Kłopotliwy sojusznik?: PRL i RP w politycznych strukturach Układu Warszawskiego w latach 1980-1991 = A troublesome ally? : the People's Republic of Poland and the Republic of Poland in the political structures of the Warsaw Pact from 1980 to 1991
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Book |
| Language: | Polish English |
| Published: |
Warszawa
ISP PAN - Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk
2022
|
| Subjects: | |
| Online Access: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Register // Personenregister Register // Ortsregister Abstract |
| Physical Description: | 370 Seiten 24,7 cm |
| ISBN: | 9788366819214 |
Staff View
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV048493350 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20221213 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 220930s2022 |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788366819214 |9 978-83-66819-21-4 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1350775845 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV048493350 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol |a eng | |
| 049 | |a DE-Re13 |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Jarząbek, Wanda |d 1969- |e Verfasser |0 (DE-588)101956668X |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Kłopotliwy sojusznik? |b PRL i RP w politycznych strukturach Układu Warszawskiego w latach 1980-1991 = A troublesome ally? : the People's Republic of Poland and the Republic of Poland in the political structures of the Warsaw Pact from 1980 to 1991 |c Wanda Jarząbek |
| 246 | 1 | 1 | |a A troublesome ally? |
| 264 | 1 | |a Warszawa |b ISP PAN - Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk |c 2022 | |
| 300 | |a 370 Seiten |c 24,7 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 546 | |a Zusammenfassung in englischer Sprache | ||
| 610 | 2 | 7 | |a Organisation des Warschauer Vertrages |0 (DE-588)14767-9 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1980-1991 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4135952-5 |a Quelle |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |0 (DE-588)4046496-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Organisation des Warschauer Vertrages |0 (DE-588)14767-9 |D b |
| 689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1980-1991 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Ortsregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20221011 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033870776 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 909 |e 22/bsb |f 09049 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 909 |e 22/bsb |f 09048 |g 438 |
Record in the Search Index
| _version_ | 1804184455385972736 |
|---|---|
| adam_text | Spis treści Wstęp ......................................................................................................... 7 1. PRL i Rzeczpospolita Polska wobec Układu Warszawskiego w ostatniej dekadzie jego istnienia.................................................... 13 2. Układ Warszawski wobec nowej odsłony zimnej wojny, 1980-1984 ........................................................................................ 16 3. Dojrzewanie do zmian, 1985-1988 ....................................................... 4. Transformacja w bloku wschodnim i rozwiązanie Układu Warszawskiego .................................................................... Podsumowanie ........................................................................................... 23 42 54 Aneks źródłowy Zasady edycji ............................................................................................. 59 Wykaz skrótów........................................................................................... 61 Wykaz dokumentów................................................................................... 65 Dokumenty................................................................................................. 69 Informator o postaciach ............................................................................ 349 Bibliografia ................................................................................................. 353 Indeks osób ................................................................................................. 359 Indeks geograficzny
................................................................................... 365 Summary..................................................................................................... 369
Bibliografìa Źródła archiwalne * Archiwum Akt Nowych, Warszawa Komitet Centralny PZPR: Sekretariaty I Sekretarzy, Wydział Zagraniczny; Urząd Rady Ministrów * Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Warszawa Zespoły: uporządkowane: Gabinet Ministra z. 23, Departament III z. 9, Departament IV z. 17, Depesze z. 6/77 nieuporządkowane (protokoły zdawczo-odbiorcze): Gabinet Ministra, Departament Studiów i Programowania, Departament I, De partament III, Departament IV, Departament ds. stosunków z ZSRR * Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Zespoły: MSW, Gabinet Ministra Kolekcja Układ Warszawski Źródła drukowane, materiały pokonferencyjne A Cardboard Castle? An Inside History of the Warsaw Pact 1955-1991, red. Vojtech Mastny, Malcolm Byrne, Budapest - New York: CEU Press 2005. Der Kreml und die Wendel989: interne Analysen der sowjetischen Führung zum Fall der komunistischen Regime: Dokumente, red. Stefan Karner (et al.), Innsbruck ֊ Wien - Bozen: Studien Verlag 2014. From Solidarity to Martial Law, the Polish Crisis of 1980-1981: A Documentary History, red. Andrzej Paczkowski, Malcolm Byrne, Budapest: CEU Press 2007. „Hart und kompromißlos durchgreifen ”. Die SED contra Polen 1980/1981. Ge heimakten der SED - Führung über die Unterdrückung der polnischen Demokratiebewegnung, red. Martin Kubina, Manfred Wilke, Berlin: Academie Verlag 1995. 353
Masterpieces ofHistory. The Peaceful End ofthe Cold War in Europe, 1989, red. Svetlana Savranskaya, Thomas Blanton, Vladislav Zubok, Budapest ֊ New York: CEU Press 2011. Polska 1986-1989: koniec systemu. Materiały międzynarodowej konferencji, Miedzeszyn 21-23 pażdzernika 1999, t. 3, Dokumenty, red. Antoni Dudek, Andrzej Friszke, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Wydawnic two Trio 2002. Przed i po 13 grudnia. Państwa bloku wschodniego wobec kryzysu w PRL 1980֊1982, t. 1-2, wybór Łukasz Kamiński, Warszawa: Instytut Pamięci Narodo wej 2006. Rozmowy dyplomatyczne prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego 1989-1990. Ma teriały i dokumenty z najnowszej historii Polski, t. 1-2, red. Paweł Dybicz, Grzegorz Sołtysiak, Warszawa: Wydawnictwo Komandor 2008. Tajne dokumenty Biura Politycznego i Sekretariatu КС. Ostatni rok władzy 1988-1989, oprać. Stanisława Perzkowskiego, Londyn: Aneks 1994. Tajne dokumenty Biura Politycznego. PZPR a „Solidarność” 1980-1981, oprać. Zbigniew Włodek, Londyn: Aneks 1992. Teczka Susłowa. Dokumenty, red. Andrzej Krawczyk, Jacek Snopkiewicz, An drzej Zakrzewski, wstęp i kalendarium Wiesław Władyka, Warszawa: Wy dawnictwo Interpress 1993. Wejdą nie wejdą. Polska 1980-1982: wewnętrzny kryzys, międzynarodowe uwa runkowania. Konferencja w Jachrance, listopad 1997, Londyn: Aneks 1999. „Zbiór Dokumentów”, Warszawa: PISM. Zmierzch dyktatury. Polska lat 1986-1989 w świetle dokumentów, t. 1: Lipiec 1986 - maj 1989, t. 2: Czerwiec - grudzień 1989, wybór, wstęp i oprać. Antoni Dudek, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu 2009-2010. Zubok Vladyslav, New Evidence on the ‘Soviet Factor ’in the Peaceful Revolutions of1989, „Cold War International History Project Bulletin” 2001, nr 12/13. Wywiady i relacje Wywiady przeprowadzone przez Wandę Jarząbek z: Janem Bisztygą, Warszawa, marzec 2007 Józefem Czyrkiem, Warszawa, listopad 2004 ֊ styczeń 2005 Marianem Dobrosielskim, luty - marzec 2007 Stanisławem Jarząbkiem, marzec 2007 Józefem Klasą, kwiecień 2007 Januszem Onyszkiewiczem, maj 2011 Adamem Danielem Rotfeldem, Warszawa, luty - marzec 2007 Andrzejem Skowrońskim, Warszawa, maj - sierpień 2007 Józefem Wiejaczem, sierpień 2009 354
Wspomnienia, pamiętniki, wywiady publikowane Baker James, The Politics ofDiplomacy, New York: G.P. Putnam’s Sons 1995. Bush George H.W., Brent Scowcroft, A World Transformed, New York: Alfred A. Knopf 1998. Chernyaev Anatoly, My Six Years with Gorbachev, Philadelphia: Pennsylvania State University Press 2000. Dobrynin Anatoly, In Confidence: Moscow ’s Ambassador to America ’s Six Cold War Presidents (1962-1986), New York: Random House 1995. How areyou doing, Mr Olszowski? Ze Stefanem Olszowskim rozmawiają Andrzej Mroziński i Bogdan Rupiński, Warszawa: Ampress 2008. Nowak Jerzy Μ., Od hegemonii do agonii. Upadek Układu Warszawskiego ֊pol ska perspektywa, Warszawa: Bellona 2011. Nowoiyta Eugeniusz, Polityka i dyplomacja - wspomnienia ambasadora, Łódź: Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania 2008. Pióro Tadeusz, W dowództwie Układu Warszawskiego, „Sprawy Międzynarodo we” 1993, nr 4. Tejchma Józef, Odszedł Gomułka przyszedł Gierek. Notatki z lat 1971-1973, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszłek 2006. Tejchma Józef, Kulisy dymisji. Z dzienników ministra kultury, Kraków: Cracovia 1991. Winiewicz Józef, Co pamiętam z długiej drogi życia, Poznań: Wydawnictwo Po znańskie 1985. Artykuły, rozdziały w pracach zbiorowych Fischer Beth A, Nuclear Abolitionism, the Strategie Defense Initiative, and the 1987 Intermediate Nuclear Forces Treaty, w: INF Treaty of 1987. A Reap praisal, red. Philipp Gassert, Tim Geiger, Hermann Wentker, Göttingen: Vanderhoek Ruprecht 2021. Gassert Philipp, West German Politics, the INF Treaty, and the Popular Dynamics of Peace, w: The INF Treaty
of 1987. A Reappraisal, red. Philipp Gassert, Tim Geiger, Hermann Wentker, Göttingen: Vanderhoeck Ruprecht 2021. Jarząbek Wanda, Na szachownicy wielkich mocarstw. Polska w kontekście mię dzynarodowym roku 1988, w: W przededniu wielkiej zmiany. Polska w 1988 roku, Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności 2009. Jarząbek Wanda, Poland in the Warsaw Pact 1955-1991: An Appraisal of the Role of Poland in the Political Structures of the Warsaw Pact (2010), http:/ www.php.isn.etz.ch/collections. Jarząbek Wanda, Polityka ZSRR wobec państw bloku wschodniego w latach 1985-1989 ijej percepcja w PRL, w: Polska. Sąsiedztwo bliższe i dalsze. Róż- 355
ne punkty widzenia (Księga jubileuszowa profesora Wojciecha Materskiego), red. Ryszard Żelichowski, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych 2019. Jarząbek Wanda, The Polish United Workers ’ Party and Perestroika, w: Pere stroika and the Party. National and Transnational Perspectives on European Communist Parties in the Era of Soviet Reform, red. Francesco di Palma, New York: Berghahn Books 2019. Jarząbek Wanda, W cieniu problemu granicznego - Polska a proces jednoczenia Niemiec w latach 1989-1990, „Rocznik Polsko-Niemiecki” 2009, nr 17. Kramer Mark, Die Sowjetunion, der Warschauer Pakt und blockinterne Krisen während der Breznev-Àra, w: Der Warschauer Pakt. Von der Gründung bis zum Zusamenbruch 1955 bis 1991, red. Torsten Diedrich, Winfried Heine mann, Christian F. Ostermann, Berlin: Ch. Links Verlag 2009. Kramer Mark, „In Case Military Assistance is Provided to Poland”: Soviet Preparations for Military Contingencies, August 1980, „Cold War Interna tional History Project Bulletin” 1998, nr 11. Lalaj Ana, Albanien und der Warschauer Pakt, w: Der Warschauer Pakt. Von der Gründung bis zum Zusamenbruch 1955 bis 1991, red. Torsten Diedrich, Win fried Heinemann, Christian F. Ostermann, Berlin: CH. Links Verlag 2009. Paczkowski Andrzej, Die Polnische Volksarmee im Warschauer Pakt, w: Der Warschauer Pakt. Von der Gründung bis zum Zusamenbruch 1955 bis 1991, red. Torsten Diedrich, Winfried Heinemann, Christian F. Ostermann, Berlin: Ch. Links Verlag 2009. Paczkowski Andrzej, Dyplomacja czasów kryzysu (1980-1989), w: Historia dy plomacji polskiej, t. 6: 1944/45-1989, Warszawa:
PISM 2010. Rey Marie-Pierre, „Europe is our Common Home”. A Study of Gorbachev’s Diplomatic Concept, „Cold War History” 2004, nr 2. Monografie Barez Jan, Udział Polski w konferencji „ 2+4 ”, Warszawa: PISM 1994. Brown Archie, The Gorbachev Factor, Oxford: Oxford University Press 1996. Der Warschauer Pakt. Von der Gründung bis zum Zusamenbruch 1955 bis 1991, red. Torsten Diedrich, Winfried Heinemann, Christian F. Ostermann, Berlin: Ch. Links Verlag 2009. Dalos György, 1989 ֊ Der Vorhang geht auf. Das Ende der Diktaturen in Ost europa, München: C.H. Beck 2009. Dudek Antoni, Historia polityczna Polski 1989-2005, Kraków: Arcana 2007. English Rober D., Russia and the Idea of West. Gorbachev, Intellectuals and the End ofthe Cold War, New York: Columbia University Press 2000. Gaddis John Lewis, Strategies of Containment: A Critical Appraisal ofPostwar American National Security Policy, Oxford: Oxford University Press 1982. 356
Gaddis John Lewis, Terazjuż wiemy.... Nowa historia zimnej wojny, tłum. Maciej Antosiewicz, Warszawa: Amber 1997. Garthoff Raymond L, Détente and Confrontation: American-Soviet Relations from Nixon to Reagan, Washington D.C.: The Brookings Institution 1994. Hacker Jens, Der Ostblock. Entstehung, Entwicklung und Struktur 1939-1980, Baden - Baden: Nomos Verlagsgesellschaft 1983. Hutchings Robert L., American Diplomacy and the End of the Cold War: An Insider ’s Account of U.S. Policy, Washington: The Woodrow Wilson center Press - London: The John Hopkins University Press 1997. Imposing, Maintaining an Tearing Open the Iron Curtain. The Cold War and East - Central Europe, red. Mark Kramer, Vit Smetana, Lanham: Lexington Books 2014. Jarząbek Wanda, PRL w politycznych strukturach Układu Warszawskiego w la tach 1955-1980, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN 2008. Leffler Melvyn P., For the Soul ofMankind: The United States, the Soviet Union, and the Cold War, New York: Hill Wang 2007. Lévesque Jacques, The Enigma of1989. The USSR and the Liberation ofEastern Europe, Berkeley - London: The University of California Press 1997. Loth Winfried, Overcamming the Cold War. A History of Détente, New York: Palgrave Macmillan 2002. Malinowski Krzysztof, Polityka Republiki Federalnej Niemiec wobec Polski w latach 1982-1991, Poznań: Instytut Zachodni 1997. Masiny Vojtech, Learning from Enemy. NATO as a Model for the Warsaw Pact, Zürich: Forschungstelle für Siherheitspolitik und Konfliktanalyse der ETH Zürich 2001, Züricher Beiträge zur Sicherheitspolitic und Konfliktforchung, nr 5 8.
Militär und Staatssicherheit im Sicherheitskonzept der Warschauer-Pakt-Staaten, red. Torsten Diedrich, Walter Süß, Berlin: Ch. Links Verlag 2010. Paczkowski Andrzej, Droga do „ mniejszego zla ”. Strategia i taktyka obozu wła dzy lipiec 1980 ֊ styczeń 1982, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2002. Polska 1986-1989: koniec systemu, t. 1 : Referaty, red. Paweł Machcewicz, War szawa: Wydawnictwo Trio, Instytut Studiów Politycznych PAN 2002. Perestroika and the Party. National and Transnational Perspectives on Euro pean Communist Parties in the Era of Soviet Reform, red. Francesco di Pal ma, New York ֊ Oxford: Berghahn 2019. Sjersen Helene, Relations in the States, Western Europe and the Polish Crisis: International Second Cold War, New York: Palgrave Macmillan 2003. Skobelski Robert, Polityka PRL wobec państw socjalistycznych w latach 1956-1970. Współpraca ֊ napięcia ֊ konflikty, Poznań: Wydawnictwo Poznań skie 2010. Skrzypek Andrzej, Dyplomatyczne dzieje PRL w łatach 1956-1989, Pułtusk ֊ Warszawa: Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora 2010. 357
Skrzypek Andrzej, Mechanizmy klientalizmu. Stosunki polsko-radzieckie 1965֊ - 1989, Pułtusk - Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-JR 2008. Ślusarczyk Jacek, Układ Warszawski. Działalność polityczna (1955-1991), War szawa: Instytut Studiów Politycznych PAN 1992. Umbach Frank, Das rote Bündnis. Entwicklung und Zerfall des Warschauer Pak tes 1955 bis 1991, Berlin: Ch. Links Verlag 2005. The INF Treaty of 1987. A Reappraisal, red. Philipp Gassert, Tim Geiger, Her mann Wentker, Göttingen: Vandenhoeck Ruprecht 2021. Zubok Vladislav Μ., A Failed Empire: The Soviet Union in the Cold War from Stalin to Gorbachev, Chapel Hill: University of North Carolina Press 2007. Strony internetowe: Cold War Group, Hungary, www.coldwar.hu Central Intelligence Agency, www.foia.cia.gov Cold War International History Project, www.cwihp.org National Security Archive, www.gwu.edu Parallel History Project on NATO www.isn.eth.ch 358
Indeks osób Aboimow Iwan Pawłowicz 349 Achromejew Siergiej Fiedorowicz 37,187, 349 Adamiszyn Anatolij Leonidowicz 167 Adenauer Konrad 133, 136 Agiejew Gienij Jewgieniewicz 335 Ambroziak Jacek 281, 312 Andrei Stefan 74, 76, 88 Andropow Jurij Władimirowicz 103, 105, 108,109, 116,117,118,120,127, 128, 129, 130, 349 Antall József 324 Arbatow Gieorgij Arkadjewicz 112 Babiuch Edward 69 Bakatin Wadim Wiktorowicz 339 Baker James Addison 349 Bange Oliver 34 Barcikowski Kazimierz 73,79, 86, 171,176 Baryła Józef 141, 176,194 Batenin Geli В, 187 Baturo Ryszard 245, 312, 320 Bednarski Henryk 177 Berger 176 Biały 141,176, 194, 201,223 Bisztyga Jan 354 Blanton Thomas 354 Bondarenko Aleksandr 190-193, 349 BorisowB.M. 187 Bosak Henryk ps. Kossak 311 Breżniew Leonid Iljicz 13, 18, 27, 37, 38, 39, 43, 65, 76, 79, 80, 82, 83, 85, 90, 91,97, 100, 191,349 Brier Robert 22 Browikow Władimir 349 Brown Archie 24 Brych Janusz 86 Burłaków Matwiej Prokopowicz 337 Burutin German Aleksandrowicz 187 Bush George Walker 40, 103, 134, 225, 256, 295, 355 Byrne Malcolm 7, 16, 353 Carstens Karl 104 Carter Jimmy 13, 82 Ceauşescu Nicolae 13, 42, 107, 108, 118, 119,120,129,153,154,157,181,206, 249, 263, 292, 349 Celac Sergiu 318 Серак Tadeusz 186, 194, 201, 223, 281, 320, 322 Chałaczkiewicz Roman 245 Cheysson Claude 103 Chyła Leszek 334 Cieślar Paweł 165 Ciosek Stanisław 49, 177, 320, 349 Cordovez Diego 144 Cypryniak Kazimierz 177 Czarnecki Waldemar 341, 344 Czarzasty Włodzimierz 245 Czerniajew Anatolij Siergiejewicz 14, 349 Czernienko Konstantin Ustinowicz 27 Czyrek Józef 18,20, 65, 69, 72, 73, 79, 85, 86, 88,
97, 111, 116, 124, 126, 136, 141,159,164,171,176,186,194,223, 245,258,273,281,312,320,322,349, 354 Dachowski Mieczysław 186 Dankowski Henryk 281, 320, 349 359
Dąbrowa Stanisław 86, 111, 115, 124, 126, 141 Dembowski Zbigniew 73, 111, 115, 126 Dęga Czesław 111, 115, 124, 126 Di Palma Francesco 24 Dienstbier Jiří 49, 317, 349 Dmochowski Marian 69, 73, 86, 111 Dmowski Mariusz 111, 115 Dobrosielski Marian 69, 73, 86 Dobrynin Anatolij Fiodorowicz 117,191,349 Domeracki Lech 164 Drozd Jarosław 224 Drozda Regina 307 Duchowski Kazimierz 245, 273, 281 Dudek Antoni 8, 43, 354 Dudojć Ignacy 334 Duraczyński Eugeniusz 86 Dybicz Paweł 354 Dymitrow Bojko 318, 319, 349 Ekiert Andrzej 322 Eysymontt Jerzy 334 Federowicz W. 245 Falin Walentin Michajłowicz 349 Fekecz Janusz 69, 141, 176, 194, 201, 223, 245,281,312 Ferensztajn Bogumił 176 Fijałkowski Ryszard 73, 141, 176, 194 Fischer Oskar 78, 146, 289, 290, 294, 295, 316,349 Fisher Beth A. 21,78 Fiszbach Tadeusz 79 Frąckiewicz Ryszard 115, 126, 141 Freyberg Piotr 112, 115,126, 141 Frydenlund Eknut 84 Fryń Stanisław 348 Gabrielski Stanisław 74, 79 Ganew Stojan Dimitrow 291 Gassert Philipp 20 GdulaAndrzej 141, 164, 177 Geiger Tim 21 Genscher Hans-Dietrich 133, 190, 349 Geremek Bronisław 281 Gierek Edward 69, 70, 71, 72, 349 Giscard d’Estaing Valéry 71, 84 360 Główczyk Jan 176, 194 Gorbaczow Michaił 14, 23, 24, 26, 27, 28, 29, 34, 35, 37, 38, 39, 40, 41, 43, 45, 47, 50,51,66,143,150,151,152,154, 171,172,173,174,175,177,179,180, 191,195,197,199,202,203,204,205, 206,208,211,233,249,260,261,262, 269, 334, 350 Gorszkow Siergiej Gieorgijewicz 138 Gorzelańczyk Jan 73 Górnicki Wiesław 136, 142, 164, 171,176, 186, 201,223,245,281,312 Grabski Tadeusz 73, 79 Granat Kazimierz 176, 201 Gromyko Andriej Andriejewicz
69, 71, 75, 76, 77, 78, 79, 81, 84, 88, 104, 118, 127, 128, 129, 130, 350 Grósz Károly 206, 350 Gruszko Wiktor Fiodorowicz 335 Grzelak Józef Bolesław 245 Granien Ronald J. 21 Gutsche Reinhard 17 Havel Vaclav 50, 350 Hitler Adolf 135 Holik Josef 224, 227 Honecker Erich 67, 104, 108, 109, 117, 118,128,132,153, 180,181,184,192, 206,212,214, 263,350 Horn Gyula 49, 289, 290, 292, 293, 294, 316,350 Hutchings Robert 47 Husák Gustav 109, 118,128,153,181, 350 Iwanciow Ryszard 115, 126, 141 Iwanow Siergiej M. 187 Jabłoński Henryk 69, 73, 79, 126, 132 Jagielski Mieczysław 73, 79 Jakeš Miloš 207, 249, 263, 350 Jakowlew Aleksandr Nikołajewicz 44, 334, 335, 350 Janajew Giennadij Iwanowicz 52, 53 Janiszewski Michał 124,126,141,171,281 Jaroszek Henryk 111, 115, 124, 126, 141, 164,165, 171,176,184,186,194,201, 223,245,273,281,312,320
Jaruzelski Wojciech 10, 18, 19, 22, 24, 27, 29, 30, 31, 44, 65, 66, 67, 69, 73, 79, 86,97, 98,99,100, 111, 116,120, 124, 126,132,133,134,135,136,141,142, 145,154,155,171,176,177,178,179, 180,184,186,189,200,202,203,209, 210,211,212,214,218,226,235,245, 259,260,267,273,281,297,312,320, 322, 350 Jarząbek Stanisław 86 Jarząbek Wanda 8,9,12,13,16,20,22,24, 27, 37, 39, 40,48 Jasik Henryk 312, 334 Jazów Dmitrij Timofiejewicz 44, 350 Jelcyn Borys Nikołajewicz 340 Jelonek Ryszard 272 Johanes Jaromir 289,294, 295 Jóźwiak Jerzy 281 Kaczyński B. 194, 202, 273, 320 Kaczyński Jarosław 331 Kaczyński Lech 334 Kádár János 118, 152, 180, 350 Kadnar Milan 191 Kaługa Eugeniusz Roman 69 Kamiński Łukasz 8 Kania Stanisław 18, 73, 74, 79, 80, 85 Kapitaniec Iwan Matwiejewicz 336 Karkoszka Józef 73 Karpacz Jerzy 68, 306 Karpati Ferenc 297 Karpow Wiktor 143 Karski Ryszard 79 Kamer Stefan 8 Karwicki Tadeusz 141 Kaszlew Jurij Borisowicz 169 Kessler Heinz 37 Kinast Jan 112, 115, 126, 141, 164, 186 Kisiel Henryk 79 Kiszczak Czesław 43,68,111,126,141,171, 176, 194,223,245,281, 306, 312, 350 Klaczyński Władysław 312, 320, 322, 331 Klasa Józef 79 Kociołek Stanisław 136 Kohl Helmut 22, 50, 66, 104, 117, 128, 132,133,134,135,136,152,190,191, 206, 239, 350 Kohorewicz Tadeusz 112, 115, 126 Kołodziejczak Bogusław 126, 132, 141, 171, 177, 194,223,245,312 Kołodziejczyk Piotr Franciszek 322, 331, 334 Komorowski Bronisław 320, 334 Konarski Włodzimierz 187 Korczewski Ryszard 69, 73, 201, 245 Kossak zob. Bosak (Bossak) Henryk Kostrzewa-Zorbas Grzegorz Jacek 331 Kowalczyk Tadeusz 69, 73 Kowalow Anatolij Gawriłowicz 69
Kozakiewicz Mikołaj 281 Kozłowski Krzysztof Jan 322 Koźmiński Maciej 331, 350 Kramer Mark 18 Krawczyk Andrzej 16 Krąpiec Mieczysław Albert OP 37 Kriuczkow Władimir Aleksandrowicz 44, 350 Królikowski Werner 128 Król В. 224 Kruczek Władysław 73 Kruk Władysław 79 Krzymiński Aleksander 331 Kubasiewicz Janusz 176 Kubina Martin 17, 353 Kubiak Hieronim 86 Kucza Ernest 112, 115, 124, 126, 141,164, 171, 177, 186, 194, 223, 245, 273, 350 Kulikow Wiktor Gieorgijewicz 34, 35, 137, 138, 139, 140, 350 Kuiski Bolesław 49, 115, 126, 141, 201, 223,229,245,273,280,281,312,320, 350 Kurkus Alina 24 Kurowski Zdzisław 73, 79 Lachowski Zdzisław 187 Landsbergis Vytautas 336 Meyer-Landrut Bruno Andreas 136 Lebiediew Jurij Władimirowicz 187 Lenin Włodzimierz właśc. Władimir Iljicz Uljanow 28 Ludwiczak Dominik 281 Lévesque Jacques 15,41 361
Łaszcz Henryk 73, 115, 126 Łobow Władimir Nikołajewicz 67, 240 Łoginow Wadim Pietrowicz 187 Łopatka Adam 164 Łuszew Piotr Grigoriewicz 67,240 Majewski Jerzy 115, 126, 176, 281, 331 Majewski Μ. 111,115,126, 141,164, 176, 194,201,223,245,273,312 Makarczyk Jerzy 312, 320, 322, 331, 334 Malinowski Krzysztof 22 Malinowski Roman 201 Materski Wojciech 27 Mastny Vojtech 7, 11, 16, 19, 50 Mazowiecki Tadeusz 12; 43, 45, 273, 275, 279,280,281,282,287, 316, 320, 322 Mąkosa Jerzy 245, 273,281, 312 Merkel Jacek 331 Messner Zbigniew 141, 161, 171, 176 Michajlow K.F. 187 Michalski-Ozga Józef zob. Ozga-Michalski Józef Michałek Zbigniew 177 Mickiewicz Janusz. 73,164,176,194,201, 245,281,322 Miernik Bogusław 164, 176, 186, 194, 201,245 Milczanowski Andrzej 331, 334 Milewski Mirosław 69, 74, 79, 86 Miodowicz Alfred 176, 334 Mironow Siergiej Michajłowicz 337 Misztal Roman 86, 111, 115, 126, 142, 164, 176, 194,201,223,273,281, 312 Mitterrand François 133, 134, 174, 239, 256 Mladenow Petyr 145, 350 Młyńczak Tadeusz Witold 201 Moczar Mieczysław 79 Mokrzyszczak Włodzimierz 141, 171, 176 Mulicki Tadeusz 73 Muranski Zygmunt 176 Napieraj Władysław 69, 73, 164, 176, 194, 201,223, 239, 350 Natorf Włodzimierz 69, 73, 86, 350 Nawrocki Jerzy 86 Ney Roman 73, 79 362 Niesyto Janusz 331 Niezabitowska Małgorzata Anna 312 Nixon Richard Milhous 83 Nowak Jerzy Maria 8, 176, 186, 187, 189, 194,224,228,273,281,312,320,322, 324 Nowak Zbigniew 164, 201, 223, 245 Nowakowski Karol 73, 141, 176 Noworyta Eugeniusz 112, 115,126 Nyers Rezső 263 Olechowski Tadeusz 86, 111, 164, 176, 194,201,211,218,223,245,251,269, 281
Olszowski Stefan 18, 73, 79, 86, 111, 114, 115, 116, 121, 124, 125, 126 Omieliczew Bronisław A. 187 Onyszkiewicz Janusz 320, 322, 331, 334, 341 Ortega Saavedra Daniel 160 Orzechowski Marian 27, 141, 149, 158, 161,163,164,171,175,176,185,186, 194, 200, 223, 3 51 Ozga-Michalski Józef 73, 112 Paczkowski Andrzej 16, 18, 27 Padlewski Jan 201, 245, 273, 281 Pawlak Stanisław 126, 141, 164, 165, 170, 177, 194,201,223 Percy Charles Harting 83 Pertini Alessandro „Sandro” 132 Piątkowski Wacław 69, 74, 79, 111, 115 Pichla Stanisław 74, 115, 127 Pierzchała Antoni 141, 177 Pietrusiński 112 Pińkowski Józef 73,79 Pol Pot właśc. Saloth Sar 180 Ponomariow Boris Nikołajewicz 335, 351 Popow Gawriił Charitonowicz 334, 335 Poradko Edward 74 Porębski Tadeusz Kazimierz 141,171, 176 Pożoga Władysław 111, 115, 126, 141, 164, 171, 177, 194, 201,223,273 Przygodzki Stanisław 194,200 Pugo Boris Karpowicz 351 Puja Frigyes 78 Pytko Zygmunt 187
Raimond Jean-Bernard 30 Rakowski Mieczysław Franciszek 86, 223, 245, 281,282,351 Rapacki Adam 29, 112,114,201 Rapacki Zbigniew 223,245,273,281,312, 320 Reagan Ronald 19,83,90,91,129, 130,197 Rewenko Hryhorij Iwanowycz 335 Rey Marie-Pierre 40 Rębisz Gabriela 177 Rokita Zbigniew 187 Rossbach D. 224 Roszak Jerzy 73, 86, 112, 115 Rozalicz Kazimierz 141 Ruggenthaler Peter 42,43 Rusaków Konstantin Wiktorowicz 80 Rychlak Jan 273 Ryżkow Nikołaj Iwanowicz 199, 334, 351 Sabik Edward 186, 201,245 Sarewicz Zdzisław 126, 142, 164, 176, 194, 201,223,281,312,351 Sawicki Piotr 116, 312 Sawisaar Edgar 339 Savranskaya Svetlana 8 Schäuble Wolfgang 136 Schindler 191 Schmidt Helmut 136 Sędziwy 86 Shultz George Pratt 117, 134, 351 Sihanouk Norodom, właśc. Preah Bat Samdech Preah Norodom Sihanouk Varman, król Kambodży 180 Siwicki Florian 19, 67, 69, 74, 111, 124, 126, 137,141,171,176,186,194,223, 240, 245, 273, 281, 297, 320, 351 Sjursen Helene 17 Skalski Jerzy 270 Skotnicki Stanisław 187 Skubiszewski Krzysztof 46, 51, 273, 280, 281,287,288,289,290,291,292,293, 294,295,296,312,319,320,322,331, 351 Słowikowski Jan 74, 86 Smoliński Jerzy 124, 127, 136, 141, 142, 164, 171, 177, 186 Snopkiewicz Jacek 16 Sobczak Anatolij Aleksandrowicz 334 Sokołow Siergiej Leonidowicz 137, 138, 139 Stachowiak 115, 127 Stalin Józef 135 Staniszewski Stefan 73, 86, 87, 164, 177, 194, 201,223,245,273,281 Staszewski Μ. 165 Stawiarski Stanisław 194, 202,245, 281 Stelmachowski Andrzej 281 Stelmaszuk Zdzisław 334 Stępień Marian 176 Stoliarow Nikołaj 335 Sudhoff Jan 227 Sułek Jerzy 320, 322,331 Susłow Michaił 16, 18
Szachnazarow Gieorgij Chosrojewicz 27, 37,38,39,351 Szaciło Tadeusz 164, 171, 177, 194, 223, 245, 273 Szałajda Zbigniew Karol 138 Szaposznikow Borys Michajłowicz 336 Szewardnadze Eduard 23, 40, 41, 44, 142, 143,144,145,190,279,284,285,286, 288,292,294,295,296,314,315,319, 334,335,351 Szewczyk 73 Szlęk 177, 186, 194, 202, 223,245 Szumski 202, 245 Śliwiński Jan 142 Ślusarczyk Jacek 8 Światowiec Jan 334 Święcicki Marcin 273,281, 286 Świtalski Piotr 189,224, 341 Świtkowski Janusz 245 Tałyzin Nikołaj Władimirowicz 80 Tejchma Józef 86 Teltschik Horst 136 Thatcher Margaret Hilda 83,134, 256 Thyberg Knut Olin 112 Tichonow Nikołaj Aleksandrowicz 98, 100 Tokarski Franciszek 86 Tomaszewski Jerzy 73 Toporow Władimir Michajłowicz 340 Totu Ioan 290, 291, 292, 293, 294, 295 363
Towpik Andrzej 331, 341 Trietiakow T.S. 340 Turbański Stanisław 74, 194,245, 281 Tylus Adam 333 Udowienko Genadij 335 Uldanowicz Jerzy 112, 116 Umbach Frank 19 Urban Jerzy 171, 223 Ustinow Dmitrij Fiodorowicz 119 Użycki Józef 141, 164, 171,177, 186,194, 201,223, 245, 273,281, 312, 320, 322 Vaduva Ille. 146, 148 Vàrkonyi Piotr 145 Wałęsa Lech 53, 130 Wasilewski Bogusław 177 Waszczuk Jerzy 69, 73, 79 Wawrzyniak Czesław 334 Wentker Hermann 21 Werblan Andrzej 69, 73 White Stephen 24 Wiejacz Józef 69, 74, 86, 111, 112, 114, 115, 124, 126, 354 Winiecki Jan 202, 245 Wilke Manfred 17 364 Władyka Wiesław 17 Włodek Zbigniew 17 Wojnecki 73 Wojtaszek Emil 20, 65, 69, 73, 79 Wojtaszczyk 69 Wojtczak Kazimierz 86 Wojtecki Jerzy 79 Woźniak Marian 176 Wróbel A. 331 Wujek 73 Wykrętowicz 112, 116, 127, 142 Wyzner Eugeniusz 74 Zagorski A.D. 187 Zarębski Andrzej 334 Zakrzewski Andrzej 16 Zhalke 335 Zieliński 74, 79, 111, 141 Zimowski Jan 334 Ziółkowski Jacek 281, 331 Zubok Vladislav 9 Żabiński K. 73, 79, 334 Żak S. 320, 322 Żelichowski Ryszard 27 Żiwkow Todor 108, 109, 118, 153, 180, 181,206, 249, 263,351
Indeks geograficzny Afganistan 13,21, 75, 76, 81, 83,105, 144, 180-182, 208,264 Afryka 81,104, 129, 175 Ahibeck 215 Albania 9, 230 Ameryka Środkowa 118, 129 Angola 129, 175 Ankara 319 Atlantyk 156, 187, 226, 262 Australia 200 Austria 104, 112, 166,263, 307 Azja 175, 196 Bagicz 346 Bałkany 29, 39, 92, 109, 148, 153, 206, 264,311,319 Bałtyckie Morze 200, 337 Barentsa Morze 337 Belgia 75, 84, 127 Berkeley 15 Berlin 17,19,22,29,33,47,66,70, 71,78, 117,128,161,162,165,176,178,188, 193, 195,206,210,212, 282 Białogard 337, 346 Bliski Wschód 85, 104, 118 Bonn 22,48,49,67,103,104,180,190,91, 193,222, 223,277,280,285,285, 317 Borne Sulinowo 308, 345, 346 Bozen 8 Braniewo 346 Bruksela 183, 255, 261 Brzeg 307, 308, 345, 346 Brześć n/Bugiem 100 Budapeszt (Budapest) 8,16,25,45,49-52, 66-68, 143, 144, 150, 165, 188, 195, 218,226,235,274,282,286,289,291, 293,294,297,310,316,322,327,331, 350 Bukareszt 20,29,33,43-45,65,67,68,76, 78, 88, 108, 148, 165, 195, 236, 246, 254, 258, 267, 273-275, 278, 279, 280,282, 283, 289, 295, 328 Bukowina (miejscowość) 306 Bułgaria (BRL) 31, 32, 38, 51,61, 62,100, 105,121,123, 127, 128,130,139, 141, 148, 167, 173, 191, 200, 230, 233, 283-285,290,311,313,318,323,324, 349, 350 Cambridge 24 Čelákovice 323 Chiny (ChRL) 61, 62, 85, 93, 105, 118, 121, 122, 123, 129,336 Chojna 346 Chojnów 308, 346 Cieciszów 308 Czarlin 346 Czarna Tarnowska 307 Czarnobyl 153 Czechosłowacja (CSRS/CSRF/Czecho-Słowacja) 17, 18, 29, 32, 37, 38, 49-51, 56,61, 62, 68,100,106,116,118, 119, 121,123,127,128,130,145,166,167, 173,191,200,207,230,231,233,235, 236,238,239,268,284,285,289,295, 310,
316, 317, 321-324, 341-343, 345,347, 349, 350,351 Czerników 306 Deszczno 309 365
Drezno 295 Dunaj 233 Duninów 346 Dyszno 306 Elbląg 346 Estonia 335, 338, 339, 342 Etiopia 175 Europa 14, 19-21, 31, 35, 38, 39, 41, 45, 47, 50, 53, 55, 76, 81, 84, 89-92, 94, 95, 103, 106, 109, 110, 112-114, 118, 120,130,143,145,146,148,157,177, 179, 187, 198, 202-204, 206, 209, 220, 226, 234-236, 257, 261, 262, 269,283,285,287,295,313,317,318, 328, 330, 342 Finlandia 104, 112 Francja 20, 30, 40, 49, 69-72, 75, 81, 83, 84, 103, 106, 110, 117, 133, 174, 178, 191, 193, 196,225,255,311,338 Gdańsk 40 Gedser 162 Genewa 77, 105, 118, 119, 134, 143, 151, 157, 165, 166,190, 224 Göttingen 21 Grecja 104, 127, 200 Grodziszcze 307 Hanower 137 Helsinki 13, 26, 94, 136 Holandia 84, 127 Innsbruck 8 Irak 78, 85 Iran 78, 85 Irlandia 112 Izrael 85, 133 Jałta 40,205 Japonia 105, 117, 118 Jemen 160 Jugosławia 9, 32, 112, 175,230 Kaliningrad 315, 335, 336 Kampucza 160, 181 366 Kanada 105, 148, 283, 286, 295, 296, 318 Katyń 232 Kijów 117 Kluczewo 346 Kola półwysep 336 Kolonia 223, 224 Kopenhaga 278 Kowary 309 Kraków 16, 43 Krzywa 308, 346 Krzyżowa 270 Kuba 38, 81,311 Legnica 270-272, 306, 307, 346 Leningrad 334 Leszno Górne 307, 345, 346 Libia 198 Lipsk 295 Litwa 336-339, 342 Londyn 16, 17, 255, 354 Lubeka 162 Lubieniów 308 Lubin 270, 271,307,309 Łaba 314 Łotwa 335, 338, 339, 342 Madryt 19, 70, 71, 74-78, 82, 94, 95, 107, 121, 128 Magdalenka 42 Małomice 308 Mamonowo 346 Mierzów 270 Mieszków 307 Miłaków 306 Modła 346 Mołdowa 339 Mongolia 105, 311 Moskwa 9, 13-15, 17-21, 23-31, 34-46, 48-50, 52, 54, 55, 65-69, 79, 83, 84, 86, 89, 97, 103, 104, 115, 117, 118, 120, 121, 132, 134, 148, 156, 165-167,
171, 186, 195, 202, 204, 219, 259, 273, 278, 280, 282, 289-291, 320,327,334,338,339,341,342,343, 349, 350
Mozambik 160, 175 Murmańsk 199,200 New Delhi 156 Niemcy 7, 47-51, 55, 85, 90, 104, 136, 262, 310, 312-317, 337, 339, 343, 345 Nikaragua 66, 129,159, 160 Norwegia 84, 199, 336 Nowy Jork (New York) 8,17,24,117,157, 165, 190, 279 NRD 17, 18,24,29, 36-38, 47, 52, 62, 66, 85, 90. 100, 103-106, 113, 116-119, 121, 123, 127, 128, 134, 135, 145, 161-163, 166-168, 170, 173, 180, 183,191,192,200,206,211,213-215, 230,231,233,235,236,238,274,277, 284-287, 295, 310, 313-316, 318, 337,349-351 Nysa Łużycka 48, 313, 314, 316-319 Odra48, 313, 314, 316-319 Oława 307 Osła 308, 309 Ottawa 183, 339 Oxford 24 Paryż 49, 116, 119, 341 Pionersk 215 Polska (PRL/Rzeczpospolita Polska) 5, 7-9, 10-13, 15-22, 24, 27-31, 32, 35, 37-45, 48-56, 63, 65-68, 70, 72, 78-81,84, 85,87,88,92,95-101,103, 104,106,109,110-114,116,120, 121, 123,125,127,130-139,140,145,146, 148,149,154,155,157,160-163, 165, 173,185,187-189,191,195,200,203, 210-214, 218, 220, 221, 223, 224, 227, 229, 230-233, 235, 237, 239, 240, 254-257, 259, 260, 267, 268, 271, 272, 277, 279, 280, 282-287, 293,297,301,307,313,315,316,318, 319, 322,324,328,329,333, 335,337, 339, 341-344, 346, 349. 350, 351 Pomorska Zatoka 67,12,163,214,233,238 Praga 20, 49, 50, 52, 65, 68, 76, 102, 116, 127,148,165,195,198,282,285,310, 312,316,318,323,341 Prochowice 270 Prusy 135 Przemków 271, 308 RFN/NRF 17, 20-22, 29, 48, 49, 62, 63, 66, 67, 75, 78, 81, 84, 90, 92, 93, 103, 104,106,110,117,119,120,127,128, 132-136, 145, 147, 152, 153, 155, 162, 174, 178, 179, 182, 184, 190-193, 196, 200, 206, 221-228, 236, 237,256,260,262,263,284,285,295, 311, 314-318, 335, 336, 339,
347, 349 Rosja 10, 52, 135, 335, 336, 339, 340 Rumunia (SRR) 11, 13, 20, 23, 31-33, 35, 39, 45, 46, 62, 63, 74, 76, 88, 103, 105-107, 109, 116, 118-121, 123, 125, 127-129, 139, 140, 146-148, 153, 155-157, 166-168, 170, 181, 183,184, 197,206-211,230,231,233, 235, 236, 246-250, 264, 267-269, 274,283-287,291,292,294,310, 311, 313,318, 339, 341,349 Sofia 29, 32, 68, 116, 124, 126, 137, 148, 149,157, 165, 170,195,199,277,278, 282, 283,291,311 Stany Zjednoczone Ameryki (USA) 9, 13, 20, 21, 25, 29, 30, 39, 45, 55, 56, 61, 63, 74, 75, 78, 82-85, 89-94, 102֊ -109, 116-120,122, 127-130,134, 135, 139, 143-148, 151-155,159, 174, 178, 179,191, 193, 195-199, 202, 204, 207,208, 224-226,236, 255,256,279,283,285,311,318, 328, 335, 341-343, 349 Stara Kopernia 346 Sypniewo 308 Szczecin 161-163, 213, 215, 346 Szprotawa 306, 308, 346 Sztokholm 157, 188 Szwajcaria 112 Szwecja 65, 104, 111-114, 127, 148, 199, 336 Świdnica 307 Świecie 346 Świętoszów 307, 346 367
Świnoujście 161-163, 215 Tokio 151 Toruń 346 Trzebień 270, 307, 308 Turcja 206, 264, 336 Ural 20, 71, 77, 156, 187, 226, 262 Verdun 133 Vestfjord 337 Wałcz 308 Warszawa 7, 8, 13, 17-20, 22-24, 27, 30-36, 39, 40, 42-44,47-55, 66, 67, 69-74, 77, 79, 87, 88, 94, 102, 111, 112, 115,121,124-126,131,132,137,138, 141, 142, 145, 147, 150, 159-161, 164, 171,176,178, 180,183,185,186, 188,190,193,194,201,217,218,223, 229,235,246,251,254,255,258,259, 269-271, 273, 275, 277, 279-282, 284,288,290,296,308,312,315,319, 322,333,334,338,345 Waszyngton (Washington) 7, 28, 35, 45, 47, 117, 144, 195, 196, 202 Watykan 166 Węgry (WRL) 18, 24, 32, 38, 45, 49, 50, 51, 56, 63, 68, 76, 100, 203, 116, 121, 123,127,145,156,166-168,170,192, 200,206,209,210,211,230,231,235, 236, 257, 268, 274, 277, 283-285, 287, 312, 313, 316, 322-324, 341, 343, 344, 350 368 Wiedeń 8,26,30,32,83,92,101,108,145, 147,152,154,157,165,166,169,178, 179,188,191,207,224,283,285,317, 319, 341,342 Wielka Brytania 21, 75, 84, 93, 106, 117, 178,200, 228, 338 Wietnam 38, 105, 160, 311 Wilkocin 270, 271,307 Williamsburg 116, 119 Wilno 233 Wiśniew 307 Witoszów 307 Włochy 75, 81, 84, 191,255 Wrocław 212-214, 309, 346 Zatoka Perska 82 Związek Socjalistycznych Republik Ra dzieckich (ZSRR) 9, 10,11,13-15,17֊ -19, 22, 24-32, 35—42, 44, 45, 48, 49, 51-56, 61-64, 67, 69-74, 77-83, 85, 87, 98, 91-93, 95-101, 103, 105-107, 109,110,112-114,116-121,123-125, 127-131, 137, 138, 140, 142-147, 149, 151, 152, 156-158, 161, 163, 166-169, 172-177, 179-181, 187-193, 195-200, 202, 205-208, 210, 211, 213-215, 224, 225, 229-231, 233, 235-237, 242, 243,
261, 262, 266, 268-270, 278, 279, 283-285, 287,300,302,304,306,311,313-315, 317, 319, 321, 323, 324, 334-343, 346, 347, 349-351 Żukowice 270
A Troublesome Ally? The People’s Republic of Poland and the Republic of Poland in the Political Structures of the Warsaw Pact from 1980 to 1991 Abstract The Warsaw Pact was the obligatoiy alliance of the European satellite states of the USSR. It served as one of the tools facilitating Moscow’s control of the area, at the time considered internationally as the Kremlin’s sphere of influence, and strengthened its military position. The aim of the publication is to show the role of the People’s Republic of Poland in the Warsaw Pact in the last decade of its existence and the attitude the Republic of Poland towards its disintegration. The documents in the Annex show, first of all, the activity of the Polish state in the political structures of the Pact. They include reports from meetings of the Political Advisory Committee, the Committee of Foreign Ministers and the mutual current information group, as well as a number of documents presenting bilateral meetings, analyses of the situation and assessments of the steps taken by other bloc countries in relation to conflicts within the Warsaw Pact (for example, with East Germany over the partitioning of territorial waters). The political structures of the Warsaw Pact are broadly understood and also include informal communication channels and bilateral contacts. Due to its geographic location, size, economic potential, population, the size of its army and its related strategic importance, the People’s Republic of Poland was an important member of the Warsaw Pact. In the period under discussion, the position of the People’s Republic of
Poland in the Warsaw Pact changed. From the introduction of martial law to the transformation of 1989/1990, communist Poland was economically weak and, until the second half of the 1980s, it was politically isolated in the West, which additionally made it a country disinclined to greater independence from 369
the Warsaw Pact. The internal problems of those in power weakened Warsaw’s position, condemning it to help from Moscow and other members of the bloc. Warsaw did not come up with any major initiatives concerning either the functioning of the Pact or the foreign policy of the bloc. This state of affairs lasted until the second half of the 1980s. The period of transformation in Poland and the Eastern bloc ran parallel to the process of German reunification. In view of the German position, which was unclear from Warsaw’s point of view, Poland needed international support, including Moscow’s backing for its postulates, primarily those concerning the borderline. This influenced the then formulated positions regarding the functioning of the Warsaw Pact and the date of the withdrawal of Soviet troops from Poland. In the 1980s, the People’sRepublicofPolandcouldbeconsideredatroublesome member of the Warsaw Pact, not because it did not adapt to the lines of the Pact at the level of the state authorities, but because the changes taking place at the social level became a source of problems for the entire alliance. The emergence of the Solidarity movement and the international publicity it gained were problematic for the Eastern bloc, raising concerns about the possible establishment of similar structures in other bloc countries. Martial law, intended to end the problem of a possible breakdown of the monopoly of the communist party in the internal dimension, led to the publicisation of the problem of human rights violations in the communist system. Actions taken by the United States,
including armaments, forced a response from the USSR and contributed to the economic collapse. In a peculiar way, or paradoxically, being one of the leaders of systemic changes in the Soviet bloc, Poland became, to some extent, a troublesome member of the Warsaw Pact in a period when, contrary to the tendencies prevailing in, for example, Czechoslovakia and Hungary, it did not support a quick dissolution of the Warsaw Pact structures. From the start of the political and economic reforms in the bloc, Moscow attempted to transform internal relations within the Warsaw Pact into a dependency that was softer in form and increased the member states’ room for manoeuvring. However, many years of experience of Kremlin rule made these efforts unreliable for societies and the emerging new political elites This also concerned some activists of the communist parties and governments, who began to be more interested in contacts with the West, which offered opportunities for economic support, than in the reforms of the Warsaw Pact. Moscow must have realised that the states belonging to it were getting out of its control. This was primarily due to the social processes caused by, but not only, economic factors. The societies of the bloc countries were not fully Sovietised and did not give up their attempts to change the political system. Changes in Poland, as well as in other countries, went much further than initially assumed. As a consequence, the Eastern bloc broke up and centrifugal forces emerged in the USSR itself, leading to its dissolution. However, the Warsaw Pact broke up first.
370 Bayerische Síaaísbibriatíwk München
|
| adam_txt |
Spis treści Wstęp . 7 1. PRL i Rzeczpospolita Polska wobec Układu Warszawskiego w ostatniej dekadzie jego istnienia. 13 2. Układ Warszawski wobec nowej odsłony zimnej wojny, 1980-1984 . 16 3. Dojrzewanie do zmian, 1985-1988 . 4. Transformacja w bloku wschodnim i rozwiązanie Układu Warszawskiego . Podsumowanie . 23 42 54 Aneks źródłowy Zasady edycji . 59 Wykaz skrótów. 61 Wykaz dokumentów. 65 Dokumenty. 69 Informator o postaciach . 349 Bibliografia . 353 Indeks osób . 359 Indeks geograficzny
. 365 Summary. 369
Bibliografìa Źródła archiwalne * Archiwum Akt Nowych, Warszawa Komitet Centralny PZPR: Sekretariaty I Sekretarzy, Wydział Zagraniczny; Urząd Rady Ministrów * Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Warszawa Zespoły: uporządkowane: Gabinet Ministra z. 23, Departament III z. 9, Departament IV z. 17, Depesze z. 6/77 nieuporządkowane (protokoły zdawczo-odbiorcze): Gabinet Ministra, Departament Studiów i Programowania, Departament I, De partament III, Departament IV, Departament ds. stosunków z ZSRR * Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Zespoły: MSW, Gabinet Ministra Kolekcja Układ Warszawski Źródła drukowane, materiały pokonferencyjne A Cardboard Castle? An Inside History of the Warsaw Pact 1955-1991, red. Vojtech Mastny, Malcolm Byrne, Budapest - New York: CEU Press 2005. Der Kreml und die Wendel989: interne Analysen der sowjetischen Führung zum Fall der komunistischen Regime: Dokumente, red. Stefan Karner (et al.), Innsbruck ֊ Wien - Bozen: Studien Verlag 2014. From Solidarity to Martial Law, the Polish Crisis of 1980-1981: A Documentary History, red. Andrzej Paczkowski, Malcolm Byrne, Budapest: CEU Press 2007. „Hart und kompromißlos durchgreifen ”. Die SED contra Polen 1980/1981. Ge heimakten der SED - Führung über die Unterdrückung der polnischen Demokratiebewegnung, red. Martin Kubina, Manfred Wilke, Berlin: Academie Verlag 1995. 353
Masterpieces ofHistory. The Peaceful End ofthe Cold War in Europe, 1989, red. Svetlana Savranskaya, Thomas Blanton, Vladislav Zubok, Budapest ֊ New York: CEU Press 2011. Polska 1986-1989: koniec systemu. Materiały międzynarodowej konferencji, Miedzeszyn 21-23 pażdzernika 1999, t. 3, Dokumenty, red. Antoni Dudek, Andrzej Friszke, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Wydawnic two Trio 2002. Przed i po 13 grudnia. Państwa bloku wschodniego wobec kryzysu w PRL 1980֊1982, t. 1-2, wybór Łukasz Kamiński, Warszawa: Instytut Pamięci Narodo wej 2006. Rozmowy dyplomatyczne prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego 1989-1990. Ma teriały i dokumenty z najnowszej historii Polski, t. 1-2, red. Paweł Dybicz, Grzegorz Sołtysiak, Warszawa: Wydawnictwo Komandor 2008. Tajne dokumenty Biura Politycznego i Sekretariatu КС. Ostatni rok władzy 1988-1989, oprać. Stanisława Perzkowskiego, Londyn: Aneks 1994. Tajne dokumenty Biura Politycznego. PZPR a „Solidarność” 1980-1981, oprać. Zbigniew Włodek, Londyn: Aneks 1992. Teczka Susłowa. Dokumenty, red. Andrzej Krawczyk, Jacek Snopkiewicz, An drzej Zakrzewski, wstęp i kalendarium Wiesław Władyka, Warszawa: Wy dawnictwo Interpress 1993. Wejdą nie wejdą. Polska 1980-1982: wewnętrzny kryzys, międzynarodowe uwa runkowania. Konferencja w Jachrance, listopad 1997, Londyn: Aneks 1999. „Zbiór Dokumentów”, Warszawa: PISM. Zmierzch dyktatury. Polska lat 1986-1989 w świetle dokumentów, t. 1: Lipiec 1986 - maj 1989, t. 2: Czerwiec - grudzień 1989, wybór, wstęp i oprać. Antoni Dudek, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu 2009-2010. Zubok Vladyslav, New Evidence on the ‘Soviet Factor ’in the Peaceful Revolutions of1989, „Cold War International History Project Bulletin” 2001, nr 12/13. Wywiady i relacje Wywiady przeprowadzone przez Wandę Jarząbek z: Janem Bisztygą, Warszawa, marzec 2007 Józefem Czyrkiem, Warszawa, listopad 2004 ֊ styczeń 2005 Marianem Dobrosielskim, luty - marzec 2007 Stanisławem Jarząbkiem, marzec 2007 Józefem Klasą, kwiecień 2007 Januszem Onyszkiewiczem, maj 2011 Adamem Danielem Rotfeldem, Warszawa, luty - marzec 2007 Andrzejem Skowrońskim, Warszawa, maj - sierpień 2007 Józefem Wiejaczem, sierpień 2009 354
Wspomnienia, pamiętniki, wywiady publikowane Baker James, The Politics ofDiplomacy, New York: G.P. Putnam’s Sons 1995. Bush George H.W., Brent Scowcroft, A World Transformed, New York: Alfred A. Knopf 1998. Chernyaev Anatoly, My Six Years with Gorbachev, Philadelphia: Pennsylvania State University Press 2000. Dobrynin Anatoly, In Confidence: Moscow ’s Ambassador to America ’s Six Cold War Presidents (1962-1986), New York: Random House 1995. How areyou doing, Mr Olszowski? Ze Stefanem Olszowskim rozmawiają Andrzej Mroziński i Bogdan Rupiński, Warszawa: Ampress 2008. Nowak Jerzy Μ., Od hegemonii do agonii. Upadek Układu Warszawskiego ֊pol ska perspektywa, Warszawa: Bellona 2011. Nowoiyta Eugeniusz, Polityka i dyplomacja - wspomnienia ambasadora, Łódź: Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania 2008. Pióro Tadeusz, W dowództwie Układu Warszawskiego, „Sprawy Międzynarodo we” 1993, nr 4. Tejchma Józef, Odszedł Gomułka przyszedł Gierek. Notatki z lat 1971-1973, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszłek 2006. Tejchma Józef, Kulisy dymisji. Z dzienników ministra kultury, Kraków: Cracovia 1991. Winiewicz Józef, Co pamiętam z długiej drogi życia, Poznań: Wydawnictwo Po znańskie 1985. Artykuły, rozdziały w pracach zbiorowych Fischer Beth A, Nuclear Abolitionism, the Strategie Defense Initiative, and the 1987 Intermediate Nuclear Forces Treaty, w: INF Treaty of 1987. A Reap praisal, red. Philipp Gassert, Tim Geiger, Hermann Wentker, Göttingen: Vanderhoek Ruprecht 2021. Gassert Philipp, West German Politics, the INF Treaty, and the Popular Dynamics of Peace, w: The INF Treaty
of 1987. A Reappraisal, red. Philipp Gassert, Tim Geiger, Hermann Wentker, Göttingen: Vanderhoeck Ruprecht 2021. Jarząbek Wanda, Na szachownicy wielkich mocarstw. Polska w kontekście mię dzynarodowym roku 1988, w: W przededniu wielkiej zmiany. Polska w 1988 roku, Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności 2009. Jarząbek Wanda, Poland in the Warsaw Pact 1955-1991: An Appraisal of the Role of Poland in the Political Structures of the Warsaw Pact (2010), http:/ www.php.isn.etz.ch/collections. Jarząbek Wanda, Polityka ZSRR wobec państw bloku wschodniego w latach 1985-1989 ijej percepcja w PRL, w: Polska. Sąsiedztwo bliższe i dalsze. Róż- 355
ne punkty widzenia (Księga jubileuszowa profesora Wojciecha Materskiego), red. Ryszard Żelichowski, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych 2019. Jarząbek Wanda, The Polish United Workers ’ Party and Perestroika, w: Pere stroika and the Party. National and Transnational Perspectives on European Communist Parties in the Era of Soviet Reform, red. Francesco di Palma, New York: Berghahn Books 2019. Jarząbek Wanda, W cieniu problemu granicznego - Polska a proces jednoczenia Niemiec w latach 1989-1990, „Rocznik Polsko-Niemiecki” 2009, nr 17. Kramer Mark, Die Sowjetunion, der Warschauer Pakt und blockinterne Krisen während der Breznev-Àra, w: Der Warschauer Pakt. Von der Gründung bis zum Zusamenbruch 1955 bis 1991, red. Torsten Diedrich, Winfried Heine mann, Christian F. Ostermann, Berlin: Ch. Links Verlag 2009. Kramer Mark, „In Case Military Assistance is Provided to Poland”: Soviet Preparations for Military Contingencies, August 1980, „Cold War Interna tional History Project Bulletin” 1998, nr 11. Lalaj Ana, Albanien und der Warschauer Pakt, w: Der Warschauer Pakt. Von der Gründung bis zum Zusamenbruch 1955 bis 1991, red. Torsten Diedrich, Win fried Heinemann, Christian F. Ostermann, Berlin: CH. Links Verlag 2009. Paczkowski Andrzej, Die Polnische Volksarmee im Warschauer Pakt, w: Der Warschauer Pakt. Von der Gründung bis zum Zusamenbruch 1955 bis 1991, red. Torsten Diedrich, Winfried Heinemann, Christian F. Ostermann, Berlin: Ch. Links Verlag 2009. Paczkowski Andrzej, Dyplomacja czasów kryzysu (1980-1989), w: Historia dy plomacji polskiej, t. 6: 1944/45-1989, Warszawa:
PISM 2010. Rey Marie-Pierre, „Europe is our Common Home”. A Study of Gorbachev’s Diplomatic Concept, „Cold War History” 2004, nr 2. Monografie Barez Jan, Udział Polski w konferencji „ 2+4 ”, Warszawa: PISM 1994. Brown Archie, The Gorbachev Factor, Oxford: Oxford University Press 1996. Der Warschauer Pakt. Von der Gründung bis zum Zusamenbruch 1955 bis 1991, red. Torsten Diedrich, Winfried Heinemann, Christian F. Ostermann, Berlin: Ch. Links Verlag 2009. Dalos György, 1989 ֊ Der Vorhang geht auf. Das Ende der Diktaturen in Ost europa, München: C.H. Beck 2009. Dudek Antoni, Historia polityczna Polski 1989-2005, Kraków: Arcana 2007. English Rober D., Russia and the Idea of West. Gorbachev, Intellectuals and the End ofthe Cold War, New York: Columbia University Press 2000. Gaddis John Lewis, Strategies of Containment: A Critical Appraisal ofPostwar American National Security Policy, Oxford: Oxford University Press 1982. 356
Gaddis John Lewis, Terazjuż wiemy. Nowa historia zimnej wojny, tłum. Maciej Antosiewicz, Warszawa: Amber 1997. Garthoff Raymond L, Détente and Confrontation: American-Soviet Relations from Nixon to Reagan, Washington D.C.: The Brookings Institution 1994. Hacker Jens, Der Ostblock. Entstehung, Entwicklung und Struktur 1939-1980, Baden - Baden: Nomos Verlagsgesellschaft 1983. Hutchings Robert L., American Diplomacy and the End of the Cold War: An Insider ’s Account of U.S. Policy, Washington: The Woodrow Wilson center Press - London: The John Hopkins University Press 1997. Imposing, Maintaining an Tearing Open the Iron Curtain. The Cold War and East - Central Europe, red. Mark Kramer, Vit Smetana, Lanham: Lexington Books 2014. Jarząbek Wanda, PRL w politycznych strukturach Układu Warszawskiego w la tach 1955-1980, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN 2008. Leffler Melvyn P., For the Soul ofMankind: The United States, the Soviet Union, and the Cold War, New York: Hill Wang 2007. Lévesque Jacques, The Enigma of1989. The USSR and the Liberation ofEastern Europe, Berkeley - London: The University of California Press 1997. Loth Winfried, Overcamming the Cold War. A History of Détente, New York: Palgrave Macmillan 2002. Malinowski Krzysztof, Polityka Republiki Federalnej Niemiec wobec Polski w latach 1982-1991, Poznań: Instytut Zachodni 1997. Masiny Vojtech, Learning from Enemy. NATO as a Model for the Warsaw Pact, Zürich: Forschungstelle für Siherheitspolitik und Konfliktanalyse der ETH Zürich 2001, Züricher Beiträge zur Sicherheitspolitic und Konfliktforchung, nr 5 8.
Militär und Staatssicherheit im Sicherheitskonzept der Warschauer-Pakt-Staaten, red. Torsten Diedrich, Walter Süß, Berlin: Ch. Links Verlag 2010. Paczkowski Andrzej, Droga do „ mniejszego zla ”. Strategia i taktyka obozu wła dzy lipiec 1980 ֊ styczeń 1982, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2002. Polska 1986-1989: koniec systemu, t. 1 : Referaty, red. Paweł Machcewicz, War szawa: Wydawnictwo Trio, Instytut Studiów Politycznych PAN 2002. Perestroika and the Party. National and Transnational Perspectives on Euro pean Communist Parties in the Era of Soviet Reform, red. Francesco di Pal ma, New York ֊ Oxford: Berghahn 2019. Sjersen Helene, Relations in the States, Western Europe and the Polish Crisis: International Second Cold War, New York: Palgrave Macmillan 2003. Skobelski Robert, Polityka PRL wobec państw socjalistycznych w latach 1956-1970. Współpraca ֊ napięcia ֊ konflikty, Poznań: Wydawnictwo Poznań skie 2010. Skrzypek Andrzej, Dyplomatyczne dzieje PRL w łatach 1956-1989, Pułtusk ֊ Warszawa: Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora 2010. 357
Skrzypek Andrzej, Mechanizmy klientalizmu. Stosunki polsko-radzieckie 1965֊ - 1989, Pułtusk - Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-JR 2008. Ślusarczyk Jacek, Układ Warszawski. Działalność polityczna (1955-1991), War szawa: Instytut Studiów Politycznych PAN 1992. Umbach Frank, Das rote Bündnis. Entwicklung und Zerfall des Warschauer Pak tes 1955 bis 1991, Berlin: Ch. Links Verlag 2005. The INF Treaty of 1987. A Reappraisal, red. Philipp Gassert, Tim Geiger, Her mann Wentker, Göttingen: Vandenhoeck Ruprecht 2021. Zubok Vladislav Μ., A Failed Empire: The Soviet Union in the Cold War from Stalin to Gorbachev, Chapel Hill: University of North Carolina Press 2007. Strony internetowe: Cold War Group, Hungary, www.coldwar.hu Central Intelligence Agency, www.foia.cia.gov Cold War International History Project, www.cwihp.org National Security Archive, www.gwu.edu Parallel History Project on NATO www.isn.eth.ch 358
Indeks osób Aboimow Iwan Pawłowicz 349 Achromejew Siergiej Fiedorowicz 37,187, 349 Adamiszyn Anatolij Leonidowicz 167 Adenauer Konrad 133, 136 Agiejew Gienij Jewgieniewicz 335 Ambroziak Jacek 281, 312 Andrei Stefan 74, 76, 88 Andropow Jurij Władimirowicz 103, 105, 108,109, 116,117,118,120,127, 128, 129, 130, 349 Antall József 324 Arbatow Gieorgij Arkadjewicz 112 Babiuch Edward 69 Bakatin Wadim Wiktorowicz 339 Baker James Addison 349 Bange Oliver 34 Barcikowski Kazimierz 73,79, 86, 171,176 Baryła Józef 141, 176,194 Batenin Geli В, 187 Baturo Ryszard 245, 312, 320 Bednarski Henryk 177 Berger 176 Biały 141,176, 194, 201,223 Bisztyga Jan 354 Blanton Thomas 354 Bondarenko Aleksandr 190-193, 349 BorisowB.M. 187 Bosak Henryk ps. Kossak 311 Breżniew Leonid Iljicz 13, 18, 27, 37, 38, 39, 43, 65, 76, 79, 80, 82, 83, 85, 90, 91,97, 100, 191,349 Brier Robert 22 Browikow Władimir 349 Brown Archie 24 Brych Janusz 86 Burłaków Matwiej Prokopowicz 337 Burutin German Aleksandrowicz 187 Bush George Walker 40, 103, 134, 225, 256, 295, 355 Byrne Malcolm 7, 16, 353 Carstens Karl 104 Carter Jimmy 13, 82 Ceauşescu Nicolae 13, 42, 107, 108, 118, 119,120,129,153,154,157,181,206, 249, 263, 292, 349 Celac Sergiu 318 Серак Tadeusz 186, 194, 201, 223, 281, 320, 322 Chałaczkiewicz Roman 245 Cheysson Claude 103 Chyła Leszek 334 Cieślar Paweł 165 Ciosek Stanisław 49, 177, 320, 349 Cordovez Diego 144 Cypryniak Kazimierz 177 Czarnecki Waldemar 341, 344 Czarzasty Włodzimierz 245 Czerniajew Anatolij Siergiejewicz 14, 349 Czernienko Konstantin Ustinowicz 27 Czyrek Józef 18,20, 65, 69, 72, 73, 79, 85, 86, 88,
97, 111, 116, 124, 126, 136, 141,159,164,171,176,186,194,223, 245,258,273,281,312,320,322,349, 354 Dachowski Mieczysław 186 Dankowski Henryk 281, 320, 349 359
Dąbrowa Stanisław 86, 111, 115, 124, 126, 141 Dembowski Zbigniew 73, 111, 115, 126 Dęga Czesław 111, 115, 124, 126 Di Palma Francesco 24 Dienstbier Jiří 49, 317, 349 Dmochowski Marian 69, 73, 86, 111 Dmowski Mariusz 111, 115 Dobrosielski Marian 69, 73, 86 Dobrynin Anatolij Fiodorowicz 117,191,349 Domeracki Lech 164 Drozd Jarosław 224 Drozda Regina 307 Duchowski Kazimierz 245, 273, 281 Dudek Antoni 8, 43, 354 Dudojć Ignacy 334 Duraczyński Eugeniusz 86 Dybicz Paweł 354 Dymitrow Bojko 318, 319, 349 Ekiert Andrzej 322 Eysymontt Jerzy 334 Federowicz W. 245 Falin Walentin Michajłowicz 349 Fekecz Janusz 69, 141, 176, 194, 201, 223, 245,281,312 Ferensztajn Bogumił 176 Fijałkowski Ryszard 73, 141, 176, 194 Fischer Oskar 78, 146, 289, 290, 294, 295, 316,349 Fisher Beth A. 21,78 Fiszbach Tadeusz 79 Frąckiewicz Ryszard 115, 126, 141 Freyberg Piotr 112, 115,126, 141 Frydenlund Eknut 84 Fryń Stanisław 348 Gabrielski Stanisław 74, 79 Ganew Stojan Dimitrow 291 Gassert Philipp 20 GdulaAndrzej 141, 164, 177 Geiger Tim 21 Genscher Hans-Dietrich 133, 190, 349 Geremek Bronisław 281 Gierek Edward 69, 70, 71, 72, 349 Giscard d’Estaing Valéry 71, 84 360 Główczyk Jan 176, 194 Gorbaczow Michaił 14, 23, 24, 26, 27, 28, 29, 34, 35, 37, 38, 39, 40, 41, 43, 45, 47, 50,51,66,143,150,151,152,154, 171,172,173,174,175,177,179,180, 191,195,197,199,202,203,204,205, 206,208,211,233,249,260,261,262, 269, 334, 350 Gorszkow Siergiej Gieorgijewicz 138 Gorzelańczyk Jan 73 Górnicki Wiesław 136, 142, 164, 171,176, 186, 201,223,245,281,312 Grabski Tadeusz 73, 79 Granat Kazimierz 176, 201 Gromyko Andriej Andriejewicz
69, 71, 75, 76, 77, 78, 79, 81, 84, 88, 104, 118, 127, 128, 129, 130, 350 Grósz Károly 206, 350 Gruszko Wiktor Fiodorowicz 335 Grzelak Józef Bolesław 245 Granien Ronald J. 21 Gutsche Reinhard 17 Havel Vaclav 50, 350 Hitler Adolf 135 Holik Josef 224, 227 Honecker Erich 67, 104, 108, 109, 117, 118,128,132,153, 180,181,184,192, 206,212,214, 263,350 Horn Gyula 49, 289, 290, 292, 293, 294, 316,350 Hutchings Robert 47 Husák Gustav 109, 118,128,153,181, 350 Iwanciow Ryszard 115, 126, 141 Iwanow Siergiej M. 187 Jabłoński Henryk 69, 73, 79, 126, 132 Jagielski Mieczysław 73, 79 Jakeš Miloš 207, 249, 263, 350 Jakowlew Aleksandr Nikołajewicz 44, 334, 335, 350 Janajew Giennadij Iwanowicz 52, 53 Janiszewski Michał 124,126,141,171,281 Jaroszek Henryk 111, 115, 124, 126, 141, 164,165, 171,176,184,186,194,201, 223,245,273,281,312,320
Jaruzelski Wojciech 10, 18, 19, 22, 24, 27, 29, 30, 31, 44, 65, 66, 67, 69, 73, 79, 86,97, 98,99,100, 111, 116,120, 124, 126,132,133,134,135,136,141,142, 145,154,155,171,176,177,178,179, 180,184,186,189,200,202,203,209, 210,211,212,214,218,226,235,245, 259,260,267,273,281,297,312,320, 322, 350 Jarząbek Stanisław 86 Jarząbek Wanda 8,9,12,13,16,20,22,24, 27, 37, 39, 40,48 Jasik Henryk 312, 334 Jazów Dmitrij Timofiejewicz 44, 350 Jelcyn Borys Nikołajewicz 340 Jelonek Ryszard 272 Johanes Jaromir 289,294, 295 Jóźwiak Jerzy 281 Kaczyński B. 194, 202, 273, 320 Kaczyński Jarosław 331 Kaczyński Lech 334 Kádár János 118, 152, 180, 350 Kadnar Milan 191 Kaługa Eugeniusz Roman 69 Kamiński Łukasz 8 Kania Stanisław 18, 73, 74, 79, 80, 85 Kapitaniec Iwan Matwiejewicz 336 Karkoszka Józef 73 Karpacz Jerzy 68, 306 Karpati Ferenc 297 Karpow Wiktor 143 Karski Ryszard 79 Kamer Stefan 8 Karwicki Tadeusz 141 Kaszlew Jurij Borisowicz 169 Kessler Heinz 37 Kinast Jan 112, 115, 126, 141, 164, 186 Kisiel Henryk 79 Kiszczak Czesław 43,68,111,126,141,171, 176, 194,223,245,281, 306, 312, 350 Klaczyński Władysław 312, 320, 322, 331 Klasa Józef 79 Kociołek Stanisław 136 Kohl Helmut 22, 50, 66, 104, 117, 128, 132,133,134,135,136,152,190,191, 206, 239, 350 Kohorewicz Tadeusz 112, 115, 126 Kołodziejczak Bogusław 126, 132, 141, 171, 177, 194,223,245,312 Kołodziejczyk Piotr Franciszek 322, 331, 334 Komorowski Bronisław 320, 334 Konarski Włodzimierz 187 Korczewski Ryszard 69, 73, 201, 245 Kossak zob. Bosak (Bossak) Henryk Kostrzewa-Zorbas Grzegorz Jacek 331 Kowalczyk Tadeusz 69, 73 Kowalow Anatolij Gawriłowicz 69
Kozakiewicz Mikołaj 281 Kozłowski Krzysztof Jan 322 Koźmiński Maciej 331, 350 Kramer Mark 18 Krawczyk Andrzej 16 Krąpiec Mieczysław Albert OP 37 Kriuczkow Władimir Aleksandrowicz 44, 350 Królikowski Werner 128 Król В. 224 Kruczek Władysław 73 Kruk Władysław 79 Krzymiński Aleksander 331 Kubasiewicz Janusz 176 Kubina Martin 17, 353 Kubiak Hieronim 86 Kucza Ernest 112, 115, 124, 126, 141,164, 171, 177, 186, 194, 223, 245, 273, 350 Kulikow Wiktor Gieorgijewicz 34, 35, 137, 138, 139, 140, 350 Kuiski Bolesław 49, 115, 126, 141, 201, 223,229,245,273,280,281,312,320, 350 Kurkus Alina 24 Kurowski Zdzisław 73, 79 Lachowski Zdzisław 187 Landsbergis Vytautas 336 Meyer-Landrut Bruno Andreas 136 Lebiediew Jurij Władimirowicz 187 Lenin Włodzimierz właśc. Władimir Iljicz Uljanow 28 Ludwiczak Dominik 281 Lévesque Jacques 15,41 361
Łaszcz Henryk 73, 115, 126 Łobow Władimir Nikołajewicz 67, 240 Łoginow Wadim Pietrowicz 187 Łopatka Adam 164 Łuszew Piotr Grigoriewicz 67,240 Majewski Jerzy 115, 126, 176, 281, 331 Majewski Μ. 111,115,126, 141,164, 176, 194,201,223,245,273,312 Makarczyk Jerzy 312, 320, 322, 331, 334 Malinowski Krzysztof 22 Malinowski Roman 201 Materski Wojciech 27 Mastny Vojtech 7, 11, 16, 19, 50 Mazowiecki Tadeusz 12; 43, 45, 273, 275, 279,280,281,282,287, 316, 320, 322 Mąkosa Jerzy 245, 273,281, 312 Merkel Jacek 331 Messner Zbigniew 141, 161, 171, 176 Michajlow K.F. 187 Michalski-Ozga Józef zob. Ozga-Michalski Józef Michałek Zbigniew 177 Mickiewicz Janusz. 73,164,176,194,201, 245,281,322 Miernik Bogusław 164, 176, 186, 194, 201,245 Milczanowski Andrzej 331, 334 Milewski Mirosław 69, 74, 79, 86 Miodowicz Alfred 176, 334 Mironow Siergiej Michajłowicz 337 Misztal Roman 86, 111, 115, 126, 142, 164, 176, 194,201,223,273,281, 312 Mitterrand François 133, 134, 174, 239, 256 Mladenow Petyr 145, 350 Młyńczak Tadeusz Witold 201 Moczar Mieczysław 79 Mokrzyszczak Włodzimierz 141, 171, 176 Mulicki Tadeusz 73 Muranski Zygmunt 176 Napieraj Władysław 69, 73, 164, 176, 194, 201,223, 239, 350 Natorf Włodzimierz 69, 73, 86, 350 Nawrocki Jerzy 86 Ney Roman 73, 79 362 Niesyto Janusz 331 Niezabitowska Małgorzata Anna 312 Nixon Richard Milhous 83 Nowak Jerzy Maria 8, 176, 186, 187, 189, 194,224,228,273,281,312,320,322, 324 Nowak Zbigniew 164, 201, 223, 245 Nowakowski Karol 73, 141, 176 Noworyta Eugeniusz 112, 115,126 Nyers Rezső 263 Olechowski Tadeusz 86, 111, 164, 176, 194,201,211,218,223,245,251,269, 281
Olszowski Stefan 18, 73, 79, 86, 111, 114, 115, 116, 121, 124, 125, 126 Omieliczew Bronisław A. 187 Onyszkiewicz Janusz 320, 322, 331, 334, 341 Ortega Saavedra Daniel 160 Orzechowski Marian 27, 141, 149, 158, 161,163,164,171,175,176,185,186, 194, 200, 223, 3 51 Ozga-Michalski Józef 73, 112 Paczkowski Andrzej 16, 18, 27 Padlewski Jan 201, 245, 273, 281 Pawlak Stanisław 126, 141, 164, 165, 170, 177, 194,201,223 Percy Charles Harting 83 Pertini Alessandro „Sandro” 132 Piątkowski Wacław 69, 74, 79, 111, 115 Pichla Stanisław 74, 115, 127 Pierzchała Antoni 141, 177 Pietrusiński 112 Pińkowski Józef 73,79 Pol Pot właśc. Saloth Sar 180 Ponomariow Boris Nikołajewicz 335, 351 Popow Gawriił Charitonowicz 334, 335 Poradko Edward 74 Porębski Tadeusz Kazimierz 141,171, 176 Pożoga Władysław 111, 115, 126, 141, 164, 171, 177, 194, 201,223,273 Przygodzki Stanisław 194,200 Pugo Boris Karpowicz 351 Puja Frigyes 78 Pytko Zygmunt 187
Raimond Jean-Bernard 30 Rakowski Mieczysław Franciszek 86, 223, 245, 281,282,351 Rapacki Adam 29, 112,114,201 Rapacki Zbigniew 223,245,273,281,312, 320 Reagan Ronald 19,83,90,91,129, 130,197 Rewenko Hryhorij Iwanowycz 335 Rey Marie-Pierre 40 Rębisz Gabriela 177 Rokita Zbigniew 187 Rossbach D. 224 Roszak Jerzy 73, 86, 112, 115 Rozalicz Kazimierz 141 Ruggenthaler Peter 42,43 Rusaków Konstantin Wiktorowicz 80 Rychlak Jan 273 Ryżkow Nikołaj Iwanowicz 199, 334, 351 Sabik Edward 186, 201,245 Sarewicz Zdzisław 126, 142, 164, 176, 194, 201,223,281,312,351 Sawicki Piotr 116, 312 Sawisaar Edgar 339 Savranskaya Svetlana 8 Schäuble Wolfgang 136 Schindler 191 Schmidt Helmut 136 Sędziwy 86 Shultz George Pratt 117, 134, 351 Sihanouk Norodom, właśc. Preah Bat Samdech Preah Norodom Sihanouk Varman, król Kambodży 180 Siwicki Florian 19, 67, 69, 74, 111, 124, 126, 137,141,171,176,186,194,223, 240, 245, 273, 281, 297, 320, 351 Sjursen Helene 17 Skalski Jerzy 270 Skotnicki Stanisław 187 Skubiszewski Krzysztof 46, 51, 273, 280, 281,287,288,289,290,291,292,293, 294,295,296,312,319,320,322,331, 351 Słowikowski Jan 74, 86 Smoliński Jerzy 124, 127, 136, 141, 142, 164, 171, 177, 186 Snopkiewicz Jacek 16 Sobczak Anatolij Aleksandrowicz 334 Sokołow Siergiej Leonidowicz 137, 138, 139 Stachowiak 115, 127 Stalin Józef 135 Staniszewski Stefan 73, 86, 87, 164, 177, 194, 201,223,245,273,281 Staszewski Μ. 165 Stawiarski Stanisław 194, 202,245, 281 Stelmachowski Andrzej 281 Stelmaszuk Zdzisław 334 Stępień Marian 176 Stoliarow Nikołaj 335 Sudhoff Jan 227 Sułek Jerzy 320, 322,331 Susłow Michaił 16, 18
Szachnazarow Gieorgij Chosrojewicz 27, 37,38,39,351 Szaciło Tadeusz 164, 171, 177, 194, 223, 245, 273 Szałajda Zbigniew Karol 138 Szaposznikow Borys Michajłowicz 336 Szewardnadze Eduard 23, 40, 41, 44, 142, 143,144,145,190,279,284,285,286, 288,292,294,295,296,314,315,319, 334,335,351 Szewczyk 73 Szlęk 177, 186, 194, 202, 223,245 Szumski 202, 245 Śliwiński Jan 142 Ślusarczyk Jacek 8 Światowiec Jan 334 Święcicki Marcin 273,281, 286 Świtalski Piotr 189,224, 341 Świtkowski Janusz 245 Tałyzin Nikołaj Władimirowicz 80 Tejchma Józef 86 Teltschik Horst 136 Thatcher Margaret Hilda 83,134, 256 Thyberg Knut Olin 112 Tichonow Nikołaj Aleksandrowicz 98, 100 Tokarski Franciszek 86 Tomaszewski Jerzy 73 Toporow Władimir Michajłowicz 340 Totu Ioan 290, 291, 292, 293, 294, 295 363
Towpik Andrzej 331, 341 Trietiakow T.S. 340 Turbański Stanisław 74, 194,245, 281 Tylus Adam 333 Udowienko Genadij 335 Uldanowicz Jerzy 112, 116 Umbach Frank 19 Urban Jerzy 171, 223 Ustinow Dmitrij Fiodorowicz 119 Użycki Józef 141, 164, 171,177, 186,194, 201,223, 245, 273,281, 312, 320, 322 Vaduva Ille. 146, 148 Vàrkonyi Piotr 145 Wałęsa Lech 53, 130 Wasilewski Bogusław 177 Waszczuk Jerzy 69, 73, 79 Wawrzyniak Czesław 334 Wentker Hermann 21 Werblan Andrzej 69, 73 White Stephen 24 Wiejacz Józef 69, 74, 86, 111, 112, 114, 115, 124, 126, 354 Winiecki Jan 202, 245 Wilke Manfred 17 364 Władyka Wiesław 17 Włodek Zbigniew 17 Wojnecki 73 Wojtaszek Emil 20, 65, 69, 73, 79 Wojtaszczyk 69 Wojtczak Kazimierz 86 Wojtecki Jerzy 79 Woźniak Marian 176 Wróbel A. 331 Wujek 73 Wykrętowicz 112, 116, 127, 142 Wyzner Eugeniusz 74 Zagorski A.D. 187 Zarębski Andrzej 334 Zakrzewski Andrzej 16 Zhalke 335 Zieliński 74, 79, 111, 141 Zimowski Jan 334 Ziółkowski Jacek 281, 331 Zubok Vladislav 9 Żabiński K. 73, 79, 334 Żak S. 320, 322 Żelichowski Ryszard 27 Żiwkow Todor 108, 109, 118, 153, 180, 181,206, 249, 263,351
Indeks geograficzny Afganistan 13,21, 75, 76, 81, 83,105, 144, 180-182, 208,264 Afryka 81,104, 129, 175 Ahibeck 215 Albania 9, 230 Ameryka Środkowa 118, 129 Angola 129, 175 Ankara 319 Atlantyk 156, 187, 226, 262 Australia 200 Austria 104, 112, 166,263, 307 Azja 175, 196 Bagicz 346 Bałkany 29, 39, 92, 109, 148, 153, 206, 264,311,319 Bałtyckie Morze 200, 337 Barentsa Morze 337 Belgia 75, 84, 127 Berkeley 15 Berlin 17,19,22,29,33,47,66,70, 71,78, 117,128,161,162,165,176,178,188, 193, 195,206,210,212, 282 Białogard 337, 346 Bliski Wschód 85, 104, 118 Bonn 22,48,49,67,103,104,180,190,91, 193,222, 223,277,280,285,285, 317 Borne Sulinowo 308, 345, 346 Bozen 8 Braniewo 346 Bruksela 183, 255, 261 Brzeg 307, 308, 345, 346 Brześć n/Bugiem 100 Budapeszt (Budapest) 8,16,25,45,49-52, 66-68, 143, 144, 150, 165, 188, 195, 218,226,235,274,282,286,289,291, 293,294,297,310,316,322,327,331, 350 Bukareszt 20,29,33,43-45,65,67,68,76, 78, 88, 108, 148, 165, 195, 236, 246, 254, 258, 267, 273-275, 278, 279, 280,282, 283, 289, 295, 328 Bukowina (miejscowość) 306 Bułgaria (BRL) 31, 32, 38, 51,61, 62,100, 105,121,123, 127, 128,130,139, 141, 148, 167, 173, 191, 200, 230, 233, 283-285,290,311,313,318,323,324, 349, 350 Cambridge 24 Čelákovice 323 Chiny (ChRL) 61, 62, 85, 93, 105, 118, 121, 122, 123, 129,336 Chojna 346 Chojnów 308, 346 Cieciszów 308 Czarlin 346 Czarna Tarnowska 307 Czarnobyl 153 Czechosłowacja (CSRS/CSRF/Czecho-Słowacja) 17, 18, 29, 32, 37, 38, 49-51, 56,61, 62, 68,100,106,116,118, 119, 121,123,127,128,130,145,166,167, 173,191,200,207,230,231,233,235, 236,238,239,268,284,285,289,295, 310,
316, 317, 321-324, 341-343, 345,347, 349, 350,351 Czerników 306 Deszczno 309 365
Drezno 295 Dunaj 233 Duninów 346 Dyszno 306 Elbląg 346 Estonia 335, 338, 339, 342 Etiopia 175 Europa 14, 19-21, 31, 35, 38, 39, 41, 45, 47, 50, 53, 55, 76, 81, 84, 89-92, 94, 95, 103, 106, 109, 110, 112-114, 118, 120,130,143,145,146,148,157,177, 179, 187, 198, 202-204, 206, 209, 220, 226, 234-236, 257, 261, 262, 269,283,285,287,295,313,317,318, 328, 330, 342 Finlandia 104, 112 Francja 20, 30, 40, 49, 69-72, 75, 81, 83, 84, 103, 106, 110, 117, 133, 174, 178, 191, 193, 196,225,255,311,338 Gdańsk 40 Gedser 162 Genewa 77, 105, 118, 119, 134, 143, 151, 157, 165, 166,190, 224 Göttingen 21 Grecja 104, 127, 200 Grodziszcze 307 Hanower 137 Helsinki 13, 26, 94, 136 Holandia 84, 127 Innsbruck 8 Irak 78, 85 Iran 78, 85 Irlandia 112 Izrael 85, 133 Jałta 40,205 Japonia 105, 117, 118 Jemen 160 Jugosławia 9, 32, 112, 175,230 Kaliningrad 315, 335, 336 Kampucza 160, 181 366 Kanada 105, 148, 283, 286, 295, 296, 318 Katyń 232 Kijów 117 Kluczewo 346 Kola półwysep 336 Kolonia 223, 224 Kopenhaga 278 Kowary 309 Kraków 16, 43 Krzywa 308, 346 Krzyżowa 270 Kuba 38, 81,311 Legnica 270-272, 306, 307, 346 Leningrad 334 Leszno Górne 307, 345, 346 Libia 198 Lipsk 295 Litwa 336-339, 342 Londyn 16, 17, 255, 354 Lubeka 162 Lubieniów 308 Lubin 270, 271,307,309 Łaba 314 Łotwa 335, 338, 339, 342 Madryt 19, 70, 71, 74-78, 82, 94, 95, 107, 121, 128 Magdalenka 42 Małomice 308 Mamonowo 346 Mierzów 270 Mieszków 307 Miłaków 306 Modła 346 Mołdowa 339 Mongolia 105, 311 Moskwa 9, 13-15, 17-21, 23-31, 34-46, 48-50, 52, 54, 55, 65-69, 79, 83, 84, 86, 89, 97, 103, 104, 115, 117, 118, 120, 121, 132, 134, 148, 156, 165-167,
171, 186, 195, 202, 204, 219, 259, 273, 278, 280, 282, 289-291, 320,327,334,338,339,341,342,343, 349, 350
Mozambik 160, 175 Murmańsk 199,200 New Delhi 156 Niemcy 7, 47-51, 55, 85, 90, 104, 136, 262, 310, 312-317, 337, 339, 343, 345 Nikaragua 66, 129,159, 160 Norwegia 84, 199, 336 Nowy Jork (New York) 8,17,24,117,157, 165, 190, 279 NRD 17, 18,24,29, 36-38, 47, 52, 62, 66, 85, 90. 100, 103-106, 113, 116-119, 121, 123, 127, 128, 134, 135, 145, 161-163, 166-168, 170, 173, 180, 183,191,192,200,206,211,213-215, 230,231,233,235,236,238,274,277, 284-287, 295, 310, 313-316, 318, 337,349-351 Nysa Łużycka 48, 313, 314, 316-319 Odra48, 313, 314, 316-319 Oława 307 Osła 308, 309 Ottawa 183, 339 Oxford 24 Paryż 49, 116, 119, 341 Pionersk 215 Polska (PRL/Rzeczpospolita Polska) 5, 7-9, 10-13, 15-22, 24, 27-31, 32, 35, 37-45, 48-56, 63, 65-68, 70, 72, 78-81,84, 85,87,88,92,95-101,103, 104,106,109,110-114,116,120, 121, 123,125,127,130-139,140,145,146, 148,149,154,155,157,160-163, 165, 173,185,187-189,191,195,200,203, 210-214, 218, 220, 221, 223, 224, 227, 229, 230-233, 235, 237, 239, 240, 254-257, 259, 260, 267, 268, 271, 272, 277, 279, 280, 282-287, 293,297,301,307,313,315,316,318, 319, 322,324,328,329,333, 335,337, 339, 341-344, 346, 349. 350, 351 Pomorska Zatoka 67,12,163,214,233,238 Praga 20, 49, 50, 52, 65, 68, 76, 102, 116, 127,148,165,195,198,282,285,310, 312,316,318,323,341 Prochowice 270 Prusy 135 Przemków 271, 308 RFN/NRF 17, 20-22, 29, 48, 49, 62, 63, 66, 67, 75, 78, 81, 84, 90, 92, 93, 103, 104,106,110,117,119,120,127,128, 132-136, 145, 147, 152, 153, 155, 162, 174, 178, 179, 182, 184, 190-193, 196, 200, 206, 221-228, 236, 237,256,260,262,263,284,285,295, 311, 314-318, 335, 336, 339,
347, 349 Rosja 10, 52, 135, 335, 336, 339, 340 Rumunia (SRR) 11, 13, 20, 23, 31-33, 35, 39, 45, 46, 62, 63, 74, 76, 88, 103, 105-107, 109, 116, 118-121, 123, 125, 127-129, 139, 140, 146-148, 153, 155-157, 166-168, 170, 181, 183,184, 197,206-211,230,231,233, 235, 236, 246-250, 264, 267-269, 274,283-287,291,292,294,310, 311, 313,318, 339, 341,349 Sofia 29, 32, 68, 116, 124, 126, 137, 148, 149,157, 165, 170,195,199,277,278, 282, 283,291,311 Stany Zjednoczone Ameryki (USA) 9, 13, 20, 21, 25, 29, 30, 39, 45, 55, 56, 61, 63, 74, 75, 78, 82-85, 89-94, 102֊ -109, 116-120,122, 127-130,134, 135, 139, 143-148, 151-155,159, 174, 178, 179,191, 193, 195-199, 202, 204, 207,208, 224-226,236, 255,256,279,283,285,311,318, 328, 335, 341-343, 349 Stara Kopernia 346 Sypniewo 308 Szczecin 161-163, 213, 215, 346 Szprotawa 306, 308, 346 Sztokholm 157, 188 Szwajcaria 112 Szwecja 65, 104, 111-114, 127, 148, 199, 336 Świdnica 307 Świecie 346 Świętoszów 307, 346 367
Świnoujście 161-163, 215 Tokio 151 Toruń 346 Trzebień 270, 307, 308 Turcja 206, 264, 336 Ural 20, 71, 77, 156, 187, 226, 262 Verdun 133 Vestfjord 337 Wałcz 308 Warszawa 7, 8, 13, 17-20, 22-24, 27, 30-36, 39, 40, 42-44,47-55, 66, 67, 69-74, 77, 79, 87, 88, 94, 102, 111, 112, 115,121,124-126,131,132,137,138, 141, 142, 145, 147, 150, 159-161, 164, 171,176,178, 180,183,185,186, 188,190,193,194,201,217,218,223, 229,235,246,251,254,255,258,259, 269-271, 273, 275, 277, 279-282, 284,288,290,296,308,312,315,319, 322,333,334,338,345 Waszyngton (Washington) 7, 28, 35, 45, 47, 117, 144, 195, 196, 202 Watykan 166 Węgry (WRL) 18, 24, 32, 38, 45, 49, 50, 51, 56, 63, 68, 76, 100, 203, 116, 121, 123,127,145,156,166-168,170,192, 200,206,209,210,211,230,231,235, 236, 257, 268, 274, 277, 283-285, 287, 312, 313, 316, 322-324, 341, 343, 344, 350 368 Wiedeń 8,26,30,32,83,92,101,108,145, 147,152,154,157,165,166,169,178, 179,188,191,207,224,283,285,317, 319, 341,342 Wielka Brytania 21, 75, 84, 93, 106, 117, 178,200, 228, 338 Wietnam 38, 105, 160, 311 Wilkocin 270, 271,307 Williamsburg 116, 119 Wilno 233 Wiśniew 307 Witoszów 307 Włochy 75, 81, 84, 191,255 Wrocław 212-214, 309, 346 Zatoka Perska 82 Związek Socjalistycznych Republik Ra dzieckich (ZSRR) 9, 10,11,13-15,17֊ -19, 22, 24-32, 35—42, 44, 45, 48, 49, 51-56, 61-64, 67, 69-74, 77-83, 85, 87, 98, 91-93, 95-101, 103, 105-107, 109,110,112-114,116-121,123-125, 127-131, 137, 138, 140, 142-147, 149, 151, 152, 156-158, 161, 163, 166-169, 172-177, 179-181, 187-193, 195-200, 202, 205-208, 210, 211, 213-215, 224, 225, 229-231, 233, 235-237, 242, 243,
261, 262, 266, 268-270, 278, 279, 283-285, 287,300,302,304,306,311,313-315, 317, 319, 321, 323, 324, 334-343, 346, 347, 349-351 Żukowice 270
A Troublesome Ally? The People’s Republic of Poland and the Republic of Poland in the Political Structures of the Warsaw Pact from 1980 to 1991 Abstract The Warsaw Pact was the obligatoiy alliance of the European satellite states of the USSR. It served as one of the tools facilitating Moscow’s control of the area, at the time considered internationally as the Kremlin’s sphere of influence, and strengthened its military position. The aim of the publication is to show the role of the People’s Republic of Poland in the Warsaw Pact in the last decade of its existence and the attitude the Republic of Poland towards its disintegration. The documents in the Annex show, first of all, the activity of the Polish state in the political structures of the Pact. They include reports from meetings of the Political Advisory Committee, the Committee of Foreign Ministers and the mutual current information group, as well as a number of documents presenting bilateral meetings, analyses of the situation and assessments of the steps taken by other bloc countries in relation to conflicts within the Warsaw Pact (for example, with East Germany over the partitioning of territorial waters). The political structures of the Warsaw Pact are broadly understood and also include informal communication channels and bilateral contacts. Due to its geographic location, size, economic potential, population, the size of its army and its related strategic importance, the People’s Republic of Poland was an important member of the Warsaw Pact. In the period under discussion, the position of the People’s Republic of
Poland in the Warsaw Pact changed. From the introduction of martial law to the transformation of 1989/1990, communist Poland was economically weak and, until the second half of the 1980s, it was politically isolated in the West, which additionally made it a country disinclined to greater independence from 369
the Warsaw Pact. The internal problems of those in power weakened Warsaw’s position, condemning it to help from Moscow and other members of the bloc. Warsaw did not come up with any major initiatives concerning either the functioning of the Pact or the foreign policy of the bloc. This state of affairs lasted until the second half of the 1980s. The period of transformation in Poland and the Eastern bloc ran parallel to the process of German reunification. In view of the German position, which was unclear from Warsaw’s point of view, Poland needed international support, including Moscow’s backing for its postulates, primarily those concerning the borderline. This influenced the then formulated positions regarding the functioning of the Warsaw Pact and the date of the withdrawal of Soviet troops from Poland. In the 1980s, the People’sRepublicofPolandcouldbeconsideredatroublesome member of the Warsaw Pact, not because it did not adapt to the lines of the Pact at the level of the state authorities, but because the changes taking place at the social level became a source of problems for the entire alliance. The emergence of the Solidarity movement and the international publicity it gained were problematic for the Eastern bloc, raising concerns about the possible establishment of similar structures in other bloc countries. Martial law, intended to end the problem of a possible breakdown of the monopoly of the communist party in the internal dimension, led to the publicisation of the problem of human rights violations in the communist system. Actions taken by the United States,
including armaments, forced a response from the USSR and contributed to the economic collapse. In a peculiar way, or paradoxically, being one of the leaders of systemic changes in the Soviet bloc, Poland became, to some extent, a troublesome member of the Warsaw Pact in a period when, contrary to the tendencies prevailing in, for example, Czechoslovakia and Hungary, it did not support a quick dissolution of the Warsaw Pact structures. From the start of the political and economic reforms in the bloc, Moscow attempted to transform internal relations within the Warsaw Pact into a dependency that was softer in form and increased the member states’ room for manoeuvring. However, many years of experience of Kremlin rule made these efforts unreliable for societies and the emerging new political elites This also concerned some activists of the communist parties and governments, who began to be more interested in contacts with the West, which offered opportunities for economic support, than in the reforms of the Warsaw Pact. Moscow must have realised that the states belonging to it were getting out of its control. This was primarily due to the social processes caused by, but not only, economic factors. The societies of the bloc countries were not fully Sovietised and did not give up their attempts to change the political system. Changes in Poland, as well as in other countries, went much further than initially assumed. As a consequence, the Eastern bloc broke up and centrifugal forces emerged in the USSR itself, leading to its dissolution. However, the Warsaw Pact broke up first.
370 Bayerische Síaaísbibriatíwk München |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Jarząbek, Wanda 1969- |
| author_GND | (DE-588)101956668X |
| author_facet | Jarząbek, Wanda 1969- |
| author_role | aut |
| author_sort | Jarząbek, Wanda 1969- |
| author_variant | w j wj |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV048493350 |
| ctrlnum | (OCoLC)1350775845 (DE-599)BVBBV048493350 |
| era | Geschichte 1980-1991 gnd |
| era_facet | Geschichte 1980-1991 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03140nam a2200493 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV048493350</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20221213 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">220930s2022 |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788366819214</subfield><subfield code="9">978-83-66819-21-4</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1350775845</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV048493350</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield><subfield code="a">eng</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-Re13</subfield><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Jarząbek, Wanda</subfield><subfield code="d">1969-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)101956668X</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Kłopotliwy sojusznik?</subfield><subfield code="b">PRL i RP w politycznych strukturach Układu Warszawskiego w latach 1980-1991 = A troublesome ally? : the People's Republic of Poland and the Republic of Poland in the political structures of the Warsaw Pact from 1980 to 1991</subfield><subfield code="c">Wanda Jarząbek</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">A troublesome ally?</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">ISP PAN - Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk</subfield><subfield code="c">2022</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">370 Seiten</subfield><subfield code="c">24,7 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="610" ind1="2" ind2="7"><subfield code="a">Organisation des Warschauer Vertrages</subfield><subfield code="0">(DE-588)14767-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1980-1991</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4135952-5</subfield><subfield code="a">Quelle</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046496-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Organisation des Warschauer Vertrages</subfield><subfield code="0">(DE-588)14767-9</subfield><subfield code="D">b</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1980-1991</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Ortsregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20221011</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033870776</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09049</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">909</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09048</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4135952-5 Quelle gnd-content |
| genre_facet | Quelle |
| geographic | Polen (DE-588)4046496-9 gnd |
| geographic_facet | Polen |
| id | DE-604.BV048493350 |
| illustrated | Not Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T20:42:38Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:39:37Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788366819214 |
| language | Polish English |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033870776 |
| oclc_num | 1350775845 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-Re13 DE-BY-UBR DE-12 |
| owner_facet | DE-Re13 DE-BY-UBR DE-12 |
| physical | 370 Seiten 24,7 cm |
| psigel | BSB_NED_20221011 |
| publishDate | 2022 |
| publishDateSearch | 2022 |
| publishDateSort | 2022 |
| publisher | ISP PAN - Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk |
| record_format | marc |
| spelling | Jarząbek, Wanda 1969- Verfasser (DE-588)101956668X aut Kłopotliwy sojusznik? PRL i RP w politycznych strukturach Układu Warszawskiego w latach 1980-1991 = A troublesome ally? : the People's Republic of Poland and the Republic of Poland in the political structures of the Warsaw Pact from 1980 to 1991 Wanda Jarząbek A troublesome ally? Warszawa ISP PAN - Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk 2022 370 Seiten 24,7 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zusammenfassung in englischer Sprache Organisation des Warschauer Vertrages (DE-588)14767-9 gnd rswk-swf Geschichte 1980-1991 gnd rswk-swf Polen (DE-588)4046496-9 gnd rswk-swf (DE-588)4135952-5 Quelle gnd-content Polen (DE-588)4046496-9 g Organisation des Warschauer Vertrages (DE-588)14767-9 b Geschichte 1980-1991 z DE-604 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Ortsregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Jarząbek, Wanda 1969- Kłopotliwy sojusznik? PRL i RP w politycznych strukturach Układu Warszawskiego w latach 1980-1991 = A troublesome ally? : the People's Republic of Poland and the Republic of Poland in the political structures of the Warsaw Pact from 1980 to 1991 Organisation des Warschauer Vertrages (DE-588)14767-9 gnd |
| subject_GND | (DE-588)14767-9 (DE-588)4046496-9 (DE-588)4135952-5 |
| title | Kłopotliwy sojusznik? PRL i RP w politycznych strukturach Układu Warszawskiego w latach 1980-1991 = A troublesome ally? : the People's Republic of Poland and the Republic of Poland in the political structures of the Warsaw Pact from 1980 to 1991 |
| title_alt | A troublesome ally? |
| title_auth | Kłopotliwy sojusznik? PRL i RP w politycznych strukturach Układu Warszawskiego w latach 1980-1991 = A troublesome ally? : the People's Republic of Poland and the Republic of Poland in the political structures of the Warsaw Pact from 1980 to 1991 |
| title_exact_search | Kłopotliwy sojusznik? PRL i RP w politycznych strukturach Układu Warszawskiego w latach 1980-1991 = A troublesome ally? : the People's Republic of Poland and the Republic of Poland in the political structures of the Warsaw Pact from 1980 to 1991 |
| title_exact_search_txtP | Kłopotliwy sojusznik? PRL i RP w politycznych strukturach Układu Warszawskiego w latach 1980-1991 = A troublesome ally? : the People's Republic of Poland and the Republic of Poland in the political structures of the Warsaw Pact from 1980 to 1991 |
| title_full | Kłopotliwy sojusznik? PRL i RP w politycznych strukturach Układu Warszawskiego w latach 1980-1991 = A troublesome ally? : the People's Republic of Poland and the Republic of Poland in the political structures of the Warsaw Pact from 1980 to 1991 Wanda Jarząbek |
| title_fullStr | Kłopotliwy sojusznik? PRL i RP w politycznych strukturach Układu Warszawskiego w latach 1980-1991 = A troublesome ally? : the People's Republic of Poland and the Republic of Poland in the political structures of the Warsaw Pact from 1980 to 1991 Wanda Jarząbek |
| title_full_unstemmed | Kłopotliwy sojusznik? PRL i RP w politycznych strukturach Układu Warszawskiego w latach 1980-1991 = A troublesome ally? : the People's Republic of Poland and the Republic of Poland in the political structures of the Warsaw Pact from 1980 to 1991 Wanda Jarząbek |
| title_short | Kłopotliwy sojusznik? |
| title_sort | klopotliwy sojusznik prl i rp w politycznych strukturach ukladu warszawskiego w latach 1980 1991 a troublesome ally the people s republic of poland and the republic of poland in the political structures of the warsaw pact from 1980 to 1991 |
| title_sub | PRL i RP w politycznych strukturach Układu Warszawskiego w latach 1980-1991 = A troublesome ally? : the People's Republic of Poland and the Republic of Poland in the political structures of the Warsaw Pact from 1980 to 1991 |
| topic | Organisation des Warschauer Vertrages (DE-588)14767-9 gnd |
| topic_facet | Organisation des Warschauer Vertrages Polen Quelle |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033870776&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT jarzabekwanda kłopotliwysojusznikprlirpwpolitycznychstrukturachukładuwarszawskiegowlatach19801991atroublesomeallythepeoplesrepublicofpolandandtherepublicofpolandinthepoliticalstructuresofthewarsawpactfrom1980to1991 AT jarzabekwanda atroublesomeally |