Rijeke Bosne i Hercegovine:
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Bosnian |
| Veröffentlicht: |
Sarajevo
Svjetlo riječi
2020.
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis |
| Beschreibung: | Literaturverzeichnis Seite 360-361 |
| Beschreibung: | 367 Seiten Illustrationen |
| ISBN: | 9789958240782 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV047382565 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20220103 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 210722s2020 bn a||| |||| 00||| bos d | ||
| 020 | |a 9789958240782 |9 978-9958-24-078-2 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1291614777 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV047382565 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a bos | |
| 044 | |a bn |c XA-BA | ||
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Ballian, Dalibor |e Verfasser |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Rijeke Bosne i Hercegovine |c Dalibor Ballian |
| 264 | 1 | |a Sarajevo |b Svjetlo riječi |c 2020. | |
| 300 | |a 367 Seiten |b Illustrationen | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 500 | |a Literaturverzeichnis Seite 360-361 | ||
| 650 | 0 | 7 | |a Fluss |0 (DE-588)4131972-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Flusskunde |0 (DE-588)4154902-8 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Bosnien-Herzegowina |0 (DE-588)4088119-2 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Bosnien-Herzegowina |0 (DE-588)4088119-2 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Fluss |0 (DE-588)4131972-2 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Flusskunde |0 (DE-588)4154902-8 |D s |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032784090&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032784090&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20220103 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032784090 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 910 |e 22/bsb |f 090513 |g 49742 |
| 942 | 1 | 1 | |c 509 |e 22/bsb |f 090513 |g 49742 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804182629064376320 |
|---|---|
| adam_text | Sadržaj Poglavlje 1. SLIV RIJEKE BOSNE BOSNA Središnja rijeka istoimene zemlje.............................. 16 Željeznica Bogata izvorima................................................... 22 ZUJEVINA Zonom slanih bara................................................... 26 DOBRINJA Potok više sarajevskih naselja.............................. 28 MlLJACKA Glavna rijeka glavnog grada...................................30 VOGOŠĆANSKA RIJEKA Planinskim sutjeskama................. 34 LjUBINA U dolini stećaka.......................................................... 36 MlSOČA Na dodiru Čemernice i Zvijezde................................37 STAVNJA Prirodnim kamenim tunelom...................................38 FOJNIČKA RIJEKA Zlatne obale................................................39 GORUŠA Na obroncima Zvijezde..............................................46 ZlMAČNICA S više malih izvora................................................46 RadovljANSKA RIJEKA Nikada ne presuši........................ 47 TRSTIONICA Na izvoru Trstionice.......................................... 48 ZGOŠČA Tok u više pravaca....................................................... 52 RIBNICA u sjeni nekadašnje prašume.................................... 53 LASVA Složena geološka struktura...........................................54 BABINA RIJEKA Pokretač mnogih vodenica..........................60 Orahovačka RIJEKA......................................... 61 NEMILSKA RIJEKA.....................................................................61 BlSTRIČKA RIJEKA Bogata pitkim
izvorima.........................62 PePELARSKA RIJEKA U šumama jele i bukve..................... 64 Željeznica željeznica i njezine strme padine.....................66 ŽeLEĆKA RIJEKA Iskonska ihtiofauna................................... 67 PAPRATNICA Tok istoimenim selom...................................... 68 LjUBNA Paralelna s Papratnicom.............................................70 BlSTRIČKA RIJEKA Čistoća planinskoga potoka..................71 GOSTOVIĆ Živopisni tok............................................................ 72 KRIVAja Između Zvijezde i Konjuha.................................... ,...74 BoČINJA U zoni termofilnih šuma............................................79 FOJNICA (Maglaj) .......................................................................80 LlJEŠNICA..................................................................................... 80 JABLANICA Bogata i raznovrsna ihtiofauna...........................81 Bistrica............................................................. 82 Paklenica.................................................................................. 82 USORA Usorskom banovinom...................................................83
SPRECA Najsloženiji vodotok u BiH............... ....86 Rudánka................................................................................ 89 Foča.......................................................................................... 89 Poglavlje 2 SLIV RIJEKE CETINE MlLAČ Najveća na Kupreškom polju......................................92 MRTVICA Povremeni primjer bifurkacije............................. 94 ŠUJICA s pećinskim ponorom.................................................96 JARUGA Ramsarskom konvencijom obuhvaćena................. 99 BUŠKO BLATO Između Kamešniсе i Tušnice.....................100 BISTRICA Bujna vodena vegetacija......................................102 PLOVUČA Nestala i zaboravljena rijeka..... .........................106 BaSTAŠNICA Najbogatija ornitofaunom.............................107 KORANA Gradeći kružni tok................................................. 108 Ribnik....................................................................................109 Jaruga................................................................................... 109 VRBA Jedinstvena trifurkacija.............................................. 110 Poglavlje 3. SLIV RIJEKE DRINE DRINA Krstarenje kroz kanjone............................................114 TARA Najdublji kanjon Europe..............................................120 PIVA Na izvoru pod Durmitorom......................................... 122 Sutjeska u povijesnoj dolini.............................................. 124 BjELAVA U stoljetnoj šumi bukve.........................................126
Kosovska rijeka............................................................... 127 OSANICA................................................................................. 127 BISTRICA Brza planinska rijeka...........................................128 CeHOTINA Rijeka s tri imena................. 132 KOLINA Na južnim padinama Jahorine..... ..........................134 OdSKA RIJEKA Zona brojnih voćnjaka............................... 136 JANJINA Na šumskom izvoru................................................137 PRAČA Starija od ledenog doba............................................138 LlM U čuvenom voćarskom kraju..........................................140 KrUŠEVICA Uz rijetku populaciju Tise............................... 144 JABLANICA Male kamene sutjeske...................................... 146 BANJA Na mineralnim izvorima........................................... 146 RIJEKA u obilasku brda........................................................ 147 KUKA POTOK Među obradivim površinama...................... 147 RZAV Na endemskim nalazištima........................................ 148
ŽEPA Među najljepšim u BiH.......................... 150 BADNJEVI Između okomitih stijena.................................... 153 Kamenickí POTOK Strmim liticama okružen................. 154 BRUSNICKI POTOK Granični vodotok............................... 156 SASKA RIJEKA U srce rudnoga bogatstva.......................... 157 KRIŽEVI CA Dolinski tok........................................................158 Glogovška rijeka.............................................................159 Slapašnica...........................................................................159 DUGINSKA RIJEKA Visoko u brdima.................................. 160 Kamenica (Zvornik) Pod stalnim ljudskim utjecajem.............................................161 DRINJAČA Beskrajna mreža potoka.................................... 162 HOČA Okružena poljima i oranicama.................................. 164 SAPŅA Poznata od srednjeg vijeka.......................................166 JANJA Kroz vrlo složeno područje........................................ 168 Poglavlje 4. SLIV RIJEKE KRKE BUTIŽNICA Na granici dviju zemalja.................................. 172 Poglavlje 5. SLIV RIJEKE KUPE KORANA S veličanstvenim slapovima................................. 176 GLINA Granična rijeka............................................................177 Poglavlje 6. SLIV RIJEKE NERETVE NERETVA Gdje Neretva hladna teče.................................... 180 JEZERNICA (Uloška) Nestabilan riječni tok........................ 188 LJUTA (Kalinovik)................................................................. 189
JEZERNICA (Kalinovik) Na granici entiteta........................ 190 Slatinica.............................................................................. 192 LAĐANICA.............................................................................. 192 RAČIĆA Potok za carsku šumu..............................................193 KruPAC Od Prenja kroz johu............................................... 193 LJUTA (Konjic) Kratka rijeka s Bjelašnice........................... 194 BIJELA (Konjic) Rječica promjenjive duljine...................... 195 RAKITNICA Na razmeđu Bjelašnice i Visočice....................196 TrEŠANICA Rijeka kestena i trešanja................................. 198 KRALJUŠČICA Pogodna za uzgoj voća................................ 200 SeONČICA Dom američke sekvoje....................................... 201 BaŠČICA - İDBAR U prenj usječena................................... 202 10
NERETVI СА Bogata planinska rijeka......... .........................204 DOBRINJA Ribom bogata..................................................... 208 Borovička rijeka Potok brojnih imena......................... 208 DOLJANKA Vrlo strma rijeka............................................... 209 RAMA Najveća pritoka Neretve.............................................210 RaVAČNICA Pogodna za endemsku floru........................... 212 Grabovica i Planski potok jedan podzemni, drugi nadzemni......................................... 213 DrEŽENKA Najveća rijeka s Čvrsnice................................. 214 BIJELA [Mostar] Obojena endemima Prenja...................... 216 RADOBLJA Kroz Mostar do Mosta....................................... 218 JASENICA Rječica za hidroelektranu................................... 219 LlŠTICA Preko Mostarskoga blata........................................220 BUNA Iz najvećega kraškog izvora....................................... 224 ZALOMILA Ponornica velike brzine..................................... 228 BREGAVA Svjedok prošlih vremena.................................... 232 OPAČICAI VRIJEM Dvije manje ponornice..................... 236 TreBIŽAT Rajska rijeka usred krša.................................... 238 KRUPA Rijeka koja teče i „uzvodno”.................................... 242 Poglavlje 7. SLIV RIJEKE SAVE SAVA Kruna Posavine............................................................ 246 Ribarica............................................................................... 250 POGRAČKA Planinska, ali i
ravničarska.............................. 250 GaŠNICA Kratka rijeka u ravnici......................................... 251 JABLANICA Najveća rijeka Prosare..................................... 252 SrNOTAČA.............................................................................. 253 ŽANDRAK Poveznica Save i Tišine...................................... 253 TOLISA Krivudava posavska rijeka...................................... 254 Tinja....................................................................................... 256 Mala Tinja.......................................................................... 257 Stupanj Glavni kanal, jednostavan tok Semberije............................. 257 Brka........................................................................................258 DaŠNICA Glavna rijeka Bijeljine.......................................... 259 LUKAVAC Bogat i živopisan kraj.......................................... 260 Poglavlje 8. SLIV RIJEKE UKRINE ÜKRINA Rijeka između Vrbasa i Bosne............................... 264 11
BISTRICA Čista rijeka podno Borje..................................... 267 Lukavac objedinjeni brdski potoci...................................268 ŠNJEGOTINA Čista šumska rijeka........................................269 STUDENA RIJEKA Prva pritoka Male Ukrine....................270 BIJELA RIJEKA Ukrašena proljetnim crnjušom................. 270 Rijeka Radna u zoni polja i šume....................................271 KRUŠEVICA............................................................................ 272 Rijeka.................................................................................... m ILOVA Vodotok kroz pobrežje............................................... 273 VIJAKA Rijeka i njezini ribnjaci............................................274 JADOVICA Nekoć bogata hrastovima................................... 275 OrlJAK Kratka rijeka s Motajnice.......................................276 RIJEKA Kroz plodni kraj Dervente.......................................276 UkriNAC Ravničarski potočić Ukrine................................. 277 LjEŠNICA Među nasadima bagrema................................... 277 Poglavlje 9. SLIV RIJEKE UNE UNA Jedinstveni dragulj Krajine........................... 280 KRKA Netaknuto riječno blago............................................ 288 OrAŠAC Podno utvrđena grada.............. ............................ 289 URÁČ Vodotok zaboravljene prašume................................. 290 RESANOVAČKA RIJEKA.......................................................292 DOBRENICA Pravi planinski potočić..................................293 DROBNICA
Dva potoka s Plješevice....................................294 KLOKOT Planinska rijeka mirnoga toga..............................295 KRUŠNICA Splet rukavaca na ušću...................................... 296 BAŠTRA...................................................................................298 Vojsková............................................................................... 298 Strižna.................................................................................299 SANA Podno orlova leta........................................................ 300 Strigova..............................................................................310 SlaBINJA Kroz područje lugova..........................................310 MOŠTANICA Dom naših vladara..........................................311 VlROVSKA RIJEKA S padina Kozare i Prosare................... 311 MlJEČANICA Rijeka srna i zečeva.......................................312 Poglavlje 10. SLIV RIJEKE VRBAS VRBAS Snažna i bogata rijeka...........................................316 PRUSACKA RIJEKA Svjedok bogate povijesti................. 321
ObORAČKA RIJEKA Mlinski potok podno Komara......321 SemeŠNICA Ponovno rijeka dabrova..............................322 PLIVA Gdje gajtan trava raste............................................ 324 LUČINA Objedinjeni brdski vodotoci............................... 330 CRNA RIJEKA Nekoć bogata ribom................................. 330 UGAR Netaknuti biser s Vlašića........................................ 331 PONOR Jedinstvena ponornica......................................... 334 SVRAKAVA Rijeka divljih slapova..................................... 335 SUTURLIJA Male rijeke Banje Luke................................. 336 CRKVENA Pritoka uz Kastel........................................ 337 VRHANIA Najveća pritoka Vrbasa.................................... 338 Dragočava-Ivaštanka obrasla u crne johe............. 342 OSORNA Zadnja pritoka Vrbasa....................................... 343 POVELIĆ Kroz šumu hrasta i bukve................................. 343 SAVICA Staro korito Vrbasa.............................................. 344 Poglavlje 11. SLIV PONORNICA TREBIŠNJICA Najveća ponornica Europe.............. .........348 MUŠNICA „Gornja Trebišnjica......................................... 356 KLJUČKA RIJEKA Ponornica i poveznica........................ 358 FATNIČKA RIJEKA Rijeka kroz istoimeno polje............. 359 Literatura..................... 360 Sažetak......................................................................................................... 362 Bilješka о autoru.......................................................................................366
Literatura Adamič M., Rapaić Ž., Popovič Z., Kunovac S., Ballian D. 2017: Varijabilnost crne topole Koprivica K., Soldo V, Markovič B., Maunaga R., [Populus nigra L.) i njeno očuvanje u Bosni і Mičevič M., Ilič V. 2006: Hercegovini. Znanstvena monografija, Šumar Ugrožene vrste divljači и BiH. PROJEKAT RAZVOJA 1 ZAŠTITE ŠUMA Studi ja „Ugrožene vrste divljači u Bosni i Hercegovini . Anonimus 1957: Elekroprojekt Sarajevo, Vodne snage Neretve i Rame, Jugoslovenska akademija, Zagreb. Anonimus 2007: Naš pogled na HES Gornja Neretva, Zeleni Neretva Konjic. ski fakultet u Sarajevu - Silva Slovenica. Ballian D. 2018: Polja i visoravni Bosne i Hercegovine. Svjetlo riječi, Sarajevo. Ballian D., Dubravac T., Mikic M., Sankovič M. 2012: Što je abonos - crni abonos iz Bosan ske Posavine. Naše šume, 26/27: 89-91. Ballian D., Memiševi-Hodžič M. 2016: Vari [Quercus robur L.] u Anonimus 2012: BRANE I RAZVOJ - Novi okvir za donošenje odluka, Izvještaj Svjetske jabilnost hrasta lužnjaka komisije za brane, Sarajevo. Anonimus 2014: Eko-turizam u Livanj Ušit - Silva Slovenica. Barišić B., Nikié Z., Pavkovič A.Š. (ed.) 2012: skom polju i okolici. GEF - UNDP, Sarajevo. Rakitno. HKD Napredak Mostar-UdrugaNaše Anonimus 2014: Integralne vodno ֊ ener getske studije razvoja sliva rijeke Vrbas. Mini starstvo poljoprivrede, šumarstva i vodopri vrede RS. Anonimus 2016: Plan upravljanja za Naci onalni park Una. Federalno ministarstvo oko liša i turizma Projekat šumskih i planinskih Bosni i Hercegovini. Znanstvena monografija, Rakitno, Tom I i IL Benac A., Basler D., Čovič В., Pašalić E., Mi letič
N., Anđelić P. 1966: Kulturna istorija Bo sne i Hercegovine od najstarijih vremena do pada ovih zemalja pod osmansku vlast. Veselin Masleša Sarajevo. Benac A., Babič Ž., Bogičević M., Čamo E., zaštićenih područja (GEF-WBJ. Bosna-S, Sara Horozić E., Hukić R., Kojović V, Tomašević N., jevo i Elektroprojekt, Zagreb. Uzelac M. (ed.) 1984: Bosna i Hercegovina. Anonimus 2016: Podrška upravljanju vod Svjetslost Sarajevo - Jugoslovenska revija Be nim resursima u slivu reke Drine. Bosna i Her cegovina - IUVR studija i plan - osnovne infor ograd. Bešlagić Š. 1979: Stećci - Kultura i umjet macije - sveska 1 - glavni izveštaj. nost, IRO „Veselin Masleša , Sarajevo. Ballian D. 2005: Nestanak posljednjih cr Beus V. 1997: Fitocenologija. Udžbenik za nih topola [Populus nigra L.] na Sarajevskom području. Naše šume, UŠIT Sarajevo. 4/5:40. II razred šumarske tehničke škole, Ministar Ballian D. 2005: Hrast lužnjak [Quercus ro- bur L.) na području Livanjskog polja. Fondeko svijet, br. 19:45. Ballian D. 2006: Ponor Kazanei čeka zaštitare. Fondeko svijet, br. 21: 21. Ballian D. 2007: Vodenice stoje i nestaju. Fondeko svijet, br. 23:16. Ballian D. 2013: Uništenje donjeg toka i stvo obrazovanja, nauke, kulture i sporta Fe deracije BiH i Sarajevo-publishing. Biščević V, Biščević E. : 2009: Građa za historiju Općine Sanski Most. Sanski Most. Bucalo V. 2015: Vaskularna flora planine Jadovnik. Šumarski fakultet Univerziteta u Banja Luci. Draganović K,, Karaman Lj., Knezović 0., Lu kas F., Mandič M., Mayer A., Mikolji V, Perojević M., Rendeo I., Šišič F., Tentar M., Truheljka Ć, delte
Neretve. Hrvatsko slovo, 931:16-17. Vanino M. Vrana V. 1991: Povijest Bosne i Her Ballian D. 2017: Zemlja planina - Bosna i Hercegovina. Svjetlo riječi, Sarajevo. cegovine od najstarijih vremena do godine 360 1463. HKD- Napredak Sarajevo.
Drešković N., Đug S., Stupar V., Hamzić A,, Sergejevski D. 1952: Srednjovjekovni nad Lelo S., Muratović E., Lukić-Bilela L., Brujić J., grobni spomenici Bosne i Hercegovine, Lud- Milanović D Kotrošan D. 2011. Natura 2000 u mer, Zemaljski muzej,Sarajevo. Bosni i Hercegovini. U.G. Centar za održivi ra zvoj Sarajevo. Sofrađija A. 1999: Lovna divljač. SLO Bosne Kotrošan D., Lelo S., Kašić-Lelo M., Mulao- i Hercegovine, Sarajevo. Sofradžija A., Muzaferović Š. 2007: Biodi- merović J., Dervović L, Kulijer D., Selimović M., verzitet sisara Bosne i Hercegovine ֊ katalog. Iviš D. 2010: Ptice Kantona Sarajevo. Ornito Institut za genetičko inženjerstvo i biotehno loško društvo Naše ptice , Sarajevo. loģiju, Sarajevo. Kotrošan D., Sarajlić N., Topić G., Radoš D., Topić B., Šparac M. 2018: Priručnik za edu gledom šumskih fitocenoza Jugoslavije. Zavod kaciju turističkih vodiča za promatranje pti ca na kraškim poljima Bosne i Hercegovine. Ornitološko društvo Naše ptice, Sarajevo-Tomislavgrad. Lovrenović D. 2008: Stećci - bosansko i hum sko mramorje srednjeg vijeka.Rabic, Sarajevo. Milanović Đ., Brujió J., Dug S,, Muratović E., Stefanovič V. 1977: Fitocenologija sa pre za udžbenike Sarajevo. Stefanovič V; Beus V; Burlica Č.; Dizdarević Н., Vukorep 1.1983: Ekološko vegetacijska rejo nizacja Bosne i Hercegovine. Šumarski fakultet u Sarajevu, Posebna izdanja: br. 17, Sarajevo. Šilić Č. 1977: Šumske zeljaste biljke. IP Svjetlost - Zavod za uđbenike i nastavna sred Lukić Bilela L. 2015: Natura 2000: Vodič kroz stva, Sarajevo - Zavod za uđbenike i nastavna tipove staništa BiH prema
Direktivi о staništi sredstva, Beograd. Šilić Č. 1984: Endemične biljke. IP Svjetlost ma EU. Prospect C S s.a.. Rue du Prince Royal 83,1050 Brussels, Belgium. - Zavod za uđbenike i nastavna sredstva, Sara Ozimec R., Radoš M.M. (ed.) 2013: Priro- jevo - Zavod za uđbenike i nastavna sredstva, doslovno-povijesna baština općine Tomislav- Beograd. Šilić Č. 2002: Endemične i rijetke biljke grad. Naša baština, Tomislabgrad-Zagreb. Prohaska, S., Simić, Z., Orlić, A., Ristič, V. Parka prirode Blidinje. Matica hrvatska Čitluk 2004: Osnovne hidrografsko-hidrološke ka i Franjevačka kuća Masna luka. Šilić Č. 2005: Atlas dendroflore (drveće i rakteristike sliva Drine i hidrometeorološki Redžić S., Barudanović, S., Radević M. (Ed.) grmlje) Bosne i Hercegovine. Matica hrvatska Čitluk. 2008: Bosna i Hercegovina - zemlja razno Škrijelj R. 2002: Populacije riba neretvan podaci. Vodoprivreda, 207-208: 21-38 likosti. Pregled i stanje biološke i pejzažne skih jezera - Ihtiološka monografija. Prirod- raznolikosti Bosne i Hercegovine. Federalno no-matematički fakultet Univerziteta u Sara ministarstvo okoliša i turizma BiH, Sarajevo. jevu, Sarajevo. Redžić S., Barudanović S., Trakie S., Kulijer Vranješ M., Prskalo M., Džeba T. 2013: Hi D. 2011: Karst as an indicator for biodiversi drologija i hidrogeologija sliva Neretve i Tre- ty richness and enedemo-relictness (Prenj - Čvrsnica - Čabulja Mts. in Herzegovina, W. bišnjice, osvrt na izgradnju dijela HE sustava Balkan). Acta Carstologica. zbornik br. 5. - Gornji horizonti, gf.sum.ba - elektronski Riter-Studnička H. 1959. Kraška polja BiH
Vukovič T. 1977: Ribe Bosne i Hercegovi kao reliktna staništa biljaka. Zaštita prirode, ne - ključ za određivanje. 1GKR0 Svjetlost Sarajevo. OOUR Zavod za udžbenike, Sarajevo. 361
Sažetak Nećemo pogriješiti ako kažemo da je Bosna i Her cegovina zemlja rijeka i potoka koje za nju život znače. Pored toga što čine život drugačijim, rijeke često predstavljaju njenu prirodnu granicu sa su sjednim državama ili pak ulaze duboko u zemlju gradeći prelijepe doline i riječna polja, dijeleći zemlju na nekoliko cjelina. Najznačajnije rijeke u ВШ su Sava, Drina, Bosna, Vrbas, Neretva i Una. Evidentirane čak 262 koje su većim dijelom obrađene u ovoj knjizi, a od ukupne površine BiH koja iznosi 51.129 km2 na vodotoke koji su duži od deset kilometara dolazi ukupno 9.011,5 km, a ako dodamo i one kraće, taj broj raste preko 10.000 km. Analiziramo li slivove, 38.719 km2 ili 75,7 % pripa da slivu ríjeke Save, odnosno Dunavskom ili Crno morskom slivu, dok slivu Jadranskog mora pripada 12.410 km2 ili 24,3 % teritorije zemlje. BiHje nadaleko bila poznata po svojim čistim i netaknutim vodama. Nažalost vremenom se ta kva slika promijenila, a rijeke su sve više zagađene. Ostalo je još malo čistih vodotoka s očuvanom bio loškom raznolikošću u visokim planinama u blizini riječnih izvora. Danas su u svijetu pa i kod nas ne zagađene vode jedan od najznačajnijih prirodnih resursa koje treba čuvati. Mnoge od rijeka i planinskih potoka su urezali sutjeske i kanjone u mekanoj vapnenačkoj podlozi, a danas predstavljaju geološke dragulje plijeneći svojom grandioznošću. Tu su i vodotoci bogati mi neralnim vodama i termalnim izvorima. Posebna značajka voda BiH je prisustvo velikoga broja vo dopada koji ukrašavaju bosanskohercegovački pej zaž, a najviše ih je oko planine Vlašić.
Spomenimo i brojne sedrene kaskade i rastoke. Među najljepšim i najvećim su: Štrbački buk, Martin Brod, slapovi na Plivi u Jajcu, te Kravice i Koćuša na rijeci Trebižat, Bliha, Ždrimci, Kozica, Jasenka. Ovdje se trebamo osvrnuti i na dva izrazito visoka, na malim poto cima, Skakavac s98m kod Sarajeva i Skakavac sa 75 mu prašumi Perućici. Među najvišim slapovima u regiji su kaskade Studenog potoka na južnim pa dinama Bjelašnice čije se vode obrušavaju nekoliko stotina metara do rijeke Rakitnice u njezinu kanjo nu. Ovaj kanjon je najnepristupačniji u jugoistoč noj Europi ijoš uvijek nije istražen u cijelosti. 362 [ Summary For Bosnia and Herzegovina, it could be said: it is a land of rivers and streams, which mean life for our country. Rivers often represent the natural border ofBosnia and Herzegovina with neighboring countries, Croatia and Serbia. Also, riversfrom other countries enter deep into our country, building beautiful valleys and river fields and divide Bosnia and Herzegovina into several parts. The most important rivers in Bosnia and Herzegovina are the Sava, Drina, Bosna, Vrbas, Neretva and Una. In Bosnia and Herzegovina, there are even 262 smaller or larger rivers evidenced. Most ofthem are He ated in this book. The total area ofBosnia and Herzego vina is 51,129 km2. A total of9,011.5 kilometers belong to watercourses longer than ten kilometers, and if we add the shorter ones, that number grows over 10,000 km. When analyzing the basins, 38,719 km2 or 75.7% of our country belong to the Sava River or the Danube, or the Black Sea Basin, while 12,410 km2 or
24.3% of the territory belongs to the Adriatic Sea Basin. Until recently, Bosnia and Herzegovina was widely known for its clean and pristine rivers from which wa ter could be drunk immediately. Unfortunately, that has changed, and our rivers are increasingly polluted. There are still a few clean watercourses left, with preserved biodiversity in the high mountains near river springs. Today, unpolluted waters are one ofthe most important natural resources in the world and in our country, whi ch we need to preserve. Many rivers and mountain streams have carved gorges and canyons in a soft limestone base, today re presenting a real geological measure, which delights with to grandeur. There are also watercourses rich in mineral waters and thermal springs. A specialfeature of the waters of Bosnia and Herzegovina are the many waterfalls that adorn the landscape. Most of them are located around the mountain Vlašić. There are also nu merous travertine cascades and ravines. Among the most beautiful and largest waterfalls are Štrbački buk, Martin Brod, waterfalls on Pliva in jajce, Kravice and Koćuša on the river Trebižat, Bliha, Ždrimci, Kozica, Jasenka. It is important to mention two high waterfalls, on small stre ams, Skakavac near Sarajevo, 98 m high, and Skakavac in the Perúcim rainforest, 75 m high Among the highest waterfalls in the region are the cascades ofStudeni Potok on the southern slopes ofBjelašnica. Its waters fall seve ral hundred meters to the river Rakitnica in its canyon. This canyon is the most inaccessible in Southeast Europe and has notyet been fully
explored. In the southern part of the country, there is a typical karst area with all its phenomena, numerous sinkholes, and very interesting
U južnom dijelu zemlje prevladava tipično kraško područje sa svim fenomenima koji ga pra te, s velikim brojem ponornica, odnosno zanimlji vih vrela ili vrulja. Ovo područje obiluje i podze mnim tokovima. BiH ima dva ključna sliva: Crnomorski koji pokriva površinu od 38.719 km2 i ima 7.947,7 km toka, dok u jadranskom slivu koji pokriva površinu od 12.410 km2 ima 1.063,8 km. U okviru Crnomorskog sliva najveći je onaj koji pripada rijeci Bosni i pokriva površinu od 10.457 km2 s ukupnom dužinom od 2.321,9 km. Drugi po dužini vodotok od 1.693,2 km je nepo sredni sliv Save koji pokriva 5.506 km2 površine. Dužina vodotoka dužih od deset kilometara u slivu Une u BiH iznosi 1.480,7 km i pokriva površinu od 9.130 km2. Kod rijeke Drine dužina vodotokova u BiH je 1.355,6 km, a zauzima površinu od 7.240 km2, dokje najmanji po dužini vodotok sliva Vrba sa s 1.096,3 km, a zauzima površinu od 6.386 Խ2. Sliv Neretve i Trebišnjice, u okviru jadranskog sliva, dužine je 886,8 km, a pokriva površinu od 10.110 km2, dokje sliv Cetine u BiH dužine 177 km i površine od 2.300 km2. Tu je još nekoliko rijeka i potoka koji pripadaju slivu Krke, Korane i Gline. Vodotokovi s ukupno šest od osam većih slivnih područja u BiH imaju prekogranični karakter (slivovi Une, Drine, neposredni sliv Save, slivovi Ne retve, Trebišnjice i Cetine), kao i nekoliko manjih. Području BiH čitavom površinom pripadaju slivovi rijeka Vrbas i Bosna, što čini 33 % njezine ukupne teritorije. Щека Sava cijelom dužinom na sjeveru čini granicu s Republikom Hrvatskom, rijeka Una, Krka i Butižnica jednim dijelom zapadnu, a
rijeka Drina granicu na istoku BiH sa Srbijom, a tu je Brloški potok, te manja granica s Crnom Gorom koju čini rijeka Tara. Granica BiH s Hrvatskom presijeca rijeku Ne retvu kod Doljana, a iz Trebišnjice se (hidrotehničkim tunelom HE Dubrovnik i podzemnim kraškim vezama) dio voda preusmjerava jadranu. Treba spomenuti Koranu i Glinu, a na istočnoj strani granica BiH sa Srbijom presijeca desne pritoke ri jeke Drinom, Lim i Rzav, a s Crnom Gorom se pre sijeca Ćehotina. U izrazito kraškim područjima springs, known as „vrulje . In thatarea, many rivers have their undergroundflows. Bosnia and Herzegovina has two key basins. The first is the Black Sea basin, which covers an area of38,719 km2 and has 7N4777 km watercourses which are longer than ten kilometers, while Ле Adriatic basin covers an area of 12,410 km2 and 1,063.8 km ofwatercourses longer than ten fan. Within the Black Sea basin, the largest part belongs to the river Bosna, which covers an area of 10,457 km2 with a total length of 2,321.9 km of watercourses longer than ten kilometers. The second by the length of watercourses longer than 10 km is the direct Sava basin with 1,693.2 km, covering an area of 5,506 km2. The length of watercour ses longer than ten kilometers in the Una basin in B H is 1,480.7 km and covers an area of 9,130 km2. In the Drina basin, the length of watercourses longer than ten km in B H is 1,355.6 Խ and covers an area of 7,240 km2. The smallest basin in terms of watercourses longer than 10 km is the Vrbas basin with 1,096.3 km, and covers an area of 6,386 Խ2. The Neretva and Trebišnjica basins,
within the Adriatic basin, are 886.8 km long and cover an area of 10,110 km2, while the Cetina basin in B H is 177 km long and covers an area of2,300 km2. Several other rivers and streams belong to Ле Krka, Korana, and Glina basins. Watercourses from a total ofsix of Ле eight major water basins in Bosnia and Herzegovina have a tran sboundary character (Una, Drina, direct Sava basin, Ne retva, Trebišnjica, and Cetina basins), as well as smaller ones. The Vrbas and Bosna river basins belong to Bosnia and Herzegovina in their entirety, which makes 33 per cent of its total territory. The Sava Riverforms Ле border with the Republic of Croatia along its entire length in the north ofBosnia and Herzegovina. Una, Krka, and Butižnica riversform Ле border with Croatia partly on the west ofBosnia and Her zegovina. The Drina River partiallyforms the border with Serbia in eastern Bosnia and Herzegovina, and the Tara Riverforms a smaller part ofthe border ѵгіЛ Montenegro. The border of Bosnia and Herzegovina with Croa tia crosses the river Neretva near Doljani. Part of the waterfrom Trebišnjica is diverted to the Adriatic by the hydro-technical tunnel of HPP Dubrovnik and under ground karst connections. Also, Bosnia and Herzegovi na - Croatia border intersects Korana and Glina. On the eastern side, the border ofBosnia and Herzegovina with Serbia intersects the rivers Lim, and Rzav, which are ri ght tributaries of Drina, and the border with Montene gro intersects Ćehotina. In the extremely karst areas of the Adriatic basin, the underground flows of transbo undary waters are also
stoong, especially in the Cetina basin, which is entirely underground. 363
Jadranskog sliva, jaki su i podzemni tokovi prekograničnihvoda,posebnousIivuCetinekojijecijeli podzeman. Rijeka Sava je veliki riječni vodotok, piovni put, kojim dotječe iz Slovenije i Hrvatske s pro sječno 807 m3/s u koji se ulijeva veći dio rijeka s područja BiH i nastavlja teći prema ušću u Dunav. Zbog svog zemljopisnog položaja na vododjelnici između Crnomorskog i jadranskog sliva, naša zemlja predstavlja izrazito „čisto razdjelnu zemlju u odnosu na svoje susjede, Republiku Hr vatsku i Srbiju, a također i za Rumunjsku kroz koje Dunav teče nakon dijela toka krozSrbiju, a kojemu pripadaju svi riječni slivovi. U BiH i u Srbiji rijeka Sava je većim dijelom plovna. Također je plovna u Hrvatskoj do Siska. Zbog toga se na njoj odvija gust riječni promet. Naj veće luke u BiH na ovoj rijeci se nalaze u Bosanskom Samcu i Brčkom. Drina nastaje spajanjem crnogorskih rijeka Tare i Pive na Šćepan Polju. U BiH je jedino Sava veća od nje. Drina je ujedno i najveća pritoka ri jeke Save. Svojim tokom od oko 346 km prolazi kroz mnogobrojna mjesta u BiH. U donjem Podrinju (Semberiji) Drina jednim dijelom čini granicu između BiH i Srbije. Drina se ulijeva u Savu blizu mjesta Sremska Rača. Nadmorska razlika izme đu Šćepan Polja i ušća Drine u Savu iznosi oko 358 metara. Prolazeći kroz Foču, Goražde i Visegrad, u ri jeku Drinu se ulijeva više manjih i većih rijeka kao što su Kolina, Ćehotina, janjina, Lim, Prača, Rzav i Vrelo. Veće pritoke s lijeve strane su Sutjeska, Bi strica, Prača, Drinjača i Janja, a s desne Ćehotina, Lim, Rzav, Ljubovija i jadan Sjeverno od Višegrada, između
Žepe i Klotijevca, nalazi se najduži ka njon ove rijeke. Dužina ovog kanjona iznosi 24 km. Bosna je rijeka koja izvire iz kraških vrela u selu Vrutei u blizini Ilidže u podnožju planine Igman na 500 m nadmorske visine. Lokacija izvo ra se naziva Vrelo Bosne i poznato je sarajevsko izletište. Bosna protječe središnjim dijelom zemlje, a kod Bosanskog Samca se ulijeva u Savu te pripa da Crnomorskom slivu. Duga 273 km. Glavne pritoke Bosne su: Željeznica, Miljacka, Stavnja, Krivaja i Spreca s desne strane, a Fojnička 364 The Sava River is a large watercourse, a waterway, which flowsfrom Slovenia and Croatia with an average of807 m3/s. Most of the rivers from the area of Bosnia and Herzegovina flow into the Sava river and continues to flow towards the confluence with the Danube. Due to ite geographical position on the watershed between the Black Sea and Adriatic basins, our country is a very „water dividing country compared to its ne ighbors, the Republic of Croatia and Serbia, and also to Romania, through which the Danube, to whom all river basins belong, flows after part oftheflow through Serbia. In Bosnia and Herzegovina and Serbia, the Sava River is mostly navigable. It is also navigable in Croatia to Sisak Due to this, there is very dense river traffic on it. The largest ports in Bosnia and Herzegovina on this river are in Bosanski Samac and Brčko. The Drina isformed by the confluence of the Mon tenegrin rivers Tara and Piva on Šćepan Polje. In Bosnia and Herzegovina, only the Sava River is larger than the Drina. The Drina is also the largest teibutary ofthe Sava
River. With its course of about 346 kilometers, Drina passes through many places in Bosnia and Herzegovi na. In the lower region of the Drina flow (Semberija), the Drina partly forms the border between Bosnia and Herzegovina and Serbia. The Drina flows into the Sava near Sremska Rača. The altitude difference between Šćepan Polje and the confluence of the Drina into the Sava is about 358 meters. Passing through Foča, Goraž de, and Visegrad, several smaller and larger rivers flow into the Drina, such as Kolina, Ćehotina, janjina, Lim, Prača, Rzav, and Vrelo. Larger tributaries on the left are Sutjeska, Bistrica, Prača, Drinjača, andJanja, and on the right Ćehotina, Lim, Rzav, Ljubovija, and jadar. North of Visegrad, between Žepa and Klotijevac, is the longest canyon of this river, with a length of24 kilometers. Bosna is a river that springs from karst springs in the village of Vrutei near Ridia at the foot of Mountain Igman at 500 m above sea level. The site of the spring itself is called Vrelo Bosne and is a well-known Sarajevo picnic area. The river Bosna flows through the central part of Bosnia, and near Bosanski Šamac it flows into the river Sava and belongs to the Black Sea basin. Bo snia river is 273 km long. The main tributaries of the Bosna River are Željeznica, Miljacka, Stavnja, Krivaja, and Spreca on the right, and the Fojnička rijeka, Lašva, and Usora on the left. All ofthem have a larger inclinati on than the Bosnia river, except the Spreca River, which is one of the lowland rivers. The Vrbas is a tributary ri ver of the Sava in the western part of Bosnia
and Her zegovina, about 250 km long, with a catchment area of about 5900 km2. It is formed from two springs on
rijeka, Lašva i Usora s lijeve strane. Sve imaju veći pad od Bosne osim rijeke Spreče koja dolazi u red ravničarskih rijeka. Vrbas je rijeka i pritoka Save u zapadnom di jelu BiĶ duga oko 250 km s površinom sliva oko 5 900 km2. Nastaje od dva vrela na planini Zec (ogranak Vraniće), 1780 m nadmorske visine, Vr bas usjeca kompozitnú dolinu, prolazeći kroz Skopljansku kotlinu, Vinacku klisuru, jajačku kotlinu, kanjonsku dolinu Tjesno, Banjolučku kotlinu, a do njim tokom preko svoje makroplavine Lijevče po lje. Pritoke Vrbasa su: Vrbanja, Pliva, Ugar i druge. Na rijeci je izgrađeno nekoliko značajnijih hidro centrala. Na obalama Vrbasa ili u njegovoj blizini nalaze se Gornji Vakuf, Bugojno, Donji Vakuf, jajce i Banja Luka, Una je rijeka u sjeverozapadnom dijelu BiH koja manjim dijelom čini zapadnu granicu s Hr vatskom. Una izvire u selu Donja Suvaja ispod pla nine Stražbenice i protječe kroz Martin Brod, Ku len Vakuf, Ripač, Bihać, Bosansku Krupu, Bosansku Otoku, Bosanski Novi, Bosansku Kostajnicu, Hr vatsku Kostajnicu, Bosansku Dubicu i jasenovac. Ulijeva se u Savu blizu mjesta jasenovac. Njezine glavne pritoke su: Sana, Unac, Krušnica i Klokot. Duga je oko 212 km, a površina sliva je 10,400 km2. U Uni obitava oko 28 vrsta riba među kojim su naj poznatije salmonide Upijan, pastrmka i mladica, te riječne školjke. Neretva je duga 225 km i svojim najvećim dije lom protječe kroz BiH (203 km), te manjim dijelom, prije ušća u jadransko more, kroz Hrvatsku (22 km). Izvire ispod planine jabuke u BiH. Zajedno sa svojim pritokoma čini zasebnu prirodnu cjelinu i jedinstven
geološko-ekološki sustav u ovome dijelu svijeta. Izvire u planinskim predjelima visoke Her cegovine i većim dijelom toka ima odlike planinske rijeke zbog čega su na njoj izgrađene hidrocentra le jablanica, Grabovica, Salakovac i Mostar. Fauna Neretve i pritoka je raznovrsna, a Neretva je naj duža pritoka jadrana s istočne strane. Zec-Planina (part of Vranića mountain), 1780mabove sea level. The Vrbas River cuts through the composite valley, passing through the Skopaljska kotlina (Uskoplje valley), Vinačka klisura (Vinac gorge), Jajačka kotlina (jajce valley), the Tjesno canyon valley, the Banja Luka valley, and in the lower course over its macro-flooding Lijevče polje. The tributaries of the Vrbas are Vrbanja, Pliva, Ugar, and others. Several significant hydropower plants have been built on the river. Gornji Vakuf, Bugoj no, Donji Vakuf, jajce, and Banja Luka are located on or near the banks of the Vrbas. Una is a river in the northwestern part of Bosnia and Herzegovina, which to a lesser extent forms the western border of BiH and Croatia. The Una springs in the village of Donja Suvaja on the foot ofSriažbeníca mountain and flows through Martin Brod, Kulen Vakuf, Ripač, Bihać, Bosanska Krupa, Bosanska Otoka, Bosan ski Novi, Bosanska Kostajnica, Hrvatska Kostajnica, Bosanska Dubica and jasenovac. It flows into the Sava nearjasenovac. Խ main tributaries are the Sana, Unac, Krušnica, and Klokot. It is about 212 km long. The area of its basin is 10,400 km2. About 28 species offish live in Una, among which the most famous are Salmonidae European grayling, trout, and Danube
salmon, and the re are also river shells. The Neretva is a 225 km long river, which for the most part flows through Bosnia and Herzegovina (203 km), and to a lesser extent, before the confluence into the Adriatic Sea, through Croatia (22 km). Itsprings be low the mountain jabuka in BiH. Together with its tribu taries, it forms a separate natural whole and a unique geological-ecological system in this part of the world. It springs in the mountainous areas of high Herzegovina and for most of its course has the characteristics of a mountain river. Due to these features, hydroelectric po wer plants were built on the Neretva River: Jablanica, Grabovica, Salakovac, and Mostar. The right tributaries of the Neretva are: Zurevića potok, Međeđak, Jezernica or Tatinak, Gornji and Donji Krupac, Dindolka Ljuta, Bjelimička Rijeka, Slatinka, Račiča, Rakitnica, Konjička Ljuta, Trešanica, Neretvica, Rama, Doljanka, Drežanka, Grabovica, Radobolja, and Trebižat and the lefl tributeries are Živašnica, Lađanica, Župski Krupac, Bukovica, Šištica, Konjička Ljuta, Idbar, Glogošnica, Mostarska Bijela, Buna, Bregava, and Krupa. The fauna of the Ne retva and /ís tributaries is very diverse, there are many water snakes, and Adriatic trout, which is widespread in the Neretva and Buna, brown trout, endemic marble trout, and Adriatic sturgeon, a large number of eels live in the Neretva up to the city of Mostar. The Neretva is the longest tributary of the Adriatic Sea from the east. 365
|
| adam_txt |
Sadržaj Poglavlje 1. SLIV RIJEKE BOSNE BOSNA Središnja rijeka istoimene zemlje. 16 Željeznica Bogata izvorima. 22 ZUJEVINA Zonom slanih bara. 26 DOBRINJA Potok više sarajevskih naselja. 28 MlLJACKA Glavna rijeka glavnog grada.30 VOGOŠĆANSKA RIJEKA Planinskim sutjeskama. 34 LjUBINA U dolini stećaka. 36 MlSOČA Na dodiru Čemernice i Zvijezde.37 STAVNJA Prirodnim kamenim tunelom.38 FOJNIČKA RIJEKA Zlatne obale.39 GORUŠA Na obroncima Zvijezde.46 ZlMAČNICA S više malih izvora.46 RadovljANSKA RIJEKA Nikada ne presuši. 47 TRSTIONICA Na izvoru Trstionice. 48 ZGOŠČA Tok u više pravaca. 52 RIBNICA u sjeni nekadašnje prašume. 53 LASVA Složena geološka struktura.54 BABINA RIJEKA Pokretač mnogih vodenica.60 Orahovačka RIJEKA. 61 NEMILSKA RIJEKA.61 BlSTRIČKA RIJEKA Bogata pitkim
izvorima.62 PePELARSKA RIJEKA U šumama jele i bukve. 64 Željeznica željeznica i njezine strme padine.66 ŽeLEĆKA RIJEKA Iskonska ihtiofauna. 67 PAPRATNICA Tok istoimenim selom. 68 LjUBNA Paralelna s Papratnicom.70 BlSTRIČKA RIJEKA Čistoća planinskoga potoka.71 GOSTOVIĆ Živopisni tok. 72 KRIVAja Između Zvijezde i Konjuha. ,.74 BoČINJA U zoni termofilnih šuma.79 FOJNICA (Maglaj) .80 LlJEŠNICA. 80 JABLANICA Bogata i raznovrsna ihtiofauna.81 Bistrica. 82 Paklenica. 82 USORA Usorskom banovinom.83
SPRECA Najsloženiji vodotok u BiH. .86 Rudánka. 89 Foča. 89 Poglavlje 2 SLIV RIJEKE CETINE MlLAČ Najveća na Kupreškom polju.92 MRTVICA Povremeni primjer bifurkacije. 94 ŠUJICA s pećinskim ponorom.96 JARUGA Ramsarskom konvencijom obuhvaćena. 99 BUŠKO BLATO Između Kamešniсе i Tušnice.100 BISTRICA Bujna vodena vegetacija.102 PLOVUČA Nestala i zaboravljena rijeka. .106 BaSTAŠNICA Najbogatija ornitofaunom.107 KORANA Gradeći kružni tok. 108 Ribnik.109 Jaruga. 109 VRBA Jedinstvena trifurkacija. 110 Poglavlje 3. SLIV RIJEKE DRINE DRINA Krstarenje kroz kanjone.114 TARA Najdublji kanjon Europe.120 PIVA Na izvoru pod Durmitorom. 122 Sutjeska u povijesnoj dolini. 124 BjELAVA U stoljetnoj šumi bukve.126
Kosovska rijeka. 127 OSANICA. 127 BISTRICA Brza planinska rijeka.128 CeHOTINA Rijeka s tri imena. 132 KOLINA Na južnim padinama Jahorine. .134 OdSKA RIJEKA Zona brojnih voćnjaka. 136 JANJINA Na šumskom izvoru.137 PRAČA Starija od ledenog doba.138 LlM U čuvenom voćarskom kraju.140 KrUŠEVICA Uz rijetku populaciju Tise. 144 JABLANICA Male kamene sutjeske. 146 BANJA Na mineralnim izvorima. 146 RIJEKA u obilasku brda. 147 KUKA POTOK Među obradivim površinama. 147 RZAV Na endemskim nalazištima. 148
ŽEPA Među najljepšim u BiH. 150 BADNJEVI Između okomitih stijena. 153 Kamenickí POTOK Strmim liticama okružen. 154 BRUSNICKI POTOK Granični vodotok. 156 SASKA RIJEKA U srce rudnoga bogatstva. 157 KRIŽEVI CA Dolinski tok.158 Glogovška rijeka.159 Slapašnica.159 DUGINSKA RIJEKA Visoko u brdima. 160 Kamenica (Zvornik) Pod stalnim ljudskim utjecajem.161 DRINJAČA Beskrajna mreža potoka. 162 HOČA Okružena poljima i oranicama. 164 SAPŅA Poznata od srednjeg vijeka.166 JANJA Kroz vrlo složeno područje. 168 Poglavlje 4. SLIV RIJEKE KRKE BUTIŽNICA Na granici dviju zemalja. 172 Poglavlje 5. SLIV RIJEKE KUPE KORANA S veličanstvenim slapovima. 176 GLINA Granična rijeka.177 Poglavlje 6. SLIV RIJEKE NERETVE NERETVA Gdje Neretva hladna teče. 180 JEZERNICA (Uloška) Nestabilan riječni tok. 188 LJUTA (Kalinovik). 189
JEZERNICA (Kalinovik) Na granici entiteta. 190 Slatinica. 192 LAĐANICA. 192 RAČIĆA Potok za carsku šumu.193 KruPAC Od Prenja kroz johu. 193 LJUTA (Konjic) Kratka rijeka s Bjelašnice. 194 BIJELA (Konjic) Rječica promjenjive duljine. 195 RAKITNICA Na razmeđu Bjelašnice i Visočice.196 TrEŠANICA Rijeka kestena i trešanja. 198 KRALJUŠČICA Pogodna za uzgoj voća. 200 SeONČICA Dom američke sekvoje. 201 BaŠČICA - İDBAR U prenj usječena. 202 10
NERETVI СА Bogata planinska rijeka. .204 DOBRINJA Ribom bogata. 208 Borovička rijeka Potok brojnih imena. 208 DOLJANKA Vrlo strma rijeka. 209 RAMA Najveća pritoka Neretve.210 RaVAČNICA Pogodna za endemsku floru. 212 Grabovica i Planski potok jedan podzemni, drugi nadzemni. 213 DrEŽENKA Najveća rijeka s Čvrsnice. 214 BIJELA [Mostar] Obojena endemima Prenja. 216 RADOBLJA Kroz Mostar do Mosta. 218 JASENICA Rječica za hidroelektranu. 219 LlŠTICA Preko Mostarskoga blata.220 BUNA Iz najvećega kraškog izvora. 224 ZALOMILA Ponornica velike brzine. 228 BREGAVA Svjedok prošlih vremena. 232 OPAČICAI VRIJEM Dvije manje ponornice. 236 TreBIŽAT Rajska rijeka usred krša. 238 KRUPA Rijeka koja teče i „uzvodno”. 242 Poglavlje 7. SLIV RIJEKE SAVE SAVA Kruna Posavine. 246 Ribarica. 250 POGRAČKA Planinska, ali i
ravničarska. 250 GaŠNICA Kratka rijeka u ravnici. 251 JABLANICA Najveća rijeka Prosare. 252 SrNOTAČA. 253 ŽANDRAK Poveznica Save i Tišine. 253 TOLISA Krivudava posavska rijeka. 254 Tinja. 256 Mala Tinja. 257 Stupanj Glavni kanal, jednostavan tok Semberije. 257 Brka.258 DaŠNICA Glavna rijeka Bijeljine. 259 LUKAVAC Bogat i živopisan kraj. 260 Poglavlje 8. SLIV RIJEKE UKRINE ÜKRINA Rijeka između Vrbasa i Bosne. 264 11
BISTRICA Čista rijeka podno Borje. 267 Lukavac objedinjeni brdski potoci.268 ŠNJEGOTINA Čista šumska rijeka.269 STUDENA RIJEKA Prva pritoka Male Ukrine.270 BIJELA RIJEKA Ukrašena proljetnim crnjušom. 270 Rijeka Radna u zoni polja i šume.271 KRUŠEVICA. 272 Rijeka. m ILOVA Vodotok kroz pobrežje. 273 VIJAKA Rijeka i njezini ribnjaci.274 JADOVICA Nekoć bogata hrastovima. 275 OrlJAK Kratka rijeka s Motajnice.276 RIJEKA Kroz plodni kraj Dervente.276 UkriNAC Ravničarski potočić Ukrine. 277 LjEŠNICA Među nasadima bagrema. 277 Poglavlje 9. SLIV RIJEKE UNE UNA Jedinstveni dragulj Krajine. 280 KRKA Netaknuto riječno blago. 288 OrAŠAC Podno utvrđena grada. . 289 URÁČ Vodotok zaboravljene prašume. 290 RESANOVAČKA RIJEKA.292 DOBRENICA Pravi planinski potočić.293 DROBNICA
Dva potoka s Plješevice.294 KLOKOT Planinska rijeka mirnoga toga.295 KRUŠNICA Splet rukavaca na ušću. 296 BAŠTRA.298 Vojsková. 298 Strižna.299 SANA Podno orlova leta. 300 Strigova.310 SlaBINJA Kroz područje lugova.310 MOŠTANICA Dom naših vladara.311 VlROVSKA RIJEKA S padina Kozare i Prosare. 311 MlJEČANICA Rijeka srna i zečeva.312 Poglavlje 10. SLIV RIJEKE VRBAS VRBAS Snažna i bogata rijeka.316 PRUSACKA RIJEKA Svjedok bogate povijesti. 321
ObORAČKA RIJEKA Mlinski potok podno Komara.321 SemeŠNICA Ponovno rijeka dabrova.322 PLIVA Gdje gajtan trava raste. 324 LUČINA Objedinjeni brdski vodotoci. 330 CRNA RIJEKA Nekoć bogata ribom. 330 UGAR Netaknuti biser s Vlašića. 331 PONOR Jedinstvena ponornica. 334 SVRAKAVA Rijeka divljih slapova. 335 SUTURLIJA Male rijeke Banje Luke. 336 CRKVENA Pritoka uz Kastel. 337 VRHANIA Najveća pritoka Vrbasa. 338 Dragočava-Ivaštanka obrasla u crne johe. 342 OSORNA Zadnja pritoka Vrbasa. 343 POVELIĆ Kroz šumu hrasta i bukve. 343 SAVICA Staro korito Vrbasa. 344 Poglavlje 11. SLIV PONORNICA TREBIŠNJICA Najveća ponornica Europe. .348 MUŠNICA „Gornja" Trebišnjica. 356 KLJUČKA RIJEKA Ponornica i poveznica. 358 FATNIČKA RIJEKA Rijeka kroz istoimeno polje. 359 Literatura. 360 Sažetak. 362 Bilješka о autoru.366
Literatura Adamič M., Rapaić Ž., Popovič Z., Kunovac S., Ballian D. 2017: Varijabilnost crne topole Koprivica K., Soldo V, Markovič B., Maunaga R., [Populus nigra L.) i njeno očuvanje u Bosni і Mičevič M., Ilič V. 2006: Hercegovini. Znanstvena monografija, Šumar Ugrožene vrste divljači и BiH. PROJEKAT RAZVOJA 1 ZAŠTITE ŠUMA Studi ja „Ugrožene vrste divljači u Bosni i Hercegovini". Anonimus 1957: Elekroprojekt Sarajevo, Vodne snage Neretve i Rame, Jugoslovenska akademija, Zagreb. Anonimus 2007: Naš pogled na HES Gornja Neretva, Zeleni Neretva Konjic. ski fakultet u Sarajevu - Silva Slovenica. Ballian D. 2018: Polja i visoravni Bosne i Hercegovine. Svjetlo riječi, Sarajevo. Ballian D., Dubravac T., Mikic M., Sankovič M. 2012: Što je abonos - crni abonos iz Bosan ske Posavine. Naše šume, 26/27: 89-91. Ballian D., Memiševi-Hodžič M. 2016: Vari [Quercus robur L.] u Anonimus 2012: BRANE I RAZVOJ - Novi okvir za donošenje odluka, Izvještaj Svjetske jabilnost hrasta lužnjaka komisije za brane, Sarajevo. Anonimus 2014: Eko-turizam u Livanj Ušit - Silva Slovenica. Barišić B., Nikié Z., Pavkovič A.Š. (ed.) 2012: skom polju i okolici. GEF - UNDP, Sarajevo. Rakitno. HKD Napredak Mostar-UdrugaNaše Anonimus 2014: Integralne vodno ֊ ener getske studije razvoja sliva rijeke Vrbas. Mini starstvo poljoprivrede, šumarstva i vodopri vrede RS. Anonimus 2016: Plan upravljanja za Naci onalni park Una. Federalno ministarstvo oko liša i turizma Projekat šumskih i planinskih Bosni i Hercegovini. Znanstvena monografija, Rakitno, Tom I i IL Benac A., Basler D., Čovič В., Pašalić E., Mi letič
N., Anđelić P. 1966: Kulturna istorija Bo sne i Hercegovine od najstarijih vremena do pada ovih zemalja pod osmansku vlast. Veselin Masleša Sarajevo. Benac A., Babič Ž., Bogičević M., Čamo E., zaštićenih područja (GEF-WBJ. Bosna-S, Sara Horozić E., Hukić R., Kojović V, Tomašević N., jevo i Elektroprojekt, Zagreb. Uzelac M. (ed.) 1984: Bosna i Hercegovina. Anonimus 2016: Podrška upravljanju vod Svjetslost Sarajevo - Jugoslovenska revija Be nim resursima u slivu reke Drine. Bosna i Her cegovina - IUVR studija i plan - osnovne infor ograd. Bešlagić Š. 1979: Stećci - Kultura i umjet macije - sveska 1 - glavni izveštaj. nost, IRO „Veselin Masleša", Sarajevo. Ballian D. 2005: Nestanak posljednjih cr Beus V. 1997: Fitocenologija. Udžbenik za nih topola [Populus nigra L.] na Sarajevskom području. Naše šume, UŠIT Sarajevo. 4/5:40. II razred šumarske tehničke škole, Ministar Ballian D. 2005: Hrast lužnjak [Quercus ro- bur L.) na području Livanjskog polja. Fondeko svijet, br. 19:45. Ballian D. 2006: Ponor Kazanei čeka zaštitare. Fondeko svijet, br. 21: 21. Ballian D. 2007: Vodenice stoje i nestaju. Fondeko svijet, br. 23:16. Ballian D. 2013: Uništenje donjeg toka i stvo obrazovanja, nauke, kulture i sporta Fe deracije BiH i Sarajevo-publishing. Biščević V, Biščević E. : 2009: Građa za historiju Općine Sanski Most. Sanski Most. Bucalo V. 2015: Vaskularna flora planine Jadovnik. Šumarski fakultet Univerziteta u Banja Luci. Draganović K,, Karaman Lj., Knezović 0., Lu kas F., Mandič M., Mayer A., Mikolji V, Perojević M., Rendeo I., Šišič F., Tentar M., Truheljka Ć, delte
Neretve. Hrvatsko slovo, 931:16-17. Vanino M. Vrana V. 1991: Povijest Bosne i Her Ballian D. 2017: Zemlja planina - Bosna i Hercegovina. Svjetlo riječi, Sarajevo. cegovine od najstarijih vremena do godine 360 1463. HKD- Napredak Sarajevo.
Drešković N., Đug S., Stupar V., Hamzić A,, Sergejevski D. 1952: Srednjovjekovni nad Lelo S., Muratović E., Lukić-Bilela L., Brujić J., grobni spomenici Bosne i Hercegovine, Lud- Milanović D Kotrošan D. 2011. Natura 2000 u mer, Zemaljski muzej,Sarajevo. Bosni i Hercegovini. U.G. Centar za održivi ra zvoj Sarajevo. Sofrađija A. 1999: Lovna divljač. SLO Bosne Kotrošan D., Lelo S., Kašić-Lelo M., Mulao- i Hercegovine, Sarajevo. Sofradžija A., Muzaferović Š. 2007: Biodi- merović J., Dervović L, Kulijer D., Selimović M., verzitet sisara Bosne i Hercegovine ֊ katalog. Iviš D. 2010: Ptice Kantona Sarajevo. Ornito Institut za genetičko inženjerstvo i biotehno loško društvo "Naše ptice", Sarajevo. loģiju, Sarajevo. Kotrošan D., Sarajlić N., Topić G., Radoš D., Topić B., Šparac M. 2018: Priručnik za edu gledom šumskih fitocenoza Jugoslavije. Zavod kaciju turističkih vodiča za promatranje pti ca na kraškim poljima Bosne i Hercegovine. Ornitološko društvo Naše ptice, Sarajevo-Tomislavgrad. Lovrenović D. 2008: Stećci - bosansko i hum sko mramorje srednjeg vijeka.Rabic, Sarajevo. Milanović Đ., Brujió J., Dug S,, Muratović E., Stefanovič V. 1977: Fitocenologija sa pre za udžbenike Sarajevo. Stefanovič V; Beus V; Burlica Č.; Dizdarević Н., Vukorep 1.1983: Ekološko vegetacijska rejo nizacja Bosne i Hercegovine. Šumarski fakultet u Sarajevu, Posebna izdanja: br. 17, Sarajevo. Šilić Č. 1977: Šumske zeljaste biljke. IP Svjetlost - Zavod za uđbenike i nastavna sred Lukić Bilela L. 2015: Natura 2000: Vodič kroz stva, Sarajevo - Zavod za uđbenike i nastavna tipove staništa BiH prema
Direktivi о staništi sredstva, Beograd. Šilić Č. 1984: Endemične biljke. IP Svjetlost ma EU. Prospect C S s.a. Rue du Prince Royal 83,1050 Brussels, Belgium. - Zavod za uđbenike i nastavna sredstva, Sara Ozimec R., Radoš M.M. (ed.) 2013: Priro- jevo - Zavod za uđbenike i nastavna sredstva, doslovno-povijesna baština općine Tomislav- Beograd. Šilić Č. 2002: Endemične i rijetke biljke grad. Naša baština, Tomislabgrad-Zagreb. Prohaska, S., Simić, Z., Orlić, A., Ristič, V. Parka prirode Blidinje. Matica hrvatska Čitluk 2004: Osnovne hidrografsko-hidrološke ka i Franjevačka kuća Masna luka. Šilić Č. 2005: Atlas dendroflore (drveće i rakteristike sliva Drine i hidrometeorološki Redžić S., Barudanović, S., Radević M. (Ed.) grmlje) Bosne i Hercegovine. Matica hrvatska Čitluk. 2008: Bosna i Hercegovina - zemlja razno Škrijelj R. 2002: Populacije riba neretvan podaci. Vodoprivreda, 207-208: 21-38 likosti. Pregled i stanje biološke i pejzažne skih jezera - Ihtiološka monografija. Prirod- raznolikosti Bosne i Hercegovine. Federalno no-matematički fakultet Univerziteta u Sara ministarstvo okoliša i turizma BiH, Sarajevo. jevu, Sarajevo. Redžić S., Barudanović S., Trakie S., Kulijer Vranješ M., Prskalo M., Džeba T. 2013: Hi D. 2011: Karst as an indicator for biodiversi drologija i hidrogeologija sliva Neretve i Tre- ty richness and enedemo-relictness (Prenj - Čvrsnica - Čabulja Mts. in Herzegovina, W. bišnjice, osvrt na izgradnju dijela HE sustava Balkan). Acta Carstologica. zbornik br. 5. - Gornji horizonti, gf.sum.ba - elektronski Riter-Studnička H. 1959. Kraška polja BiH
Vukovič T. 1977: Ribe Bosne i Hercegovi kao reliktna staništa biljaka. Zaštita prirode, ne - ključ za određivanje. 1GKR0 "Svjetlost" Sarajevo. OOUR Zavod za udžbenike, Sarajevo. 361
Sažetak Nećemo pogriješiti ako kažemo da je Bosna i Her cegovina zemlja rijeka i potoka koje za nju život znače. Pored toga što čine život drugačijim, rijeke često predstavljaju njenu prirodnu granicu sa su sjednim državama ili pak ulaze duboko u zemlju gradeći prelijepe doline i riječna polja, dijeleći zemlju na nekoliko cjelina. Najznačajnije rijeke u ВШ su Sava, Drina, Bosna, Vrbas, Neretva i Una. Evidentirane čak 262 koje su većim dijelom obrađene u ovoj knjizi, a od ukupne površine BiH koja iznosi 51.129 km2 na vodotoke koji su duži od deset kilometara dolazi ukupno 9.011,5 km, a ako dodamo i one kraće, taj broj raste preko 10.000 km. Analiziramo li slivove, 38.719 km2 ili 75,7 % pripa da slivu ríjeke Save, odnosno Dunavskom ili Crno morskom slivu, dok slivu Jadranskog mora pripada 12.410 km2 ili 24,3 % teritorije zemlje. BiHje nadaleko bila poznata po svojim čistim i netaknutim vodama. Nažalost vremenom se ta kva slika promijenila, a rijeke su sve više zagađene. Ostalo je još malo čistih vodotoka s očuvanom bio loškom raznolikošću u visokim planinama u blizini riječnih izvora. Danas su u svijetu pa i kod nas ne zagađene vode jedan od najznačajnijih prirodnih resursa koje treba čuvati. Mnoge od rijeka i planinskih potoka su urezali sutjeske i kanjone u mekanoj vapnenačkoj podlozi, a danas predstavljaju geološke dragulje plijeneći svojom grandioznošću. Tu su i vodotoci bogati mi neralnim vodama i termalnim izvorima. Posebna značajka voda BiH je prisustvo velikoga broja vo dopada koji ukrašavaju bosanskohercegovački pej zaž, a najviše ih je oko planine Vlašić.
Spomenimo i brojne sedrene kaskade i rastoke. Među najljepšim i najvećim su: Štrbački buk, Martin Brod, slapovi na Plivi u Jajcu, te Kravice i Koćuša na rijeci Trebižat, Bliha, Ždrimci, Kozica, Jasenka. Ovdje se trebamo osvrnuti i na dva izrazito visoka, na malim poto cima, Skakavac s98m kod Sarajeva i Skakavac sa 75 mu prašumi Perućici. Među najvišim slapovima u regiji su kaskade Studenog potoka na južnim pa dinama Bjelašnice čije se vode obrušavaju nekoliko stotina metara do rijeke Rakitnice u njezinu kanjo nu. Ovaj kanjon je najnepristupačniji u jugoistoč noj Europi ijoš uvijek nije istražen u cijelosti. 362 [ Summary For Bosnia and Herzegovina, it could be said: it is a land of rivers and streams, which mean life for our country. Rivers often represent the natural border ofBosnia and Herzegovina with neighboring countries, Croatia and Serbia. Also, riversfrom other countries enter deep into our country, building beautiful valleys and river fields and divide Bosnia and Herzegovina into several parts. The most important rivers in Bosnia and Herzegovina are the Sava, Drina, Bosna, Vrbas, Neretva and Una. In Bosnia and Herzegovina, there are even 262 smaller or larger rivers evidenced. Most ofthem are He ated in this book. The total area ofBosnia and Herzego vina is 51,129 km2. A total of9,011.5 kilometers belong to watercourses longer than ten kilometers, and if we add the shorter ones, that number grows over 10,000 km. When analyzing the basins, 38,719 km2 or 75.7% of our country belong to the Sava River or the Danube, or the Black Sea Basin, while 12,410 km2 or
24.3% of the territory belongs to the Adriatic Sea Basin. Until recently, Bosnia and Herzegovina was widely known for its clean and pristine rivers from which wa ter could be drunk immediately. Unfortunately, that has changed, and our rivers are increasingly polluted. There are still a few clean watercourses left, with preserved biodiversity in the high mountains near river springs. Today, unpolluted waters are one ofthe most important natural resources in the world and in our country, whi ch we need to preserve. Many rivers and mountain streams have carved gorges and canyons in a soft limestone base, today re presenting a real geological measure, which delights with to grandeur. There are also watercourses rich in mineral waters and thermal springs. A specialfeature of the waters of Bosnia and Herzegovina are the many waterfalls that adorn the landscape. Most of them are located around the mountain Vlašić. There are also nu merous travertine cascades and ravines. Among the most beautiful and largest waterfalls are Štrbački buk, Martin Brod, waterfalls on Pliva in jajce, Kravice and Koćuša on the river Trebižat, Bliha, Ždrimci, Kozica, Jasenka. It is important to mention two high waterfalls, on small stre ams, Skakavac near Sarajevo, 98 m high, and Skakavac in the Perúcim rainforest, 75 m high Among the highest waterfalls in the region are the cascades ofStudeni Potok on the southern slopes ofBjelašnica. Its waters fall seve ral hundred meters to the river Rakitnica in its canyon. This canyon is the most inaccessible in Southeast Europe and has notyet been fully
explored. In the southern part of the country, there is a typical karst area with all its phenomena, numerous sinkholes, and very interesting
U južnom dijelu zemlje prevladava tipično kraško područje sa svim fenomenima koji ga pra te, s velikim brojem ponornica, odnosno zanimlji vih vrela ili vrulja. Ovo područje obiluje i podze mnim tokovima. BiH ima dva ključna sliva: Crnomorski koji pokriva površinu od 38.719 km2 i ima 7.947,7 km toka, dok u jadranskom slivu koji pokriva površinu od 12.410 km2 ima 1.063,8 km. U okviru Crnomorskog sliva najveći je onaj koji pripada rijeci Bosni i pokriva površinu od 10.457 km2 s ukupnom dužinom od 2.321,9 km. Drugi po dužini vodotok od 1.693,2 km je nepo sredni sliv Save koji pokriva 5.506 km2 površine. Dužina vodotoka dužih od deset kilometara u slivu Une u BiH iznosi 1.480,7 km i pokriva površinu od 9.130 km2. Kod rijeke Drine dužina vodotokova u BiH je 1.355,6 km, a zauzima površinu od 7.240 km2, dokje najmanji po dužini vodotok sliva Vrba sa s 1.096,3 km, a zauzima površinu od 6.386 Խ2. Sliv Neretve i Trebišnjice, u okviru jadranskog sliva, dužine je 886,8 km, a pokriva površinu od 10.110 km2, dokje sliv Cetine u BiH dužine 177 km i površine od 2.300 km2. Tu je još nekoliko rijeka i potoka koji pripadaju slivu Krke, Korane i Gline. Vodotokovi s ukupno šest od osam većih slivnih područja u BiH imaju prekogranični karakter (slivovi Une, Drine, neposredni sliv Save, slivovi Ne retve, Trebišnjice i Cetine), kao i nekoliko manjih. Području BiH čitavom površinom pripadaju slivovi rijeka Vrbas i Bosna, što čini 33 % njezine ukupne teritorije. Щека Sava cijelom dužinom na sjeveru čini granicu s Republikom Hrvatskom, rijeka Una, Krka i Butižnica jednim dijelom zapadnu, a
rijeka Drina granicu na istoku BiH sa Srbijom, a tu je Brloški potok, te manja granica s Crnom Gorom koju čini rijeka Tara. Granica BiH s Hrvatskom presijeca rijeku Ne retvu kod Doljana, a iz Trebišnjice se (hidrotehničkim tunelom HE Dubrovnik i podzemnim kraškim vezama) dio voda preusmjerava jadranu. Treba spomenuti Koranu i Glinu, a na istočnoj strani granica BiH sa Srbijom presijeca desne pritoke ri jeke Drinom, Lim i Rzav, a s Crnom Gorom se pre sijeca Ćehotina. U izrazito kraškim područjima springs, known as „vrulje". In thatarea, many rivers have their undergroundflows. Bosnia and Herzegovina has two key basins. The first is the Black Sea basin, which covers an area of38,719 km2 and has 7N4777 km watercourses which are longer than ten kilometers, while Ле Adriatic basin covers an area of 12,410 km2 and 1,063.8 km ofwatercourses longer than ten fan. Within the Black Sea basin, the largest part belongs to the river Bosna, which covers an area of 10,457 km2 with a total length of 2,321.9 km of watercourses longer than ten kilometers. The second by the length of watercourses longer than 10 km is the direct Sava basin with 1,693.2 km, covering an area of 5,506 km2. The length of watercour ses longer than ten kilometers in the Una basin in B H is 1,480.7 km and covers an area of 9,130 km2. In the Drina basin, the length of watercourses longer than ten km in B H is 1,355.6 Խ and covers an area of 7,240 km2. The smallest basin in terms of watercourses longer than 10 km is the Vrbas basin with 1,096.3 km, and covers an area of 6,386 Խ2. The Neretva and Trebišnjica basins,
within the Adriatic basin, are 886.8 km long and cover an area of 10,110 km2, while the Cetina basin in B H is 177 km long and covers an area of2,300 km2. Several other rivers and streams belong to Ле Krka, Korana, and Glina basins. Watercourses from a total ofsix of Ле eight major water basins in Bosnia and Herzegovina have a tran sboundary character (Una, Drina, direct Sava basin, Ne retva, Trebišnjica, and Cetina basins), as well as smaller ones. The Vrbas and Bosna river basins belong to Bosnia and Herzegovina in their entirety, which makes 33 per cent of its total territory. The Sava Riverforms Ле border with the Republic of Croatia along its entire length in the north ofBosnia and Herzegovina. Una, Krka, and Butižnica riversform Ле border with Croatia partly on the west ofBosnia and Her zegovina. The Drina River partiallyforms the border with Serbia in eastern Bosnia and Herzegovina, and the Tara Riverforms a smaller part ofthe border ѵгіЛ Montenegro. The border of Bosnia and Herzegovina with Croa tia crosses the river Neretva near Doljani. Part of the waterfrom Trebišnjica is diverted to the Adriatic by the hydro-technical tunnel of HPP Dubrovnik and under ground karst connections. Also, Bosnia and Herzegovi na - Croatia border intersects Korana and Glina. On the eastern side, the border ofBosnia and Herzegovina with Serbia intersects the rivers Lim, and Rzav, which are ri ght tributaries of Drina, and the border with Montene gro intersects Ćehotina. In the extremely karst areas of the Adriatic basin, the underground flows of transbo undary waters are also
stoong, especially in the Cetina basin, which is entirely underground. 363
Jadranskog sliva, jaki su i podzemni tokovi prekograničnihvoda,posebnousIivuCetinekojijecijeli podzeman. Rijeka Sava je veliki riječni vodotok, piovni put, kojim dotječe iz Slovenije i Hrvatske s pro sječno 807 m3/s u koji se ulijeva veći dio rijeka s područja BiH i nastavlja teći prema ušću u Dunav. Zbog svog zemljopisnog položaja na vododjelnici između Crnomorskog i jadranskog sliva, naša zemlja predstavlja izrazito „čisto razdjelnu" zemlju u odnosu na svoje susjede, Republiku Hr vatsku i Srbiju, a također i za Rumunjsku kroz koje Dunav teče nakon dijela toka krozSrbiju, a kojemu pripadaju svi riječni slivovi. U BiH i u Srbiji rijeka Sava je većim dijelom plovna. Također je plovna u Hrvatskoj do Siska. Zbog toga se na njoj odvija gust riječni promet. Naj veće luke u BiH na ovoj rijeci se nalaze u Bosanskom Samcu i Brčkom. Drina nastaje spajanjem crnogorskih rijeka Tare i Pive na Šćepan Polju. U BiH je jedino Sava veća od nje. Drina je ujedno i najveća pritoka ri jeke Save. Svojim tokom od oko 346 km prolazi kroz mnogobrojna mjesta u BiH. U donjem Podrinju (Semberiji) Drina jednim dijelom čini granicu između BiH i Srbije. Drina se ulijeva u Savu blizu mjesta Sremska Rača. Nadmorska razlika izme đu Šćepan Polja i ušća Drine u Savu iznosi oko 358 metara. Prolazeći kroz Foču, Goražde i Visegrad, u ri jeku Drinu se ulijeva više manjih i većih rijeka kao što su Kolina, Ćehotina, janjina, Lim, Prača, Rzav i Vrelo. Veće pritoke s lijeve strane su Sutjeska, Bi strica, Prača, Drinjača i Janja, a s desne Ćehotina, Lim, Rzav, Ljubovija i jadan Sjeverno od Višegrada, između
Žepe i Klotijevca, nalazi se najduži ka njon ove rijeke. Dužina ovog kanjona iznosi 24 km. Bosna je rijeka koja izvire iz kraških vrela u selu Vrutei u blizini Ilidže u podnožju planine Igman na 500 m nadmorske visine. Lokacija izvo ra se naziva Vrelo Bosne i poznato je sarajevsko izletište. Bosna protječe središnjim dijelom zemlje, a kod Bosanskog Samca se ulijeva u Savu te pripa da Crnomorskom slivu. Duga 273 km. Glavne pritoke Bosne su: Željeznica, Miljacka, Stavnja, Krivaja i Spreca s desne strane, a Fojnička 364 The Sava River is a large watercourse, a waterway, which flowsfrom Slovenia and Croatia with an average of807 m3/s. Most of the rivers from the area of Bosnia and Herzegovina flow into the Sava river and continues to flow towards the confluence with the Danube. Due to ite geographical position on the watershed between the Black Sea and Adriatic basins, our country is a very „water dividing" country compared to its ne ighbors, the Republic of Croatia and Serbia, and also to Romania, through which the Danube, to whom all river basins belong, flows after part oftheflow through Serbia. In Bosnia and Herzegovina and Serbia, the Sava River is mostly navigable. It is also navigable in Croatia to Sisak Due to this, there is very dense river traffic on it. The largest ports in Bosnia and Herzegovina on this river are in Bosanski Samac and Brčko. The Drina isformed by the confluence of the Mon tenegrin rivers Tara and Piva on Šćepan Polje. In Bosnia and Herzegovina, only the Sava River is larger than the Drina. The Drina is also the largest teibutary ofthe Sava
River. With its course of about 346 kilometers, Drina passes through many places in Bosnia and Herzegovi na. In the lower region of the Drina flow (Semberija), the Drina partly forms the border between Bosnia and Herzegovina and Serbia. The Drina flows into the Sava near Sremska Rača. The altitude difference between Šćepan Polje and the confluence of the Drina into the Sava is about 358 meters. Passing through Foča, Goraž de, and Visegrad, several smaller and larger rivers flow into the Drina, such as Kolina, Ćehotina, janjina, Lim, Prača, Rzav, and Vrelo. Larger tributaries on the left are Sutjeska, Bistrica, Prača, Drinjača, andJanja, and on the right Ćehotina, Lim, Rzav, Ljubovija, and jadar. North of Visegrad, between Žepa and Klotijevac, is the longest canyon of this river, with a length of24 kilometers. Bosna is a river that springs from karst springs in the village of Vrutei near Ridia at the foot of Mountain Igman at 500 m above sea level. The site of the spring itself is called Vrelo Bosne and is a well-known Sarajevo picnic area. The river Bosna flows through the central part of Bosnia, and near Bosanski Šamac it flows into the river Sava and belongs to the Black Sea basin. Bo snia river is 273 km long. The main tributaries of the Bosna River are Željeznica, Miljacka, Stavnja, Krivaja, and Spreca on the right, and the Fojnička rijeka, Lašva, and Usora on the left. All ofthem have a larger inclinati on than the Bosnia river, except the Spreca River, which is one of the lowland rivers. The Vrbas is a tributary ri ver of the Sava in the western part of Bosnia
and Her zegovina, about 250 km long, with a catchment area of about 5900 km2. It is formed from two springs on
rijeka, Lašva i Usora s lijeve strane. Sve imaju veći pad od Bosne osim rijeke Spreče koja dolazi u red ravničarskih rijeka. Vrbas je rijeka i pritoka Save u zapadnom di jelu BiĶ duga oko 250 km s površinom sliva oko 5 900 km2. Nastaje od dva vrela na planini Zec (ogranak Vraniće), 1780 m nadmorske visine, Vr bas usjeca kompozitnú dolinu, prolazeći kroz Skopljansku kotlinu, Vinacku klisuru, jajačku kotlinu, kanjonsku dolinu Tjesno, Banjolučku kotlinu, a do njim tokom preko svoje makroplavine Lijevče po lje. Pritoke Vrbasa su: Vrbanja, Pliva, Ugar i druge. Na rijeci je izgrađeno nekoliko značajnijih hidro centrala. Na obalama Vrbasa ili u njegovoj blizini nalaze se Gornji Vakuf, Bugojno, Donji Vakuf, jajce i Banja Luka, Una je rijeka u sjeverozapadnom dijelu BiH koja manjim dijelom čini zapadnu granicu s Hr vatskom. Una izvire u selu Donja Suvaja ispod pla nine Stražbenice i protječe kroz Martin Brod, Ku len Vakuf, Ripač, Bihać, Bosansku Krupu, Bosansku Otoku, Bosanski Novi, Bosansku Kostajnicu, Hr vatsku Kostajnicu, Bosansku Dubicu i jasenovac. Ulijeva se u Savu blizu mjesta jasenovac. Njezine glavne pritoke su: Sana, Unac, Krušnica i Klokot. Duga je oko 212 km, a površina sliva je 10,400 km2. U Uni obitava oko 28 vrsta riba među kojim su naj poznatije salmonide Upijan, pastrmka i mladica, te riječne školjke. Neretva je duga 225 km i svojim najvećim dije lom protječe kroz BiH (203 km), te manjim dijelom, prije ušća u jadransko more, kroz Hrvatsku (22 km). Izvire ispod planine jabuke u BiH. Zajedno sa svojim pritokoma čini zasebnu prirodnu cjelinu i jedinstven
geološko-ekološki sustav u ovome dijelu svijeta. Izvire u planinskim predjelima visoke Her cegovine i većim dijelom toka ima odlike planinske rijeke zbog čega su na njoj izgrađene hidrocentra le jablanica, Grabovica, Salakovac i Mostar. Fauna Neretve i pritoka je raznovrsna, a Neretva je naj duža pritoka jadrana s istočne strane. Zec-Planina (part of Vranića mountain), 1780mabove sea level. The Vrbas River cuts through the composite valley, passing through the Skopaljska kotlina (Uskoplje valley), Vinačka klisura (Vinac gorge), Jajačka kotlina (jajce valley), the Tjesno canyon valley, the Banja Luka valley, and in the lower course over its macro-flooding Lijevče polje. The tributaries of the Vrbas are Vrbanja, Pliva, Ugar, and others. Several significant hydropower plants have been built on the river. Gornji Vakuf, Bugoj no, Donji Vakuf, jajce, and Banja Luka are located on or near the banks of the Vrbas. Una is a river in the northwestern part of Bosnia and Herzegovina, which to a lesser extent forms the western border of BiH and Croatia. The Una springs in the village of Donja Suvaja on the foot ofSriažbeníca mountain and flows through Martin Brod, Kulen Vakuf, Ripač, Bihać, Bosanska Krupa, Bosanska Otoka, Bosan ski Novi, Bosanska Kostajnica, Hrvatska Kostajnica, Bosanska Dubica and jasenovac. It flows into the Sava nearjasenovac. Խ main tributaries are the Sana, Unac, Krušnica, and Klokot. It is about 212 km long. The area of its basin is 10,400 km2. About 28 species offish live in Una, among which the most famous are Salmonidae European grayling, trout, and Danube
salmon, and the re are also river shells. The Neretva is a 225 km long river, which for the most part flows through Bosnia and Herzegovina (203 km), and to a lesser extent, before the confluence into the Adriatic Sea, through Croatia (22 km). Itsprings be low the mountain jabuka in BiH. Together with its tribu taries, it forms a separate natural whole and a unique geological-ecological system in this part of the world. It springs in the mountainous areas of high Herzegovina and for most of its course has the characteristics of a mountain river. Due to these features, hydroelectric po wer plants were built on the Neretva River: Jablanica, Grabovica, Salakovac, and Mostar. The right tributaries of the Neretva are: Zurevića potok, Međeđak, Jezernica or Tatinak, Gornji and Donji Krupac, Dindolka Ljuta, Bjelimička Rijeka, Slatinka, Račiča, Rakitnica, Konjička Ljuta, Trešanica, Neretvica, Rama, Doljanka, Drežanka, Grabovica, Radobolja, and Trebižat and the lefl tributeries are Živašnica, Lađanica, Župski Krupac, Bukovica, Šištica, Konjička Ljuta, Idbar, Glogošnica, Mostarska Bijela, Buna, Bregava, and Krupa. The fauna of the Ne retva and /ís tributaries is very diverse, there are many water snakes, and Adriatic trout, which is widespread in the Neretva and Buna, brown trout, endemic marble trout, and Adriatic sturgeon, a large number of eels live in the Neretva up to the city of Mostar. The Neretva is the longest tributary of the Adriatic Sea from the east. 365 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Ballian, Dalibor |
| author_facet | Ballian, Dalibor |
| author_role | aut |
| author_sort | Ballian, Dalibor |
| author_variant | d b db |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV047382565 |
| ctrlnum | (OCoLC)1291614777 (DE-599)BVBBV047382565 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>01889nam a2200445 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV047382565</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220103 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">210722s2020 bn a||| |||| 00||| bos d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9789958240782</subfield><subfield code="9">978-9958-24-078-2</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1291614777</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047382565</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">bos</subfield></datafield><datafield tag="044" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">bn</subfield><subfield code="c">XA-BA</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Ballian, Dalibor</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Rijeke Bosne i Hercegovine</subfield><subfield code="c">Dalibor Ballian</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Sarajevo</subfield><subfield code="b">Svjetlo riječi</subfield><subfield code="c">2020.</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">367 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Literaturverzeichnis Seite 360-361</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Fluss</subfield><subfield code="0">(DE-588)4131972-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Flusskunde</subfield><subfield code="0">(DE-588)4154902-8</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Bosnien-Herzegowina</subfield><subfield code="0">(DE-588)4088119-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Bosnien-Herzegowina</subfield><subfield code="0">(DE-588)4088119-2</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Fluss</subfield><subfield code="0">(DE-588)4131972-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Flusskunde</subfield><subfield code="0">(DE-588)4154902-8</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032784090&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032784090&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220103</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032784090</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">910</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">090513</subfield><subfield code="g">49742</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">509</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">090513</subfield><subfield code="g">49742</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Bosnien-Herzegowina (DE-588)4088119-2 gnd |
| geographic_facet | Bosnien-Herzegowina |
| id | DE-604.BV047382565 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T17:48:04Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:10:35Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9789958240782 |
| language | Bosnian |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032784090 |
| oclc_num | 1291614777 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 367 Seiten Illustrationen |
| psigel | BSB_NED_20220103 |
| publishDate | 2020 |
| publishDateSearch | 2020 |
| publishDateSort | 2020 |
| publisher | Svjetlo riječi |
| record_format | marc |
| spelling | Ballian, Dalibor Verfasser aut Rijeke Bosne i Hercegovine Dalibor Ballian Sarajevo Svjetlo riječi 2020. 367 Seiten Illustrationen txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Literaturverzeichnis Seite 360-361 Fluss (DE-588)4131972-2 gnd rswk-swf Flusskunde (DE-588)4154902-8 gnd rswk-swf Bosnien-Herzegowina (DE-588)4088119-2 gnd rswk-swf Bosnien-Herzegowina (DE-588)4088119-2 g Fluss (DE-588)4131972-2 s Flusskunde (DE-588)4154902-8 s DE-604 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032784090&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032784090&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis |
| spellingShingle | Ballian, Dalibor Rijeke Bosne i Hercegovine Fluss (DE-588)4131972-2 gnd Flusskunde (DE-588)4154902-8 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4131972-2 (DE-588)4154902-8 (DE-588)4088119-2 |
| title | Rijeke Bosne i Hercegovine |
| title_auth | Rijeke Bosne i Hercegovine |
| title_exact_search | Rijeke Bosne i Hercegovine |
| title_exact_search_txtP | Rijeke Bosne i Hercegovine |
| title_full | Rijeke Bosne i Hercegovine Dalibor Ballian |
| title_fullStr | Rijeke Bosne i Hercegovine Dalibor Ballian |
| title_full_unstemmed | Rijeke Bosne i Hercegovine Dalibor Ballian |
| title_short | Rijeke Bosne i Hercegovine |
| title_sort | rijeke bosne i hercegovine |
| topic | Fluss (DE-588)4131972-2 gnd Flusskunde (DE-588)4154902-8 gnd |
| topic_facet | Fluss Flusskunde Bosnien-Herzegowina |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032784090&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032784090&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT balliandalibor rijekebosneihercegovine |