. 87,100 Wisłoujście, wś 160 Wismar, m. 39, 79, 85, 102, 153, 168, 198 n., 206 Wiślica, m. 62,64 Włocławek, m. 101 299 Włodzimierz Wołyński, m. 61 Wogram 213 Wojsławice, m. w ziemi chełmskiej (obecnie wieś) 193 Wrocław, m. 72, 106 Zagorzyce 148 Zatoka Gdańska, zob. Gdańska Za toka Ząbrowo (niem. Sommerau), wś 94, 106 η., 110n. Zegeberge, zamek 179 Zelandia 123 ziemia pskowska, zob. pskowska zie mia Żabińskie Jezioro 74 Żarnowieckie Jezioro 175 Żmudź 90 Żukowo 188 Żuławki (niem. Fürstenwerder), wś 86 Żuławy 83 n., 109 - Żuławy Elbląskie 81, 94, 100 - Żuławy Fiszewskie 158,166 - Żuławy Gdańskie 86,111 - Żuławy Małe 83,110 n„ 121 n. - Żuławy Wielkie 83, 114, 134, 158, 166 - Żuławy Wiślane 106,110 174 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Oliński, Piotr 1965- |
| author_GND | (DE-588)1139849662 |
| author_facet | Oliński, Piotr 1965- |
| author_role | aut |
| author_sort | Oliński, Piotr 1965- |
| author_variant | p o po |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV048647928 |
| ctrlnum | (OCoLC)1358705156 (DE-599)BVBBV048647928 |
| era | Geschichte 1360-1510 gnd |
| era_facet | Geschichte 1360-1510 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03804nam a2200745 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV048647928</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20230308 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">230112s2022 |||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788323149354</subfield><subfield code="9">978-83-231-4935-4</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1358705156</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV048647928</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">HIST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Oliński, Piotr</subfield><subfield code="d">1965-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1139849662</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Pogoda i klimat regionów południowobałtyckich od końca XIV do początków XVI w. w źródłach narracyjnych</subfield><subfield code="c">Piotr Oliński</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Toruń</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika</subfield><subfield code="c">2022</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">299 Seiten</subfield><subfield code="b">Karten, Diagramme</subfield><subfield code="c">23 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1360-1510</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Kronika</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Klimat</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Pamiętniki i wspomnienia</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Pogoda</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Klima</subfield><subfield code="0">(DE-588)4031170-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Wetter</subfield><subfield code="0">(DE-588)4065852-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Chronik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4127914-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Bałtyk (morze ; część południowa)</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Niemcy</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polska</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Region bałtycki</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Ostsee</subfield><subfield code="z">Süd</subfield><subfield code="0">(DE-588)4126196-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Deutschland</subfield><subfield code="0">(DE-588)4011882-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Ostsee</subfield><subfield code="z">Süd</subfield><subfield code="0">(DE-588)4126196-3</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Deutschland</subfield><subfield code="0">(DE-588)4011882-4</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Wetter</subfield><subfield code="0">(DE-588)4065852-1</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Klima</subfield><subfield code="0">(DE-588)4031170-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="5"><subfield code="a">Chronik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4127914-1</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="6"><subfield code="a">Geschichte 1360-1510</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="776" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">Erscheint auch als</subfield><subfield code="n">Online-Ausgabe</subfield><subfield code="z">978-83-231-4936-1</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Ortsregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">DHB</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20230308</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">DHB_BSB_FID</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034022770</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">910</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09031</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">910</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09031</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">910</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09024</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">910</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09024</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">910</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09023</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">910</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09023</subfield><subfield code="g">43</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Bałtyk (morze ; część południowa) dbn Niemcy dbn Polska dbn Region bałtycki dbn Ostsee Süd (DE-588)4126196-3 gnd Polen (DE-588)4046496-9 gnd Deutschland (DE-588)4011882-4 gnd |
| geographic_facet | Bałtyk (morze ; część południowa) Niemcy Polska Region bałtycki Ostsee Süd Polen Deutschland |
| id | DE-604.BV048647928 |
| illustrated | Not Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T21:18:48Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:44:57Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788323149354 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034022770 |
| oclc_num | 1358705156 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 299 Seiten Karten, Diagramme 23 cm |
| psigel | BSB_NED_20230308 DHB_BSB_FID |
| publishDate | 2022 |
| publishDateSearch | 2022 |
| publishDateSort | 2022 |
| publisher | Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika |
| record_format | marc |
| spelling | Oliński, Piotr 1965- Verfasser (DE-588)1139849662 aut Pogoda i klimat regionów południowobałtyckich od końca XIV do początków XVI w. w źródłach narracyjnych Piotr Oliński Toruń Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2022 299 Seiten Karten, Diagramme 23 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Geschichte 1360-1510 gnd rswk-swf Kronika dbn Klimat dbn Pamiętniki i wspomnienia dbn Pogoda dbn Klima (DE-588)4031170-3 gnd rswk-swf Wetter (DE-588)4065852-1 gnd rswk-swf Chronik (DE-588)4127914-1 gnd rswk-swf Bałtyk (morze ; część południowa) dbn Niemcy dbn Polska dbn Region bałtycki dbn Ostsee Süd (DE-588)4126196-3 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf Deutschland (DE-588)4011882-4 gnd rswk-swf Ostsee Süd (DE-588)4126196-3 g Deutschland (DE-588)4011882-4 g Polen (DE-588)4046496-9 g Wetter (DE-588)4065852-1 s Klima (DE-588)4031170-3 s Chronik (DE-588)4127914-1 s Geschichte 1360-1510 z DE-604 Erscheint auch als Online-Ausgabe 978-83-231-4936-1 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Ortsregister |
| spellingShingle | Oliński, Piotr 1965- Pogoda i klimat regionów południowobałtyckich od końca XIV do początków XVI w. w źródłach narracyjnych Kronika dbn Klimat dbn Pamiętniki i wspomnienia dbn Pogoda dbn Klima (DE-588)4031170-3 gnd Wetter (DE-588)4065852-1 gnd Chronik (DE-588)4127914-1 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4031170-3 (DE-588)4065852-1 (DE-588)4127914-1 (DE-588)4126196-3 (DE-588)4046496-9 (DE-588)4011882-4 |
| title | Pogoda i klimat regionów południowobałtyckich od końca XIV do początków XVI w. w źródłach narracyjnych |
| title_auth | Pogoda i klimat regionów południowobałtyckich od końca XIV do początków XVI w. w źródłach narracyjnych |
| title_exact_search | Pogoda i klimat regionów południowobałtyckich od końca XIV do początków XVI w. w źródłach narracyjnych |
| title_exact_search_txtP | Pogoda i klimat regionów południowobałtyckich od końca XIV do początków XVI w. w źródłach narracyjnych |
| title_full | Pogoda i klimat regionów południowobałtyckich od końca XIV do początków XVI w. w źródłach narracyjnych Piotr Oliński |
| title_fullStr | Pogoda i klimat regionów południowobałtyckich od końca XIV do początków XVI w. w źródłach narracyjnych Piotr Oliński |
| title_full_unstemmed | Pogoda i klimat regionów południowobałtyckich od końca XIV do początków XVI w. w źródłach narracyjnych Piotr Oliński |
| title_short | Pogoda i klimat regionów południowobałtyckich od końca XIV do początków XVI w. w źródłach narracyjnych |
| title_sort | pogoda i klimat regionow poludniowobaltyckich od konca xiv do poczatkow xvi w w zrodlach narracyjnych |
| topic | Kronika dbn Klimat dbn Pamiętniki i wspomnienia dbn Pogoda dbn Klima (DE-588)4031170-3 gnd Wetter (DE-588)4065852-1 gnd Chronik (DE-588)4127914-1 gnd |
| topic_facet | Kronika Klimat Pamiętniki i wspomnienia Pogoda Klima Wetter Chronik Bałtyk (morze ; część południowa) Niemcy Polska Region bałtycki Ostsee Süd Polen Deutschland |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034022770&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT olinskipiotr pogodaiklimatregionowpołudniowobałtyckichodkoncaxivdopoczatkowxviwwzrodłachnarracyjnych |