Holdings: Mountain transhumance in the Late Neolithic and the Bronze Age

Mountain transhumance in the Late Neolithic and the Bronze Age: the case of the High Bieszczady Mountains (Polish Carpathians)

Saved in:

Bibliographic Details
Main Author:	Pelisiak, Andrzej 1955- (Author)
Other Authors:	Kopacz, Jerzy (Translator)
Format:	Book
Language:	English
Published:	Rzeszów Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego 2020
Edition:	Wydanie I.
Subjects:	Bronzezeit Transhumanz Neolithikum Bieszczady Epoka brązu Góry Neolit Stanowiska archeologiczne Zabytki archeologiczne Bieszczady (góry) do 801 p.n.e Opracowanie
Online Access:	Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis
Physical Description:	158 Seiten Illustrationen, Karten 24 cm
ISBN:	9788379968077

Staff View

MARC


LEADER	00000nam a2200000 c 4500
001	BV047707724
003	DE-604
005	20220825
007	t
008	220124s2020 a\|\|\| \|\|\|\| 00\|\|\| eng d
020			\|a 9788379968077 \|9 978-83-7996-807-7
035			\|a (OCoLC)1296327128
035			\|a (DE-599)BVBBV047707724
040			\|a DE-604 \|b ger \|e rda
041	0		\|a eng
049			\|a DE-12 \|a DE-355
084			\|a OST \|q DE-12 \|2 fid
084			\|a NF 3230 \|0 (DE-625)125217:1303 \|2 rvk
100	1		\|a Pelisiak, Andrzej \|d 1955- \|e Verfasser \|0 (DE-588)1156515564 \|4 aut
245	1	0	\|a Mountain transhumance in the Late Neolithic and the Bronze Age \|b the case of the High Bieszczady Mountains (Polish Carpathians) \|c Andrzej Pelisiak. Tłumaczenie na j. angielski i korekta językowa Jerzy Kopacz
250			\|a Wydanie I.
264		1	\|a Rzeszów \|b Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego \|c 2020
300			\|a 158 Seiten \|b Illustrationen, Karten \|c 24 cm
336			\|b txt \|2 rdacontent
337			\|b n \|2 rdamedia
338			\|b nc \|2 rdacarrier
650	0	7	\|a Bronzezeit \|0 (DE-588)4008357-3 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650	0	7	\|a Transhumanz \|0 (DE-588)4078389-3 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650	0	7	\|a Neolithikum \|0 (DE-588)4075272-0 \|2 gnd \|9 rswk-swf
651		7	\|a Bieszczady \|0 (DE-588)4006552-2 \|2 gnd \|9 rswk-swf
653		0	\|a Epoka brązu
653		0	\|a Góry
653		0	\|a Neolit
653		0	\|a Stanowiska archeologiczne
653		0	\|a Zabytki archeologiczne
653		2	\|a Bieszczady (góry)
653		4	\|a do 801 p.n.e
653		6	\|a Opracowanie
689	0	0	\|a Bieszczady \|0 (DE-588)4006552-2 \|D g
689	0	1	\|a Transhumanz \|0 (DE-588)4078389-3 \|D s
689	0	2	\|a Neolithikum \|0 (DE-588)4075272-0 \|D s
689	0	3	\|a Bronzezeit \|0 (DE-588)4008357-3 \|D s
689	0		\|5 DE-604
700	1		\|a Kopacz, Jerzy \|0 (DE-588)133604055 \|4 trl
710	2		\|a Uniwersytet Rzeszowski \|b Wydawnictwo \|4 pbl
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033091570&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Inhaltsverzeichnis
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033091570&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Literaturverzeichnis
940	1		\|n oe
940	1		\|q BSB_NED_20220825
999			\|a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033091570
942	1	1	\|c 930.1 \|e 22/bsb \|f 09012 \|g 438
942	1	1	\|c 930.1 \|e 22/bsb \|f 09013 \|g 438

Record in the Search Index

_version_	1804183204842700800
adam_text	Contents Foreword................................................................................................................................................ 7 1. Introduction..................................................................................................................................... 9 2. The contexts..................................................................................... 20 2.1. Mobility in the Late Neolithic and the Early Bronze Age................................................... 20 2.1.1. Introductory remarks..................................................................................................... 20 2.1.2. Mobility and mountain pasturing in Europe............................................................... 22 2.1.3. Mobility in the Late Neolithic and the Early Bronze Age. Archaeological data from southeastern Poland and the adjacent regions....................................... 25 2.2. Climate and climatic changes in the 4th and 3rd millennium. BC....................................... 28 3. High Bieszczady Mts. and their surroundings............................................................................. 33 3.1. Environment information....................................................................................................... 33 3.2. Palynological data..................................................................................................................... 39 3.2.1. Credibility of palynological data................................................................................... 40 3.2.2. Palynological record of human activities in pollen diagrams from the Polish Bieszczady.... ............................................................................................... 43 3.2.2.1. Foothills of the eastern part of the Polish Carpathians................................ 43 3.2.2.2. The Lower Beskid............................................................................................. 45 3.2.2.3. The Polish High Bieszczady............................................................................. 47 3.3. The High Bieszczady. Archaeological evidences - introduction......................................... 50 3.3.1. Archaeological materials from the High Bieszczady................................................. 51 3.3.1.1. Moczarne (valleys of theSolinka and the Beskidnik Creek)........................ 51 3.3.1.2. Połonina Wetlińska.......................................................................................... 56 3.3.1.3. Połonina Caryńska........................................................................................... 62 3.3.1.4. Wetlina (the Wetlinka valley).......................................................................... 64 3.3.1.5. Bukowe Berdo................................................................................................... 64 3.3.1.6. Wielki Dział...................................................................................................... 65 3.3.1.7. Mała and Wielka Rawka.................................................................................. 65 3.3.1.8. Cisną.................................................................................................................. 67 3.3.1.9. The Bukowska Pass........................................................................................... 68 3.3.1.10. Wołosate (the Wołosaty Creek valley)......................................................... 68 5 3.4. Chronological remarks.................................................................................................... 69 3.5. Sites in the landscape....................................................................................................... 79 3.5.1. Altitude a.s.l............................................................................................................ 79 3.5.2. Fresh water springs................................................................................................ 82 3.5.3. Salty springs............................................................................................................ 83 3.5.4. Local siliceous rocks.............................................................................................. 83 3.5.5. Potential natural communication routes............................................................... 86 3.5.6. Spatial arrangement................................................................................................ 90 3.5.7. Summing-up........................................................................................................... 97 4. The High Bieszczady as the mountainous periphery - economic motivations...................... 100 4.1. Pasturing........................................................................................................................... 100 4.1.1. Adopting grounds................................................................................................... 101 4.1.2. Natural clearings and lit through forests.................................................................101 4.1.3. Adapting natural and anthropogenic clearingsfor pasturing.................................. 104 4.2. Raw materials.....................................................................................................................105 5. Communication........................................................................................................................107 6. The contacts............................................................................................................................. 112 7. The conflicts............................................................................................................................. 115 8. Summing-up. Mountain peripheries ֊ the decision motifs..................................................... 118 9. Mountain peripheries - new social and cultural relations....................................................... 121 9.1. Social differentiation.......................................................................................................... 122 9.2. Hierarchy and distinctiveness............................................................................................123 9.3. Cultural changes................................................................................................................ 123 9.4. Summing-up...................................................................................................................... 127 10. The conclusions..................................................................................................................... 129 References.....................................................................................................................................133 References Akeret, Ö., Jacomet, S. 1997. Analysis of plant macrofossils in goat/sheep faeces from Neolithic lake shore settlement of Horgen Scheller - an indication of prehistoric transhumance? Vegetation History and Archaeobotany 6: 235-239. Akeret, Ö., Hass, J. N., Leuzinger, U„ Jacomet, S. 1999. Plant macrofossils and pollen in goat/sheep faeces from the Neolithic lake-shore settlement Arbon Bleiche 3, Switzerland. The Holocene 9: 175-182. Alexandrowicz, S. W., Klimek, K., Kowalski, A., Mamakowa, K., Niedzialowska, E., Pazdur, Μ., Starkel, L. 1981. The Evolution of the Wisłoka Valley Near Dębica During the Late Glacial and Holocene. Folia Quaternalia 53: 1-91. Arbogast, R. Μ., Jacomet, S., Magny, Μ. 2006. The significance of climate fluctuations for lake level changes and shift in subsistence economy during the Late Neolithic (4300-2400 BC) in Central Europe. Vegetation History and Archaeobotany 15: 403-418. Arnold, E. R., Greenfield, H. J. 2006. The origin of transhumant pastoralism in temperate south eastern Europe: a zooarchaeological perspective from the Central Balkans. Oxford, Archaeopress. Bagińska, J., Machnik, J. 2003. Wyniki ratowniczych badań zniszczonego kurhanu na stanowisku 31 w Werszczycy, pow. Tomaszów Lubelski na Grzędzie Sokalskiej. Wyodrębnienie grupy sokalskiej kultury ceramiki sznurowej. Archeologia Polski Środkowowschodniej 6: 38-57. Baker, E 1999. The ethnoarchaeology of transhumance in the southern Abruzzi of central Italy - an interdisciplinary approach. In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhumant pastoralism in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology. 100-119. Buda pest, Archaeolingua. Balasse, Μ., Bălășescu, A., Janzen, A., Ughetto-Monfrin, J., Mirea, P, Andreescu, R. 2013. Early herd ing at Măgura-Boldul lui Moș Ivănuș (early sixth millennium BC, Romania): environments and seasonality from stable isotope analysis. European Journal ofArchaeology 16(2): 221-246. Barclay, A., Hey G. 1999. Cattle, Ursus Monuments and the River: the Development of Ritual and Domestic Landscapes in the Upper Thames Valley. In A. Barclay, J. Harding (eds.), Pathways and Ceremonies: the Cursus Monuments of Britain and Ireland: 67-76. Oxford, Oxbow Books. Barfield, L. 1994. The iceman reviewed. Antiquity 68: 10-26. Baroni, C., Orombelli, G. 1996. The Aline „iceman” and Holocene climatic change. Quaternary Re search 46: 78-83. Barrett, J. H., Richards M. P. 2004. Identity, Gender, Religion and Economy: New Isotope and Radio carbon Evidence for Marine Resource Intensification in Early Historic Orkney, Scotland, UK. European Journal ofArchaeology 7(3): 249-271. Barth, E 1956. Ecological relationship of ethnic groups in swat, North Pakistan. American Anthro pologist 58: 1079-1108. Bartosiewicz, L. 1999. The role of sheep versus goat in meat consumption at archaeological sites. In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfield (eds.) Transhumant pastoralism in southern Europe. Reentper spectices from archaeology, history and ethnology. 47- 60. Budapest, Archaeolingua. Beard, B. L„ Jofnson C. Μ. 2000. Strontium isotope composition of skeletal material can determine the birth place and geographic mobility of humans and animals. Journal of Forensic Sciences 45(5): 1049-1061. 133 Bentley, R. A., Chikhi, L, Price, T. D. 2003. The Neolithic transition in Europe: comparing broad scale genetic and local scale isotopic evidence. Antiquity 77(295): 63-66. Bentley, R. A., Knipper, C. 2005. Geographical patterns in biologically available strontium, carbon and oxygen isotope signatures in prehistoric SW Germany. Archaeometry 47(3): 629-644. Bentley, R. A., Krause, R., Price, T. D., Kaufmann, B. 2003. Human mobility at the Early Neolithic set tlement of Vaihingen, Germany: evidence fromstrontium isotope analysis. Archaeometry 45(3): 471-486. Bentley, R. A., Price, T. D., Lüning, J., Gronenborn, D., Wahl, J., Fullagar P. D. 2002. Prehistoric mi grations in Europe: strontium isotope analusis of Early Neolithic skeletons. Current Anthropol ogy 43(5): 799-804. Bentley, R. A., Wahl, J., Price, T. D., Atkinson, T. C. 2008. Isotopic signatures and hereditary traits: snapshot of a Neolithic community in Germany. Antiquity 82, 290-304. Berglund, B. E. 2003. Human impact and climate changes - synchronous events and a causal link?, Quaternary International 105: 7-12. Berreman, G. D. 1981. Social inequality: a cross-cultural analysis. In G. D. Berreman (ed.) Social in equality: comparative and development approaches: 3-40. New York, Academic Press. Berthel, N.. Schwörer, Ch., Tinner, W. 2012. Impact of Holocene climate changes on alpine and treeline vegetation at Sanetsch Pass, Bernese Alps, Switzerland. Review of Palaeobotany and Palynology 174: 91-100. Bezinge, A., Curdy, Ph. 1994. Les Alpes pennines au temps d’Oetzi (Momie du Hauslabjoch, vers 3200 av.J.-C). Bulletin Muritienne 112: 65-77. Biber, J-P. 2010. Transhumane in France. Pastoralism 1: 90-98. Blajer, W.1990. Skarby z wczesnej epoki brązu na ziemiach polskich. Wrocław, Ossolineum. Blajer, W 2003. Ratownicze badania wykopaliskowe przeprowadzone w 2002 r. na wielokulturowym stanowisku nr. 1 w Albigowej, pow. Łańcut (AZP 104-79, stan.l). Rocznik Przemyski 39(2): 7381. Bogaard, A. 2005. The nature of early farming in Central and South-east Europe. Documenta Praehistorica 31: 49-58. Borić, D., Gruppe, G., Peters, J., Mikić, Ž. 2004. Is the Mesolithic-Neolithic Subsistence Dichotomy Real? New Stable Isotope Evidence from the Danube Gorges. European Journal of Archaeology 7(3): 221-248. Borkowski, W. 1987. Neolithic and Early Bronze Age heart-shapped arrow-heads from Little Poland Uplands. In J. K. Kozlowski, S. K. Kozłowski (eds.) New in Stone Age Archaeology (=Archaeologia Interrégionales 8): 147-181. Warszawa. Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Warszawski. Bortenschlager, S., Oeggl K. (eds.) 2000. The man in the ice. The Iceman and his natural environment. Wien-New York, Springer Verlag. Brettell, R., Evans, J., Marzinzik, S., A. Lamb, A., Montgomery, J.. 2012. „Impious Esterners“: Can Oxygen and Strontium Isotopes Serve as Indicators of Provenance in Early Medieval European Cemetery Populations?. European Journal ofArchaeology 15(1): 117-145. Brisebarre, A.-M. 1999. Organization of ovine transhumance in Cévennes, France. In L. Barto siewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhumant pastoralism in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology. 213- 229. Budapest, Archaeolingua. Buchvaldek, Μ. 1967. Die Schnurkeramik in Böhmen. Praha, Univewrsita Karlova. Budziszewski, J. 1998. Krzemieniarstwo społeczności kultury trzcinieckiej z Wyżyny Środkowomałopolskiej. In A. Kosko, J. Czebreszuk (eds.), „Trzciniec” -System kulturowy czy interkulturowy proces: 301-328. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie. Budziszewski, J., Skowronek, Μ. 2001. Results of the Preliminary Archaeologicacl Research in the Mount Cergowa Massif, the Lower Beskid Mountains. In J. Machnik (ed.). Archaeology and 134 Natural Background of the Lower Beskid Mountains, Carpathians, Parti: 145-164. Kraków, Pol ska Akademia Umiejętności. Budziszewski, ƒ., Tunia, K. 2000. A grave of the Corded Ware culture arrowheads producer in Ko niusza, southern Poland. Revisited. In S. Kadrów (ed.), A turning the ages. Jubilee Book Dedi cated to Professor Jan Machnik on His 70th Anniversary: 101-135. Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Budziszewski, J., Włodarczak, P. 2010. Kultura pucharów dzwonowatych na Wyżynie Małopolskiej. Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Budzyński, Z., Bukowski, W., Dybaś, B., Janeczek, A„ Noga Z. (eds.). 2014. Originalaufnahme des Königreiches Galizien und Lodomerien 1979-1783. Vol. 5. Kraków, Polska Akademia Nauk. Bunce, R. G. H., Pérez-Soba, Μ., Jongman, R. G. H., Gómez Sal, A., Herzog, F., Austad, I. (eds.) 2004. Transhumance and biodiversity in European mountains. Report of the EU-PP5 project TRANSHUMOUNT (EVK2-CT-2002-80017). IALE publication series 1. Wageningen. Caillois, R. 1995. Człowiek i sacrum. Warszawa. Caseldine, C., Thompson, G., Langdon, C., Hendon, D. 2005. Evidence for an extreme climatic event on Achill Island, Co. Mayo, Ireland around 5200-5100 cal. yr BP. Journal of Quaternary Science 20(2): 169-178. Chalkea, E. 1999. Ecological adaptations of the Sarakatsani (Epiru-Zagori-Greece). In L. Barto siewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhumant pastoralism in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology: 181- 189. Budapest, Archaeolingua. Chapman, J. 1999. The origins of warfare in the prehistory of Central and Eastern Europe. In J. Car man, A. Harding (eds.) Ancient warfare: 101-142. Sutton, Sutton Publishing. Chapman, J. 2002. Domesticating the Exotic. The Context of Cucuteni-Tripoye Exchange with Steppe and Forest-Steppe Communities. In K. Boyle, C. Renfrew, Μ. Levine (eds.) Ancient In teractions. East and West in Eurasia: 75-91, Cambridge, Cambridge University Press. Chenery, C.A., Evans, J. A. 2011. A summary of the strontium and oxygen isotope evidence for the origins of Bell Beaker individuals found near Stonehenge. In A.P. Fitzpatrick, The Amesbury Archer and the Boscombe Bowmen: Bell Beaker burials at Boscombe Down, Amesbury, Wiltshire: 185-90. Salisbury: Wessex Archaeology 27. Cullen, H. Μ., deMenocal, P. B., Hemming, S„ Hemming, G., Brown, F. H., Guilderson, T., Sirocko F. 2000. Climate change and collapse of the Akkadian empire: evidence from the deep sea. Geology 28(4): 379-382. Curdy, P. 2007. Prehistoric settlement in middle and high altitudes in the Upper Rhone Valley (Va lais-Vaud, Switzerland): a summary of twenty years of research. Preistoria Alpina 42: 99-108. Czebreszuk, J. 1996. Społeczności kujaw w początkach epoki brązu. Poznań. Wydawnictwo naukowe UAM. Czebreszuk, J. 2001. Schyłek neolitu i początki epoki brązu w strefie południowo-zachodniobałtyckiej (III ¡początki II tys. przed Chr.). Poznań. Wydawnictwo Naukowe UAM. Czebreszuk, J., Szmyt, Μ. 2011. Kurhan, rów i palisada w tradycji kultury ceramiki sznurowej. Próba rekonstrukcji scenariuszy rytualnych. In H. Kowalewska-Marszałek, P. Włodarczak (eds.) Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e.: 123-130. Kraków-Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Archeologii UW. Czernavol, D. 2015. Kremiennaja vystroja trypilskowo poselenia Ozevie-Ostriv. In A. Diachenko, F. Menotti, S. Ryzhov, К. Bunyatyan, S. Kadrów (eds.), The Cucuteni-Trypillia cultural complex and its neighbours: 367-383. Rzeszów-Kiiv, National Academy of Science of Ukraine, Univer sity of Rzeszów. Czerniak, L. 1980. Rozwój społeczeństw kultury późnej ceramiki wstęgowej na Kujawach. Poznań, Wy dawnictwo Naukowe Uniwersytetu in. Adama Mickiewicza w Poznaniu. 135 Czerniak, L. 1994. Wczesny i środkowy okres neolitu na Kujawach. 5400-3650 p.n.e. Poznań, Polska Akademia Nauk, Instytut Archeologii i Etnologii. Czerniak, L., Domańska, L„ Kosko, A., Prinke, D. 1991. The Funnel Beaker culture in Kujawy. In D. Jankowska (eds.) Die Trichterbecherkultur. Neue Forschungen und Hypothesen. Teil II: 6775. Poznań. Czopek, S. 1999. Pradzieje Polski południowo-wschodniej. Rzeszów. Czopek, S. (ed.) 2011. Autostradą w przeszłość. Katalog wystawy. Rzeszów, Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego. Czopek, S., Kadrów, S. 2001. Archeologia polskich Karpat a niektóre problemy neolitu i wczesnej epoki brązu. In J. Gancarski (ed.), Neolit i początki epoki brązu w Karpatach polskich. Materiały z sesji naukowej. Krosno, 14-15grudnia 2000 r.: 327-342. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Czopek, S., Niemasik, D., Pasterkiewicz, W. 2007. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych prow adzonych na stanowisku 117 w Rzeszowie. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 28: 91-96. Czopek, S., Niemasik, D., Pasterkiewicz, W., Pelisiak A. 2014. Rzeszów, stanowisko 117 - osada wielokulturowa. Rzeszów, Oficyna Wydawnicza Zimowit. Czopek, S., Podgórska-Czopek, J. 2007. Grodzisko Dolne, stan. 22 - od paleolitycznych łowców do wczesnośredniowiecznych Słowian. Rzeszów, Instytut Archeologii UR. Della Casa, P., Walsh, K. 2007. Introduction: interpretation of sites and material culture from midhigh altitude mountain environments. Preistoria Alpina 42: 5-8. Denisiuk Z. 2003. Udział zbiorowisk górskich i niżowych w szacie roślinnej bieszczadzkiej „krainy dolin”. Roczniki Bieszczadzkie 11: 53-72. Dębiec, Μ., Becker, V., Dębiec, Μ., Makowicz-Poliszot, D., Pelisiak, A., Posselt, Μ., Saile, T„ Sebők, К., Szczepanek, A. 2014. Zwięczyca 3. Eine bandkeramische Siedlung am Wisłok. Rzeszów, Ofi cyna Wydawnicza Zimowit. Dębiec, Μ., Dębiec, Μ., Pelisiak, A. 2015. Cieszacin Wielki, stan. 41, Pawłosiów, stan. 55 i Jankowice, stan. 9. Kompleks osad z epoki neolitu i wczesnej epoki brązu. Rzeszów, Oficyna Wydawnicza Zimowit. Dębiec, Μ., Dzbyński, A. 2007. Die Ersten Radiokarbondatierungen aus der Siedlung der linien bandkeramischen kultur in Zwięczyca. Sprawozdania Archeologiczne 59: 53-62. Dębiec, Μ., Dzbyński, A., Pelisiak, A. 2006. Drugi sezon badań wykopaliskowych na stanowisku 3 w Zwięczycy, gm. Boguchwała. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeolog icznego 27: 247-252. Diachenko, A., Kruk, J., Milisauskas, S. 2016. What does the bell-distribution hide? Spatial behavior and demographic development of the Funnel beaker culture populations in bronocice region, Poland. Sprawozdania Archeologiczne 68: 25-38. Dickinson, J. H., Oeggl, K„ Handlez, L. L. 2003. The Iceman reconsidered. Scientific American 288: 70-79. Dreslerová, D. 2012. Human Response to Potential Robust Climate Change around 5500 cal BP in the Territory of Bohemia (The Czech Republic). Interdiscyplinaria Archaeologica 3: 43-55. Dzieduszycka, A. 1958. Boguchwała, pow. Rzeszów. Z Otchłani Wieków 24(1): 45-46. Dzieduszycka-Machnikowa, A. 1959. Sprawozdanie z ratowniczych prac wykopaliskowych w Bo guchwale, pow. Rzeszów. Sprawozdania Archeologiczne 5:15-18. Dzieduszycka-Machnikowa, A. 1960. Stanowisko kultury ceramiki wstęgowej rytej w Boguchwale. Materiały Archeologiczne 2: 11-21. Earle, T., Kristansen, K. 2010 Organizing Bronze Age Societies. Cambridge, Cambridge University Press. Eckstein, J., Leuschner, H. H., Bauerochse, A., Sass-Klaassen, U. 2009. Subfossil bog-pine horizons doc ument climate ans ecosystem changes during the Mid-Holocene. Dendrochronologia 27:129-146. 136 Efstratiou, N. 1999. Pastoralisin in highland Rhodope: archaeological implications from recent observations. In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhumant pastoralism in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology: 145- 158. Budapest. Eliade, Μ. 1966. Traktat o historii religii. Warszawa. Entwhistle R., Grant А. 1989. The Evidence for Bereal Coltivation and Animal Husbandry in the Southern British Neolithic and Bronze Age. In A. Milles, D. Williams, N. Gardner (eds.) The Beginnings ofAgriculture. British Archaeological Reports, International Series 496, 203-215. Esteban Amat, A. 1995. Evolución del paisaje durante los ultimos 10 000 años en las montañas del Mediterráneo occidental: ejemplos del Pirineo oriental y Sierra Nevada. Barcelona, University of Barcelona. Evans, J. A. and Chenery, C. A. 2006. Bronze Age childhood migration of the individuals near Stonehenge, revealed by strontium and oxygen isotope tooth enamel analysis. Archaeometry 48(2): 309-321. Fastnacht, A. 1962. Osadnictwo ziemi sanockiej w latach 1340-1650. Wrocław, Ossolineum. Finsinger, W, Tinner, W. 2006. Holocene vegetation and land-use changes in response to climatic changes in the forelands of the southern Alps, Italy. Journal of Quaternary Science 21: 243-258. Finné, M. E, Holmgren, K., Sundquist, H. S., Weiberg, E., Lindsnlom, Μ. 2011. Climate in the eastern Mediterranean and adjacent regions, during the past 6000 years. A review. Journal of Archaeological Science 38: 3153-3173. Fischer, U. 1956. Die Gräber der Steinzeit im Saalgebiet. Vorgeschichtliche Forschungen 15. Berlin. Fischer, U. 1958. Mitteldeutschland und die Schnurkeramik. Jahresschrift für mitteldeutsche Vorge schichte: 41/42: 254-298. Fitzpatrick, A. P. 2011 . The Amesbury Archer and the Boscombe Bowmen. Early Bell Beaker Burials at Boscombe Down, Amesbury, Wiltshire, Great Britain: Excavation at Boscombe Down. Wessex Archaeological Reports 27, Wessex, Wessex Archaeology. Fleckinger, A. 2007. Ötzi, the Iceman. The Full Facts at a Glance. Vienna, Folio- South Tyrol Mu seum of Archaeology. French, Ch. 2010. The palaeo-environments of Bronze Age Europe. In T. Earle, K. Kristiansen (eds.) Origins ofBronze Age societies: 34-56. Cambridge, Cambridge University Press. Galop, D., Vannièrre, В., Fontugne, Μ. 2002. Human activities and fire history since 4500 BC on the northern slope of the Pyrenees: a record from Cuguron (central Pyrenees, France). In S. Thiébaut (ed.), Charcoal Analysis, Methodological approaches, Palaeocological result and wood use: 43-51. Oxford, Archaeopress. Gancarski, J. 1999a. Chronologia grupy pleszowskiej kultury mierzanowickiej i kultyry Otomani-Füzesabony w Polsce na podstawiw wyników badań wykopaliskowych osad w Trzcinicy i Jaśle. In J. Gancarski (ed.) Kultura Otomani-Füzesabony - rozwój, chronologia, gospodarka: 145-180. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Gancarski, J. (red.) 1999b. Kultura Otomani-Füzesabony - rozwój, chronologia, gospodarka. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Gancarski, J. 2002a. Kultura Otomani-Füzesabony po północnej stronie Karpat. In J. Gancarski (ed.) Między Mykenami a Bałtykiem. Kultura Otomani- Füzesabony: 103-124. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Gancarski, J. 2009. Trzcinica - karpacka Troja. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Gancarski, J. (ed.) 2010. Transkarpackie kontakty kulturowe w epoce kamienia, brązu i wczesnej epoce żelaza. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Gancarski, J„ Pasterkiewicz, W., Pelisiak, A. 2008. Osada kultury pucharów lejkowatych w Przybówce, gm. Wojaszówka, stanowisko 1. In J. Machnik (ed.). Archeologia i środowisko naturalne Beskidu Niskiego w Karpatach: 347-378. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. 137 Garcia, M. M. 1999. Ethnographie observations of transhumant husbandry practices in Spain and their applicability to the archaeological sample. In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhumant pastoralism in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology: 159- 177. Budapest. Archaeolingua. Garcia, D., Mocci, E, Tzortzis, S„ Walsh, K. 2007. Archeologie de la vallèe de 1’Ubaye (Alpes-deHaute-Provence, France): premiers résultats d’un Projet Collectif de Recherche. Preistoria Alpina 42: 23-48. Gedi, M. 1989. Uwagi na temat przynależności kulturowej stanowisk z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza we wschodniej części Polskich Karpat, Acta Archaeologica Carpathica 28: 109-117. Gedi, Μ. 1998 a. Młodsza epoka brązu we wschodniej części polskich Karpatów. Kraków, Oficyna Cracovia. Gerlach, T., Koszarski, L., Koperowa, W., Koster, W. 1972. Sediments lacustres postglaciaires dans la depression de Jasło-Sanok. Studia Geomorphologien Carpatho-Balcanica 6: 37-61. Gerlach, T, Krysowska-Iwaszkiewicz, Μ., Szczepanek, K„ Alexandrowicz, S. W. 1991. Karpacka odmiana lessów w Humniskach koło Brzozowa na Pogórzu Dynowskim w polskich Karpatach fliszowych. Zeszyty Naukowe AGH, Geologia 17(1-2). Gerlach, T., Krysowska-Iwaszkiewicz, Μ., Szczepanek, K., Pazdur, Μ. F. 1993. Nowe dane o pokry wie karpackiej odmiany lessów w Humniskach koło Brzozowa. Zeszyty IG i PZ PAN 16: 1-43. Gerling, C., Bánily, E., Dani, J., Köhler, K„ Kulcsár, G., Pike, A. W. G., Szeverényj, V., Heyd, V. 2012. Immigration and transhumance in the Early Bronze Age Carpathian Basin: the occupants of a Kurgans. Antiquity 86: 1097-1111. Gębica, P., Czopek, S., Szczepanek, К. 2008. Changes of climate and prehistoric settlement recorded in deposits of the Wisłok palaeochanel in Grodzisko Dolne, Sandomierz Basin. Sprawozdania Archeologiczne 60: 295-323. Giblin, J. 1.2009. Strontium isotope analysis of Neolithic and Copper Age populations on the Great Hungarian Plain. Journal ofArchaeological Science 36: 491-497. Giblin, ƒ. I., Knudson, K. J., Bereczki, Z., Pálfi, G., Pap, I. 2014. Strontium isotope analysis and hu man mobility during the Neolithic and Copper Age: a case study from the Great Hungarian Plain. Journal of SArchaeological Science 40(1): 227-239. Giguet-Covex, Ch., Arnaud, E, Poulenard, J., Disnar, J-R., Delhon, C., Francus, P., David, E, En ters, D., Rey, Р-J., Delannoy, J-J. 2011. Changes in erosion patterns during the Holocene in a currently treeless subalpine catchment inferred from lake sediment seochemistry (Lake Anterne, 2063 m a.s.l., NW French Alps): The role of climate and human activities. Holocene 21:651-665. Gilewska S. 1999. Rzeźba. In L. Starkel (ed.) Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze: 243-288. Warszawa. Wydawnictwo Naukowe PWN. Gimbutas, Μ. 1956. The prehistory of eastern Europe. Cambridge, Massachusets. Peabody Museum. Gimbutas, Μ. 1961. Notes on the chronology and expansion of the Pit-grave Kurgan culture. In B. Soudský, Ė. Plesová (eds.) L’Europe à la fin de l’âge de la pierre. Actes du Symposium consacré aux problems du Néolithique europèe: 193-200. Praha. Académie Tchécoslovaque des Sciences. Gimbutas, Μ. 1970. Proto- Indo-European Culture. The Kurgan Culture during the firth, fourth, and third millennium B. C. In G. Cardona, H. Μ. Hoenigswald, A. Senn (eds.) Indo-European and Indo Europeans: 155-198. Philadelphia, University of Philadelphia Press. Gimbutas, Μ. 1973. The beginning of the Bronze Age in Europe and the Indo-Europeans: 35002500 BC. Journal of Indo-European Studies 1: 163-214. Gimburas, Μ. 1977. The first wave of Eurasian steppe pastoralists into Copper Age Europe. Journal of Indo-European Studies 5: 277-338. Gimbutas, Μ. 1980. The kurgan wave 2 (c.3400-3200 BC) into Europe and following transformation of culture. Journal ofIndo-European Studies 8: 273-315. 138 Goslar, T., Kośko, A. 2011. Z badań nad chronologią I topogenezą kujawskich kurhanów starosznurowych. Kruszą Zamkowa, powiat Inowrocław, stanowisko 3. In H. Kowalewska-Marszałek, P. Włodarczak (eds.) Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e.: 407-415. Kraków-Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Archeologii UW. Goudę, G., Castorina, E, E. Herrscher, E., Cabut, S., Tafuri, M. 2012. First Strontium Isotope Evi dence of Mobility in the Neolithic of Southern France. European Journal ofArchaeology 15(3): 421-439. Gould, S. J. 2007. Punctuated equilibrium. Cambridge, Harvard University Press. Govedarica, B. 1998. Das Problem der Suvorovo-Gruppe in den Ost-West-Beziehungen. In B. Hän sel, J. Machnik (eds.) Das Karpatenbecken und die osteuropäische Steppe. Nomadenbewegungen und Kulturaustausch in den vorchristlichen Metallzeiten (4000-500 v. Chr.) (=Prähistorische Ar chäologie in Südosteuropa 12); 179-190. München-Rahden/Westf. Grassi, H. 1999. Women in ancient pastoralism. In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhu mant pastoralism in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology. 63- 68. Budapest. Archaeolingua. Greenfield, H. J. 1999. The advent of transhumant pastoralism in the temperate southeast Europe: a zooarchaeological perspective from Central Balkans. In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfirld (red.) Transhumantpastoralism in southern Europe. Reentperspectices from archaeology, history and ethnology. 15- 36. Budapest. Archaeolingua. Gregg, S. A. 1988. Foragers and Farmers. Population, Interaction and Agricultural Expansion in Pre historic Europe. University of Chicago Press, Chicago-London. University of Chicago Press. Grosjean, Μ., Suter, P. J., Trachsel, Μ., Wanner, H. 2007. Ice-borne prehistoric finds in the Swiss Alps reflect Holocene glacier fluctuation. Journal of Quaternary Science 22(3): 203-207. Gruszczyńska, A. 1968. Badania na stanowisku որ 11 w Husowie, pow. Łańcut. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego za rok 1966: 163-166. Haak, W, Brandt, G., de Jong, H. N., Meyer, Ch., Ganslmeier, R., Heyd, V., Hawkesworth, Ch., Pike, A. W. G„ Meller, H., Alt, K. W. 2008. Ancient DNA, strontium isotopes, and osteological anal yses sched light on social and kinship organization of the Later Stone Age. Proceedings of the National Academy of Sciences 105(47): 18226-18231. Haas, J. N., Richoz, L, Tinner, W., Wick, L. 1998. Synchronous Holocene climatic oscillations re corded on the Swiss Plateau and at timberline in the Alps, The Holocene 8(3): 301-309. Hafner, A. 2012. Archaeological discoveries on Schnidejoch and at other ice sites in the European Alps, Arctic 65, Suppl.l: 189-202. Harmata, К. 1987. Late Glacial and Holocene History at Roztoki and Tarnowiec, near Jasło (Jasło-Sanok Depression). Acta Palaeobotanica 27: 43-65. Harmata, К. 1995a. A Late Glacial and Early Holocene Profile from Jasło and Recapitulation of the Stadies of the Vegetational History of Jasło-Sanok Depression in the last 13000 Years. Acta Palaeobotanica 35(1): 15-45. Harmata, K. 1995b. Traces of Human Impact Reflected in Pollen Diagrams from Tarnowiec mire near Jasło (Jasło-Sanok Depression), SE Poland. Vegetation History and Archaeobotanty 4: 235243. Harmata, К. 2008. Przekształcenia środowiska przyrodniczego pod wpływem działalności człow ieka na przełomie IV i III tysiąclecia BC w świetle badań palinologicznych w Tarnowcu w dolinie Jasiołki. In J. Machnik (eds.), Archeologia i środowisko naturalne Beskidu Niskiego w Karpatach, część II. Kurimská Brázda: 379-384. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Harmata, К. and Kalinowicz, N. 2001. Ślady działalności człowieka w diagramach pyłkowych z dorzecza górnego Dniestru. In J. Gancarski (eds.), Neolit i początki epoki brązu w Karpatach polskich. Materiały z sesji naukowej. Krosno, 14-15 grudnia 2000 r.: 229-240. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. 139 Harmata, K., Kalinovyč, N. 2006. Phases of settlement in the pollen diagrams. In K. Harmata, J. Machnik, L. Starkel (eds.). Environment and man at the Carpathian Foreland in the upper Dnister catchment from Neolithic to Early Medieval Period: 70-77. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Harmata, К., Kalinovyč, N„ Budek, A., Starkel, L., Jacyšyn, A. 2006. Environmental changes during the Holocene. In K. Harmata, J. Machnik, L. Starkel (eds.), Environment and man at the Car pathian Foreland in the Upper Dnister catchmentfrom Neolithic to Early Medieval Period: 66-91. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Harmata, K., Kalinovyč, N., Budek, A., Starkel, L., Veličkevič, F. 2006. Mire and the Dnister Valley near Majnyč. In K. Harmata, J. Machnik, L. Starkel (eds.), Environment and man at the Car pathian Foreland in the upper Dnister catchment from Neolithic to Early Medieval Period: 32-43. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Hassan, E A. (ed.) 2002, Droughts, Food and Culture. Ecological Change and Food Security in Arfica’s Later Prehistory. New York, Boston, Dordrecht, London, Moscow, Kluwer Aca demic Publishers. Henkiel, A. 1997. Mikroregiony geograficzne Bieszczadów polskich. Annales UMCS, sec.B: 52(9): 133-145. Hensel Z., Pawlicka E. 2017. Analiza chemiczna zabytków miedzianych kultury ceramiki sznurowej i domniemanej mierzanowickiej ze Szczytnej na stanowiskach 5 i 6, pow. Jarosław. In P. Jarosz, J. Machnik (eds.) Nekropolie ludności kultury ceramiki sznurowej z III tysiąclecia przed Chr. W Szczytnej na Wysoczyźnie Kańczuckiej: 221-225, Rzeszów, Oficyna Wydawnicza Zimowit. Hess, Μ. 1965. Piętra klimatyczne w Polskich Karpatach Zachodnich. Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne 11, Kraków. Heyd, V. 2004. Überregionale Verbindungen der süddeutschen Glockerbecherkulturanhand der Siedlungen. In V. Heyd, L. Hosty, L. Kreiner (eds.), Siedlungen der Glockerbecherkultur in Süd deutschland und Mitteleuropa. Arbeiten zur Archäologie Süddeutschlands 17: 181-202. Heyd, V, Winterholler, B., Böhm, K., Pernicka, E. 2005. Mobilität, Strontiumisotopie und Sub sistenz in der süddeutschen Glockenbecherkultur. Bericht der Bayerischen Bodendenkmalp flege 43: 109-135. Ilyashuk, E. A., Koinig, K. A., Hediri, O., Ilyashuk, B. P., Psenner, R. 2011. Holocene temperature variations at a high-altitude site in the Eastern Alps: a chironomid record from Schwarzee ob Solden, Austria. Quaternary Science Reviews 30: 176-191. Issar, A. S. 2003. Climate Changes during the Holocene and their Impact on Hydrological Systems. Cam bridge, Cambridge University Press. Iversen, J. 1941. Landnam i Danmarks Stenalder: En pollenanalytisk Undersøgelse over det før ste Landbrugs Indvirkning paa Vegetationsudviklingen (Dansk tekst 7-59, Engl, text 60-65). Danmarks Geologiske Undersøgelse 2(66): 1-68. Ivy-Ochs, S., Kerschner, H„ Maisch, Μ., Christl, Μ., Kubik, P. W, Schlüchter, Ch. 2009. Latest Pleistocene and Holocene glacier variations in the European Alps. Quaternary Science Re views 28: 2137-2149. Jalut, G., Dedoubat, J. J., Fontugne, Μ., Otto, T. 2009. Holocene circum-Mediterranean vegetation changes: Climate forcing and human impact. Quaternary International 200: 4-18. Jalut, G., Esteban Amat, A., Bonnet, L., Gauquelin, T., Fontugne, Μ. 2000. Holocene climatic changes in the Western Mediterranean from south-east France to south-east Spain. Palaeoge ography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 160: 255-290. Jalut G., Esteban Amat, A., Riera i Mora ,S., Fontugne, Μ., Mook, R., Bonnet, L., Gauquelin, T. 1997. Holocene climatic changes in the western Mediterranean: installation of the Mediterra nean climate. Comptes Rendus de l’Académie des Sciences, Paris. Earth and Planetary Sciences 325: 327-334. 140 Jarosz P., Machnik J. (eds.). 2017. Nekropolie ludności kultury ceramiki sznurowej z III tysiąclecia przed Chr. W Szczytnej na Wysoczyźnie Kańczuckiej, Rzeszów. Oficyna Wydawnicza Zimowit. Jarosz, P., Machnik, J., Mačalová, H., Włodarczak, P. 2008. Wyniki archeologicznych badań wyko paliskowych kurhanu nr 3 w Hankovcach, stanowisko 1, okr. Bardejov. In J. Machnik (eds.), Archeologia i środowisko naturalne Beskidu Niskiego w Karpatach. Część II. Kurimská Brázda: 265-291. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Jarosz P., Machnik J., Szczepanek A. 2019. Nekropolie ludności kultury ceramiki sznurowej z III tysiąc lecia przed Chr. Mirocinie na Wysoczyźnie Kańczuckiej, Rzeszów. Oficyna Wydawnicza Zimowit. Jarosz, P., Włodarczak, P. 2007. Chronologia bezwzględna kultury ceramiki sznurowej w Polsce południowo-wschodniej i na Ukrainie. Przegląd Archeologiczny 55: 71-108. Jastrzębski, S. 1991. The settlement of the Funnel Beaker Culture at Gródek Nadbużny, the Zamość district site 1C ֊ brief characteristics. In D. Jankowska (ed.), Die Trichterbecherkultur. Neue Forschungen und Hypothesen II: 189-196, Poznań, Instytut Prahistorii im. Adama Mickie wicza. Jochimsen, M. 1986. Zum Problem des Pollenfluges in den Hochalpen. Disseratationes Botaniceae 90. Berlin-Stuttgart. Joerin, U. E., Stocker, T. E, Schlüchter, Ch. 2006. Multicentury glacer fluctuations in the Swiss Alps during the Holocene. The Holocene 16, 2006: 697-704. Jong de, H. N., Foster, G. L, Heyd, V., Pike, A. E. G. 2010. Further isotopic studies on the Eulau multiple graves using laser ablation ICP-MS. Tagungen des Landdesnuseums für Virgeschichte Halle 4: 125-131. Kaczanowska, M. 1985. Rohstoffe, Technik un Typologie der neolithischen Reuersteinindustrien im Nordteil des Flussgebietes der Mitteldonau. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Kaczanowska Μ., Godłowska Μ. 2009. Contacts between the eastern and western linear cultures in south-eastern Poland. In J. K. Kozłowski (ed.), Interactions between different models ofneolithization north of the Central European agro-ecological barrier. Prace Komisji Prehistorii Karpat PAU, vol. V: 137-149. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Kaczanowska Μ., Lech J. 1977. The flint industry of Danubian communities north of the Carpathi ans. Acta Archaeologica Carpathica 17: 5-28. Kadrów, S. 1988. Albigowa, gm. Łańcut, woj. rzeszowskie, stanowisko 38. Informator Archeologiczny. Badania 1987 r.: 19. Kadrów, S. 1990. Osada neolityczna na stan, nr 16 w Rzeszowie na osiedlu Piastów. Sprawozdania Archeologiczne 41: 9-76. Kadrów, S. 1991. Iwanowice, stanowisko Babia Góra. Cz. 1. Rozwój przestrzenny osady z wczesnego okresu epoki brązu. Kraków. Instytut Historii Kultury Materialnej PAN. Kadrów, S. 1992. Osada kultury lubelsko-wołyńskiej ze stan. 35 w Kosinie, gm. loco, woj. rzeszow skie. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego za lata 1985-1990՛. 141150. Kadrów, S. 2001. Radicarbon dates calibration of the palynological profile from the Mount Cergowa site by means of the wiggle matching analysis. In J. Machnik (ed.), Archaeology and Natural Background of the Lower Beskid Mountains, Carpathians: 188-190. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Kadrów, S. 2016. Exchange of people, ideas and things between Cucuteni-Trypillian complex and areas of south-eastern Poland. In C. Preoteasa, C.-D. Nicola (eds.) Cucuteni culture within the European Neo-Eneolithic context: 649-677, Piatra Neamț, Complexul Muzeal Județean Neamț. Kempiński, A. Μ. 1993. Słownik mitologii ludów europejskich. Poznań. Kantor Wydawniczy SAWW. Kempisty, A. 1978. Schyłek neolitu i początek epoki brązu na Wyżynie Małopolskiej w świetle badań nad kopcami. Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. 141 Kilian, L. 1955. Haffküstenkultur und Ursprung der Balten. Bonn. Dr. Rudolf Habelt GmbH. Klimek, K., Łanczont, Μ. 1998. Zapis relacji prahistoryczny człowiek-środowisko w aluwiach Sanu na przedpolu Karpat. In K. Klimek, K. Kocel (eds.),Materiały sympozjum Rola człowieka pre historycznego w przemianach środowiska przyrodniczego: 7-9. Sosnowiec, Uniwersytet Śląski. Klimek, K., Łanczont, Μ., Bałaga, K. 1997. Póżnowistuliańskie i holoceńskie wypełnienia paleomeandru w dolinie Sanu koło Stubna. In Μ. Łanczont (ed.), Seminarium terenowe Glacjał i peryglacjał Kotliny Sandomierskiej i Przedgórza Karpat w okolicy Przemyśla. Krasiczyn, 22-24 września 1997: 60-71. Lublin, Wydawnictwo UMCS. Klofleisch, F. 1883. Vorgeschichtliche Altertümer der Provinz Sachsen und angrenzender Gebiet. Halle. Hendel. Kobal, J. 1997. Skarby brązowe zakarpacia (Ukraina) - problem interpretacji. In W. Blajer (ed.) Beiträge zur Deutung der bronzezeitlichen Hort- und Grabfunde in Mitteleuropa. Materialien der archäologischen Konferenz „Bronzen und Menschen an der Schwelle der Urnenfelderzeit im ösrlichen Mitteleuropa“, Krakow, 05-08.02.1996: 109-141. Krakow, Oficyna Cracovia. Kokowski, A. 1989. Południowa część osady kultury pucharów lejkowatych na stanowisku 1C w gródku nad Bugiem, woj. zamojskie (Badania 1984-1986), Sprawozdania Archeologiczne 40, 9-30. Kołaczek, P. 2007. Late Glacial and Holocene vegetation changes in the western part of Rzeszów foothils (Sandomierz Basin) based on thed pollen diagram from Krasne near Rzeszów. Acta Palaeobotanica 47(2): 455-467. Kołaczek, P. 2010.The development of Late Glacial and Holocene vegetation and human impact near Grodzisko Nowe in the Lower San Valley (Sandomierz Basin, south-eastern Poland). Acta Palaeobotanica 50(2): 101-117. Komornicki, T., Gerlach, T., Zasoński, S., Oleksynowa, K. 1990. Gleby w otoczeniu kurhanów ne olitycznych w Bierówce koło Jasła oraz gleby w kurhanie „B”. Acta Archaeologica Carpathica 28: 125-142. Kondracki, J. 1978. Geografia fizyczna Polski, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Konopka, T., Woźniak, K. 2013. Sądowo-lekarska analiza obrażeń na czaszkach z grobu 523. In Μ. Μ. Przybyła, A. Szczepanek, P. Włodarczak (eds.) Koszyce, stanowisko 3. Przemoc i rytuał u schyłku neolitu: 93-107. Kraków-Pękowice. Stowarzyszenie Archeologów Terenowych Stater, Wydawnictwo i Pracownia Archeologiczna Profil-Archeo. Kopacz, J. 1976. Wstępna charakterystyka technologiczno-typologiczna wczesnobrązowego prze mysłu krzemiennego z Iwanowic, woj. Kraków. Archeologia Polski 21(1): 85-107. Kopacz, J. 1990. Chpped stone Industries in North-Western Peripheries of Early Bronze Age (EBA) Carpathian Civilization Zone. Godišnjak 28/26: 197-208. Kopacz, J. 2001. Początki epoki brązu w strefie karpackiej w świetle materiałów kamiennych. Kraków, Instytut Archeologii I Etnologii PAN. Kopacz, J. 2011. Krummesser - Périphéries des industries lithique tailées. Acta Archaeologica Car pathica 46: 61-82. Kopacz, J., Valde-Nowak, P. 1987a. Episznurowy przykarpacki krąg kulturowy w świetle materiałów kamiennych. Archeologia Polski 32(1): 55-92. Kopacz, J., Valde-Nowak, P. 1987b. Ері-Corded Near-Carpathian Cultural Circle in the Light of Stone Material. Archaeologia Interregionalis 7: 83-210. Kopacz, J., Valde-Nowak, P. 1987c. Episznurowy przykarpacki krąg kulturowy w świetle materiałów kamiennych. Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Naukowych PAN 31: 3-4. Koperowa, W. 1970. Późnoglacjalna i holoceńska historia roślinności wschodniej części Dołów Jasielsko-Sanockich. Acta Palaeobotanica 11: 3-42. Kossina, G. 1928. Ursprung und Ausbereitung der Germanen in vor- ungfrühgeschichtlicher Zeit. Leip zig. Verlag von Curt Kabitzsch. 142 Koško, A. 1979. Rozwój kulturowy społezeństw Kujaw w okresach schyłkowego neolitu i wczesnej epoki brązu. Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Kosko, A. 1981. Udziałpołudniowo-wschodnioeuropejskich wzorców kulturowych w rozwoju niżowych społeczeństw kultury pucharów lejkowatych. Grupa mątewska. Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Kozłowski, J. K. 1974. Über die Untersuchungen der Östlichen Peripherien den Linien-Bandkeramik-Kultur. Acta Archaeologica Carpathica 14: 5-56. Kremenetski, K.V. 2003. Steppe and forest-steppe belt of Eurasia: Holocene environmental history. In Μ. Levin, C. Renfrew, K. Boyle (eds.) Prehistoric steppe adaptation and the horse, McDonald Institutefor Archaeological Research: 11-27. Cambridge, Cambridge University Press. Kristiansen, K., Larsson, T. B. 2003. The rise of Bronze Age society. Trevels, Transmissions and Trans formations. Cambridge, Cambridge University Press. Król, D., Rogoziński, ƒ., Rybicka, M. 2012. Tomb of Funnel Beaker Culture on Site 7 in Skołoszów, Radymno Commune, Podkarpackie Voivodship. In Μ. Furholdt, Μ. Hinz, D. Mischka (eds.), Monumentality, Landscapes and the Temporal Perspective, Proceedings of the International Work shop “Socio-Environmental Dynamics over the Last 12000 Years. The Creation ofLandscapes: 205214. Bonn, Dr. Rudolf Habelt GmbH. Król, D., Rogoziński, J., Rybicka Μ. 2014. Cmentarzysko kultury pucharów lejkowatych e Skołoszowie, sta. 7, woj. podkarpackie. In Μ. Rybicka (ed.) Wschodnie pgranicze grupu połud niowo-wschodniej kultury pucharów lejkowatych: 13-37. Rzeszów, Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego-Instytut Archeologii UR. Kruk, J. 1973. Studia osadnicze nad neolitem wyżyn lessowych. Wrocław, Ossolineum. Kruk, J. 1980. Gospodarka w Polsce południowo-wschodniej w V-Ш tysiącleciu p.n.e. Wrocław, Os solineum. Kruk, J. 1994. Botanika w badaniach nad dawnymi społecznościami ludzkimi. In K. Wasylikowa (ed.), Warsztaty Archeobotaniczne. Igołomia 1990-1991-1992-1993. Polish Botanical Sudies. Guidebook series 11: 9-16. Kruk, J. 2008. Wzory przeszłości. Studia nad neolitem środkowym i późnym. Kraków, Instytut Arche ologii i Etnologii PAN. Kruk, J., Alexandrowicz, S. W., Milisauskas, S., Śnieszko, Z. 1996. Osadnictwo i zmiany środow iska naturalnego wyżyn lessowych. Studium archeologiczne i paleogeograficzne nad neolitem w dorzeczu Nidzicy. Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Kruk, J„ Milisauskas, S. 1982. A multiple neolithic burial at Bronocice, Poland. Germania 60, 211216. Kruk, J., Milisauskas, S. 1999. Rozkwit i upadek społeczeństw rolniczych neolitu. Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Krzak, Z. 1970. Cmentarzysko kultury złockiej „Nad Wawrem” w Złotej. Wrocław, Ossolineum. Krzak, Z. 1976. Złota Culture. Wrocław, Ossolineum. Krzak, Z. 1980. Geneza i chronologia kultury cerami sznurowej w Europie. Wrocław, Ossolineum. Kubatzki, C. 2010. Climate changes over the past millennia. In D. Gronenborn, J. Petrasch (eds.), The Spread of the Neolithic to Central Europe: 39-44. Mainz, Römisch-Germanisches Zentral museum. Kucharzyk, S. 2004. Zmiany przebiegu górnej granicy lasu w paśmie Szorokiego Wierchu w Bieszczadzkim Parku Narodowym. Roczniki Bieszczadzkie 12: 81-102. Kucharzyk, S. 2005. Wpływ ekspozycji i wysokości n.p.m. na dynamikę drzewostanów w strefie górnej granicy lasu w Bieszczadzkim Parku Narodowym. Roczniki Biaszczadzkie 13: 173-202. Kucharzyk, S., Augustyn, Μ. 2010. Trwałość polan reglowych w Bieszczadzkim Parku Narodowym. Roczniki Bieszczadzkie 18: 45-58. 143 Kucharzyk, S., Augustyn, M. 2012. Górna granica lasu na terenie wsi Ustrzyki górne I Wołosate w Końcu XVIII wieku. Roczniki Bieszczadzkie 20: 15-27. Kukulak, J. 2000. Origin of laminated sediments in alluvium of upper San valley in the Bieszczady Mountains, Eastern Carpathians. Geochronometria 18: 47-52. Kukulak, J. 2003. Impact of medieval agriculture on the alluvium in the San river headwaters (pol ish Eastern Carpathians). Catena 51: 255-266. Kukulak, J. 2004. Zapis skutków osadnictwa I gospodarki rolnej w osadach rzeki górskiej (na przykładzie aluwiów dorzecza górnego Sanu w Bieszczadach Wysokich. Wydawnictwo Nau kowe Akademii Pedagogicznej, Kraków, Prace Monohgraficzne 381: 1-125. Kukulak, J. 2007. Zapis początków kolonizacji Bieszczadów w osadach górnego Sanu. In ƒ. Gancar ski (ed.). Późne średniowiecze w Karpatach Polskich·. 107-121. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Kulczycka-Leciejewiczowa, A. 1979. Pierwsze społeczeństwa rolnicze na ziemiach polskich. Kul tury kręgu naddunajskiego. In W. Hensel (ed.), Prahistoria Ziem Polskich, vol. 2. Neolit·. 19-164. Wrocław, Ossolineum. Kutschera, W, Müller, W. 2003. „Isotope language” of the Alpine Iceman investigated with AMS and MS. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research В 204: 705-719. Lamentowicz, Μ., Jęśko, Μ., Miotk-Szpiganowicz, G., Goslar, T. 2010. Paleohydrografia torfowiska bałtyckiego Stążki (Pojezierze Kaszubskie) w okresie 5300 BC - 950 AD - rozwój torfowiska i zmiany klimatyczne. Studia Limnologica et Telmatologica 4: 13-27. Lasek, J., Dąbek, N., Jaśkowiec, B., Mocior, E., Реек, В., Plenzler, J., Płaczkowska, E., Rzońca, B., Si wek, J., Wójcik, S. 2012. Źródła w Bieszczadach Wysokich. Roczniki Bieszczadzkie 20: 254-267. Lee, E. J., Renneberg, R., Harder, Μ., Krause-, В., Rinne, Ch., Müller, J., Nebel, A., Wurmb-Schwark, von N. 2014. Collective burials among agro-pastoral societies in later Neolithic Germany: per spectives from ancient DANN. Journal ofArchaeological Science 51: 174-180. Lemercier, O., Cauliez, ƒ., Furestier, R., Gilabert, Ch., Lazard, N., Pellissier, Μ., Provenzano, N., Müller, A., Convertini, E, Bouville, C. 2004. Le site néolithique final de La Fare (Forcalquier, Alpes-de-Haute-Provence). Résultats 1995-1999 et révision chronoculturelie. 5e rencontres méridionales de Préhistoire du Sud-Ouest, Supplément 9: 445-455. Libera, J., Zakościelna, A. 2006. Inwentarze krzemienne z grobów grupy południowo-wschodniej kultury pucharów lejkowatych. In J. Libera, K. Tunia (eds.) Idea megalityczna w obrządku po grzebowym kultury pucharów lejkowatych: 135-169. Lublin-Kraków. Linderhorm, A., Kilinç, G. Μ. Szczepanek, A., Włodarczak, P., Jarosz, P., Belka, Z., Dopieralska, ƒ., Werens, K., Górski, J., Mazurek, Μ., Hozer, Μ., Rybicka, Μ., Ostrowski, Μ., Bagińska, J., Koman, W, Rodriguez-Varela, R., Storå, J., Götherström, A., Krzewińska, M. 2020. Corded Ware cultural complexity uncovered usin genomic and isotopic analysis from south-eastern Poland. Scietific Report 10, 6885 (2020). https://doi.org/10.1038/s41598-02063138-w. Lajczak, A. 2010. Uproszczona mapa hydrograficzna w skali 1: 50000. In Plan ochrony BdPN. Operat ochrony przyrody nieożywionej. Warunki wodne. Kraków, Krameko. Łanczont, Μ., Nogaj-Chachaj, J., Klimek, K. 2000. Komunikat o postępie prac w realizacji pro gramu badawczego pt. Przemiany środowiska przyrodniczego dorzecza Mleczki wschodniej (Wysoczyzna Kańczucka) w rejonie Cieszacina Wielkiego w ramach programu badawczego „Trakt” Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Rocznik Przemyski 36(1): 113-118. Łanczont, Μ., Nogaj-Chachaj, J., Klimek, K. 2001. Potencjał środowiska naturalnego przykarpackiej wysoczyzny lessowej dla osadnictwa neolitycznego. In J. Gancarski (ed.), Neolit i początki epoki brązu w Karpatach polskich. Materiały z sesji naukowej. Krosno, 14-15 grudnia 2000 r.: 173-199. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. 144 Łanczont, Μ., Nogaj-Chachaj, J., Klimek, K., Poręba, A., Żogała, B., Komar, Μ., Zuberek, W. 2004. Wybrane problemy badań starożytnych kurhanów z okolic Jarosławia (Wysoczyzna Kańczucka). Rocznik Przemyski 40(2): 7-15. Łanczont, Μ., Nogaj-Chachaj, J., Racka, Μ., Fabiańska, Μ., Bzowska, G. 2007. Geochemiczne bada nia kurhanu I w Cieszacinie Wielkim. Rocznik Przemyski 43(2): 11-20. Łapott, J. 1987. Tajne związki. In Z. Staszczak (ed.) Słownik etnologiczny. Terminy ogólne: 344-346. Warszawa-Poznań, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Machnik, J. 1964. Groby kultury ceramiki sznurowej w Książnicach Wielkich, pow. Kazimierza Wielka. In S. Nosek (ed.) Studia i materiały do badań nad neolitem Małopolski: 339-372. Wrocław, Ossolineum. Machnik, J. 1966. Studia nad kulturą ceramiki sznurowej w Małopolsce. Wrocław, Ossolineum. Machnik, J. 1973. Ze studiów nad związkami Kaukazu z obszarami karpackimi w początkach epoki brązu. Acta Archaeologica Carpathica 18:127-165. Machnik, J. 1994. Najstarsi Rolnicy i pasterze w Karpatach w świetle archeologicznych badań Pol sko-Słowackich i Polsko-Ukraińskich. Rocznik Przemyski 29/30(1): 3-10. Machnik, J. 1979. Krąg kultury ceramiki sznurowej. In W. Hensel, T, Wiślański (eds.), Prahistoria Ziem Polskich, vol. 2: 337-411. Wrocław, Ossolineum. Machnik, J. 1998a. Uwagi o najstarszym osadnictwie pasterskiej ludności kultury ceramiki sznurowej (III tysiąclecie przed, Chr.) w strefie karpackiej. In J. Gancarski (ed.), Pradzieje Podkarpacia, vol. 2: 99-120. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Machnik, ƒ. 1998b. Stan i perspektywy badań kultury ceramiki sznurowej w międzyrzeczu górnej Wisły, Bugu i Dniestru. Sprawozdania Archeologiczne 50:13-29. Machnik, J. 2001. Kultura ceramiki sznurowej w strefie karpackiej (stan i perspektywy badawcze. In J. Gancarski (ed.), Neolit i początki epoki brązu w Karpatach polskich. Materiały z sesji naukowej. Krosno, 14-15 grudnia 2000 r: 115-137. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Machnik, J. 2004. Pasterstwo u społeczeństw kultury ceramiki sznurowej w dorzeczu górnej Wisły, górnego Bugu i Dniestru. In A. Kosko, Μ. Szmyt (eds.), Nomadyzm a pastoralizm w międzyrzeczu Wisły i Dniepru: 137-143. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie. Machnik, J. 2009. Short and long-distance pastoral journeys along ancien upland routes in Euro pean in 3rd millennium BC. In A. Kosko, V. Klochko (eds.), Routes between the seas: Baltic— uh-Pontfrom 3rd to the middle of 1st millennium BC. Baltic-Pontic Studies 14: 214-222. Poznań, Adam Mickiewicz University. Machnik, J. 2011a. Znaczenie archeologicznych badań ratowniczych na trasie planowanej budowy autostrady A4 na odcinku Przeworsk-Radymno dla znajomości problematyki schyłku neolitu i początków epoki brązy. In S. Czopek (ed.), Autostradą w przeszłość. Katalog wystawy: 61-78. Rzeszów, Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego. Machnik, J. 2011b. Dalekie i bliskie wędrówki pasterskie na starożytnych szlakach europejskich w III tyś. BC. In Μ. Ignaczak, A. Kosko, Μ. Szmyt (eds.), Pomiędzy Bałtykiem a Morzem Czarnym. Szlaki Międzymorza IV-I tys. przed Chr.: 223-230, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie. Machnik, J., Bagińska, ƒ., Koman, Libera, J., Gluza, L. 2009. Neolityczne kurhany na Grzędzie Sokolskiej w świetle badań archeologicznych w latach 1988-2006. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Machnik, J„ Mačalová, H., Tunia, Jarosz, P., Włodarczak P. 2008a. Kurhan nr 2 kultury ceramiki sznurowej w miejscowości Hankovce okr. Bardejov, stanowisko 1. In J. Machnik (ed.), Archeo logia i środowisko naturalne Beskidu Niskiego w Karpatach. Część II. Kurimská Brázda: 193-291. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Machnik, J„ Mačalová, H„ Tunia, K„ Jarosz, P. 2008b. Kurhan nr 34 kultury ceramiki sznurowej w miejscowości Hankowce, okr. Bardejov, stanowisko 1. In J. Machnik (ed.). Archeologia i śro- 145 dowisko naturalne Beskidu Niskiego w Karpatach. Część II. Kurimská Brázda·. 157-186. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Machnik, J., Pawliw, D. and Petehyrycz, W. 2011. Prahistoryczne kurhany (III tys. Przed Chr.) we wsi Haji Niżni koło Drohobycza w prawym dorzeczu górnego Dniestru. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Machnik, J., Pilch, A. 1997. Zaskakujące odkrycie zabytków kultury środkowodnieprzańskiej w Młodowie-Zakąciu koło Lubaczowa, w woj. Przemyskim. Sprawozdania Archeologiczne 49: 143-170. Machnik, J., Sosnowska, E. 1999. Badania archeologiczne na kurhanie 2/98 w Średniej, gm. Krzy wcza. Rocznik Przemyski 35(2): 19-40. Madeja, J. 2001. Historia lokalnej szaty roślinnej w okolicy Wolicy Ługowej koło Sędziszowa Małopolskiego. In J. Gancarski (ed.). Neolit i początki epoki brązu w Karpatach polskich. Mate riały z sesji naukowej. Krosno, 14-15 grudnia 2000 r: 201-205. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Madyda-Legutko, R. 1995. Zróżnicowanie kulturowe polskiej strefy beskidzkiej w okresie lateńskim i rzymskim. Katalog stanowisk. Kraków, Uniwersytet Jagielloński. Madyda-Legutko, R. 1996 Zróżnicowanie kulturowe polskiej strefy beskidzkiej w okresie lateńskim i rzymskim. Kraków, Uniwersytet Jagielloński. Magny, Μ. 1993. Solar influences on Holocene Climatic changes illustrated by correlations between past lake-level fluctuations and atmospheric I4C record. Quaternary Research 40: 1-9. Magny, Μ. 2004. Holocene climate variability as reflected by mid-European lake-level fluctua tions and its probable impact on prehistoric human settlements. Quaternary International 114: 65-79. Magny, Μ., Hass, J. N. 2004. A major widespread climatic change around 5300 cal. yr BP at the time of the Alpine Iceman, Journal of Quaternary Science 15: 423-430. Magny, Μ., Leuzinger, U., Bortemschlagerm, S., Hass, J. N. 2006. Trripatrite climate reversal in Central Europe 5600-5300 years ago. Quaternary Research 65: 3-19. Maj, Z., Pelisiak, A. 2014. Najstarsze ślady aktywności człowieka w polskich Bieszczadach Wysokich (Dolina Wetliny i jej otoczenie). Bieszczady odnalezione 2: 9-16. Makarowicz, P. 2011. Geneza kurhanów w trzcinieckim kręgu kulturowym. In H. Kowalewska-Marszałek, P. Włodarczak (eds.) Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e.: 139-160. Kraków-Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Archeologii UW Malicki, A. 1971. Podział fizjograficzny górnego i środkowego dorzecza Sanu. Biuletyn Lubelskiego Towarzystwa Naukowego sec. D, 12: 37-42. Mallory, J. P. 1977. The chronology of the early Kurgan tradition (Part two). Journal of Indo-Euro pean Studies 5(4): 339-368. Mallory, J. P. 1989. In search of the Indo-Europeans: language, archaeology and myth. London, Thames Hudson. Maimer, M. P. 1^62. Jungneolithische Studien. Lund-Bonn, Dr. Rudolf Habelt GmbH. Mamakowa, K. 1962. Roślinność Kotliny Sandomierskiej w późnym glacjale i holocenie. Acta Palaeobotanica 3(2): 1-47. Mamakowa, K., Starkei, L. 1977. Stratigraphy of the Eo- and Mesoholocene alluvia in Podgrodzie upon Wisłoka River. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 11: 101-110. Mapa, 2013. Galicja na józefińskiej mapie topograficznej 1779-1783. Vol 4 і 5. Kraków, Wydawnictwo Antykwa. Margielewski, W., Krąpiec, Μ., Valde-Nowak, P., Zernitskaya, V. 2010. A Neolithic yew bow in the Polish Carpathians. Evidence of the impact of human activity on mountaimous palaeoenvi ronment from the Kamiennin landslide peat bog. Catena 80: 141-153. 146 Mason, P., Andric, M. 2009. Neolithic/Eneolithic settlement patterns and Holocene environment changes in Bela Krajina (south-eastern Slovenia). Documenta Praehistorica 36: 327-335. Mayewski, P. A., Rohling, W. E., Stager, J. C., Karlèn, W., Maasch, К. A., Meeker, L. D„ Mayerson, E. A., Gasse, E, van Kreveld, S., Holmgren, K., Lee-Thomp, J., Rosqvist, G., Rack, E, Staubwasser, Μ., Schneider, R., Steig, E. J. 2004. Holocene climate variability. Quaternary Research 62:243-255. Meiggs, D. C. 2007. Visualizing the Seasonal Round: A theoretical Experiment with Strontium Iso tope Profiles in Ovicaprine Teeth. Anthropozoologica 42(2): 107-127. Meyer, C., Ganslmeier, R., Dresely, V., Alt, K. W. 2012. New approaches to the reconstruction of kinship and social structure based on bioarchaeological analysis of Neolithic multiple and col lective graves, [w:] J. Kolář and F. Trampota (red.) Theoretical and methodological considerations in Central European Neolithic archaeology (= British Archaeological Reports, International se ries 2325): 11-23. Oxford, Archaeopress. Michalik, S., Szary, A. 1995. Zróżnicowanie fitosocjologiczne lasów bukowych q Bieszczadzkim Parku Narodowym. Roczniki Bieszczadzkie 4: 67-84. Michna, E„ Paczos, S. 1972. Zarys klimatu Bieszczadów Zachodnich. Wrocław, Ossolineum. Milisauskas, S., Kruk, J. 1989. Economy, Migration, Settlement Organization, and Warfare During the Late Neolithic in Souteastern Poland. Germania 67: 77 - 96. Milisauskas, S„ J. Kruk, J. 2011a. Middle Neolithic/Early Copper Age, Continuitu, Diversity and Greater Complexity, 5500/5000-3500 BC. In S. Milisauskas (ed.), European Prehistory. A Sur vey: 223-292. New York-Dordrecht-Heildelberg-London, Springer. Milisauskas, S., Kruk, J. 2011b. Late Neolithic/Late Copper Age 3500-2200 BC. In S. Milisauskas (ed.), European Prehistory. A Survey: 293-325. New York-Dordrecht-Heildelberg-London 2011, Springer. Mitura, P. 2006. Materiały kultury ceramiki wstęgowej rytej i kultury pucharów lejkowatych ze stanowiska 55 w Rzeszowie. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicz nego 27: 65-88. Mitura, R, Zych, R. 1999. Sprawozdanie z badan stanowiska 20 w Olchowej, gm. Iwierzyce, woj. podkarpackie w 1999 roku. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 20: 261-276. Mlekuž, D. 2005. The ethnography of the Cyclops: Neolithic pastoralists in the eastern Adriatic. Documenta Praehistorica 32: 15-51. Mlekuž, D. 2009. The materiality of dung: the manipulation of dung in Neolithic Mediterranean caves. Docymenta Praehistorica 36: 219-225. Mocci, E, Palet-Martinez, J., Segard, Μ., Tzortzis, S., Walsh, K. 2006. Peuplement, pastoralisme et models d’exploitation de la moyenne et haute montagne depuis la Préhistoire dans le Parc na tional des Ecrins (vallées du haut Champsaur et de Freissiniéres, Hautes-Alpes). In F. Verdin, A. Bouet (eds.) Territoires et paysages de l’âge du Fer au Moyen Åge, Mélanges offerts à Philippe Leveau: 197-212. Bordeaux, Presses universitaires de Bordeaux. Montgomery, J., Budd, P., Evans, J. 2000. Reconstructing the Lifetime Movements of Ancient People: a Neolithic Case Study from Southern England. European Journal ofArchaeology 3(3): 370-385. Moskwa, К. 1963. Badania wykopaliskowe w Albigowej powiat Łańcut (neolit i kultura łużycka). Sprawozdanie Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego za rok 1963:14-15. Muzyczuk, A. 2003. Ślady produkcji brązowniczej w Hłomczy, pow. Sanok. In ƒ. Gancarski (ed.), Epoka brązu i wczesna epoka żelaza w Karpatach Polskich: 339-359. Krosno, Muzeum Podkar packie w Krośnie. Muzyczuk, A., Pohorska-Kleja, E. 1996. Wyniki badań wykopaliskowych w Hłomczy, gm. Sanok, woj. Krosno w 1995 roku. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 17: 65-83. 147 Muller, W., Fricke, H., Halliday, A. N., McCulloch, M. T., Wartho, J. A. 2003. Origin and migration of the Alpine Iceman. Science 302: 862-866. Müller, J., Seregély, T., Becker, C., Christensen, A.-M., Fuck, Μ., Kroll, H., Mischka, D., Schüssler U. 2009. A revision of Corded Ware settlement pattern - new results from the central european low mountain range. Proceedings of the Prehistoric Society 7: 125-142. Müller-Scheeßel, N., Hofmann, R., Müller, J., Rassmann, К. 2010. The socio-political develop ment oft he Late Neolithic settlement of Okoliste/Bosnia-Hercegowina: devolution of trans humance? In J. Müller (ed.) Landscape and human development: the contribution of European archaeology: 181-191, Bonn, Dr. Rudolf Habelt GmbH. Negendank, ƒ. F. W. 2004. The Holocene: Considerations with rergard to its climate and climate archives. In H. Fischer, T. Kumke, G. Lohmann, G. Flösser, H. Miller, H. von Stroch, J. F. K. Negendand (eds.), The Climate in Historical Times. Towards a Synthesis of Holocene Data and Climate Models:l-12. Berlin, Springer-Verlag Berlin Heidelberg. Neústupný, E. 1965. Hrob z Tušimic a některé problemy kultur ze šňůrovou keramikou. Památky archeologické 56: 392-456. Nogaj-Chachaj, J„ Lanczont, Μ., Klimek, К. 1999. Człowiek a środowisko doliny Sanu na przed polu Karpat w pradziejach i w czasach historycznych (do wczesnego średniowiecza). Rocznik Przemyski 35(2): 3-18. Nourelbait, Μ., Rhoujjati, A., Benkaddour, A., Carré, Μ., Eynaud, E, Martine,z P., Cheddadi, R. 2015. Climate changes since the mid-Holocene in the Middle Atlas, Morocco. Climate of the Past Discussions 11: 4097-4121. Nowosad, Μ. 1995. Zarys klimatu Bieszczadzkiego Parku narodowego i jego otuliny w świetle do tychczasowych badań. Roczniki Bieszczadzkie 4: 163-183. Obrębska-Starklowa, B. 2003. Klimat Pogórza Karpackiego w dorzeczu Wisłoki. In J. Gancarski (ed.), Epoka brązu i wczesna epoka żelaza w Karpatach polskich: 611-620. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Oeggl, K. 2000. The diet of the Iceman. In S. Bortenschlager, K. Oeggl (eds.), The Iceman and His Natural Environment: Palaeobotanical Results: 89-115. Vienna, Springer. Oeggl, K„ Dickinson, J. H., Bortenschalger, S. 2000. Epilogue: the sereh for explanations and future development. In S. Bortenschlager, К. Oeggl (eds.), The Man in the ice, vol. 4. The Iceman and His Natural Environment: 163-166. Vienna, Springer. Oeggl, K. and Nicolussi, К. 2008. Prähistorische Besiedlung von zentralen Alpentälern in Bezung zur Klimaentwicklung. Praehistorische Zeitschrift 42: 191-217. Olędzki, Μ., 2004. Transkarpackie powiązania kulturowo-osadnicze w epoce La Tene. Zarys prob lematyki. In J. Gancarski (ed.), Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich: 123-135. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Orton, D. 2012. Herding, Settlement and Chronology in the Balkan Neolithic. European Journal of Archaeology 15(1): 5-40. Parczewski, Μ., Pelisiak, A., Szczepanek, К. 2013. Bieszczady Zachodnie w pradziejach i średnio wieczu w świetle danych archeologicznych oraz palinologicznych. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 33: 9-42. Parker Pearson, Μ., Chamberlain A., Jay, Μ., Richards, Μ., Sheridan, A., Curtis, N., Evans, J., Gibson, A., Hutchinson, Μ., Mahoney, P., Marshal, P., Montgomery, J., Needham, S„ O’Ma honey, S., Pellegrini, Μ., Wilkin, N. 2016. Beaker people in Britain: migration, mobility and diet. Antiquity 90(351), 620-637. http://journals.cambridge.org/abstract_S0003598X16000727. Pasterkiewicz, W, Pozikhovski, A., Rybicka, Μ., Verteletskyi D. 2013. Z badań nad problematyką oddziaływań kręgu badeńskiego na wschodnie rejony Wyżyny Wołyńskiej: 251-292. In A. Pozikhovsky, J. Rogoziński, Μ. Rybicka (eds.). Na pograniczu kultury pucharów lejkowatych i kultury trypolskiej: 251-292. Rzeszów, Mitel. 148 Pelisiak, A. 2003. Osadnictwo. Gospodarka. Społeczeństwo. Studia nad kulturą pucharów lejkowatych na Niżu Polskim, Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski. Pelisiak, A. 2005. Osadnictwo i gospodarka w neolicie we wschodniej części Karpat polskich. Kon frontacja informacji archeologicznych i palinologicznych. In K. Wasylikowa, Μ. Lityńska-Za jąc. A. Bieniek (eds.) Roślinne ślady człowieka. Botanical Guidebooks 28: 29-52. Pelisiak, A. 2008/2009. Late Neolithic settlement and the salt in the Carpathians. In T. Kalicki, B. S. Szmoniewski (eds.), Man and mountains: palaeogeographical ans anrchaeological perspec tives: 51-63. Kielce, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach. Pelisiak, A. 2013a. Man and mountains. Settlement and economy of Neolithic communities in the Eastern part of the Polish Carpathians. In Kadrów, P. Włodarczak (eds.), Environment and Subsistence - Forty Years After Janusz Kruk’s “Settlement Studies ...”: 225-244. Rzeszów-Bonn, Dr. Rudolf Habelt GmbH. Pelisiak, A. 2013b. Pojedyncze przedmioty kamienne a strefy aktywności osadniczej i gospodarczej w neolicie we wschodniej części Karpat Polskich. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 34: 19-33. Pelisiak, A. 2014a. Nowe znaleziska z neolitu i początków epoki brązu z polskich Bieszczadów Wysokich ֊ rejon Wetlina-Moczarne. Wiadomości Archeologiczne: 65, 212-217. Pelisiak, A. 2014b. Settlement, Economy and Climate between 3200 and 2500 BC: Late Neolithic Transformations in South-Eastern Poland. In T. L. Kienlin, P. Valde-Nowak, Μ. Korczyńska, К. Cappenberg, J. Ociepka (eds.). Settlement, communication and exchange around the Western Carpathians: 143-158. Oxford, Archaeopress. Pelisiak, A. 2014c. Interpreting the Funnel Beaker culture village in Central Poland: intra-site orga nization and the community. In A. Diachenko, F. Menotti, S.Ryzhov, K. Bunyatyan, S. Kadrów (eds.) The Cucuteni-Trypillia cultural complex and its neighbours: 235-247. Lviv-Rzeszów. Pelisiak, A. 2014 d. Z południa na północ, z północy na południe. Próba odtworzenia biegu natu ralnych, transkarpackich szlaków komunikacyjnych wczesnego neolitu na podstawie znalezisk obsydianowych. Bieszczady Odnalezione: 43-54. Pelisiak, A. 2015. Salt water springs and the exploitation of the Eastern Polish Carpathians in the Late Neolithic Period. In K. Czarniak, J. Kolenda, Μ. Markiewicz (eds.), Szkice Neolityczne: 285-300. Wrocław, Polska Akademia Nauk. Pelisiak, A. 2016a. Siliceous raw material from Bieszczady Mountains. Sources and use. Archaeologia Polona 54, 7-16. Pelisiak, A. 2016b. Nowe odkrycia w polskich Bieszczadach Wysokich. Stan i potrzeby badań. In J. Gancarski (eds.), Stan i potrzeby badań archeologicznych w Karpatach. Krosno, Muzeum Pod karpackie w Krośnie (in press). Pelisiak A. 2016c. Surowce krzemionkowe ze wschodniej części polskich Karpat i ich wykorzyst ywanie w epokach kamienia i brązu w Polsce południowo-wschodniej. Rezultaty ostatnich badań. In Μ. Kuraś (ed.) Archeologia Kotliny Sandomierskiej, vol. 2: 34-48. Stalowa Wola, Muzeum Regionalne w Stalowej Woli. Pelisiak A. 2016d. Z archeologii gór. Polskie Bieszczady Wysokie w neolicie i epoce brązu. Wybrane zagadnienia. In A. Andrzejewski (ed.) Archaeologia at Pomerania: 99-106. Łódź, Uniwersytet Łódzki. Pelisiak, A. 2016e Nowe znaleziska z neolitu i wczesnej epoki brązu z polskich Bieszczadów Wyso kich. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 37, 292-298. Pelisiak, A. 2016f. North-South and South-North. The passes in the main ridge of the East Polish Carpathians and the natural routes during the Neolithic in the light of chipped stone material. In A. Przybył, Μ. Furmanek (eds.), Stone, ceramics, bronze: different faces of raw materials in the past. Papers dedicated to Professor Włodzimierz Wojciechowski, Studia Archeologiczne 46, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego (in press). 149 Pelisiak A. 2016g. The beginnings of the mobile husbandry in the mountain periphery of south-east ern Poland. In Μ. Furholt, R. Grossmann, Μ. Szmyt (eds.), Transitional Landscapes? The 3rd Millennium BC in Europe (series: Human development in landscapes 9): 209-227. Kiel 2016. Pelisiak A. 2016h Economic and Social Changes and Climate between 3200 and 2500 BC. Late Neolithic Transformations in Southeastern Poland. In P. F. Biehl, O. P. Nieuwenhuyse (eds.), Cliamte and Cultural Change in Prehistoric Europe and the Near East. IEMA Proceedings 6, State University of New York, State University of New York Press, 237-256. Pelisiak, A. 2017a. Menilite hornstone sources and processing site at Cisna, Lesko district (High Bieszczady Mts.). Acta Archaeologica Carpathica 51, 277-284. Pelisiak, A. 2017b. Materiały neolityczne i z epoki brązu z Bieszczadów Wysokich. Odkrycia 2016 rok. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 38, 237-248. Pelisiak, А. 2017c. Surowce krzemionkowe ze wschodniej części polskich Karpat. Rezultatu ostat nich badań. In J. Gancarski (ed.) Stan i potrzeby badań archeologicznych w Karpatach : 249-272. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Pelisiak, A. 2017d. Analiza zabytków krzemiennych z grobów kultury ceramiki sznurowej i dom niemanych grobów kultury mierzanowickiej w Szczytnej, pow. Jarosław. In P. Jarosz, J. Mach nik (eds.) Nekropolie ludności kultury ceramiki sznurowej z III tysiąclecia przed Chr. W Szczytnej na Wysoczyźnie Kańczuckiej. 137-158. Rzeszów. Pelisiak, A. 2018a The Late Neolothic and Early Bronze Age human activity in the Bieszczady Mts. (south-east Poland). In Μ. Nowak, A. Pelisiak, C. Astalos (eds.). People and the mountains. Current approaches to the archaeology of mountainous landscapes: 101-116, Oxford, Archaeopress. Pelisiak A. 2018b. Centrum i peryferia osadnictwa w neolicie i wczesnej epoce brązu na wschodnim Podkarpaciu i we wschodniej części polskich Karpat. Rzeszów. Pelisiak 2019. Materiały wykonane technikami krzemieniarskimi kultury ceramiki sznurowej ze stanowisk 24 i 27 w Mirocinie, pow. Przeworsk. In P. Jarosz, J. Machnik, A. Szczepanek. Nekrop olie ludności kultury ceramiki sznurowej z III tysiąclecia przed Chr. Mirocinie na Wysoczyźnie Kańczuckiej: 159-181, Rzeszów, Oficyna Wydawnicza Zimowit. Pelisiak, A. and Maj, Z. 2013. New Neolithic and Early Bronze Age Finds from the Bieszczady Mountains (Wetlina River Valley and its surroundings). Acta Archaeologica Carpathica 49: 199-206. Pelisiak, A., Maj, Z., Bajda, Ł. 2015. First sites of Corded Ware culture from high part of the Bieszczady Mountains (south east Poland). Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 36: 19-24. Pelisiak, A., Rybicka, Μ. 1998. Archaeological evidence of prefistoric settlement in the area near Lake Gościąż. In Μ. Ralska-Jasiwiczowa Μ., T. Goslar, T. Madeyska, L. Starkel (eds.). Lake Gościąż, central Poland. A monographic study. Part 1: 259-265. Kraków, W. Szafer Institute of Botany PAN. Pelisiak, A., Rybicka, Μ., Raiska - Jasiewiczowa, Μ. 1994. Wskaźniki antropogeniczne w osadach laminowanych jeziora Gościąż a osadnictwo prahistoryczne - przykłady polinologicznejinspiracji badań archeologicznych. Polish Botanical Studies. Guidebook series 11:121-133. Pelisiak, A., Rybicka, Μ., Ralska-Jasiewiczowa, Μ. 2006. From the Mesolithic to Modern Times. Set tlement organization and economy recorded in annually laminated sediments of Lake Gościąż (Central Poland). Rzeszów, Mitel. Peyron, O., Goring, S., Dormoy, L, Kotthoff, U., Pross, J., de Beaulieau, J-L„ Drescher-Schneider, R., Vannière, B., Magny, M. 2011. Holocene seasonality changes in the central Mediterranean region reconstructed from the pollen sequences of Lake Accesa (Italy) and Tenaghi Philippon (Greece). The Holocene 21: 131-146. 150 Pękala, К. 1997. Rzeźba Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Roczniki Bieszczadzkie 6: 19-38. Pollard, T., Banks, I. (eds.) 2007. War and Sacrifice. Studien in the archaeology of conflicts. Leiden-Bos ton, Brill. Price, T. D., Knipper, C., Grupe, G., Smreka, V. 2004. Strontium Isotopes and Prehistoric Human Migration: The Bell Beaker Period in Central Europe. European Journal of Archaeology 7(1): 9-40. Price, T. D., Wahl, J., Bentley R. A. 2006. Isotopic Evidence for Mobility and Group Organization Among Neolithic Farmers at Talheim, Germany, 5000 BC. European Journal of Archaeology 9, 2-3, 2006, 259-284. Przybylska, К., Kucharczyk, S. 1999. Skład gatunkowy i struktura lasów Bieszczadzkiego Parku Nar odowego. Monografie Bieszczadzkie 6, Ustrzyki Dolne, Bieszczadzki Park Narodowy. Przybyła, Μ. 2009, Uwagi o genezie grupy tarnobrzeskiej nas środkowym Sanem. In S. Czopek, K. Trybała (eds.), Tarnobrzeska kultura łużycka - źródła i interpretacje: 53-88. Rzeszów. Insty tut Archeologii UR. Przybyła, Μ. 2014. Teoria ewolucji w archeologicznych badaniach nad dawnymi społecznościami (= Prace Archeologiczne 67). Kraków. Instytut Archeologii UJ. Przybyła, Μ. Μ., Szczepanek, A., Włodarczak P. (eds.) 2013 Koszyce, stanowisko 3. Przemoc i rytuał u schyłku neolitu. Kraków-Pękowice. Raczak, A. 2015. Nowożytna sieć drożna w Wysokich Bieszczadach polskich na podstawiw mapy von Miega a przebieg potencjalnych szlaków kontaktów transkarpackich we wczesnym neolicie. Un published MA thesis, Uniwersytet Rzeszowski. Raczak A. 2018. Zabytki wykonane technikami krzem ieniarskimi ze wschodniej części polskich Karpat. Badania 2016-2017, Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 39: 111-116. Ralska-Jasiewiczowa, Μ. 1968. Ślady osadnictwa prehistorycznego w diagramach pyłkowych z obszaru Polski. Folia Quaternalia 29: 163-182. Ralska-Jasiewiczowa, Μ. 1969. Ślady kultury człowieka w diagramach pyłkowych z Bieszczadów zach odnich. Acta Archaeologica Carpathica 11,105-109. Ralska-Jasiewiczowa, Μ. 1972. Remarks on the Late-Glacial and Holocene History of Vegetation in the Eastern Part of Polish Carpathians. Berichte der.Deutschen Botanischen Gesellschaft 85, 101-112. Ralska-Jasiewiczowa, Μ. 1977. Impact of Prehistoric Man on Natural Vegetation Alluvial Recorded in Pollen Diagrams from Different Regions of Poland. Folia Quaternalia 49: 75-91. Ralska-Jasiewiczowa, Μ. 1980. Late-Glacial and Holocene Vegetation of the Bieszczady Mts. (Polish Eastern Carpathians). Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Ralska-Jasiewiczowa, Μ., van Geel, B. 1992. Early Human Disturbance of the natural Environment Recorded in Annually Laminated Sediments of Lake Gościąż, Central Poland. Vegetation His tory and Archaeobotany 1: 33-42. Ralska-Jasiewiczowa, Μ., van Geel B.1998. Human impact on the vegetation of the Lake Gościąż surroundings in prehistoric and early-historic times. In Μ. Ralska-Jasiewiczowa, T. Goslar, T. Madeyska, L. Starkel (eds.), Lake Gościąż, central Poland. Part 1, A monographic study: 267294. Kraków, W. Szafer Institute of Botany PAN. Ralska-Jasiewiczowa, Μ., Starkel, L. 1988. Record of the hydrological changes during the Holocene in the lake, mire and fluvial deposits of Poland. Folia Quaternaria 57: 91-121. Rashid, H., Polyak, L., Mosley-Thompson, E. 2011. Abrupt Climate Change Revisited. In H. Rashid, L. Polyak, E. Mosley-Thompson (eds.), Abrupt Climate Change. Mechanisms, Patterns, and Im pacts. Geophysical Monograph series 193:1-14. Rasmussen, P. 1993. Analysis of sheep/goat faeces from Egolzwil 3, Switzerland: evidence for branch and twig foddering of livestock in the Neolithic. Journal ofArchaeological Science 20:479-502. 151 Rassamakin, Y. 2004. Die nordpontische Steppe infer Kupferzeit. Gräber aus der Mitte des 5 Jts. Bis Ende des 4 Jts. V. Chr. Archäologie in Eurasien 17. Mainz. Ray, K. and Thomas, J. 2003. In the Kinship of Cows: the Social Centrality of Cattle in the Earlier Neolithic of Southern Britain. In M. R Pearson (edj, Food, Culture and Identity in the Neolithic and Early Bronze Age. British Archaeological Reports, International series 1117, 37-44. Rendu, C., Campmajo, R, Davasse, B„ Galop, D., Crabol, D. 1996. Premières traces d’occupation pastorale sur la montagne d’Enveig. Travaux de Préhistoire Catalane 8: 35-43. Renfrew, C. 1987. Archaeology and language. The puzzle ofindo-european origins. Cambridge. Cam bridge University Press. Richmond, A. 1999. Preferred Economies: the Nature of the Subsistence Based throughout Main land Britain During Prehistory. British Archaeological Reports, International Series 290. Ox ford. Archaeopress. Richter, T., Saile, T„ Pelisiak, A. 2016. Zu den Pfeilspitzen von Altheim. In T. Kerig, K. Nowak, G. Roth (eds.) Alles was zählt... Festschrift für Andreas Zimmermann (=Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 285): 209-221. Bonn, Verlag Dr. Rudolf Habelt GmbH. Riehl, S. 2006. Nomadism, pastoralisin and transhumance in the Archaeobotanical record - exam ples and methodological problems. In S. R. Hauser (ed.), Die Sichtbarkeit von Nomaden und Saisonaler Besiedlung in der Archäologie. Multidisziplinäre Annäherungen an ein metohodisches Problem. Orientwissenschafliche Hefte 21: 105-125. Robinson, Μ. A. 2000. Further Considerations of Neolithic Charred Cereals, Fruit and Nuts. In A. S. Fairbairn (ed.) Plants in Neolithic Britain and Beyond, Neolithic Studies Group Seminar Papers 5: 85-90, Oxford. Oxbow Books. Robinson, D., Rasmussen, P. 1989. Botanical investigations at the Neolithic lake village at Weier, north east Switzerland: leaf hay and cereals as animal fodder. In A. Milles, D. Williams, N. Gardner (eds.), The Beginnings ofAgriculture: 149-163. Oxford, Archaeopress. Roland T. R, Daley T. J., Caseldine C. J., Charman D. J., Turney C. S. Μ., Amesburt Μ. J., Thomp son G. J., Woodley E. J. 2015. The 5.2 ka climate event: evidence from stable isotope and multi-proxy palaeoecological peatland records in Ireland, Quaternary Science Reviews 124: 209-223. Ruff, Ch. B., Holt, B. Μ., Sládek, V, Berner, Μ., Murphy, W. A., Nedden, D., Seidker, H„ Recheis, W. 2006. Body size, body proportions, and mobility in the Tyrolean „Iceman“. Journal of Hu man Evolution 51(1): 91-101. Rybicka, Μ. 2015. Eastern peripheries of the Funnel Beaker Culture. In A. Diachenko, F. Menotti, S. Ryzhov, K. Bunyatyan, S. Kadrów (eds.), The Cucuteni-Trypillia cultural complex and its neigh bours: 167-182. Rzeszów-Kiiv, National Academy of Science of Ukraine, University of Rzeszów. Rybicka, Μ., Król, D., Rogoziński, J. 2014. Pawłosiów, stan. 52, woj. Podkarpackie. Osada kultury pucharów lejkowatych. In Μ. Rybicka (ed.) Wschodnie pogranicze grupu południowo-wschod niej kultury pucharów lejkowatych: 67-37. Rzeszów, Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego-Instytut Archeologii UR. Rybicka, Μ., Wacnik, A. (ed.) 2012. The impact ofprehistorie and medieval societies on the natural environment of the Gostynin Lake District. Central Poland. Rzeszów, Mitel. Ryder M. L. 1999. Did Vlach shepherds spread sheep-milking customs through south-east Europe? In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhumant pastoralism in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology: 188- 196. Budapest. Archaeolingua. Saile, T. 2014. Ein Kampf um Altheim? Zur Unschärfe vorgeschichtlicher Lebensbilder. In T. Link. H. Peter-Röcher (eds.), Gewalt und Gesellschaft. Dimensionen der Gewalt in ur- und frühge schichtlicher Zeit. Internationale Tagung vom 14.-16. März 2013 an der Julius-Maximilians-Vniversität Würzburg (=Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 259): 225-236. Bonn, Verlag Dr. Rudolf Habelt GmbH. 152 Sangmeister, E. 1974. Zwei Neufunde der Glockerbecherkultur in Baden-Württemberg. Ein Beitrag zur Klassifizierung der Armschutzplatten in Mitteleuropa. Fundberichte aus Baden- Württem berg 1: 103-156. Schmidt, R., Kamenik, C., Tessadri, R„ Koinig, K. 2006. Climatic changes from 12000 to 4000 years ago in the Austrian Central Alps tracked by sedimentological and biological proxies of a lake sediment core. Journal ofPaleolimnology 35: 491-505. Schmidt, R., Kamenik, C., Kaiblinger, C., Tessadri R. 2009.,Klimaschwankungen und ֊ trends des älteren Holozäns in den südlichen Niederen Tauern: multidisziplinäre Auswertung eines Se dimentkerns aus dem Oberen Landschitzsee (Lungau). In R. Schmidt, C. Matulla, R. Psenner (eds.). Alpine Space - Man and Environment. Klimawandel in Österreich- Die letzten 20000 Jahre und ein Blick voraus 6: 55-64. Schmidt, R., Koinig, K. A., Thompson, R., Kamenik, Ch. 2002. A multi proxy core study oft he last 7000 years of climate and alpine land-use impact on an Austrian mountain lake (Unterer Landschitzsee, Nieder Tauern), Palaeography, Oalaeoclimatology, Palaeoecology 187:101-120. Schroeder, H., Morgaryan, A, Szmyt, Μ., Theulot, B., Włodarczak, R, Rasmussen, S„ Gopalakrish nan, S., Jensen, T. T, Szczepanek, A., Konopka, T, Witkowska, В., Wiik, S., Przybyła, M. Μ., Pospieszny, Ł., Sjögren, G., Belka, Z., Olsen, J., Kristiansen, K., Willerslev, E., Frei, К. Μ., Sikora, Μ., Johannsen N. N.. Allentoft, E. Μ. 2019. Unraveling ancestry, kinship, and violence in a Late Neolithic mass grave. Proceedings of National Academy of Sciences USA. 2019;116(22):10705-10710. doi:10.1073/pnas,1820210116. Schuman, B. 2012. Patterns, processes, and impacts of abrupt climate change in a warm world: the past 11,700 years. WIREs dim Change 3: 19-43. Seielstad, M. T., Minch, E., Cavalli-Sforza, L. L. 1998. Genetic evidence for a higher female migra tion rate in humans. Nature Genetics 20: 278-280. Sherratt, A. 1997. Economy and society in prehistoric Europe: changing perspectives. Edinburgh, Edingurgh University Press. Shishlina, N. 2001. The seasonal cycle of grassland use in the Caspian Sea steppe during the Bronze Age: a new approach to an old problem. European Journal ofArchaeology 4(3): 346-366. Siwek, J., Kołodziej, A., Laszczak, E., Mocior, E., Plenzler, J., Płaczkowska, E., Rozmus, Μ., Rzońca, В., Scisłowicz, В., Wójcik, S., Ziółkowski, L. 2009. Geologiczne i geomorfologiczne uwarun kowania wykształcenia sieci hydrograficznej w zlewni górnej Wołosatki (Bieszczady Wysokie). Geologia 35(2): 249-261. Siwek, J., Rzońca, B„ Płaczkowska, E., Plenzler, J., Jaśkowiec, B. 2011. Aktualne kierunki badań hy drograficznych w Bieszczdach Wysokich. Roczniki Bieszczadzkie 19: 285-298. Skiba, S„ Drewnik Μ. 2003. Mapa gleb obszaru Karpat w granicach Polski. Roczniki Bieszczadzkie 11: 15-20. Skiba, S., Drewnik, Μ., Drozd, J„ Klimek, Μ., Prędki, R., Szmuc, R., Uziak, S„ Melke, J., Chdorowski, J., Jała, Z. 1995. Mapa gleb Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Skala 1:10000. Warszawa, Polskie Przedsiębiorstwo Geodezyjne i Kartograficzne. Skiba, S., Drewnik, Μ., Prędki, R., Szmuc, R. 1998. Gleby Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Mon ografie Bieszczadzkie 2, Ustrzyki Dolne, Bieszczadzki Park Narodowy. Skiba, S., Winnicki, T. 1995. Gleby zbiorowisk roślinnych bieszczadzkich połonin. Roczniki Bieszcza dzkie 4: 97-109. Smerdel, I. 1999. The three “sheepmasters”. Transhumance in Pivka (Slovenia) from the middle of 119th to the middle of 20th century. In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhumant pastoralisin in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology: 197212. Budapest, Archaeolingua. 153 Smits, E., Millard, A. R., Nowell, G., Pearson, D. G. 2010. Isotopic Investigation of Diet and Resi dential Mobility in the Neolithic of the Lower Rhine Basin. European Journal of Archaeology 13(1): 5-31. Spindler, K., Willing, H., Rastbichler-Zissering, E., Nedden, D., Northdurfter, H. (eds.) 1995. The man in the ice. Der Mann im Eis. Neue Funde und Ergenbnisse. New York-Wien, Springer-Ver lag Wien. Spindler, К., Willing, H., Rastbichler-Zissering, E., Nedden, D. and Northdurfter, H. (eds.) 1996. The man in the ice. Human Mummies. New York-Wien, Springer-Verlag Wien. Starkel, L. 1965. Rozwój rzeźby polskiej części Karpat Wschodnich na przykładzie dorzecza gór nego Sanu. Prace geograficzne Istytutu Geograficznego PAN 50. Starkel, L. 1969. Odbicie struktury geologicznej w rzeźbie polskich Karpat fliszowych. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 3: 61-71. Starkel, L. 1972. Charakterystyka rzeźby polskich Karpat i jej znaczenie dla gospodarki ludzkiej. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich 10: 75-150. Starkel, L. 1994. Frequency of floods during the Holocene in the upper Vistula Basin. Studia Geomorphologica Carpatho-Balkanica 27-28: 3-13. Starkel, L. 1995. Evolution of the Carpathian valleys and the Forecarpathian basins it the Vistulian and Holocene. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 29: 5-40. Starkel, L., Czopek, S., Madeja, J., Budek, A., Harmata, К. 2002. Ewolucja środowiska a osad nictwo prahistoryczne na przedpolu brzegu Karpat w rejonie Sędziszowa i Rzeszowa. Mate riały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 23: 5-31. Straka, H. 1975. Pollen- und Sporenkunde. Eine Einführung in die Palynologie. Stuttgart, Gustav Fischer Verlag. Struve, K. W. 1955. Die Einzelgrabkultur in Schleswig-Holstein und ihre kontinentalen Beziehungen. (=Vor- und frühgeschichtliche Untersuchungen aus dem Schleswig-Holsteinischen Landes museum für Vor- und Frühgeschichte in Schleswig und dem Institut für Ur- und Frühge schichte der Universität Kiel. 11 Offa-Bücher 11, Neumünster. Sulimirski, T. 1933. Die Schnurkeramischen Kulturen und das indoeuropäische Problem. In La Pologne an Vile Congrés International des Sciences Historiques·. 1-22. Warszawa, Polskie To warzystwo Historyczne. Szczepanek, К. 1987. Late-Glacial and Holocene Pollen Diagrams from Jasiel in the Low Beskid Mts. (The Carpathians). Acta Palaeobotanica 27: 9-26. Szczepanek, К. 2001a. Late Holocene vegetation history in the Dukla Pass region (Low Beskidy, Carpathians) based on pollen and macrofossil analyses. Acta Palaeobotanica 41(2): 341-353. Szczepanek, K. 2001b. Anthropogenic Vegetation Changes in the Region of the Dukla Pass, the Lower Beskid Mountains. In J. Machnik (ed.), Archaeology and Natural Background of the Lower Beskid Mountains, Carpathians, Part I: 171-182. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Szeliga. Μ., 2009. Znaczenie obsydianu karpackiego w gospodarce surowcowej najstarszych społec zności rolniczych na ziemiach polskich. In J. Gancarski (ed.). Surowce naturalne w Karpatach oraz ich wykorzystanie w pradziejach i wczesnym średniowieczu, 287-324. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Szmyt, Μ. 1996. Społeczności kultury amfor kulistych na Kujawach. Poznań. UAM Poznań. Ślęczka, A. 1971. Geologia jednostki dukielskiej. Kraków, Wydawnictwa Geologiczne. Swierczyński, T., Lauterbach, S., Dulski, P., Brauer, A. 2012. Late Neolithic Mondsee Culture in Austria: living on lakes and living with flood risk? Climate of the Past 9: 1601-1612. Šebela, L. 1999. The Corded Ware culture in Moravia and in the adjacent part of Silesia (Catalogue) (=Fontes Archeologicae Moraviae 23), Brno, Archeologický Ústav Akademie Věd České Re publiky. 154 Šebela, L. 2011. Mohyly v eneolitu Moravy. In H. Kowalewska-Marszałek, P. Włodarczak (eds.) Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu р.п.e.·. 179-197. Kraków-Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Archeologii UW. Šmid, Μ. 2003. Mohylová pohřrbiště kultury nálevkovitých pohárů. In M. Čižmár (ed.) Pravěk. Suppiementum 11: 1-246. Brno. Šmid, M. 2004. Středomoravská mohylová pohřebiště KNP. Archeologické památky střední Moravy, svazek 7. Olomouc. Tauber, H. 1965. Differential pollen dispersion and the interpretation of pollen diagrams. With con tribution to the interpretation of elm. Denmarks Geologiske Undersøgelse 2(89): 1-69. Tauber, H. 1967. Investigations of the mode of pollen transfer in forested areas. Review of Palaeo botany and Palynology 3: 277-286. Thirault, E. 2008. Issues and perspectives of the Alpine Neolithic: the case of the Maurienne (SavoieFrance). Palethnologie 1: 398-414. Thompson, L. G. 2010. Understanding global climate change: paleoclimate perspective from the World’s highest mountains. Proceedings of the American Philosophical Society 154(2): 133-157. Thompson, L.G., Davis. Μ. E. 2013. Ice core records from Africa. Encyclopedia of Quaternary Sci ence, 2nd Ed., Elsevier, 373-378. Thompson, L. G., Davis, Μ. E., Lin, P-N., Mosley, Thompsom, Μ. E., Brecher, H. H. 2005. Ice cores from tropical mountain glaciers as archives of climate change. In U, Μ, Huber (ed.) Global change and Mountain regions: 31-38. Springer. Thorpe, I. J. N. 2003. Anthropology, archaeology, and origin of warfare. World Archaeology 35: 145-165. Tinner, W, Lotter, A. E, Ammann, B., Conedera, Μ., Hubschmid, P., van Leeuwen, J. F. N., Werhrli, Μ. 2003. Climatic change and contemporaneous land-use phases north and south of the Alps 2300 BC to 800 AD. Quaternary Science Reviews 22: 1447-1460. Tokarski, A. K. 1975. Geologia i geomorfologia okolic Utrzyk Górnych, Polskie Karpaty Wschod nie. Studia Geologica Polonica 48: 1-90. Tokarczyk, S., Wiik, Μ. 2007. Sprawozdanie z ratowniczych badań wykopaliskowych na stan. 4 w Kębłowie, pow. Mielec w 2006 roku. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Ar cheologicznego 28: 97-117. Tunia, K. 1998. Neolithic and Old Bronze Age site st Słonowice, Kielce Voivodship. In K. Wasylikowa (ed.) Holocene - prehistoric settlement and its envonronmental detting east of Cracov. The 5Λ Euroean Paleobotanical and Palynological Conference: 29-32. Kraków. Tunia, K. 2006. „Temenos” kultury pucharów lejkowatych w Słonowicach, pow. Kazimierza Wielka. Badania 1979-2002. Trzecie sprawozdanie. In J. Libera, K. Tunia (eds.), Idea megalityczna w kulturze pucharów lejkowatych. Lublin-Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, In stytut Archeologii UMCS. Turek, R., Kober, B., Kontny, J., Haack, F., Zeeb-Lanz, A. 2012. “Widely travelled people” at Herx heim? Sr isotopes as indicators of mobility”. In E. Kaiser, J. Burger, W. Schier (eds.), Population Dynamics in Prehistory and Early History. New Approaches by Using Stable Isotopes and Genetics: 149-163. Berlin-Boston, De Gruyter, 149—163 Turek, J. 2004. Nátepni destičky z období zvoncovitých pohárů, jejich suroviny, technologie a společenský význam. In E. Kazdová, Z. Měřinský, K. Sabatová (eds.), Кpoctě Vladimiru Pod horskému. Přátelé a žáci к sedmdesátým narozeninám: 207-226. Brno, Slovenská akademie věd. Turney, C. S., Baillie, Μ., Palmer, J. 2006. Holocene climatic chamnge and past Irish societal re sponse. Journal ofArchaeological Science 33: 34-38. Tyszler, L. 2004. Znaleziska terra sigillata w polsko-słowackiej wschodniej strefie Karpat zachod nich problematyki. In J. Gancarski (ed.), Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich: 639-649. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. 155 Valde-Nowak, P. 1986a. Inventare des Orava-Typus und ihre Bedeutung Bezeichnung der Besied lung aus der Frübronzezeit in den Karpaten. In B. Chropovský (ed.) Urzeitliche und Früh historische Besiedlung der Ostslovwakei in Bezung zu den Nachbargebieten: 115-123. Nitra, Archäologisches institut der slowakischen akademie der wissenschaften. Valde-Nowak, P. 1986b. Inwentarze typu orawskiego - warunki wyodrębnienia. Sprawozdania z Posiedzień Komisji Naukowych PAN 27: 267-269. Valde-Nowak, P. 1988 Etapy i strefy zasiedlenia Parpat polskich w neolicie i na początku epoki brązu. Wrocław, Ossolineum. Valde-Nowak, P. 1991. Menilite hornstone deposits and their prehistoric exploitation. Acta Archaeologica Carpathica 30: 55-86. Valde-Nowak, P. 1995a. North-Carpathian Province of lithic raw materials in Stone and Bronze Age. Archaeologia Polona 33: 111-118. Valde-Nowak, P. 1995b. Osadnictwo wczesnorolnicze średniogórza niemieckiego. Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Valde-Nowak, P. 1998a. Frühbronzezeitliche Spatindustrie in Westkarpaten. Východoslovenský pravek 5: 59-62. Valde-Nowak, P. 1999. Sudety na tle innych grup górskich Europy w epoce kamienia. In P. Val de-Nowak (ed.), Początki osadnictwa w Sudetach: 207-215. Kraków, Instytut Archeologii i Et nologii PAN. Valde-Nowak, P. 2001a. Settlement Site of the Corded Ware Culture in Lubiša Merava, Slovakia. In J. Machnik (ed.), Archaeology and Natural Background of the Lower Beskid Mountains, Carpath ians, Part I: 69-85. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Valde-Nowak, P. 2001b. Stone Artifacts from the Brestov Barrow Against the Background of Stone Processing Sites of the Corded Ware Culture in the the Carpathians. In J. Machnik (ed.), Ar chaeology and Natural Background of the Lower Beskid Mountains, Carpathians, Part I: 87-89. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Valde-Nowak, P. 2001c. Etapy i strefy w badaniach nad neolitem w polskich Karpatach. In J. Gan carski (ed.), Neolit ¡początki epoki brązu w Karpatach polskich. Materiały z sesji naukowej. Kro sno, 14-15 grudnia 2000 r. 89-106. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Valde-Nowak, P. 2003. Wyroby kamienne z epoki brązu w Karpatach. In J. Gancarski (ed.), Epoka brązu i wczesna epoka żelaza w Karpatach polskich: 43-53. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Valde-Nowak, P. 2006. Backed knife from the grave of Trzciniec Culture in Gabułtów, district Ka zimierza Wielka. Sprawozdania Archeologiczne 58: 453-457. Valde-Nowak, P. 2008. Isolated grave of the Baden Culture from the Polish Beskidy Mts. In Μ. Furholt, Μ. Szmyt, A. Zastawny (eds.), The Baden Complex and the Outside World: 139145. Bonn, Dr Rudolf Habelt GmbH. Valde-Nowak, P. 2010. Karpacki tranzyt a interior w epoce kamienia. In J. Gancarski (ed.), Transkarpackie kontakty kulturowe w epoce kamienia, brązu i wczesnej epoce żelaza: 53-60. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Valde-Nowak, P. 2013. The North-Carpathians province of silica rocks during Stone Age. In Z. Mester (ed.), The lithic raw material sources and interregional human contacts in the North ern Carpathian regions: 87-97. Kraków-Budapest, Polska Akademia Umiejętności. Valde-Nowak, P., Gancarski, J. 1999. Bronzezeitliche Spaltindustrie der Pleszów und der OtomaniFüzesabony-Kultur aus den Siedlung Trzcinica und Jasło. Ein Überblick. In J. Gancarski (ed.), Kultura Otomani-Füzesabony - rozwój, chronologia, gospodarka: 181-200, Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Valde-Nowak, P., Kienlin, T. L. 2002. Neolithische Transhumanz in der Mittelgebirgen: Ein Survey im westlichen Schwarzwald. Praehistorische Zeitschrift 77: 29-75. 156 Valde-Nowak, P., Strakošova, I. 2001. Homestead Stone Processing site of the Corded Ware Culture at Brastov-Dielňa within the Ondava Upland, Slovakia. In J. Machnik (ed.), Archaeology and Natural Background of the Lower Beskid Mountains, Carpathians, Part I: 57-68. Kraków, Polska Akademia Umięjętności. Valde-Nowak, P., Tarasiński, A., 2006. A site of Baden culture in the Middle Beskid Mountains. Acta Archaeologica Carpathica 41: 69-83. Vandkilde, H. 2007. Culture and change in Central European prehistory. 6th to 1th millennium BC. Aarhus, Aaarhus University Press. Valde-Nowak, P„ Weismiiller, W. 1994. Eine archaäologische Prospektion im innern Bayerischen Wald. Zum Problem der neolithischen Nutzung der Mittelgebirge. Archäologisches Korrespon denzblatt 24: 157-166. Vansina, J. 2004. How societies are born: governance in West Central Africa before 1600. Charlottes ville, University of Virginia Press. Videyko, M. Y. 2000. Tripolye and the cultures of Central Europe. Facts and the character of inter actions: 4200-2750 BC. In A. Kosko (ed.), The western border area of the Tripolye Culture: 13֊ 68. Baltic-Pontic Studies 9, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie. Wacnik, A. 1995. The Vegetation History of Local Flora and Evidences of Human activities recorded in the Pollen Diagrams from Site Regetovka, NE Slovakia. Acta Palaeobotanica 35(2): 253-274. Wacnik, A. 1999. Antropogeniczne przekształcenia lokalnej szaty roślinnej w okolicy Regetovki (północno-wschodnia Słowacja), w świetle analizy pyłkowej. In K. Wasylikowa (ed.). Rośliny w dawnej gospodarce człowieka. Warsztaty archeobotaniczne’97. Polish Botanical Studies. Guide book series 23: 127-137. Wacnik, A. 2001. Late-Holocene History of the Vegetation Changes Based on the Pollen Analysis on the Deposits at Kružlova, Slovakia. In J. Machnik (ed.), Archaeology and Natural Back ground of the Lower Beskid Mountains, Carpathians, Part 1:127-135. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Wacnik, A., Szczepanek, К., Harmata, К. 2001. Ślady działalności człowieka neolitu i brązu obser wowane w diagramach pyłkowych z okolic Przełęczy Dukielskiej i terenów przyległych. In J. Gancarski (ed.,) Neolit i początki epoki brązu w Karpatach polskich. Materiały z sesji naukowej. Krosno, 14-15 grudnia 2000 r: 207-221. Krosno, Polska Akademia Umiejętności. Wahl, J., König, H. G. 1987. Anthropologisch-traumatologische Untersuchung der menschlichen Skelettreste aus dem Bandkeremischen Massengrab bei Talheim, Kreis Heilbronn. Fundberi chte aus Baden-Württemberg 12: 65-193. Walde, C., Pindur, P., Nicolussi, K., Luzian, R., Haas, J.N. 2003. Schwarzenstein-Bog in the Alpine Ziller Valley (Tyrol, Austria): A key site for the palynological detection of major avalanche events in mountainous areas. In Ravazzi C. et al. (eds.), Penninic and Insubrian Alps - Excursion Guide 28th Moor-Excursion of the Institute of Plant Sciences: 55-59. Bern, University of Bern. Walker, Μ. J. C., Berkelhammer, Μ., Björck, S„ Cwynar, L. C„ Fisher, D. A., Long, A. J., Lowe, J. J., Newnham, R. Μ., Rasmussen, S. O., Weiss, H. 2012. Formal subdivision of the Holocene series/epoch: a discussion paper by a Working Group of INTIMATE (Integration of ice-core, marine and terrestrial record) and the Subcommission on Quaternart Stratigraphy (Interna tional Commission on Stratigraphy). Journal of Quaternary Science 27(7): 649-659. Walsh, K. 2005. Risk and marginality at high altitydes: new interpretations from fieldwork on the Faravel Plateau, Hautes-Alpes. Antiquity 79(304): 289-305. Walsh, K., Mocci, F. 2003. 9000 ans d’occupation du sol en moyenne et haute montagne: la vallèe de Freissinières dans la parc nationales des Ecrins (Freissinières, Mautes-Alpes). Archéologie du Midi Medieval 21:185-198. 157 Walsh, К., Mocci, F. 2011. Mobility in the Mountains: Late Third and Second Millenia Alpine Sicieties’ Engagements with the High-Altitude Zones in the Souther French Alps. European Journal ofArchaeology 14: 88-115. Walsh, K„ Mocci, F., Palet-Martinez, J. M. 2007. Nine thousand year of human/Iandscape dynam ics in a high altitude zone in the southern French Alps (Parc National des Ecrins (HautesAlpes(05)). Preistoria Alpina 42: 9-22. Walsh, K., Richer, S., de Beaulieu, J. L. 2006. Attitudes ro altitude: changing meanings and percep tiona within a,marginal Alpine landscape - the integration of palaeoecological and archaeo logical data in a high altitude landscape in the French Alps. World Archaeology 38(3): 436-454. Wason, P. K. 1994. The archaeology of rank. Cambridge, Cambridge University Press. Weiss, H. 2000. Beyond the Younger Gryas. Collapse as adaptation to abrupt climate change in an cient West Asia and the Eastern Mediteranian. In G. Bawden, R. Μ. Reycraft (eds.), Environ mental disaster and the archaeology ofhuman response՛. 75-89. Maxwell Museum ofAnthropology. Anthropological Papers 7, Albuquwrque, University of New Mexico. Wenner, H., Beer, J., Bütikofer, J., Crowlez, T. J., Cubasch, U., Flückiger, J., Goose, H., Grosjean, Μ., Joos, E, Kaplan, ƒ. O., Küttel, Μ., Müller, S. A., Prentice, I. C., Solomina, O., Stocker, T. E, Tarasov, P., Wagner, Μ., Widmann, Μ. 2008. Mid to Late Holocene climate change: an over view. Quaternary Science Review 27:1971-1828. Wick, L., Tinner, W. 1997. Vegetation Changes and Timberline Fluctuations in the Central Alps as Indicators of Holocene Climatic Oscillations. Arctic and Alpine Research 29:445-458. Wielowiejski, J. 1981a. Komunikacja, transport, wymiana. In J. Wielowiejski (ed.), Późny okres lateński i okres rzymski, Vol. 5, Prahistoria ziem polskich: 388-410, Wrocław, Ossolineum. Wielowiejski, J. 1981b. Tło historyczne. In J. Wielowiejski (ed.), Późny okres lateński i okres rzymski, Vol. 5, Prahistoria ziem polskich; 43-50, Wrocław, Ossolineum. Willems, Μ., McMorrow, L„ Kinsley, L., Armstrong, R., Aubert, Μ., Eggins, S., Falgueres, C., Mau reille, В., Moffat, L, Grün, R. 2014. The IRHUM (Isotopic Reconstruction of Human Mi gration) database - bioavailable strontium isotope ratios for geochemical fingerprinting in France. Earth System Science Data 6: 117-122. Winnicki, T. 1999. Zbiorowiska roślinne połonin Bieszczadzkiego Parku Narodowego (Bieszczady Zachodnie, Karpaty Wschodnie). Monografie Bieszczadzkie 4, Ustrzyki Dolne, Bieszczadzki Park Narodowy. Włodarczak, P. 1998. Chronologia absolutna grupy krakowsko-sandomierskiej kultury ceramiki sznurowej na podstawie danych z cmentarzyska w Żernikach Górnych. Sprawozdania Arche ologiczne 50: 31-54. Włodarczak, P. 2004. Cemetery oft he Corded Ware culture in Zielona, Koniusza commune, Małopolska. Sprawozdania Archeologiczne 56: 307-360. Włodarczak, P. 2006. Kultura ceramiki sznurowej na Wyżynie Małopolskiej. Kraków, Instytut Arche ologii i Etnologii PAN. Włodarczak, P. 2011. Późnoneolityczne i wczesnobrązowe kurhany w Europie środkowej, połud niowej i wschodniej - wprowadzenie. In H. Kowalewska-Marszałek, P. Włodarczak (eds.) Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e.: 29-36. Kraków-Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Archeologii UW. Włodarczak, P. 2013. The lost settlements - one of the visible problems in the Final Neolithic of south-eastern Poland. In Kadrów, P. Włodarczak (eds.), Environment and Subsistence - Forty Years After Janusz Kruk’s “Settlement Studies ...”: 173-184. Rzeszów-Bonn, Dr. Rudolf Habelt GmbH. Wolski, J. 2007. Przekształcenia krajobrazu wiejskiego Bieszczadów Wysokich w ciągu ostatnich 150 lat. Warszawa, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. 158 Zakościelna, A. 1996. Krzemieniarstwo kultury wołyńsko-lubelskiej ceramiki malowanej. Lublin, Wy dawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Zawiślak, P. 2013. Obiekty neolityczne ze stanowiska 1C e Gródku, pow. Hrubieszów (z badań w lat ach 1983-1985 Sławomira Jastrzębskiego). In A. Pozikhovsky, ƒ. Rogoziński, Μ. Rybicka (eds.), Na pograniczu kultury pucharów lejkowatych i kultury trypolskiej: 109-214. Rzeszów, Mitel. Żaki, A. 1967. Pierwsze znaleziska neolityczne z Tatr Polskich i Podhala. Acta Archaeologica Car֊ pathica 9: 55-62. Zych, R. 2004. Stanowisko KPL w Tarnawce 9, gm. Markowa, woj. podkarpackie. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 25: 281-302.
adam_txt	Contents Foreword. 7 1. Introduction. 9 2. The contexts. 20 2.1. Mobility in the Late Neolithic and the Early Bronze Age. 20 2.1.1. Introductory remarks. 20 2.1.2. Mobility and mountain pasturing in Europe. 22 2.1.3. Mobility in the Late Neolithic and the Early Bronze Age. Archaeological data from southeastern Poland and the adjacent regions. 25 2.2. Climate and climatic changes in the 4th and 3rd millennium. BC. 28 3. High Bieszczady Mts. and their surroundings. 33 3.1. Environment information. 33 3.2. Palynological data. 39 3.2.1. Credibility of palynological data. 40 3.2.2. Palynological record of human activities in pollen diagrams from the Polish Bieszczady. . 43 3.2.2.1. Foothills of the eastern part of the Polish Carpathians. 43 3.2.2.2. The Lower Beskid. 45 3.2.2.3. The Polish High Bieszczady. 47 3.3. The High Bieszczady. Archaeological evidences - introduction. 50 3.3.1. Archaeological materials from the High Bieszczady. 51 3.3.1.1. Moczarne (valleys of theSolinka and the Beskidnik Creek). 51 3.3.1.2. Połonina Wetlińska. 56 3.3.1.3. Połonina Caryńska. 62 3.3.1.4. Wetlina (the Wetlinka valley). 64 3.3.1.5. Bukowe Berdo. 64 3.3.1.6. Wielki Dział. 65 3.3.1.7. Mała and Wielka Rawka. 65 3.3.1.8. Cisną. 67 3.3.1.9. The Bukowska Pass. 68 3.3.1.10. Wołosate (the Wołosaty Creek valley). 68 5 3.4. Chronological remarks. 69 3.5. Sites in the landscape. 79 3.5.1. Altitude a.s.l. 79 3.5.2. Fresh water springs. 82 3.5.3. Salty springs. 83 3.5.4. Local siliceous rocks. 83 3.5.5. Potential natural communication routes. 86 3.5.6. Spatial arrangement. 90 3.5.7. Summing-up. 97 4. The High Bieszczady as the mountainous periphery - economic motivations. 100 4.1. Pasturing. 100 4.1.1. Adopting grounds. 101 4.1.2. Natural clearings and lit through forests.101 4.1.3. Adapting natural and anthropogenic clearingsfor pasturing. 104 4.2. Raw materials.105 5. Communication.107 6. The contacts. 112 7. The conflicts. 115 8. Summing-up. Mountain peripheries ֊ the decision motifs. 118 9. Mountain peripheries - new social and cultural relations. 121 9.1. Social differentiation. 122 9.2. Hierarchy and distinctiveness.123 9.3. Cultural changes. 123 9.4. Summing-up. 127 10. The conclusions. 129 References.133 References Akeret, Ö., Jacomet, S. 1997. Analysis of plant macrofossils in goat/sheep faeces from Neolithic lake shore settlement of Horgen Scheller - an indication of prehistoric transhumance? Vegetation History and Archaeobotany 6: 235-239. Akeret, Ö., Hass, J. N., Leuzinger, U„ Jacomet, S. 1999. Plant macrofossils and pollen in goat/sheep faeces from the Neolithic lake-shore settlement Arbon Bleiche 3, Switzerland. The Holocene 9: 175-182. Alexandrowicz, S. W., Klimek, K., Kowalski, A., Mamakowa, K., Niedzialowska, E., Pazdur, Μ., Starkel, L. 1981. The Evolution of the Wisłoka Valley Near Dębica During the Late Glacial and Holocene. Folia Quaternalia 53: 1-91. Arbogast, R. Μ., Jacomet, S., Magny, Μ. 2006. The significance of climate fluctuations for lake level changes and shift in subsistence economy during the Late Neolithic (4300-2400 BC) in Central Europe. Vegetation History and Archaeobotany 15: 403-418. Arnold, E. R., Greenfield, H. J. 2006. The origin of transhumant pastoralism in temperate south eastern Europe: a zooarchaeological perspective from the Central Balkans. Oxford, Archaeopress. Bagińska, J., Machnik, J. 2003. Wyniki ratowniczych badań zniszczonego kurhanu na stanowisku 31 w Werszczycy, pow. Tomaszów Lubelski na Grzędzie Sokalskiej. Wyodrębnienie grupy sokalskiej kultury ceramiki sznurowej. Archeologia Polski Środkowowschodniej 6: 38-57. Baker, E 1999. The ethnoarchaeology of transhumance in the southern Abruzzi of central Italy - an interdisciplinary approach. In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhumant pastoralism in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology. 100-119. Buda pest, Archaeolingua. Balasse, Μ., Bălășescu, A., Janzen, A., Ughetto-Monfrin, J., Mirea, P, Andreescu, R. 2013. Early herd ing at Măgura-Boldul lui Moș Ivănuș (early sixth millennium BC, Romania): environments and seasonality from stable isotope analysis. European Journal ofArchaeology 16(2): 221-246. Barclay, A., Hey G. 1999. Cattle, Ursus Monuments and the River: the Development of Ritual and Domestic Landscapes in the Upper Thames Valley. In A. Barclay, J. Harding (eds.), Pathways and Ceremonies: the Cursus Monuments of Britain and Ireland: 67-76. Oxford, Oxbow Books. Barfield, L. 1994. The iceman reviewed. Antiquity 68: 10-26. Baroni, C., Orombelli, G. 1996. The Aline „iceman” and Holocene climatic change. Quaternary Re search 46: 78-83. Barrett, J. H., Richards M. P. 2004. Identity, Gender, Religion and Economy: New Isotope and Radio carbon Evidence for Marine Resource Intensification in Early Historic Orkney, Scotland, UK. European Journal ofArchaeology 7(3): 249-271. Barth, E 1956. Ecological relationship of ethnic groups in swat, North Pakistan. American Anthro pologist 58: 1079-1108. Bartosiewicz, L. 1999. The role of sheep versus goat in meat consumption at archaeological sites. In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfield (eds.) Transhumant pastoralism in southern Europe. Reentper spectices from archaeology, history and ethnology. 47- 60. Budapest, Archaeolingua. Beard, B. L„ Jofnson C. Μ. 2000. Strontium isotope composition of skeletal material can determine the birth place and geographic mobility of humans and animals. Journal of Forensic Sciences 45(5): 1049-1061. 133 Bentley, R. A., Chikhi, L, Price, T. D. 2003. The Neolithic transition in Europe: comparing broad scale genetic and local scale isotopic evidence. Antiquity 77(295): 63-66. Bentley, R. A., Knipper, C. 2005. Geographical patterns in biologically available strontium, carbon and oxygen isotope signatures in prehistoric SW Germany. Archaeometry 47(3): 629-644. Bentley, R. A., Krause, R., Price, T. D., Kaufmann, B. 2003. Human mobility at the Early Neolithic set tlement of Vaihingen, Germany: evidence fromstrontium isotope analysis. Archaeometry 45(3): 471-486. Bentley, R. A., Price, T. D., Lüning, J., Gronenborn, D., Wahl, J., Fullagar P. D. 2002. Prehistoric mi grations in Europe: strontium isotope analusis of Early Neolithic skeletons. Current Anthropol ogy 43(5): 799-804. Bentley, R. A., Wahl, J., Price, T. D., Atkinson, T. C. 2008. Isotopic signatures and hereditary traits: snapshot of a Neolithic community in Germany. Antiquity 82, 290-304. Berglund, B. E. 2003. Human impact and climate changes - synchronous events and a causal link?, Quaternary International 105: 7-12. Berreman, G. D. 1981. Social inequality: a cross-cultural analysis. In G. D. Berreman (ed.) Social in equality: comparative and development approaches: 3-40. New York, Academic Press. Berthel, N. Schwörer, Ch., Tinner, W. 2012. Impact of Holocene climate changes on alpine and treeline vegetation at Sanetsch Pass, Bernese Alps, Switzerland. Review of Palaeobotany and Palynology 174: 91-100. Bezinge, A., Curdy, Ph. 1994. Les Alpes pennines au temps d’Oetzi (Momie du Hauslabjoch, vers 3200 av.J.-C). Bulletin Muritienne 112: 65-77. Biber, J-P. 2010. Transhumane in France. Pastoralism 1: 90-98. Blajer, W.1990. Skarby z wczesnej epoki brązu na ziemiach polskich. Wrocław, Ossolineum. Blajer, W 2003. Ratownicze badania wykopaliskowe przeprowadzone w 2002 r. na wielokulturowym stanowisku nr. 1 w Albigowej, pow. Łańcut (AZP 104-79, stan.l). Rocznik Przemyski 39(2): 7381. Bogaard, A. 2005. The nature of early farming in Central and South-east Europe. Documenta Praehistorica 31: 49-58. Borić, D., Gruppe, G., Peters, J., Mikić, Ž. 2004. Is the Mesolithic-Neolithic Subsistence Dichotomy Real? New Stable Isotope Evidence from the Danube Gorges. European Journal of Archaeology 7(3): 221-248. Borkowski, W. 1987. Neolithic and Early Bronze Age heart-shapped arrow-heads from Little Poland Uplands. In J. K. Kozlowski, S. K. Kozłowski (eds.) New in Stone Age Archaeology (=Archaeologia Interrégionales 8): 147-181. Warszawa. Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Warszawski. Bortenschlager, S., Oeggl K. (eds.) 2000. The man in the ice. The Iceman and his natural environment. Wien-New York, Springer Verlag. Brettell, R., Evans, J., Marzinzik, S., A. Lamb, A., Montgomery, J. 2012. „Impious Esterners“: Can Oxygen and Strontium Isotopes Serve as Indicators of Provenance in Early Medieval European Cemetery Populations?. European Journal ofArchaeology 15(1): 117-145. Brisebarre, A.-M. 1999. Organization of ovine transhumance in Cévennes, France. In L. Barto siewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhumant pastoralism in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology. 213- 229. Budapest, Archaeolingua. Buchvaldek, Μ. 1967. Die Schnurkeramik in Böhmen. Praha, Univewrsita Karlova. Budziszewski, J. 1998. Krzemieniarstwo społeczności kultury trzcinieckiej z Wyżyny Środkowomałopolskiej. In A. Kosko, J. Czebreszuk (eds.), „Trzciniec” -System kulturowy czy interkulturowy proces: 301-328. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie. Budziszewski, J., Skowronek, Μ. 2001. Results of the Preliminary Archaeologicacl Research in the Mount Cergowa Massif, the Lower Beskid Mountains. In J. Machnik (ed.). Archaeology and 134 Natural Background of the Lower Beskid Mountains, Carpathians, Parti: 145-164. Kraków, Pol ska Akademia Umiejętności. Budziszewski, ƒ., Tunia, K. 2000. A grave of the Corded Ware culture arrowheads producer in Ko niusza, southern Poland. Revisited. In S. Kadrów (ed.), A turning the ages. Jubilee Book Dedi cated to Professor Jan Machnik on His 70th Anniversary: 101-135. Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Budziszewski, J., Włodarczak, P. 2010. Kultura pucharów dzwonowatych na Wyżynie Małopolskiej. Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Budzyński, Z., Bukowski, W., Dybaś, B., Janeczek, A„ Noga Z. (eds.). 2014. Originalaufnahme des Königreiches Galizien und Lodomerien 1979-1783. Vol. 5. Kraków, Polska Akademia Nauk. Bunce, R. G. H., Pérez-Soba, Μ., Jongman, R. G. H., Gómez Sal, A., Herzog, F., Austad, I. (eds.) 2004. Transhumance and biodiversity in European mountains. Report of the EU-PP5 project TRANSHUMOUNT (EVK2-CT-2002-80017). IALE publication series 1. Wageningen. Caillois, R. 1995. Człowiek i sacrum. Warszawa. Caseldine, C., Thompson, G., Langdon, C., Hendon, D. 2005. Evidence for an extreme climatic event on Achill Island, Co. Mayo, Ireland around 5200-5100 cal. yr BP. Journal of Quaternary Science 20(2): 169-178. Chalkea, E. 1999. Ecological adaptations of the Sarakatsani (Epiru-Zagori-Greece). In L. Barto siewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhumant pastoralism in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology: 181- 189. Budapest, Archaeolingua. Chapman, J. 1999. The origins of warfare in the prehistory of Central and Eastern Europe. In J. Car man, A. Harding (eds.) Ancient warfare: 101-142. Sutton, Sutton Publishing. Chapman, J. 2002. Domesticating the Exotic. The Context of Cucuteni-Tripoye Exchange with Steppe and Forest-Steppe Communities. In K. Boyle, C. Renfrew, Μ. Levine (eds.) Ancient In teractions. East and West in Eurasia: 75-91, Cambridge, Cambridge University Press. Chenery, C.A., Evans, J. A. 2011. A summary of the strontium and oxygen isotope evidence for the origins of Bell Beaker individuals found near Stonehenge. In A.P. Fitzpatrick, The Amesbury Archer and the Boscombe Bowmen: Bell Beaker burials at Boscombe Down, Amesbury, Wiltshire: 185-90. Salisbury: Wessex Archaeology 27. Cullen, H. Μ., deMenocal, P. B., Hemming, S„ Hemming, G., Brown, F. H., Guilderson, T., Sirocko F. 2000. Climate change and collapse of the Akkadian empire: evidence from the deep sea. Geology 28(4): 379-382. Curdy, P. 2007. Prehistoric settlement in middle and high altitudes in the Upper Rhone Valley (Va lais-Vaud, Switzerland): a summary of twenty years of research. Preistoria Alpina 42: 99-108. Czebreszuk, J. 1996. Społeczności kujaw w początkach epoki brązu. Poznań. Wydawnictwo naukowe UAM. Czebreszuk, J. 2001. Schyłek neolitu i początki epoki brązu w strefie południowo-zachodniobałtyckiej (III ¡początki II tys. przed Chr.). Poznań. Wydawnictwo Naukowe UAM. Czebreszuk, J., Szmyt, Μ. 2011. Kurhan, rów i palisada w tradycji kultury ceramiki sznurowej. Próba rekonstrukcji scenariuszy rytualnych. In H. Kowalewska-Marszałek, P. Włodarczak (eds.) Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e.: 123-130. Kraków-Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Archeologii UW. Czernavol, D. 2015. Kremiennaja vystroja trypilskowo poselenia Ozevie-Ostriv. In A. Diachenko, F. Menotti, S. Ryzhov, К. Bunyatyan, S. Kadrów (eds.), The Cucuteni-Trypillia cultural complex and its neighbours: 367-383. Rzeszów-Kiiv, National Academy of Science of Ukraine, Univer sity of Rzeszów. Czerniak, L. 1980. Rozwój społeczeństw kultury późnej ceramiki wstęgowej na Kujawach. Poznań, Wy dawnictwo Naukowe Uniwersytetu in. Adama Mickiewicza w Poznaniu. 135 Czerniak, L. 1994. Wczesny i środkowy okres neolitu na Kujawach. 5400-3650 p.n.e. Poznań, Polska Akademia Nauk, Instytut Archeologii i Etnologii. Czerniak, L., Domańska, L„ Kosko, A., Prinke, D. 1991. The Funnel Beaker culture in Kujawy. In D. Jankowska (eds.) Die Trichterbecherkultur. Neue Forschungen und Hypothesen. Teil II: 6775. Poznań. Czopek, S. 1999. Pradzieje Polski południowo-wschodniej. Rzeszów. Czopek, S. (ed.) 2011. Autostradą w przeszłość. Katalog wystawy. Rzeszów, Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego. Czopek, S., Kadrów, S. 2001. Archeologia polskich Karpat a niektóre problemy neolitu i wczesnej epoki brązu. In J. Gancarski (ed.), Neolit i początki epoki brązu w Karpatach polskich. Materiały z sesji naukowej. Krosno, 14-15grudnia 2000 r.: 327-342. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Czopek, S., Niemasik, D., Pasterkiewicz, W. 2007. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych prow adzonych na stanowisku 117 w Rzeszowie. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 28: 91-96. Czopek, S., Niemasik, D., Pasterkiewicz, W., Pelisiak A. 2014. Rzeszów, stanowisko 117 - osada wielokulturowa. Rzeszów, Oficyna Wydawnicza Zimowit. Czopek, S., Podgórska-Czopek, J. 2007. Grodzisko Dolne, stan. 22 - od paleolitycznych łowców do wczesnośredniowiecznych Słowian. Rzeszów, Instytut Archeologii UR. Della Casa, P., Walsh, K. 2007. Introduction: interpretation of sites and material culture from midhigh altitude mountain environments. Preistoria Alpina 42: 5-8. Denisiuk Z. 2003. Udział zbiorowisk górskich i niżowych w szacie roślinnej bieszczadzkiej „krainy dolin”. Roczniki Bieszczadzkie 11: 53-72. Dębiec, Μ., Becker, V., Dębiec, Μ., Makowicz-Poliszot, D., Pelisiak, A., Posselt, Μ., Saile, T„ Sebők, К., Szczepanek, A. 2014. Zwięczyca 3. Eine bandkeramische Siedlung am Wisłok. Rzeszów, Ofi cyna Wydawnicza Zimowit. Dębiec, Μ., Dębiec, Μ., Pelisiak, A. 2015. Cieszacin Wielki, stan. 41, Pawłosiów, stan. 55 i Jankowice, stan. 9. Kompleks osad z epoki neolitu i wczesnej epoki brązu. Rzeszów, Oficyna Wydawnicza Zimowit. Dębiec, Μ., Dzbyński, A. 2007. Die Ersten Radiokarbondatierungen aus der Siedlung der linien bandkeramischen kultur in Zwięczyca. Sprawozdania Archeologiczne 59: 53-62. Dębiec, Μ., Dzbyński, A., Pelisiak, A. 2006. Drugi sezon badań wykopaliskowych na stanowisku 3 w Zwięczycy, gm. Boguchwała. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeolog icznego 27: 247-252. Diachenko, A., Kruk, J., Milisauskas, S. 2016. What does the bell-distribution hide? Spatial behavior and demographic development of the Funnel beaker culture populations in bronocice region, Poland. Sprawozdania Archeologiczne 68: 25-38. Dickinson, J. H., Oeggl, K„ Handlez, L. L. 2003. The Iceman reconsidered. Scientific American 288: 70-79. Dreslerová, D. 2012. Human Response to Potential Robust Climate Change around 5500 cal BP in the Territory of Bohemia (The Czech Republic). Interdiscyplinaria Archaeologica 3: 43-55. Dzieduszycka, A. 1958. Boguchwała, pow. Rzeszów. Z Otchłani Wieków 24(1): 45-46. Dzieduszycka-Machnikowa, A. 1959. Sprawozdanie z ratowniczych prac wykopaliskowych w Bo guchwale, pow. Rzeszów. Sprawozdania Archeologiczne 5:15-18. Dzieduszycka-Machnikowa, A. 1960. Stanowisko kultury ceramiki wstęgowej rytej w Boguchwale. Materiały Archeologiczne 2: 11-21. Earle, T., Kristansen, K. 2010 Organizing Bronze Age Societies. Cambridge, Cambridge University Press. Eckstein, J., Leuschner, H. H., Bauerochse, A., Sass-Klaassen, U. 2009. Subfossil bog-pine horizons doc ument climate ans ecosystem changes during the Mid-Holocene. Dendrochronologia 27:129-146. 136 Efstratiou, N. 1999. Pastoralisin in highland Rhodope: archaeological implications from recent observations. In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhumant pastoralism in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology: 145- 158. Budapest. Eliade, Μ. 1966. Traktat o historii religii. Warszawa. Entwhistle R., Grant А. 1989. The Evidence for Bereal Coltivation and Animal Husbandry in the Southern British Neolithic and Bronze Age. In A. Milles, D. Williams, N. Gardner (eds.) The Beginnings ofAgriculture. British Archaeological Reports, International Series 496, 203-215. Esteban Amat, A. 1995. Evolución del paisaje durante los ultimos 10 000 años en las montañas del Mediterráneo occidental: ejemplos del Pirineo oriental y Sierra Nevada. Barcelona, University of Barcelona. Evans, J. A. and Chenery, C. A. 2006. Bronze Age childhood migration of the individuals near Stonehenge, revealed by strontium and oxygen isotope tooth enamel analysis. Archaeometry 48(2): 309-321. Fastnacht, A. 1962. Osadnictwo ziemi sanockiej w latach 1340-1650. Wrocław, Ossolineum. Finsinger, W, Tinner, W. 2006. Holocene vegetation and land-use changes in response to climatic changes in the forelands of the southern Alps, Italy. Journal of Quaternary Science 21: 243-258. Finné, M. E, Holmgren, K., Sundquist, H. S., Weiberg, E., Lindsnlom, Μ. 2011. Climate in the eastern Mediterranean and adjacent regions, during the past 6000 years. A review. Journal of Archaeological Science 38: 3153-3173. Fischer, U. 1956. Die Gräber der Steinzeit im Saalgebiet. Vorgeschichtliche Forschungen 15. Berlin. Fischer, U. 1958. Mitteldeutschland und die Schnurkeramik. Jahresschrift für mitteldeutsche Vorge schichte: 41/42: 254-298. Fitzpatrick, A. P. 2011 . The Amesbury Archer and the Boscombe Bowmen. Early Bell Beaker Burials at Boscombe Down, Amesbury, Wiltshire, Great Britain: Excavation at Boscombe Down. Wessex Archaeological Reports 27, Wessex, Wessex Archaeology. Fleckinger, A. 2007. Ötzi, the Iceman. The Full Facts at a Glance. Vienna, Folio- South Tyrol Mu seum of Archaeology. French, Ch. 2010. The palaeo-environments of Bronze Age Europe. In T. Earle, K. Kristiansen (eds.) Origins ofBronze Age societies: 34-56. Cambridge, Cambridge University Press. Galop, D., Vannièrre, В., Fontugne, Μ. 2002. Human activities and fire history since 4500 BC on the northern slope of the Pyrenees: a record from Cuguron (central Pyrenees, France). In S. Thiébaut (ed.), Charcoal Analysis, Methodological approaches, Palaeocological result and wood use: 43-51. Oxford, Archaeopress. Gancarski, J. 1999a. Chronologia grupy pleszowskiej kultury mierzanowickiej i kultyry Otomani-Füzesabony w Polsce na podstawiw wyników badań wykopaliskowych osad w Trzcinicy i Jaśle. In J. Gancarski (ed.) Kultura Otomani-Füzesabony - rozwój, chronologia, gospodarka: 145-180. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Gancarski, J. (red.) 1999b. Kultura Otomani-Füzesabony - rozwój, chronologia, gospodarka. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Gancarski, J. 2002a. Kultura Otomani-Füzesabony po północnej stronie Karpat. In J. Gancarski (ed.) Między Mykenami a Bałtykiem. Kultura Otomani- Füzesabony: 103-124. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Gancarski, J. 2009. Trzcinica - karpacka Troja. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Gancarski, J. (ed.) 2010. Transkarpackie kontakty kulturowe w epoce kamienia, brązu i wczesnej epoce żelaza. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Gancarski, J„ Pasterkiewicz, W., Pelisiak, A. 2008. Osada kultury pucharów lejkowatych w Przybówce, gm. Wojaszówka, stanowisko 1. In J. Machnik (ed.). Archeologia i środowisko naturalne Beskidu Niskiego w Karpatach: 347-378. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. 137 Garcia, M. M. 1999. Ethnographie observations of transhumant husbandry practices in Spain and their applicability to the archaeological sample. In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhumant pastoralism in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology: 159- 177. Budapest. Archaeolingua. Garcia, D., Mocci, E, Tzortzis, S„ Walsh, K. 2007. Archeologie de la vallèe de 1’Ubaye (Alpes-deHaute-Provence, France): premiers résultats d’un Projet Collectif de Recherche. Preistoria Alpina 42: 23-48. Gedi, M. 1989. Uwagi na temat przynależności kulturowej stanowisk z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza we wschodniej części Polskich Karpat, Acta Archaeologica Carpathica 28: 109-117. Gedi, Μ. 1998 a. Młodsza epoka brązu we wschodniej części polskich Karpatów. Kraków, Oficyna Cracovia. Gerlach, T., Koszarski, L., Koperowa, W., Koster, W. 1972. Sediments lacustres postglaciaires dans la depression de Jasło-Sanok. Studia Geomorphologien Carpatho-Balcanica 6: 37-61. Gerlach, T, Krysowska-Iwaszkiewicz, Μ., Szczepanek, K„ Alexandrowicz, S. W. 1991. Karpacka odmiana lessów w Humniskach koło Brzozowa na Pogórzu Dynowskim w polskich Karpatach fliszowych. Zeszyty Naukowe AGH, Geologia 17(1-2). Gerlach, T., Krysowska-Iwaszkiewicz, Μ., Szczepanek, K., Pazdur, Μ. F. 1993. Nowe dane o pokry wie karpackiej odmiany lessów w Humniskach koło Brzozowa. Zeszyty IG i PZ PAN 16: 1-43. Gerling, C., Bánily, E., Dani, J., Köhler, K„ Kulcsár, G., Pike, A. W. G., Szeverényj, V., Heyd, V. 2012. Immigration and transhumance in the Early Bronze Age Carpathian Basin: the occupants of a Kurgans. Antiquity 86: 1097-1111. Gębica, P., Czopek, S., Szczepanek, К. 2008. Changes of climate and prehistoric settlement recorded in deposits of the Wisłok palaeochanel in Grodzisko Dolne, Sandomierz Basin. Sprawozdania Archeologiczne 60: 295-323. Giblin, J. 1.2009. Strontium isotope analysis of Neolithic and Copper Age populations on the Great Hungarian Plain. Journal ofArchaeological Science 36: 491-497. Giblin, ƒ. I., Knudson, K. J., Bereczki, Z., Pálfi, G., Pap, I. 2014. Strontium isotope analysis and hu man mobility during the Neolithic and Copper Age: a case study from the Great Hungarian Plain. Journal of SArchaeological Science 40(1): 227-239. Giguet-Covex, Ch., Arnaud, E, Poulenard, J., Disnar, J-R., Delhon, C., Francus, P., David, E, En ters, D., Rey, Р-J., Delannoy, J-J. 2011. Changes in erosion patterns during the Holocene in a currently treeless subalpine catchment inferred from lake sediment seochemistry (Lake Anterne, 2063 m a.s.l., NW French Alps): The role of climate and human activities. Holocene 21:651-665. Gilewska S. 1999. Rzeźba. In L. Starkel (ed.) Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze: 243-288. Warszawa. Wydawnictwo Naukowe PWN. Gimbutas, Μ. 1956. The prehistory of eastern Europe. Cambridge, Massachusets. Peabody Museum. Gimbutas, Μ. 1961. Notes on the chronology and expansion of the Pit-grave Kurgan culture. In B. Soudský, Ė. Plesová (eds.) L’Europe à la fin de l’âge de la pierre. Actes du Symposium consacré aux problems du Néolithique europèe: 193-200. Praha. Académie Tchécoslovaque des Sciences. Gimbutas, Μ. 1970. Proto- Indo-European Culture. The Kurgan Culture during the firth, fourth, and third millennium B. C. In G. Cardona, H. Μ. Hoenigswald, A. Senn (eds.) Indo-European and Indo Europeans: 155-198. Philadelphia, University of Philadelphia Press. Gimbutas, Μ. 1973. The beginning of the Bronze Age in Europe and the Indo-Europeans: 35002500 BC. Journal of Indo-European Studies 1: 163-214. Gimburas, Μ. 1977. The first wave of Eurasian steppe pastoralists into Copper Age Europe. Journal of Indo-European Studies 5: 277-338. Gimbutas, Μ. 1980. The kurgan wave 2 (c.3400-3200 BC) into Europe and following transformation of culture. Journal ofIndo-European Studies 8: 273-315. 138 Goslar, T., Kośko, A. 2011. Z badań nad chronologią I topogenezą kujawskich kurhanów starosznurowych. Kruszą Zamkowa, powiat Inowrocław, stanowisko 3. In H. Kowalewska-Marszałek, P. Włodarczak (eds.) Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e.: 407-415. Kraków-Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Archeologii UW. Goudę, G., Castorina, E, E. Herrscher, E., Cabut, S., Tafuri, M. 2012. First Strontium Isotope Evi dence of Mobility in the Neolithic of Southern France. European Journal ofArchaeology 15(3): 421-439. Gould, S. J. 2007. Punctuated equilibrium. Cambridge, Harvard University Press. Govedarica, B. 1998. Das Problem der Suvorovo-Gruppe in den Ost-West-Beziehungen. In B. Hän sel, J. Machnik (eds.) Das Karpatenbecken und die osteuropäische Steppe. Nomadenbewegungen und Kulturaustausch in den vorchristlichen Metallzeiten (4000-500 v. Chr.) (=Prähistorische Ar chäologie in Südosteuropa 12); 179-190. München-Rahden/Westf. Grassi, H. 1999. Women in ancient pastoralism. In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhu mant pastoralism in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology. 63- 68. Budapest. Archaeolingua. Greenfield, H. J. 1999. The advent of transhumant pastoralism in the temperate southeast Europe: a zooarchaeological perspective from Central Balkans. In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfirld (red.) Transhumantpastoralism in southern Europe. Reentperspectices from archaeology, history and ethnology. 15- 36. Budapest. Archaeolingua. Gregg, S. A. 1988. Foragers and Farmers. Population, Interaction and Agricultural Expansion in Pre historic Europe. University of Chicago Press, Chicago-London. University of Chicago Press. Grosjean, Μ., Suter, P. J., Trachsel, Μ., Wanner, H. 2007. Ice-borne prehistoric finds in the Swiss Alps reflect Holocene glacier fluctuation. Journal of Quaternary Science 22(3): 203-207. Gruszczyńska, A. 1968. Badania na stanowisku որ 11 w Husowie, pow. Łańcut. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego za rok 1966: 163-166. Haak, W, Brandt, G., de Jong, H. N., Meyer, Ch., Ganslmeier, R., Heyd, V., Hawkesworth, Ch., Pike, A. W. G„ Meller, H., Alt, K. W. 2008. Ancient DNA, strontium isotopes, and osteological anal yses sched light on social and kinship organization of the Later Stone Age. Proceedings of the National Academy of Sciences 105(47): 18226-18231. Haas, J. N., Richoz, L, Tinner, W., Wick, L. 1998. Synchronous Holocene climatic oscillations re corded on the Swiss Plateau and at timberline in the Alps, The Holocene 8(3): 301-309. Hafner, A. 2012. Archaeological discoveries on Schnidejoch and at other ice sites in the European Alps, Arctic 65, Suppl.l: 189-202. Harmata, К. 1987. Late Glacial and Holocene History at Roztoki and Tarnowiec, near Jasło (Jasło-Sanok Depression). Acta Palaeobotanica 27: 43-65. Harmata, К. 1995a. A Late Glacial and Early Holocene Profile from Jasło and Recapitulation of the Stadies of the Vegetational History of Jasło-Sanok Depression in the last 13000 Years. Acta Palaeobotanica 35(1): 15-45. Harmata, K. 1995b. Traces of Human Impact Reflected in Pollen Diagrams from Tarnowiec mire near Jasło (Jasło-Sanok Depression), SE Poland. Vegetation History and Archaeobotanty 4: 235243. Harmata, К. 2008. Przekształcenia środowiska przyrodniczego pod wpływem działalności człow ieka na przełomie IV i III tysiąclecia BC w świetle badań palinologicznych w Tarnowcu w dolinie Jasiołki. In J. Machnik (eds.), Archeologia i środowisko naturalne Beskidu Niskiego w Karpatach, część II. Kurimská Brázda: 379-384. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Harmata, К. and Kalinowicz, N. 2001. Ślady działalności człowieka w diagramach pyłkowych z dorzecza górnego Dniestru. In J. Gancarski (eds.), Neolit i początki epoki brązu w Karpatach polskich. Materiały z sesji naukowej. Krosno, 14-15 grudnia 2000 r.: 229-240. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. 139 Harmata, K., Kalinovyč, N. 2006. Phases of settlement in the pollen diagrams. In K. Harmata, J. Machnik, L. Starkel (eds.). Environment and man at the Carpathian Foreland in the upper Dnister catchment from Neolithic to Early Medieval Period: 70-77. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Harmata, К., Kalinovyč, N„ Budek, A., Starkel, L., Jacyšyn, A. 2006. Environmental changes during the Holocene. In K. Harmata, J. Machnik, L. Starkel (eds.), Environment and man at the Car pathian Foreland in the Upper Dnister catchmentfrom Neolithic to Early Medieval Period: 66-91. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Harmata, K., Kalinovyč, N., Budek, A., Starkel, L., Veličkevič, F. 2006. Mire and the Dnister Valley near Majnyč. In K. Harmata, J. Machnik, L. Starkel (eds.), Environment and man at the Car pathian Foreland in the upper Dnister catchment from Neolithic to Early Medieval Period: 32-43. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Hassan, E A. (ed.) 2002, Droughts, Food and Culture. Ecological Change and Food Security in Arfica’s Later Prehistory. New York, Boston, Dordrecht, London, Moscow, Kluwer Aca demic Publishers. Henkiel, A. 1997. Mikroregiony geograficzne Bieszczadów polskich. Annales UMCS, sec.B: 52(9): 133-145. Hensel Z., Pawlicka E. 2017. Analiza chemiczna zabytków miedzianych kultury ceramiki sznurowej i domniemanej mierzanowickiej ze Szczytnej na stanowiskach 5 i 6, pow. Jarosław. In P. Jarosz, J. Machnik (eds.) Nekropolie ludności kultury ceramiki sznurowej z III tysiąclecia przed Chr. W Szczytnej na Wysoczyźnie Kańczuckiej: 221-225, Rzeszów, Oficyna Wydawnicza Zimowit. Hess, Μ. 1965. Piętra klimatyczne w Polskich Karpatach Zachodnich. Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne 11, Kraków. Heyd, V. 2004. Überregionale Verbindungen der süddeutschen Glockerbecherkulturanhand der Siedlungen. In V. Heyd, L. Hosty, L. Kreiner (eds.), Siedlungen der Glockerbecherkultur in Süd deutschland und Mitteleuropa. Arbeiten zur Archäologie Süddeutschlands 17: 181-202. Heyd, V, Winterholler, B., Böhm, K., Pernicka, E. 2005. Mobilität, Strontiumisotopie und Sub sistenz in der süddeutschen Glockenbecherkultur. Bericht der Bayerischen Bodendenkmalp flege 43: 109-135. Ilyashuk, E. A., Koinig, K. A., Hediri, O., Ilyashuk, B. P., Psenner, R. 2011. Holocene temperature variations at a high-altitude site in the Eastern Alps: a chironomid record from Schwarzee ob Solden, Austria. Quaternary Science Reviews 30: 176-191. Issar, A. S. 2003. Climate Changes during the Holocene and their Impact on Hydrological Systems. Cam bridge, Cambridge University Press. Iversen, J. 1941. Landnam i Danmarks Stenalder: En pollenanalytisk Undersøgelse over det før ste Landbrugs Indvirkning paa Vegetationsudviklingen (Dansk tekst 7-59, Engl, text 60-65). Danmarks Geologiske Undersøgelse 2(66): 1-68. Ivy-Ochs, S., Kerschner, H„ Maisch, Μ., Christl, Μ., Kubik, P. W, Schlüchter, Ch. 2009. Latest Pleistocene and Holocene glacier variations in the European Alps. Quaternary Science Re views 28: 2137-2149. Jalut, G., Dedoubat, J. J., Fontugne, Μ., Otto, T. 2009. Holocene circum-Mediterranean vegetation changes: Climate forcing and human impact. Quaternary International 200: 4-18. Jalut, G., Esteban Amat, A., Bonnet, L., Gauquelin, T., Fontugne, Μ. 2000. Holocene climatic changes in the Western Mediterranean from south-east France to south-east Spain. Palaeoge ography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 160: 255-290. Jalut G., Esteban Amat, A., Riera i Mora ,S., Fontugne, Μ., Mook, R., Bonnet, L., Gauquelin, T. 1997. Holocene climatic changes in the western Mediterranean: installation of the Mediterra nean climate. Comptes Rendus de l’Académie des Sciences, Paris. Earth and Planetary Sciences 325: 327-334. 140 Jarosz P., Machnik J. (eds.). 2017. Nekropolie ludności kultury ceramiki sznurowej z III tysiąclecia przed Chr. W Szczytnej na Wysoczyźnie Kańczuckiej, Rzeszów. Oficyna Wydawnicza Zimowit. Jarosz, P., Machnik, J., Mačalová, H., Włodarczak, P. 2008. Wyniki archeologicznych badań wyko paliskowych kurhanu nr 3 w Hankovcach, stanowisko 1, okr. Bardejov. In J. Machnik (eds.), Archeologia i środowisko naturalne Beskidu Niskiego w Karpatach. Część II. Kurimská Brázda: 265-291. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Jarosz P., Machnik J., Szczepanek A. 2019. Nekropolie ludności kultury ceramiki sznurowej z III tysiąc lecia przed Chr. Mirocinie na Wysoczyźnie Kańczuckiej, Rzeszów. Oficyna Wydawnicza Zimowit. Jarosz, P., Włodarczak, P. 2007. Chronologia bezwzględna kultury ceramiki sznurowej w Polsce południowo-wschodniej i na Ukrainie. Przegląd Archeologiczny 55: 71-108. Jastrzębski, S. 1991. The settlement of the Funnel Beaker Culture at Gródek Nadbużny, the Zamość district site 1C ֊ brief characteristics. In D. Jankowska (ed.), Die Trichterbecherkultur. Neue Forschungen und Hypothesen II: 189-196, Poznań, Instytut Prahistorii im. Adama Mickie wicza. Jochimsen, M. 1986. Zum Problem des Pollenfluges in den Hochalpen. Disseratationes Botaniceae 90. Berlin-Stuttgart. Joerin, U. E., Stocker, T. E, Schlüchter, Ch. 2006. Multicentury glacer fluctuations in the Swiss Alps during the Holocene. The Holocene 16, 2006: 697-704. Jong de, H. N., Foster, G. L, Heyd, V., Pike, A. E. G. 2010. Further isotopic studies on the Eulau multiple graves using laser ablation ICP-MS. Tagungen des Landdesnuseums für Virgeschichte Halle 4: 125-131. Kaczanowska, M. 1985. Rohstoffe, Technik un Typologie der neolithischen Reuersteinindustrien im Nordteil des Flussgebietes der Mitteldonau. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Kaczanowska Μ., Godłowska Μ. 2009. Contacts between the eastern and western linear cultures in south-eastern Poland. In J. K. Kozłowski (ed.), Interactions between different models ofneolithization north of the Central European agro-ecological barrier. Prace Komisji Prehistorii Karpat PAU, vol. V: 137-149. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Kaczanowska Μ., Lech J. 1977. The flint industry of Danubian communities north of the Carpathi ans. Acta Archaeologica Carpathica 17: 5-28. Kadrów, S. 1988. Albigowa, gm. Łańcut, woj. rzeszowskie, stanowisko 38. Informator Archeologiczny. Badania 1987 r.: 19. Kadrów, S. 1990. Osada neolityczna na stan, nr 16 w Rzeszowie na osiedlu Piastów. Sprawozdania Archeologiczne 41: 9-76. Kadrów, S. 1991. Iwanowice, stanowisko Babia Góra. Cz. 1. Rozwój przestrzenny osady z wczesnego okresu epoki brązu. Kraków. Instytut Historii Kultury Materialnej PAN. Kadrów, S. 1992. Osada kultury lubelsko-wołyńskiej ze stan. 35 w Kosinie, gm. loco, woj. rzeszow skie. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego za lata 1985-1990՛. 141150. Kadrów, S. 2001. Radicarbon dates calibration of the palynological profile from the Mount Cergowa site by means of the wiggle matching analysis. In J. Machnik (ed.), Archaeology and Natural Background of the Lower Beskid Mountains, Carpathians: 188-190. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Kadrów, S. 2016. Exchange of people, ideas and things between Cucuteni-Trypillian complex and areas of south-eastern Poland. In C. Preoteasa, C.-D. Nicola (eds.) Cucuteni culture within the European Neo-Eneolithic context: 649-677, Piatra Neamț, Complexul Muzeal Județean Neamț. Kempiński, A. Μ. 1993. Słownik mitologii ludów europejskich. Poznań. Kantor Wydawniczy SAWW. Kempisty, A. 1978. Schyłek neolitu i początek epoki brązu na Wyżynie Małopolskiej w świetle badań nad kopcami. Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. 141 Kilian, L. 1955. Haffküstenkultur und Ursprung der Balten. Bonn. Dr. Rudolf Habelt GmbH. Klimek, K., Łanczont, Μ. 1998. Zapis relacji prahistoryczny człowiek-środowisko w aluwiach Sanu na przedpolu Karpat. In K. Klimek, K. Kocel (eds.),Materiały sympozjum Rola człowieka pre historycznego w przemianach środowiska przyrodniczego: 7-9. Sosnowiec, Uniwersytet Śląski. Klimek, K., Łanczont, Μ., Bałaga, K. 1997. Póżnowistuliańskie i holoceńskie wypełnienia paleomeandru w dolinie Sanu koło Stubna. In Μ. Łanczont (ed.), Seminarium terenowe Glacjał i peryglacjał Kotliny Sandomierskiej i Przedgórza Karpat w okolicy Przemyśla. Krasiczyn, 22-24 września 1997: 60-71. Lublin, Wydawnictwo UMCS. Klofleisch, F. 1883. Vorgeschichtliche Altertümer der Provinz Sachsen und angrenzender Gebiet. Halle. Hendel. Kobal, J. 1997. Skarby brązowe zakarpacia (Ukraina) - problem interpretacji. In W. Blajer (ed.) Beiträge zur Deutung der bronzezeitlichen Hort- und Grabfunde in Mitteleuropa. Materialien der archäologischen Konferenz „Bronzen und Menschen an der Schwelle der Urnenfelderzeit im ösrlichen Mitteleuropa“, Krakow, 05-08.02.1996: 109-141. Krakow, Oficyna Cracovia. Kokowski, A. 1989. Południowa część osady kultury pucharów lejkowatych na stanowisku 1C w gródku nad Bugiem, woj. zamojskie (Badania 1984-1986), Sprawozdania Archeologiczne 40, 9-30. Kołaczek, P. 2007. Late Glacial and Holocene vegetation changes in the western part of Rzeszów foothils (Sandomierz Basin) based on thed pollen diagram from Krasne near Rzeszów. Acta Palaeobotanica 47(2): 455-467. Kołaczek, P. 2010.The development of Late Glacial and Holocene vegetation and human impact near Grodzisko Nowe in the Lower San Valley (Sandomierz Basin, south-eastern Poland). Acta Palaeobotanica 50(2): 101-117. Komornicki, T., Gerlach, T., Zasoński, S., Oleksynowa, K. 1990. Gleby w otoczeniu kurhanów ne olitycznych w Bierówce koło Jasła oraz gleby w kurhanie „B”. Acta Archaeologica Carpathica 28: 125-142. Kondracki, J. 1978. Geografia fizyczna Polski, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Konopka, T., Woźniak, K. 2013. Sądowo-lekarska analiza obrażeń na czaszkach z grobu 523. In Μ. Μ. Przybyła, A. Szczepanek, P. Włodarczak (eds.) Koszyce, stanowisko 3. Przemoc i rytuał u schyłku neolitu: 93-107. Kraków-Pękowice. Stowarzyszenie Archeologów Terenowych Stater, Wydawnictwo i Pracownia Archeologiczna Profil-Archeo. Kopacz, J. 1976. Wstępna charakterystyka technologiczno-typologiczna wczesnobrązowego prze mysłu krzemiennego z Iwanowic, woj. Kraków. Archeologia Polski 21(1): 85-107. Kopacz, J. 1990. Chpped stone Industries in North-Western Peripheries of Early Bronze Age (EBA) Carpathian Civilization Zone. Godišnjak 28/26: 197-208. Kopacz, J. 2001. Początki epoki brązu w strefie karpackiej w świetle materiałów kamiennych. Kraków, Instytut Archeologii I Etnologii PAN. Kopacz, J. 2011. Krummesser - Périphéries des industries lithique tailées. Acta Archaeologica Car pathica 46: 61-82. Kopacz, J., Valde-Nowak, P. 1987a. Episznurowy przykarpacki krąg kulturowy w świetle materiałów kamiennych. Archeologia Polski 32(1): 55-92. Kopacz, J., Valde-Nowak, P. 1987b. Ері-Corded Near-Carpathian Cultural Circle in the Light of Stone Material. Archaeologia Interregionalis 7: 83-210. Kopacz, J., Valde-Nowak, P. 1987c. Episznurowy przykarpacki krąg kulturowy w świetle materiałów kamiennych. Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Naukowych PAN 31: 3-4. Koperowa, W. 1970. Późnoglacjalna i holoceńska historia roślinności wschodniej części Dołów Jasielsko-Sanockich. Acta Palaeobotanica 11: 3-42. Kossina, G. 1928. Ursprung und Ausbereitung der Germanen in vor- ungfrühgeschichtlicher Zeit. Leip zig. Verlag von Curt Kabitzsch. 142 Koško, A. 1979. Rozwój kulturowy społezeństw Kujaw w okresach schyłkowego neolitu i wczesnej epoki brązu. Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Kosko, A. 1981. Udziałpołudniowo-wschodnioeuropejskich wzorców kulturowych w rozwoju niżowych społeczeństw kultury pucharów lejkowatych. Grupa mątewska. Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Kozłowski, J. K. 1974. Über die Untersuchungen der Östlichen Peripherien den Linien-Bandkeramik-Kultur. Acta Archaeologica Carpathica 14: 5-56. Kremenetski, K.V. 2003. Steppe and forest-steppe belt of Eurasia: Holocene environmental history. In Μ. Levin, C. Renfrew, K. Boyle (eds.) Prehistoric steppe adaptation and the horse, McDonald Institutefor Archaeological Research: 11-27. Cambridge, Cambridge University Press. Kristiansen, K., Larsson, T. B. 2003. The rise of Bronze Age society. Trevels, Transmissions and Trans formations. Cambridge, Cambridge University Press. Król, D., Rogoziński, ƒ., Rybicka, M. 2012. Tomb of Funnel Beaker Culture on Site 7 in Skołoszów, Radymno Commune, Podkarpackie Voivodship. In Μ. Furholdt, Μ. Hinz, D. Mischka (eds.), Monumentality, Landscapes and the Temporal Perspective, Proceedings of the International Work shop “Socio-Environmental Dynamics over the Last 12000 Years. The Creation ofLandscapes: 205214. Bonn, Dr. Rudolf Habelt GmbH. Król, D., Rogoziński, J., Rybicka Μ. 2014. Cmentarzysko kultury pucharów lejkowatych e Skołoszowie, sta. 7, woj. podkarpackie. In Μ. Rybicka (ed.) Wschodnie pgranicze grupu połud niowo-wschodniej kultury pucharów lejkowatych: 13-37. Rzeszów, Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego-Instytut Archeologii UR. Kruk, J. 1973. Studia osadnicze nad neolitem wyżyn lessowych. Wrocław, Ossolineum. Kruk, J. 1980. Gospodarka w Polsce południowo-wschodniej w V-Ш tysiącleciu p.n.e. Wrocław, Os solineum. Kruk, J. 1994. Botanika w badaniach nad dawnymi społecznościami ludzkimi. In K. Wasylikowa (ed.), Warsztaty Archeobotaniczne. Igołomia 1990-1991-1992-1993. Polish Botanical Sudies. Guidebook series 11: 9-16. Kruk, J. 2008. Wzory przeszłości. Studia nad neolitem środkowym i późnym. Kraków, Instytut Arche ologii i Etnologii PAN. Kruk, J., Alexandrowicz, S. W., Milisauskas, S., Śnieszko, Z. 1996. Osadnictwo i zmiany środow iska naturalnego wyżyn lessowych. Studium archeologiczne i paleogeograficzne nad neolitem w dorzeczu Nidzicy. Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Kruk, J„ Milisauskas, S. 1982. A multiple neolithic burial at Bronocice, Poland. Germania 60, 211216. Kruk, J., Milisauskas, S. 1999. Rozkwit i upadek społeczeństw rolniczych neolitu. Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Krzak, Z. 1970. Cmentarzysko kultury złockiej „Nad Wawrem” w Złotej. Wrocław, Ossolineum. Krzak, Z. 1976. Złota Culture. Wrocław, Ossolineum. Krzak, Z. 1980. Geneza i chronologia kultury cerami sznurowej w Europie. Wrocław, Ossolineum. Kubatzki, C. 2010. Climate changes over the past millennia. In D. Gronenborn, J. Petrasch (eds.), The Spread of the Neolithic to Central Europe: 39-44. Mainz, Römisch-Germanisches Zentral museum. Kucharzyk, S. 2004. Zmiany przebiegu górnej granicy lasu w paśmie Szorokiego Wierchu w Bieszczadzkim Parku Narodowym. Roczniki Bieszczadzkie 12: 81-102. Kucharzyk, S. 2005. Wpływ ekspozycji i wysokości n.p.m. na dynamikę drzewostanów w strefie górnej granicy lasu w Bieszczadzkim Parku Narodowym. Roczniki Biaszczadzkie 13: 173-202. Kucharzyk, S., Augustyn, Μ. 2010. Trwałość polan reglowych w Bieszczadzkim Parku Narodowym. Roczniki Bieszczadzkie 18: 45-58. 143 Kucharzyk, S., Augustyn, M. 2012. Górna granica lasu na terenie wsi Ustrzyki górne I Wołosate w Końcu XVIII wieku. Roczniki Bieszczadzkie 20: 15-27. Kukulak, J. 2000. Origin of laminated sediments in alluvium of upper San valley in the Bieszczady Mountains, Eastern Carpathians. Geochronometria 18: 47-52. Kukulak, J. 2003. Impact of medieval agriculture on the alluvium in the San river headwaters (pol ish Eastern Carpathians). Catena 51: 255-266. Kukulak, J. 2004. Zapis skutków osadnictwa I gospodarki rolnej w osadach rzeki górskiej (na przykładzie aluwiów dorzecza górnego Sanu w Bieszczadach Wysokich. Wydawnictwo Nau kowe Akademii Pedagogicznej, Kraków, Prace Monohgraficzne 381: 1-125. Kukulak, J. 2007. Zapis początków kolonizacji Bieszczadów w osadach górnego Sanu. In ƒ. Gancar ski (ed.). Późne średniowiecze w Karpatach Polskich·. 107-121. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Kulczycka-Leciejewiczowa, A. 1979. Pierwsze społeczeństwa rolnicze na ziemiach polskich. Kul tury kręgu naddunajskiego. In W. Hensel (ed.), Prahistoria Ziem Polskich, vol. 2. Neolit·. 19-164. Wrocław, Ossolineum. Kutschera, W, Müller, W. 2003. „Isotope language” of the Alpine Iceman investigated with AMS and MS. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research В 204: 705-719. Lamentowicz, Μ., Jęśko, Μ., Miotk-Szpiganowicz, G., Goslar, T. 2010. Paleohydrografia torfowiska bałtyckiego Stążki (Pojezierze Kaszubskie) w okresie 5300 BC - 950 AD - rozwój torfowiska i zmiany klimatyczne. Studia Limnologica et Telmatologica 4: 13-27. Lasek, J., Dąbek, N., Jaśkowiec, B., Mocior, E., Реек, В., Plenzler, J., Płaczkowska, E., Rzońca, B., Si wek, J., Wójcik, S. 2012. Źródła w Bieszczadach Wysokich. Roczniki Bieszczadzkie 20: 254-267. Lee, E. J., Renneberg, R., Harder, Μ., Krause-, В., Rinne, Ch., Müller, J., Nebel, A., Wurmb-Schwark, von N. 2014. Collective burials among agro-pastoral societies in later Neolithic Germany: per spectives from ancient DANN. Journal ofArchaeological Science 51: 174-180. Lemercier, O., Cauliez, ƒ., Furestier, R., Gilabert, Ch., Lazard, N., Pellissier, Μ., Provenzano, N., Müller, A., Convertini, E, Bouville, C. 2004. Le site néolithique final de La Fare (Forcalquier, Alpes-de-Haute-Provence). Résultats 1995-1999 et révision chronoculturelie. 5e rencontres méridionales de Préhistoire du Sud-Ouest, Supplément 9: 445-455. Libera, J., Zakościelna, A. 2006. Inwentarze krzemienne z grobów grupy południowo-wschodniej kultury pucharów lejkowatych. In J. Libera, K. Tunia (eds.) Idea megalityczna w obrządku po grzebowym kultury pucharów lejkowatych: 135-169. Lublin-Kraków. Linderhorm, A., Kilinç, G. Μ. Szczepanek, A., Włodarczak, P., Jarosz, P., Belka, Z., Dopieralska, ƒ., Werens, K., Górski, J., Mazurek, Μ., Hozer, Μ., Rybicka, Μ., Ostrowski, Μ., Bagińska, J., Koman, W, Rodriguez-Varela, R., Storå, J., Götherström, A., Krzewińska, M. 2020. Corded Ware cultural complexity uncovered usin genomic and isotopic analysis from south-eastern Poland. Scietific Report 10, 6885 (2020). https://doi.org/10.1038/s41598-02063138-w. Lajczak, A. 2010. Uproszczona mapa hydrograficzna w skali 1: 50000. In Plan ochrony BdPN. Operat ochrony przyrody nieożywionej. Warunki wodne. Kraków, Krameko. Łanczont, Μ., Nogaj-Chachaj, J., Klimek, K. 2000. Komunikat o postępie prac w realizacji pro gramu badawczego pt. Przemiany środowiska przyrodniczego dorzecza Mleczki wschodniej (Wysoczyzna Kańczucka) w rejonie Cieszacina Wielkiego w ramach programu badawczego „Trakt” Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Rocznik Przemyski 36(1): 113-118. Łanczont, Μ., Nogaj-Chachaj, J., Klimek, K. 2001. Potencjał środowiska naturalnego przykarpackiej wysoczyzny lessowej dla osadnictwa neolitycznego. In J. Gancarski (ed.), Neolit i początki epoki brązu w Karpatach polskich. Materiały z sesji naukowej. Krosno, 14-15 grudnia 2000 r.: 173-199. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. 144 Łanczont, Μ., Nogaj-Chachaj, J., Klimek, K., Poręba, A., Żogała, B., Komar, Μ., Zuberek, W. 2004. Wybrane problemy badań starożytnych kurhanów z okolic Jarosławia (Wysoczyzna Kańczucka). Rocznik Przemyski 40(2): 7-15. Łanczont, Μ., Nogaj-Chachaj, J., Racka, Μ., Fabiańska, Μ., Bzowska, G. 2007. Geochemiczne bada nia kurhanu I w Cieszacinie Wielkim. Rocznik Przemyski 43(2): 11-20. Łapott, J. 1987. Tajne związki. In Z. Staszczak (ed.) Słownik etnologiczny. Terminy ogólne: 344-346. Warszawa-Poznań, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Machnik, J. 1964. Groby kultury ceramiki sznurowej w Książnicach Wielkich, pow. Kazimierza Wielka. In S. Nosek (ed.) Studia i materiały do badań nad neolitem Małopolski: 339-372. Wrocław, Ossolineum. Machnik, J. 1966. Studia nad kulturą ceramiki sznurowej w Małopolsce. Wrocław, Ossolineum. Machnik, J. 1973. Ze studiów nad związkami Kaukazu z obszarami karpackimi w początkach epoki brązu. Acta Archaeologica Carpathica 18:127-165. Machnik, J. 1994. Najstarsi Rolnicy i pasterze w Karpatach w świetle archeologicznych badań Pol sko-Słowackich i Polsko-Ukraińskich. Rocznik Przemyski 29/30(1): 3-10. Machnik, J. 1979. Krąg kultury ceramiki sznurowej. In W. Hensel, T, Wiślański (eds.), Prahistoria Ziem Polskich, vol. 2: 337-411. Wrocław, Ossolineum. Machnik, J. 1998a. Uwagi o najstarszym osadnictwie pasterskiej ludności kultury ceramiki sznurowej (III tysiąclecie przed, Chr.) w strefie karpackiej. In J. Gancarski (ed.), Pradzieje Podkarpacia, vol. 2: 99-120. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Machnik, ƒ. 1998b. Stan i perspektywy badań kultury ceramiki sznurowej w międzyrzeczu górnej Wisły, Bugu i Dniestru. Sprawozdania Archeologiczne 50:13-29. Machnik, J. 2001. Kultura ceramiki sznurowej w strefie karpackiej (stan i perspektywy badawcze. In J. Gancarski (ed.), Neolit i początki epoki brązu w Karpatach polskich. Materiały z sesji naukowej. Krosno, 14-15 grudnia 2000 r: 115-137. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Machnik, J. 2004. Pasterstwo u społeczeństw kultury ceramiki sznurowej w dorzeczu górnej Wisły, górnego Bugu i Dniestru. In A. Kosko, Μ. Szmyt (eds.), Nomadyzm a pastoralizm w międzyrzeczu Wisły i Dniepru: 137-143. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie. Machnik, J. 2009. Short and long-distance pastoral journeys along ancien upland routes in Euro pean in 3rd millennium BC. In A. Kosko, V. Klochko (eds.), Routes between the seas: Baltic— uh-Pontfrom 3rd to the middle of 1st millennium BC. Baltic-Pontic Studies 14: 214-222. Poznań, Adam Mickiewicz University. Machnik, J. 2011a. Znaczenie archeologicznych badań ratowniczych na trasie planowanej budowy autostrady A4 na odcinku Przeworsk-Radymno dla znajomości problematyki schyłku neolitu i początków epoki brązy. In S. Czopek (ed.), Autostradą w przeszłość. Katalog wystawy: 61-78. Rzeszów, Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego. Machnik, J. 2011b. Dalekie i bliskie wędrówki pasterskie na starożytnych szlakach europejskich w III tyś. BC. In Μ. Ignaczak, A. Kosko, Μ. Szmyt (eds.), Pomiędzy Bałtykiem a Morzem Czarnym. Szlaki Międzymorza IV-I tys. przed Chr.: 223-230, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie. Machnik, J., Bagińska, ƒ., Koman, Libera, J., Gluza, L. 2009. Neolityczne kurhany na Grzędzie Sokolskiej w świetle badań archeologicznych w latach 1988-2006. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Machnik, J„ Mačalová, H., Tunia, Jarosz, P., Włodarczak P. 2008a. Kurhan nr 2 kultury ceramiki sznurowej w miejscowości Hankovce okr. Bardejov, stanowisko 1. In J. Machnik (ed.), Archeo logia i środowisko naturalne Beskidu Niskiego w Karpatach. Część II. Kurimská Brázda: 193-291. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Machnik, J„ Mačalová, H„ Tunia, K„ Jarosz, P. 2008b. Kurhan nr 34 kultury ceramiki sznurowej w miejscowości Hankowce, okr. Bardejov, stanowisko 1. In J. Machnik (ed.). Archeologia i śro- 145 dowisko naturalne Beskidu Niskiego w Karpatach. Część II. Kurimská Brázda·. 157-186. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Machnik, J., Pawliw, D. and Petehyrycz, W. 2011. Prahistoryczne kurhany (III tys. Przed Chr.) we wsi Haji Niżni koło Drohobycza w prawym dorzeczu górnego Dniestru. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Machnik, J., Pilch, A. 1997. Zaskakujące odkrycie zabytków kultury środkowodnieprzańskiej w Młodowie-Zakąciu koło Lubaczowa, w woj. Przemyskim. Sprawozdania Archeologiczne 49: 143-170. Machnik, J., Sosnowska, E. 1999. Badania archeologiczne na kurhanie 2/98 w Średniej, gm. Krzy wcza. Rocznik Przemyski 35(2): 19-40. Madeja, J. 2001. Historia lokalnej szaty roślinnej w okolicy Wolicy Ługowej koło Sędziszowa Małopolskiego. In J. Gancarski (ed.). Neolit i początki epoki brązu w Karpatach polskich. Mate riały z sesji naukowej. Krosno, 14-15 grudnia 2000 r: 201-205. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Madyda-Legutko, R. 1995. Zróżnicowanie kulturowe polskiej strefy beskidzkiej w okresie lateńskim i rzymskim. Katalog stanowisk. Kraków, Uniwersytet Jagielloński. Madyda-Legutko, R. 1996 Zróżnicowanie kulturowe polskiej strefy beskidzkiej w okresie lateńskim i rzymskim. Kraków, Uniwersytet Jagielloński. Magny, Μ. 1993. Solar influences on Holocene Climatic changes illustrated by correlations between past lake-level fluctuations and atmospheric I4C record. Quaternary Research 40: 1-9. Magny, Μ. 2004. Holocene climate variability as reflected by mid-European lake-level fluctua tions and its probable impact on prehistoric human settlements. Quaternary International 114: 65-79. Magny, Μ., Hass, J. N. 2004. A major widespread climatic change around 5300 cal. yr BP at the time of the Alpine Iceman, Journal of Quaternary Science 15: 423-430. Magny, Μ., Leuzinger, U., Bortemschlagerm, S., Hass, J. N. 2006. Trripatrite climate reversal in Central Europe 5600-5300 years ago. Quaternary Research 65: 3-19. Maj, Z., Pelisiak, A. 2014. Najstarsze ślady aktywności człowieka w polskich Bieszczadach Wysokich (Dolina Wetliny i jej otoczenie). Bieszczady odnalezione 2: 9-16. Makarowicz, P. 2011. Geneza kurhanów w trzcinieckim kręgu kulturowym. In H. Kowalewska-Marszałek, P. Włodarczak (eds.) Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e.: 139-160. Kraków-Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Archeologii UW Malicki, A. 1971. Podział fizjograficzny górnego i środkowego dorzecza Sanu. Biuletyn Lubelskiego Towarzystwa Naukowego sec. D, 12: 37-42. Mallory, J. P. 1977. The chronology of the early Kurgan tradition (Part two). Journal of Indo-Euro pean Studies 5(4): 339-368. Mallory, J. P. 1989. In search of the Indo-Europeans: language, archaeology and myth. London, Thames Hudson. Maimer, M. P. 1^62. Jungneolithische Studien. Lund-Bonn, Dr. Rudolf Habelt GmbH. Mamakowa, K. 1962. Roślinność Kotliny Sandomierskiej w późnym glacjale i holocenie. Acta Palaeobotanica 3(2): 1-47. Mamakowa, K., Starkei, L. 1977. Stratigraphy of the Eo- and Mesoholocene alluvia in Podgrodzie upon Wisłoka River. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 11: 101-110. Mapa, 2013. Galicja na józefińskiej mapie topograficznej 1779-1783. Vol 4 і 5. Kraków, Wydawnictwo Antykwa. Margielewski, W., Krąpiec, Μ., Valde-Nowak, P., Zernitskaya, V. 2010. A Neolithic yew bow in the Polish Carpathians. Evidence of the impact of human activity on mountaimous palaeoenvi ronment from the Kamiennin landslide peat bog. Catena 80: 141-153. 146 Mason, P., Andric, M. 2009. Neolithic/Eneolithic settlement patterns and Holocene environment changes in Bela Krajina (south-eastern Slovenia). Documenta Praehistorica 36: 327-335. Mayewski, P. A., Rohling, W. E., Stager, J. C., Karlèn, W., Maasch, К. A., Meeker, L. D„ Mayerson, E. A., Gasse, E, van Kreveld, S., Holmgren, K., Lee-Thomp, J., Rosqvist, G., Rack, E, Staubwasser, Μ., Schneider, R., Steig, E. J. 2004. Holocene climate variability. Quaternary Research 62:243-255. Meiggs, D. C. 2007. Visualizing the Seasonal Round: A theoretical Experiment with Strontium Iso tope Profiles in Ovicaprine Teeth. Anthropozoologica 42(2): 107-127. Meyer, C., Ganslmeier, R., Dresely, V., Alt, K. W. 2012. New approaches to the reconstruction of kinship and social structure based on bioarchaeological analysis of Neolithic multiple and col lective graves, [w:] J. Kolář and F. Trampota (red.) Theoretical and methodological considerations in Central European Neolithic archaeology (= British Archaeological Reports, International se ries 2325): 11-23. Oxford, Archaeopress. Michalik, S., Szary, A. 1995. Zróżnicowanie fitosocjologiczne lasów bukowych q Bieszczadzkim Parku Narodowym. Roczniki Bieszczadzkie 4: 67-84. Michna, E„ Paczos, S. 1972. Zarys klimatu Bieszczadów Zachodnich. Wrocław, Ossolineum. Milisauskas, S., Kruk, J. 1989. Economy, Migration, Settlement Organization, and Warfare During the Late Neolithic in Souteastern Poland. Germania 67: 77 - 96. Milisauskas, S„ J. Kruk, J. 2011a. Middle Neolithic/Early Copper Age, Continuitu, Diversity and Greater Complexity, 5500/5000-3500 BC. In S. Milisauskas (ed.), European Prehistory. A Sur vey: 223-292. New York-Dordrecht-Heildelberg-London, Springer. Milisauskas, S., Kruk, J. 2011b. Late Neolithic/Late Copper Age 3500-2200 BC. In S. Milisauskas (ed.), European Prehistory. A Survey: 293-325. New York-Dordrecht-Heildelberg-London 2011, Springer. Mitura, P. 2006. Materiały kultury ceramiki wstęgowej rytej i kultury pucharów lejkowatych ze stanowiska 55 w Rzeszowie. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicz nego 27: 65-88. Mitura, R, Zych, R. 1999. Sprawozdanie z badan stanowiska 20 w Olchowej, gm. Iwierzyce, woj. podkarpackie w 1999 roku. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 20: 261-276. Mlekuž, D. 2005. The ethnography of the Cyclops: Neolithic pastoralists in the eastern Adriatic. Documenta Praehistorica 32: 15-51. Mlekuž, D. 2009. The materiality of dung: the manipulation of dung in Neolithic Mediterranean caves. Docymenta Praehistorica 36: 219-225. Mocci, E, Palet-Martinez, J., Segard, Μ., Tzortzis, S., Walsh, K. 2006. Peuplement, pastoralisme et models d’exploitation de la moyenne et haute montagne depuis la Préhistoire dans le Parc na tional des Ecrins (vallées du haut Champsaur et de Freissiniéres, Hautes-Alpes). In F. Verdin, A. Bouet (eds.) Territoires et paysages de l’âge du Fer au Moyen Åge, Mélanges offerts à Philippe Leveau: 197-212. Bordeaux, Presses universitaires de Bordeaux. Montgomery, J., Budd, P., Evans, J. 2000. Reconstructing the Lifetime Movements of Ancient People: a Neolithic Case Study from Southern England. European Journal ofArchaeology 3(3): 370-385. Moskwa, К. 1963. Badania wykopaliskowe w Albigowej powiat Łańcut (neolit i kultura łużycka). Sprawozdanie Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego za rok 1963:14-15. Muzyczuk, A. 2003. Ślady produkcji brązowniczej w Hłomczy, pow. Sanok. In ƒ. Gancarski (ed.), Epoka brązu i wczesna epoka żelaza w Karpatach Polskich: 339-359. Krosno, Muzeum Podkar packie w Krośnie. Muzyczuk, A., Pohorska-Kleja, E. 1996. Wyniki badań wykopaliskowych w Hłomczy, gm. Sanok, woj. Krosno w 1995 roku. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 17: 65-83. 147 Muller, W., Fricke, H., Halliday, A. N., McCulloch, M. T., Wartho, J. A. 2003. Origin and migration of the Alpine Iceman. Science 302: 862-866. Müller, J., Seregély, T., Becker, C., Christensen, A.-M., Fuck, Μ., Kroll, H., Mischka, D., Schüssler U. 2009. A revision of Corded Ware settlement pattern - new results from the central european low mountain range. Proceedings of the Prehistoric Society 7: 125-142. Müller-Scheeßel, N., Hofmann, R., Müller, J., Rassmann, К. 2010. The socio-political develop ment oft he Late Neolithic settlement of Okoliste/Bosnia-Hercegowina: devolution of trans humance? In J. Müller (ed.) Landscape and human development: the contribution of European archaeology: 181-191, Bonn, Dr. Rudolf Habelt GmbH. Negendank, ƒ. F. W. 2004. The Holocene: Considerations with rergard to its climate and climate archives. In H. Fischer, T. Kumke, G. Lohmann, G. Flösser, H. Miller, H. von Stroch, J. F. K. Negendand (eds.), The Climate in Historical Times. Towards a Synthesis of Holocene Data and Climate Models:l-12. Berlin, Springer-Verlag Berlin Heidelberg. Neústupný, E. 1965. Hrob z Tušimic a některé problemy kultur ze šňůrovou keramikou. Památky archeologické 56: 392-456. Nogaj-Chachaj, J„ Lanczont, Μ., Klimek, К. 1999. Człowiek a środowisko doliny Sanu na przed polu Karpat w pradziejach i w czasach historycznych (do wczesnego średniowiecza). Rocznik Przemyski 35(2): 3-18. Nourelbait, Μ., Rhoujjati, A., Benkaddour, A., Carré, Μ., Eynaud, E, Martine,z P., Cheddadi, R. 2015. Climate changes since the mid-Holocene in the Middle Atlas, Morocco. Climate of the Past Discussions 11: 4097-4121. Nowosad, Μ. 1995. Zarys klimatu Bieszczadzkiego Parku narodowego i jego otuliny w świetle do tychczasowych badań. Roczniki Bieszczadzkie 4: 163-183. Obrębska-Starklowa, B. 2003. Klimat Pogórza Karpackiego w dorzeczu Wisłoki. In J. Gancarski (ed.), Epoka brązu i wczesna epoka żelaza w Karpatach polskich: 611-620. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Oeggl, K. 2000. The diet of the Iceman. In S. Bortenschlager, K. Oeggl (eds.), The Iceman and His Natural Environment: Palaeobotanical Results: 89-115. Vienna, Springer. Oeggl, K„ Dickinson, J. H., Bortenschalger, S. 2000. Epilogue: the sereh for explanations and future development. In S. Bortenschlager, К. Oeggl (eds.), The Man in the ice, vol. 4. The Iceman and His Natural Environment: 163-166. Vienna, Springer. Oeggl, K. and Nicolussi, К. 2008. Prähistorische Besiedlung von zentralen Alpentälern in Bezung zur Klimaentwicklung. Praehistorische Zeitschrift 42: 191-217. Olędzki, Μ., 2004. Transkarpackie powiązania kulturowo-osadnicze w epoce La Tene. Zarys prob lematyki. In J. Gancarski (ed.), Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich: 123-135. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Orton, D. 2012. Herding, Settlement and Chronology in the Balkan Neolithic. European Journal of Archaeology 15(1): 5-40. Parczewski, Μ., Pelisiak, A., Szczepanek, К. 2013. Bieszczady Zachodnie w pradziejach i średnio wieczu w świetle danych archeologicznych oraz palinologicznych. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 33: 9-42. Parker Pearson, Μ., Chamberlain A., Jay, Μ., Richards, Μ., Sheridan, A., Curtis, N., Evans, J., Gibson, A., Hutchinson, Μ., Mahoney, P., Marshal, P., Montgomery, J., Needham, S„ O’Ma honey, S., Pellegrini, Μ., Wilkin, N. 2016. Beaker people in Britain: migration, mobility and diet. Antiquity 90(351), 620-637. http://journals.cambridge.org/abstract_S0003598X16000727. Pasterkiewicz, W, Pozikhovski, A., Rybicka, Μ., Verteletskyi D. 2013. Z badań nad problematyką oddziaływań kręgu badeńskiego na wschodnie rejony Wyżyny Wołyńskiej: 251-292. In A. Pozikhovsky, J. Rogoziński, Μ. Rybicka (eds.). Na pograniczu kultury pucharów lejkowatych i kultury trypolskiej: 251-292. Rzeszów, Mitel. 148 Pelisiak, A. 2003. Osadnictwo. Gospodarka. Społeczeństwo. Studia nad kulturą pucharów lejkowatych na Niżu Polskim, Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski. Pelisiak, A. 2005. Osadnictwo i gospodarka w neolicie we wschodniej części Karpat polskich. Kon frontacja informacji archeologicznych i palinologicznych. In K. Wasylikowa, Μ. Lityńska-Za jąc. A. Bieniek (eds.) Roślinne ślady człowieka. Botanical Guidebooks 28: 29-52. Pelisiak, A. 2008/2009. Late Neolithic settlement and the salt in the Carpathians. In T. Kalicki, B. S. Szmoniewski (eds.), Man and mountains: palaeogeographical ans anrchaeological perspec tives: 51-63. Kielce, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach. Pelisiak, A. 2013a. Man and mountains. Settlement and economy of Neolithic communities in the Eastern part of the Polish Carpathians. In Kadrów, P. Włodarczak (eds.), Environment and Subsistence - Forty Years After Janusz Kruk’s “Settlement Studies .”: 225-244. Rzeszów-Bonn, Dr. Rudolf Habelt GmbH. Pelisiak, A. 2013b. Pojedyncze przedmioty kamienne a strefy aktywności osadniczej i gospodarczej w neolicie we wschodniej części Karpat Polskich. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 34: 19-33. Pelisiak, A. 2014a. Nowe znaleziska z neolitu i początków epoki brązu z polskich Bieszczadów Wysokich ֊ rejon Wetlina-Moczarne. Wiadomości Archeologiczne: 65, 212-217. Pelisiak, A. 2014b. Settlement, Economy and Climate between 3200 and 2500 BC: Late Neolithic Transformations in South-Eastern Poland. In T. L. Kienlin, P. Valde-Nowak, Μ. Korczyńska, К. Cappenberg, J. Ociepka (eds.). Settlement, communication and exchange around the Western Carpathians: 143-158. Oxford, Archaeopress. Pelisiak, A. 2014c. Interpreting the Funnel Beaker culture village in Central Poland: intra-site orga nization and the community. In A. Diachenko, F. Menotti, S.Ryzhov, K. Bunyatyan, S. Kadrów (eds.) The Cucuteni-Trypillia cultural complex and its neighbours: 235-247. Lviv-Rzeszów. Pelisiak, A. 2014 d. Z południa na północ, z północy na południe. Próba odtworzenia biegu natu ralnych, transkarpackich szlaków komunikacyjnych wczesnego neolitu na podstawie znalezisk obsydianowych. Bieszczady Odnalezione: 43-54. Pelisiak, A. 2015. Salt water springs and the exploitation of the Eastern Polish Carpathians in the Late Neolithic Period. In K. Czarniak, J. Kolenda, Μ. Markiewicz (eds.), Szkice Neolityczne: 285-300. Wrocław, Polska Akademia Nauk. Pelisiak, A. 2016a. Siliceous raw material from Bieszczady Mountains. Sources and use. Archaeologia Polona 54, 7-16. Pelisiak, A. 2016b. Nowe odkrycia w polskich Bieszczadach Wysokich. Stan i potrzeby badań. In J. Gancarski (eds.), Stan i potrzeby badań archeologicznych w Karpatach. Krosno, Muzeum Pod karpackie w Krośnie (in press). Pelisiak A. 2016c. Surowce krzemionkowe ze wschodniej części polskich Karpat i ich wykorzyst ywanie w epokach kamienia i brązu w Polsce południowo-wschodniej. Rezultaty ostatnich badań. In Μ. Kuraś (ed.) Archeologia Kotliny Sandomierskiej, vol. 2: 34-48. Stalowa Wola, Muzeum Regionalne w Stalowej Woli. Pelisiak A. 2016d. Z archeologii gór. Polskie Bieszczady Wysokie w neolicie i epoce brązu. Wybrane zagadnienia. In A. Andrzejewski (ed.) Archaeologia at Pomerania: 99-106. Łódź, Uniwersytet Łódzki. Pelisiak, A. 2016e Nowe znaleziska z neolitu i wczesnej epoki brązu z polskich Bieszczadów Wyso kich. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 37, 292-298. Pelisiak, A. 2016f. North-South and South-North. The passes in the main ridge of the East Polish Carpathians and the natural routes during the Neolithic in the light of chipped stone material. In A. Przybył, Μ. Furmanek (eds.), Stone, ceramics, bronze: different faces of raw materials in the past. Papers dedicated to Professor Włodzimierz Wojciechowski, Studia Archeologiczne 46, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego (in press). 149 Pelisiak A. 2016g. The beginnings of the mobile husbandry in the mountain periphery of south-east ern Poland. In Μ. Furholt, R. Grossmann, Μ. Szmyt (eds.), Transitional Landscapes? The 3rd Millennium BC in Europe (series: Human development in landscapes 9): 209-227. Kiel 2016. Pelisiak A. 2016h Economic and Social Changes and Climate between 3200 and 2500 BC. Late Neolithic Transformations in Southeastern Poland. In P. F. Biehl, O. P. Nieuwenhuyse (eds.), Cliamte and Cultural Change in Prehistoric Europe and the Near East. IEMA Proceedings 6, State University of New York, State University of New York Press, 237-256. Pelisiak, A. 2017a. Menilite hornstone sources and processing site at Cisna, Lesko district (High Bieszczady Mts.). Acta Archaeologica Carpathica 51, 277-284. Pelisiak, A. 2017b. Materiały neolityczne i z epoki brązu z Bieszczadów Wysokich. Odkrycia 2016 rok. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 38, 237-248. Pelisiak, А. 2017c. Surowce krzemionkowe ze wschodniej części polskich Karpat. Rezultatu ostat nich badań. In J. Gancarski (ed.) Stan i potrzeby badań archeologicznych w Karpatach : 249-272. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Pelisiak, A. 2017d. Analiza zabytków krzemiennych z grobów kultury ceramiki sznurowej i dom niemanych grobów kultury mierzanowickiej w Szczytnej, pow. Jarosław. In P. Jarosz, J. Mach nik (eds.) Nekropolie ludności kultury ceramiki sznurowej z III tysiąclecia przed Chr. W Szczytnej na Wysoczyźnie Kańczuckiej. 137-158. Rzeszów. Pelisiak, A. 2018a The Late Neolothic and Early Bronze Age human activity in the Bieszczady Mts. (south-east Poland). In Μ. Nowak, A. Pelisiak, C. Astalos (eds.). People and the mountains. Current approaches to the archaeology of mountainous landscapes: 101-116, Oxford, Archaeopress. Pelisiak A. 2018b. Centrum i peryferia osadnictwa w neolicie i wczesnej epoce brązu na wschodnim Podkarpaciu i we wschodniej części polskich Karpat. Rzeszów. Pelisiak 2019. Materiały wykonane technikami krzemieniarskimi kultury ceramiki sznurowej ze stanowisk 24 i 27 w Mirocinie, pow. Przeworsk. In P. Jarosz, J. Machnik, A. Szczepanek. Nekrop olie ludności kultury ceramiki sznurowej z III tysiąclecia przed Chr. Mirocinie na Wysoczyźnie Kańczuckiej: 159-181, Rzeszów, Oficyna Wydawnicza Zimowit. Pelisiak, A. and Maj, Z. 2013. New Neolithic and Early Bronze Age Finds from the Bieszczady Mountains (Wetlina River Valley and its surroundings). Acta Archaeologica Carpathica 49: 199-206. Pelisiak, A., Maj, Z., Bajda, Ł. 2015. First sites of Corded Ware culture from high part of the Bieszczady Mountains (south east Poland). Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 36: 19-24. Pelisiak, A., Rybicka, Μ. 1998. Archaeological evidence of prefistoric settlement in the area near Lake Gościąż. In Μ. Ralska-Jasiwiczowa Μ., T. Goslar, T. Madeyska, L. Starkel (eds.). Lake Gościąż, central Poland. A monographic study. Part 1: 259-265. Kraków, W. Szafer Institute of Botany PAN. Pelisiak, A., Rybicka, Μ., Raiska - Jasiewiczowa, Μ. 1994. Wskaźniki antropogeniczne w osadach laminowanych jeziora Gościąż a osadnictwo prahistoryczne - przykłady polinologicznejinspiracji badań archeologicznych. Polish Botanical Studies. Guidebook series 11:121-133. Pelisiak, A., Rybicka, Μ., Ralska-Jasiewiczowa, Μ. 2006. From the Mesolithic to Modern Times. Set tlement organization and economy recorded in annually laminated sediments of Lake Gościąż (Central Poland). Rzeszów, Mitel. Peyron, O., Goring, S., Dormoy, L, Kotthoff, U., Pross, J., de Beaulieau, J-L„ Drescher-Schneider, R., Vannière, B., Magny, M. 2011. Holocene seasonality changes in the central Mediterranean region reconstructed from the pollen sequences of Lake Accesa (Italy) and Tenaghi Philippon (Greece). The Holocene 21: 131-146. 150 Pękala, К. 1997. Rzeźba Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Roczniki Bieszczadzkie 6: 19-38. Pollard, T., Banks, I. (eds.) 2007. War and Sacrifice. Studien in the archaeology of conflicts. Leiden-Bos ton, Brill. Price, T. D., Knipper, C., Grupe, G., Smreka, V. 2004. Strontium Isotopes and Prehistoric Human Migration: The Bell Beaker Period in Central Europe. European Journal of Archaeology 7(1): 9-40. Price, T. D., Wahl, J., Bentley R. A. 2006. Isotopic Evidence for Mobility and Group Organization Among Neolithic Farmers at Talheim, Germany, 5000 BC. European Journal of Archaeology 9, 2-3, 2006, 259-284. Przybylska, К., Kucharczyk, S. 1999. Skład gatunkowy i struktura lasów Bieszczadzkiego Parku Nar odowego. Monografie Bieszczadzkie 6, Ustrzyki Dolne, Bieszczadzki Park Narodowy. Przybyła, Μ. 2009, Uwagi o genezie grupy tarnobrzeskiej nas środkowym Sanem. In S. Czopek, K. Trybała (eds.), Tarnobrzeska kultura łużycka - źródła i interpretacje: 53-88. Rzeszów. Insty tut Archeologii UR. Przybyła, Μ. 2014. Teoria ewolucji w archeologicznych badaniach nad dawnymi społecznościami (= Prace Archeologiczne 67). Kraków. Instytut Archeologii UJ. Przybyła, Μ. Μ., Szczepanek, A., Włodarczak P. (eds.) 2013 Koszyce, stanowisko 3. Przemoc i rytuał u schyłku neolitu. Kraków-Pękowice. Raczak, A. 2015. Nowożytna sieć drożna w Wysokich Bieszczadach polskich na podstawiw mapy von Miega a przebieg potencjalnych szlaków kontaktów transkarpackich we wczesnym neolicie. Un published MA thesis, Uniwersytet Rzeszowski. Raczak A. 2018. Zabytki wykonane technikami krzem ieniarskimi ze wschodniej części polskich Karpat. Badania 2016-2017, Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 39: 111-116. Ralska-Jasiewiczowa, Μ. 1968. Ślady osadnictwa prehistorycznego w diagramach pyłkowych z obszaru Polski. Folia Quaternalia 29: 163-182. Ralska-Jasiewiczowa, Μ. 1969. Ślady kultury człowieka w diagramach pyłkowych z Bieszczadów zach odnich. Acta Archaeologica Carpathica 11,105-109. Ralska-Jasiewiczowa, Μ. 1972. Remarks on the Late-Glacial and Holocene History of Vegetation in the Eastern Part of Polish Carpathians. Berichte der.Deutschen Botanischen Gesellschaft 85, 101-112. Ralska-Jasiewiczowa, Μ. 1977. Impact of Prehistoric Man on Natural Vegetation Alluvial Recorded in Pollen Diagrams from Different Regions of Poland. Folia Quaternalia 49: 75-91. Ralska-Jasiewiczowa, Μ. 1980. Late-Glacial and Holocene Vegetation of the Bieszczady Mts. (Polish Eastern Carpathians). Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Ralska-Jasiewiczowa, Μ., van Geel, B. 1992. Early Human Disturbance of the natural Environment Recorded in Annually Laminated Sediments of Lake Gościąż, Central Poland. Vegetation His tory and Archaeobotany 1: 33-42. Ralska-Jasiewiczowa, Μ., van Geel B.1998. Human impact on the vegetation of the Lake Gościąż surroundings in prehistoric and early-historic times. In Μ. Ralska-Jasiewiczowa, T. Goslar, T. Madeyska, L. Starkel (eds.), Lake Gościąż, central Poland. Part 1, A monographic study: 267294. Kraków, W. Szafer Institute of Botany PAN. Ralska-Jasiewiczowa, Μ., Starkel, L. 1988. Record of the hydrological changes during the Holocene in the lake, mire and fluvial deposits of Poland. Folia Quaternaria 57: 91-121. Rashid, H., Polyak, L., Mosley-Thompson, E. 2011. Abrupt Climate Change Revisited. In H. Rashid, L. Polyak, E. Mosley-Thompson (eds.), Abrupt Climate Change. Mechanisms, Patterns, and Im pacts. Geophysical Monograph series 193:1-14. Rasmussen, P. 1993. Analysis of sheep/goat faeces from Egolzwil 3, Switzerland: evidence for branch and twig foddering of livestock in the Neolithic. Journal ofArchaeological Science 20:479-502. 151 Rassamakin, Y. 2004. Die nordpontische Steppe infer Kupferzeit. Gräber aus der Mitte des 5 Jts. Bis Ende des 4 Jts. V. Chr. Archäologie in Eurasien 17. Mainz. Ray, K. and Thomas, J. 2003. In the Kinship of Cows: the Social Centrality of Cattle in the Earlier Neolithic of Southern Britain. In M. R Pearson (edj, Food, Culture and Identity in the Neolithic and Early Bronze Age. British Archaeological Reports, International series 1117, 37-44. Rendu, C., Campmajo, R, Davasse, B„ Galop, D., Crabol, D. 1996. Premières traces d’occupation pastorale sur la montagne d’Enveig. Travaux de Préhistoire Catalane 8: 35-43. Renfrew, C. 1987. Archaeology and language. The puzzle ofindo-european origins. Cambridge. Cam bridge University Press. Richmond, A. 1999. Preferred Economies: the Nature of the Subsistence Based throughout Main land Britain During Prehistory. British Archaeological Reports, International Series 290. Ox ford. Archaeopress. Richter, T., Saile, T„ Pelisiak, A. 2016. Zu den Pfeilspitzen von Altheim. In T. Kerig, K. Nowak, G. Roth (eds.) Alles was zählt. Festschrift für Andreas Zimmermann (=Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 285): 209-221. Bonn, Verlag Dr. Rudolf Habelt GmbH. Riehl, S. 2006. Nomadism, pastoralisin and transhumance in the Archaeobotanical record - exam ples and methodological problems. In S. R. Hauser (ed.), Die Sichtbarkeit von Nomaden und Saisonaler Besiedlung in der Archäologie. Multidisziplinäre Annäherungen an ein metohodisches Problem. Orientwissenschafliche Hefte 21: 105-125. Robinson, Μ. A. 2000. Further Considerations of Neolithic Charred Cereals, Fruit and Nuts. In A. S. Fairbairn (ed.) Plants in Neolithic Britain and Beyond, Neolithic Studies Group Seminar Papers 5: 85-90, Oxford. Oxbow Books. Robinson, D., Rasmussen, P. 1989. Botanical investigations at the Neolithic lake village at Weier, north east Switzerland: leaf hay and cereals as animal fodder. In A. Milles, D. Williams, N. Gardner (eds.), The Beginnings ofAgriculture: 149-163. Oxford, Archaeopress. Roland T. R, Daley T. J., Caseldine C. J., Charman D. J., Turney C. S. Μ., Amesburt Μ. J., Thomp son G. J., Woodley E. J. 2015. The 5.2 ka climate event: evidence from stable isotope and multi-proxy palaeoecological peatland records in Ireland, Quaternary Science Reviews 124: 209-223. Ruff, Ch. B., Holt, B. Μ., Sládek, V, Berner, Μ., Murphy, W. A., Nedden, D., Seidker, H„ Recheis, W. 2006. Body size, body proportions, and mobility in the Tyrolean „Iceman“. Journal of Hu man Evolution 51(1): 91-101. Rybicka, Μ. 2015. Eastern peripheries of the Funnel Beaker Culture. In A. Diachenko, F. Menotti, S. Ryzhov, K. Bunyatyan, S. Kadrów (eds.), The Cucuteni-Trypillia cultural complex and its neigh bours: 167-182. Rzeszów-Kiiv, National Academy of Science of Ukraine, University of Rzeszów. Rybicka, Μ., Król, D., Rogoziński, J. 2014. Pawłosiów, stan. 52, woj. Podkarpackie. Osada kultury pucharów lejkowatych. In Μ. Rybicka (ed.) Wschodnie pogranicze grupu południowo-wschod niej kultury pucharów lejkowatych: 67-37. Rzeszów, Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego-Instytut Archeologii UR. Rybicka, Μ., Wacnik, A. (ed.) 2012. The impact ofprehistorie and medieval societies on the natural environment of the Gostynin Lake District. Central Poland. Rzeszów, Mitel. Ryder M. L. 1999. Did Vlach shepherds spread sheep-milking customs through south-east Europe? In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhumant pastoralism in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology: 188- 196. Budapest. Archaeolingua. Saile, T. 2014. Ein Kampf um Altheim? Zur Unschärfe vorgeschichtlicher Lebensbilder. In T. Link. H. Peter-Röcher (eds.), Gewalt und Gesellschaft. Dimensionen der Gewalt in ur- und frühge schichtlicher Zeit. Internationale Tagung vom 14.-16. März 2013 an der Julius-Maximilians-Vniversität Würzburg (=Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 259): 225-236. Bonn, Verlag Dr. Rudolf Habelt GmbH. 152 Sangmeister, E. 1974. Zwei Neufunde der Glockerbecherkultur in Baden-Württemberg. Ein Beitrag zur Klassifizierung der Armschutzplatten in Mitteleuropa. Fundberichte aus Baden- Württem berg 1: 103-156. Schmidt, R., Kamenik, C., Tessadri, R„ Koinig, K. 2006. Climatic changes from 12000 to 4000 years ago in the Austrian Central Alps tracked by sedimentological and biological proxies of a lake sediment core. Journal ofPaleolimnology 35: 491-505. Schmidt, R., Kamenik, C., Kaiblinger, C., Tessadri R. 2009.,Klimaschwankungen und ֊ trends des älteren Holozäns in den südlichen Niederen Tauern: multidisziplinäre Auswertung eines Se dimentkerns aus dem Oberen Landschitzsee (Lungau). In R. Schmidt, C. Matulla, R. Psenner (eds.). Alpine Space - Man and Environment. Klimawandel in Österreich- Die letzten 20000 Jahre und ein Blick voraus 6: 55-64. Schmidt, R., Koinig, K. A., Thompson, R., Kamenik, Ch. 2002. A multi proxy core study oft he last 7000 years of climate and alpine land-use impact on an Austrian mountain lake (Unterer Landschitzsee, Nieder Tauern), Palaeography, Oalaeoclimatology, Palaeoecology 187:101-120. Schroeder, H., Morgaryan, A, Szmyt, Μ., Theulot, B., Włodarczak, R, Rasmussen, S„ Gopalakrish nan, S., Jensen, T. T, Szczepanek, A., Konopka, T, Witkowska, В., Wiik, S., Przybyła, M. Μ., Pospieszny, Ł., Sjögren, G., Belka, Z., Olsen, J., Kristiansen, K., Willerslev, E., Frei, К. Μ., Sikora, Μ., Johannsen N. N. Allentoft, E. Μ. 2019. Unraveling ancestry, kinship, and violence in a Late Neolithic mass grave. Proceedings of National Academy of Sciences USA. 2019;116(22):10705-10710. doi:10.1073/pnas,1820210116. Schuman, B. 2012. Patterns, processes, and impacts of abrupt climate change in a warm world: the past 11,700 years. WIREs dim Change 3: 19-43. Seielstad, M. T., Minch, E., Cavalli-Sforza, L. L. 1998. Genetic evidence for a higher female migra tion rate in humans. Nature Genetics 20: 278-280. Sherratt, A. 1997. Economy and society in prehistoric Europe: changing perspectives. Edinburgh, Edingurgh University Press. Shishlina, N. 2001. The seasonal cycle of grassland use in the Caspian Sea steppe during the Bronze Age: a new approach to an old problem. European Journal ofArchaeology 4(3): 346-366. Siwek, J., Kołodziej, A., Laszczak, E., Mocior, E., Plenzler, J., Płaczkowska, E., Rozmus, Μ., Rzońca, В., Scisłowicz, В., Wójcik, S., Ziółkowski, L. 2009. Geologiczne i geomorfologiczne uwarun kowania wykształcenia sieci hydrograficznej w zlewni górnej Wołosatki (Bieszczady Wysokie). Geologia 35(2): 249-261. Siwek, J., Rzońca, B„ Płaczkowska, E., Plenzler, J., Jaśkowiec, B. 2011. Aktualne kierunki badań hy drograficznych w Bieszczdach Wysokich. Roczniki Bieszczadzkie 19: 285-298. Skiba, S„ Drewnik Μ. 2003. Mapa gleb obszaru Karpat w granicach Polski. Roczniki Bieszczadzkie 11: 15-20. Skiba, S., Drewnik, Μ., Drozd, J„ Klimek, Μ., Prędki, R., Szmuc, R., Uziak, S„ Melke, J., Chdorowski, J., Jała, Z. 1995. Mapa gleb Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Skala 1:10000. Warszawa, Polskie Przedsiębiorstwo Geodezyjne i Kartograficzne. Skiba, S., Drewnik, Μ., Prędki, R., Szmuc, R. 1998. Gleby Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Mon ografie Bieszczadzkie 2, Ustrzyki Dolne, Bieszczadzki Park Narodowy. Skiba, S., Winnicki, T. 1995. Gleby zbiorowisk roślinnych bieszczadzkich połonin. Roczniki Bieszcza dzkie 4: 97-109. Smerdel, I. 1999. The three “sheepmasters”. Transhumance in Pivka (Slovenia) from the middle of 119th to the middle of 20th century. In L. Bartosiewicz, H. J. Greenfirld (eds.) Transhumant pastoralisin in southern Europe. Reent perspectices from archaeology, history and ethnology: 197212. Budapest, Archaeolingua. 153 Smits, E., Millard, A. R., Nowell, G., Pearson, D. G. 2010. Isotopic Investigation of Diet and Resi dential Mobility in the Neolithic of the Lower Rhine Basin. European Journal of Archaeology 13(1): 5-31. Spindler, K., Willing, H., Rastbichler-Zissering, E., Nedden, D., Northdurfter, H. (eds.) 1995. The man in the ice. Der Mann im Eis. Neue Funde und Ergenbnisse. New York-Wien, Springer-Ver lag Wien. Spindler, К., Willing, H., Rastbichler-Zissering, E., Nedden, D. and Northdurfter, H. (eds.) 1996. The man in the ice. Human Mummies. New York-Wien, Springer-Verlag Wien. Starkel, L. 1965. Rozwój rzeźby polskiej części Karpat Wschodnich na przykładzie dorzecza gór nego Sanu. Prace geograficzne Istytutu Geograficznego PAN 50. Starkel, L. 1969. Odbicie struktury geologicznej w rzeźbie polskich Karpat fliszowych. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 3: 61-71. Starkel, L. 1972. Charakterystyka rzeźby polskich Karpat i jej znaczenie dla gospodarki ludzkiej. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich 10: 75-150. Starkel, L. 1994. Frequency of floods during the Holocene in the upper Vistula Basin. Studia Geomorphologica Carpatho-Balkanica 27-28: 3-13. Starkel, L. 1995. Evolution of the Carpathian valleys and the Forecarpathian basins it the Vistulian and Holocene. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 29: 5-40. Starkel, L., Czopek, S., Madeja, J., Budek, A., Harmata, К. 2002. Ewolucja środowiska a osad nictwo prahistoryczne na przedpolu brzegu Karpat w rejonie Sędziszowa i Rzeszowa. Mate riały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 23: 5-31. Straka, H. 1975. Pollen- und Sporenkunde. Eine Einführung in die Palynologie. Stuttgart, Gustav Fischer Verlag. Struve, K. W. 1955. Die Einzelgrabkultur in Schleswig-Holstein und ihre kontinentalen Beziehungen. (=Vor- und frühgeschichtliche Untersuchungen aus dem Schleswig-Holsteinischen Landes museum für Vor- und Frühgeschichte in Schleswig und dem Institut für Ur- und Frühge schichte der Universität Kiel. 11 Offa-Bücher 11, Neumünster. Sulimirski, T. 1933. Die Schnurkeramischen Kulturen und das indoeuropäische Problem. In La Pologne an Vile Congrés International des Sciences Historiques·. 1-22. Warszawa, Polskie To warzystwo Historyczne. Szczepanek, К. 1987. Late-Glacial and Holocene Pollen Diagrams from Jasiel in the Low Beskid Mts. (The Carpathians). Acta Palaeobotanica 27: 9-26. Szczepanek, К. 2001a. Late Holocene vegetation history in the Dukla Pass region (Low Beskidy, Carpathians) based on pollen and macrofossil analyses. Acta Palaeobotanica 41(2): 341-353. Szczepanek, K. 2001b. Anthropogenic Vegetation Changes in the Region of the Dukla Pass, the Lower Beskid Mountains. In J. Machnik (ed.), Archaeology and Natural Background of the Lower Beskid Mountains, Carpathians, Part I: 171-182. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Szeliga. Μ., 2009. Znaczenie obsydianu karpackiego w gospodarce surowcowej najstarszych społec zności rolniczych na ziemiach polskich. In J. Gancarski (ed.). Surowce naturalne w Karpatach oraz ich wykorzystanie w pradziejach i wczesnym średniowieczu, 287-324. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Szmyt, Μ. 1996. Społeczności kultury amfor kulistych na Kujawach. Poznań. UAM Poznań. Ślęczka, A. 1971. Geologia jednostki dukielskiej. Kraków, Wydawnictwa Geologiczne. Swierczyński, T., Lauterbach, S., Dulski, P., Brauer, A. 2012. Late Neolithic Mondsee Culture in Austria: living on lakes and living with flood risk? Climate of the Past 9: 1601-1612. Šebela, L. 1999. The Corded Ware culture in Moravia and in the adjacent part of Silesia (Catalogue) (=Fontes Archeologicae Moraviae 23), Brno, Archeologický Ústav Akademie Věd České Re publiky. 154 Šebela, L. 2011. Mohyly v eneolitu Moravy. In H. Kowalewska-Marszałek, P. Włodarczak (eds.) Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu р.п.e.·. 179-197. Kraków-Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Archeologii UW. Šmid, Μ. 2003. Mohylová pohřrbiště kultury nálevkovitých pohárů. In M. Čižmár (ed.) Pravěk. Suppiementum 11: 1-246. Brno. Šmid, M. 2004. Středomoravská mohylová pohřebiště KNP. Archeologické památky střední Moravy, svazek 7. Olomouc. Tauber, H. 1965. Differential pollen dispersion and the interpretation of pollen diagrams. With con tribution to the interpretation of elm. Denmarks Geologiske Undersøgelse 2(89): 1-69. Tauber, H. 1967. Investigations of the mode of pollen transfer in forested areas. Review of Palaeo botany and Palynology 3: 277-286. Thirault, E. 2008. Issues and perspectives of the Alpine Neolithic: the case of the Maurienne (SavoieFrance). Palethnologie 1: 398-414. Thompson, L. G. 2010. Understanding global climate change: paleoclimate perspective from the World’s highest mountains. Proceedings of the American Philosophical Society 154(2): 133-157. Thompson, L.G., Davis. Μ. E. 2013. Ice core records from Africa. Encyclopedia of Quaternary Sci ence, 2nd Ed., Elsevier, 373-378. Thompson, L. G., Davis, Μ. E., Lin, P-N., Mosley, Thompsom, Μ. E., Brecher, H. H. 2005. Ice cores from tropical mountain glaciers as archives of climate change. In U, Μ, Huber (ed.) Global change and Mountain regions: 31-38. Springer. Thorpe, I. J. N. 2003. Anthropology, archaeology, and origin of warfare. World Archaeology 35: 145-165. Tinner, W, Lotter, A. E, Ammann, B., Conedera, Μ., Hubschmid, P., van Leeuwen, J. F. N., Werhrli, Μ. 2003. Climatic change and contemporaneous land-use phases north and south of the Alps 2300 BC to 800 AD. Quaternary Science Reviews 22: 1447-1460. Tokarski, A. K. 1975. Geologia i geomorfologia okolic Utrzyk Górnych, Polskie Karpaty Wschod nie. Studia Geologica Polonica 48: 1-90. Tokarczyk, S., Wiik, Μ. 2007. Sprawozdanie z ratowniczych badań wykopaliskowych na stan. 4 w Kębłowie, pow. Mielec w 2006 roku. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Ar cheologicznego 28: 97-117. Tunia, K. 1998. Neolithic and Old Bronze Age site st Słonowice, Kielce Voivodship. In K. Wasylikowa (ed.) Holocene - prehistoric settlement and its envonronmental detting east of Cracov. The 5Λ Euroean Paleobotanical and Palynological Conference: 29-32. Kraków. Tunia, K. 2006. „Temenos” kultury pucharów lejkowatych w Słonowicach, pow. Kazimierza Wielka. Badania 1979-2002. Trzecie sprawozdanie. In J. Libera, K. Tunia (eds.), Idea megalityczna w kulturze pucharów lejkowatych. Lublin-Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, In stytut Archeologii UMCS. Turek, R., Kober, B., Kontny, J., Haack, F., Zeeb-Lanz, A. 2012. “Widely travelled people” at Herx heim? Sr isotopes as indicators of mobility”. In E. Kaiser, J. Burger, W. Schier (eds.), Population Dynamics in Prehistory and Early History. New Approaches by Using Stable Isotopes and Genetics: 149-163. Berlin-Boston, De Gruyter, 149—163 Turek, J. 2004. Nátepni destičky z období zvoncovitých pohárů, jejich suroviny, technologie a společenský význam. In E. Kazdová, Z. Měřinský, K. Sabatová (eds.), Кpoctě Vladimiru Pod horskému. Přátelé a žáci к sedmdesátým narozeninám: 207-226. Brno, Slovenská akademie věd. Turney, C. S., Baillie, Μ., Palmer, J. 2006. Holocene climatic chamnge and past Irish societal re sponse. Journal ofArchaeological Science 33: 34-38. Tyszler, L. 2004. Znaleziska terra sigillata w polsko-słowackiej wschodniej strefie Karpat zachod nich problematyki. In J. Gancarski (ed.), Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich: 639-649. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. 155 Valde-Nowak, P. 1986a. Inventare des Orava-Typus und ihre Bedeutung Bezeichnung der Besied lung aus der Frübronzezeit in den Karpaten. In B. Chropovský (ed.) Urzeitliche und Früh historische Besiedlung der Ostslovwakei in Bezung zu den Nachbargebieten: 115-123. Nitra, Archäologisches institut der slowakischen akademie der wissenschaften. Valde-Nowak, P. 1986b. Inwentarze typu orawskiego - warunki wyodrębnienia. Sprawozdania z Posiedzień Komisji Naukowych PAN 27: 267-269. Valde-Nowak, P. 1988 Etapy i strefy zasiedlenia Parpat polskich w neolicie i na początku epoki brązu. Wrocław, Ossolineum. Valde-Nowak, P. 1991. Menilite hornstone deposits and their prehistoric exploitation. Acta Archaeologica Carpathica 30: 55-86. Valde-Nowak, P. 1995a. North-Carpathian Province of lithic raw materials in Stone and Bronze Age. Archaeologia Polona 33: 111-118. Valde-Nowak, P. 1995b. Osadnictwo wczesnorolnicze średniogórza niemieckiego. Kraków, Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Valde-Nowak, P. 1998a. Frühbronzezeitliche Spatindustrie in Westkarpaten. Východoslovenský pravek 5: 59-62. Valde-Nowak, P. 1999. Sudety na tle innych grup górskich Europy w epoce kamienia. In P. Val de-Nowak (ed.), Początki osadnictwa w Sudetach: 207-215. Kraków, Instytut Archeologii i Et nologii PAN. Valde-Nowak, P. 2001a. Settlement Site of the Corded Ware Culture in Lubiša Merava, Slovakia. In J. Machnik (ed.), Archaeology and Natural Background of the Lower Beskid Mountains, Carpath ians, Part I: 69-85. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Valde-Nowak, P. 2001b. Stone Artifacts from the Brestov Barrow Against the Background of Stone Processing Sites of the Corded Ware Culture in the the Carpathians. In J. Machnik (ed.), Ar chaeology and Natural Background of the Lower Beskid Mountains, Carpathians, Part I: 87-89. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Valde-Nowak, P. 2001c. Etapy i strefy w badaniach nad neolitem w polskich Karpatach. In J. Gan carski (ed.), Neolit ¡początki epoki brązu w Karpatach polskich. Materiały z sesji naukowej. Kro sno, 14-15 grudnia 2000 r. 89-106. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Valde-Nowak, P. 2003. Wyroby kamienne z epoki brązu w Karpatach. In J. Gancarski (ed.), Epoka brązu i wczesna epoka żelaza w Karpatach polskich: 43-53. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Valde-Nowak, P. 2006. Backed knife from the grave of Trzciniec Culture in Gabułtów, district Ka zimierza Wielka. Sprawozdania Archeologiczne 58: 453-457. Valde-Nowak, P. 2008. Isolated grave of the Baden Culture from the Polish Beskidy Mts. In Μ. Furholt, Μ. Szmyt, A. Zastawny (eds.), The Baden Complex and the Outside World: 139145. Bonn, Dr Rudolf Habelt GmbH. Valde-Nowak, P. 2010. Karpacki tranzyt a interior w epoce kamienia. In J. Gancarski (ed.), Transkarpackie kontakty kulturowe w epoce kamienia, brązu i wczesnej epoce żelaza: 53-60. Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Valde-Nowak, P. 2013. The North-Carpathians province of silica rocks during Stone Age. In Z. Mester (ed.), The lithic raw material sources and interregional human contacts in the North ern Carpathian regions: 87-97. Kraków-Budapest, Polska Akademia Umiejętności. Valde-Nowak, P., Gancarski, J. 1999. Bronzezeitliche Spaltindustrie der Pleszów und der OtomaniFüzesabony-Kultur aus den Siedlung Trzcinica und Jasło. Ein Überblick. In J. Gancarski (ed.), Kultura Otomani-Füzesabony - rozwój, chronologia, gospodarka: 181-200, Krosno, Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Valde-Nowak, P., Kienlin, T. L. 2002. Neolithische Transhumanz in der Mittelgebirgen: Ein Survey im westlichen Schwarzwald. Praehistorische Zeitschrift 77: 29-75. 156 Valde-Nowak, P., Strakošova, I. 2001. Homestead Stone Processing site of the Corded Ware Culture at Brastov-Dielňa within the Ondava Upland, Slovakia. In J. Machnik (ed.), Archaeology and Natural Background of the Lower Beskid Mountains, Carpathians, Part I: 57-68. Kraków, Polska Akademia Umięjętności. Valde-Nowak, P., Tarasiński, A., 2006. A site of Baden culture in the Middle Beskid Mountains. Acta Archaeologica Carpathica 41: 69-83. Vandkilde, H. 2007. Culture and change in Central European prehistory. 6th to 1th millennium BC. Aarhus, Aaarhus University Press. Valde-Nowak, P„ Weismiiller, W. 1994. Eine archaäologische Prospektion im innern Bayerischen Wald. Zum Problem der neolithischen Nutzung der Mittelgebirge. Archäologisches Korrespon denzblatt 24: 157-166. Vansina, J. 2004. How societies are born: governance in West Central Africa before 1600. Charlottes ville, University of Virginia Press. Videyko, M. Y. 2000. Tripolye and the cultures of Central Europe. Facts and the character of inter actions: 4200-2750 BC. In A. Kosko (ed.), The western border area of the Tripolye Culture: 13֊ 68. Baltic-Pontic Studies 9, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie. Wacnik, A. 1995. The Vegetation History of Local Flora and Evidences of Human activities recorded in the Pollen Diagrams from Site Regetovka, NE Slovakia. Acta Palaeobotanica 35(2): 253-274. Wacnik, A. 1999. Antropogeniczne przekształcenia lokalnej szaty roślinnej w okolicy Regetovki (północno-wschodnia Słowacja), w świetle analizy pyłkowej. In K. Wasylikowa (ed.). Rośliny w dawnej gospodarce człowieka. Warsztaty archeobotaniczne’97. Polish Botanical Studies. Guide book series 23: 127-137. Wacnik, A. 2001. Late-Holocene History of the Vegetation Changes Based on the Pollen Analysis on the Deposits at Kružlova, Slovakia. In J. Machnik (ed.), Archaeology and Natural Back ground of the Lower Beskid Mountains, Carpathians, Part 1:127-135. Kraków, Polska Akademia Umiejętności. Wacnik, A., Szczepanek, К., Harmata, К. 2001. Ślady działalności człowieka neolitu i brązu obser wowane w diagramach pyłkowych z okolic Przełęczy Dukielskiej i terenów przyległych. In J. Gancarski (ed.,) Neolit i początki epoki brązu w Karpatach polskich. Materiały z sesji naukowej. Krosno, 14-15 grudnia 2000 r: 207-221. Krosno, Polska Akademia Umiejętności. Wahl, J., König, H. G. 1987. Anthropologisch-traumatologische Untersuchung der menschlichen Skelettreste aus dem Bandkeremischen Massengrab bei Talheim, Kreis Heilbronn. Fundberi chte aus Baden-Württemberg 12: 65-193. Walde, C., Pindur, P., Nicolussi, K., Luzian, R., Haas, J.N. 2003. Schwarzenstein-Bog in the Alpine Ziller Valley (Tyrol, Austria): A key site for the palynological detection of major avalanche events in mountainous areas. In Ravazzi C. et al. (eds.), Penninic and Insubrian Alps - Excursion Guide 28th Moor-Excursion of the Institute of Plant Sciences: 55-59. Bern, University of Bern. Walker, Μ. J. C., Berkelhammer, Μ., Björck, S„ Cwynar, L. C„ Fisher, D. A., Long, A. J., Lowe, J. J., Newnham, R. Μ., Rasmussen, S. O., Weiss, H. 2012. Formal subdivision of the Holocene series/epoch: a discussion paper by a Working Group of INTIMATE (Integration of ice-core, marine and terrestrial record) and the Subcommission on Quaternart Stratigraphy (Interna tional Commission on Stratigraphy). Journal of Quaternary Science 27(7): 649-659. Walsh, K. 2005. Risk and marginality at high altitydes: new interpretations from fieldwork on the Faravel Plateau, Hautes-Alpes. Antiquity 79(304): 289-305. Walsh, K., Mocci, F. 2003. 9000 ans d’occupation du sol en moyenne et haute montagne: la vallèe de Freissinières dans la parc nationales des Ecrins (Freissinières, Mautes-Alpes). Archéologie du Midi Medieval 21:185-198. 157 Walsh, К., Mocci, F. 2011. Mobility in the Mountains: Late Third and Second Millenia Alpine Sicieties’ Engagements with the High-Altitude Zones in the Souther French Alps. European Journal ofArchaeology 14: 88-115. Walsh, K„ Mocci, F., Palet-Martinez, J. M. 2007. Nine thousand year of human/Iandscape dynam ics in a high altitude zone in the southern French Alps (Parc National des Ecrins (HautesAlpes(05)). Preistoria Alpina 42: 9-22. Walsh, K., Richer, S., de Beaulieu, J. L. 2006. Attitudes ro altitude: changing meanings and percep tiona within a,marginal" Alpine landscape - the integration of palaeoecological and archaeo logical data in a high altitude landscape in the French Alps. World Archaeology 38(3): 436-454. Wason, P. K. 1994. The archaeology of rank. Cambridge, Cambridge University Press. Weiss, H. 2000. Beyond the Younger Gryas. Collapse as adaptation to abrupt climate change in an cient West Asia and the Eastern Mediteranian. In G. Bawden, R. Μ. Reycraft (eds.), Environ mental disaster and the archaeology ofhuman response՛. 75-89. Maxwell Museum ofAnthropology. Anthropological Papers 7, Albuquwrque, University of New Mexico. Wenner, H., Beer, J., Bütikofer, J., Crowlez, T. J., Cubasch, U., Flückiger, J., Goose, H., Grosjean, Μ., Joos, E, Kaplan, ƒ. O., Küttel, Μ., Müller, S. A., Prentice, I. C., Solomina, O., Stocker, T. E, Tarasov, P., Wagner, Μ., Widmann, Μ. 2008. Mid to Late Holocene climate change: an over view. Quaternary Science Review 27:1971-1828. Wick, L., Tinner, W. 1997. Vegetation Changes and Timberline Fluctuations in the Central Alps as Indicators of Holocene Climatic Oscillations. Arctic and Alpine Research 29:445-458. Wielowiejski, J. 1981a. Komunikacja, transport, wymiana. In J. Wielowiejski (ed.), Późny okres lateński i okres rzymski, Vol. 5, Prahistoria ziem polskich: 388-410, Wrocław, Ossolineum. Wielowiejski, J. 1981b. Tło historyczne. In J. Wielowiejski (ed.), Późny okres lateński i okres rzymski, Vol. 5, Prahistoria ziem polskich; 43-50, Wrocław, Ossolineum. Willems, Μ., McMorrow, L„ Kinsley, L., Armstrong, R., Aubert, Μ., Eggins, S., Falgueres, C., Mau reille, В., Moffat, L, Grün, R. 2014. The IRHUM (Isotopic Reconstruction of Human Mi gration) database - bioavailable strontium isotope ratios for geochemical fingerprinting in France. Earth System Science Data 6: 117-122. Winnicki, T. 1999. Zbiorowiska roślinne połonin Bieszczadzkiego Parku Narodowego (Bieszczady Zachodnie, Karpaty Wschodnie). Monografie Bieszczadzkie 4, Ustrzyki Dolne, Bieszczadzki Park Narodowy. Włodarczak, P. 1998. Chronologia absolutna grupy krakowsko-sandomierskiej kultury ceramiki sznurowej na podstawie danych z cmentarzyska w Żernikach Górnych. Sprawozdania Arche ologiczne 50: 31-54. Włodarczak, P. 2004. Cemetery oft he Corded Ware culture in Zielona, Koniusza commune, Małopolska. Sprawozdania Archeologiczne 56: 307-360. Włodarczak, P. 2006. Kultura ceramiki sznurowej na Wyżynie Małopolskiej. Kraków, Instytut Arche ologii i Etnologii PAN. Włodarczak, P. 2011. Późnoneolityczne i wczesnobrązowe kurhany w Europie środkowej, połud niowej i wschodniej - wprowadzenie. In H. Kowalewska-Marszałek, P. Włodarczak (eds.) Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e.: 29-36. Kraków-Warszawa, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Archeologii UW. Włodarczak, P. 2013. The lost settlements - one of the visible problems in the Final Neolithic of south-eastern Poland. In Kadrów, P. Włodarczak (eds.), Environment and Subsistence - Forty Years After Janusz Kruk’s “Settlement Studies .”: 173-184. Rzeszów-Bonn, Dr. Rudolf Habelt GmbH. Wolski, J. 2007. Przekształcenia krajobrazu wiejskiego Bieszczadów Wysokich w ciągu ostatnich 150 lat. Warszawa, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. 158 Zakościelna, A. 1996. Krzemieniarstwo kultury wołyńsko-lubelskiej ceramiki malowanej. Lublin, Wy dawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Zawiślak, P. 2013. Obiekty neolityczne ze stanowiska 1C e Gródku, pow. Hrubieszów (z badań w lat ach 1983-1985 Sławomira Jastrzębskiego). In A. Pozikhovsky, ƒ. Rogoziński, Μ. Rybicka (eds.), Na pograniczu kultury pucharów lejkowatych i kultury trypolskiej: 109-214. Rzeszów, Mitel. Żaki, A. 1967. Pierwsze znaleziska neolityczne z Tatr Polskich i Podhala. Acta Archaeologica Car֊ pathica 9: 55-62. Zych, R. 2004. Stanowisko KPL w Tarnawce 9, gm. Markowa, woj. podkarpackie. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 25: 281-302.
any_adam_object	1
any_adam_object_boolean	1
author	Pelisiak, Andrzej 1955-
author2	Kopacz, Jerzy
author2_role	trl
author2_variant	j k jk
author_GND	(DE-588)1156515564 (DE-588)133604055
author_facet	Pelisiak, Andrzej 1955- Kopacz, Jerzy
author_role	aut
author_sort	Pelisiak, Andrzej 1955-
author_variant	a p ap
building	Verbundindex
bvnumber	BV047707724
classification_rvk	NF 3230
ctrlnum	(OCoLC)1296327128 (DE-599)BVBBV047707724
discipline	Geschichte
discipline_str_mv	Geschichte
edition	Wydanie I.
format	Book
fullrecord	<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02588nam a2200589 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV047707724</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220825 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">220124s2020 a\|\|\| \|\|\|\| 00\|\|\| eng d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788379968077</subfield><subfield code="9">978-83-7996-807-7</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1296327128</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047707724</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">eng</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-355</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">NF 3230</subfield><subfield code="0">(DE-625)125217:1303</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Pelisiak, Andrzej</subfield><subfield code="d">1955-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1156515564</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Mountain transhumance in the Late Neolithic and the Bronze Age</subfield><subfield code="b">the case of the High Bieszczady Mountains (Polish Carpathians)</subfield><subfield code="c">Andrzej Pelisiak. Tłumaczenie na j. angielski i korekta językowa Jerzy Kopacz</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Wydanie I.</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Rzeszów</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego</subfield><subfield code="c">2020</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">158 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Karten</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Bronzezeit</subfield><subfield code="0">(DE-588)4008357-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Transhumanz</subfield><subfield code="0">(DE-588)4078389-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Neolithikum</subfield><subfield code="0">(DE-588)4075272-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Bieszczady</subfield><subfield code="0">(DE-588)4006552-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Epoka brązu</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Góry</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Neolit</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Stanowiska archeologiczne</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Zabytki archeologiczne</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Bieszczady (góry)</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">do 801 p.n.e</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Opracowanie</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Bieszczady</subfield><subfield code="0">(DE-588)4006552-2</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Transhumanz</subfield><subfield code="0">(DE-588)4078389-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Neolithikum</subfield><subfield code="0">(DE-588)4075272-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Bronzezeit</subfield><subfield code="0">(DE-588)4008357-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kopacz, Jerzy</subfield><subfield code="0">(DE-588)133604055</subfield><subfield code="4">trl</subfield></datafield><datafield tag="710" ind1="2" ind2=" "><subfield code="a">Uniwersytet Rzeszowski</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo</subfield><subfield code="4">pbl</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033091570&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033091570&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220825</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033091570</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">930.1</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09012</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">930.1</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09013</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection>
geographic	Bieszczady (DE-588)4006552-2 gnd
geographic_facet	Bieszczady
id	DE-604.BV047707724
illustrated	Illustrated
index_date	2024-07-03T18:59:41Z
indexdate	2024-07-10T09:19:44Z
institution	BVB
isbn	9788379968077
language	English
oai_aleph_id	oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033091570
oclc_num	1296327128
open_access_boolean
owner	DE-12 DE-355 DE-BY-UBR
owner_facet	DE-12 DE-355 DE-BY-UBR
physical	158 Seiten Illustrationen, Karten 24 cm
psigel	BSB_NED_20220825
publishDate	2020
publishDateSearch	2020
publishDateSort	2020
publisher	Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
record_format	marc
spelling	Pelisiak, Andrzej 1955- Verfasser (DE-588)1156515564 aut Mountain transhumance in the Late Neolithic and the Bronze Age the case of the High Bieszczady Mountains (Polish Carpathians) Andrzej Pelisiak. Tłumaczenie na j. angielski i korekta językowa Jerzy Kopacz Wydanie I. Rzeszów Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego 2020 158 Seiten Illustrationen, Karten 24 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Bronzezeit (DE-588)4008357-3 gnd rswk-swf Transhumanz (DE-588)4078389-3 gnd rswk-swf Neolithikum (DE-588)4075272-0 gnd rswk-swf Bieszczady (DE-588)4006552-2 gnd rswk-swf Epoka brązu Góry Neolit Stanowiska archeologiczne Zabytki archeologiczne Bieszczady (góry) do 801 p.n.e Opracowanie Bieszczady (DE-588)4006552-2 g Transhumanz (DE-588)4078389-3 s Neolithikum (DE-588)4075272-0 s Bronzezeit (DE-588)4008357-3 s DE-604 Kopacz, Jerzy (DE-588)133604055 trl Uniwersytet Rzeszowski Wydawnictwo pbl Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033091570&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033091570&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis
spellingShingle	Pelisiak, Andrzej 1955- Mountain transhumance in the Late Neolithic and the Bronze Age the case of the High Bieszczady Mountains (Polish Carpathians) Bronzezeit (DE-588)4008357-3 gnd Transhumanz (DE-588)4078389-3 gnd Neolithikum (DE-588)4075272-0 gnd
subject_GND	(DE-588)4008357-3 (DE-588)4078389-3 (DE-588)4075272-0 (DE-588)4006552-2
title	Mountain transhumance in the Late Neolithic and the Bronze Age the case of the High Bieszczady Mountains (Polish Carpathians)
title_auth	Mountain transhumance in the Late Neolithic and the Bronze Age the case of the High Bieszczady Mountains (Polish Carpathians)
title_exact_search	Mountain transhumance in the Late Neolithic and the Bronze Age the case of the High Bieszczady Mountains (Polish Carpathians)
title_exact_search_txtP	Mountain transhumance in the Late Neolithic and the Bronze Age the case of the High Bieszczady Mountains (Polish Carpathians)
title_full	Mountain transhumance in the Late Neolithic and the Bronze Age the case of the High Bieszczady Mountains (Polish Carpathians) Andrzej Pelisiak. Tłumaczenie na j. angielski i korekta językowa Jerzy Kopacz
title_fullStr	Mountain transhumance in the Late Neolithic and the Bronze Age the case of the High Bieszczady Mountains (Polish Carpathians) Andrzej Pelisiak. Tłumaczenie na j. angielski i korekta językowa Jerzy Kopacz
title_full_unstemmed	Mountain transhumance in the Late Neolithic and the Bronze Age the case of the High Bieszczady Mountains (Polish Carpathians) Andrzej Pelisiak. Tłumaczenie na j. angielski i korekta językowa Jerzy Kopacz
title_short	Mountain transhumance in the Late Neolithic and the Bronze Age
title_sort	mountain transhumance in the late neolithic and the bronze age the case of the high bieszczady mountains polish carpathians
title_sub	the case of the High Bieszczady Mountains (Polish Carpathians)
topic	Bronzezeit (DE-588)4008357-3 gnd Transhumanz (DE-588)4078389-3 gnd Neolithikum (DE-588)4075272-0 gnd
topic_facet	Bronzezeit Transhumanz Neolithikum Bieszczady
url	http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033091570&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033091570&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
work_keys_str_mv	AT pelisiakandrzej mountaintranshumanceinthelateneolithicandthebronzeagethecaseofthehighbieszczadymountainspolishcarpathians AT kopaczjerzy mountaintranshumanceinthelateneolithicandthebronzeagethecaseofthehighbieszczadymountainspolishcarpathians AT uniwersytetrzeszowskiwydawnictwo mountaintranshumanceinthelateneolithicandthebronzeagethecaseofthehighbieszczadymountainspolishcarpathians

Holdings

There is no print copy available.

Interlibrary loan Place Request Caution: Not in THWS collection! Indexes

MARC

Record in the Search Index

There is no print copy available.

Similar Items