Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI-XVII wieku:
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Thesis Book |
| Language: | Polish |
| Published: |
Warszawa
Neriton
2020
|
| Edition: | Wydanie I |
| Subjects: | |
| Online Access: | Inhaltsverzeichnis Abstract Literaturverzeichnis Register // Personenregister |
| Physical Description: | 381 Seiten Diagramme, Karten 25 cm |
Staff View
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV047295252 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20240102 | ||
| 007 | t| | ||
| 008 | 210525s2020 xx |||| m||| 00||| pol d | ||
| 020 | |z 9788366018778 |9 978-83-66018-77-8 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1256409501 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV047295252 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 |a DE-Re13 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Kalinowski, Emil |d 1988- |e Verfasser |0 (DE-588)1169099181 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI-XVII wieku |c Emil Kalinowski |
| 250 | |a Wydanie I | ||
| 264 | 1 | |a Warszawa |b Neriton |c 2020 | |
| 300 | |a 381 Seiten |b Diagramme, Karten |c 25 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 502 | |b Dissertation |c Uniwersytet Warszawski, Wydział Historyczny |d 2018 | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1500-1700 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 7 | |a Szlachta / Polska / Podlasie (region) / historia |2 jhpk | |
| 650 | 7 | |a Szlachta / działalność polityczna / Polska / Podlasie (region) / 1500-1800 |2 jhpk | |
| 650 | 0 | 7 | |a Adel |0 (DE-588)4000464-8 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Bielsk Podlaski (Polska ; region) / historia |2 jhpk | |
| 651 | 7 | |a Bielsk Podlaski |z Region |0 (DE-588)4635921-7 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Polen |z Nordost |0 (DE-588)4271793-0 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Podlachien |0 (DE-588)4046396-5 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4113937-9 |a Hochschulschrift |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Polen |z Nordost |0 (DE-588)4271793-0 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Podlachien |0 (DE-588)4046396-5 |D g |
| 689 | 0 | 2 | |a Bielsk Podlaski |z Region |0 (DE-588)4635921-7 |D g |
| 689 | 0 | 3 | |a Adel |0 (DE-588)4000464-8 |D s |
| 689 | 0 | 4 | |a Geschichte 1500-1700 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20220330 | |
| 942 | 1 | 1 | |c 900 |e 22/bsb |f 09032 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 900 |e 22/bsb |f 09031 |g 438 |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032698517 | |
Record in the Search Index
| _version_ | 1822792312744312832 |
|---|---|
| adam_text |
Spis treści Wstęp. 9 Rozdział I: Kształtowanie się ziemi bielskiej w XV-XVI w.35 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. Przynależność polityczna ziem przyszłego Podlasia do połowy XV w. . . Osadnictwo szlacheckie i prawo polskie na Podlasiu do początku XVI w. Utworzenie województwa podlaskiego, jego podział administracyjny i granice (1513-1520-1566-1569). Ziemia bielska. Granice i podział administracyjny (XVI-XVII w.). . 1.4.1. Granica z Prusami. 1.4.2. Granica z Mazowszem. 1.4.3. Granica z Wielkim Księstwem Litewskim. 1.4.4. Granica wewnętrzna (z ziemiami drohicką i mielnicką) oraz podział na powiaty. Ziemia bielska przed włączeniem do Korony i pierwszym bezkrólewiem (1513-1569/1572). 1.5.1. Wobec Radziwiłłów i Gasztołdów (1513-1542). 1.5.2. Czasy Zygmunta Augusta (1543/1544-1572). 35 43 49 55 55 58 60 67 70 70 76 Rozdział II: Szlachta ziemi bielskiej ֊
charakterystyka. 90 ILI. Struktura społeczno-majątkowa.90 II. 1.1. Rody możnowładcze, magnackie i senatorskie. 90 II. 1.2. Szlachta bogata i średnia. 93 II.1.3. Rody gniazdowe drobnej szlachty. 95 11.2. Grupy na pograniczu stanu szlacheckiego. 101 11.2.1. Bojarzy.101 11.2.2. Ziemianie zależni.105 11.2.3. Tatarzy.105 11.2.4. „Mieszczanin szlachcicem” - adopcje herbowe, uzurpacje . 109 11.2.5. Szlachta bmkowa, schłopiała i gołota.111 11.3. Czynniki integrujące i dezintegrujące.113 II.3.1. Podziały „swój-obcy”. 114
6 Spis treści 11.3.2. Podziały fakcyjne i polityczne, konflikty.124 11.3.3. Solidarność szlachecka. 125 11.4. Stosunki międzystanowe.126 11.4.1. Duchowieństwo. 126 11.4.2. Mieszczanie. 127 11.4.3. Chłopi.128 11.4.4. Żydzi.129 11.4.5. Cyganie.132 11.5. Wizerunek szlachty ziemi bielskiej.133 Rozdział III: Samorząd szlachecki w ziemi bielskiej podczas bezkrólewi w XYI-XVII wieku. 137 IILI. Uwagi wstępne.137 III. 1.1. Zagadnienie obywatelskości i podmiotowości szlachty.137 III. 1.2. Komunikacja i obieg informacji.140 III.1.3. Konfederacja a samorząd szlachecki.
142 111.2. Sejmiki partykularne i wojewódzkie.143 111.2.1. Pierwsze bezkrólewie (1572-1574). 143 111.2.2. Drugie bezkrólewie (1574-1576). 149 111.2.3. Trzecie bezkrólewie (1586-1587). 156 111.2.4. Czwarte bezkrólewie (1632-1633). 162 111.2.5. Piąte bezkrólewie (1648-1649). 171 111.2.6. Szóste bezkrólewie (1668-1669). 176 111.2.7. Siódme bezkrólewie (1673-1676). 188 111.2.8. Ósme bezkrólewie (1696—1697). 192 111.3. Szlacheccy aktywiści ziemi bielskiej czasu bezkrólewi. 196 111.4. Frekwencja i uczestnicy sejmików ziemi bielskiej czasu bezkrólewi. . . . 206 Rozdział IV: Bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne ziemi bielskiej podczas bezkrólewi w XVI-XVII wieku.213 IV. 1. Wymiar sprawiedliwości .213 IV.1.1. Sądownictwo nadzwyczajne - sądy kapturowe. 213 IV. 1.2. Sądownictwo zwyczajne.227 IV.2.
Obronność.227 IV.2.1. Pospolite ruszenie. 228 IV.2.2. Roty powiatowe.246 IV.2.3. Piechota wybraniecka (łanowa).249 Rozdział V: Szlachta bielska wobec Rzeczypospolitej podczas bezkrólewi do końca XVII wieku.253 VI. Udział w zjazdach czasu bezkrólewi. 253 V.I.I. Konwokacje i inne senatorsko-szlacheckie zjazdy ponadlokalne . 253 V.I.2. Elekcje i elektorowie. 255
Spis treści 7 V.1.3. V. 1.4. V.2. V.3. V.4. V.5. Koronacje. 258 Aktywność Bielszczan na zjazdach i sejmach podczas bezkrólewi. 259 Postulaty i poglądy szlachty bielskiej. 271 V.2.I. Rzeczpospolita i jej ustrój.271 V.2.2. Polityka zagraniczna.278 V.2.3. Wojsko, obronność i skarbowość państwa. 279 V.2.4. Zagadnienia ekonomiczne.284 V.2.5. Zagadnienia religijne i społeczne .285 V.2.6. Problem kozacki. 292 Sprawy wewnętrzne ziemi bielskiej i Podlasia. 294 V.3.I. Przywilej podlaski. 294 V.3.2. Inne sprawy lokalne i petita. 295 Ziemia bielska a inne części Rzeczypospobtej. 298 V.4.I. Ziemie koronne. 298 V.4.2. Wielkie Księstwo Litewskie. 299 V.4.3. Inflanty i ziemie lenne
Rzeczypospolitej.303 Ziemia bielska i Podlasie podczas bezkrólewi na tle innych województw. 303 Zakończenie. 311 The Nobility of the Bielsk Land towards Interregna in the Sixteenth and Seventeenth Centuries. Summary.319 Aneksy. 321 Bibliografia. 335 Spis zestawień. 364 Spis wykresów.365 Wykaz skrótów.366 Indeks osób.368
The Nobility of the Bielsk Land towards Interregna in the Sixteenth and Seventeenth Centuries Summary The book discusses the situation and activities of the Podlachian nobility from the Bielsk Land during the interregnum throughout the 16th and 17th centuries. Chapter one presents the history of the creation of the land of Bielsk and the colonisation of its territory until the 15th-16th centuries, which gave it the character of a frontier area. Podlasie was a borderland between Poland (Masovia), Lithuania, Prussia (the Teutonic Order) and Rus (Belarus, Volyn). The next part of this chapter describes the efforts of the local nobility to obtain rights and privileges such as those enjoyed by the Polish nobility, the development of local sejmik and judicial self-government until the incorporation of Podlasie into the Polish Crown and the death of King Sigismund August. Chapter two is focused on the studied group — the nobles of Bielsk Land. It discusses the structure of nobility as an estate, its composition and socio-economic diversity — from rich magnate houses to numerous families of the petty nobility, it also characterises other specific groups aspiring to the status of nobility, like boyars and Tatars. Furthermore, the chapter describes the dividing and uniting factors, such as language, culture, ethnicity, religion, political factions, and, on the other hand, the solidarity of nobles. Some space is devoted to the relations of the nobility with other social estates and the image of the Bielsk Land or Podlasie region within the Polish-Lithuanian Commonwealth. Chapters
three and four are devoted to the description and analysis of the organisation, functioning and forms of actions of the nobility of the Bielsk region during the interregnum in the 16th and 17th centuries. After the introductory remarks, particular and regional assemblies with the participation of envoys of the Bielsk Land are discussed. Based on the selected criteria, a list of activists of the interregnum was compiled. Next, an attempt was made at comprehensive characteristics of them. With the use of the available sources, the signatures on the regional sejmik resolutions were established together with the estimated data on the attendance. The next chapter discusses the judiciary during the interregnum and its transformation, as well as the issues of security and defence, with particular emphasis on the role of the nobility in the form of the mass levy pospolite ruszenie), and other military formations. Chapter five shows the Bielsk Land nobility in a broader context, going beyond local and particular problems. The participation of the Bielsk nobility and their representatives in supra-local and nationwide conventions and their activity in this field is examined. The opinions of the Bielsk nobility about the problems of the state and society in the face of the interregnum and the necessity
320 Summary of choosing a new ruler are established are described based on preserved acts of the regional sejmik, primarily instructions. At the same time, the attitude of the Bielsk nobility towards other parts of the Commonwealth, especially of the closest neighbours, is taken into account. There are also described here the local issues, which were raised by the Bielsk nobility deputies on the forum of conventions (zjazdy) and Sejm. The interregnum was a period when the old-Polish nobility self-government had the greatest room for manoeuvre. The study of Bielsk Land attitude in the interregna of the 16th and 17th centuries, due to their repetitiveness and “uniqueness” at the same time, brought interesting results, the more useful that we still do not have a monograph of the Brańsk sejmik. The nobi lity of Bielsk Land knew their place in the line, gave way to the “upper” voivodships, usually striving for consensus in the whole country and not trying to force their particular interests. With great determination, however, they backed up the interests of the local community and defended their rights, especially the “Podlasie’s incorporation privilege” of 1569. Very rarely during the interregnum, they spoke about foreign policy. More often, however, they were inte rested in the person of the king, in the shape of the court, and its maintenance. Much space is devoted to defence and the army, as well as to the matters of the treasury. Despite the numerical superiority of the small, poor noble families, the tone to political action was given by the wealthier. The Bielsk Land
nobility was a very heterogeneous group, its leaders were, above all, middle-class officials, Roman Catholics of Polish origin. Although they often belonged to the clientele of wealthy families, their importance among the noblemen of the Bielsk Land did not depend solely on the patron, but on their own merits. They did not forget the needs of their ‘electors’ and took care of providing them with the opportunity to participate in the election of the king, at least through their representatives. While esta blishing an extraordinary judiciary during the interregnum, the attention was paid to the fact that court fees should not be harmfhl to ‘poor people’. The efficiency of the local leadership elite in dealing with taking over responsibility for the community grew with each subsequent interregnum. One can see the gradual ‘ingrown’ of Podlasie into the political system of the Polish Crown and the development of political culture among the local nobility. However, the decline of Polish-Lithuanian Commonwealth political system, starting from the second half of the 17th century, affected also the Bielsk Land and its nobility, including dependence on the magnates and conflicts between factions which resulted even in the breaking up of the local sejmik.
Bibliografia Źródła rękopiśmienne Archiwum Giówne Akt Dawnych (AGAD) Archiwum Publiczne Potockich (APP) nr 33 Archiwum Warszawskie Radziwiłłów (AR) dz. II, nr 9, 18, 86, 104, 468, 1043, 1067, 1087, 1554, 2228, 3350 dz. IV, nr 801 dz. V, nr 1525, 1527, 1533, 1534, 8080, 9020, 10816/111, 10864, 14430, 18961 dz. IX, nr 13 Archiwum Skarbu Koronnego (ASK) dz. I, nr 47 dz. LVI, Kil Archiwum Zamoyskich (AZ) nr 3081 Metryka Koronna (MK) nr 119 Metryka Litewska (ML) nr 202, 203, 207, 209, 211, 216 Tzw. Metryka Litewska (Tzw. ML) IV B, nr 7 Zbiór Ignacego Kapicy Milewskiego (Kapicjana) nr 2, 10, 18, 35, 41 Zbiór dokumentów papierowych nr 3202 Zbiór dokumentów pergaminowych nr 7486, 7550, 7562, 7563, 7564, 7566, 7685 Księgi grodzie brańskie z lat 1557—1692 nr 2, 5, 6, 9, 30, 31, 44, 52 Księgi grodzkie drohickie z lat 1473-1606 seria II, nr 1, 5, 8, 13 Księgi grodzkie mielnickie z lat 1562-1590 nr 1, 5
336 Bibliografia Księgi grodzkie warszawskie, dekrety z 1587 r. nr 8 Księgi ziemskie drohickie z lat 1530-1631 nr 15 Księgi ziemskie i grodzkie warszawskie z lat 1575-1576 nr 89 Nabytki niedokumentowe, Oddział I, nr 199 Archiwum Narodowe w Krakowie (AN Kraków) Archiwum Sanguszków ze Sławuty teka 552, nr 13 Castrensia Cracoviensia Relationes (Księgi grodzkie krakowskie relacji) z 1576 r. nr 3 Zbiór Zygmunta Glogera nr 15,16,17,18, 20, 31, 32, 48, 53, 55, 56, 375, 623 Archiwum Państwowe w Białymstoku (AP Białystok) Księga grodzka brańska 1640-1641 Archiwum parafii Płonka Kościelna Akta dotyczące Cudownego Obrazu Wniebowzięcia NMP w Płonce, t. 1-2 Biblioteka XX. Czartoryskich w Krakowie (B. Czart.) nr 77, 164, 1099, 3487 Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu (B. Racz.) nr 51 Biblioteka Ossolińskich we Wrocławiu (B. Ossol.) nr 247ЛІ, 352/11 Biblioteka Jagiellońska w Krakowie (BJ) nr 114 Biblioteka Narodowa w Warszawie (BN) nr 3085, 9133 Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego (BUW) nr 44, 352, 354, 357 Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie (CDIAU Lwów) fond 812, op. 1, որ 11 Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy w Kijowie (CDIAU Kijów) fond 966, op. 2, որ 9
Bibliografia 337 Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. Wasyla Stefanyka (LNNBU) fond 5, op. 1, nr 4278/ІП Narodowe Archiwum Historyczne Białorusi w Mińsku (NIAB) fond 1706, Księgi grodzkie bielskie z lat 1549-1588 op. 1, nr 2, 4, 11, 13 fond 1708, Księgi grodzkie brańskie z lat 1541-1698 op. 1, nr 1,2, 3, 4, 5, 6, 8, 9,10, 11,13,14,18, 20,27, 30, 34, 36, 37, 39, 44, 45, 50, 63, 69, 70, 71, 81, 84, 86, 91, 93, 111, 114, 141, 160, 163, 165, 202, 204 fond 1715, Księgi grodzkie drohickie z lat 1568-1632 op. 1, nr 84, 132 fond 1744, Księgi ziemskie suraskie z lat 1544—1610 op. 1, nr 1, 2, 3, 5, 6, 9, 18 fond 1759, Księgi ziemskie drohickie z lat 1558-1559 op. 2, nr 28 Rosyjskie Państwowe Archiwum Akt Dawnych w Moskwie (RGADA) f. 389, op. 1, nr 23 Mapy Karte von Surascher Kreise gefertigt im Monathe Januarius 1804 vom Camerconducteur Łapiński, skala 1:140 000. Archiwum Główne Akt Dawnych Warszawa, Zbiór kartograficzny, sygn. AG 125-21 Karte des westlichen Russlands, 1:100 000, b. m., b. d. [1915], M30 Bielsk Krieges Karte der Provinz Neu-Ostpreussen, 1:33 300, b. m., 1795-1800, w: Staatsbibliothek zu Berlin, Q_17030, sect. XXXVI; sect. ХСІІ K. de Perthées, Mapa szczególna województwa podlaskiego zrządzona z innych wielu map miej scowych, tak dawniej, jak i świeżo odrysowanych, tudzież gościńcowych i niewątpliwych wia domości, wszystko według reguł geograficznych i obserwacyi astronomicznych, rkps, b. m., 1795, w: AGAD, Zbiór kartograficzny Stanisława Augusta, AK 98. Mapa Brańska w XVI֊XVII w., 1989, oprać. Z. Romaniuk, w: J. Siedlecki, Brańsk, s. nlb. Mapy geoportalu:
http://mapy.geoportal.gov.pl/imap/ Topograficzna Karta Królestwa Polskiego, 1:126 000, b. m. w. 1839, kol. VI, sek. IV; kol. VI, sek. VI Herbarze Boniecki A., Herbarz polski, t. 1-16, [ułożyli A. Boniecki, A. Reiski], Warszawa 1899-1913 Boniecki A., Poczet rodów w Wielkiem Księstwie Litewskiem w XVi XVI wieku, Warszawa 1887 Dziadulewicz S., Herbarz rodzin tatarskich w Polsce, Wilno 1929 Herbarz Ignacego Карку Milewskiego (dopełnienie Niesieckiego), wyd. Z. Gloger, Kraków 1870 Nałęcz-Małachowski R, Zbiór nazwisk szlachty z opisem herbów własnych familiom zostającym w Królestwie Polskim i Wielkim Księstwie Litewskim, Lublin 1805 Niesiecki K., Herbarz polski, t. 1-10, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1846 Paprocki B., Herby rycerstwa polskiego, wyd. K.J. Turowski, Kraków 1858
338 Bibliografia Umski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 1—15, [współpr. A.A. Kosiński, A. Włodarski], Warszawa 1904—1931 Żychliński T., Zlota księga szlachty polskiej, t. 1-31, Poznań 1879-1908 Starodruki Hartknoch Ch., De Republica Polonica libri duo, Jcnac 1687 Obwieszczenie do poparcia wolnej elekcyjej Roku Pańskiego tysiącznego sześćsetnego dziewięćdzie siątego siódmego, [b.m.w.] 1697 [Opaliński Ł.], Polonia defensa contra Joanjnem] Barclaium, ubi, occasione ista, de Regno Genteque Polona multa narrantur, hactenus litterìs non tradita, Dantisci 1648 [Orzechowski S.], Stanislai Orichovii gente Roxolani, natione vero Poloni, fidei catholicae confessio, Cracoviae [1561] [Orzechowski SĄ, Ad Equités Polonos Stanislai Orichovii Rütbeni oratio, w: Leges seu Statuta ас privilegia Regni Polonìae omnia, wyd. J. Przyluski, Cracoviae 1553 Praetorius M., Orbis Gothicus, [Oliwa] 1688 Suffragia woiewodztw у ziem koronnych, у W. X. Litewskiego, zgodnie na naiasnieyssego Władislawa Zygmunta obranego króla polskiego, wielkiego xiążęcia litewskiego, ruskiego, pruskiego, mazowieckiego, zmudzkiego, inflantckiego, etc. y szwedskiego, gotskiego, wandalskiego, etc. dzie dzicznego króla dane, miedzy Warssawą a Wolą, Dnia 8. Listopada, roku 1632, Kraków 1633 Włodek L, O naukach wyzwolonych, Rzym 1780 [Załuski A. Ch.], Epistolarum historico-familiarum, t. 3, Bmnsbergae 1711 Zeillerus M., Änderte Beschreibung deß Königreichs Polen, und Grosshertzogthums Litamn, Ulm 1657 Inne źródła drukowane Acta Tomiciana, t. 14, wyd. W. Pociecha, Poznań 1952 Acts and ordinances of the Interregnum,
1642—1660, t. 1—3, wyd. C.H. Firth, R.S. Rait, London 1911 Akta poselskie i korrespondencye Franciszka Krasińskiego 1558—1576, oprać. I. Janicki, wyd. W. Kra siński, Kraków 1872 Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego, t. 1, cz. 1, Poznań 1957 Akta sejmikowe województwa krakowskiego, t. 4, wyd. A. Przyboś, Wrocław 1963 Akta unii Polski z Litwą, wyd. S. Kutrzeba, W. Semkowicz, Kraków 1931 Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego, 1.1: Okresy bezkrólewi (1572—1576,1586— 1587, 1632, 1648, 1696-1697, 1706-1709, 1733-1735, 1763-1764), oprać. H. Lulewicz, Warszawa 2006 Akty izdavaemye Vilenskoû Arheograficeskuû Kommissieû, է. 3, Viľna 1870 Album studiosorum Universitatis Cracoviensis, t. 2-3, wyd. A. Chmiel, Cracoviae 1892-1904 Archiwum Jana Zamoyskiego, kanclerza i hetmana wielkiego koronnego, [dalej: AJZ] t. 1, 15531579, wyd. W. Sobieski, Warszawa 1904 Archiwum XX. Sanguszków w Siawucie, t. 7, (Dyplomataryusz gałęzi Niesuchojeżskiej, t. 2), Lwów 1910 Arheografićeskij sborník dokumentov otnosãsihsâ k istorii severo-zapadnoj Rusi, t. 1, Viľna 1867
Bibliografia 339 Akty izdavaemye Vilenskoû Kommissieû dlâ razbora drevnih aktov, է. 31: Akty o litovskih tatarah, Viľna 1906; է. 33: Akty otnosåsieså k istorii Zapadno-russkoj cerkvi, Viľna 1908. Choisnin J., O elekcji Henryka Walezjusza na króla polskiego pamiętniki, tłum. W. Turski, Wilno 1818 Codex epistolaris Vitoldi Magni Ducis Lithuaniae 1376—1430 [dalej: CEV], wyd. A. Prochaska, Kraków 1882 Daniłowicz L, Skarbiec diplomatovi papiezkich, cesarskich, królewskich, książęcych: uchwał narodowych, postanowień różnych władz i urzędów, posługujących do krytycznego wyjaśnienia dziejów Litwy, Rusi Litewskiej i ościennych im krajów, 1.1-2, wyd. J. Sidorowicz, Wilno 1860—1862. Diariusz sejmu elekcyjnego 1648 roku, oprać. J. Dąbrowski, Kraków 2013 Diariusz sejmu konwokacyjnego 1668 roku, oprać. K. Przyboś, Kraków 2009 Diariusz sejmu koronacyjnego 1669 roku, oprać. K. Przyboś, M. Ferenc, Kraków 2004, Diariusze sejmu koronacyjnego Zygmunta III Wazy 1587/1588 roku, oprać. I. Kaniewska, Kra ków 2016 Die littauischen Wegeberichte, wyd. T. Hirsch, w: Scriptores Rerum Prussicarum, t. 2, nr 62, wyd. T. Hirsch, M. Toeppen, E. Strehlke, Leipzig 1863, s. 691-692 Długosz J., Dzielą wszystkie, t. V, wyd. A. Przezdziecki, Dziejów polskich ksiąg dwanaście, t. IV, dum. K. Mecherzyński, Kraków 1869 Dnevnik” lûblinskago sejma 1569 goda: soedìneme Vetikaga Knážestva Litovskago s” Korolestvom” Poľskim”, wyd. M.O. Koálovič, Sankt Peterburg 1869 Dokumenty Moskovskago Arhiva Ministerstva Usticíi, t. 1, wyd. M.V. Dovnar-Zapol'skij, Mo skva 1897 Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju metneńskiego z
1422 roku, wyd. P. Nowak і Р. Pokora, Poznań 2004 Dwa diariusze sejmów warszawskich w r. 1674 odprawionych, wyd. F. Kluczycki, Kraków 1881 Dyjaryjusze sejmowe r. 1587: sejmy konwokacyjny i elekcyjny, wyd. A. Sokołowski (Scriptores Rerum Polonicarum [dalej: SRP], t. 11), Kraków 1887 Dzienniki sejmów walnych koronnych za panowania Zygmunta Augusta króla polskiego W. X. Li tewskiego 1555 i 1558 r. w Piotrkowie złożonych, wyd. J.T. Lubomirski, Kraków 1869 Hektorowie królów Władysława IV, Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stron ników Augusta III, wyd. J. Dunin-Borkowski, M. Dunin-Wąsowicz, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie”, t. 1, 1908-1909 Elektorów poczet, którzy niegdyś glosowali na elektów Jana Kazimierza roku 1648, Jana III. roku 16 74, Augusta II. roku 1697, i Stanisława Augusta roku 1764, najjaśniejszych Królów Polskich, Wielkich Książąt Litewskich, i.t.d., wyd. O. Pietruski, Lwów 1845 Fredro A.M., Dzieje narodu polskiego pod Henrykiem Walezyuszem królem polskim a potem francuzkim, przeł. i oprać. W. Syrokomla, Petersburg 1855 Górnicki Ł., Droga do zupełnej wolności Rozmowa o elekcji, wolności, prawie i obyczajach polskich, oprać. D. Pietrzyk-Reeves, A. Kuczkiewicz-Fraś, Kraków 2011 Górnicki Ł., Dzieje w Koronie Polskiej, oprać. H. Barycz, Wrocław 2003 Heidenstein R., Dzieje Polski od śmierci Zygmunta Augusta do roku 1594: ksiąg XII, tłum. M. Gliszczyński, oprać. J. Byliński, W. Kaczorowski, Opole 2015 Introduction à l’histoire et à la civilisation de l’Irlande: L’Irlande par les textes et documents/ Intro duction to Irish History
and Civilization: Texts and Documents on Ireland, oprać. E. Epinoux, Limoges 2007
340 Bibliografia Inventarium omnium et ńngulorum privilegiorum, litterarum, diplomatům, scripturarum et monumentorum quaecunque in Archivo Regni in arce Cracoviensi continentur, wyd. E. Rykaczewski, Lutetiae Parisiorum [Paryż ] 1862 Inwentarz starostwa knyszyńskiego (1561), w: Materiały do dziejów rolnictwa w Polsce w XVI i XVII wieku, oprać. W. Chomętowski, Warszawa 1876, s. 241-299 Iura Masoviae terrestria, t. 1, wyd. J. Sawicki, Warszawa 1972 Jakuba Michałowskiego, wojskiego lubelskiego a później kasztelana bieckiego Księga pamiętnicza, wyd. A.Z. Helcel, Kraków 1864 Knigaposoľskaâ Metriki Velikago Knäžestva Litovskago, soderžasaa v' sebédiolomatüeskíâ snošeníâ Litvy v 'gosudarstvovaníe korolâ Sigizmundą Avgusta, t. 1 (s' 1545po 1572 god'), wyd. M. Obolenskij, I. Danilovič', Moskva 1845 Kodeks dyplomatyczny Księstwa Mazowieckiego, wyd. J.T. Lubomirski, Warszawa 1863 Kromer M., Polonia sive de situ, populis, moribus, magistratibus, et Republica regni Polonici libri duo 1578, wyd. W. Czermak, Kraków 1901 Kronika za Zygmunta Augusta w Knyszynie zmarłego roku 1572 i inne dokumenty polityczne z czasów pierwszego bezkrólewia, vol. 1: Od lipea 1572 do marca 1573, wstęp i oprać. K. Koehler, Kraków 2016 Księcia Krzysztofa Radziwiłła hetmana polnego Wielkiego Księstwa Litewskiego Sprawy wojenne i polityczne 1621—1632, Paryż 1859 Kuczyński W, Pamiętnik 1668-1737, oprać. J. Maroszek et al, Białystok 1999 Lauda sejmików ziemi dobrzyńskiej, wyd. F. Kluczycki, Kraków 1887 Liber Cancellariae Stanislai Ciołek: ein Formelbuch der polnischen Königskanzlei aus der Zeit der Husitischen
Bewegung, wyd. J. Caro, t. 1, Wien 1875 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511—1518). Užrašymų knyga 9, wyd. K. Pietkiewicz, Vilnius 2003 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 11 (1518—1523). įrašų knyga 11, wyd. A. Duboms, Vilnius 1997 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 12 (1522—1529). Užrašymų knyga 12, wyd. D. Antanavičius, A. Ba bulis, Vilnius 2001 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 51 (1566—1574). Užrašymų knyga 51, wyd. A. Babulis, R. Ragau skienė, A. Ragauskas, Vilnius 2000 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 224 (1522—1530). Teismų bylų knyga 4, wyd. S. Lazutka, I. Valikonytė [et ai.], Vilnius 1997 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 227 (1533—1535): Teismų bylų knyga 8, wyd. S. Lazutka, I. Vabkonytė, N. Šlimienė, Vilnius 1999 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 523 (1528). Viešųjų reikalų knyga 1, wyd. A. Babulis, A. Duboms, Vilnius 2006 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 530 (1566—1572). Viešųjų reikalų knyga 8, wyd. D. Baronas, L. Jo vaiša, Vilnius 1999 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 531 (1567—1569). Viešųjų reikalų knyga 9, wyd. L. Anužytė, A. Bab ulis, Vilnius 2001 Limites Regni Poloniae et Magni Ducatus Litvániáé ex originalibus et exemplis authenticis descripti et in lucern editi, wyd. M. Dogiel, Vilnae 1758 Lubieniecki A., Poloneutychia, Warszawa 1982 Lubieniecki S., Historia reformationis Polonicae, oprać. H. Barycz, Varsoviae 1971 Lustracja województwa podlaskiego 1602 roku, wyd. M. Sierba, Warszawa 2017 Lustracje województwa podlaskiego, 1570 i 1576, wyd. J. Topolski, J. Wiśniewski, Wrocław- Warszawa 1959
Bibliografia 341 Maťricularum Regni Poloniae Summaria, wyd. T. Wierzbowski, cz. 4, t. 2: Acta vicecancellariorum 1507-1535, Varsoviae 1912 Mazowieckie zapiski herbowe z XV і XVI wieku, wyd. A. Wolff, Kraków 1937 Najstarszy opis Mazowsza Jędrzeja Święcickiego, wyd. i oprać. S. Pažyra, tłum. H. Pazyrzyna, Warszawa 1974 Nowego Kodeksu dyplomatycznego Mazowsza, cz. 3: dokumenty z lat 1356—1381, wyd. I. Suł- kowska-Kuraś, S. Kuraś, Warszawa 2000 Ograniczenie sądowe dóbr grodzieńskich i bielskich, wyd. i tłum. L. Rzyszczewski, „Athenaeum”, t. 1, Wilno 1842, s. 65-91 Opaliński Ł., Obrona Polski, tłum. i oprać. K. Tyszkowski, Lwów 1921 Opisanie rukopisnago otdeleniâ Vilenskoj Publičnoj Biblioteki, vyp. 3, Viľna 1898 Orzelski S., Bezkrólewia ksiąg ośmioro czyli Dzieje Polski od zgonu Zygmunta Augusta r. 1572 aż do r. 1576, tłum. i oprać. W. Spasowicz, t. 1-3, Petersburg-Mohylew 1856 Pamiętniki historyczne, wyd. L. Hubert, t. 1, Warszawa 1861 Pasek J.Ch., Pamiętniki, przedm. J. Tazbir, oprać. W. Czapliński, Warszawa 2009 Perapts vojska VâUkaga knâstva Litoūskaga 1528 goda, wyd. A. I. Grušą, M. F. Spirydonaü, M. A. Vajtovič, Metryka Vâltkaga Knâstva Litoūskaga. Kniga 523. Kníga publíčnyh spraü 1, Minsk 2003 Piscovaâ kniga grodnenskoj èkonimii s”pribavleriiâmi, cz. 2, Viľna 1882 Pisma do wieku i spraw Jana Sobieskiego, wyd. F. Kluczycki, t. 1, cz. 2, Kraków 1881 Pisma polityczne z czasów pierwszego bezkrólewia, wyd. J. Czubek, Kraków 1906 Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, Lwów 1857 Polskie przypadki Henryka Wolfa z Zurychu. Dziennik podróży z lat 1570—1578, oprać. L. Kie
niewicz, tłum. R. Sochań, M. Szymański, Warszawa 1996 Polskie ustawy i artykuły wojskowe od XV do XVIII wieku, oprać. S. Kutrzeba, Kraków 1937 Pomniki prawa litewskiego z XVI wieku, cz. 1, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1900 Prawa iprzywileje miasta i dóbr ziemskich Zabłudów XV—ХѴШ w., oprać. J. Maroszek, Białystok 1994 Radziwiłł B., Autobiografa, oprać. T. Wasilewski, Warszawa 1979 Recessus comitiorum convocations a. 1668, wyd. F. Hirsch, „Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins”, H. 25,1889, s. 31-45 Recessus comitiorum convocationis a. 1674, wyd. F. Hirsch, „Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins”, H. 43, 1901, s. 26—56 Recessus comitiorum electionis a. 1669, wyd. F. Hirsch, „Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins”, H. 25, 1889, s. 46-93 Recessus comitiorum electionis a. 1674, wyd. F. Hirsch, „Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins”, H. 43, 1901, s. 57-96 Rejestr pomiarowy miasta Suraża z roku 1562, wyd. J. Kazimierski, „Teki Archiwalne”, t. 2, Warszawa 1954, s. 138-191 Relacja o Iwanie Tvszkowicu, wyd. S. Kot, w: „Reformacja w Polsce”, R. 9-10, 1937-1939, nr 33-40, s. 464-469 Reviziâ pus i perehodov zvérinyh v byvšem Velikom Knâzestvë Litovskom, Viľna 1867 Russkaâ Istorweskâ Biblioteka, t. 20: Litovskaâ Metrika, t. 1, Peterburg 1903; t. 30: Litovskaă Metrika, od. 1-2, cz. 3, t. 1, Urev' 1914; , t. 33, Litovskaă Metrika, od. 1, cz. 3, Knigi Publíčnyh del. Perepisi Litovskogo vojska, wyd. S.L. Ptašickij, Petrograd 1915 Sandrus Ch., Bibliotheca anti-trinitariorum sive catalogus scrìptorum, et succincta narratio de vita eorum
auctorum, Freistadii 1684
342 Bibliografia Sborník materialov otnosâsihsâ k istorii panov-rady Velikago Knâzestva Litovskago, wyd. J. Ma- linovskij, Tomsk 1901 Sobieski J., Diariusz sejmu koronacyjnego w Krakowie w 1633 roku, oprać. W. Kaczorowski, Opole 2008 Solikowski J.D., Krótkipamiętnik rzeczypolskich od zgonu Zygmunta Augusta, zmarłego w Knyszynie 1572 r. w miesiącu lipcu, do r. 1590, tlum. i oprać. W. Syrokomla, Petersburg-Mohylew 1855 Sprawy wojenne króla Stefana Batorego: dyjaryjusze, relacyje, listy i akta z lat 1576—1586, oprać. I. Polkowski, Kraków 1887 Starożytności historyczne polskie, wyd. A. Grabowski, t. 1, Kraków 1840 Stryjkowski M., O początkach, wywodach, dzielnościach, sprawach rycerskich i domowych sławnego narodu litewskiego, żemojdzkiego i ruskiego, oprać. J. Radziszewska, Warszawa 1978 Swięcki T., Opis starożytnej Polski, t. 1, Warszawa 1816 Uchańsciana czyli Zbiór dokumentów wyjaśniających życie i działalnośćJakóba Uchańskiego arcybi skupa gnieźnieńskiego, legata urodzonego, Królestwa Polskiego Prymasa i Pierwszego Księcia, +1581, wyd. T. Wierzbowski, t. 2, Warszawa 1885 Volumina constitutionum, t. 1: 1493—1549, vol. 1: 1493—1526, wyd. I. Dwornicka, S. Grodzi ski, W. Uruszczak, Warszawa 1997; t. 2: 1550—1609, vol. 1: 1550-1585, 2005; vol. 2: 1587-1609, wyd. S. Grodziski, 2008; t. 3: 1611-1640, vol. 1: 1611-1626, wyd. S. Gro dziski, A. Karabowicz, M. Kwiecień, 2010; vol. 2: 1627—1640, 2013; t. 4:1641—1668, vol. 1: 1641—1658, wyd. S. Grodziski, M. Kwiecień, K. Fokt, 2015; vol. 2: 1659-1668, 2017 Volumina legum, t. 1, 4, 5, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1859—1860 Zbiór
pamiętników do dziejów polskich, wyd. WS. de Broel-Plater, t. 1, Warszawa 1858 Zbiór pamiętników historycznych o dawnej Polszczę, 1.1, wyd. J.U. Niemcewicz, J.N. Bobrowicz, Lipsk 1838 Zbiór praw litewskich od roku 1389 do roku 1529, tudzież rozprawy sejmowe o tychże prawach od roku 1544 do roku 1563, wyd. A.T. Działyński, Poznań 1841 Zrzodlopisma do dziejów unii Korony Polskiej i W.X. Litewskiego, cl. 2—3, wyd. A.T. Działyński, Poznań 1856 Zerela do istorii Ukraini vidaê Arheografična Komisia Naukovogo tovarištva imeni Ševčenka, 1.16, Lviv 1924 Encyklopedie, słowniki Długosz-Kurczabowa K., Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2005 Gloger Z., Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. 1-4, Warszawa 1900—1903 Linde S.B., Słownik języka polskiego, t. 2, Lwów 1855 Posłowie ziemscy koronni: 1493-1600, red. I. Kaniewska, Warszawa 2013 Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, wersja elektroniczna: http://sjp.pwn.pl/ doroszewski/szanek [dostęp: 19.04.2018] Słownik staropolski, t. 11, z. 5, red. S. Urbańczyk, Kraków 1999 Sondei J., Słownik lacińsko-polski dla prawników i historyków, Kraków 2006 Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV—XVIII wieku. Spisy, oprać. H. Lulewicz, A. Rachuba, {Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej, t. 11), Kórnik 1994 Urzędnicy podlascy XIV—XVIII wieku. Spisy, red. E. Dubas-Urwanowicz i in., Kórnik 1994 Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, t. 1 {woj. wileńskie XIV-XVIII wiek), oprać. H. Lulewicz, A. Rachuba, P.P. Romaniuk, U. Jemialianczuk, A. Macuk, Warszawa 2004
Bibliografia 343 Opracowania Abramski A., Sąd kapturowy generalny. Z dziejów wymiaru sprawiedliwości podczas bezkrólewi w Rzeczypospolitej w XVII i XVIII wieku, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji”, t. 23, 1987, s. 201-224 Abramski A., Huras A., Sądy kapturowe (1572—1764). Studium z dziejów sądownictwa i prawa sądowego podczas bezkrólewi w Rzeczypospolitej szlacheckiej, Sosnowiec 2010 Alexandrowicz S., Gospodarcze, prawne i etniczne osobliwości sieci miejskiej ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI—XVIII wieku, w: Miasto i kultura ludowa w dziejach Białorusi, Litwy, Polski i Ukrainy, red. J. Wyrozumski, Kraków 1996, s. 61-89 Alexandrowicz S., Mapy majątkowe północnego Podlasia z XVI w., „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, t. 14, 1966, z. 2, s. 279-305 Alexandrowicz S., Powstanie i rozwój miast województwa podlaskiego (XV w. — Ipołowa XVII w.), „Acta Baltico-Slavica”, t. 1,1964, s. 137-156 Alexandrowicz S., Powstanie sieci miejskiej Podlasia na tle wczesnych procesów urbanizacyjnych w Wielkim Księstwie Litewskim, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, t. 28, 1980, nr 3, s. 413-428 Alexandrowicz S., Ruska świadomość narodowa w średniowieczu, w: Państwo, naród\ stany w świa domości wieków średnich. Pamięci Benedykta Zientary 1929—1983, Warszawa 1990, s. 111—129 Almquist H., Den politiska krisen och konungvalet i Polen 1587-1589, Goeteborg 1916 Althoen D., JAatione Polonus” and the ,Naród Szlachecki". Two Myths of National Identity and Noble Solidarity, „Zeitschriftfür Ostmitteleuropa-Forschung , t. 52, 2003, որ 4, s. 475—508
Althoen D., “That Noble Quest: From True Nobility to Enlightened Society in the PolishLithuanian Commonwealth, 1550—1830”, voi. 1, [praca doktorska] 2001 Atlas gwar wschodnioslowiańskich Białostocczyzny, t. 1, red. S. Glinka et al., Warszawa 1980 Augustyniak U., Historia Polski 1572-1795, Warszawa 2008 Augustyniak U., Podlaska klientela Krzysztofa II Radziwiłła, w: Drobna szlachta podlaska w XVI-XIX wieku. Materiały sympozjum w Holnach Mejera (26—27 maja 1989 roku), red. S.K. Kuczyński, Białystok 1991, s. 87-111 Augustyniak U., Dwór i klientela Krzysztofa II Radziwiłła, Warszawa 1994 Augustynowicz C., Die Kandidaten und Interessen des Hauses Habsburg in Polen Litauen wahrend des Zweites Interregnums 1574—1576, Wien 2001 Babik Z., Onomastyczne nieporozumienia, „Onomastica”, t. 46, 2001, s. 63—76 Backvis C., L’origine de la diete „viritirn pour ľelection du roi en Pologne, „Extrait de Annuaire de l’Institut de Philologie et d’Histoire Orientale et Slave”, t. 20, 1973, s. 45-128 Bagińska E., Działalność religijna Radziwiłłów birżańskich w dobrach podlaskich w XVII wieku, „Studia Podlaskie, t. 12, 2002, s. 205-228 Bagińska E., Patronat Radziwiłłów birżańskich na Podlasiu w XVII w., „Białostocczyzna”, 1994, nr 4, s. 18-28 Bagińska E., Rekrutacja klienteli radziwiłłowskiej na Podlasiu w XVII, „Białostocczyzna”, 1998, nr 1 (49), s. 3-14 Bagińska E., Szlachta podlaska w kręgu Radziwiłłów birżańskich, „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska”, t. 9, Białystok 1995, s. 30-40 Bajer P.P., Scots in the Polish-Lithuanian Commonwealth, 16th to 18th Centuries: The Formation and Disappearance of an
Ethnic Group, Leiden-Boston 2012 Balzer O., Skartabelat w ustroju szlachectwa polskiego, Kraków 1911
344 Bibliografia Baranowski LT, Z dziejówfeudalizmu na Podlasiu: rajgrodzko-goniądzkie „państwo” Radziwiłłów w pierwszej połowie XVI wieku, „Przegląd Historyczny”, t. 4, 1907, s. 62-74, 158-169 Baranowski I.T., Podlasie w przededniu Unii Lubelskiej. Trzy studya z dziejów społeczno-ekono micznych, „Przegląd Historyczny, t. 7, 1908, s. 48-74, 183-203, 299-321 Baranowski I.T., Sprawa szlachty poddańczej w starostwie tykocińskiem: z powodu artykułu Խ. Zyg munta Dunin-Kozickiego, „Przegląd Historyczny”, t. 13, 1911, z. 2, s. 248-254 Bardach J., O przekładach ruskich polskich statutów ziemskich XIV i początku XV wieku. Na mar ginesie nowej edycji przekładu z rękopisu nowogrodzkiego, „Studia Zródłoznawcze. Commentationes”, R. 7, 1962, s. s. 77-98 Barwiński M., Podlasie jako pogranicze narodowościowo-wyznaniowe, Łódź 2004 Barwiński M., Podlasie jako region pogranicza, „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”, t. 3, 2014, s. 281-306 Bazylow L., Starania Stefana Batorego o koronę polską, Wrocław 1948 Bazylow L., Siedmiogród a Polska, 1576—1613, Warszawa 1967 Beydilli K., Die polnischen Königswahlen und Interregnen von 1572 und 1576 im Lichte osmanischer Archivalien. Ein Beitrag zur Geschichte der osmanischen Machtpolitik, München 1976 Białuński G., Uwagi o migracjach ludności między Rzeczypospolitą a Prusami Krzyżackimi i Ksią żęcymi (XV-XVIII w.), w: Między Zachodem a Wschodem: studia z dziejów Rzeczypospolitej w epoce nowożytnej, red. J. Staszewski et al., Toruń 2002, s. 235—249 Biaudet H., Les origines de la candidature de Sigismond Vasa au trone de Pologne en 1587,
Hel sinki 1911; Bizardière de la M., Bezkrólewie po Janie III. Sobieskim, Wilno 1853 Bobiatyński К., Rola wojska w życiu publicznym w Wielkim Księstwie Litewskim w okresie tzw. hegemonii pacowskiej (1666—1682), w: Społeczeństwo staropolskie. Seria nowa, t. 4: Społeczeństwo a wojsko, red. I. Dacka-Górzyńska, A. Karpiński, M. Nagielski, Warszawa 2015, s. 167-187 Bogucka Μ.,Αηηα Jagiellonka, Wrocław 2009 Borawski R, Tatarzy-kozacy w Wielkim Księstwie Litewskim, „Acta Baltico-Slavica”, t. 23, 1996, s. 203-223 Budka W, Kto podpisał konfederację warszawską 1573 r.?, „Reformacja w Polsce”, t. 1, 1921, nr 4, s. 314-319 Bues A., Der Elektionssejm von 1697, w: Heiliges Römisches Reich Deutscher Nation 962—1806. Altes Reich und neue Staaten 1495-1806, red. H. Ottomeyer, J. Götzmann et al., Berlin 2006, t. 2, s. 114-116 Bues A., Die habsburgische Kandidaturfür den polnischen Thron während des Ersten Interregnums in Polen 1572-1573 [„Dissertationen der Universität Wien”, t. 163], Wien 1984 Bues A., Die päpstliche Politik gegenüber Polen-Litauen zur Zeit der ersten Interregna, w: Ku rie und Politik. Stand und Perspektiven der Nuntiaturberichtsforschung, red. A. Kol ler, „Bibliothek des Deutschen Historischen Instituts in Rom”, t. 87, Tübingen 1998, s. 116-136 Bues A., Polityka papieska wobec pierwszego bezkrólewia w Polsce, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 41, 1997, s. 131-141 Bues A., Stosunki Habsburgów z Polską i ich starania o polski tron w latach 1572-1573, „Kwar talnik Historyczny”, R. 102, 1995, z. 2, s. 3-14 Burkietowicz A., Sejmik sieradzki w latach 1669—1717, Sieradz
2009 Butkiewicz M., Dobra szlacheckie w powiecie tykocińskim, Lublin 1998
Bibliografia 345 Byliński J., Kaczorowski W., Król, Wielmożni i Jaśnie Oświeceni a gmin szlachecki w XVI i na po czątku XVII wieku, w: Wobec Króla i Rzeczpospolitej. Magnateria w ХѴІ-ХѴШ wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Kraków 2012, s. 13-98 Bystroń J.S., Przysłowia polskie, Warszawa 1933 Caro J., Das Interregnum Polens im Jahre 1587 und die Parteikämpfe der Häuser Zborowski und Zamoyski nach Quellen bearbeitet, Gotha 1861 Chmielewska M., Sejm elekcyjny Michała Korybuta Wiśniowieckiego 1669 roku, Warszawa 2006 Choińska-Mika J., Między społeczeństwem szlacheckim a władzą, Warszawa 2002 Choińska-Mika J., Sejmiki koronne w XVI-XVH wieku. Problemy badawcze, w: Praktyka życia publicznego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVI-XVIII wieku, red. U. Augustyniak, A.B. Zakrzewski, Warszawa 2010, s. 13-24 Choińska-Mika J., Sejmiki mazowieckie w dobie Wazów, Warszawa 1998 Cromwell and the Interregnum: The Essential Readings, red. D.L. Smith, Malden 2003 Cynarski S., Zygmunt August, Wroelaw-Warszawa 2004 Czapliński W., Długosz J., Zycie codzienne magnaterii polskiej w XVII wieku, Warszawa 1976 Czerniecka-Haberko A., Historia znajomości Barbary Radziwiłłówny i Zygmunta Augusta w uję ciu Zbigniewa Kuchowicza, „Zeszyty Historyczne. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”, t. 13, 2014, s. 45-60 Częścik Ł., Ostatnie lata panowania Jana III oraz bezkrólewie i wolna elekcja po jego zgonie w świetle pamiętników Mongrillona, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, R. 35,1980, z. 2, s. 337-340 Ćwiek Z., Z dziejów wsi koronnej XVII wieku, Warszawa 1966
Długokęcki W, Kowalczyk E., Nieznane opisy granicy mazowiecko-krzyżackiej, cz. 2: Granica komturstwa bałgijskiego (prokuratorstwo piskie i ełckie), „Kwartalnik Historyczny”, R. 111, 2004, z. 1, s. 5-37 Drobna szlachta podlaska w XVI—XIX wieku. Materiały sympozjum w Hołnach Mejera (26-27 maja 1989 roku), red. S.K. Kuczyński, Białystok 1991 Dubas-Urwanowicz E., Bezkrólewie — czas integracji czy podziałów?, „Przegląd Historyczny”, t. 85,1994, z. 1-2, s. 35-43 Dubas-Urwanowicz E., Bezpieczeństwo wewnętrzne a geneza Trybunału. Sądownictwo koronne dwóch pierwszych bezkrólewi, w: Praktyka życia publicznego, s. 107-118 Dubas-Urwanowicz E., Działalność polityczna Hannibala z Kapui w bezkrólewiu po śmierci Stefana Batorego, w: Nuncjatura Apostolska w Rzeczypospolitej, red.T. Chynczewska-Hennel, K. Wiszowata-Walczak, Białystok 2012, s. 145-160 Dubas-Urwanowicz E., Geneza układu politycznego podczas obrad konwokacji w trzecim inter regnum, „Barok”, t. 18/1 (35), 2011, s. 203—221 Dubas-Urwanowicz E., Kiedy problemy lokalne stają się racją państwa. Konfederacje dwóch pierw szych bezkrólewi w XVI-wiecznej Rzeczypospolitej, w: Spory o państwo w dobie nowożytnej. Między racją stanu a partykularyzmem, red. Z. Anusik, Łódź 2007, s. 59—68 Dubas-Urwanowicz E., Koronne zjazdy szlacheckie w dwóch pierwszych bezkrólewiach po śmierci Zygmunta Augusta, Białystok 1998 Dubas-Urwanowicz E., Królestwo bez króla ? Kompetencje monarsze w dwóch pierwszych bezkró lewiach po śmierci Zygmunta Augusta, „Przegląd Historyczny”, t. 93, 2002, z. 2, s. 145—158 Dubas-Urwanowicz E., O nowy kształt
Rzeczypospolitej. Kryzys polityczny w państwie w latach 1576-1586, Warszawa 2013
346 Bibliografia Dubas-Urwanowicz E., Polacy i Litwini w działaniach dyplomatycznych Habsburgów w bezkró lewiach 2. połowy XVI wieku, w: Polska wobec wielkich konfliktów w Europie nowożytnej. Z dziejów dyplomacji i stosunków międzynarodowych w XV-XVIII wieku, red. R. Skowron, Kraków 2009, s. 283-296 Dubas-Urwanowicz E., Polskie opinie o Henryku Walezym. Oczekiwania a rzeczywistość, „Przegląd Historyczny”, t. 81, 1990, z. 1—2, s. 59—73 Dubas-Urwanowicz E., Stosunek Korony do unii z Litwą w latach 1562—1574, „Studia Podla skie”, t. 5, 1995, s. 5-39 Dubas-Urwanowicz E., System funkcjonowania Rzeczypospolitej ukształtowany w czasie interre gnum po śmierci Zygmunta Augusta. Geneza, uwarunkowania i istota rozwiązań, w. Rok 1573. Dokonania przodków sprzed440 lat, red. J. Dzięgielewski et al, Warszawa 2014, s. 125-154 Dunin-Kozicki Z., Nieznane pismo Łukasza Górnickiego o szlachcie wolnej i niewolnej, „Mie sięcznik Heraldyczny”, 1911, nr 4, s. 4—6, 40-43 Dzieduszycki M., Piotr Skarga i jego wiek, t. 2, Kraków 1869 Dzięgielewski J., Elekcje królów polskich, w: idem, O ustroju, decydentach i dysydentach. Studia i szkice z dziejów Pierwszej Rzeczypospolitej, Kraków 2011, s. 43—61 Dzięgielewski J., Mazowieccy elektorzy królów polskich w latach 1573—1674, w: Między Zachodem a Wschodem. Studia ku czci profesora Jacka Staszewskiego, Toruń 2003, s. 165-171 Dzięgielewski J., Mazowszanie i Podlasianie wobec rokoszu Zebrzydowskiego, w: idem, O ustroju, s. 115-134 Dzięgielewski J., O tolerancję dla zdominowanych:polityka wyznaniowa Rzeczypospolitej w latach panowania Władysława IV,
Warszawa 1986 Dzięgielewski J., Podlasie koronne w czasie rokoszu sandomierskiego, w: Z nieznanej przeszłości Białej i Podlasia, red. T. Wasilewski, T. Krawczak, Biała Podlaska 1990, s. 143-158 Dzięgielewski J., Sejmy elekcyjne, elektorzy, elekcje 1573-1674, Pułtusk 2003 Dzięgielewski J., Sprawa „compositio inter status” w latach 1632—1635, „Kwartalnik Historyczny”, R. 90, 1983, z. 1, s. 81-91 Dzięgielewski J., Wolna elekcja „viritim” - najgłośniejsze z dokonań okresu bezkrólewia po śmierci ostatniego Jagiellona, w: Rok 1573. Dokonania przodków sprzed 440 lat, red. idem et al, Warszawa 2014, s. 169-186 Esquirou de Parieu E,,John de Witt; or, Twenty Years’ Interregnum in the Stadtholdership of the Seventeenth Century, tłum. F. Hendriks, „Assurance Magazine and Journal of the Institute of Actuaries”, t. 8, London 1860, s. 205-240 Filipczak-Kocur A., Sejmik sieradzki za Wazów (1587-1668), Opole 1989 Filipczak-Kocur A., Skarbowość Rzeczypospolitej 1587-1648: projekty, ustawy, realizacja, War szawa 2006 Fronik D., Semâncuk G., Bielski sojm veliki roku bożogo 1564, Bielsk Podlaski 2014 Floria В., Magnateria litewska a Rosja w czasie drugiego bezkrólewia, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 22, 1977, s. 143-158 Floria В., Rosyjska kandydatura na tron polski, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 16, 1971, s. 85-95 Gąsiorowski A., Itineraria dwu ostatnich Jagiellonów, „Studia Historyczne”, t. 16, 1973, z. 2, s. 249-275 Gąsiorowski A., Itinerarium króla Władysława Jagiełły, 1386-1434, Warszawa 1973 Geresz J., Sejmiki ziemskie na Podlasiu w I Rzeczypospolitej, w: Tradycje i
współczesność sa morządu terytorialnego na południowym Podlasiu. Materiały z sesji naukowej, która
Bibliografia 347 odbyła się 20 kwietnia 1998 roku w Siedlcach, red. R. Dmowski, R Mamsak, Siedlce 2002, s. 11-26 Gierowski J.A., Rzeczpospolita w dobie złotej wolności: 1648—1763, Kraków 2001 Gierowski J.A., Sejmik generalny Księstwa Mazowieckiego na tle ustroju sejmikowego Mazowsza, Wrocław 1948 Gloger Z., Dawna ziemia bielska i jej cząstkowa szlachta, Warszawa 1873 Gochna M., „Porządki jako największe i najlepsze”: Bogusław Radziwiłł w dziejach Węgrowa — rola magnata w funkcjonowaniu miasta prywatnego, Węgrów 2016 Gołaszewski Ł., Spory o dziesięciny. Świeccy i duchowni w Knyszynie na przełomie XVI i XVII wieku, Warszawa 2016 Gołaszewski Ł., Zakrzewski A.B., Ustrój województwa podlaskiego, XVI—XVIII wiek. Wybrane problemy, w: Podlasie nadbużańskie. 500-lecie województwa podlaskiego, red. O. Łatyszonek, Ciechanowiec 2013, s. 193-209 Gorbačevski N., Katalog drevnim aktovým knigam gubernij: vilenskoj, grodnenskoj, minskoj i kovenskoj także knigam nekotoryh sudov gubernij mogilevskoj і smolenskoj, hranâsimsâ пупе v Centraľnom arhive v Viľne, Viľna 1872 Grajnert J., Wycieczka na Podlasie, „Biblioteka Warszawska”, nowa seria, t. 4, 1857, s. 53-81 Grauert W.H., Über die Thronentsagung des Königs Johann Casimir von Polen und die Wahl seines Nachfolgers, „Wiener Sitzungsberichte”, t. 6, 1851, s. 342-408 Grodziski S., Obywatelstwo w szlacheckiej Rzeczypospolitej, Krakow 1963 Gruševs’kij M.S., Istoria Ukraïni-Rusi, t. 10, N’û-Iork 1958 Gruszecki S., Podlaski fragment walki o władzę po śmierci Zygmunta Augusta, „Rocznik Biało stocki”, t. 10, 1971, s. 35-52 Gruszecki S., Walka o
władzę w Rzeczypospolitej Polskiej po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów (1572—1573), Warszawa 1969 Gryguć A., Z dziejów wielkoksiążęcych służb łowiecko-leśnych w ziemi bielskiej na Podlasiu w XVI wieku, w: Szkice z dziejów społeczno-gospodarczych Podlasia i Grodzieńszczyzny odXVdo XVI wieku, red. J. Śliwiński, Olsztyn 2005, s. 71-87 Grzybowski S., Krasowski (Krassowski) Jan (ok. 1530 —po 1573), PSB, t. 15, Wrocław 1970, s. 209-210 Halecki O., Litwa, Ruś i Żmudź Jako części składowe wielkiego Księstwa Litewskiego, Kraków 1916 Halecki O., Przyłączenie Podlasia, Wołynia i Kijowszczyzny do Korony w roku 1569, Kraków 1915 Halecki O., Sejm obozowy szlachty litewskiej pod Witebskiem 1562 r. ijego petycja o unię z Polską, „Przegląd Historyczny”, t. 18, 1914, z. 3, s. 320-352 Hassencamp R., Die Bewerbung des Pfalzgrafen Philipp Wilhelm von Neuburg um die polnische Krone, „Zeitschrift der historischen Gesellschaft für die Provinz Posen”, t. 11, 1896, s. 275-320 Hawryluk J., Podlasze: śladami ruskiej przeszłości, Bielsk Podlaski 2000 Hergel K.T. von, Die Beziehungen des Kurfürsten Max Emmanuel von Bayern zu Polen 1654—1697, w: idem, Quellen undAbhandlungen zur neueren Geschichte Bayerns, München 1884, s. 51-90 Historia województwa podlaskiego, red. A. Dobroński, Białystok 2010 Hundert Z., Konfederacja szczebrzeszyńska 1672-1673 a ziemia bielska, „Przegląd Historyczny”, t. 107, 2016, z. 2, s. 233-245 Hunt J.M., The Vacant See in Early Modern Rome: A Social History of the Papal Interregnum, Boston 2016
348 Bibliografia Ijäs M., Puola-Liettuan kuninkaanvaalit ja europpalainen valtiokehitys, „Idäntutkimus”, t. 2, 2013, s. 3-14 Ijäs M., „Res publica” Redefined? The Polish-Lithuanian Transition Period ofthe 1560s and 1570s in the Context ofEuropean State Formation Processes, Frankfurt am Main 2016 Ijäs M., The Rejected Candidate. John III Vasa, the Polish-Lithuanian Royal Elections (1573/75) and Early-Modern Political Decision Making, „Scandinavian Journal of History”, t. 39, 2014, z. 4, s. 403-424 Inderwick F.A., The Interregnum (A. D. 1648—1660): Studies of the Commonwealth, Legislative, Social, and Legal, London 1891 Jabłonowski A., Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. 6: Podlasie, cz. 1-3, Warszawa 1908-1910 (Źródła Dziejowe, է. 17) Jabłonowski A., Jan Zamoyski na Podlasiu. Spór o starostwo knyszyńskie, w: Z wieku Mikołaja Reja. Księga jubileuszowa 1505-1905, Warszawa 1905, s. 124-149 Jakubowski J., Przykład zmienności granic administracyjnych na Litwie w XVI w., „Ateneum Wileńskie”, R. 10, 1935, s. 161-164 Jamiołkowski J.A., Historia genealogiczna Jamiołkowskich, Białystok 2011 Januszek-Sieradzka A., Kłopotliwy powinowaty. Krajczy litewski Jan Radziwiłł w listach króla Zygmunta Augusta, w: Archiva temporum testes. Źródła historycznejako podstawa pracy badacza dziejów, red. G. Bujak, T. Nowicki, R Siwicki, Lublin 2008, s. 218—230 Jarczykowa M., „Papirowe materie” Piotra Kochlewskiego. O działalności pisarskiej sekretarza Radziwiłłów birżańskich w pierwszej połowie XVII wieku, Katowice 2006 Jarmolik W, Powstanie województwa podlaskiego,
„Białostocczyzna”, 1989, nr 4 (16), s. 6-9 Jarmolik W, Radziwiłłowie na Goniądzu i Rajgrodzie, „Białostocczyzna”, 1994, nr 1 (33), s. 10-17 Jarmolik W, Z dziejów sądownictwa szlacheckiego na Podlasiu, „Białostocczyzna”, 1988, nr 10, s. 4-7 Jarochowski K., Dzieje panowania Augusta II, t. 2: Od wstąpienia Karola XII na ziemię polską aż do elekcyi Stanisława Leszczyńskiego (1702-1704), Poznań 1874 Jasiński K., Henryk Siemowitowic ijego żona Ryngałła. Studium historyczno-genealogiczne, w: Sło wianie w dziejach Europy. Studia historyczne ku uczczeniu 75 rocznicy urodzin i 50-lecia pracy naukowej profesora Henryka Lowmiańskiego, red. J. Ochmański, Poznań 1974, s. 159-165 Jaskanis D., Swięck — wczesnośredniowieczny zespół osadniczy na północno-wschodnim Mazowszu, Warszawa 2008 Jasnowski J., Jan Domanowski, PSB, t. 5, 1939-1946, s. 298-299 Jaszczołt T, Fundacje kościelne na Podlasiu do końca XV wieku, w: Kościoły a państwo na pogra niczu polsko-litewsko-białoruskim. Źródła i stan badań, red. M. Kietliński et ał., Białystok 2005, s. 13-48 Jaszczołt T., Napływ rycerstwa i szlachty na pogranicze mazowiecko-podlaskie w XV i pierwszej połowie XVI wieku (obszar dzisiejszego powiatu Wysokie Mazowieckie), w: Rody, rodziny Mazowsza i Podlasia. Źródła do badań genealogicznych, red. D.K. Rembiszewska, H. Kra jewska, Łomża 2013, s. 161-244 Jaszczołt T., Raczkowie herbu Gozdawa. Fundatorzy pierwszego kościoła w Turośni Kościelnej, w: Parafia w Turośni Kościelnej 1515—2015. Ku chwale Trójcy Przenajświętszej, red. A. Szot, M. Wróbel, Białystok-Turośń Kościelna 2015, s. 15-52
Bibliografia 349 Jaszczołt T., Szlachta ziemi drohickiej w XV i początkach XVI w. Zagadnienia społeczne, gospodarcze i genealogiczne, Białystok 2009, praca doktorska napisana na Uniwersytecie w Białymstoku pod kierunkiem prof. J. Tęgowskiego Jaszczołt T., Województwo podlaskie w latach 1513—1795, w: 500 lat historii województwa pod laskiego w dokumentach, Białystok 2013 Jaszczołt T., Ziemia drohicka i bielska pod rządami księcia mazowieckiego Bolesława IV w la tach 1440-1444, w: Dziedzictwo książąt mazowieckich. Stan badań i postulaty badawcze. Materiały sesji naukowej zorganizowanej przez Zamek Królewski w Warszawie — Muzeum i Archiwum Główne Akt Dawnych, 27—28 października 2016 r., red. J. Grabowski et al, Warszawa 2017, s. 331-360 Jaworski R., Spis posłów koronnych na sejm koronacyjny w 1574 roku, „Kwartalnik Historyczny”, R. 124, 2017, z. 2, s. 295-321 Jóźwiak S., Centralne i terytorialne organy władzy zakonu krzyżackiego w Prusach w latach 1228-1410: rozwój, przekształcenia, kompetencje, Toruń 2001 Kaczorowski W., Korektura prawa na sejmach okresu bezkrólewia 1632 roku oraz na sejmie koro nacyjnym 1633 roku, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo”, nr 311,2010, s. 161-173 Kaczorowski W., Koronacja Władysława IV w roku 1633, Opole 1992 Kaczorowski W., Rola Krzysztofa IIRadziwiłła na sejmach konwokacyjnym i elekcyjnym w okresie bezkrólewia 1632 roku, „Miscellanea Historico-Archivistica”, է. 3, 1989, s. 35—50 Kaczorowski W., Sejmy konwokacyjny i elekcyjny w okresie bezkrólewia 1632, Opole 1986 Kaczorowski W., Dydyński P., Reprezentacja Mazowsza i Podlasia wśród
elektorów Władysła wa IV Wazy w 1632 r., „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego”, t. 9, cz. 2, 2006, s. 273-304 Kalicki B., Bogusław Radziwiłł, koniuszy litewski. Szkic historyczny, Kraków 1878 Kalinowski E., Aktywność polityczna szlachty podlaskiej podczas pierwszego bezkrólewia, „Kwar talnik Historyczny”, R. 123, 2016, z. 2, s. 247-278 Kalinowski E., Domine, przemyślny szlachcic z Podlasia, „Mówią Wieki”, nr 5, 2018, s. 30-34 Kalinowski E., Historia obszaru gminy Kulesze Kościelne, [Wysokie Mazowieckie] 2018 Kalinowski E., Historia obszaru gminy Wysokie Mazowieckie, Wysokie Mazowieckie 2015 Kalinowski E., Ni wino, ni woda. Z alkoholowych dziejów szlachty bielskiej w XVI—XVII w., „Przegląd Historyczny”, t. 108, 2017, z. 2, s. 47-76 Kalinowski E., Podlasianin Wielkopolaninem'? Z nieznanych dziejów przynależności terytorialnej Podlasia po 1569 r, „Przegląd Historyczny”, t. 106, 2015, z. 3, s. 421-440 Kalinowski E., Pospolite ruszenie szlachty ziemi bielskiej, „Bielski Almanach Historyczny”, 2017, s. 5-18 Kalinowski E., Przestrzeń religijna przestrzenią konfliktu. Spórpomiędzy wyznawcami katolicyzmu (greckiego i rzymskiego) oraz prawosławia w Bielsku Podlaskim za panowania Władysława IV Wazy (1632-1648), w: Juchnowieckie szepty o historii, t. 4, red. J. Dobrzyński, Juchnowiec Kościelny 2019, s. 9-20 Kalinowski E., Ród Kalinowskich herbu Slepowron w XVII wieku, Warszawa 2013 Kalinowski E., Starosta tykociński Łukasz Górnicki (1571—1603) wobec szlachty ziemi bielskiej. Konflikt w łonie elity w staropolskiej mikrospołeczności, w: Społeczeństwo a elity. Społeczeń stwo
staropolskie. Seria nova, t. 5, red. I. Dacka-Górzyńska, A. Karpiński, Warszawa 2018, s. 127-156 Kalinowski E., Strachy na Lachy — na Podlasiu: szlachta ziemi bielskiej w walce z powstaniem Chmielnickiego (1648-1649), „Przegląd Historyczny”, t. 105, 2014, z. 1, s. 21-58
350 Bibliografia Kalinowski E., Udział szlachty bielskiej w warszawskich elekcjach (1573-1764) ֊ organizacja i liczebność wypraw, „Kronika Zamkowa. Roczniki”, t. 4 (72), 2019, s. 1-12 Kalinowski E., Z dziejów elearów polskich — Idzi Kalinowski, cz. 1: Od Moskwy do Chocimia, w: Studia nad staropolską sztuką wojenną, t. 4, red. Z Hundert, J.J. Sowa, K. Zojdź, Oświę cim 2015, s. 44—68 Kamecka-Skrajna M., Królowa Eleonora Maria Józefa Wiśniowiecka (1653—1697), Toruń 2007 Kamieniecki W., Zjazd jędrzejowski w 1576 r., w: Studya historyczne wydane ku czci Prof. Wincentego Zakrzewskiego, Kraków 1908, s. 175-201 Kamier M., Generosi et nobiles. Przyczynek do dziejów mentalności szlachty polskiej w XVII wieku, „Przegląd Historyczny”, t. 107, z. 2, s. 277-285 Kaniewska I., Młodzież Uniwersytetu Krakowskiego w latach 1510—1560, w: Studia z dziejów młodzieży uniwersytetu krakowskiego w dobie renesansu, red. K. Lepszy, Kraków 1964, s. 1-89 Karp Ss., Jan Karp (1604—1644), podstolipodlaski, życie i działalność, „Studia Podlaskie”, t. 21, 2013, s. 29-49 Karttunen K.I., Die Königswahl in Polen 1575, Helsinki 1915 Kasperowicz A., Nadania Wielkiego Księcia Witolda dla rycerstwa na Podlasiu, w: Między Polską a Rusią, red. M. Starnawska, Siedlce 2004, s. 111-117 Kaufhołd M., Deutsches Interregnum und europäische Politik. Konfliktlösungen und Entscheidungs strukturen 1230—1280, Hannover 2000 Kempa T, Plany separatystycznej elekcji w Wielkim Księstwie Litewskim w okresie trzech pierw szych bezkrólewi po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów (1572-1587), „Zapiski Historyczne”, t. 69, 2004, z. 1, s.
23-61 Kempa T, Problem kandydatów do tronu Rzeczypospolitej w kontekściepodziałów w elicie politycznej Wielkiego Księstwa Litewskiego w trzech pierwszych bezkrólewiach po śmierci Zygmunta Au gusta, w: Wokół wolnych elekcji w państwie polsko-litewskim XVI-XVIII wieku. O znaczeniu idei -wyboru - między prawami a obowiązkami, red. M. Markiewicz, D. Rolnik, F. Wolański, Katowice 2016, s. 110-142 Kętrzyński W., O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyżackich, Lwów 1882 Kieniewicz L., Senat za Stefana Batorego, Warszawa 2000 Kirk M., Die Miseriose, die schreckliche Zeit: das Interregnum im Wandel der Geschichtsschreibung: vom ausgehenden 15. Jahrhundert bis zur Gegenwart, Frankfurt am Main 2002 Kolankowski L., Zygmunt August, wielki książę Litwy do roku 1548, Lwów 1913 Kołodziej R., „Ostatni wolności naszej klejnot”. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego, Poznań 2014 Kołodziej R., Z najnowszych badań nadparlamentaryzmem szlacheckim Rzeczypospolitej w XVI— XVII wieku, „Historia Slavorum Occidentis”, t. 2 (5), 2013, s. 43-57 Kołodziej R., Zwierzykowski M., Bibliografia parlamentaryzmu Rzeczypospolitej szlacheckiej, Poznań 2012 Kołodziejczyk A., Podziały administracyjne i urzędy na Podlasiu i Grodzieńszczyźnie w XVXVI wieku, w: Puszcze wielkoksiążęce na północnym Podlasiu i zachodniej Grodzieńszczyźnie w XV—XVI wieku (podziały, administracja, służby leśne i wodne), red. J. Śliwiński, Olsztyn 2007, s. 307-349 Komaszyński M., Księcia Contiego niefortunna wyprawa po koronę Sobieskiego, Warszawa 1971 Konieczna D., Ustrój i funkcjonowanie sejmiku brzeskolitewskiego
w latach 1565-1763, War szawa 2013 Konopczyński W., Chronologia sejmów polskich 1493-1793, Kraków 1948
Bibliografia 351 Kopczyński M., Brodacki J., Obywatele czy tłum? Elektorzy władców Rzeczypospolitej z woje wództwa mazowieckiego w latach 1632-1764, „Przegląd Historyczny”, t. 106, 2015, z. 1, s. 119-137 Korolko M., Spory i polemiki wokół konfederacji warszawskiej w latach 1573—1576, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 17, 1972, s. 65-94 Korolko M., Klejnot swobodnego sumienia: polemika wokół konfederacji warszawskiej w latach 1573-1658, Warszawa 1974 Kosman M., Reformacja i kontrreformacja w Wielkim Księstwie Litewskim w świetle propagandy wyznaniowej, Wrocław 1973 Kot S., Świadomość narodowa w Polsce wieku XV—XVII, „Kwartalnik Historyczny”, R. 52,1938, z. 1, s. 15-33 Kowalczyk E., Dzieje granicy mazowiecko-krzyżackiej: między Drwęcą a Pisą, Warszawa 2003 Kowalczyk-Heyman E., [ree.] Mazowsze Siemowitów (1341-1442). Dzieje polityczne i struktury władzy, Anna Supruniuk, Warszawa 2010, „Rocznik Mazowiecki”, t. 23, 2011, s. 240-243 Kowalczyk-Heyman E., [Ree.] Nazwy miejscowe Polski. Historia — Pochodzenie — Amiany, [t.] VIII: O-Pn, red. K. Rymut, B. Czopek-Kopciuch, Wydawnictwo PANDIT, Kra ków 2009 (2013), ss. 560, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 62, 2014, z. 1, s. 154-156 Kowalczyk-Heyman E., Co zajęli Litwini około roku 1398?, „Kwartalnik Historyczny”, R. 113, 2006, z. 2, s. 151-157 Kowalczyk-Heyman E., Rajgród 1360 r. Przyczynek do dziejów granicy mazowiecko-krzyżackiej, „Kwartalnik Historyczny”, R. 113, 2006, z. 3, s. 5-18 Kozak E., „Słudzy”podlascy Bogusława Radziwiłła, w: Drobna szlachta podlaska, s. 57—74 Kozyrski R., Sejmik szlachecki ziemi
chełmskiej 1648—1717, Lublin 2006 Krebs O., Vorgeschichte und Ausgang der polnischen Königswahl im Jahre 1669, „Zeitschrift der historischen Gesellschaft für die Provinz Posen”, t. 3, 1888, s. 166-210 Kriegseisen W, Samorząd szlachecki w Małopolsce w latach 1669-1717, Warszawa 1989 Kriegseisen W., Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991 Kryczyński J., Tatarzy litewscy:próba monografii historyczno-etnograficznej, „Rocznik Tatarski”, t. 3, Warszawa 1938 Kucharski T, Przepisy porządkowe na zjazdach elekcyjnych w latach 1587-1674, „Studia Iuridica Torunensia” t. 10, 2012, s. 82-122 Kuchowicz Z., Barbara Radziwiłłówna, Łódź 1976 Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009 Kulecki Ni., Akta ziemskie i grodzkie podlaskie w Rosyjskim Państwowym Archiwum Akt Dawnych, „Archeion”, t. 97, 1997, s. 43-57 Kulecki M., Księgi grodzkie brańskie — Castrensia Branscensia 1550—1726. Inwentarz analityczny zespołu PL 1 87, w: http://www.agad.gov.pl/pomoce/bran.xml Kulecki M., Księgi grodzkie goniądzkie 1668—1679 — Acta castrensia Goniądzensia, w: http:// agad.gov.pl/pomoce/goniadz90.xml Kulecki M., Pobyt służbowy w Mińsku,,Archeion”, t. 93, 1994, s. 371-374 Kulecki M., Spuścizna aktowa sądów ziemskich i grodzkich województwa podlaskiego — źródło do dziejów tamtejszej szlachty, w: Drobna szlachta podlaska w XVI-XIX wieku, red. S.K. Ku czyński, Białystok 1991, s. 139-148 Kulička E., Legenda o rzymskim pochodzeniu Litwinów ijej stosunek do mitu sarmackiego, „Prze gląd Historyczny”, t. 71,1980, z. 1, s. 1-21
352 Bibliografia Kupisz D., Wojika powiatowe samorządów Małopolski i Rusi Czerwonej w latach 1572—1717, Lublin 2008 Kupisz D., Wyprawy żołnierza łanowego w Koronie w czasach Jana Kazimierza, Warszawa 2018 Kurczewski J., Biskupstwo wileńskie, Wilno 1912 Laszuk A., Duża i średnia prywatna własność ziemska na Podlasiu w drugiej połowie XVH w., „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska”, t. 9, Białystok 1995, s. 41-55 Laszuk A., Dwory urzędników na Podlasiu w IIpołowie XVII w., „Białostocczyzna”, 1993, nr 1, s. 11-18 Laszuk A., Ludność województwa podlaskiego w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1999 Laszuk A., Zaścianki i królewszczyzny: struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998 Lenart M., JMiles pius et justus”. Żołnierz chrześcijański katolickiej wiary w kulturze i piśmien nictwie dawnej Rzeczypospolitej (XVI֊XVIII w.), Warszawa 2009 Lepszy K., Dulski Jan (zm. 1590), PSB, t. 5, s. 461-462 Leszczyński A., Żydzi w Choroszczy od połowy XVI w. do 1795 r., „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, 1973, nr 4, s. 3-31 Leszczyński A., Żydzi ziemi bielskiej od połowy XVII w. do 1795 r. Studium osadnicza, prawne i ekonomiczne, Wrocław 1980 Libiszowska Z., Województwo sieradzkie i łęczyckie w latach rokoszu Zebrzydowskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego”, t. 30, 1963, s. 61-75 Libiszowska Z., Ziemia sieradzka i łęczycka wobec pierwszego bezkrólewia, „Rocznik Łódzki”, t. 7, 1961, s. 85-111 Liedke M., Zależność klientalna a wyznanie przedstawicieli szlachty ruskiej na przykładzie ich związków z birżańską linią Radziwiłłów w
końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, w: Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI—XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Warszawa 2007, s. 321-334 Lipiński W, Stanisław Michał Krzyczewski. Z dziejów walki szlachty ukraińskiej w szeregach powstańczych pod wodzą Bohdana Chmielnickiego, Kraków 1912 Litwin H., Równi do równych. Kijowska reprezentacja sejmowa 1569-1648, Warszawa 2009 Lityński A., Deputacje skarbowe województwa płockiego (1609-1652), „Kwartalnik Historyczny”, R. 91, 1984, z. 4, s. 687-700 Lityński A., Konfederacja i rokosz w polskim prawie karnym ХѴІ-ХѴПІ wieku, „Studia Iuridica Silesiana”, t. 2, 1977, s. 143-161 Lityński A., Szlachecki samorząd gospodarczy w Matopolsce (1606—1717), Katowice 1974 Lûbavskij M.K., Litovsko-russkíj sejm”, Moskva 1901 Lûbavskij M.K., Oblastnoe delenie i městnoe upravlenie litovsko-russkago gosudarstva ko vremeni izdantâ pervago litovskago statuta, Moskva 1892 Lubicz-Łapiński L., Łapy i ich mieszkańcy. Zaścianki Łapińskich w XV-XVIII w., Białystok 2004 Lułewicz H., Gniewów o unię ciąg dalszy. Stosunki polsko-litewskie w latach 1569—1588, War szawa 2002 Lułewicz H., Sapieha Mikołaj na Kodniu h. Lis (zm. 1599), PSB, t. 35, s. 116-120 Lułewicz H., Sapieha Paweł (zm. 1580), PSB, t. 35, 1994, s. 131-133 Lułewicz H., Skład wyznaniowy senatorów świeckich Wielkiego Księstwa Litewskiego zapanowania Wazów, „Przegląd Historyczny”, t. 68, 1977, z. 3, s. 425-445 Lułewicz H., Zjazd w Rudnikach we wrześniu 1572 roku, „Przegląd Historyczny”, t. 91, 2000, z. 3. s. 203-219
Bibliografia 353 Lynch M., The Interregnum, 1649-1660, London 2002 Łopaciński H., Z czasów wojen kozackich: przyczynki do dziejów Lublina z lat 1648-1655 ze źródeł współczesnych zebrane, „Przegląd Historyczny”, t. 9, 1909, z. 2, s. 228-248 Łopatecki K., Koronne artykuły wojskowe w okresie interregnum po śmierci Zygmunta Augusta, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego”, t. 15, 2012, s. 11-30 Łopatecki K., Organizacja, prawo i dyscyplina w polskim i litewskim pospolitym ruszeniu (do po łowy XVII wieku), Białystok 2013 Łopatecki K., Zalewska E., Najazd na dobra białostockie w 1598 roku. Z badań nad najstarszymi dziejami Białegostoku, „Studia Podlaskie”, t. 19, 2011, s. 115-125 Łowmiański H., Popisy wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI wiekujako źródło do dziejów zaludnienia, w: idem, Etudia nad dziejami Wielkiego Księstwa Litewskiego, Poznań 1983, s. 455-465 Łoziński W, Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku, oprać. J. Tazbir, Warszawa 2005 Łożyński K., Wielkobiążęce służby łowiecko-leśne na Podlasiu i Grodzieńszczyźnie, w: Puszcze wielkoksiążęce, s. 351—379 Maciuszko J., Konfederacja warszawska 1573 roku. Geneza, pierwsze lata obowiązywania, War szawa 1984 Majewski W., Granice uzależnienia szlachty od magnaterii w XVII—XVIII wieku, w: Drobna szlachta podlaska, s. 113-125 Makiłła D., Artykuły henrykowskie (1573-1576). Studium historyczno-prawne, Warszawa 2012 Makiłła D., Dla króla i Rzeczypospolitej. Articuli henriciani z 1573 roku, w: Wobec króla i Rze czypospolitej, s. 97-122 Malczewska M., Latyfundium Radziwiłłów w XV do
połowy XVI wieku, Warszawa—Wrocław 1985 Maliszewski K., Komunikacja społeczna w kulturze staropolskiej: studia z dziejów kształtowania się form i treści społecznego przekazu w Rzeczypospolitej szlacheckiej, Toruń 2001 Markiewicz M., Historia Polski 1492—1795, Kraków 2007 Maroszek J., Chodkiewiczowie i ich puszcza Błudów w XV—XVI w., „Studia Podlaskie”, t. 21, 2013, s. 7-27 Maroszek J., Dzieje województwa podlaskiego do 1795 roku, Białystok 2013 Maroszek J., Fundacja kościoła i powstanie rzymskokatolickiej parafii w Choroszczy w latach 1437— 1459, w. Białostockie Studia Historyczno-Kościelne, t. 5: Parafia rzymskokatolicka w Choroszczy: 550 lat. Księga jubileuszowa, red. T. Kasabuła, A. Szot, Białystok 2009, s. 49-61 Maroszek J., Jaświły. Dzieje obszaru gminy do końca XVIII wieku, Białystok 2004 Maroszek J., Najdawniejsza przeszłość Choroszczy, w: Czas na Podlaskie - Choroszcz ֊ referaty z sesji historycznej 08.09.2007, Białystok 2008, s. 15-39 Maroszek J., Osadnictwo drobnoszlacheckie w miastach podlaskich w XVI—XVIII wieku. Problem konkurencji gospodarczej, „Zeszyty Naukowe UW. Fiba w Białymstoku”, Humanistyka, dz. H. Prace Historyczne, z. 19, t. 4, 1977, s. 201-217 Maroszek J., Osadnictwo Tatarów na Podlasiu w XV-XVHI w., w: Sokolskie spotkania z tatarszczyzną, red. J. Konopacki, Sokółka 2008, s. 12-18 Maroszek J., Pogranicze Litwy i Korony w planach króla Zygmunta Augusta: z historii dziejów realizacji myśli monarszej między Niemnem a Narwią, Białystok 2000 Maroszek J., Prawo polskie na Podlasiu do 1569 r., w: O prawie i jego dziejach księgi dwie. Stu dia ofiarowane
Profesorowi Adamowi Lityńskiemu w czterdziestopięciolecie pracy naukowej
354 Bibliografia i siedemdziesięciolecie urodzin, ks. 1, red. M. Mikołajczyk et al., Białystok-Katowice 2010, s. 327-336 Maroszek J., Rzemiosło w miastach podlaskich w XVI—XVIII w., „Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej”, t. 51, 1976, s. 88-195 Maroszek J., Struktura osadnictwa rycerskiego i drobnoszlacheckiego dawnej ziemi bielskiej do końca XVIII wieku, „Białostocczyzna”, nr 1-2, 2002, s. 66-152 Maroszek J., Struktura stanowa społeczeństwa w XIV—XVIII w., w: Historia województwa pod laskiego, red. A. Dobroński, Białystok 2010, s. 61-75 Maroszek J., Kloza J., Dzieje Goniądza: w 450 rocznicę praw miejskich, Białystok—Goniądz 1997 Maroszek J., Studniarek A., Dzieje Trzciannego i obszaru gminy Trzcianne w XV-XX wieku, Trzcianne 2004 Maroszek J., Studniarek A., Podlaska wieś Wyszowate. Szkic historyczny od 1445 roku, Białystok 2006 Mayer E.E., Des Olmützer Bischofs Stanislaus Pawłowski Gesandtschaftsreisen nach Polen, aus Anlass der Königswahl nach dem Ableben Stefans I (1587—1598), Kremsier 1861 Mazur К., W stronę integracji z Koroną. Sejmiki Wołynia i Ukrainy w latach 1569-1648, War szawa 2006 Meysztowicz A., Karpiowie herbu własnego, Wilno 1906 Michaluk D., Granice województwa podlaskiego i postrzeganie obszaru Podlasia w latach 1513— 2013, w: Podlasie nadbużańskie. 500-lecie województwa podlaskiego, red. O. Łatyszonek, Ciechanowiec 2013, s. 169—191 Michaluk D., Z dziejów Narwi i okolic. W480 rocznicę nadania prawa chełmińskiego 1514—1994, Białystok-Narew 1996 Michaluk D., Ziemia mielnicka województwa podlaskiego, Toruń 2002 Mierzwa E., Tworek S., W okresie
wojen i konfederacji 1648-1696, w: Dzieje Lubelszczyzny, red. T. Mencel, Warszawa 1974, s. 353-392 Miller I., Wojna wyzwoleńcza Ukrainy w latach 1648—1654 a lud polski, „Studia i Materiały do Historii Sztuki Wojennej”, t. 1, 1954, s. 45-65 Mincer E, Opinia polska wobec kandydatury i osoby księcia pruskiego Albrechta Fryderyka podczas pierwszego bezkrólewia, Wrocław 1967 Mironowicz A., Podlaskie ośrodki i organizacje prawosławne w XVI i XVII wieku, Białystok 1991 Mleczko S., Mleczko, Rączko, Saczko i Łyczko. Przyczynek do kwestyi ustalania się nazwisk szla checkich w XV w., „Miesięcznik Heraldyczny”, R. 5, 1912, s. 120—128,156-166,190—195 Moniuszko A., Mazowieckie sądy ziemskie (1588—1648). Organizacja — funkcjonowanie — po stępowanie, Warszawa 2013 Możejko B., Starosta bielski Iwaszko Dowojnowicz w sporze z mieszczanami gdańskimi. Nieznane źródła do badań nad mentalnością szlachecką i bielską hierarchią urzędniczą, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 8, 1999, s. 207-218 Mróz L., Dzieje Cyganów-Romów w Rzeczypospolitej XV—XVIII w., Warszawa 2001 Muir E.W., The Doge as Primus Inter Pares: Ducal Interregnum Rites in Early Sixteenth-Century Venice, w: Essays Presented to Myron P Gilmore, red. S. Bertelli, G. Rāmākus, Florence 1978, s. 145-160 Nagielski M., Opinia szlachecka o gwardii królewskiej w latach 1632—1668, „Kwartalnik Histo ryczny”, R. 92,1985, nr 3, s. 549-576 Nagielski M., Sapieha Mikołaj h. Lis (ok. 1558-1638), PSB, t. 35, s. 122-124 Nagielski M., Skaszewski Mikołaj h. Grabie (zm. przed 11II1681), PSB, t. 38, s. 104—106
Bibliografia 355 Naworski Z., Sejmik generalny Prus Królewskich 1569—1772. Organizacja ifunkcjonowanie na tle systemu zgromadzeń stanowych, Toruń 1992 Nisbet Bain R., The Polish Interregnum, 1575, „The English Historical Review”, է. 4, 1889, որ 16, s. 645—666 Noailles de E., Henri de Valois et la Pologne en 1572, t. 1-3, Paris 1867 Ochmann-Staniszewska S., Sejm koronacyjny Jana Kazimierza w 1649 r., Wrocław 1985 Ochmański J., Historia Litwy, Wrocław 1990 Opaliński E., Die polnische Adelsgesellschaft und die Krise des Interregnums, w: Derfrühmoderne Staat in Ostzentraleuropa, t. 2, red. W.E J. Weber, T. Hörmann, E. Seefried, (Documenta Augustiana, t. 3), Augsburg 2000, s. 22-36 Opaliński E., Elekcje wazowskie w Polsce. Stosunek szlachty do instytucji okresu bezkrólewia, „Kwartalnik Historyczny”, R. 92, 1985, z. 3, s. 533—547 Opaliński E., Kultura polityczna szlachty polskiej w latach 1587—1652: system parlamentarny a społeczeństwo obywatelskie, Warszawa 1995 Opaliński E., Sejm srebrnego wieku 1587-1652. Między głosowaniem większościowym a liberum veto, Warszawa 2001 Opaliński E., Szlachta małopolska a bezkrólewia, „Kwartalnik Historyczny”, R. 105,1998, z. 3, s. 97-104 Opaliński E., Zjazd w Jędrzejowie w 1576 roku, „Kwartalnik Historyczny”, R. 109, 2002, z. 2, s. 15-40 Paradowski R, W obliczu „nagłych potrzeb” Rzeczypospolitej: Sejmy ekstraordynaryjne za panowania Władysława W Wazy, Toruń 2005 Pawiński A., Skarbowość w Polsce i jej dzieje za Stefana Batorego, (Źródła dziejowe, t. 8), War szawa 1881 Pieńkowska A., Zjazdy i sejmy z okresu bezkrólewia po śmierci Stefana
Batorego, Pułtusk 2010 Pietrzyk-Reeves D., O pojęciu „Rzeczpospolita” (res publica) w polskiej myśli politycznej XVI wieku, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. 62, 2010, z. 1, s. 37-63 Piliński T, Bezkrólewie po Zygmuncie Auguście i elekcja króla Henryka, Kraków 1872 Piliński T, Das Polnische Interregnum von 1572-1573 und die Königswahl Heinrichs von Valois: Inauguraldissertation, Heidelberg 1861 Piszczatowska M., Miasto Knyszyn i starostwo knyszyńskie w rękach Jana i Tomasza Zamoyskich (1574-1638), w: Miasta polskie w średniowieczu i czasach nowożytnych, red. P Gołdyn, 1.1, Kraków 2008, s. 51-66 Piszczatowska M., „Starostwo knyszyńskie w czasach króla Zygmunta II Augusta”, Olsztyn 2007, praca magisterska napisana na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie pod kierunkiem prof. S. Achremczyka Plewczyński M., Szlachta podlaska w wojsku polskim za ostatnich Jagiellonów, „Studia Podlaskie”, t. 3, 1991, s. 5-26 Płaza S., Próby reform ustrojowych w czasie pierwszego bezkrólewia, 1572-1574, Kraków 1969 Płaza S., Sejmiki i zjazdy szlacheckie województwa poznańskiego i kaliskiego: ustrój i funkcjono wanie (1572-1632), Kraków 1987 Płaza S., Sejmiki i zjazdy szlacheckie województwa sieradzkiego: ustrój i funkcjonowanie (15721632), Kraków 1987 Płaza S., Wielkie bezkrólewia, Kraków 1988 Płosiński J., Potop szwedzki na Podlasiu, Zabrze 2006 Pociecha W, Gasztołd Olbracht (zm. 1539), PSB, t. 7, 1948-1958, s. 299-303
356 Bibliografia Pociecha W., Gliński Michał (zm. 1534), PSB, t. 8, 1959—1960, s. 65—69 Pociecha W., Królowa Bona, 1494—1557: czasy i Indzie odrodzenia, t. 3, Poznań 1958 Podlasie nadbużańskie. 500—lede województwa podlaskiego, red. O. Łatyszonek, Ciechanowiec 2013 Pokropek M. i W, Tradycyjne budownictwo drzewne w Polsce: Budownictwo sakralne, Warszawa 1996 Przyboś K., Kandydatura Piasta w literaturze politycznej w bezkrólewiu po abdykacji Jana Ka zimierza, „Studia Historyczne”, t. 14, 1971, z. 4, s. 493-508 Przyboś K., Posłowie na sejm koronacyjny króla Michala w 1669 roku, „Studia Historyczne”, t. 41, 1998, z. 3, s. 417-431 Ptaszycki S., Konfederacja warszawska w r 1573. Rozmyślania archeograficzno-językowe, „Re formacja w Polsce”, t. 5, nr 20, 1928, s. 90-97 Pure J., Itinerarium Witolda wielkiego hięcia Litwy (17 lutego 1370 — 27października 1430 roku), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu”, nr 74 „Historia”, 1971, z. 11, s. 71-115 Rachuba A., Diety poselskie w Wielkim Księstwie Litewskim XVI-XVII wieku na przykładzie sejmiku żmudzkiego, w: Z dziejów kultury prawnej. Studia ofiarowane Profesorowi Juliu szowi Bardachowi w dziewięćdziesięciolecie urodzin, red. A. Rosner i in., Warszawa 2004, s. 599-606 Rachuba A., Wielkie Księstwo Litewskie w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej w latach 1569—1763, Warszawa 2002 Radaman A., Samorząd sejmikowy w powiatach województwa nowogródzkiego Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1565-1632, w: Praktyka życia publicznego, s. 55-103 Radaman A., Uchwala sejmikowa powiatu nowogródzkiego z 1568 r. a
system finansowania po słów sejmowych Wielkiego Księstwa Litewskiego, w: Litwa w epoce Wazów. Prace ofiarowane Henrykowi Wisnerowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. W. Kriegseisen, A. Rachuba, Warszawa 2006, s. 145-156 Radoch M., Kilka uwag o konfliktach na pograniczu litewsko-mazowieckim i litewsko-krzyżackim w latach 1401—1426 (w świetle źródeł krzyżackich), w: Szkice z dziejów społeczno-gospodar czych, s. 9-31 Radoch M., Rywalizacja litewsko-mazowiecka o ziemię drohicką (i brzeską) oraz okręg Tykocin i Łopuchowo (wraz ze Zlotorią) od XIV wieku do 1425 roku, w: Puszcze wielkoksiążęce, s. 133-142 Radoch M., W sprawie daty nadania przez Władysława Jagiełłę ziemi drohickiej księciu mazo wieckiemu Januszowi I, w: Szkice z dziejów kolonizacji Podlasia i Grodzieńszczyzny od XIV do XVI wieku, red. J. Śliwiński, Olsztyn 2002, s. 11-20 Radoch M., Zarys działalności polityczno-dyplomatycznej hiążąt mazowieckich wobec państwa krzyżackiego w Prusach w latach 1385—1407, Olsztyn 1999 Radoch M., Zlotorią w 1393 roku; zniszczenie grodu i porwanie księcia mazowieckiego Janusza I, w: Szkice z dziejów kolonizacji, s. 21-27 Reder J., Podlasie. Z dziejów ustroju terytorialnego i nazewnictwa, „Czasopismo PrawnoHistoryczne”, t. 51, 2004, z. 1, s. 47-73 E. Reimann, Die polnische Königswahl von 1573, „Historische Zeitschrift”, 1.11,1864, s. 68—128 Rhode G., Die Königskrönungen in Polen zur Zeit der Wahlkönige (1572—1795), w: Herrscher weihe und Königskrönung im Frühneuzeitlichen Europa [Kolloqium, Mainz, 18-19 Februar 1982], red. H. Durchardt, Wiesbaden 1983, s. 33-55
Bibliografia 357 Rhode M., Ein Königreich ohne König. Der kleinpolnische Adel in sieben Interregna, Wiesbaden 1997 Romaniuk Z., Cerkiew unicka w Brańsku, „Ziemia Brańska”, t. 4, 1993, s. 23-33 Romaniuk Z., Boćki na Podlasiu: monografia historyczna, Boćki 2013 Romaniuk Z., Z dziejów sądownictwa szlacheckiego w ziemi bielskiej odXVdo połowy XVI w., „Białostocczyzna”, 1995, nr 3, s. 56-69 Roşu E, „Contractual Majesty. Electoral Politics in Transylvania and Poland-Lithuania, 1571֊ 1586”, Washington D.C. 2009, praca magisterska (master of arts) napisana na Georgetown University, https://repository.library.georgetown.edu/bitstream/handle/10822/553130/rosuFelicia.pdf?sequence=l isAllowed=y [dostęp: 07.04.2018] Roşu Е, Elective Monarchy in Transylvania and Poland-Lithuania, 1569—1587, Oxford 2017 Royalists and Royalism during the Interregnum, red. J. McElligott, D.L. Smith, Manchester 2010 Rusiniak Ł., „Podlascy elektorowie królów”, Warszawa 2012, praca magisterska napisana na Uniwersytecie Warszawskim pod kierunkiem prof. M. Kopczyńskiego Rutkowski H., Granica mazowiecko-litewska między Wizną a Grodnem z 1358 r, „Studia Geohistorica”, nr 5, 2017, s. 140-155 Rybak R, Zjazd szlachty w Stężycy (maj-czerwiec 1575 r.) na tle drugiego bezkrólewia, Toruń 2002 Sajkowski A., „Gente Lituani Natione Poloni" all’Università di Bologna. Un contributo alla ricerca sugli scolari bolognesi orgìnari dal Gran Ducato di Lituania, w: Laudatio Bononiae. Atti del Convegno Storico italo-polacco Svoltosi a Bologna dal 26 al 31 maggio 1988 in occasione del Nono Centario dell’ Alma Mater Studiorum, red.
R.K. Lewański, F. Roversi Monaco, Varsavia 1990, s. 212-221 Semkowicz W., Mapa historyczna diecezji wileńskiej, w: Pamiętnik VI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Wilnie, 17—20 września 1935 r., t. 2, Lwów 1936, s. 447-456 Semkowicz W., Wywody szlachectwa w Polsce XIV-XVII w., „Rocznik Towarzystwa Heraldycz nego we Lwowie”, t. 3, Lwów 1913 Serczyk W. A., Na płonącej Ukrainie. Dzieje Kozaczyzny 1648—1651, Kraków 2009 Sesma Muñoz J.A., El Interregno (1410-1412). Concordia y compromiso político en la Corona de Aragon, Zaragoza 2011 Siedlecki J., Brańsk Bogusława Radziwiłła, Białystok 1991 Siedlecki J., Działalność królowej Bony w Brańsku w latach 1533—1556 ifundacja szpitala, „Prze gląd Historyczny”, t. 79, 1988, z. 2, s. 217-227 Siedlecki J., Kancelaria ziemi bielskiej w Brańsku w XVI-XVHI wieku, „Zeszyty Naukowe UW. Filia w Białymstoku”, z. 66, Humanistyka, dz. H. Prace Historyczne, t. 12, 1989, s. 29-54 Siedlecki J., Kariera Prokopa Leśniowolskiego, starosty brańskiego, w: Drobna szlachta podlaska w XVI—XIX wieku. Materiały sympozjum w Hołnach Mejera (26—27 maja 1989 roku), red. S.K. Kuczyński, Białystok 1991, s. 127-137 Siedlecki J., Kat brański Michalko - legenda i historia, „Białostocczyzna”, 1987, nr 2, s. 14-18 Siedlecki J., Konfederaci w Brańsku w latach 1613—1614, „Białostocczyzna”, 1988, nr 10, s. 7-9 Siedlecki J., Mikołaj Skaszewski i Krzysztof Żelski - posłowie szlachty ziemi bielskiej na sejmy Rzeczypospolitej, „Studia Podlaskie”, t. 3, 1991, s. 27-40 Siedlecki J., Rodzina Brzozowskich z ziemi bielskiej, „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska”, t. 3, Białystok
1989, s. 18-26
358 Bibliografia Siedlecki J., Sądy ziemskie i grodzkie szlachty ziemi bielskiej w Brańsku w XV1-XVH wieku, „Zeszyty Naukowe UW. Filia w Białymstoku”, z. 60, Humanistyka, dz. H. Prace Histo ryczne, 1.11,1988, s. 33—59 Siedlecki J., Sejmiki szlachty ziemi bielskiej w Brańsku w XVI—XVIII wieku, „Przegląd Histo ryczny”, t. 80, 1989, z. 2, s. 239—272 Siedlecki J., Spuścizna aktowa sądów ziemskiego i grodzkiego w Brańsku. Próba szacunku ilościo wego, „Białostocczyzna”, 1994, z. 4 (36) [Ziemia brańska t. V], s. 98—104 Siedlecki J., Wacław Jaruzelski (ok. 1660—1706), chorąży Ziemi Bielskiej, „Białostocczyzna”, t. 6, 1991, nr 1, s. 6-9 Siemieński J., Drugi akt Konfederacji Warszawskiej 1573 r.: przyczynek archiwalny do historii ustroju Polski, Kraków 1930 Siemieński J., „Rebus" w konfederacji warszawskiej r. 1573, Warszawa 1927 Sieniawski E., Das Interregnum und die Königswahl in Polen vom Jahre 1587, Breslau 1869 Sienkiewicz W, „Ziemianie zależni w Wielkim Księstwie Litewskim od połowy XVI do po łowy XVIII wieku. Studium z dziejów feudalizmu litewskiego”, Warszawa 1982 (praca doktorska napisana na Uniwersytecie Warszawskim pod kierunkiem prof. T. Wasilewskiego, Biblioteka Instytutu Historycznego UW, sygn. P. dr. 198) Sierba M., Dobra Orla przedprzejęciem ich przez Radziwiłłów birżańskich, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”, t. 90, 2013, s. 7-21 Sierba M., Radziwiłłowskie dobra Orla (1585—1695), Białystok 2017 Sierba M., W sprawie nadania praw miejskich Tykocinowi w XV w., „Acta Universitatis Lo dziensis. Folia Historica”, t. 94, 2015, s. 25-35 Skwara M., O
dowodzeniu retorycznym w polskich drukowanych oracjach pogrzebowych XVII wieku, Szczecin 1999 Skrzypietz A., Francuskie zabiegi o koronę polską po śmierci Jana III Sobieskiego, Katowice 2009 Skrzypietz A., Jestem zdecydowany nie robić niczego pochopnie." — elekcja 1697 roku w kore spondencji księcia Conti, w: Wokół wolnych elekcji, s. 357—372 Skrzypietz A., Maria Kazimiera wobec elekcji po zgonie Jana III, w: Z dziejów XVII i XVIII wieku. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Michałowi Komaszyńskiemu, Katowice 1997, s. 106-116 Smoleński W, Szkice z dziejów szlachty mazowieckiej, Warszawa 1908 Smoleński W, Udział szlachty mazowieckiej w elekcjach królów, „Przegląd Historyczny”, t. 1, 1905, z. 1, s. 52-66 Sobczak J., Czy tatarska ludność Litwy należała do stanu szlacheckiego ?, „Przegląd Historyczny”, t. 77,1986, z. 3, s. 467-480 Sobczak J., Sejmiki województwa podlaskiego po reformie w r. 1791, „Studia Historyczne”, t. 29, 1986, z. 4, s. 517-540 Sobociński W, Pakta konwenta: studium z historii prawa polskiego, Kraków 1939 Sokołowska J., „O zabieżeniu niebezpieczeństwom.". Szlachta ziemi warszawskiej wobec wojny na Ukrainie (1648-1653), w: Z dziejów wojskowości polskiej. Epoka staropolska - czasy zaborów - czasy najnowsze, red. D. Milewski, Kraków 2011, s. 49-62 Sokół M., Wróbel W., Kościół i parafia pw. Bożego Ciała w Surażu, Suraż 2010 Solov'ev S.M., History ofRussia, vol. 15: The times of troubles: Tsar Vasily Shuisky and the inter regnum 1606—1613, tłum. i oprać. G.E. Orchard, Gulf Breeze 1989 Soszyński J., Dwa spisy zaginionych podlaskich ksiąg sądowych z 1647
roku, „Studia Podlaskie”, t. 9, 1999, s. 111-119
Bibliografia 359 Soszyński J., Księgi podkomorskie bielskie wg spisu z 1648 r. Przyczynek do badań nad staropolską kulturą prawniczą, „Miscellanea Historico-Archivistica”, է. 11, 2000, s. 91-96 Soszyński J., Spis ksiąg ziemskich brańskich z 1647 roku, „Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi”, t. 19, Warszawa 1999, s. 121-150 Soszyński J., Spis hiąg ziemskich suraskich z 1647 roku, „Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi”, t. 21, 2003, s. 343—360 Spieralski Z.,Jan Zamoyski, Warszawa 1989 Spieralski Z., Kiszka Mikołaj (zm. 1587), PSB, t. 12, Wrocław 1966-1967, s. 512-513 Sprogis 1., Inwentarz b. Wileńskiego Archiwum Centralnego, cz. 1, Wilno 1929 Srogosz T., Żołnierz swawolny. Z dziejów obyczajów armii koronnej w XVII wieku, Warszawa 2010 Starczenko N., Czy naprawdę szlachta wołyńska potrzebowała naprawy sądownictwa? Z do świadczenia pierwszych bezkrólewi, w: Praktyka życia publicznego, s. 119-132 Starczenko N., Kapturovij sudpersogo bezkorolivâ kriz’prizmu skarg (1572—1574), „Ukraïns’kij arheografičnij šoričnik”, t. 13-14, 2009, s. 265-283 Starczenko N., Zapowiedź zemsty na Wołyniu w 2. połowie XVI- na początku XVII wieku, „Barok: historia, literatura, sztuka”, t. 18, 2011, s. 283-312 Staszewski J., Elekcja 1697 roku, „Acta Universitaris Nicolai Copernici”, Historia, t. 28 (259), 1993, s. 73-92 Stojanowski J., Losy archiwaliów skarbowych dawnej Rzeczypospolitej wywiezionych z Warszawy do Białegostoku w roku 1796, „Archeion”, t. 37, 1962, s. 173—189, 354 Sucheni-Grabowska A., O sejmiku ziemi liwskiej w latach 1542-1695, w: Między Wschodem a Zachodem.
Rzeczpospolita XVI—XVIII w. Studia ofiarowane Zbigniewowi Wójcikowi w sie demdziesiątą rocznicę urodzin, Warszawa 1993, s. 29-38 Sucheni-Grabowska A., Pierwsze bezkrólewie, „Kwartalnik Historyczny”, R. 78, 1971, z. 1, s. 141-146 Sucheni-Grabowska A., Starostowie wiscy posłami 1572—1680, w: Podróże po historii: studia z dziejów kultury i polityki europejskiej ofiarowane profesorowi Stanisławowi Grzybowskiemu, Kraków 2000, s. 291-300 Sucheni-Grabowska A., Zygmunt August. Król polski i wielki hiążę litewski 1520—1562, Kra ków 2010 Szádeczky L., Báthory István lengyel királylya választása: 1574—1576, Budapest 1887 Szczotka S., Domaniewski Józef (XVI/XVII w.), PSB, t. 5, 1939-1946, s. 295-297 Szulc D., O znaczeniu Prus dawnych, Warszawa 1846 Szum E., Podlaskie sejmiki ziemskie jako organ administracyjny samorządu szlacheckiego I Rze czypospolitej, „Radzyński Rocznik Humanistyczny”, t. 9, 2011, s. 7-24 Szum E., Sejmiki szlacheckie na Podlasiu w okresie I Rzeczypospolitej, „Rocznik Bialskopodlaski”, t. 16, 2008, s. 21-46 Szybkowski S., Czy na początku XV wieku istniało krzyżackieprokuratorstwo (komturia?) w Prze włokach?, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 2008, nr 2 (260), s. 155—162 Szybkowski S., Dokument księcia mazowieckiego Janusza I dla Pretora z Brześci z 9 VI1401 r., w: Komturzy, rajcy, żupani, red. B. Śliwiński, (Studia z dziejów średniowiecza, nr 11), Malbork 2005, s. 497-506 Szybkowski S., Przynależność terytorialna ziemi drohickiej i powiatu goniądzkiego w końcu XIV i na początku XV w., w: Hortus Imaginum. Studia historyczne dedykowane pamięci profesora Stanisława
Mielczarskiego, red. A. Paner et al, Gdańsk 2005, s. 225-238
360 Bibliografia Szymański J., Herbarz rycerstwa polskiego z XVI wieku, Warszawa 2001 Sladkowski W., Sąd „ultimae instantiae” trzech województw: sandomierskiego՝, lubelskiego i pod laskiego 1574—1577, „Rocznik Lubelski”, t. 3, 1960, s. 37-50 Śliwiński J., Grodzieńszczyzna i Podlasie w XV-XVI wieku w Wielkim Księstwie Litewskim (wielkoksiążęce puszcze, włości, eksploatacja, pożary), Olsztyn 2010 Śliwiński J., Uwarunkowania produkcji i spławu przemysłowych towarów leśnych z Wielkiego Księstwa Litewskiego do portów Bałtyku za Zygmunta II Augusta (1544-1572), Olsztyn 2016 Tarnowski S., O kolędach, Kraków 1894 Taszycki W., Nazwa miejscowa Żerań, „Poradnik Językowy”, t. 3, 1968, s. 117-119 Tazbir J., [ree.] M. Liedke, Od prawosławia do katolicyzmu. Ruscy możni i szlachta Wielkiego Księstwa Litewskiego wobec wyznań reformacyjnych, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 49, 2005, s. 239-242 Tazbir J., Sprawa Iwana Tyszkowica, w: idem, Rzeczpospolita i świat. Studia z dziejów kultury ХУН wieku, Wrocław 1971, s. 147-169 Ternes J., Sejmik chełmski za Wazów (1587-1668), Lublin 2004 Tęgowski J., Rodzina Łoknickich herbu Nieczuja na Podlasiu i w powiecie brzesko-litewskim do połowy XVII wieku, „Rocznik Lituanistyczny”, t. 5, 2019, s. 121-144 Tęgowski J., O elicie urzędniczej Podlasia uwag kilka, „Studia Podlaskie”, t. 22, 2014, s. 9—23 Tračevskij A.S., Poľskoe bezkorolev’e po prekrašenii dinastii Agellonov: istoričskoe izsledovanie, Moskva 1869 Trawicka Z., Sejmik województwa sandomierskiego w latach 1572-1696, Kielce 1985 Ujma M., Sejmik lubelski 1572—1696, Warszawa 2003 Uruszczak W,
Próba kodyfikacji prawa polskiego w pierwszej połowie XVI wieku. Korektura praw z 1532 r., Warszawa 1979 Urwanowicz J., Funkcjonowanie sejmików podlaskich w XVI-XVIII wieku. Typowość czy specyfi ka?, w: Cywilizacja prowincji Rzeczypospolitej szlacheckiej, red. A. Jankowski i A. Klonder, Bydgoszcz 2004, s. 105-120 Urwanowicz J., Recenzja dysertacji doktorskiej mgr. Emila Kalinowskiego, „Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI—XVIII wieku”, Warszawa 2018, ss. 408, mps, Supraśl 2018 Urwanowicz J., Z królem. Wpływ regalizmu Branickich Gryfitów na karierę rodu w XV—XVIII wieku, w: Wobec Króla i Rzeczpospolitej, s. 455-478 Urwanowicz J., Żółkiewscy w trzecim bezkrólewiu (1586—1588), w: Wokół wolnych elekcji, s. 180-199 Walewski A., Dzieje bezkrólewia po skonie Jana III, Kraków 1874 Wasilewski T, Jtinerarium’Bogusława Radziwiłła 1620—1669 r., w: B. Radziwiłł, Autobiografia, Warszawa 1979, s. 235-262 Wierzbicki L.A., Bunt malkontentów w połowie 1672 roku, w: Wobec króla, s. 377-390 Wierzbicki L.A., Marszałkowie i parlamentarzyści. Studia z dziejów sejmu polskiego w XVII wieku, Warszawa 2014 Wierzbicki L.A., Pospolite ruszenie w Polsce w drugiej połowie XVII wieku. Ostatnie wyprawy z lat 1670—1672, Lublin 2011 Wierzbicki L.A., Rejestr pospolitego ruszenia województwa bełskiego z 1669 roku, „Rocznik Lubelski”, t. 42, 2016, s. 229-234 Wierzbowski T, Dvě kandidatury na poľskijprestol” Viľgelma iz” Rozenbergą i éregereoga Fer dinanda: 1574—1575, Varšava 1889
Bibliografia 361 Wierzbowski X, Zabiegi cesarza Mahymiliana II o koronę polską 1565—1576, „Ateneum”, t. 3, 1879, s. 407-446, t. 4, 1879, s. 52-89 Wilkiewicz-Wawrzyńczykowa A., Spory graniczne polsko-litewskie w XV-XVII w., Wilno 1938 (odbitka z „Wiadomości Studium Historii Prawa Litewskiego Uniwersytetu Stefana Ba torego”, t. 1) Wimmer J., Wojsko polskie w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1965 Winter E., Elekcje polskie 1575 i 1587 r. z perspektywy Habsburgów, „Kwartalnik Historyczny”, R. 88, 1981, z. 1, s. 107-120 Wisner H., ,Aby się (.) nowokrzczeństwo nie szerzyło”. Katolicy, dysydenci, arianie w dobie bezkrólewia 1632, 1648 r., „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 24, 1979, s. 101-108 Wisner H., Przedsejmowy sejmik nowogródzki w latach 1607-1648, „Przegląd Historyczny”, t. 69, 1978, z. 4, s. 677-693 Wisner H., Władysław IV Waza, Wrocław 2009 Wiśniewski J., Dzieje osadnictwa w powiecie augustowskim odXVdo końca XVIII wieku, w: Stu dia i materiały do dziejów Pojezierza Augustowskiego, red. J. Antoniewicz, Białystok 1967, s. 13-234 Wiśniewski J., Osadnictwo tatarskie w sokólskiem i na północnym Podlasiu, „Rocznik Białostocki”, t. 16, 1991, s. 325-401 Wiśniewski J., Osadnictwo wschodniej Białostocczyzny: geneza, rozwój oraz zróżnicowanie i prze miany etniczne, „Acta Baltico-Slavica”, t. 9, 1977, s. 7-80 Wiśniewski J., Początki Białegostoku i okolicznego osadnictwa, w: Studia i materiały do dziejów miasta Białegostoku, t. 4, Białystok 1985, s. 7-28 Wiśniewski J., Rozwój osadnictwa napograniczupolsko-rusko-litewskim od końca XIV do połowy XVI/ w., „Acta Baltico-
Slavica”, t. 1, 1964, s. 115-135 Wiśniewski K., Mazowieckie i podlaskie zaplecze polityczne biskupa płockiego Stanisława Łubień skiego, w: Władza i prestiż. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI—XVIII wieku, red. J. Urwanowicz, E. Dubas-Urwanowicz, P. Guzowski, Białystok 2003 Wiśniewski K., Urząd marszałkowski koronny w bezkrólewiach XVII—XVIII wieku (1632—1736), Warszawa 2015 Witusik A.A., Elekcja Jana Kazimierza w 1648 roku, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio F, Nauki Filozoficzne i Humanistyczne, t. 17, 1962, s. 119-153 Włodarczyk J., Sejmiki łęczyckie, Łódź 1973 Wojciechowski X, Zabiegi cesarza Maksymiliana II o koronę polską w latach 1572—1576, „Czas: dodatek miesięczny”, R. 5, 1860, t. 18, z. 1, kwiecień, s. 11-46 Wojtyska H.D., Województwo rawskie wobec dwu pierwszych bezkrólewi (1572—1576), w: Mate riały do dziejów spoleczno-religijnych w Polsce, red. J. Flaga et al., Lublin 1974, s. 111-156 Wokół wolnych elekcji w państwie polsko-litewskim XVI—XVIII wieku. O znaczeniu idei wyboru między prawami a obowiązkami, red. M. Markiewicz, D. Rolnik, F. Wolański, Katowice 2016 Wolff A., Jura Masoviae terrestria, „Kwartalnik Historyczny”, R. 82, 1975, z. 1, s. 120—131 Wolff A., Metryka Mazowiecka; układ pierwotny, sposób rejestracji, Warszawa 1929 Wolff A., Studia nad urzędnikami mazowieckimi 1370-1526, Wroclaw-Warszawa 1962 Woliński J., Epilog elekcji 1674 r, „Polska Akademia Umiejętności. Rozprawy Wydziału Hi- storyczno-Filozoficznego”, t. 71, Kraków 1952 Woliński J., Konwokacja 1674 r. a wojna polsko-turecka, w: Księga pamiątkowa 150-lecia Archiwum
Głównego Akt Dawnych w Warszawie, red. A. Stebelski et al., Warszawa 1958, s. 559-581 Woliński J., Po Chocimie 1673/74, „Przegląd Historyczny”, t. 37, 1948, s. 288-306
362 Bibliografia Woliński J., Zabiegi brandenburskie o koronę polską w bezkrólewiu 1673-74, „Rocznik Histo ryczny”, t. 18, 1929, s. 151-162 Wolna elekcja w dawnej Rzeczypospolitej. Procedura — przebieg - publicystyka, red. A. Ziober, Wrocław 2014 Wójcik Z., Pacowie wobec kandydatury rosyjskiej na tron polski w latach 1668-1669 (misja Potkowa na Litwie, 1668), „Przegląd Historyczny”, t. 60, 1969, z. 1, s. 144—150 Wróbel W., Dzieje kościoła parafialnego w Kalinówce Kościelnej do końca XVI w., w: Parafia w Kalinówce Kościelnej 1511-2011. Pięć wieków historii, red. A. Szot, Białystok-Kalinówka Kościelna 2011, s. 77-108 Wróbel W., Fundacje kościelne białostockiej linii rodu Wiesiołowskich w XVI i XVII wieku, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zeszyty Historyczne”, z. 10, 2009, s. 165-213 Wróbel W., Maciej Lis z Krajny i Buzun herbu Topór (ok. 1470-ok. 1546), „Studia Podlaskie”, 1.18, 2009/2010, s. 279-296 Wyczański A., Polska Rzeczą Pospolitą Szlachecką, Warszawa 1991 Yakowenko N., Choice ofName versus Choice of Path. The Names of Ukrainian Territories from the Late Sixteenth to the Late Seventeenth Century, w: A Laboratory ofTransnational History: Ukraine and Recent Ukrainian Historiography, red. G. Kas i anov, P. Ther, Budapest-New York 2009, s. 117-148 Zakrzewski A.B., Sejmiki Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI-XVH w. Ustrój ifunkcjonowanie: sejmik trocki, Warszawa 2000 Zakrzewski A.B, Struktura społeczno-prawna Tatarów litewskich w XV—XVIII w. Próba nowego ujęcia, w: Inter Orientem et Occidentem. Studia z dziejów Europy Środkowowschodniej ofia rowane
Profesorowi Janowi Tyszkiewiczowi w czterdziestolecie pracy naukowej, red. T. Wa silewski, Warszawa 2002, s. 123-132 Zakrzewski W., Po ucieczce Henryka. Dzieje bezkrólewia 1574-1575, Kraków 1878 Załęski S., Jezuici w Polsce, Kraków 1908 Zborowski S., Jus gołotarum. Studium z prawa polskiego, „Tygodnik Naukowy”, nr 9, 11, 13, Lwów 1865, s. 141-146, 173-177, 205-209 Zickafoose V.P, „Virtuous crown, virtuous res publica: the Henrician constitutional declaration of the republic of Poland-Lithuania: interregnum, 1572-1574”, Georgetown 2006 (praca doktorska napisana na Georgetown University) Zieleniewski J., Powstanie i rozwój układu przestrzennego Bielska Podlaskiego w XIV—XVIII wieku, „Studia Podlaskie”, t. 1, 1990, s. 47—70 Zielińska T., Magnateria polska epoki saskiej: funkcje urzędów i królewszczyzn w procesie prze obrażeń warstwy społecznej, Wrocław—Warszawa 1977 Zieliński R., Województwo płockie w czasie bezkrólewi i na elekcjach, „Notatki Płockie”, t. 3, 1958, nr 9, s. 3-11; t. 4, 1959, nr 11/12, s. 13-20 Ziober A., Dwie ostatnie elekcje Wazów jako przyczynek do awansu majątkowego i urzędniczego wybranych rodzin Wielkiego Księstwa Litewskiego, w: W kręgu myśli Władysława Czaplińskiego. Wrocławskie prace z Historii Nowożytnej, t. 1, red. F. Wolański, L. Ziątkowski, Wrocław, 2016, s. 123-140 Ziober A., Dziennik wizyt posła cesarskiego Krzysztofa Leopolda Schaffgotscha jako przyczynek do wyjaśnienia przebiegu elekcji 1674 roku, w: Wokół wolnych elekcji, s. 342-356 Ziober A., Relacje Francisa Sandersona i Roberta Yarda o bezkrólewiu w Rzeczypospolitej po ab dykacji Jana
Kazimierza Wazy, „Res Historica”, nr 47, 2019, s. 139-156
Bibliografia 363 Ziober A., The political attitudes of Krzysztof and Janusz Radziwiłł towards the election of Wła dysław IV andJan Kazimierz. Outline ofthe problem, „Open Political Science”, nr 1, 2018, s. 193-203 Ziober A., The role and use of religion in the politics of candidates to the Polish throne in the 17th century, „Biuletyn Polskiej Myśli Historycznej”, է. 13, 2018, s. 115-132 Złotkowski P., Bujnowo w XVI—XVIII wieku, „Białostocczyzna”, որ 4, 1994, s. 39—47 Z nieznanej przeszłości Białej i Podlasia, red. T. Wasilewski, T. Krawczak, Biała Podlaska 1990 Zwierzykowski M., Samorząd sejmikowy województw poznańskiego i kaliskiego w latach 1696— 1732, Poznań 2010 Zwierzykowski M., Sejm i sejmiki Rzeczypospolitej w XVIII wieku w dorobku historiografii, „Historia Slavorum Occidentis”, t. 2 (5), 2013, s. 58-75 Żebrowski T., Mapa Podlasia w drugiej połowie XVI w., w: Pamiętnik IV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6—8 grudnia 1925, cz. 2: Protokoły, wyd. K. Tyszkowski, Lwów 1927, s. 217-224 Żojdź K.,Jan Mierzeński - klient i rezydent Bogusława Radziwiłła w latach 1656-1665, Oświę cim 2012
Indeks osób Abramski Andrzej 24, 213, 214, 219, 220, 222— 224, 227 Achremczyk Stanisław 18, 76 Adam z Topczyków (Topczykał?) 104 Agryppa Wacław 301 Albrecht I Hohenzollern, książę pruski 56 Aleksander Jagiellończyk, król Polski 43, 45, 49, 51, 94, 109 Aleksander V, papież 40 Alexandrowicz Stanisław 14 Almquist Helge 19 Althoen David 117,118 Andronowski Marcin 135 AniszczankaJaugien 51 Anna Jagiellonka, królowa Polski 150, 151, 260, 261, 276 Antanavičius Darius 62 Antoniewicz Jerzy 14 Antoniowicz Sebastian 132 Anusik Zbigniew 20 Anužytė Lina 85 Arciechowska z Lisów Barbara 94 Arciechowski Mikołaj 94 Arwist z Kobylina (Kobyliński) 47 August II Wettyn, król Polski 194, 200, 258, 271 Augustyniak Urszula 11, 17, 33, 90, 165, 166, 168 Augustynowicz Christoph 25 Babik Zbigniew 106 Backvis Claude 24 Bagińska Elżbieta 15, 17, 120, 165, 184 Baltulis Algirdas 62, 85 Bańkowski Jan 121 Bańkowski Marek 121 Baranowski Ignacy Tadeusz 13, 47, 82, 85, 96, 109, 143, 216 Barbara Radziwiłłówna, królowa Polski 76 Bardach Juliusz 48, 64 Barwiński Marek 9 Barycz Henryk 120, 144 Baubonabek Daniel 283 Bazylow Ludwik 20 Bertelli Sergio 19 Beydilli Kemal 24 Białas, Tatar 106 Bialosuknia Stanislaw 47 Białosukniowie 110, 111 Białuński Grzegorz 56 Biaudet Henry 19 Bielawscy 110 Bielawski Stefan 107, 149, 151 Biernacki Walenty 248 Bizardière Michel de La 18 Błędowski Marcin 244 Bobiatyński Konrad 180 Bobrowicz Jan Nepomucen 53, 259, 286 Bogacki Stanislaw 146 Bogucka Maria 150 Bogufalowie 110 Bohowitynowiczowie 91 Bolesław IV, książę mazowiecki 41, 42, 44—46, 48, 50, 96 Bolesław Jerzy II, książę halicko-
wołyński 36 Bolesław V, książę mazowiecki 46 Bolestowie 132 Bona Sforza, królowa Polski 54, 57, 62, 64, 72-74, 76, 79, 81, 83, 93, 105, 122, 311 Boniecki Adam 71,110,286
Indeks osób Boratini Tytus 187, 267, 284 Borowska Dorota 110 Borzymowski Jan 81 Braniccy 12, 90-92 Branicki Jan Klemens 92, 180, 188, 266, 267 Branicki Stefan Mikołaj 92, 192, 194, 218, 231, 258 Brodacki Jakub 23, 255-257 Brodawka Izaak 130 Broel-Plater Włodzimierz Stanisław de 79 Brzozowscy 31, 165, 201, 204, 285, 317, 318 Brzozowscy (z Brzozowa Starego, z Dubicz) 95, 201, 204 Brzozowscy (z Brzozowa-Chrzczonów, z Łukawicy) 95,201,204 Brzozowski Jan Hieronim 183, 184, 244, 297 Brzozowski Jan Tobiasz 136, 171, 178, 183, 184, 186, 191, 201, 204, 205, 243, 298 Brzozowski Krzysztof, cześnik i podkomorzy (syn) 168,170, 201, 204, 238, 254, 263, 264, 289 Brzozowski Krzysztof, pisarz ziemski 167,169, 170, 201, 204, 245, 259, 263-265 Brzozowski Krzysztof, podkomorzy (ojciec) 95, 123, 163, 201, 204, 209, 217, 262 Brzozowski Marcin 95, 163, 204 Brzozowski Mikołaj 50, 95, 194 Brzozowski Paweł Mikołajowicz 82 Brzozowski Sebastian 95, 123, 146, 254, 259, 262, 285, 288 Brzozowski Teofil 78, 82, 86, 87, 95,123,144, 204, 209, 255, 262 Brzozowski Wojciech 163 Brzóska Adam 245 Brzóska Jerzy 84, 108,123, 124, 154,160, 212, 229, 245, 255, 259, 261 Brzóska Stanisław 245 Budka Włodzimierz 21 Bues Almut 25 Bujak Franciszek 97 Bujak Grzegorz 76 Bujno Mikołaj 86, 118 Burkietowicz Anna 17, 308—310 Burzyński Andrzej 81 Butkiewicz Marian 68 Butler Jan 270 Byliński Janusz 18 Bystroń Jan Stanisław 134 369 Caro Jakub 19, 37 Chądzyńscy 147, 217 Chądzyńska z Hińczów Anna 217 Chądzyński Andrzej 166 Chądzyński Piotr 158 Chądzyński Stanisław 217 Chmiel Adam 83 Chmielewska Mieczysława 23, 266, 267, 308, 309
Chmielnicki Bohdan 108, 118, 171, 174, 237, 239, 308 Chodkiewicz Aleksander Iwanowicz 64, 74, 76, 102 Chodkiewicz Hrehory (Grzegorz) Aleksandro wicz 64, 65, 76, 85 Chodkiewicz Iwan 64, 65 Chodkiewicz Jerzy 135 Chodkiewiczowa z Wiśniowieckich Katarzyna 65 Chodkiewiczowie 45, 64, 86, 90-92, 104, 109, 114, 311 Chodkiewiczówna Anna 65 Choińscy 96, 113 Ghoińska-Mika Jolanta 11,17, 33,139—141, 211 Choisnin Jean 300 Chomętowski Władysław 107 Chwalczewski Piotr 112 Chynczewska-Hennel Teresa 21 Cieszkowski Aleksander Felicjan 244 Ciutka Maciej 132 Conti Louis Armand I de Bourbon, książę 194, 258, 310 Cymbarka, arcyksiężna 302 Cynarski Stanisław 76 Czapliński Władysław 134, 141, 187 Czarnieccy 90 Czarniecki Stefan 92, 180, 232, 266 Czarniecki Stefan Stanisław 188,191, 218, 295 Czarnkowski Stanisław Sędziwój 118 Czartoryski Kazimierz Florian 190, 267 Czech Jakub 114 Czeladczyk Stanisław 113 Czermak Wiktor 136 Czerniecka-Haberko Anna 76 Częścik Łucja 23 Czopek-Kopciuch Barbara 60 Czubek Jan 142 Ćwiek Zbigniew 235
370 Indeks osób Dacka-Górzyńska Iwona 76, 180 Danigel Fryderyk 126 Danilovič' I. zob. Daniiowicz Ignacy Daniiowicz Ignacy 38, 49, 56, 75 Danuta Anna, księżna mazowiecka 36 Dąbski Stanisław 271 Dębiński Kasper 262 Długokęcki Wiesław 38, 44, 61 Długosz Jan 39 Długosz Józef 141 Długosz-Kurczabowa Krystyna 121 Dmowski Rafał 16 Dobiecki Tadeusz 83 Dobroński Adam 15 Dobrzyński Jakub 128 Dogieł Maciej 46 Domanowscy 95 Domanowski Adam 163, 164 Domanowski Fabian 163 Domanowski Jan 82 Domanowski Paweł 79, 82 Doroszewski Witold 248 Dovnar-ZapoTskij Mitrofan Victorovich 54 Dowojno Stanisław 105, 110 Dowojnowa z Radziwiłłów Petronela 77, 105 Dowojnowicz Andruszko 43 Dowojnowicz Iwaszko 43 Dubas-Urwanowicz Ewa 11,16,20, 85,142,143, 146, 147, 150, 152, 160, 170, 195, 304, 305 Dulski Jan 93, 94,104,146,153, 155, 204, 260 Dulski Krzysztof 93, 263 Dulski Marcin 93 Dulski Piotr 93 Dunin-Borkowski Jerzy 184, 267 Dunin-Kozicki Zygmunt 216 Dunin-Wąsowicz Mieczysław 184, 267 Durchardt Heinz 24 Dydyński Paweł 23, 169, 256, 257 Dziadulewicz Stanisław 107 Działyński Adam Tytus 49, 84 Dziatkowski Wojciech 261 Dzieduszycki Maurycy 288 Dzielniccy 94 DzięgielewskiJan 11, 16, 22, 23, 163, 164, 170, 256, 257, 286, 288, 290, 316 Eleonora Maria Habsburżanka, królowa Pol ski 190,276 Epinoux Estelle 117 Ernest Habsburg, arcyksiążę 301, 302 Ernest Zelazny, arcyksiążę 302 Esquirou de Parieu Félix 19, 20 Fasca Kalikst 262 Faszcza Paweł 113 Faszczowie 113 Ferenc Marek 187 Filipczak-Kocur Anna 17, 283 Fiomk Doroteusz 84 Firth Charles Harding 20 Flaga Jerzy 23 Floria Boris 24 Fogelweder Stanisław 126 Fredro
Andrzej Maksymilian 18, 180 Fryderyk August Wettin zob. August II Mocny, król Polski Gajko, namiestnik goniądzki 41 Gałecki Franciszek 217, 221 Gasztołd Jan (Iwaszko) 41 Gasztołd Olbracht Marcinowicz 51-54, 62, 64, 71-75, 81, 102, 106, 107, 130 Gasztołd Stanisław 75-77 Gasztołdowie 26, 46, 47, 59, 60, 68, 70, 75, 90, 93, 101, 105, 122, 311 Gąsior Ewa 23 Gąsiorowski Antoni 37, 52 Gąssowscy zob. Skwarkowie Gąssowscy Gąssowski Aleksander 192, 193,196, 254, 270 Gembicki Andrzej 241 Geresz Józef 16, 249 Giedymin, wielki książę litewski 36 Giedyminowicze, dynastia 36, 37 GierowskiJózefAndrzej 18,119, 219, 256, 304, 307, 310 Giza Pawel 126 Glinka Stanisław 115 Glińscy 311 Gliński Michał 51, 62-64 Gliszczyński Michał 18 Gloger Zygmunt 13, 26, 30, 45, 131, 133, 213 Gmurczyk-Wrońska Małgorzata 33 Gochna Michał 33, 177 Gołaszewski Łukasz 33, 40, 54, 127, 286 Gorbačevski Nikita 27 Goszczyński Artur 33
Indeks osób Gåtzmann Jutta 25 Górnicki Łukasz 12, 105, 143, 144, 153, 215, 228, 235, 262, 263, 306 Górnicki Stanisław 262 Górski Jakub 124, 220 Grabowski Ambroży 259 Grabowski Janusz 15 Grafemberk Walenty 132 Grajewscy 201 Grajewski Marcin 216, 255 Grajewski Piotr 139, 140, 260 Grajewski Stanisław 149, 255, 259 Grajnert Józef 13, 133 Grauert Wilhelm Henryk 19 Grodziski Stanisław 47, 121 Grot Jerzy 162 Grušą Aliaksandr Ivanavich 54 Gruševs’kij Mihajlo Sergijovič 119 Gruszecki Stefan 20, 304 Grygui Andrzej 129, 234 Grzybowski Stanisław 82, 300 Guzowski Piotr 170 Gwagnin Aleksander 135 Habsburgowie, dynastia 162, 260, 261 Halecki Oskar 13, 49, 83, 86 Harders Johann 296 Harders Wilhelm 296 Hartknoch Christoph 136 Hassencamp Robert 19 Hawryluk Jerzy 115, 118 Heidenstein Reinhold 18 Heigel Karl Theodor von 19 Helcel Antoni Zygmunt 238 Helena Moskiewska, królowa Polski 51, 52 Hendriks Frederick 19 Henryk III Walcz}', król Polski i Francji 141,149, 150-152, 162, 165, 217, 260, 301, 305, 315 Henryk, książę mazowiecki i bp płocki 37 Hińcza Aleksander 87, 217 Hirsch Ferdinand 266, 267, 269 Hirsch Theodor 60 Hołownia-Ostrożecki Jan 180 Hołówkowie 204 Horbaczewski Nikita 27—29 Hörmann Theresa 22 Horn Arvid 196 Horodyńscy 103 371 Horodzińscy 103 Hryniewiccy 102-104, 204 Hryniewicki Paweł Karol 185, 187, 259 Hubert Leopold 59 Hundert Zbigniew 16, 33, 108, 188, 189, 245 Hunt John M. 19 Huras Agnieszka 24, 213, 214, 219, 220, 222224, 227 Ijäs Miia 25, 258 Inderwick Frederick Andrew 20 Innocenty VII, papież 39 Irzykowicz Kasper 86, 217 Iwan IV Groźny, car 261 Iwan z Kurzeńca 93 Jabłonowscy
113 Jabłonowski Aleksander 13, 47, 51, 52, 58, 67—70, 75, 85, 90-92, 94-96, 98, 101-104,106-110, 115, 120, 128-130, 150, 232 Jabłonowski Nikodem 184 Jabłonowski Stanisław 250 Jadwiga Andegaweńska, królowa Polski 36 Jagiellonowie, dynastia 9, 88, 213, 299 Jagiełło zob. Władysław II Jagiełło Jakub z Kalinówki 119 Jałbrzyk Wyszyński Andrzej 82,149,151, 152, 156, 255, 259-261, 263 Jałbrzyk Wyszyński Benedykt 82 Jałbrzyk Wyszyński Fabian 82, 255, 285 Jałbrzyk Wyszyński Jan 82 Jałbrzyk Wyszyński Marcin 73, 78, 79, 82 Jałbrzyk Wyszyński Stanisław 80 Jałbrzykowie Wyszyńscy 81, 82, 201, 285 Jamiołka Tomasz 112 Jamiołkowie 112 Jamiołkowski Jerzy Antoni 33, 112 Jan I Olbracht, król Polski 213 Jan II Kazimierz Waza, król Polski 29, 171, 175,177,178,195, 218, 273, 274, 278, 284, 290, 296, 302, 307, 308, 314 Jan III Sobieski, król Polski 11, 27, 188-192, 198, 243, 244, 251, 269, 309, 313, 317 Janicki Ignacy 302 Janikowski Hipolit 261 Jankowski Aleksander 16 Janusz I Starszy, książę mazowiecki 36-38, 41, 43, 44, 46
372 Indeks osób Januszek-Sieradzka Agnieszka 76 Jarczykowa Mariola 166 Jarmolik Włodzimierz 14, 52, 53 Jarochowski Kazimierz 196 Jaruzelski Wacław 192-194, 196, 229, 231, 254, 270 Jasieński Józef 109, 126 Jasieński Wojciech 79, 81, 122, 123 Jasiński Kazimierz 37 Jaskanis Danuta 35, 42 Jaszczolt Tomasz 15, 27, 30, 33, 35-51, 53-55, 68, 71, 95, 126, 166, 217 Jaworowscy 295 Jaworski Rafał 149, 259 Jemialianczuk Uladzimir 51 Job (Hiob, Jop), budowniczy zob. Pretfus Job Jóźwiak Sławomir 37 Jundziłłowie 66 Juskowie 110 Kaczorowski Włodzimierz 18, 22, 23, 169, 170, 256, 257, 263-265, 271 Kadłubowski Andrzej 104 Kalinowska Anna 33 Kalinowski Emil 11, 16, 17, 21, 76, 82, 83, 88, 97, 105, 108, 111, 115, 116, 126, 128-131, 135,138,144,146-149,155,160,174,176, 177,184, 189, 190,192,193, 212, 214, 216, 217, 219-221, 224, 226, 228-232, 234, 236, 237, 240, 241, 245-248, 250, 253, 260, 273, 286, 288, 299-301, 304, 307, 308 Kalinowski Stanisław Samuel 192 Kalinowski Wit 224 Kamecka-Skrajna Mirosława 190 Kamieniecki Witold 18 Kamieński Jakub 47 Kamieński Jan 50 Kamieński, pisarz 250 Kamier Marcin 198 Kaniewska Irena 83, 154, 263 Kanigowski Kazimierz 244 Kapica Milewski Ignacy 26, 27, 30, 50, 169, 190, 192 Karol Ferdynand Waza, królewicz polski 171, 241, 248, 307 Karol I Stuart, król Anglii 20 Karol II Stuart, król Anglii 20 Karol X Gustaw, król Szwecji 177 Karp Josifowicz 94 Karp Józef 94, 179, 181, 182, 184, 186, 190, 222, 243, 244 Karp Sławomir 94 Karp Teodor Leon 189, 244 Karpiński Andrzej 33, 76, 180 Karpiowie 94, 201, 204, 302 Karski Krzysztof Franciszek (?) 270 Karttunen Kaarlo Iivari
19 Karwowscy 201 Karwowski Stanisław 193 Kasabula Tadeusz 63 Kasianov Georgiy 136 Kasperowicz Adam 39 Katarzyna Medycejska, królowa Francji 82 Kaufhold Martin 20 Kazanowski Adam 241, 249 Kazanowski Kazimierz 247 Kazimierski Józef 109 Kazimierz I Odnowiciel, książę 35 Kazimierz IV Jagiellończyk, król Polski 19, 41-43, 45, 48, 49, 62, 64, 213 Kempa Tomasz 21 Kętrzyński Wojciech 56, 58 Kiejstut, wielki książę litewski 36, 40 Kieniewicz Leszek 21, 145, 150 Kiersnowscy 121 Kietliński Marek 15 Kirk Marianne 20 Kisiel Adam 293 Kiszczyna z Radziwiłłów Anna 111, 119 Kiszka Jan 153 Kiszka Mikołaj 87, 92,138,141,145-148,150, 152-154, 156,157,195,197, 212, 217, 232, 233, 260, 288, 299, 305, 313, 316, 318 Kiszkowic 133 Klonder Andrzej 16 Kloza Jarosław 52, 71, 110, 111 Kluczycki Franciszek 189, 267, 297 Kłoczko Wojciech 51 Koálovič Mihail Osipovič 87 Kobyliński (Jabłonowski) Jan 47 Koc Wojciech Kazimierz 267 Kocięcki Marcin 81 Koehler Krzysztof 145 Kolankowski Ludwik 56 Kolberg Oskar 13 Koller Alexander 25
Indeks osób Kołodziej Robert 15, 17, 192 Kołodziejczyk Anna 53, 67 Komaszyński Michał 23 Komorowski Bronisław 22 Komorowski Florian 230 Kondeusz Wielki zob. Ludwik II de Bourbon Koniecpolski Aleksander 172 Koniecpolski Stanislaw 269 Konieczna Diana 18 Konopacki Józef 106 Konrad von Kyburg 38 Konstancja Habsburżanka, królowa Polski 263 Kopczyński Michał 23, 255-257 Kordel Jacek 33 Korolko Mirosław 21 Koryccy 94, 201, 202, 285 Korycka z Uchańskich Elżbieta 285 Korycki Hieronim 239, 240, 247, 248 Korycki Mikołaj 74, 75, 79, 81, 94, 286 Kosiński Adam 86, 87,141,145,146, 216, 217, 232, 233, 299, 313 Kosman Marceli 163 Kossak Stanisław 81 Kossakowski Bonifacy 222 Kossiorkowie (Kosiorkowie) 110 Kostewicz Janusz 52, 53 Kostro (Kostrowski) Melchior 124, 149, 163, 164, 255, 262 Kostro Krzysztof 180, 182, 185 Kostro Wojciech 220 Kostrowie 201, 317, 318 Kot Stanisław 117,118,120 Kotowski Adam 283 Kowalczyk-Heyman Elżbieta 38, 44, 56, 60, 61, 63 Kozak Ewelina 17, 171, 172, 178, 184 Kozik Luba 34 Kozyrski Robert 17 Krajewska Hanna 15, 42 Krakowowie vel Krokowscy 94, 114 Kramkowlanie 110 Krasicki Stanisław 149 Krasiński Władysław 302 Krasnodębski Samuel 270 Krassöwscy 81, 82, 95, 300 Krassowski (Krasowski) Jan (zw. Domine) 82, 300 Krassowski (Krasowski) Mroczek 72, 82 373 Krassowski Andrzej 82 Krassowski Jakub 226 Krassowski Krzysztof 82 Krawczak Tadeusz 16 Krebs Oskar 19 Kriegseisen Wojciech 10, 17, 78, 121, 137, 138140, 142-144,159,174,179, 227, 232, 252, 309 Kromer Marcin 136 Kryczyński Stanisław 106 Krynicki Bartłomiej Broszkowic 105 Kucharski Tomasz 24 Kuchowicz Zbigniew 76 Kucieński
Piotr 150 Kuczkiewicz-Fraś Agnieszka 143 Kuczyński Stefan Krzysztof 15 Kuczyński Walenty 191, 193, 194, 310 Kulecki Michał 30, 46, 160, 190 Kulesza Jan 229 Kulesza Marcin 47 Kulesza Paweł 104 Kulesza Piotr 111 Kulesza Stanisław 111 Kulesza Wojciech 220, 245 Kulesza z Kadłubowskich Dorota 104 Kuleszowie 95 Kulička Elżbieta 136 Kupisz Dariusz 246, 296 Kuras' Stanisław 61 Kurosz Stanislaw 167-170, 316 Kurzenieccy 93, 201 Kurzeniecki Gabriel 136, 192, 218, 244, 259, 269 Kurzeniecki Olbracht 254 Kurzeniecki Zygmunt 194, 258 Kutrzeba Stanisław 39, 239 Laszuk Anna 15, 67, 68, 91, 92, 94—97, 128, 180, 232, 313 Lazutka Stanislovas 72, 73 Lenart Mirosław 247 Lepszy Kazimierz 83, 155 Leszczyński Anatol 14, 92, 129, 130 Leszczyński Andrzej 172, 250 Leszczyński Rafał 33 Leśniowolski Adam 93 Leśniowolski Franciszek Jan 91, 171, 172, 246, 254
374 Indeks osób Leśniowolski Jan 93 Leśniowolski Marcin 93 Leśniowolski Prokop 93, 166, 167, 169-171, 197, 210, 218, 230, 245, 246, 254, 259, 263, 264, 318 Lewański Ryszard Kazimierz 117 Lewiccy 66, 94, 104, 201, 285, 317, 318 Lewicka z Poiyckich Anna 65, 92, 286 Lewicki Maciej 64, 81, 94, 286 Lewicki Stanisław 168, 172, 222, 244, 246 Lewicki Stefan 237 Leżeński Tomasz 286 Libiszowska 2.ofia 22 Liedke Marzena 117,170 Linde Samuel Bogumił 186, 291 Lipiński Wacław 237 Lis Maciej z Krajny 94 Litwin Henryk 17 Lityński Adam 17, 142, 283 Lubart Dymitr, książę litewski 36 Lûbavskij Matwiej Kuzmicz 63, 85 Lubicz-Łapiński Łukasz 113,129 Lubieniecki Andrzej 120 Lubieniecki Stanisław 120 Lubomirski Jan Tadeusz 36, 44 Lubomirski Jerzy Sebastian 176 Lubomirski Stanisław Herakliusz 270 Ludwik II de Bourbon (Kondeusz Wielki) 308 Ludwik Węgierski, król Węgier i Polski 142, 213 Lulewicz Henryk 16, 21, 51, 53, 65, 87, 119, 145, 229, 263, 299, 300, 302, 304 Luter Marcin 119 Lynch Michael 20 Laguna Arnolf Kazimierz 136 Łapa Łynka Stanisław 226 Latyszonek Oleg 15, 40 Łokniccy 201 Łoknicki Jan Faraur 223 Łoknicki Mikołaj Piotr 230 Lopaciński Hieronim 308 Łopatecki Karol 17, 21, 74, 83, 107, 174, 228, 229, 245 Łowmiański Henryk 17, 54, 75 Łoziński Władysław 214 Luba Piotr 70, 311 Łubieński Maciej 172, 174, 237-239, 250 Łubieński Stanisław 170 Łubowie 95 Łyczko Mikołaj 31, 135, 171, 179, 180, 182, 183, 185, 186, 205, 239 Łyczkowa z Obór Felicja 135 Łyczkowie 201, 317, 318 Maciuszko Janusz 21 Majewski Wiesław 170 Makarczycy 116 Makiłła Dariusz 21 Maksymilian II Habsburg, cesarz 261, 302 Maksymilian
III Habsburg, arcyksiążę 158, 262 Malczewska Mirosława 61 Malinovskii Ioanikii Aleksieevich 53 Malinowski Jan Michał 265 Malinowski Marcin 243 Maliszewski Kazimierz 140, 142 Maria Kazimiera d’Arquien, królowa Polski 276 Markiewicz Mariusz 21, 162, 193 Markowscy 201 Markowski Kazimierz 135, 185, 244 Markowski Krzysztof 162, 164 Markowski Mikołaj 154, 259 Maroszek Józef 14—16, 35-37, 40, 42—45, 47, 48, 52, 53, 60-64, 68, 69, 71, 72, 74, 76, 77, 79, 84, 91, 93-95, 98, 102, 106, 108-112, 127, 128, 130, 131, 133, 193, 228, 240 Matuszewski Maciej 81 Massalscy 92 Matesilani August 12, 113, 114 Matusak Piotr 16 Matys Tatarzyn, mieszczanin suraski 109 Mayer Eduard Edlen von 19 Mazanko Iwan 105 Mazur Karol 17, 101, 159, 211 McElligott Jason 20 Mecherzyński Karol 39 Melik-Basza 107 Mencel Tadeusz 308 Meysztowicz Aleksander 94 Miaskowski Łukasz 237 Miaskowski Wojciech 237 Michalak Dorota 15, 48, 54, 55, 65, 66, 74, Michał Korybut Wiśniowiecki, król Polski 11, 29, 188, 189, 191, 198, 218, 257, 266, 267, 274, 281, 309 Michał Zygmuntowicz, książę Rusi Czarnej 102 Michał, namiestnik bielski 41
Indeks osób Miecław 35 Mieńscy 81, 82, 95 Mieńska z Sieheniów Anna 109 Mieński Abraham 110 Mieński Adam 164, 220, 230 Mieński Hieronim 110, 263 Mieński Jakub 81 Mieński Jan 73, 77, 78, 81 Mieński Marcin 81, 110 Mieński Mikołaj 79, 81 Mieński Wincenty 81, 109 Mierzwa Edward 308 Mieszko II, król Polski 35 Mikita, starosta 39, 40, 62 Mikołaj (zw. Miń) z Rogowa 102 Mikołajczyk Marian 14 Miller Ilja 237 Mincer Franciszek 20 Mironowicz Antoni 237 Misiewicz Jan 184 Młożewski Jerzy 151 Mniszchowie 92 Mokrzecccy 109, 180, 181, 204 Mokrzecka z Sieheniów Marusza 109 Mokrzecki Apollo 248 Mokrzecki Krzysztof 179, 180-183, 190, 191, 266, 314 Mokrzecki Piotr 180 Mokrzecki Siemion 109, 180 Mokrzecki Stanisław Jan 191 Moniuszko Adam 214, 220 Mortaza Sulima 107 Mortaza Szczęsny 107 Mortuzyczowie 107 Mościcki Jan 296 Możejko Beata 43, 47 Mroczek Mikołaj 47 Mróz Lech 132 Muir Edward W. 19 Myszkowski Piotr 149 Nagielski Mirosław 91, 155, 180, 188, 229, 266-268, 275 Nalţcz-Malachowski Piotr 110 Narbutt Mikołaj 144 Narzymski, kasztelan warszawski 136 Naworski Zbigniew 18, 304 Nieciecki Melchior (Malcher) 146,149, 260, 288 375 Niemcewicz Julian Ursyn 259 Niemiera Aleksander 247, 248 Niemiera Stanisław 166, 171, 172, 230, 236 Nieprzeski Andrzej 74 Niesiecki Kasper 53, 81, 136, 286 Niewiarowscy 107, 201 Niewiarowski Felicjan 244 Niewiarowski Walenty 65, 255 Nisbet Bain Robert 19 Niwiński Marcin 226 Noailles Emmanuel Henri de 19, 147, 300, 301 Nowak Przemysław 41 Nowicki Tomasz 76 Obiecjan (Obiecan) z Kolak 96 Obolenskij MichailAndreevič 56 Oborski Marcin 194 Ochmann-Staniszewska Stefania 266
Ochmański Jerzy 37, 38, 41, 117 Ohryzko Jozafat 72 Olechnowiczowie 86 Olgierd, wielki książę litewski 36 Olszewski Benedykt 178—187, 266 Olszowski Andrzej 243, 309 Opacki Samuel Franciszek 184-187, 191, 192, 259, 267, 269, 285 Opaliński Edward 20—22, 33, 124, 142, 145, 157, 169, 305 Opaliński Łukasz 117 Orchard G. Edward 20 Orsetti Mikołaj 244 Orsetti, rodzina 295 Orzechowski Paweł 120 Orzechowski Stanisław 118 Orzelski Świętosław 18, 149, 151, 152, 154, 254, 260, 261, 276, 302 Ositka Łukasz 105 Oskierko Samuel 229 Ossoliński Jerzy 172, 250, 293, 307 Ossoliński Zbigniew 162 Ottomeyer Hans 25 Owieczkowie 110 Owsiany Adam 123, 124 Owsiany Tomasz 79, 81, 110, 123, 144, 212, 255 Pac Mikołaj 144 Pac Mikołaj Stefan 186
376 Indeks osób Pacowie 92, 186 Panecki Tomasz 33 Paner Anna 38 Paprocki Bartosz 81 Paradowski Przemysław 210 Parys Szczęsny Zygmunt 91, 135 Parysowie 91 Pasek Jan Chryzostom 134, 187 Paweł Warda z Kobylina 47 Paweł z Wyszonek 47 Pawiński Adolf 130 Pažyra Stanisław 136 Pazyrzyna Helena 136 Perthées Karol de 48, 57, 58, 61, 66 Piastowie, dynastia 35, 38 Pieczkowicz Marcin 105 Piekarski Jan 212 Pieńkowska Anna 22, 157, 262, 305, 306 Pietkiewicz Krzysztof 52 Piętko (Piotr Rączko Strocewicz), namiestnik bielski 41 Pietkowscy 94 Pietkowski Adam 94 Pietkowski Baltazar 72, 73, 94 Pietkowski Piotr (I) 94, 95 Pietkowski Piotr (II) 184 Pietkowski Tomasz 164 Pietraszewski Andrzej 244 Pietrzyk-Reeves Dorota 142, 143 Piotr z Goniądza 119 Piotr z Gumowa 41 Piotr z Poznania (Poznanita) 126 Piotrowski Jan 126 Piszczatowska Marta 76, 93, 235 Piaskowski Franciszek 283 Plewczyński Marek 75, 234 Płaza Stanislaw 17, 20, 307 Ptosiński Jacek 177, 229, 231 Pociecha Władysław 47, 51, 53, 54, 56, 57, 71, 73, 74 Pokora Piotr 41 Pokropek Marian 121 Pokropek Wojciech 121 Poletyłowie 103, 104 Polkowski Ignacy 153 Popławska Dorota 110 Porycka z Uchańskich Barbara 286 Potoccy 308 Potocki Mikołaj 279 Praetorius Matthaeus 136 Prażmowski Mikołaj 178, 186, 188 Pretfhs Job 295 Pretfhs Samuel 295 Pretor z Brześci 38, 40, 45 Pretor z Korczewa zob. Pretor z Brześci Probilo Olechno 204, 255, 330 Probiłowie 204 Prochaska Antoni 39 Proszeński, poddany Matesilaniego 113 Proszeński, szlachcic 110 Przeździecki Aleksander 39 Przyboś Adam 192 Przyboś Kazimierz 23, 187, 266 Przyłuski Jakub 118 Ptaszycki Stanisław
(Ptaśickij Stanislav L.) 54 Pure Jerzy 41 Pusiłowicz Mikołaj 105 Puskarzowie (Puszkarze) 110 Puszkarz Szymon 111 Rachuba Andrzej 51, 78, 84, 85 Rączko Jerzy 50, 71-74, 94 Raczkowicz Jan 64 Raczkowie 94 Raczkówna Benigna 261 Radaman Andrej 18, 78 Radgowski Stanisław 81 Radoch Marek 36-41, 43 Radziejowski Hieronim 247, 248 Radziejowski Michał 193, 244, 271, 276, 303 Radziszewska Julia 136 Radziszewski Stanisław 222 Radziwiłł Bogusław 91, 171, 172, 177—179, 182-184,186, 188, 201, 204, 231, 242, 243, 254, 266, 274, 289, 308, 309, 313 Radziwiłł Jan Mikołajewicz, kasztelan trocki 76 Radziwiłł Jan Mikołajewicz, podczaszy litewski, 57, 72, 75, 109 Radziwiłł Jan, krajczy litewski 76 Radziwiłł Jan, starosta żmudzki 76 Radziwiłł Janusz 171,177,281 Radziwiłł Krzysztof „Piorun” 91, 108 Radziwiłł Krzysztof II 165-171, 245, 264, 279, 289, 314, 316 Radziwiłł Michał Kazimierz 150, 277 Radziwiłł Mikołaj 47, 51—54, 62-64, 70-72,121
Indeks osób Radziwiłł Mikołaj, biskup żmudzki 72 Radziwiłł Stanisław, dzierżawca uszpolski 72 Radziwiłłowa z Sakowiczów Elżbieta 72 Radziwiłłowie 12, 31, 47, 57, 59, 60, 62-64, 68, 70-72, 77, 80, 90, 91, 93, 95, 101, 104֊ 107,109,110,120,122,165,177, 186, 289, 308, 311, 312 Radziwiłłówna Ludwika Karolina 91 Rafał (Rączko) z Puczyc 94 Rait Robert Sangster 20 Rakowski Jan 245 Rakowski Kasper 230 Ramakus Gloria 19 Reder Jerzy 88, 155 Reimann Eduard 19 Rembiszewska Dorota Krystyna 15, 42 Rhode Gotthold 24 Rhode Maria 22, 24, 199, 218, 304, 305, 307, 309 Rogowscy 102 Rolnik Dariusz 21 Romaniuk Przemysław P. 51 Romaniuk Zbigniew 14, 91, 121, 221 Rosner Anna 78 Roşu Felicia 25 Rotemberg Piotr 132 Roversi Monaco Fabio 117 Rozemberg Wojciech Piotrowicz 132 Rusiniak Łukasz 23, 184, 200, 256, 257, 326 Russocki Stanisław 96, 97 Rutkowski Henryk 44 Rybak Paweł 20, 21, 151 Rykaczewski Erazm 41,51,52,71 Rymut Kazimierz 60 Ryngałła, księżniczka litewska 37 Rytel Andrzej 94, 164 Rytel Balcer (Baltazar) 255 Rytel Jan 263 Rytel Piotr Herkules 263 Rytel Tomasz 164 Rytelowie 94 Rżąca, szlachcic 113 Rządkowski Kazimierz 250, 251 Rzyszczewski Leon 62 Sadłocha Niżeński Kasper 126 Sajkowski Alojzy 117 Sakowicz Olechno 43, 67 377 Sakowski Konstanty 240 Sandius Christopherus 120, 164 Sanguszko Andrzej 132 Sanguszko Roman 65 Sanguszkowa z Chodkiewiczów Aleksandra 65 Sanguszkowie 92 Sapieha Andrzej Jerzy Sapieha Benedykt Paweł 196, 270 Sapieha Bohdan 87, 91, 262 Sapieha Franciszek Stefan 185 Sapieha Iwan (Jan) Semenowicz 52, 53, 75 Sapieha Iwan Bohdanowicz 75 Sapieha Kazimierz Mikołaj Sapieha Michał 91
Sapieha Mikołaj 87, 167, 210, 218, 230 Sapieha Paweł Iwanowicz 53, 91, 119 Sapiehowie 12, 90, 92,104,109,132,194, 204, Sapieżanka Anna 91 Sapieżyna Anna 283 Sarbiewski Stanisław 268 Sawiccy 217 Sawicka, starościanka 217 Sawicki Jakub 61 Sawicki Maciej 145, 152, 153, 217, 260 Sawicki Wojciech 216, 217 Seefried Elke 22 Semâmuk Genadz' 84 Semkowicz Władysław 39, 40, 68 Serczyk Władysław Andrzej 248 Sesma Muñoz José Angel 19 Sękowski Mikołaj 81 SidorowiczJan 38 Siedlecki Jan 14, 16, 26, 70, 81, 95, 134, 155, 161, 167-169, 171,172, 177,179-184,186, 192, 193, 207, 210, 221, 229, 245, 246, 265֊ 268, 270, 274 Sieheniewicz (Sieheń) Siemion 109 Sieheniewicz Fiedor Iwanowicz 109 Sieheniewicz Iwan 109 Sieheniewiczowie (Siehenie)-Studziwodzińscy 109 Sieheń Jan 109 Sieheń Pafnucy 109 Sieklucki Mateusz 148 Sieklucki Wojciech 158, 255, 259, 262, 263 Siemieński Józef 21 Siemowit IV, książę mazowiecki 37, 38 Sieniawska z Radziwiłłów Elżbieta 91
378 Indeks osób Sieniawski Emil 18 Sieniawski Hieronim 91, 104, 212 Sienkiewicz Henryk 12 Sienkiewicz Witold 77 Sierba Michał 41, 91, 235 Siwicki Piotr 76 Skaszewscy 124, 165, 201 Skaszewski Karol 191 Skaszewski Mikołaj 31, 134, 136, 155, 171, 175,179,182,183,185-193, 205,222,229, 236-244, 246, 254, 265-269, 283, 289, 290, 296, 298, 308, 314 Skaszewski Stanisław 230 Skiwscy 201 Skiwski Adam Jan 135 Skiwski Jan 180, 183 Skolimowski Władysław 269 Skowron Ryszard 20 Skrzypietz Aleksandra 23, 24, 309 Skwarczyński Paweł 22 Skwarek Gąssowski Jan 71 Skwarek Gąssowski Stanisław 80 Skwarkowie Gąssowscy 95 Slimiem Neringa 73 Sławogórscy 94 Sławski Jan 47, 62, 71, 72 Sławski Jan młodszy 63 Sławski Stanisław 63 Słuccy 91 Słupecki Stanisław 261 Smith David L. 20 Smoleński Władysław 13, 23, 84 Smoleński, porucznik 250 Snarski Stanisław 104 Sobczak Jacek 16, 105 Sobieski Jakub 263, 264, 289 Sobieski Jan zob. Jan III Sobieski, król Polski Sobieski Wacław 149 Sobociński Władysław 21 Sobolewscy 201 Sobolewski Paweł 185 Sochań Robert 145 Socyn Faust 120 Sokołowscy 98, 112, 113 Sokołowska Jolanta 308 Sokołowski August 157 Sokół (Sokołowski) Filip 255 Sokół Marta 40, 45 Solikowski Jan Dymitr 18, 117 Solov'’ev Sergei Mikhailovich 20 SondeiJanusz 121, 122 Soszyński Jacek 26, 46, 50 Spasowicz Włodzimierz 18 Spieralski Zdzisław 150, 157 Spirydonau Michail Fiodorowicz 54 Sprogis Iwan 27-29 Stamirowski Jan 250 Stanisław (zw. Ostasz) z Rogowa 102 Stanisław z Czapli 50 Stanisław z Knoryd 104 Stanisław z Piekut 112 Starczenko Natalia 24, 214 Starnawska Maria 39 Staronow Bohdan 114 Staszewski Jacek 23,
57 Stebelski Adam 23 Stefan Batory, król Polski 22, 65, 88, 104, 105, 110,138,153-156, 160,161, 165, 223, 224, 249, 258, 261, 302, 305, 315 Stelągowski, porucznik 250 Stojanowski Józef 74 Strehlke Ernst 60 Strękowski, porucznik 250 Stryjkowski Maciej 136 Studniarek Arkadiusz 60, 108 Sucheni-Grabowska Anna 17,20, 79, 83,139,260 Suchodolski Jan 242 Sulkowska-Kuraś Irena 61 Supruniuk Anna 63 Sutkowski Tomasz 244 Syrokomla Władysław 18 Szádeczky Lajos 19, 261 Szczawińscy 91-93, 124, 201 Szczawiński Aleksander 295 Szczawiński Franciszek 135 Szczawiński Paweł, kasztelan brzeziński 92, 167, 210, 218, 230 Szczawiński Paweł, kasztelan łęczycki 92 Szczawiński Tomasz 239, 248, 307 Szczotka Stanisław 163 Szepietowski Marcjan 239 Szot Adam 50, 62, 63 Szpakowski Demian 104 Szulc Dominik 44, 65 Szum Ernest 16, 210 Szumkowscy 109, 124, 204
Indeks osób Szumkowska Olonia (Apolonia?) Szumkowski Hrehor 109 Szumkowski Michajło 109 Szybkowski Sobiesław 38, 39, 44, 46 Szymański Józef 110 Szymański Mikołaj 145 Sladkowski Wiesław 155 Śliwiński Błażej 38 Śliwiński Józef 37, 39, 60, 131 Swidrygiełło, wielki książę litewski 39, 41 Święcicki Jędrzej 136 Święcki Paweł 112 Swięcki Tomasz 13 Swięcki Wojciech 112 Świnoleski Andrzej 210 Tabutowicz Rączko 45 Tarczyński Marek 22 Tarnowski Stanisław 134 Tarusza Stanisław 230 Taszycki Witold 106 Tazbir Janusz 117, 120, 134, 187, 214 Tedwin (yon Teodwen) Jan Kazimierz 266, 267, 303 Ternes Jerzy 17 Tęczyńscy 91, 104 Tęgowski Jan 15, 39, 53, 73, 201 Ther Philipp 136 Toeppen Max 60 Topolski Jerzy 106 Torres Giovanni de 237 Tračevskij Aleksandr Semenowi 19 Trastamara, dynastia 19 Trawicka Zofia 17 Trojanowski Jan 264 Trojanowski Stanisław 234 Trojden I, książę mazowiecki 36 Tryzna Hrehory 87 Turobojski Achacy 239, 240, 247, 248 Turowski Kazimierz 254, 265 Turowski Kazimierz Józef 81 Turski Wincenty 300 Tworek Stanisław 308 Tworkowscy 105 Tworkowski Jan 105 Tyczka Maciej 110, 125 Tyczkowie-Żochowscy 110 379 Tyszkiewicz Iwan 120 Tyszkiewicz Wasyl 87, 144 Tyszkowski Kazimierz 67, 117 Uchańscy 285 Uchański Jakub 152, 285 Udrzycki Jakub 149 Uhrowiecki Mikołaj 151 Ujma Magdalena 17, 151, 304, 305, 308-310 Umski Seweryn 81, 94 Uruszczak Wacław 49 Urwanowicz Jerzy 11, 16, 21, 32, 33, 92, 120, 147, 160, 170, 177, 190, 193, 301 Vajtovič M.A. 54 Valikonytè Irena 72, 73 Votkan Mikola 34 Wachslager Georg 196 Wacław z Mejszagoly 73 Wahanowscy 104 Walewski Antoni 18 Warszycki Stanisław 241 Wasilewski
Tadeusz 16, 17, 77, 107, 136, 180 Wazowie, dynastia 22, 164, 273 Weber Wolfgang EJ. 22 Wessel Wojciech 241 Węgorzewski Juliusz 301 Wężyk Jan 166 Wierzbicki Leszek A. 11, 24,184,185,187-189, 191, 243, 259 Wierzbicki Paweł 235 Wierzbowski Stanisław 72, 73, 81 Wierzbowski Teodor 18, 68, 261 Wiesiołowscy 66, 92, 236 Wiesiołowski Krzysztof 92, 93, 218, 230 Wiesiołowski Piotr 92, 93, 235, 302 Wijuk Kojalowicz Wojciech 239 Wilczewscy 94 Wilkanowscy 91 Wilkiewicz-Wawrzyńczykowa Alina 50, 53, 58, 59, 65, 66 Wimmer Jan 249 Winter Eduard 24 Wisław z Piórkowa 47 Wisner Henryk 18,23,165 Wiszowata Agnieszka 120 Wiszowata-Walczak Katarzyna 21
380 Indeks osób Wiszowaty Abraham 120 Wiszowaty Andrzej 120 Wiszowaty Marcjan 164, 204, 207, 289 Wiszowaty Piotr 47 Wiszowaty Stanisław 120 Wiśniewski Jerzy 14, 44, 45, 51, 57, 58, 61-64, 71, 74, 101, 104, 106-109, 113 Wiśniewski Krzysztof 24, 170, 172 Wiśniowieccy 299, 309 Wiśniowiecka Katarzyna zob. Chodkiewiczowa z Wiśniowieckich Katarzyna Wiśniowiecki Dymitr 277 Wiśniowiecki Jeremi 250, 293, 307 Witold, wielki książę litewski 36-41, 44, 45, 48, 56, 106 Witusik Adam Andrzej 23, 293, 307 Władysław I Łokietek, król Polski 36 Władysław II Jagiełło, król Polski 36, 37, 39, 41 Władysław III Warneńczyk, król Polski 19, 41, 42 Władysław IV Waza, król Polski 16,165, 169, 171,172, 210, 218, 220, 236, 237, 246, 253, 263, 265, 275, 278, 286, 293, 307 Włodarczyk Jerzy 17 Włodarski Aleksander 81 Włodek Ignacy 135 Włoszek Mikołaj 255 Włoszek Stanisław Zachariaszewicz 95 Włoszkowie 94, 104 Wnorowski Jakub 110 Wodyński Andrzej 264 Wodyński Jan 163 Wodyński Marek 264 Wojciech z Faszcz 113 Wojciechowicz Łukasz 132 Wojciechowski Tadeusz 18 Wojno Jan 283 Wojno Piotr 239, 241 Wojnowie 201 Wojsławski Mikołaj 136 Wojtyska Henryk Damian 22, 305 Wolański Filip 21, 24 WolffAdam 42,68 Woliński Janusz 23 Wolski Mikołaj 58 Wołłowicz Ostali 119, 153 Wołłowiczowie 92 Wójcik Zbigniew 23 Wróbel Marta 50 Wróbel Wiesław 40, 45, 62, 92—94 Wyczański Andrzej 125 Wyrobisz Andrzej 14 Wyrozębski Jan Władysław 270 Wyrozumski Jerzy 14 Wysocki Jan (zw. Turczyn) 107 Wyszkowscy 47, 204 Wyszkowski Baltazar 120, 164 Wyszkowski Krzysztof 120 Wyszkowski Olbracht 239, 240, 254 Wyszkowski Stanisław 164 Wyszkowski Wojciech
144, 209, 255, 261 Wyszkowski Zygmunt 180 Wyszyńscy 95, 98 Wyszyńscy Jałbrzykowie zob. Jałbrzykowie Wyszyńscy Wyszyński Stanisław 185, 187, 259 Yakowenko Natalia 136 Zabłocki, zw. Mazurem 116 Zabłudowski Gabriel, święty 131 Zabrzeziński Jan Janowicz 72 Zakrzewski Andrzej В. 11, 18, 40, 54, 78, 107 Zakrzewski Wincenty 18 Zaleski Jan 277, 295 Zaleski Wacław 267 Zalewska Ewa 245 Załęskijan 255 Zalįski Stanislaw 287 Załuski Andrzej Chryzostom 136 Zamoyski Jan 93, 149-151, 153, 158, 235, 262, 299, 306 Zamoyski Tomasz 93 Zborowscy 306 Zborowski Stanisław 112 Zebrzydowski Mikołaj 16 Zeillerus Martinus 136 Ziątkowski Leszek 24 Zickafoose Virginia P. 25 Zieleniewski Jerzy 74 Zielepucha Paweł 80, 122 Zielińska Teresa 90 Zieliński Grzegorz 261 Zieliński Ryszard 22, 305 Ziober Aleksandra 22, 24 Złotkowski Piotr 104
Indeks osób Zwierzykowski Michał 15, 17, 309, 310 Zyburt Grzegorz 110 Zyburt Jurek 110 Zyburt Stańko 110 Zyburtowiczowie 110 Zyburtowscy 110 Zygmunt I Stary, król Polski 11, 43, 49-53, 56, 58, 59, 70, 72, 73, 75, 77, 94,103,109, 311 Zygmunt II August, król Polski 11, 31, 43, 59, 72, 74-80, 83, 84, 86, 89, 95, 103-106, 110,122, 130,138, 142-144,150, 159, 161, 165, 234, 256, 258, 295, 298, 300, 311, 313 Zygmunt III Waza, król Polski 11, 29, 105, 131, 158,162,165, 204, 220, 235, 245, 258, 263, 278, 279, 286 381 Zygmunt Kiejstutowicz, wielki książę litewski 41, 48, 56, 102 Zygmunt z Faszcz 113 Źrobekjan 164 Żelscy 124 Żelski Jan Kazimierz 269, 270, 283 Żelski Krzysztof 31, 171, 179-183, 185-192, 205, 222, 241, 243, 254, 259, 265-270, 283, 289, 296, 314 Żojdź Karol 33, 177, 245 Żółkiewski Mikołaj 147 Żółkiewski Stanisław 147 Żyburtowie 110 \ / |
| adam_txt |
Spis treści Wstęp. 9 Rozdział I: Kształtowanie się ziemi bielskiej w XV-XVI w.35 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. Przynależność polityczna ziem przyszłego Podlasia do połowy XV w. . . Osadnictwo szlacheckie i prawo polskie na Podlasiu do początku XVI w. Utworzenie województwa podlaskiego, jego podział administracyjny i granice (1513-1520-1566-1569). Ziemia bielska. Granice i podział administracyjny (XVI-XVII w.). . 1.4.1. Granica z Prusami. 1.4.2. Granica z Mazowszem. 1.4.3. Granica z Wielkim Księstwem Litewskim. 1.4.4. Granica wewnętrzna (z ziemiami drohicką i mielnicką) oraz podział na powiaty. Ziemia bielska przed włączeniem do Korony i pierwszym bezkrólewiem (1513-1569/1572). 1.5.1. Wobec Radziwiłłów i Gasztołdów (1513-1542). 1.5.2. Czasy Zygmunta Augusta (1543/1544-1572). 35 43 49 55 55 58 60 67 70 70 76 Rozdział II: Szlachta ziemi bielskiej ֊
charakterystyka. 90 ILI. Struktura społeczno-majątkowa.90 II. 1.1. Rody możnowładcze, magnackie i senatorskie. 90 II. 1.2. Szlachta bogata i średnia. 93 II.1.3. Rody gniazdowe drobnej szlachty. 95 11.2. Grupy na pograniczu stanu szlacheckiego. 101 11.2.1. Bojarzy.101 11.2.2. Ziemianie zależni.105 11.2.3. Tatarzy.105 11.2.4. „Mieszczanin szlachcicem” - adopcje herbowe, uzurpacje . 109 11.2.5. Szlachta bmkowa, schłopiała i gołota.111 11.3. Czynniki integrujące i dezintegrujące.113 II.3.1. Podziały „swój-obcy”. 114
6 Spis treści 11.3.2. Podziały fakcyjne i polityczne, konflikty.124 11.3.3. Solidarność szlachecka. 125 11.4. Stosunki międzystanowe.126 11.4.1. Duchowieństwo. 126 11.4.2. Mieszczanie. 127 11.4.3. Chłopi.128 11.4.4. Żydzi.129 11.4.5. Cyganie.132 11.5. Wizerunek szlachty ziemi bielskiej.133 Rozdział III: Samorząd szlachecki w ziemi bielskiej podczas bezkrólewi w XYI-XVII wieku. 137 IILI. Uwagi wstępne.137 III. 1.1. Zagadnienie obywatelskości i podmiotowości szlachty.137 III. 1.2. Komunikacja i obieg informacji.140 III.1.3. Konfederacja a samorząd szlachecki.
142 111.2. Sejmiki partykularne i wojewódzkie.143 111.2.1. Pierwsze bezkrólewie (1572-1574). 143 111.2.2. Drugie bezkrólewie (1574-1576). 149 111.2.3. Trzecie bezkrólewie (1586-1587). 156 111.2.4. Czwarte bezkrólewie (1632-1633). 162 111.2.5. Piąte bezkrólewie (1648-1649). 171 111.2.6. Szóste bezkrólewie (1668-1669). 176 111.2.7. Siódme bezkrólewie (1673-1676). 188 111.2.8. Ósme bezkrólewie (1696—1697). 192 111.3. Szlacheccy aktywiści ziemi bielskiej czasu bezkrólewi. 196 111.4. Frekwencja i uczestnicy sejmików ziemi bielskiej czasu bezkrólewi. . . . 206 Rozdział IV: Bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne ziemi bielskiej podczas bezkrólewi w XVI-XVII wieku.213 IV. 1. Wymiar sprawiedliwości .213 IV.1.1. Sądownictwo nadzwyczajne - sądy kapturowe. 213 IV. 1.2. Sądownictwo zwyczajne.227 IV.2.
Obronność.227 IV.2.1. Pospolite ruszenie. 228 IV.2.2. Roty powiatowe.246 IV.2.3. Piechota wybraniecka (łanowa).249 Rozdział V: Szlachta bielska wobec Rzeczypospolitej podczas bezkrólewi do końca XVII wieku.253 VI. Udział w zjazdach czasu bezkrólewi. 253 V.I.I. Konwokacje i inne senatorsko-szlacheckie zjazdy ponadlokalne . 253 V.I.2. Elekcje i elektorowie. 255
Spis treści 7 V.1.3. V. 1.4. V.2. V.3. V.4. V.5. Koronacje. 258 Aktywność Bielszczan na zjazdach i sejmach podczas bezkrólewi. 259 Postulaty i poglądy szlachty bielskiej. 271 V.2.I. Rzeczpospolita i jej ustrój.271 V.2.2. Polityka zagraniczna.278 V.2.3. Wojsko, obronność i skarbowość państwa. 279 V.2.4. Zagadnienia ekonomiczne.284 V.2.5. Zagadnienia religijne i społeczne .285 V.2.6. Problem kozacki. 292 Sprawy wewnętrzne ziemi bielskiej i Podlasia. 294 V.3.I. Przywilej podlaski. 294 V.3.2. Inne sprawy lokalne i petita. 295 Ziemia bielska a inne części Rzeczypospobtej. 298 V.4.I. Ziemie koronne. 298 V.4.2. Wielkie Księstwo Litewskie. 299 V.4.3. Inflanty i ziemie lenne
Rzeczypospolitej.303 Ziemia bielska i Podlasie podczas bezkrólewi na tle innych województw. 303 Zakończenie. 311 The Nobility of the Bielsk Land towards Interregna in the Sixteenth and Seventeenth Centuries. Summary.319 Aneksy. 321 Bibliografia. 335 Spis zestawień. 364 Spis wykresów.365 Wykaz skrótów.366 Indeks osób.368
The Nobility of the Bielsk Land towards Interregna in the Sixteenth and Seventeenth Centuries Summary The book discusses the situation and activities of the Podlachian nobility from the Bielsk Land during the interregnum throughout the 16th and 17th centuries. Chapter one presents the history of the creation of the land of Bielsk and the colonisation of its territory until the 15th-16th centuries, which gave it the character of a frontier area. Podlasie was a borderland between Poland (Masovia), Lithuania, Prussia (the Teutonic Order) and Rus (Belarus, Volyn). The next part of this chapter describes the efforts of the local nobility to obtain rights and privileges such as those enjoyed by the Polish nobility, the development of local sejmik and judicial self-government until the incorporation of Podlasie into the Polish Crown and the death of King Sigismund August. Chapter two is focused on the studied group — the nobles of Bielsk Land. It discusses the structure of nobility as an estate, its composition and socio-economic diversity — from rich magnate houses to numerous families of the petty nobility, it also characterises other specific groups aspiring to the status of nobility, like boyars and Tatars. Furthermore, the chapter describes the dividing and uniting factors, such as language, culture, ethnicity, religion, political factions, and, on the other hand, the solidarity of nobles. Some space is devoted to the relations of the nobility with other social estates and the image of the Bielsk Land or Podlasie region within the Polish-Lithuanian Commonwealth. Chapters
three and four are devoted to the description and analysis of the organisation, functioning and forms of actions of the nobility of the Bielsk region during the interregnum in the 16th and 17th centuries. After the introductory remarks, particular and regional assemblies with the participation of envoys of the Bielsk Land are discussed. Based on the selected criteria, a list of activists of the interregnum was compiled. Next, an attempt was made at comprehensive characteristics of them. With the use of the available sources, the signatures on the regional sejmik resolutions were established together with the estimated data on the attendance. The next chapter discusses the judiciary during the interregnum and its transformation, as well as the issues of security and defence, with particular emphasis on the role of the nobility in the form of the mass levy pospolite ruszenie), and other military formations. Chapter five shows the Bielsk Land nobility in a broader context, going beyond local and particular problems. The participation of the Bielsk nobility and their representatives in supra-local and nationwide conventions and their activity in this field is examined. The opinions of the Bielsk nobility about the problems of the state and society in the face of the interregnum and the necessity
320 Summary of choosing a new ruler are established are described based on preserved acts of the regional sejmik, primarily instructions. At the same time, the attitude of the Bielsk nobility towards other parts of the Commonwealth, especially of the closest neighbours, is taken into account. There are also described here the local issues, which were raised by the Bielsk nobility deputies on the forum of conventions (zjazdy) and Sejm. The interregnum was a period when the old-Polish nobility self-government had the greatest room for manoeuvre. The study of Bielsk Land attitude in the interregna of the 16th and 17th centuries, due to their repetitiveness and “uniqueness” at the same time, brought interesting results, the more useful that we still do not have a monograph of the Brańsk sejmik. The nobi lity of Bielsk Land knew their place in the line, gave way to the “upper” voivodships, usually striving for consensus in the whole country and not trying to force their particular interests. With great determination, however, they backed up the interests of the local community and defended their rights, especially the “Podlasie’s incorporation privilege” of 1569. Very rarely during the interregnum, they spoke about foreign policy. More often, however, they were inte rested in the person of the king, in the shape of the court, and its maintenance. Much space is devoted to defence and the army, as well as to the matters of the treasury. Despite the numerical superiority of the small, poor noble families, the tone to political action was given by the wealthier. The Bielsk Land
nobility was a very heterogeneous group, its leaders were, above all, middle-class officials, Roman Catholics of Polish origin. Although they often belonged to the clientele of wealthy families, their importance among the noblemen of the Bielsk Land did not depend solely on the patron, but on their own merits. They did not forget the needs of their ‘electors’ and took care of providing them with the opportunity to participate in the election of the king, at least through their representatives. While esta blishing an extraordinary judiciary during the interregnum, the attention was paid to the fact that court fees should not be harmfhl to ‘poor people’. The efficiency of the local leadership elite in dealing with taking over responsibility for the community grew with each subsequent interregnum. One can see the gradual ‘ingrown’ of Podlasie into the political system of the Polish Crown and the development of political culture among the local nobility. However, the decline of Polish-Lithuanian Commonwealth political system, starting from the second half of the 17th century, affected also the Bielsk Land and its nobility, including dependence on the magnates and conflicts between factions which resulted even in the breaking up of the local sejmik.
Bibliografia Źródła rękopiśmienne Archiwum Giówne Akt Dawnych (AGAD) Archiwum Publiczne Potockich (APP) nr 33 Archiwum Warszawskie Radziwiłłów (AR) dz. II, nr 9, 18, 86, 104, 468, 1043, 1067, 1087, 1554, 2228, 3350 dz. IV, nr 801 dz. V, nr 1525, 1527, 1533, 1534, 8080, 9020, 10816/111, 10864, 14430, 18961 dz. IX, nr 13 Archiwum Skarbu Koronnego (ASK) dz. I, nr 47 dz. LVI, Kil Archiwum Zamoyskich (AZ) nr 3081 Metryka Koronna (MK) nr 119 Metryka Litewska (ML) nr 202, 203, 207, 209, 211, 216 Tzw. Metryka Litewska (Tzw. ML) IV B, nr 7 Zbiór Ignacego Kapicy Milewskiego (Kapicjana) nr 2, 10, 18, 35, 41 Zbiór dokumentów papierowych nr 3202 Zbiór dokumentów pergaminowych nr 7486, 7550, 7562, 7563, 7564, 7566, 7685 Księgi grodzie brańskie z lat 1557—1692 nr 2, 5, 6, 9, 30, 31, 44, 52 Księgi grodzkie drohickie z lat 1473-1606 seria II, nr 1, 5, 8, 13 Księgi grodzkie mielnickie z lat 1562-1590 nr 1, 5
336 Bibliografia Księgi grodzkie warszawskie, dekrety z 1587 r. nr 8 Księgi ziemskie drohickie z lat 1530-1631 nr 15 Księgi ziemskie i grodzkie warszawskie z lat 1575-1576 nr 89 Nabytki niedokumentowe, Oddział I, nr 199 Archiwum Narodowe w Krakowie (AN Kraków) Archiwum Sanguszków ze Sławuty teka 552, nr 13 Castrensia Cracoviensia Relationes (Księgi grodzkie krakowskie relacji) z 1576 r. nr 3 Zbiór Zygmunta Glogera nr 15,16,17,18, 20, 31, 32, 48, 53, 55, 56, 375, 623 Archiwum Państwowe w Białymstoku (AP Białystok) Księga grodzka brańska 1640-1641 Archiwum parafii Płonka Kościelna Akta dotyczące Cudownego Obrazu Wniebowzięcia NMP w Płonce, t. 1-2 Biblioteka XX. Czartoryskich w Krakowie (B. Czart.) nr 77, 164, 1099, 3487 Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu (B. Racz.) nr 51 Biblioteka Ossolińskich we Wrocławiu (B. Ossol.) nr 247ЛІ, 352/11 Biblioteka Jagiellońska w Krakowie (BJ) nr 114 Biblioteka Narodowa w Warszawie (BN) nr 3085, 9133 Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego (BUW) nr 44, 352, 354, 357 Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie (CDIAU Lwów) fond 812, op. 1, որ 11 Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy w Kijowie (CDIAU Kijów) fond 966, op. 2, որ 9
Bibliografia 337 Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. Wasyla Stefanyka (LNNBU) fond 5, op. 1, nr 4278/ІП Narodowe Archiwum Historyczne Białorusi w Mińsku (NIAB) fond 1706, Księgi grodzkie bielskie z lat 1549-1588 op. 1, nr 2, 4, 11, 13 fond 1708, Księgi grodzkie brańskie z lat 1541-1698 op. 1, nr 1,2, 3, 4, 5, 6, 8, 9,10, 11,13,14,18, 20,27, 30, 34, 36, 37, 39, 44, 45, 50, 63, 69, 70, 71, 81, 84, 86, 91, 93, 111, 114, 141, 160, 163, 165, 202, 204 fond 1715, Księgi grodzkie drohickie z lat 1568-1632 op. 1, nr 84, 132 fond 1744, Księgi ziemskie suraskie z lat 1544—1610 op. 1, nr 1, 2, 3, 5, 6, 9, 18 fond 1759, Księgi ziemskie drohickie z lat 1558-1559 op. 2, nr 28 Rosyjskie Państwowe Archiwum Akt Dawnych w Moskwie (RGADA) f. 389, op. 1, nr 23 Mapy Karte von Surascher Kreise gefertigt im Monathe Januarius 1804 vom Camerconducteur Łapiński, skala 1:140 000. Archiwum Główne Akt Dawnych Warszawa, Zbiór kartograficzny, sygn. AG 125-21 Karte des westlichen Russlands, 1:100 000, b. m., b. d. [1915], M30 Bielsk Krieges Karte der Provinz Neu-Ostpreussen, 1:33 300, b. m., 1795-1800, w: Staatsbibliothek zu Berlin, Q_17030, sect. XXXVI; sect. ХСІІ K. de Perthées, Mapa szczególna województwa podlaskiego zrządzona z innych wielu map miej scowych, tak dawniej, jak i świeżo odrysowanych, tudzież gościńcowych i niewątpliwych wia domości, wszystko według reguł geograficznych i obserwacyi astronomicznych, rkps, b. m., 1795, w: AGAD, Zbiór kartograficzny Stanisława Augusta, AK 98. Mapa Brańska w XVI֊XVII w., 1989, oprać. Z. Romaniuk, w: J. Siedlecki, Brańsk, s. nlb. Mapy geoportalu:
http://mapy.geoportal.gov.pl/imap/ Topograficzna Karta Królestwa Polskiego, 1:126 000, b. m. w. 1839, kol. VI, sek. IV; kol. VI, sek. VI Herbarze Boniecki A., Herbarz polski, t. 1-16, [ułożyli A. Boniecki, A. Reiski], Warszawa 1899-1913 Boniecki A., Poczet rodów w Wielkiem Księstwie Litewskiem w XVi XVI wieku, Warszawa 1887 Dziadulewicz S., Herbarz rodzin tatarskich w Polsce, Wilno 1929 Herbarz Ignacego Карку Milewskiego (dopełnienie Niesieckiego), wyd. Z. Gloger, Kraków 1870 Nałęcz-Małachowski R, Zbiór nazwisk szlachty z opisem herbów własnych familiom zostającym w Królestwie Polskim i Wielkim Księstwie Litewskim, Lublin 1805 Niesiecki K., Herbarz polski, t. 1-10, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1846 Paprocki B., Herby rycerstwa polskiego, wyd. K.J. Turowski, Kraków 1858
338 Bibliografia Umski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 1—15, [współpr. A.A. Kosiński, A. Włodarski], Warszawa 1904—1931 Żychliński T., Zlota księga szlachty polskiej, t. 1-31, Poznań 1879-1908 Starodruki Hartknoch Ch., De Republica Polonica libri duo, Jcnac 1687 Obwieszczenie do poparcia wolnej elekcyjej Roku Pańskiego tysiącznego sześćsetnego dziewięćdzie siątego siódmego, [b.m.w.] 1697 [Opaliński Ł.], Polonia defensa contra Joanjnem] Barclaium, ubi, occasione ista, de Regno Genteque Polona multa narrantur, hactenus litterìs non tradita, Dantisci 1648 [Orzechowski S.], Stanislai Orichovii gente Roxolani, natione vero Poloni, fidei catholicae confessio, Cracoviae [1561] [Orzechowski SĄ, Ad Equités Polonos Stanislai Orichovii Rütbeni oratio, w: Leges seu Statuta ас privilegia Regni Polonìae omnia, wyd. J. Przyluski, Cracoviae 1553 Praetorius M., Orbis Gothicus, [Oliwa] 1688 Suffragia woiewodztw у ziem koronnych, у W. X. Litewskiego, zgodnie na naiasnieyssego Władislawa Zygmunta obranego króla polskiego, wielkiego xiążęcia litewskiego, ruskiego, pruskiego, mazowieckiego, zmudzkiego, inflantckiego, etc. y szwedskiego, gotskiego, wandalskiego, etc. dzie dzicznego króla dane, miedzy Warssawą a Wolą, Dnia 8. Listopada, roku 1632, Kraków 1633 Włodek L, O naukach wyzwolonych, Rzym 1780 [Załuski A. Ch.], Epistolarum historico-familiarum, t. 3, Bmnsbergae 1711 Zeillerus M., Änderte Beschreibung deß Königreichs Polen, und Grosshertzogthums Litamn, Ulm 1657 Inne źródła drukowane Acta Tomiciana, t. 14, wyd. W. Pociecha, Poznań 1952 Acts and ordinances of the Interregnum,
1642—1660, t. 1—3, wyd. C.H. Firth, R.S. Rait, London 1911 Akta poselskie i korrespondencye Franciszka Krasińskiego 1558—1576, oprać. I. Janicki, wyd. W. Kra siński, Kraków 1872 Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego, t. 1, cz. 1, Poznań 1957 Akta sejmikowe województwa krakowskiego, t. 4, wyd. A. Przyboś, Wrocław 1963 Akta unii Polski z Litwą, wyd. S. Kutrzeba, W. Semkowicz, Kraków 1931 Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego, 1.1: Okresy bezkrólewi (1572—1576,1586— 1587, 1632, 1648, 1696-1697, 1706-1709, 1733-1735, 1763-1764), oprać. H. Lulewicz, Warszawa 2006 Akty izdavaemye Vilenskoû Arheograficeskuû Kommissieû, է. 3, Viľna 1870 Album studiosorum Universitatis Cracoviensis, t. 2-3, wyd. A. Chmiel, Cracoviae 1892-1904 Archiwum Jana Zamoyskiego, kanclerza i hetmana wielkiego koronnego, [dalej: AJZ] t. 1, 15531579, wyd. W. Sobieski, Warszawa 1904 Archiwum XX. Sanguszków w Siawucie, t. 7, (Dyplomataryusz gałęzi Niesuchojeżskiej, t. 2), Lwów 1910 Arheografićeskij sborník dokumentov otnosãsihsâ k istorii severo-zapadnoj Rusi, t. 1, Viľna 1867
Bibliografia 339 Akty izdavaemye Vilenskoû Kommissieû dlâ razbora drevnih aktov, է. 31: Akty o litovskih tatarah, Viľna 1906; է. 33: Akty otnosåsieså k istorii Zapadno-russkoj cerkvi, Viľna 1908. Choisnin J., O elekcji Henryka Walezjusza na króla polskiego pamiętniki, tłum. W. Turski, Wilno 1818 Codex epistolaris Vitoldi Magni Ducis Lithuaniae 1376—1430 [dalej: CEV], wyd. A. Prochaska, Kraków 1882 Daniłowicz L, Skarbiec diplomatovi papiezkich, cesarskich, królewskich, książęcych: uchwał narodowych, postanowień różnych władz i urzędów, posługujących do krytycznego wyjaśnienia dziejów Litwy, Rusi Litewskiej i ościennych im krajów, 1.1-2, wyd. J. Sidorowicz, Wilno 1860—1862. Diariusz sejmu elekcyjnego 1648 roku, oprać. J. Dąbrowski, Kraków 2013 Diariusz sejmu konwokacyjnego 1668 roku, oprać. K. Przyboś, Kraków 2009 Diariusz sejmu koronacyjnego 1669 roku, oprać. K. Przyboś, M. Ferenc, Kraków 2004, Diariusze sejmu koronacyjnego Zygmunta III Wazy 1587/1588 roku, oprać. I. Kaniewska, Kra ków 2016 Die littauischen Wegeberichte, wyd. T. Hirsch, w: Scriptores Rerum Prussicarum, t. 2, nr 62, wyd. T. Hirsch, M. Toeppen, E. Strehlke, Leipzig 1863, s. 691-692 Długosz J., Dzielą wszystkie, t. V, wyd. A. Przezdziecki, Dziejów polskich ksiąg dwanaście, t. IV, dum. K. Mecherzyński, Kraków 1869 Dnevnik” lûblinskago sejma 1569 goda: soedìneme Vetikaga Knážestva Litovskago s” Korolestvom” Poľskim”, wyd. M.O. Koálovič, Sankt Peterburg 1869 Dokumenty Moskovskago Arhiva Ministerstva Usticíi, t. 1, wyd. M.V. Dovnar-Zapol'skij, Mo skva 1897 Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju metneńskiego z
1422 roku, wyd. P. Nowak і Р. Pokora, Poznań 2004 Dwa diariusze sejmów warszawskich w r. 1674 odprawionych, wyd. F. Kluczycki, Kraków 1881 Dyjaryjusze sejmowe r. 1587: sejmy konwokacyjny i elekcyjny, wyd. A. Sokołowski (Scriptores Rerum Polonicarum [dalej: SRP], t. 11), Kraków 1887 Dzienniki sejmów walnych koronnych za panowania Zygmunta Augusta króla polskiego W. X. Li tewskiego 1555 i 1558 r. w Piotrkowie złożonych, wyd. J.T. Lubomirski, Kraków 1869 Hektorowie królów Władysława IV, Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stron ników Augusta III, wyd. J. Dunin-Borkowski, M. Dunin-Wąsowicz, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie”, t. 1, 1908-1909 Elektorów poczet, którzy niegdyś glosowali na elektów Jana Kazimierza roku 1648, Jana III. roku 16 74, Augusta II. roku 1697, i Stanisława Augusta roku 1764, najjaśniejszych Królów Polskich, Wielkich Książąt Litewskich, i.t.d., wyd. O. Pietruski, Lwów 1845 Fredro A.M., Dzieje narodu polskiego pod Henrykiem Walezyuszem królem polskim a potem francuzkim, przeł. i oprać. W. Syrokomla, Petersburg 1855 Górnicki Ł., Droga do zupełnej wolności Rozmowa o elekcji, wolności, prawie i obyczajach polskich, oprać. D. Pietrzyk-Reeves, A. Kuczkiewicz-Fraś, Kraków 2011 Górnicki Ł., Dzieje w Koronie Polskiej, oprać. H. Barycz, Wrocław 2003 Heidenstein R., Dzieje Polski od śmierci Zygmunta Augusta do roku 1594: ksiąg XII, tłum. M. Gliszczyński, oprać. J. Byliński, W. Kaczorowski, Opole 2015 Introduction à l’histoire et à la civilisation de l’Irlande: L’Irlande par les textes et documents/ Intro duction to Irish History
and Civilization: Texts and Documents on Ireland, oprać. E. Epinoux, Limoges 2007
340 Bibliografia Inventarium omnium et ńngulorum privilegiorum, litterarum, diplomatům, scripturarum et monumentorum quaecunque in Archivo Regni in arce Cracoviensi continentur, wyd. E. Rykaczewski, Lutetiae Parisiorum [Paryż ] 1862 Inwentarz starostwa knyszyńskiego (1561), w: Materiały do dziejów rolnictwa w Polsce w XVI i XVII wieku, oprać. W. Chomętowski, Warszawa 1876, s. 241-299 Iura Masoviae terrestria, t. 1, wyd. J. Sawicki, Warszawa 1972 Jakuba Michałowskiego, wojskiego lubelskiego a później kasztelana bieckiego Księga pamiętnicza, wyd. A.Z. Helcel, Kraków 1864 Knigaposoľskaâ Metriki Velikago Knäžestva Litovskago, soderžasaa v' sebédiolomatüeskíâ snošeníâ Litvy v 'gosudarstvovaníe korolâ Sigizmundą Avgusta, t. 1 (s' 1545po 1572 god'), wyd. M. Obolenskij, I. Danilovič', Moskva 1845 Kodeks dyplomatyczny Księstwa Mazowieckiego, wyd. J.T. Lubomirski, Warszawa 1863 Kromer M., Polonia sive de situ, populis, moribus, magistratibus, et Republica regni Polonici libri duo 1578, wyd. W. Czermak, Kraków 1901 Kronika za Zygmunta Augusta w Knyszynie zmarłego roku 1572 i inne dokumenty polityczne z czasów pierwszego bezkrólewia, vol. 1: Od lipea 1572 do marca 1573, wstęp i oprać. K. Koehler, Kraków 2016 Księcia Krzysztofa Radziwiłła hetmana polnego Wielkiego Księstwa Litewskiego Sprawy wojenne i polityczne 1621—1632, Paryż 1859 Kuczyński W, Pamiętnik 1668-1737, oprać. J. Maroszek et al, Białystok 1999 Lauda sejmików ziemi dobrzyńskiej, wyd. F. Kluczycki, Kraków 1887 Liber Cancellariae Stanislai Ciołek: ein Formelbuch der polnischen Königskanzlei aus der Zeit der Husitischen
Bewegung, wyd. J. Caro, t. 1, Wien 1875 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511—1518). Užrašymų knyga 9, wyd. K. Pietkiewicz, Vilnius 2003 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 11 (1518—1523). įrašų knyga 11, wyd. A. Duboms, Vilnius 1997 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 12 (1522—1529). Užrašymų knyga 12, wyd. D. Antanavičius, A. Ba bulis, Vilnius 2001 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 51 (1566—1574). Užrašymų knyga 51, wyd. A. Babulis, R. Ragau skienė, A. Ragauskas, Vilnius 2000 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 224 (1522—1530). Teismų bylų knyga 4, wyd. S. Lazutka, I. Valikonytė [et ai.], Vilnius 1997 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 227 (1533—1535): Teismų bylų knyga 8, wyd. S. Lazutka, I. Vabkonytė, N. Šlimienė, Vilnius 1999 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 523 (1528). Viešųjų reikalų knyga 1, wyd. A. Babulis, A. Duboms, Vilnius 2006 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 530 (1566—1572). Viešųjų reikalų knyga 8, wyd. D. Baronas, L. Jo vaiša, Vilnius 1999 Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 531 (1567—1569). Viešųjų reikalų knyga 9, wyd. L. Anužytė, A. Bab ulis, Vilnius 2001 Limites Regni Poloniae et Magni Ducatus Litvániáé ex originalibus et exemplis authenticis descripti et in lucern editi, wyd. M. Dogiel, Vilnae 1758 Lubieniecki A., Poloneutychia, Warszawa 1982 Lubieniecki S., Historia reformationis Polonicae, oprać. H. Barycz, Varsoviae 1971 Lustracja województwa podlaskiego 1602 roku, wyd. M. Sierba, Warszawa 2017 Lustracje województwa podlaskiego, 1570 i 1576, wyd. J. Topolski, J. Wiśniewski, Wrocław- Warszawa 1959
Bibliografia 341 Maťricularum Regni Poloniae Summaria, wyd. T. Wierzbowski, cz. 4, t. 2: Acta vicecancellariorum 1507-1535, Varsoviae 1912 Mazowieckie zapiski herbowe z XV і XVI wieku, wyd. A. Wolff, Kraków 1937 Najstarszy opis Mazowsza Jędrzeja Święcickiego, wyd. i oprać. S. Pažyra, tłum. H. Pazyrzyna, Warszawa 1974 Nowego Kodeksu dyplomatycznego Mazowsza, cz. 3: dokumenty z lat 1356—1381, wyd. I. Suł- kowska-Kuraś, S. Kuraś, Warszawa 2000 Ograniczenie sądowe dóbr grodzieńskich i bielskich, wyd. i tłum. L. Rzyszczewski, „Athenaeum”, t. 1, Wilno 1842, s. 65-91 Opaliński Ł., Obrona Polski, tłum. i oprać. K. Tyszkowski, Lwów 1921 Opisanie rukopisnago otdeleniâ Vilenskoj Publičnoj Biblioteki, vyp. 3, Viľna 1898 Orzelski S., Bezkrólewia ksiąg ośmioro czyli Dzieje Polski od zgonu Zygmunta Augusta r. 1572 aż do r. 1576, tłum. i oprać. W. Spasowicz, t. 1-3, Petersburg-Mohylew 1856 Pamiętniki historyczne, wyd. L. Hubert, t. 1, Warszawa 1861 Pasek J.Ch., Pamiętniki, przedm. J. Tazbir, oprać. W. Czapliński, Warszawa 2009 Perapts vojska VâUkaga knâstva Litoūskaga 1528 goda, wyd. A. I. Grušą, M. F. Spirydonaü, M. A. Vajtovič, Metryka Vâltkaga Knâstva Litoūskaga. Kniga 523. Kníga publíčnyh spraü 1, Minsk 2003 Piscovaâ kniga grodnenskoj èkonimii s”pribavleriiâmi, cz. 2, Viľna 1882 Pisma do wieku i spraw Jana Sobieskiego, wyd. F. Kluczycki, t. 1, cz. 2, Kraków 1881 Pisma polityczne z czasów pierwszego bezkrólewia, wyd. J. Czubek, Kraków 1906 Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, Lwów 1857 Polskie przypadki Henryka Wolfa z Zurychu. Dziennik podróży z lat 1570—1578, oprać. L. Kie
niewicz, tłum. R. Sochań, M. Szymański, Warszawa 1996 Polskie ustawy i artykuły wojskowe od XV do XVIII wieku, oprać. S. Kutrzeba, Kraków 1937 Pomniki prawa litewskiego z XVI wieku, cz. 1, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1900 Prawa iprzywileje miasta i dóbr ziemskich Zabłudów XV—ХѴШ w., oprać. J. Maroszek, Białystok 1994 Radziwiłł B., Autobiografa, oprać. T. Wasilewski, Warszawa 1979 Recessus comitiorum convocations a. 1668, wyd. F. Hirsch, „Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins”, H. 25,1889, s. 31-45 Recessus comitiorum convocationis a. 1674, wyd. F. Hirsch, „Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins”, H. 43, 1901, s. 26—56 Recessus comitiorum electionis a. 1669, wyd. F. Hirsch, „Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins”, H. 25, 1889, s. 46-93 Recessus comitiorum electionis a. 1674, wyd. F. Hirsch, „Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins”, H. 43, 1901, s. 57-96 Rejestr pomiarowy miasta Suraża z roku 1562, wyd. J. Kazimierski, „Teki Archiwalne”, t. 2, Warszawa 1954, s. 138-191 Relacja o Iwanie Tvszkowicu, wyd. S. Kot, w: „Reformacja w Polsce”, R. 9-10, 1937-1939, nr 33-40, s. 464-469 Reviziâ pus i perehodov zvérinyh v byvšem Velikom Knâzestvë Litovskom, Viľna 1867 Russkaâ Istorweskâ Biblioteka, t. 20: Litovskaâ Metrika, t. 1, Peterburg 1903; t. 30: Litovskaă Metrika, od. 1-2, cz. 3, t. 1, Urev' 1914; , t. 33, Litovskaă Metrika, od. 1, cz. 3, Knigi Publíčnyh del. Perepisi Litovskogo vojska, wyd. S.L. Ptašickij, Petrograd 1915 Sandrus Ch., Bibliotheca anti-trinitariorum sive catalogus scrìptorum, et succincta narratio de vita eorum
auctorum, Freistadii 1684
342 Bibliografia Sborník materialov otnosâsihsâ k istorii panov-rady Velikago Knâzestva Litovskago, wyd. J. Ma- linovskij, Tomsk 1901 Sobieski J., Diariusz sejmu koronacyjnego w Krakowie w 1633 roku, oprać. W. Kaczorowski, Opole 2008 Solikowski J.D., Krótkipamiętnik rzeczypolskich od zgonu Zygmunta Augusta, zmarłego w Knyszynie 1572 r. w miesiącu lipcu, do r. 1590, tlum. i oprać. W. Syrokomla, Petersburg-Mohylew 1855 Sprawy wojenne króla Stefana Batorego: dyjaryjusze, relacyje, listy i akta z lat 1576—1586, oprać. I. Polkowski, Kraków 1887 Starożytności historyczne polskie, wyd. A. Grabowski, t. 1, Kraków 1840 Stryjkowski M., O początkach, wywodach, dzielnościach, sprawach rycerskich i domowych sławnego narodu litewskiego, żemojdzkiego i ruskiego, oprać. J. Radziszewska, Warszawa 1978 Swięcki T., Opis starożytnej Polski, t. 1, Warszawa 1816 Uchańsciana czyli Zbiór dokumentów wyjaśniających życie i działalnośćJakóba Uchańskiego arcybi skupa gnieźnieńskiego, legata urodzonego, Królestwa Polskiego Prymasa i Pierwszego Księcia, +1581, wyd. T. Wierzbowski, t. 2, Warszawa 1885 Volumina constitutionum, t. 1: 1493—1549, vol. 1: 1493—1526, wyd. I. Dwornicka, S. Grodzi ski, W. Uruszczak, Warszawa 1997; t. 2: 1550—1609, vol. 1: 1550-1585, 2005; vol. 2: 1587-1609, wyd. S. Grodziski, 2008; t. 3: 1611-1640, vol. 1: 1611-1626, wyd. S. Gro dziski, A. Karabowicz, M. Kwiecień, 2010; vol. 2: 1627—1640, 2013; t. 4:1641—1668, vol. 1: 1641—1658, wyd. S. Grodziski, M. Kwiecień, K. Fokt, 2015; vol. 2: 1659-1668, 2017 Volumina legum, t. 1, 4, 5, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1859—1860 Zbiór
pamiętników do dziejów polskich, wyd. WS. de Broel-Plater, t. 1, Warszawa 1858 Zbiór pamiętników historycznych o dawnej Polszczę, 1.1, wyd. J.U. Niemcewicz, J.N. Bobrowicz, Lipsk 1838 Zbiór praw litewskich od roku 1389 do roku 1529, tudzież rozprawy sejmowe o tychże prawach od roku 1544 do roku 1563, wyd. A.T. Działyński, Poznań 1841 Zrzodlopisma do dziejów unii Korony Polskiej i W.X. Litewskiego, cl. 2—3, wyd. A.T. Działyński, Poznań 1856 Zerela do istorii Ukraini vidaê Arheografična Komisia Naukovogo tovarištva imeni Ševčenka, 1.16, Lviv 1924 Encyklopedie, słowniki Długosz-Kurczabowa K., Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2005 Gloger Z., Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. 1-4, Warszawa 1900—1903 Linde S.B., Słownik języka polskiego, t. 2, Lwów 1855 Posłowie ziemscy koronni: 1493-1600, red. I. Kaniewska, Warszawa 2013 Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, wersja elektroniczna: http://sjp.pwn.pl/ doroszewski/szanek [dostęp: 19.04.2018] Słownik staropolski, t. 11, z. 5, red. S. Urbańczyk, Kraków 1999 Sondei J., Słownik lacińsko-polski dla prawników i historyków, Kraków 2006 Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV—XVIII wieku. Spisy, oprać. H. Lulewicz, A. Rachuba, {Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej, t. 11), Kórnik 1994 Urzędnicy podlascy XIV—XVIII wieku. Spisy, red. E. Dubas-Urwanowicz i in., Kórnik 1994 Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, t. 1 {woj. wileńskie XIV-XVIII wiek), oprać. H. Lulewicz, A. Rachuba, P.P. Romaniuk, U. Jemialianczuk, A. Macuk, Warszawa 2004
Bibliografia 343 Opracowania Abramski A., Sąd kapturowy generalny. Z dziejów wymiaru sprawiedliwości podczas bezkrólewi w Rzeczypospolitej w XVII i XVIII wieku, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji”, t. 23, 1987, s. 201-224 Abramski A., Huras A., Sądy kapturowe (1572—1764). Studium z dziejów sądownictwa i prawa sądowego podczas bezkrólewi w Rzeczypospolitej szlacheckiej, Sosnowiec 2010 Alexandrowicz S., Gospodarcze, prawne i etniczne osobliwości sieci miejskiej ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI—XVIII wieku, w: Miasto i kultura ludowa w dziejach Białorusi, Litwy, Polski i Ukrainy, red. J. Wyrozumski, Kraków 1996, s. 61-89 Alexandrowicz S., Mapy majątkowe północnego Podlasia z XVI w., „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, t. 14, 1966, z. 2, s. 279-305 Alexandrowicz S., Powstanie i rozwój miast województwa podlaskiego (XV w. — Ipołowa XVII w.), „Acta Baltico-Slavica”, t. 1,1964, s. 137-156 Alexandrowicz S., Powstanie sieci miejskiej Podlasia na tle wczesnych procesów urbanizacyjnych w Wielkim Księstwie Litewskim, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, t. 28, 1980, nr 3, s. 413-428 Alexandrowicz S., Ruska świadomość narodowa w średniowieczu, w: Państwo, naród\ stany w świa domości wieków średnich. Pamięci Benedykta Zientary 1929—1983, Warszawa 1990, s. 111—129 Almquist H., Den politiska krisen och konungvalet i Polen 1587-1589, Goeteborg 1916 Althoen D., JAatione Polonus” and the ,Naród Szlachecki". Two Myths of National Identity and Noble Solidarity, „Zeitschriftfür Ostmitteleuropa-Forschung , t. 52, 2003, որ 4, s. 475—508
Althoen D., “That Noble Quest: From True Nobility to Enlightened Society in the PolishLithuanian Commonwealth, 1550—1830”, voi. 1, [praca doktorska] 2001 Atlas gwar wschodnioslowiańskich Białostocczyzny, t. 1, red. S. Glinka et al., Warszawa 1980 Augustyniak U., Historia Polski 1572-1795, Warszawa 2008 Augustyniak U., Podlaska klientela Krzysztofa II Radziwiłła, w: Drobna szlachta podlaska w XVI-XIX wieku. Materiały sympozjum w Holnach Mejera (26—27 maja 1989 roku), red. S.K. Kuczyński, Białystok 1991, s. 87-111 Augustyniak U., Dwór i klientela Krzysztofa II Radziwiłła, Warszawa 1994 Augustynowicz C., Die Kandidaten und Interessen des Hauses Habsburg in Polen Litauen wahrend des Zweites Interregnums 1574—1576, Wien 2001 Babik Z., Onomastyczne nieporozumienia, „Onomastica”, t. 46, 2001, s. 63—76 Backvis C., L’origine de la diete „viritirn pour ľelection du roi en Pologne, „Extrait de Annuaire de l’Institut de Philologie et d’Histoire Orientale et Slave”, t. 20, 1973, s. 45-128 Bagińska E., Działalność religijna Radziwiłłów birżańskich w dobrach podlaskich w XVII wieku, „Studia Podlaskie, t. 12, 2002, s. 205-228 Bagińska E., Patronat Radziwiłłów birżańskich na Podlasiu w XVII w., „Białostocczyzna”, 1994, nr 4, s. 18-28 Bagińska E., Rekrutacja klienteli radziwiłłowskiej na Podlasiu w XVII, „Białostocczyzna”, 1998, nr 1 (49), s. 3-14 Bagińska E., Szlachta podlaska w kręgu Radziwiłłów birżańskich, „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska”, t. 9, Białystok 1995, s. 30-40 Bajer P.P., Scots in the Polish-Lithuanian Commonwealth, 16th to 18th Centuries: The Formation and Disappearance of an
Ethnic Group, Leiden-Boston 2012 Balzer O., Skartabelat w ustroju szlachectwa polskiego, Kraków 1911
344 Bibliografia Baranowski LT, Z dziejówfeudalizmu na Podlasiu: rajgrodzko-goniądzkie „państwo” Radziwiłłów w pierwszej połowie XVI wieku, „Przegląd Historyczny”, t. 4, 1907, s. 62-74, 158-169 Baranowski I.T., Podlasie w przededniu Unii Lubelskiej. Trzy studya z dziejów społeczno-ekono micznych, „Przegląd Historyczny, t. 7, 1908, s. 48-74, 183-203, 299-321 Baranowski I.T., Sprawa szlachty poddańczej w starostwie tykocińskiem: z powodu artykułu Խ. Zyg munta Dunin-Kozickiego, „Przegląd Historyczny”, t. 13, 1911, z. 2, s. 248-254 Bardach J., O przekładach ruskich polskich statutów ziemskich XIV i początku XV wieku. Na mar ginesie nowej edycji przekładu z rękopisu nowogrodzkiego, „Studia Zródłoznawcze. Commentationes”, R. 7, 1962, s. s. 77-98 Barwiński M., Podlasie jako pogranicze narodowościowo-wyznaniowe, Łódź 2004 Barwiński M., Podlasie jako region pogranicza, „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”, t. 3, 2014, s. 281-306 Bazylow L., Starania Stefana Batorego o koronę polską, Wrocław 1948 Bazylow L., Siedmiogród a Polska, 1576—1613, Warszawa 1967 Beydilli K., Die polnischen Königswahlen und Interregnen von 1572 und 1576 im Lichte osmanischer Archivalien. Ein Beitrag zur Geschichte der osmanischen Machtpolitik, München 1976 Białuński G., Uwagi o migracjach ludności między Rzeczypospolitą a Prusami Krzyżackimi i Ksią żęcymi (XV-XVIII w.), w: Między Zachodem a Wschodem: studia z dziejów Rzeczypospolitej w epoce nowożytnej, red. J. Staszewski et al., Toruń 2002, s. 235—249 Biaudet H., Les origines de la candidature de Sigismond Vasa au trone de Pologne en 1587,
Hel sinki 1911; Bizardière de la M., Bezkrólewie po Janie III. Sobieskim, Wilno 1853 Bobiatyński К., Rola wojska w życiu publicznym w Wielkim Księstwie Litewskim w okresie tzw. hegemonii pacowskiej (1666—1682), w: Społeczeństwo staropolskie. Seria nowa, t. 4: Społeczeństwo a wojsko, red. I. Dacka-Górzyńska, A. Karpiński, M. Nagielski, Warszawa 2015, s. 167-187 Bogucka Μ.,Αηηα Jagiellonka, Wrocław 2009 Borawski R, Tatarzy-kozacy w Wielkim Księstwie Litewskim, „Acta Baltico-Slavica”, t. 23, 1996, s. 203-223 Budka W, Kto podpisał konfederację warszawską 1573 r.?, „Reformacja w Polsce”, t. 1, 1921, nr 4, s. 314-319 Bues A., Der Elektionssejm von 1697, w: Heiliges Römisches Reich Deutscher Nation 962—1806. Altes Reich und neue Staaten 1495-1806, red. H. Ottomeyer, J. Götzmann et al., Berlin 2006, t. 2, s. 114-116 Bues A., Die habsburgische Kandidaturfür den polnischen Thron während des Ersten Interregnums in Polen 1572-1573 [„Dissertationen der Universität Wien”, t. 163], Wien 1984 Bues A., Die päpstliche Politik gegenüber Polen-Litauen zur Zeit der ersten Interregna, w: Ku rie und Politik. Stand und Perspektiven der Nuntiaturberichtsforschung, red. A. Kol ler, „Bibliothek des Deutschen Historischen Instituts in Rom”, t. 87, Tübingen 1998, s. 116-136 Bues A., Polityka papieska wobec pierwszego bezkrólewia w Polsce, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 41, 1997, s. 131-141 Bues A., Stosunki Habsburgów z Polską i ich starania o polski tron w latach 1572-1573, „Kwar talnik Historyczny”, R. 102, 1995, z. 2, s. 3-14 Burkietowicz A., Sejmik sieradzki w latach 1669—1717, Sieradz
2009 Butkiewicz M., Dobra szlacheckie w powiecie tykocińskim, Lublin 1998
Bibliografia 345 Byliński J., Kaczorowski W., Król, Wielmożni i Jaśnie Oświeceni a gmin szlachecki w XVI i na po czątku XVII wieku, w: Wobec Króla i Rzeczpospolitej. Magnateria w ХѴІ-ХѴШ wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Kraków 2012, s. 13-98 Bystroń J.S., Przysłowia polskie, Warszawa 1933 Caro J., Das Interregnum Polens im Jahre 1587 und die Parteikämpfe der Häuser Zborowski und Zamoyski nach Quellen bearbeitet, Gotha 1861 Chmielewska M., Sejm elekcyjny Michała Korybuta Wiśniowieckiego 1669 roku, Warszawa 2006 Choińska-Mika J., Między społeczeństwem szlacheckim a władzą, Warszawa 2002 Choińska-Mika J., Sejmiki koronne w XVI-XVH wieku. Problemy badawcze, w: Praktyka życia publicznego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVI-XVIII wieku, red. U. Augustyniak, A.B. Zakrzewski, Warszawa 2010, s. 13-24 Choińska-Mika J., Sejmiki mazowieckie w dobie Wazów, Warszawa 1998 Cromwell and the Interregnum: The Essential Readings, red. D.L. Smith, Malden 2003 Cynarski S., Zygmunt August, Wroelaw-Warszawa 2004 Czapliński W., Długosz J., Zycie codzienne magnaterii polskiej w XVII wieku, Warszawa 1976 Czerniecka-Haberko A., Historia znajomości Barbary Radziwiłłówny i Zygmunta Augusta w uję ciu Zbigniewa Kuchowicza, „Zeszyty Historyczne. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”, t. 13, 2014, s. 45-60 Częścik Ł., Ostatnie lata panowania Jana III oraz bezkrólewie i wolna elekcja po jego zgonie w świetle pamiętników Mongrillona, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, R. 35,1980, z. 2, s. 337-340 Ćwiek Z., Z dziejów wsi koronnej XVII wieku, Warszawa 1966
Długokęcki W, Kowalczyk E., Nieznane opisy granicy mazowiecko-krzyżackiej, cz. 2: Granica komturstwa bałgijskiego (prokuratorstwo piskie i ełckie), „Kwartalnik Historyczny”, R. 111, 2004, z. 1, s. 5-37 Drobna szlachta podlaska w XVI—XIX wieku. Materiały sympozjum w Hołnach Mejera (26-27 maja 1989 roku), red. S.K. Kuczyński, Białystok 1991 Dubas-Urwanowicz E., Bezkrólewie — czas integracji czy podziałów?, „Przegląd Historyczny”, t. 85,1994, z. 1-2, s. 35-43 Dubas-Urwanowicz E., Bezpieczeństwo wewnętrzne a geneza Trybunału. Sądownictwo koronne dwóch pierwszych bezkrólewi, w: Praktyka życia publicznego, s. 107-118 Dubas-Urwanowicz E., Działalność polityczna Hannibala z Kapui w bezkrólewiu po śmierci Stefana Batorego, w: Nuncjatura Apostolska w Rzeczypospolitej, red.T. Chynczewska-Hennel, K. Wiszowata-Walczak, Białystok 2012, s. 145-160 Dubas-Urwanowicz E., Geneza układu politycznego podczas obrad konwokacji w trzecim inter regnum, „Barok”, t. 18/1 (35), 2011, s. 203—221 Dubas-Urwanowicz E., Kiedy problemy lokalne stają się racją państwa. Konfederacje dwóch pierw szych bezkrólewi w XVI-wiecznej Rzeczypospolitej, w: Spory o państwo w dobie nowożytnej. Między racją stanu a partykularyzmem, red. Z. Anusik, Łódź 2007, s. 59—68 Dubas-Urwanowicz E., Koronne zjazdy szlacheckie w dwóch pierwszych bezkrólewiach po śmierci Zygmunta Augusta, Białystok 1998 Dubas-Urwanowicz E., Królestwo bez króla ? Kompetencje monarsze w dwóch pierwszych bezkró lewiach po śmierci Zygmunta Augusta, „Przegląd Historyczny”, t. 93, 2002, z. 2, s. 145—158 Dubas-Urwanowicz E., O nowy kształt
Rzeczypospolitej. Kryzys polityczny w państwie w latach 1576-1586, Warszawa 2013
346 Bibliografia Dubas-Urwanowicz E., Polacy i Litwini w działaniach dyplomatycznych Habsburgów w bezkró lewiach 2. połowy XVI wieku, w: Polska wobec wielkich konfliktów w Europie nowożytnej. Z dziejów dyplomacji i stosunków międzynarodowych w XV-XVIII wieku, red. R. Skowron, Kraków 2009, s. 283-296 Dubas-Urwanowicz E., Polskie opinie o Henryku Walezym. Oczekiwania a rzeczywistość, „Przegląd Historyczny”, t. 81, 1990, z. 1—2, s. 59—73 Dubas-Urwanowicz E., Stosunek Korony do unii z Litwą w latach 1562—1574, „Studia Podla skie”, t. 5, 1995, s. 5-39 Dubas-Urwanowicz E., System funkcjonowania Rzeczypospolitej ukształtowany w czasie interre gnum po śmierci Zygmunta Augusta. Geneza, uwarunkowania i istota rozwiązań, w. Rok 1573. Dokonania przodków sprzed440 lat, red. J. Dzięgielewski et al, Warszawa 2014, s. 125-154 Dunin-Kozicki Z., Nieznane pismo Łukasza Górnickiego o szlachcie wolnej i niewolnej, „Mie sięcznik Heraldyczny”, 1911, nr 4, s. 4—6, 40-43 Dzieduszycki M., Piotr Skarga i jego wiek, t. 2, Kraków 1869 Dzięgielewski J., Elekcje królów polskich, w: idem, O ustroju, decydentach i dysydentach. Studia i szkice z dziejów Pierwszej Rzeczypospolitej, Kraków 2011, s. 43—61 Dzięgielewski J., Mazowieccy elektorzy królów polskich w latach 1573—1674, w: Między Zachodem a Wschodem. Studia ku czci profesora Jacka Staszewskiego, Toruń 2003, s. 165-171 Dzięgielewski J., Mazowszanie i Podlasianie wobec rokoszu Zebrzydowskiego, w: idem, O ustroju, s. 115-134 Dzięgielewski J., O tolerancję dla zdominowanych:polityka wyznaniowa Rzeczypospolitej w latach panowania Władysława IV,
Warszawa 1986 Dzięgielewski J., Podlasie koronne w czasie rokoszu sandomierskiego, w: Z nieznanej przeszłości Białej i Podlasia, red. T. Wasilewski, T. Krawczak, Biała Podlaska 1990, s. 143-158 Dzięgielewski J., Sejmy elekcyjne, elektorzy, elekcje 1573-1674, Pułtusk 2003 Dzięgielewski J., Sprawa „compositio inter status” w latach 1632—1635, „Kwartalnik Historyczny”, R. 90, 1983, z. 1, s. 81-91 Dzięgielewski J., Wolna elekcja „viritim” - najgłośniejsze z dokonań okresu bezkrólewia po śmierci ostatniego Jagiellona, w: Rok 1573. Dokonania przodków sprzed 440 lat, red. idem et al, Warszawa 2014, s. 169-186 Esquirou de Parieu E,,John de Witt; or, Twenty Years’ Interregnum in the Stadtholdership of the Seventeenth Century, tłum. F. Hendriks, „Assurance Magazine and Journal of the Institute of Actuaries”, t. 8, London 1860, s. 205-240 Filipczak-Kocur A., Sejmik sieradzki za Wazów (1587-1668), Opole 1989 Filipczak-Kocur A., Skarbowość Rzeczypospolitej 1587-1648: projekty, ustawy, realizacja, War szawa 2006 Fronik D., Semâncuk G., Bielski sojm veliki roku bożogo 1564, Bielsk Podlaski 2014 Floria В., Magnateria litewska a Rosja w czasie drugiego bezkrólewia, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 22, 1977, s. 143-158 Floria В., Rosyjska kandydatura na tron polski, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 16, 1971, s. 85-95 Gąsiorowski A., Itineraria dwu ostatnich Jagiellonów, „Studia Historyczne”, t. 16, 1973, z. 2, s. 249-275 Gąsiorowski A., Itinerarium króla Władysława Jagiełły, 1386-1434, Warszawa 1973 Geresz J., Sejmiki ziemskie na Podlasiu w I Rzeczypospolitej, w: Tradycje i
współczesność sa morządu terytorialnego na południowym Podlasiu. Materiały z sesji naukowej, która
Bibliografia 347 odbyła się 20 kwietnia 1998 roku w Siedlcach, red. R. Dmowski, R Mamsak, Siedlce 2002, s. 11-26 Gierowski J.A., Rzeczpospolita w dobie złotej wolności: 1648—1763, Kraków 2001 Gierowski J.A., Sejmik generalny Księstwa Mazowieckiego na tle ustroju sejmikowego Mazowsza, Wrocław 1948 Gloger Z., Dawna ziemia bielska i jej cząstkowa szlachta, Warszawa 1873 Gochna M., „Porządki jako największe i najlepsze”: Bogusław Radziwiłł w dziejach Węgrowa — rola magnata w funkcjonowaniu miasta prywatnego, Węgrów 2016 Gołaszewski Ł., Spory o dziesięciny. Świeccy i duchowni w Knyszynie na przełomie XVI i XVII wieku, Warszawa 2016 Gołaszewski Ł., Zakrzewski A.B., Ustrój województwa podlaskiego, XVI—XVIII wiek. Wybrane problemy, w: Podlasie nadbużańskie. 500-lecie województwa podlaskiego, red. O. Łatyszonek, Ciechanowiec 2013, s. 193-209 Gorbačevski N., Katalog drevnim aktovým knigam gubernij: vilenskoj, grodnenskoj, minskoj i kovenskoj także knigam nekotoryh sudov gubernij mogilevskoj і smolenskoj, hranâsimsâ пупе v Centraľnom arhive v Viľne, Viľna 1872 Grajnert J., Wycieczka na Podlasie, „Biblioteka Warszawska”, nowa seria, t. 4, 1857, s. 53-81 Grauert W.H., Über die Thronentsagung des Königs Johann Casimir von Polen und die Wahl seines Nachfolgers, „Wiener Sitzungsberichte”, t. 6, 1851, s. 342-408 Grodziski S., Obywatelstwo w szlacheckiej Rzeczypospolitej, Krakow 1963 Gruševs’kij M.S., Istoria Ukraïni-Rusi, t. 10, N’û-Iork 1958 Gruszecki S., Podlaski fragment walki o władzę po śmierci Zygmunta Augusta, „Rocznik Biało stocki”, t. 10, 1971, s. 35-52 Gruszecki S., Walka o
władzę w Rzeczypospolitej Polskiej po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów (1572—1573), Warszawa 1969 Gryguć A., Z dziejów wielkoksiążęcych służb łowiecko-leśnych w ziemi bielskiej na Podlasiu w XVI wieku, w: Szkice z dziejów społeczno-gospodarczych Podlasia i Grodzieńszczyzny odXVdo XVI wieku, red. J. Śliwiński, Olsztyn 2005, s. 71-87 Grzybowski S., Krasowski (Krassowski) Jan (ok. 1530 —po 1573), PSB, t. 15, Wrocław 1970, s. 209-210 Halecki O., Litwa, Ruś i Żmudź Jako części składowe wielkiego Księstwa Litewskiego, Kraków 1916 Halecki O., Przyłączenie Podlasia, Wołynia i Kijowszczyzny do Korony w roku 1569, Kraków 1915 Halecki O., Sejm obozowy szlachty litewskiej pod Witebskiem 1562 r. ijego petycja o unię z Polską, „Przegląd Historyczny”, t. 18, 1914, z. 3, s. 320-352 Hassencamp R., Die Bewerbung des Pfalzgrafen Philipp Wilhelm von Neuburg um die polnische Krone, „Zeitschrift der historischen Gesellschaft für die Provinz Posen”, t. 11, 1896, s. 275-320 Hawryluk J., Podlasze: śladami ruskiej przeszłości, Bielsk Podlaski 2000 Hergel K.T. von, Die Beziehungen des Kurfürsten Max Emmanuel von Bayern zu Polen 1654—1697, w: idem, Quellen undAbhandlungen zur neueren Geschichte Bayerns, München 1884, s. 51-90 Historia województwa podlaskiego, red. A. Dobroński, Białystok 2010 Hundert Z., Konfederacja szczebrzeszyńska 1672-1673 a ziemia bielska, „Przegląd Historyczny”, t. 107, 2016, z. 2, s. 233-245 Hunt J.M., The Vacant See in Early Modern Rome: A Social History of the Papal Interregnum, Boston 2016
348 Bibliografia Ijäs M., Puola-Liettuan kuninkaanvaalit ja europpalainen valtiokehitys, „Idäntutkimus”, t. 2, 2013, s. 3-14 Ijäs M., „Res publica” Redefined? The Polish-Lithuanian Transition Period ofthe 1560s and 1570s in the Context ofEuropean State Formation Processes, Frankfurt am Main 2016 Ijäs M., The Rejected Candidate. John III Vasa, the Polish-Lithuanian Royal Elections (1573/75) and Early-Modern Political Decision Making, „Scandinavian Journal of History”, t. 39, 2014, z. 4, s. 403-424 Inderwick F.A., The Interregnum (A. D. 1648—1660): Studies of the Commonwealth, Legislative, Social, and Legal, London 1891 Jabłonowski A., Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. 6: Podlasie, cz. 1-3, Warszawa 1908-1910 (Źródła Dziejowe, է. 17) Jabłonowski A., Jan Zamoyski na Podlasiu. Spór o starostwo knyszyńskie, w: Z wieku Mikołaja Reja. Księga jubileuszowa 1505-1905, Warszawa 1905, s. 124-149 Jakubowski J., Przykład zmienności granic administracyjnych na Litwie w XVI w., „Ateneum Wileńskie”, R. 10, 1935, s. 161-164 Jamiołkowski J.A., Historia genealogiczna Jamiołkowskich, Białystok 2011 Januszek-Sieradzka A., Kłopotliwy powinowaty. Krajczy litewski Jan Radziwiłł w listach króla Zygmunta Augusta, w: Archiva temporum testes. Źródła historycznejako podstawa pracy badacza dziejów, red. G. Bujak, T. Nowicki, R Siwicki, Lublin 2008, s. 218—230 Jarczykowa M., „Papirowe materie” Piotra Kochlewskiego. O działalności pisarskiej sekretarza Radziwiłłów birżańskich w pierwszej połowie XVII wieku, Katowice 2006 Jarmolik W, Powstanie województwa podlaskiego,
„Białostocczyzna”, 1989, nr 4 (16), s. 6-9 Jarmolik W, Radziwiłłowie na Goniądzu i Rajgrodzie, „Białostocczyzna”, 1994, nr 1 (33), s. 10-17 Jarmolik W, Z dziejów sądownictwa szlacheckiego na Podlasiu, „Białostocczyzna”, 1988, nr 10, s. 4-7 Jarochowski K., Dzieje panowania Augusta II, t. 2: Od wstąpienia Karola XII na ziemię polską aż do elekcyi Stanisława Leszczyńskiego (1702-1704), Poznań 1874 Jasiński K., Henryk Siemowitowic ijego żona Ryngałła. Studium historyczno-genealogiczne, w: Sło wianie w dziejach Europy. Studia historyczne ku uczczeniu 75 rocznicy urodzin i 50-lecia pracy naukowej profesora Henryka Lowmiańskiego, red. J. Ochmański, Poznań 1974, s. 159-165 Jaskanis D., Swięck — wczesnośredniowieczny zespół osadniczy na północno-wschodnim Mazowszu, Warszawa 2008 Jasnowski J., Jan Domanowski, PSB, t. 5, 1939-1946, s. 298-299 Jaszczołt T, Fundacje kościelne na Podlasiu do końca XV wieku, w: Kościoły a państwo na pogra niczu polsko-litewsko-białoruskim. Źródła i stan badań, red. M. Kietliński et ał., Białystok 2005, s. 13-48 Jaszczołt T., Napływ rycerstwa i szlachty na pogranicze mazowiecko-podlaskie w XV i pierwszej połowie XVI wieku (obszar dzisiejszego powiatu Wysokie Mazowieckie), w: Rody, rodziny Mazowsza i Podlasia. Źródła do badań genealogicznych, red. D.K. Rembiszewska, H. Kra jewska, Łomża 2013, s. 161-244 Jaszczołt T., Raczkowie herbu Gozdawa. Fundatorzy pierwszego kościoła w Turośni Kościelnej, w: Parafia w Turośni Kościelnej 1515—2015. Ku chwale Trójcy Przenajświętszej, red. A. Szot, M. Wróbel, Białystok-Turośń Kościelna 2015, s. 15-52
Bibliografia 349 Jaszczołt T., Szlachta ziemi drohickiej w XV i początkach XVI w. Zagadnienia społeczne, gospodarcze i genealogiczne, Białystok 2009, praca doktorska napisana na Uniwersytecie w Białymstoku pod kierunkiem prof. J. Tęgowskiego Jaszczołt T., Województwo podlaskie w latach 1513—1795, w: 500 lat historii województwa pod laskiego w dokumentach, Białystok 2013 Jaszczołt T., Ziemia drohicka i bielska pod rządami księcia mazowieckiego Bolesława IV w la tach 1440-1444, w: Dziedzictwo książąt mazowieckich. Stan badań i postulaty badawcze. Materiały sesji naukowej zorganizowanej przez Zamek Królewski w Warszawie — Muzeum i Archiwum Główne Akt Dawnych, 27—28 października 2016 r., red. J. Grabowski et al, Warszawa 2017, s. 331-360 Jaworski R., Spis posłów koronnych na sejm koronacyjny w 1574 roku, „Kwartalnik Historyczny”, R. 124, 2017, z. 2, s. 295-321 Jóźwiak S., Centralne i terytorialne organy władzy zakonu krzyżackiego w Prusach w latach 1228-1410: rozwój, przekształcenia, kompetencje, Toruń 2001 Kaczorowski W., Korektura prawa na sejmach okresu bezkrólewia 1632 roku oraz na sejmie koro nacyjnym 1633 roku, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo”, nr 311,2010, s. 161-173 Kaczorowski W., Koronacja Władysława IV w roku 1633, Opole 1992 Kaczorowski W., Rola Krzysztofa IIRadziwiłła na sejmach konwokacyjnym i elekcyjnym w okresie bezkrólewia 1632 roku, „Miscellanea Historico-Archivistica”, է. 3, 1989, s. 35—50 Kaczorowski W., Sejmy konwokacyjny i elekcyjny w okresie bezkrólewia 1632, Opole 1986 Kaczorowski W., Dydyński P., Reprezentacja Mazowsza i Podlasia wśród
elektorów Władysła wa IV Wazy w 1632 r., „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego”, t. 9, cz. 2, 2006, s. 273-304 Kalicki B., Bogusław Radziwiłł, koniuszy litewski. Szkic historyczny, Kraków 1878 Kalinowski E., Aktywność polityczna szlachty podlaskiej podczas pierwszego bezkrólewia, „Kwar talnik Historyczny”, R. 123, 2016, z. 2, s. 247-278 Kalinowski E., Domine, przemyślny szlachcic z Podlasia, „Mówią Wieki”, nr 5, 2018, s. 30-34 Kalinowski E., Historia obszaru gminy Kulesze Kościelne, [Wysokie Mazowieckie] 2018 Kalinowski E., Historia obszaru gminy Wysokie Mazowieckie, Wysokie Mazowieckie 2015 Kalinowski E., Ni wino, ni woda. Z alkoholowych dziejów szlachty bielskiej w XVI—XVII w., „Przegląd Historyczny”, t. 108, 2017, z. 2, s. 47-76 Kalinowski E., Podlasianin Wielkopolaninem'? Z nieznanych dziejów przynależności terytorialnej Podlasia po 1569 r, „Przegląd Historyczny”, t. 106, 2015, z. 3, s. 421-440 Kalinowski E., Pospolite ruszenie szlachty ziemi bielskiej, „Bielski Almanach Historyczny”, 2017, s. 5-18 Kalinowski E., Przestrzeń religijna przestrzenią konfliktu. Spórpomiędzy wyznawcami katolicyzmu (greckiego i rzymskiego) oraz prawosławia w Bielsku Podlaskim za panowania Władysława IV Wazy (1632-1648), w: Juchnowieckie szepty o historii, t. 4, red. J. Dobrzyński, Juchnowiec Kościelny 2019, s. 9-20 Kalinowski E., Ród Kalinowskich herbu Slepowron w XVII wieku, Warszawa 2013 Kalinowski E., Starosta tykociński Łukasz Górnicki (1571—1603) wobec szlachty ziemi bielskiej. Konflikt w łonie elity w staropolskiej mikrospołeczności, w: Społeczeństwo a elity. Społeczeń stwo
staropolskie. Seria nova, t. 5, red. I. Dacka-Górzyńska, A. Karpiński, Warszawa 2018, s. 127-156 Kalinowski E., Strachy na Lachy — na Podlasiu: szlachta ziemi bielskiej w walce z powstaniem Chmielnickiego (1648-1649), „Przegląd Historyczny”, t. 105, 2014, z. 1, s. 21-58
350 Bibliografia Kalinowski E., Udział szlachty bielskiej w warszawskich elekcjach (1573-1764) ֊ organizacja i liczebność wypraw, „Kronika Zamkowa. Roczniki”, t. 4 (72), 2019, s. 1-12 Kalinowski E., Z dziejów elearów polskich — Idzi Kalinowski, cz. 1: Od Moskwy do Chocimia, w: Studia nad staropolską sztuką wojenną, t. 4, red. Z Hundert, J.J. Sowa, K. Zojdź, Oświę cim 2015, s. 44—68 Kamecka-Skrajna M., Królowa Eleonora Maria Józefa Wiśniowiecka (1653—1697), Toruń 2007 Kamieniecki W., Zjazd jędrzejowski w 1576 r., w: Studya historyczne wydane ku czci Prof. Wincentego Zakrzewskiego, Kraków 1908, s. 175-201 Kamier M., Generosi et nobiles. Przyczynek do dziejów mentalności szlachty polskiej w XVII wieku, „Przegląd Historyczny”, t. 107, z. 2, s. 277-285 Kaniewska I., Młodzież Uniwersytetu Krakowskiego w latach 1510—1560, w: Studia z dziejów młodzieży uniwersytetu krakowskiego w dobie renesansu, red. K. Lepszy, Kraków 1964, s. 1-89 Karp Ss., Jan Karp (1604—1644), podstolipodlaski, życie i działalność, „Studia Podlaskie”, t. 21, 2013, s. 29-49 Karttunen K.I., Die Königswahl in Polen 1575, Helsinki 1915 Kasperowicz A., Nadania Wielkiego Księcia Witolda dla rycerstwa na Podlasiu, w: Między Polską a Rusią, red. M. Starnawska, Siedlce 2004, s. 111-117 Kaufhołd M., Deutsches Interregnum und europäische Politik. Konfliktlösungen und Entscheidungs strukturen 1230—1280, Hannover 2000 Kempa T, Plany separatystycznej elekcji w Wielkim Księstwie Litewskim w okresie trzech pierw szych bezkrólewi po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów (1572-1587), „Zapiski Historyczne”, t. 69, 2004, z. 1, s.
23-61 Kempa T, Problem kandydatów do tronu Rzeczypospolitej w kontekściepodziałów w elicie politycznej Wielkiego Księstwa Litewskiego w trzech pierwszych bezkrólewiach po śmierci Zygmunta Au gusta, w: Wokół wolnych elekcji w państwie polsko-litewskim XVI-XVIII wieku. O znaczeniu idei -wyboru - między prawami a obowiązkami, red. M. Markiewicz, D. Rolnik, F. Wolański, Katowice 2016, s. 110-142 Kętrzyński W., O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyżackich, Lwów 1882 Kieniewicz L., Senat za Stefana Batorego, Warszawa 2000 Kirk M., Die Miseriose, die schreckliche Zeit: das Interregnum im Wandel der Geschichtsschreibung: vom ausgehenden 15. Jahrhundert bis zur Gegenwart, Frankfurt am Main 2002 Kolankowski L., Zygmunt August, wielki książę Litwy do roku 1548, Lwów 1913 Kołodziej R., „Ostatni wolności naszej klejnot”. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego, Poznań 2014 Kołodziej R., Z najnowszych badań nadparlamentaryzmem szlacheckim Rzeczypospolitej w XVI— XVII wieku, „Historia Slavorum Occidentis”, t. 2 (5), 2013, s. 43-57 Kołodziej R., Zwierzykowski M., Bibliografia parlamentaryzmu Rzeczypospolitej szlacheckiej, Poznań 2012 Kołodziejczyk A., Podziały administracyjne i urzędy na Podlasiu i Grodzieńszczyźnie w XVXVI wieku, w: Puszcze wielkoksiążęce na północnym Podlasiu i zachodniej Grodzieńszczyźnie w XV—XVI wieku (podziały, administracja, służby leśne i wodne), red. J. Śliwiński, Olsztyn 2007, s. 307-349 Komaszyński M., Księcia Contiego niefortunna wyprawa po koronę Sobieskiego, Warszawa 1971 Konieczna D., Ustrój i funkcjonowanie sejmiku brzeskolitewskiego
w latach 1565-1763, War szawa 2013 Konopczyński W., Chronologia sejmów polskich 1493-1793, Kraków 1948
Bibliografia 351 Kopczyński M., Brodacki J., Obywatele czy tłum? Elektorzy władców Rzeczypospolitej z woje wództwa mazowieckiego w latach 1632-1764, „Przegląd Historyczny”, t. 106, 2015, z. 1, s. 119-137 Korolko M., Spory i polemiki wokół konfederacji warszawskiej w latach 1573—1576, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 17, 1972, s. 65-94 Korolko M., Klejnot swobodnego sumienia: polemika wokół konfederacji warszawskiej w latach 1573-1658, Warszawa 1974 Kosman M., Reformacja i kontrreformacja w Wielkim Księstwie Litewskim w świetle propagandy wyznaniowej, Wrocław 1973 Kot S., Świadomość narodowa w Polsce wieku XV—XVII, „Kwartalnik Historyczny”, R. 52,1938, z. 1, s. 15-33 Kowalczyk E., Dzieje granicy mazowiecko-krzyżackiej: między Drwęcą a Pisą, Warszawa 2003 Kowalczyk-Heyman E., [ree.] Mazowsze Siemowitów (1341-1442). Dzieje polityczne i struktury władzy, Anna Supruniuk, Warszawa 2010, „Rocznik Mazowiecki”, t. 23, 2011, s. 240-243 Kowalczyk-Heyman E., [Ree.] Nazwy miejscowe Polski. Historia — Pochodzenie — Amiany, [t.] VIII: O-Pn, red. K. Rymut, B. Czopek-Kopciuch, Wydawnictwo PANDIT, Kra ków 2009 (2013), ss. 560, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 62, 2014, z. 1, s. 154-156 Kowalczyk-Heyman E., Co zajęli Litwini około roku 1398?, „Kwartalnik Historyczny”, R. 113, 2006, z. 2, s. 151-157 Kowalczyk-Heyman E., Rajgród 1360 r. Przyczynek do dziejów granicy mazowiecko-krzyżackiej, „Kwartalnik Historyczny”, R. 113, 2006, z. 3, s. 5-18 Kozak E., „Słudzy”podlascy Bogusława Radziwiłła, w: Drobna szlachta podlaska, s. 57—74 Kozyrski R., Sejmik szlachecki ziemi
chełmskiej 1648—1717, Lublin 2006 Krebs O., Vorgeschichte und Ausgang der polnischen Königswahl im Jahre 1669, „Zeitschrift der historischen Gesellschaft für die Provinz Posen”, t. 3, 1888, s. 166-210 Kriegseisen W, Samorząd szlachecki w Małopolsce w latach 1669-1717, Warszawa 1989 Kriegseisen W., Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991 Kryczyński J., Tatarzy litewscy:próba monografii historyczno-etnograficznej, „Rocznik Tatarski”, t. 3, Warszawa 1938 Kucharski T, Przepisy porządkowe na zjazdach elekcyjnych w latach 1587-1674, „Studia Iuridica Torunensia” t. 10, 2012, s. 82-122 Kuchowicz Z., Barbara Radziwiłłówna, Łódź 1976 Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009 Kulecki Ni., Akta ziemskie i grodzkie podlaskie w Rosyjskim Państwowym Archiwum Akt Dawnych, „Archeion”, t. 97, 1997, s. 43-57 Kulecki M., Księgi grodzkie brańskie — Castrensia Branscensia 1550—1726. Inwentarz analityczny zespołu PL 1 87, w: http://www.agad.gov.pl/pomoce/bran.xml Kulecki M., Księgi grodzkie goniądzkie 1668—1679 — Acta castrensia Goniądzensia, w: http:// agad.gov.pl/pomoce/goniadz90.xml Kulecki M., Pobyt służbowy w Mińsku,,Archeion”, t. 93, 1994, s. 371-374 Kulecki M., Spuścizna aktowa sądów ziemskich i grodzkich województwa podlaskiego — źródło do dziejów tamtejszej szlachty, w: Drobna szlachta podlaska w XVI-XIX wieku, red. S.K. Ku czyński, Białystok 1991, s. 139-148 Kulička E., Legenda o rzymskim pochodzeniu Litwinów ijej stosunek do mitu sarmackiego, „Prze gląd Historyczny”, t. 71,1980, z. 1, s. 1-21
352 Bibliografia Kupisz D., Wojika powiatowe samorządów Małopolski i Rusi Czerwonej w latach 1572—1717, Lublin 2008 Kupisz D., Wyprawy żołnierza łanowego w Koronie w czasach Jana Kazimierza, Warszawa 2018 Kurczewski J., Biskupstwo wileńskie, Wilno 1912 Laszuk A., Duża i średnia prywatna własność ziemska na Podlasiu w drugiej połowie XVH w., „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska”, t. 9, Białystok 1995, s. 41-55 Laszuk A., Dwory urzędników na Podlasiu w IIpołowie XVII w., „Białostocczyzna”, 1993, nr 1, s. 11-18 Laszuk A., Ludność województwa podlaskiego w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1999 Laszuk A., Zaścianki i królewszczyzny: struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998 Lenart M., JMiles pius et justus”. Żołnierz chrześcijański katolickiej wiary w kulturze i piśmien nictwie dawnej Rzeczypospolitej (XVI֊XVIII w.), Warszawa 2009 Lepszy K., Dulski Jan (zm. 1590), PSB, t. 5, s. 461-462 Leszczyński A., Żydzi w Choroszczy od połowy XVI w. do 1795 r., „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, 1973, nr 4, s. 3-31 Leszczyński A., Żydzi ziemi bielskiej od połowy XVII w. do 1795 r. Studium osadnicza, prawne i ekonomiczne, Wrocław 1980 Libiszowska Z., Województwo sieradzkie i łęczyckie w latach rokoszu Zebrzydowskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego”, t. 30, 1963, s. 61-75 Libiszowska Z., Ziemia sieradzka i łęczycka wobec pierwszego bezkrólewia, „Rocznik Łódzki”, t. 7, 1961, s. 85-111 Liedke M., Zależność klientalna a wyznanie przedstawicieli szlachty ruskiej na przykładzie ich związków z birżańską linią Radziwiłłów w
końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, w: Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI—XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Warszawa 2007, s. 321-334 Lipiński W, Stanisław Michał Krzyczewski. Z dziejów walki szlachty ukraińskiej w szeregach powstańczych pod wodzą Bohdana Chmielnickiego, Kraków 1912 Litwin H., Równi do równych. Kijowska reprezentacja sejmowa 1569-1648, Warszawa 2009 Lityński A., Deputacje skarbowe województwa płockiego (1609-1652), „Kwartalnik Historyczny”, R. 91, 1984, z. 4, s. 687-700 Lityński A., Konfederacja i rokosz w polskim prawie karnym ХѴІ-ХѴПІ wieku, „Studia Iuridica Silesiana”, t. 2, 1977, s. 143-161 Lityński A., Szlachecki samorząd gospodarczy w Matopolsce (1606—1717), Katowice 1974 Lûbavskij M.K., Litovsko-russkíj sejm”, Moskva 1901 Lûbavskij M.K., Oblastnoe delenie i městnoe upravlenie litovsko-russkago gosudarstva ko vremeni izdantâ pervago litovskago statuta, Moskva 1892 Lubicz-Łapiński L., Łapy i ich mieszkańcy. Zaścianki Łapińskich w XV-XVIII w., Białystok 2004 Lułewicz H., Gniewów o unię ciąg dalszy. Stosunki polsko-litewskie w latach 1569—1588, War szawa 2002 Lułewicz H., Sapieha Mikołaj na Kodniu h. Lis (zm. 1599), PSB, t. 35, s. 116-120 Lułewicz H., Sapieha Paweł (zm. 1580), PSB, t. 35, 1994, s. 131-133 Lułewicz H., Skład wyznaniowy senatorów świeckich Wielkiego Księstwa Litewskiego zapanowania Wazów, „Przegląd Historyczny”, t. 68, 1977, z. 3, s. 425-445 Lułewicz H., Zjazd w Rudnikach we wrześniu 1572 roku, „Przegląd Historyczny”, t. 91, 2000, z. 3. s. 203-219
Bibliografia 353 Lynch M., The Interregnum, 1649-1660, London 2002 Łopaciński H., Z czasów wojen kozackich: przyczynki do dziejów Lublina z lat 1648-1655 ze źródeł współczesnych zebrane, „Przegląd Historyczny”, t. 9, 1909, z. 2, s. 228-248 Łopatecki K., Koronne artykuły wojskowe w okresie interregnum po śmierci Zygmunta Augusta, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego”, t. 15, 2012, s. 11-30 Łopatecki K., Organizacja, prawo i dyscyplina w polskim i litewskim pospolitym ruszeniu (do po łowy XVII wieku), Białystok 2013 Łopatecki K., Zalewska E., Najazd na dobra białostockie w 1598 roku. Z badań nad najstarszymi dziejami Białegostoku, „Studia Podlaskie”, t. 19, 2011, s. 115-125 Łowmiański H., Popisy wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI wiekujako źródło do dziejów zaludnienia, w: idem, Etudia nad dziejami Wielkiego Księstwa Litewskiego, Poznań 1983, s. 455-465 Łoziński W, Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku, oprać. J. Tazbir, Warszawa 2005 Łożyński K., Wielkobiążęce służby łowiecko-leśne na Podlasiu i Grodzieńszczyźnie, w: Puszcze wielkoksiążęce, s. 351—379 Maciuszko J., Konfederacja warszawska 1573 roku. Geneza, pierwsze lata obowiązywania, War szawa 1984 Majewski W., Granice uzależnienia szlachty od magnaterii w XVII—XVIII wieku, w: Drobna szlachta podlaska, s. 113-125 Makiłła D., Artykuły henrykowskie (1573-1576). Studium historyczno-prawne, Warszawa 2012 Makiłła D., Dla króla i Rzeczypospolitej. Articuli henriciani z 1573 roku, w: Wobec króla i Rze czypospolitej, s. 97-122 Malczewska M., Latyfundium Radziwiłłów w XV do
połowy XVI wieku, Warszawa—Wrocław 1985 Maliszewski K., Komunikacja społeczna w kulturze staropolskiej: studia z dziejów kształtowania się form i treści społecznego przekazu w Rzeczypospolitej szlacheckiej, Toruń 2001 Markiewicz M., Historia Polski 1492—1795, Kraków 2007 Maroszek J., Chodkiewiczowie i ich puszcza Błudów w XV—XVI w., „Studia Podlaskie”, t. 21, 2013, s. 7-27 Maroszek J., Dzieje województwa podlaskiego do 1795 roku, Białystok 2013 Maroszek J., Fundacja kościoła i powstanie rzymskokatolickiej parafii w Choroszczy w latach 1437— 1459, w. Białostockie Studia Historyczno-Kościelne, t. 5: Parafia rzymskokatolicka w Choroszczy: 550 lat. Księga jubileuszowa, red. T. Kasabuła, A. Szot, Białystok 2009, s. 49-61 Maroszek J., Jaświły. Dzieje obszaru gminy do końca XVIII wieku, Białystok 2004 Maroszek J., Najdawniejsza przeszłość Choroszczy, w: Czas na Podlaskie - Choroszcz ֊ referaty z sesji historycznej 08.09.2007, Białystok 2008, s. 15-39 Maroszek J., Osadnictwo drobnoszlacheckie w miastach podlaskich w XVI—XVIII wieku. Problem konkurencji gospodarczej, „Zeszyty Naukowe UW. Fiba w Białymstoku”, Humanistyka, dz. H. Prace Historyczne, z. 19, t. 4, 1977, s. 201-217 Maroszek J., Osadnictwo Tatarów na Podlasiu w XV-XVHI w., w: Sokolskie spotkania z tatarszczyzną, red. J. Konopacki, Sokółka 2008, s. 12-18 Maroszek J., Pogranicze Litwy i Korony w planach króla Zygmunta Augusta: z historii dziejów realizacji myśli monarszej między Niemnem a Narwią, Białystok 2000 Maroszek J., Prawo polskie na Podlasiu do 1569 r., w: O prawie i jego dziejach księgi dwie. Stu dia ofiarowane
Profesorowi Adamowi Lityńskiemu w czterdziestopięciolecie pracy naukowej
354 Bibliografia i siedemdziesięciolecie urodzin, ks. 1, red. M. Mikołajczyk et al., Białystok-Katowice 2010, s. 327-336 Maroszek J., Rzemiosło w miastach podlaskich w XVI—XVIII w., „Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej”, t. 51, 1976, s. 88-195 Maroszek J., Struktura osadnictwa rycerskiego i drobnoszlacheckiego dawnej ziemi bielskiej do końca XVIII wieku, „Białostocczyzna”, nr 1-2, 2002, s. 66-152 Maroszek J., Struktura stanowa społeczeństwa w XIV—XVIII w., w: Historia województwa pod laskiego, red. A. Dobroński, Białystok 2010, s. 61-75 Maroszek J., Kloza J., Dzieje Goniądza: w 450 rocznicę praw miejskich, Białystok—Goniądz 1997 Maroszek J., Studniarek A., Dzieje Trzciannego i obszaru gminy Trzcianne w XV-XX wieku, Trzcianne 2004 Maroszek J., Studniarek A., Podlaska wieś Wyszowate. Szkic historyczny od 1445 roku, Białystok 2006 Mayer E.E., Des Olmützer Bischofs Stanislaus Pawłowski Gesandtschaftsreisen nach Polen, aus Anlass der Königswahl nach dem Ableben Stefans I (1587—1598), Kremsier 1861 Mazur К., W stronę integracji z Koroną. Sejmiki Wołynia i Ukrainy w latach 1569-1648, War szawa 2006 Meysztowicz A., Karpiowie herbu własnego, Wilno 1906 Michaluk D., Granice województwa podlaskiego i postrzeganie obszaru Podlasia w latach 1513— 2013, w: Podlasie nadbużańskie. 500-lecie województwa podlaskiego, red. O. Łatyszonek, Ciechanowiec 2013, s. 169—191 Michaluk D., Z dziejów Narwi i okolic. W480 rocznicę nadania prawa chełmińskiego 1514—1994, Białystok-Narew 1996 Michaluk D., Ziemia mielnicka województwa podlaskiego, Toruń 2002 Mierzwa E., Tworek S., W okresie
wojen i konfederacji 1648-1696, w: Dzieje Lubelszczyzny, red. T. Mencel, Warszawa 1974, s. 353-392 Miller I., Wojna wyzwoleńcza Ukrainy w latach 1648—1654 a lud polski, „Studia i Materiały do Historii Sztuki Wojennej”, t. 1, 1954, s. 45-65 Mincer E, Opinia polska wobec kandydatury i osoby księcia pruskiego Albrechta Fryderyka podczas pierwszego bezkrólewia, Wrocław 1967 Mironowicz A., Podlaskie ośrodki i organizacje prawosławne w XVI i XVII wieku, Białystok 1991 Mleczko S., Mleczko, Rączko, Saczko i Łyczko. Przyczynek do kwestyi ustalania się nazwisk szla checkich w XV w., „Miesięcznik Heraldyczny”, R. 5, 1912, s. 120—128,156-166,190—195 Moniuszko A., Mazowieckie sądy ziemskie (1588—1648). Organizacja — funkcjonowanie — po stępowanie, Warszawa 2013 Możejko B., Starosta bielski Iwaszko Dowojnowicz w sporze z mieszczanami gdańskimi. Nieznane źródła do badań nad mentalnością szlachecką i bielską hierarchią urzędniczą, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 8, 1999, s. 207-218 Mróz L., Dzieje Cyganów-Romów w Rzeczypospolitej XV—XVIII w., Warszawa 2001 Muir E.W., The Doge as Primus Inter Pares: Ducal Interregnum Rites in Early Sixteenth-Century Venice, w: Essays Presented to Myron P Gilmore, red. S. Bertelli, G. Rāmākus, Florence 1978, s. 145-160 Nagielski M., Opinia szlachecka o gwardii królewskiej w latach 1632—1668, „Kwartalnik Histo ryczny”, R. 92,1985, nr 3, s. 549-576 Nagielski M., Sapieha Mikołaj h. Lis (ok. 1558-1638), PSB, t. 35, s. 122-124 Nagielski M., Skaszewski Mikołaj h. Grabie (zm. przed 11II1681), PSB, t. 38, s. 104—106
Bibliografia 355 Naworski Z., Sejmik generalny Prus Królewskich 1569—1772. Organizacja ifunkcjonowanie na tle systemu zgromadzeń stanowych, Toruń 1992 Nisbet Bain R., The Polish Interregnum, 1575, „The English Historical Review”, է. 4, 1889, որ 16, s. 645—666 Noailles de E., Henri de Valois et la Pologne en 1572, t. 1-3, Paris 1867 Ochmann-Staniszewska S., Sejm koronacyjny Jana Kazimierza w 1649 r., Wrocław 1985 Ochmański J., Historia Litwy, Wrocław 1990 Opaliński E., Die polnische Adelsgesellschaft und die Krise des Interregnums, w: Derfrühmoderne Staat in Ostzentraleuropa, t. 2, red. W.E J. Weber, T. Hörmann, E. Seefried, (Documenta Augustiana, t. 3), Augsburg 2000, s. 22-36 Opaliński E., Elekcje wazowskie w Polsce. Stosunek szlachty do instytucji okresu bezkrólewia, „Kwartalnik Historyczny”, R. 92, 1985, z. 3, s. 533—547 Opaliński E., Kultura polityczna szlachty polskiej w latach 1587—1652: system parlamentarny a społeczeństwo obywatelskie, Warszawa 1995 Opaliński E., Sejm srebrnego wieku 1587-1652. Między głosowaniem większościowym a liberum veto, Warszawa 2001 Opaliński E., Szlachta małopolska a bezkrólewia, „Kwartalnik Historyczny”, R. 105,1998, z. 3, s. 97-104 Opaliński E., Zjazd w Jędrzejowie w 1576 roku, „Kwartalnik Historyczny”, R. 109, 2002, z. 2, s. 15-40 Paradowski R, W obliczu „nagłych potrzeb” Rzeczypospolitej: Sejmy ekstraordynaryjne za panowania Władysława W Wazy, Toruń 2005 Pawiński A., Skarbowość w Polsce i jej dzieje za Stefana Batorego, (Źródła dziejowe, t. 8), War szawa 1881 Pieńkowska A., Zjazdy i sejmy z okresu bezkrólewia po śmierci Stefana
Batorego, Pułtusk 2010 Pietrzyk-Reeves D., O pojęciu „Rzeczpospolita” (res publica) w polskiej myśli politycznej XVI wieku, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. 62, 2010, z. 1, s. 37-63 Piliński T, Bezkrólewie po Zygmuncie Auguście i elekcja króla Henryka, Kraków 1872 Piliński T, Das Polnische Interregnum von 1572-1573 und die Königswahl Heinrichs von Valois: Inauguraldissertation, Heidelberg 1861 Piszczatowska M., Miasto Knyszyn i starostwo knyszyńskie w rękach Jana i Tomasza Zamoyskich (1574-1638), w: Miasta polskie w średniowieczu i czasach nowożytnych, red. P Gołdyn, 1.1, Kraków 2008, s. 51-66 Piszczatowska M., „Starostwo knyszyńskie w czasach króla Zygmunta II Augusta”, Olsztyn 2007, praca magisterska napisana na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie pod kierunkiem prof. S. Achremczyka Plewczyński M., Szlachta podlaska w wojsku polskim za ostatnich Jagiellonów, „Studia Podlaskie”, t. 3, 1991, s. 5-26 Płaza S., Próby reform ustrojowych w czasie pierwszego bezkrólewia, 1572-1574, Kraków 1969 Płaza S., Sejmiki i zjazdy szlacheckie województwa poznańskiego i kaliskiego: ustrój i funkcjono wanie (1572-1632), Kraków 1987 Płaza S., Sejmiki i zjazdy szlacheckie województwa sieradzkiego: ustrój i funkcjonowanie (15721632), Kraków 1987 Płaza S., Wielkie bezkrólewia, Kraków 1988 Płosiński J., Potop szwedzki na Podlasiu, Zabrze 2006 Pociecha W, Gasztołd Olbracht (zm. 1539), PSB, t. 7, 1948-1958, s. 299-303
356 Bibliografia Pociecha W., Gliński Michał (zm. 1534), PSB, t. 8, 1959—1960, s. 65—69 Pociecha W., Królowa Bona, 1494—1557: czasy i Indzie odrodzenia, t. 3, Poznań 1958 Podlasie nadbużańskie. 500—lede województwa podlaskiego, red. O. Łatyszonek, Ciechanowiec 2013 Pokropek M. i W, Tradycyjne budownictwo drzewne w Polsce: Budownictwo sakralne, Warszawa 1996 Przyboś K., Kandydatura Piasta w literaturze politycznej w bezkrólewiu po abdykacji Jana Ka zimierza, „Studia Historyczne”, t. 14, 1971, z. 4, s. 493-508 Przyboś K., Posłowie na sejm koronacyjny króla Michala w 1669 roku, „Studia Historyczne”, t. 41, 1998, z. 3, s. 417-431 Ptaszycki S., Konfederacja warszawska w r 1573. Rozmyślania archeograficzno-językowe, „Re formacja w Polsce”, t. 5, nr 20, 1928, s. 90-97 Pure J., Itinerarium Witolda wielkiego hięcia Litwy (17 lutego 1370 — 27października 1430 roku), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu”, nr 74 „Historia”, 1971, z. 11, s. 71-115 Rachuba A., Diety poselskie w Wielkim Księstwie Litewskim XVI-XVII wieku na przykładzie sejmiku żmudzkiego, w: Z dziejów kultury prawnej. Studia ofiarowane Profesorowi Juliu szowi Bardachowi w dziewięćdziesięciolecie urodzin, red. A. Rosner i in., Warszawa 2004, s. 599-606 Rachuba A., Wielkie Księstwo Litewskie w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej w latach 1569—1763, Warszawa 2002 Radaman A., Samorząd sejmikowy w powiatach województwa nowogródzkiego Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1565-1632, w: Praktyka życia publicznego, s. 55-103 Radaman A., Uchwala sejmikowa powiatu nowogródzkiego z 1568 r. a
system finansowania po słów sejmowych Wielkiego Księstwa Litewskiego, w: Litwa w epoce Wazów. Prace ofiarowane Henrykowi Wisnerowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. W. Kriegseisen, A. Rachuba, Warszawa 2006, s. 145-156 Radoch M., Kilka uwag o konfliktach na pograniczu litewsko-mazowieckim i litewsko-krzyżackim w latach 1401—1426 (w świetle źródeł krzyżackich), w: Szkice z dziejów społeczno-gospodar czych, s. 9-31 Radoch M., Rywalizacja litewsko-mazowiecka o ziemię drohicką (i brzeską) oraz okręg Tykocin i Łopuchowo (wraz ze Zlotorią) od XIV wieku do 1425 roku, w: Puszcze wielkoksiążęce, s. 133-142 Radoch M., W sprawie daty nadania przez Władysława Jagiełłę ziemi drohickiej księciu mazo wieckiemu Januszowi I, w: Szkice z dziejów kolonizacji Podlasia i Grodzieńszczyzny od XIV do XVI wieku, red. J. Śliwiński, Olsztyn 2002, s. 11-20 Radoch M., Zarys działalności polityczno-dyplomatycznej hiążąt mazowieckich wobec państwa krzyżackiego w Prusach w latach 1385—1407, Olsztyn 1999 Radoch M., Zlotorią w 1393 roku; zniszczenie grodu i porwanie księcia mazowieckiego Janusza I, w: Szkice z dziejów kolonizacji, s. 21-27 Reder J., Podlasie. Z dziejów ustroju terytorialnego i nazewnictwa, „Czasopismo PrawnoHistoryczne”, t. 51, 2004, z. 1, s. 47-73 E. Reimann, Die polnische Königswahl von 1573, „Historische Zeitschrift”, 1.11,1864, s. 68—128 Rhode G., Die Königskrönungen in Polen zur Zeit der Wahlkönige (1572—1795), w: Herrscher weihe und Königskrönung im Frühneuzeitlichen Europa [Kolloqium, Mainz, 18-19 Februar 1982], red. H. Durchardt, Wiesbaden 1983, s. 33-55
Bibliografia 357 Rhode M., Ein Königreich ohne König. Der kleinpolnische Adel in sieben Interregna, Wiesbaden 1997 Romaniuk Z., Cerkiew unicka w Brańsku, „Ziemia Brańska”, t. 4, 1993, s. 23-33 Romaniuk Z., Boćki na Podlasiu: monografia historyczna, Boćki 2013 Romaniuk Z., Z dziejów sądownictwa szlacheckiego w ziemi bielskiej odXVdo połowy XVI w., „Białostocczyzna”, 1995, nr 3, s. 56-69 Roşu E, „Contractual Majesty. Electoral Politics in Transylvania and Poland-Lithuania, 1571֊ 1586”, Washington D.C. 2009, praca magisterska (master of arts) napisana na Georgetown University, https://repository.library.georgetown.edu/bitstream/handle/10822/553130/rosuFelicia.pdf?sequence=l isAllowed=y [dostęp: 07.04.2018] Roşu Е, Elective Monarchy in Transylvania and Poland-Lithuania, 1569—1587, Oxford 2017 Royalists and Royalism during the Interregnum, red. J. McElligott, D.L. Smith, Manchester 2010 Rusiniak Ł., „Podlascy elektorowie królów”, Warszawa 2012, praca magisterska napisana na Uniwersytecie Warszawskim pod kierunkiem prof. M. Kopczyńskiego Rutkowski H., Granica mazowiecko-litewska między Wizną a Grodnem z 1358 r, „Studia Geohistorica”, nr 5, 2017, s. 140-155 Rybak R, Zjazd szlachty w Stężycy (maj-czerwiec 1575 r.) na tle drugiego bezkrólewia, Toruń 2002 Sajkowski A., „Gente Lituani Natione Poloni" all’Università di Bologna. Un contributo alla ricerca sugli scolari bolognesi orgìnari dal Gran Ducato di Lituania, w: Laudatio Bononiae. Atti del Convegno Storico italo-polacco Svoltosi a Bologna dal 26 al 31 maggio 1988 in occasione del Nono Centario dell’ Alma Mater Studiorum, red.
R.K. Lewański, F. Roversi Monaco, Varsavia 1990, s. 212-221 Semkowicz W., Mapa historyczna diecezji wileńskiej, w: Pamiętnik VI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Wilnie, 17—20 września 1935 r., t. 2, Lwów 1936, s. 447-456 Semkowicz W., Wywody szlachectwa w Polsce XIV-XVII w., „Rocznik Towarzystwa Heraldycz nego we Lwowie”, t. 3, Lwów 1913 Serczyk W. A., Na płonącej Ukrainie. Dzieje Kozaczyzny 1648—1651, Kraków 2009 Sesma Muñoz J.A., El Interregno (1410-1412). Concordia y compromiso político en la Corona de Aragon, Zaragoza 2011 Siedlecki J., Brańsk Bogusława Radziwiłła, Białystok 1991 Siedlecki J., Działalność królowej Bony w Brańsku w latach 1533—1556 ifundacja szpitala, „Prze gląd Historyczny”, t. 79, 1988, z. 2, s. 217-227 Siedlecki J., Kancelaria ziemi bielskiej w Brańsku w XVI-XVHI wieku, „Zeszyty Naukowe UW. Filia w Białymstoku”, z. 66, Humanistyka, dz. H. Prace Historyczne, t. 12, 1989, s. 29-54 Siedlecki J., Kariera Prokopa Leśniowolskiego, starosty brańskiego, w: Drobna szlachta podlaska w XVI—XIX wieku. Materiały sympozjum w Hołnach Mejera (26—27 maja 1989 roku), red. S.K. Kuczyński, Białystok 1991, s. 127-137 Siedlecki J., Kat brański Michalko - legenda i historia, „Białostocczyzna”, 1987, nr 2, s. 14-18 Siedlecki J., Konfederaci w Brańsku w latach 1613—1614, „Białostocczyzna”, 1988, nr 10, s. 7-9 Siedlecki J., Mikołaj Skaszewski i Krzysztof Żelski - posłowie szlachty ziemi bielskiej na sejmy Rzeczypospolitej, „Studia Podlaskie”, t. 3, 1991, s. 27-40 Siedlecki J., Rodzina Brzozowskich z ziemi bielskiej, „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska”, t. 3, Białystok
1989, s. 18-26
358 Bibliografia Siedlecki J., Sądy ziemskie i grodzkie szlachty ziemi bielskiej w Brańsku w XV1-XVH wieku, „Zeszyty Naukowe UW. Filia w Białymstoku”, z. 60, Humanistyka, dz. H. Prace Histo ryczne, 1.11,1988, s. 33—59 Siedlecki J., Sejmiki szlachty ziemi bielskiej w Brańsku w XVI—XVIII wieku, „Przegląd Histo ryczny”, t. 80, 1989, z. 2, s. 239—272 Siedlecki J., Spuścizna aktowa sądów ziemskiego i grodzkiego w Brańsku. Próba szacunku ilościo wego, „Białostocczyzna”, 1994, z. 4 (36) [Ziemia brańska t. V], s. 98—104 Siedlecki J., Wacław Jaruzelski (ok. 1660—1706), chorąży Ziemi Bielskiej, „Białostocczyzna”, t. 6, 1991, nr 1, s. 6-9 Siemieński J., Drugi akt Konfederacji Warszawskiej 1573 r.: przyczynek archiwalny do historii ustroju Polski, Kraków 1930 Siemieński J., „Rebus" w konfederacji warszawskiej r. 1573, Warszawa 1927 Sieniawski E., Das Interregnum und die Königswahl in Polen vom Jahre 1587, Breslau 1869 Sienkiewicz W, „Ziemianie zależni w Wielkim Księstwie Litewskim od połowy XVI do po łowy XVIII wieku. Studium z dziejów feudalizmu litewskiego”, Warszawa 1982 (praca doktorska napisana na Uniwersytecie Warszawskim pod kierunkiem prof. T. Wasilewskiego, Biblioteka Instytutu Historycznego UW, sygn. P. dr. 198) Sierba M., Dobra Orla przedprzejęciem ich przez Radziwiłłów birżańskich, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”, t. 90, 2013, s. 7-21 Sierba M., Radziwiłłowskie dobra Orla (1585—1695), Białystok 2017 Sierba M., W sprawie nadania praw miejskich Tykocinowi w XV w., „Acta Universitatis Lo dziensis. Folia Historica”, t. 94, 2015, s. 25-35 Skwara M., O
dowodzeniu retorycznym w polskich drukowanych oracjach pogrzebowych XVII wieku, Szczecin 1999 Skrzypietz A., Francuskie zabiegi o koronę polską po śmierci Jana III Sobieskiego, Katowice 2009 Skrzypietz A., Jestem zdecydowany nie robić niczego pochopnie." — elekcja 1697 roku w kore spondencji księcia Conti, w: Wokół wolnych elekcji, s. 357—372 Skrzypietz A., Maria Kazimiera wobec elekcji po zgonie Jana III, w: Z dziejów XVII i XVIII wieku. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Michałowi Komaszyńskiemu, Katowice 1997, s. 106-116 Smoleński W, Szkice z dziejów szlachty mazowieckiej, Warszawa 1908 Smoleński W, Udział szlachty mazowieckiej w elekcjach królów, „Przegląd Historyczny”, t. 1, 1905, z. 1, s. 52-66 Sobczak J., Czy tatarska ludność Litwy należała do stanu szlacheckiego ?, „Przegląd Historyczny”, t. 77,1986, z. 3, s. 467-480 Sobczak J., Sejmiki województwa podlaskiego po reformie w r. 1791, „Studia Historyczne”, t. 29, 1986, z. 4, s. 517-540 Sobociński W, Pakta konwenta: studium z historii prawa polskiego, Kraków 1939 Sokołowska J., „O zabieżeniu niebezpieczeństwom.". Szlachta ziemi warszawskiej wobec wojny na Ukrainie (1648-1653), w: Z dziejów wojskowości polskiej. Epoka staropolska - czasy zaborów - czasy najnowsze, red. D. Milewski, Kraków 2011, s. 49-62 Sokół M., Wróbel W., Kościół i parafia pw. Bożego Ciała w Surażu, Suraż 2010 Solov'ev S.M., History ofRussia, vol. 15: The times of troubles: Tsar Vasily Shuisky and the inter regnum 1606—1613, tłum. i oprać. G.E. Orchard, Gulf Breeze 1989 Soszyński J., Dwa spisy zaginionych podlaskich ksiąg sądowych z 1647
roku, „Studia Podlaskie”, t. 9, 1999, s. 111-119
Bibliografia 359 Soszyński J., Księgi podkomorskie bielskie wg spisu z 1648 r. Przyczynek do badań nad staropolską kulturą prawniczą, „Miscellanea Historico-Archivistica”, է. 11, 2000, s. 91-96 Soszyński J., Spis ksiąg ziemskich brańskich z 1647 roku, „Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi”, t. 19, Warszawa 1999, s. 121-150 Soszyński J., Spis hiąg ziemskich suraskich z 1647 roku, „Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi”, t. 21, 2003, s. 343—360 Spieralski Z.,Jan Zamoyski, Warszawa 1989 Spieralski Z., Kiszka Mikołaj (zm. 1587), PSB, t. 12, Wrocław 1966-1967, s. 512-513 Sprogis 1., Inwentarz b. Wileńskiego Archiwum Centralnego, cz. 1, Wilno 1929 Srogosz T., Żołnierz swawolny. Z dziejów obyczajów armii koronnej w XVII wieku, Warszawa 2010 Starczenko N., Czy naprawdę szlachta wołyńska potrzebowała naprawy sądownictwa? Z do świadczenia pierwszych bezkrólewi, w: Praktyka życia publicznego, s. 119-132 Starczenko N., Kapturovij sudpersogo bezkorolivâ kriz’prizmu skarg (1572—1574), „Ukraïns’kij arheografičnij šoričnik”, t. 13-14, 2009, s. 265-283 Starczenko N., Zapowiedź zemsty na Wołyniu w 2. połowie XVI- na początku XVII wieku, „Barok: historia, literatura, sztuka”, t. 18, 2011, s. 283-312 Staszewski J., Elekcja 1697 roku, „Acta Universitaris Nicolai Copernici”, Historia, t. 28 (259), 1993, s. 73-92 Stojanowski J., Losy archiwaliów skarbowych dawnej Rzeczypospolitej wywiezionych z Warszawy do Białegostoku w roku 1796, „Archeion”, t. 37, 1962, s. 173—189, 354 Sucheni-Grabowska A., O sejmiku ziemi liwskiej w latach 1542-1695, w: Między Wschodem a Zachodem.
Rzeczpospolita XVI—XVIII w. Studia ofiarowane Zbigniewowi Wójcikowi w sie demdziesiątą rocznicę urodzin, Warszawa 1993, s. 29-38 Sucheni-Grabowska A., Pierwsze bezkrólewie, „Kwartalnik Historyczny”, R. 78, 1971, z. 1, s. 141-146 Sucheni-Grabowska A., Starostowie wiscy posłami 1572—1680, w: Podróże po historii: studia z dziejów kultury i polityki europejskiej ofiarowane profesorowi Stanisławowi Grzybowskiemu, Kraków 2000, s. 291-300 Sucheni-Grabowska A., Zygmunt August. Król polski i wielki hiążę litewski 1520—1562, Kra ków 2010 Szádeczky L., Báthory István lengyel királylya választása: 1574—1576, Budapest 1887 Szczotka S., Domaniewski Józef (XVI/XVII w.), PSB, t. 5, 1939-1946, s. 295-297 Szulc D., O znaczeniu Prus dawnych, Warszawa 1846 Szum E., Podlaskie sejmiki ziemskie jako organ administracyjny samorządu szlacheckiego I Rze czypospolitej, „Radzyński Rocznik Humanistyczny”, t. 9, 2011, s. 7-24 Szum E., Sejmiki szlacheckie na Podlasiu w okresie I Rzeczypospolitej, „Rocznik Bialskopodlaski”, t. 16, 2008, s. 21-46 Szybkowski S., Czy na początku XV wieku istniało krzyżackieprokuratorstwo (komturia?) w Prze włokach?, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 2008, nr 2 (260), s. 155—162 Szybkowski S., Dokument księcia mazowieckiego Janusza I dla Pretora z Brześci z 9 VI1401 r., w: Komturzy, rajcy, żupani, red. B. Śliwiński, (Studia z dziejów średniowiecza, nr 11), Malbork 2005, s. 497-506 Szybkowski S., Przynależność terytorialna ziemi drohickiej i powiatu goniądzkiego w końcu XIV i na początku XV w., w: Hortus Imaginum. Studia historyczne dedykowane pamięci profesora Stanisława
Mielczarskiego, red. A. Paner et al, Gdańsk 2005, s. 225-238
360 Bibliografia Szymański J., Herbarz rycerstwa polskiego z XVI wieku, Warszawa 2001 Sladkowski W., Sąd „ultimae instantiae” trzech województw: sandomierskiego՝, lubelskiego i pod laskiego 1574—1577, „Rocznik Lubelski”, t. 3, 1960, s. 37-50 Śliwiński J., Grodzieńszczyzna i Podlasie w XV-XVI wieku w Wielkim Księstwie Litewskim (wielkoksiążęce puszcze, włości, eksploatacja, pożary), Olsztyn 2010 Śliwiński J., Uwarunkowania produkcji i spławu przemysłowych towarów leśnych z Wielkiego Księstwa Litewskiego do portów Bałtyku za Zygmunta II Augusta (1544-1572), Olsztyn 2016 Tarnowski S., O kolędach, Kraków 1894 Taszycki W., Nazwa miejscowa Żerań, „Poradnik Językowy”, t. 3, 1968, s. 117-119 Tazbir J., [ree.] M. Liedke, Od prawosławia do katolicyzmu. Ruscy możni i szlachta Wielkiego Księstwa Litewskiego wobec wyznań reformacyjnych, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 49, 2005, s. 239-242 Tazbir J., Sprawa Iwana Tyszkowica, w: idem, Rzeczpospolita i świat. Studia z dziejów kultury ХУН wieku, Wrocław 1971, s. 147-169 Ternes J., Sejmik chełmski za Wazów (1587-1668), Lublin 2004 Tęgowski J., Rodzina Łoknickich herbu Nieczuja na Podlasiu i w powiecie brzesko-litewskim do połowy XVII wieku, „Rocznik Lituanistyczny”, t. 5, 2019, s. 121-144 Tęgowski J., O elicie urzędniczej Podlasia uwag kilka, „Studia Podlaskie”, t. 22, 2014, s. 9—23 Tračevskij A.S., Poľskoe bezkorolev’e po prekrašenii dinastii Agellonov: istoričskoe izsledovanie, Moskva 1869 Trawicka Z., Sejmik województwa sandomierskiego w latach 1572-1696, Kielce 1985 Ujma M., Sejmik lubelski 1572—1696, Warszawa 2003 Uruszczak W,
Próba kodyfikacji prawa polskiego w pierwszej połowie XVI wieku. Korektura praw z 1532 r., Warszawa 1979 Urwanowicz J., Funkcjonowanie sejmików podlaskich w XVI-XVIII wieku. Typowość czy specyfi ka?, w: Cywilizacja prowincji Rzeczypospolitej szlacheckiej, red. A. Jankowski i A. Klonder, Bydgoszcz 2004, s. 105-120 Urwanowicz J., Recenzja dysertacji doktorskiej mgr. Emila Kalinowskiego, „Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI—XVIII wieku”, Warszawa 2018, ss. 408, mps, Supraśl 2018 Urwanowicz J., Z królem. Wpływ regalizmu Branickich Gryfitów na karierę rodu w XV—XVIII wieku, w: Wobec Króla i Rzeczpospolitej, s. 455-478 Urwanowicz J., Żółkiewscy w trzecim bezkrólewiu (1586—1588), w: Wokół wolnych elekcji, s. 180-199 Walewski A., Dzieje bezkrólewia po skonie Jana III, Kraków 1874 Wasilewski T, Jtinerarium’Bogusława Radziwiłła 1620—1669 r., w: B. Radziwiłł, Autobiografia, Warszawa 1979, s. 235-262 Wierzbicki L.A., Bunt malkontentów w połowie 1672 roku, w: Wobec króla, s. 377-390 Wierzbicki L.A., Marszałkowie i parlamentarzyści. Studia z dziejów sejmu polskiego w XVII wieku, Warszawa 2014 Wierzbicki L.A., Pospolite ruszenie w Polsce w drugiej połowie XVII wieku. Ostatnie wyprawy z lat 1670—1672, Lublin 2011 Wierzbicki L.A., Rejestr pospolitego ruszenia województwa bełskiego z 1669 roku, „Rocznik Lubelski”, t. 42, 2016, s. 229-234 Wierzbowski T, Dvě kandidatury na poľskijprestol” Viľgelma iz” Rozenbergą i éregereoga Fer dinanda: 1574—1575, Varšava 1889
Bibliografia 361 Wierzbowski X, Zabiegi cesarza Mahymiliana II o koronę polską 1565—1576, „Ateneum”, t. 3, 1879, s. 407-446, t. 4, 1879, s. 52-89 Wilkiewicz-Wawrzyńczykowa A., Spory graniczne polsko-litewskie w XV-XVII w., Wilno 1938 (odbitka z „Wiadomości Studium Historii Prawa Litewskiego Uniwersytetu Stefana Ba torego”, t. 1) Wimmer J., Wojsko polskie w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1965 Winter E., Elekcje polskie 1575 i 1587 r. z perspektywy Habsburgów, „Kwartalnik Historyczny”, R. 88, 1981, z. 1, s. 107-120 Wisner H., ,Aby się (.) nowokrzczeństwo nie szerzyło”. Katolicy, dysydenci, arianie w dobie bezkrólewia 1632, 1648 r., „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 24, 1979, s. 101-108 Wisner H., Przedsejmowy sejmik nowogródzki w latach 1607-1648, „Przegląd Historyczny”, t. 69, 1978, z. 4, s. 677-693 Wisner H., Władysław IV Waza, Wrocław 2009 Wiśniewski J., Dzieje osadnictwa w powiecie augustowskim odXVdo końca XVIII wieku, w: Stu dia i materiały do dziejów Pojezierza Augustowskiego, red. J. Antoniewicz, Białystok 1967, s. 13-234 Wiśniewski J., Osadnictwo tatarskie w sokólskiem i na północnym Podlasiu, „Rocznik Białostocki”, t. 16, 1991, s. 325-401 Wiśniewski J., Osadnictwo wschodniej Białostocczyzny: geneza, rozwój oraz zróżnicowanie i prze miany etniczne, „Acta Baltico-Slavica”, t. 9, 1977, s. 7-80 Wiśniewski J., Początki Białegostoku i okolicznego osadnictwa, w: Studia i materiały do dziejów miasta Białegostoku, t. 4, Białystok 1985, s. 7-28 Wiśniewski J., Rozwój osadnictwa napograniczupolsko-rusko-litewskim od końca XIV do połowy XVI/ w., „Acta Baltico-
Slavica”, t. 1, 1964, s. 115-135 Wiśniewski K., Mazowieckie i podlaskie zaplecze polityczne biskupa płockiego Stanisława Łubień skiego, w: Władza i prestiż. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI—XVIII wieku, red. J. Urwanowicz, E. Dubas-Urwanowicz, P. Guzowski, Białystok 2003 Wiśniewski K., Urząd marszałkowski koronny w bezkrólewiach XVII—XVIII wieku (1632—1736), Warszawa 2015 Witusik A.A., Elekcja Jana Kazimierza w 1648 roku, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio F, Nauki Filozoficzne i Humanistyczne, t. 17, 1962, s. 119-153 Włodarczyk J., Sejmiki łęczyckie, Łódź 1973 Wojciechowski X, Zabiegi cesarza Maksymiliana II o koronę polską w latach 1572—1576, „Czas: dodatek miesięczny”, R. 5, 1860, t. 18, z. 1, kwiecień, s. 11-46 Wojtyska H.D., Województwo rawskie wobec dwu pierwszych bezkrólewi (1572—1576), w: Mate riały do dziejów spoleczno-religijnych w Polsce, red. J. Flaga et al., Lublin 1974, s. 111-156 Wokół wolnych elekcji w państwie polsko-litewskim XVI—XVIII wieku. O znaczeniu idei wyboru między prawami a obowiązkami, red. M. Markiewicz, D. Rolnik, F. Wolański, Katowice 2016 Wolff A., Jura Masoviae terrestria, „Kwartalnik Historyczny”, R. 82, 1975, z. 1, s. 120—131 Wolff A., Metryka Mazowiecka; układ pierwotny, sposób rejestracji, Warszawa 1929 Wolff A., Studia nad urzędnikami mazowieckimi 1370-1526, Wroclaw-Warszawa 1962 Woliński J., Epilog elekcji 1674 r, „Polska Akademia Umiejętności. Rozprawy Wydziału Hi- storyczno-Filozoficznego”, t. 71, Kraków 1952 Woliński J., Konwokacja 1674 r. a wojna polsko-turecka, w: Księga pamiątkowa 150-lecia Archiwum
Głównego Akt Dawnych w Warszawie, red. A. Stebelski et al., Warszawa 1958, s. 559-581 Woliński J., Po Chocimie 1673/74, „Przegląd Historyczny”, t. 37, 1948, s. 288-306
362 Bibliografia Woliński J., Zabiegi brandenburskie o koronę polską w bezkrólewiu 1673-74, „Rocznik Histo ryczny”, t. 18, 1929, s. 151-162 Wolna elekcja w dawnej Rzeczypospolitej. Procedura — przebieg - publicystyka, red. A. Ziober, Wrocław 2014 Wójcik Z., Pacowie wobec kandydatury rosyjskiej na tron polski w latach 1668-1669 (misja Potkowa na Litwie, 1668), „Przegląd Historyczny”, t. 60, 1969, z. 1, s. 144—150 Wróbel W., Dzieje kościoła parafialnego w Kalinówce Kościelnej do końca XVI w., w: Parafia w Kalinówce Kościelnej 1511-2011. Pięć wieków historii, red. A. Szot, Białystok-Kalinówka Kościelna 2011, s. 77-108 Wróbel W., Fundacje kościelne białostockiej linii rodu Wiesiołowskich w XVI i XVII wieku, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zeszyty Historyczne”, z. 10, 2009, s. 165-213 Wróbel W., Maciej Lis z Krajny i Buzun herbu Topór (ok. 1470-ok. 1546), „Studia Podlaskie”, 1.18, 2009/2010, s. 279-296 Wyczański A., Polska Rzeczą Pospolitą Szlachecką, Warszawa 1991 Yakowenko N., Choice ofName versus Choice of Path. The Names of Ukrainian Territories from the Late Sixteenth to the Late Seventeenth Century, w: A Laboratory ofTransnational History: Ukraine and Recent Ukrainian Historiography, red. G. Kas i anov, P. Ther, Budapest-New York 2009, s. 117-148 Zakrzewski A.B., Sejmiki Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI-XVH w. Ustrój ifunkcjonowanie: sejmik trocki, Warszawa 2000 Zakrzewski A.B, Struktura społeczno-prawna Tatarów litewskich w XV—XVIII w. Próba nowego ujęcia, w: Inter Orientem et Occidentem. Studia z dziejów Europy Środkowowschodniej ofia rowane
Profesorowi Janowi Tyszkiewiczowi w czterdziestolecie pracy naukowej, red. T. Wa silewski, Warszawa 2002, s. 123-132 Zakrzewski W., Po ucieczce Henryka. Dzieje bezkrólewia 1574-1575, Kraków 1878 Załęski S., Jezuici w Polsce, Kraków 1908 Zborowski S., Jus gołotarum. Studium z prawa polskiego, „Tygodnik Naukowy”, nr 9, 11, 13, Lwów 1865, s. 141-146, 173-177, 205-209 Zickafoose V.P, „Virtuous crown, virtuous res publica: the Henrician constitutional declaration of the republic of Poland-Lithuania: interregnum, 1572-1574”, Georgetown 2006 (praca doktorska napisana na Georgetown University) Zieleniewski J., Powstanie i rozwój układu przestrzennego Bielska Podlaskiego w XIV—XVIII wieku, „Studia Podlaskie”, t. 1, 1990, s. 47—70 Zielińska T., Magnateria polska epoki saskiej: funkcje urzędów i królewszczyzn w procesie prze obrażeń warstwy społecznej, Wrocław—Warszawa 1977 Zieliński R., Województwo płockie w czasie bezkrólewi i na elekcjach, „Notatki Płockie”, t. 3, 1958, nr 9, s. 3-11; t. 4, 1959, nr 11/12, s. 13-20 Ziober A., Dwie ostatnie elekcje Wazów jako przyczynek do awansu majątkowego i urzędniczego wybranych rodzin Wielkiego Księstwa Litewskiego, w: W kręgu myśli Władysława Czaplińskiego. Wrocławskie prace z Historii Nowożytnej, t. 1, red. F. Wolański, L. Ziątkowski, Wrocław, 2016, s. 123-140 Ziober A., Dziennik wizyt posła cesarskiego Krzysztofa Leopolda Schaffgotscha jako przyczynek do wyjaśnienia przebiegu elekcji 1674 roku, w: Wokół wolnych elekcji, s. 342-356 Ziober A., Relacje Francisa Sandersona i Roberta Yarda o bezkrólewiu w Rzeczypospolitej po ab dykacji Jana
Kazimierza Wazy, „Res Historica”, nr 47, 2019, s. 139-156
Bibliografia 363 Ziober A., The political attitudes of Krzysztof and Janusz Radziwiłł towards the election of Wła dysław IV andJan Kazimierz. Outline ofthe problem, „Open Political Science”, nr 1, 2018, s. 193-203 Ziober A., The role and use of religion in the politics of candidates to the Polish throne in the 17th century, „Biuletyn Polskiej Myśli Historycznej”, է. 13, 2018, s. 115-132 Złotkowski P., Bujnowo w XVI—XVIII wieku, „Białostocczyzna”, որ 4, 1994, s. 39—47 Z nieznanej przeszłości Białej i Podlasia, red. T. Wasilewski, T. Krawczak, Biała Podlaska 1990 Zwierzykowski M., Samorząd sejmikowy województw poznańskiego i kaliskiego w latach 1696— 1732, Poznań 2010 Zwierzykowski M., Sejm i sejmiki Rzeczypospolitej w XVIII wieku w dorobku historiografii, „Historia Slavorum Occidentis”, t. 2 (5), 2013, s. 58-75 Żebrowski T., Mapa Podlasia w drugiej połowie XVI w., w: Pamiętnik IV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6—8 grudnia 1925, cz. 2: Protokoły, wyd. K. Tyszkowski, Lwów 1927, s. 217-224 Żojdź K.,Jan Mierzeński - klient i rezydent Bogusława Radziwiłła w latach 1656-1665, Oświę cim 2012
Indeks osób Abramski Andrzej 24, 213, 214, 219, 220, 222— 224, 227 Achremczyk Stanisław 18, 76 Adam z Topczyków (Topczykał?) 104 Agryppa Wacław 301 Albrecht I Hohenzollern, książę pruski 56 Aleksander Jagiellończyk, król Polski 43, 45, 49, 51, 94, 109 Aleksander V, papież 40 Alexandrowicz Stanisław 14 Almquist Helge 19 Althoen David 117,118 Andronowski Marcin 135 AniszczankaJaugien 51 Anna Jagiellonka, królowa Polski 150, 151, 260, 261, 276 Antanavičius Darius 62 Antoniewicz Jerzy 14 Antoniowicz Sebastian 132 Anusik Zbigniew 20 Anužytė Lina 85 Arciechowska z Lisów Barbara 94 Arciechowski Mikołaj 94 Arwist z Kobylina (Kobyliński) 47 August II Wettyn, król Polski 194, 200, 258, 271 Augustyniak Urszula 11, 17, 33, 90, 165, 166, 168 Augustynowicz Christoph 25 Babik Zbigniew 106 Backvis Claude 24 Bagińska Elżbieta 15, 17, 120, 165, 184 Baltulis Algirdas 62, 85 Bańkowski Jan 121 Bańkowski Marek 121 Baranowski Ignacy Tadeusz 13, 47, 82, 85, 96, 109, 143, 216 Barbara Radziwiłłówna, królowa Polski 76 Bardach Juliusz 48, 64 Barwiński Marek 9 Barycz Henryk 120, 144 Baubonabek Daniel 283 Bazylow Ludwik 20 Bertelli Sergio 19 Beydilli Kemal 24 Białas, Tatar 106 Bialosuknia Stanislaw 47 Białosukniowie 110, 111 Białuński Grzegorz 56 Biaudet Henry 19 Bielawscy 110 Bielawski Stefan 107, 149, 151 Biernacki Walenty 248 Bizardière Michel de La 18 Błędowski Marcin 244 Bobiatyński Konrad 180 Bobrowicz Jan Nepomucen 53, 259, 286 Bogacki Stanislaw 146 Bogucka Maria 150 Bogufalowie 110 Bohowitynowiczowie 91 Bolesław IV, książę mazowiecki 41, 42, 44—46, 48, 50, 96 Bolesław Jerzy II, książę halicko-
wołyński 36 Bolesław V, książę mazowiecki 46 Bolestowie 132 Bona Sforza, królowa Polski 54, 57, 62, 64, 72-74, 76, 79, 81, 83, 93, 105, 122, 311 Boniecki Adam 71,110,286
Indeks osób Boratini Tytus 187, 267, 284 Borowska Dorota 110 Borzymowski Jan 81 Braniccy 12, 90-92 Branicki Jan Klemens 92, 180, 188, 266, 267 Branicki Stefan Mikołaj 92, 192, 194, 218, 231, 258 Brodacki Jakub 23, 255-257 Brodawka Izaak 130 Broel-Plater Włodzimierz Stanisław de 79 Brzozowscy 31, 165, 201, 204, 285, 317, 318 Brzozowscy (z Brzozowa Starego, z Dubicz) 95, 201, 204 Brzozowscy (z Brzozowa-Chrzczonów, z Łukawicy) 95,201,204 Brzozowski Jan Hieronim 183, 184, 244, 297 Brzozowski Jan Tobiasz 136, 171, 178, 183, 184, 186, 191, 201, 204, 205, 243, 298 Brzozowski Krzysztof, cześnik i podkomorzy (syn) 168,170, 201, 204, 238, 254, 263, 264, 289 Brzozowski Krzysztof, pisarz ziemski 167,169, 170, 201, 204, 245, 259, 263-265 Brzozowski Krzysztof, podkomorzy (ojciec) 95, 123, 163, 201, 204, 209, 217, 262 Brzozowski Marcin 95, 163, 204 Brzozowski Mikołaj 50, 95, 194 Brzozowski Paweł Mikołajowicz 82 Brzozowski Sebastian 95, 123, 146, 254, 259, 262, 285, 288 Brzozowski Teofil 78, 82, 86, 87, 95,123,144, 204, 209, 255, 262 Brzozowski Wojciech 163 Brzóska Adam 245 Brzóska Jerzy 84, 108,123, 124, 154,160, 212, 229, 245, 255, 259, 261 Brzóska Stanisław 245 Budka Włodzimierz 21 Bues Almut 25 Bujak Franciszek 97 Bujak Grzegorz 76 Bujno Mikołaj 86, 118 Burkietowicz Anna 17, 308—310 Burzyński Andrzej 81 Butkiewicz Marian 68 Butler Jan 270 Byliński Janusz 18 Bystroń Jan Stanisław 134 369 Caro Jakub 19, 37 Chądzyńscy 147, 217 Chądzyńska z Hińczów Anna 217 Chądzyński Andrzej 166 Chądzyński Piotr 158 Chądzyński Stanisław 217 Chmiel Adam 83 Chmielewska Mieczysława 23, 266, 267, 308, 309
Chmielnicki Bohdan 108, 118, 171, 174, 237, 239, 308 Chodkiewicz Aleksander Iwanowicz 64, 74, 76, 102 Chodkiewicz Hrehory (Grzegorz) Aleksandro wicz 64, 65, 76, 85 Chodkiewicz Iwan 64, 65 Chodkiewicz Jerzy 135 Chodkiewiczowa z Wiśniowieckich Katarzyna 65 Chodkiewiczowie 45, 64, 86, 90-92, 104, 109, 114, 311 Chodkiewiczówna Anna 65 Choińscy 96, 113 Ghoińska-Mika Jolanta 11,17, 33,139—141, 211 Choisnin Jean 300 Chomętowski Władysław 107 Chwalczewski Piotr 112 Chynczewska-Hennel Teresa 21 Cieszkowski Aleksander Felicjan 244 Ciutka Maciej 132 Conti Louis Armand I de Bourbon, książę 194, 258, 310 Cymbarka, arcyksiężna 302 Cynarski Stanisław 76 Czapliński Władysław 134, 141, 187 Czarnieccy 90 Czarniecki Stefan 92, 180, 232, 266 Czarniecki Stefan Stanisław 188,191, 218, 295 Czarnkowski Stanisław Sędziwój 118 Czartoryski Kazimierz Florian 190, 267 Czech Jakub 114 Czeladczyk Stanisław 113 Czermak Wiktor 136 Czerniecka-Haberko Anna 76 Częścik Łucja 23 Czopek-Kopciuch Barbara 60 Czubek Jan 142 Ćwiek Zbigniew 235
370 Indeks osób Dacka-Górzyńska Iwona 76, 180 Danigel Fryderyk 126 Danilovič' I. zob. Daniiowicz Ignacy Daniiowicz Ignacy 38, 49, 56, 75 Danuta Anna, księżna mazowiecka 36 Dąbski Stanisław 271 Dębiński Kasper 262 Długokęcki Wiesław 38, 44, 61 Długosz Jan 39 Długosz Józef 141 Długosz-Kurczabowa Krystyna 121 Dmowski Rafał 16 Dobiecki Tadeusz 83 Dobroński Adam 15 Dobrzyński Jakub 128 Dogieł Maciej 46 Domanowscy 95 Domanowski Adam 163, 164 Domanowski Fabian 163 Domanowski Jan 82 Domanowski Paweł 79, 82 Doroszewski Witold 248 Dovnar-ZapoTskij Mitrofan Victorovich 54 Dowojno Stanisław 105, 110 Dowojnowa z Radziwiłłów Petronela 77, 105 Dowojnowicz Andruszko 43 Dowojnowicz Iwaszko 43 Dubas-Urwanowicz Ewa 11,16,20, 85,142,143, 146, 147, 150, 152, 160, 170, 195, 304, 305 Dulski Jan 93, 94,104,146,153, 155, 204, 260 Dulski Krzysztof 93, 263 Dulski Marcin 93 Dulski Piotr 93 Dunin-Borkowski Jerzy 184, 267 Dunin-Kozicki Zygmunt 216 Dunin-Wąsowicz Mieczysław 184, 267 Durchardt Heinz 24 Dydyński Paweł 23, 169, 256, 257 Dziadulewicz Stanisław 107 Działyński Adam Tytus 49, 84 Dziatkowski Wojciech 261 Dzieduszycki Maurycy 288 Dzielniccy 94 DzięgielewskiJan 11, 16, 22, 23, 163, 164, 170, 256, 257, 286, 288, 290, 316 Eleonora Maria Habsburżanka, królowa Pol ski 190,276 Epinoux Estelle 117 Ernest Habsburg, arcyksiążę 301, 302 Ernest Zelazny, arcyksiążę 302 Esquirou de Parieu Félix 19, 20 Fasca Kalikst 262 Faszcza Paweł 113 Faszczowie 113 Ferenc Marek 187 Filipczak-Kocur Anna 17, 283 Fiomk Doroteusz 84 Firth Charles Harding 20 Flaga Jerzy 23 Floria Boris 24 Fogelweder Stanisław 126 Fredro
Andrzej Maksymilian 18, 180 Fryderyk August Wettin zob. August II Mocny, król Polski Gajko, namiestnik goniądzki 41 Gałecki Franciszek 217, 221 Gasztołd Jan (Iwaszko) 41 Gasztołd Olbracht Marcinowicz 51-54, 62, 64, 71-75, 81, 102, 106, 107, 130 Gasztołd Stanisław 75-77 Gasztołdowie 26, 46, 47, 59, 60, 68, 70, 75, 90, 93, 101, 105, 122, 311 Gąsior Ewa 23 Gąsiorowski Antoni 37, 52 Gąssowscy zob. Skwarkowie Gąssowscy Gąssowski Aleksander 192, 193,196, 254, 270 Gembicki Andrzej 241 Geresz Józef 16, 249 Giedymin, wielki książę litewski 36 Giedyminowicze, dynastia 36, 37 GierowskiJózefAndrzej 18,119, 219, 256, 304, 307, 310 Giza Pawel 126 Glinka Stanisław 115 Glińscy 311 Gliński Michał 51, 62-64 Gliszczyński Michał 18 Gloger Zygmunt 13, 26, 30, 45, 131, 133, 213 Gmurczyk-Wrońska Małgorzata 33 Gochna Michał 33, 177 Gołaszewski Łukasz 33, 40, 54, 127, 286 Gorbačevski Nikita 27 Goszczyński Artur 33
Indeks osób Gåtzmann Jutta 25 Górnicki Łukasz 12, 105, 143, 144, 153, 215, 228, 235, 262, 263, 306 Górnicki Stanisław 262 Górski Jakub 124, 220 Grabowski Ambroży 259 Grabowski Janusz 15 Grafemberk Walenty 132 Grajewscy 201 Grajewski Marcin 216, 255 Grajewski Piotr 139, 140, 260 Grajewski Stanisław 149, 255, 259 Grajnert Józef 13, 133 Grauert Wilhelm Henryk 19 Grodziski Stanisław 47, 121 Grot Jerzy 162 Grušą Aliaksandr Ivanavich 54 Gruševs’kij Mihajlo Sergijovič 119 Gruszecki Stefan 20, 304 Grygui Andrzej 129, 234 Grzybowski Stanisław 82, 300 Guzowski Piotr 170 Gwagnin Aleksander 135 Habsburgowie, dynastia 162, 260, 261 Halecki Oskar 13, 49, 83, 86 Harders Johann 296 Harders Wilhelm 296 Hartknoch Christoph 136 Hassencamp Robert 19 Hawryluk Jerzy 115, 118 Heidenstein Reinhold 18 Heigel Karl Theodor von 19 Helcel Antoni Zygmunt 238 Helena Moskiewska, królowa Polski 51, 52 Hendriks Frederick 19 Henryk III Walcz}', król Polski i Francji 141,149, 150-152, 162, 165, 217, 260, 301, 305, 315 Henryk, książę mazowiecki i bp płocki 37 Hińcza Aleksander 87, 217 Hirsch Ferdinand 266, 267, 269 Hirsch Theodor 60 Hołownia-Ostrożecki Jan 180 Hołówkowie 204 Horbaczewski Nikita 27—29 Hörmann Theresa 22 Horn Arvid 196 Horodyńscy 103 371 Horodzińscy 103 Hryniewiccy 102-104, 204 Hryniewicki Paweł Karol 185, 187, 259 Hubert Leopold 59 Hundert Zbigniew 16, 33, 108, 188, 189, 245 Hunt John M. 19 Huras Agnieszka 24, 213, 214, 219, 220, 222224, 227 Ijäs Miia 25, 258 Inderwick Frederick Andrew 20 Innocenty VII, papież 39 Irzykowicz Kasper 86, 217 Iwan IV Groźny, car 261 Iwan z Kurzeńca 93 Jabłonowscy
113 Jabłonowski Aleksander 13, 47, 51, 52, 58, 67—70, 75, 85, 90-92, 94-96, 98, 101-104,106-110, 115, 120, 128-130, 150, 232 Jabłonowski Nikodem 184 Jabłonowski Stanisław 250 Jadwiga Andegaweńska, królowa Polski 36 Jagiellonowie, dynastia 9, 88, 213, 299 Jagiełło zob. Władysław II Jagiełło Jakub z Kalinówki 119 Jałbrzyk Wyszyński Andrzej 82,149,151, 152, 156, 255, 259-261, 263 Jałbrzyk Wyszyński Benedykt 82 Jałbrzyk Wyszyński Fabian 82, 255, 285 Jałbrzyk Wyszyński Jan 82 Jałbrzyk Wyszyński Marcin 73, 78, 79, 82 Jałbrzyk Wyszyński Stanisław 80 Jałbrzykowie Wyszyńscy 81, 82, 201, 285 Jamiołka Tomasz 112 Jamiołkowie 112 Jamiołkowski Jerzy Antoni 33, 112 Jan I Olbracht, król Polski 213 Jan II Kazimierz Waza, król Polski 29, 171, 175,177,178,195, 218, 273, 274, 278, 284, 290, 296, 302, 307, 308, 314 Jan III Sobieski, król Polski 11, 27, 188-192, 198, 243, 244, 251, 269, 309, 313, 317 Janicki Ignacy 302 Janikowski Hipolit 261 Jankowski Aleksander 16 Janusz I Starszy, książę mazowiecki 36-38, 41, 43, 44, 46
372 Indeks osób Januszek-Sieradzka Agnieszka 76 Jarczykowa Mariola 166 Jarmolik Włodzimierz 14, 52, 53 Jarochowski Kazimierz 196 Jaruzelski Wacław 192-194, 196, 229, 231, 254, 270 Jasieński Józef 109, 126 Jasieński Wojciech 79, 81, 122, 123 Jasiński Kazimierz 37 Jaskanis Danuta 35, 42 Jaszczolt Tomasz 15, 27, 30, 33, 35-51, 53-55, 68, 71, 95, 126, 166, 217 Jaworowscy 295 Jaworski Rafał 149, 259 Jemialianczuk Uladzimir 51 Job (Hiob, Jop), budowniczy zob. Pretfus Job Jóźwiak Sławomir 37 Jundziłłowie 66 Juskowie 110 Kaczorowski Włodzimierz 18, 22, 23, 169, 170, 256, 257, 263-265, 271 Kadłubowski Andrzej 104 Kalinowska Anna 33 Kalinowski Emil 11, 16, 17, 21, 76, 82, 83, 88, 97, 105, 108, 111, 115, 116, 126, 128-131, 135,138,144,146-149,155,160,174,176, 177,184, 189, 190,192,193, 212, 214, 216, 217, 219-221, 224, 226, 228-232, 234, 236, 237, 240, 241, 245-248, 250, 253, 260, 273, 286, 288, 299-301, 304, 307, 308 Kalinowski Stanisław Samuel 192 Kalinowski Wit 224 Kamecka-Skrajna Mirosława 190 Kamieniecki Witold 18 Kamieński Jakub 47 Kamieński Jan 50 Kamieński, pisarz 250 Kamier Marcin 198 Kaniewska Irena 83, 154, 263 Kanigowski Kazimierz 244 Kapica Milewski Ignacy 26, 27, 30, 50, 169, 190, 192 Karol Ferdynand Waza, królewicz polski 171, 241, 248, 307 Karol I Stuart, król Anglii 20 Karol II Stuart, król Anglii 20 Karol X Gustaw, król Szwecji 177 Karp Josifowicz 94 Karp Józef 94, 179, 181, 182, 184, 186, 190, 222, 243, 244 Karp Sławomir 94 Karp Teodor Leon 189, 244 Karpiński Andrzej 33, 76, 180 Karpiowie 94, 201, 204, 302 Karski Krzysztof Franciszek (?) 270 Karttunen Kaarlo Iivari
19 Karwowscy 201 Karwowski Stanisław 193 Kasabula Tadeusz 63 Kasianov Georgiy 136 Kasperowicz Adam 39 Katarzyna Medycejska, królowa Francji 82 Kaufhold Martin 20 Kazanowski Adam 241, 249 Kazanowski Kazimierz 247 Kazimierski Józef 109 Kazimierz I Odnowiciel, książę 35 Kazimierz IV Jagiellończyk, król Polski 19, 41-43, 45, 48, 49, 62, 64, 213 Kempa Tomasz 21 Kętrzyński Wojciech 56, 58 Kiejstut, wielki książę litewski 36, 40 Kieniewicz Leszek 21, 145, 150 Kiersnowscy 121 Kietliński Marek 15 Kirk Marianne 20 Kisiel Adam 293 Kiszczyna z Radziwiłłów Anna 111, 119 Kiszka Jan 153 Kiszka Mikołaj 87, 92,138,141,145-148,150, 152-154, 156,157,195,197, 212, 217, 232, 233, 260, 288, 299, 305, 313, 316, 318 Kiszkowic 133 Klonder Andrzej 16 Kloza Jarosław 52, 71, 110, 111 Kluczycki Franciszek 189, 267, 297 Kłoczko Wojciech 51 Koálovič Mihail Osipovič 87 Kobyliński (Jabłonowski) Jan 47 Koc Wojciech Kazimierz 267 Kocięcki Marcin 81 Koehler Krzysztof 145 Kolankowski Ludwik 56 Kolberg Oskar 13 Koller Alexander 25
Indeks osób Kołodziej Robert 15, 17, 192 Kołodziejczyk Anna 53, 67 Komaszyński Michał 23 Komorowski Bronisław 22 Komorowski Florian 230 Kondeusz Wielki zob. Ludwik II de Bourbon Koniecpolski Aleksander 172 Koniecpolski Stanislaw 269 Konieczna Diana 18 Konopacki Józef 106 Konrad von Kyburg 38 Konstancja Habsburżanka, królowa Polski 263 Kopczyński Michał 23, 255-257 Kordel Jacek 33 Korolko Mirosław 21 Koryccy 94, 201, 202, 285 Korycka z Uchańskich Elżbieta 285 Korycki Hieronim 239, 240, 247, 248 Korycki Mikołaj 74, 75, 79, 81, 94, 286 Kosiński Adam 86, 87,141,145,146, 216, 217, 232, 233, 299, 313 Kosman Marceli 163 Kossak Stanisław 81 Kossakowski Bonifacy 222 Kossiorkowie (Kosiorkowie) 110 Kostewicz Janusz 52, 53 Kostro (Kostrowski) Melchior 124, 149, 163, 164, 255, 262 Kostro Krzysztof 180, 182, 185 Kostro Wojciech 220 Kostrowie 201, 317, 318 Kot Stanisław 117,118,120 Kotowski Adam 283 Kowalczyk-Heyman Elżbieta 38, 44, 56, 60, 61, 63 Kozak Ewelina 17, 171, 172, 178, 184 Kozik Luba 34 Kozyrski Robert 17 Krajewska Hanna 15, 42 Krakowowie vel Krokowscy 94, 114 Kramkowlanie 110 Krasicki Stanisław 149 Krasiński Władysław 302 Krasnodębski Samuel 270 Krassöwscy 81, 82, 95, 300 Krassowski (Krasowski) Jan (zw. Domine) 82, 300 Krassowski (Krasowski) Mroczek 72, 82 373 Krassowski Andrzej 82 Krassowski Jakub 226 Krassowski Krzysztof 82 Krawczak Tadeusz 16 Krebs Oskar 19 Kriegseisen Wojciech 10, 17, 78, 121, 137, 138140, 142-144,159,174,179, 227, 232, 252, 309 Kromer Marcin 136 Kryczyński Stanisław 106 Krynicki Bartłomiej Broszkowic 105 Kucharski Tomasz 24 Kuchowicz Zbigniew 76 Kucieński
Piotr 150 Kuczkiewicz-Fraś Agnieszka 143 Kuczyński Stefan Krzysztof 15 Kuczyński Walenty 191, 193, 194, 310 Kulecki Michał 30, 46, 160, 190 Kulesza Jan 229 Kulesza Marcin 47 Kulesza Paweł 104 Kulesza Piotr 111 Kulesza Stanisław 111 Kulesza Wojciech 220, 245 Kulesza z Kadłubowskich Dorota 104 Kuleszowie 95 Kulička Elżbieta 136 Kupisz Dariusz 246, 296 Kuras' Stanisław 61 Kurosz Stanislaw 167-170, 316 Kurzenieccy 93, 201 Kurzeniecki Gabriel 136, 192, 218, 244, 259, 269 Kurzeniecki Olbracht 254 Kurzeniecki Zygmunt 194, 258 Kutrzeba Stanisław 39, 239 Laszuk Anna 15, 67, 68, 91, 92, 94—97, 128, 180, 232, 313 Lazutka Stanislovas 72, 73 Lenart Mirosław 247 Lepszy Kazimierz 83, 155 Leszczyński Anatol 14, 92, 129, 130 Leszczyński Andrzej 172, 250 Leszczyński Rafał 33 Leśniowolski Adam 93 Leśniowolski Franciszek Jan 91, 171, 172, 246, 254
374 Indeks osób Leśniowolski Jan 93 Leśniowolski Marcin 93 Leśniowolski Prokop 93, 166, 167, 169-171, 197, 210, 218, 230, 245, 246, 254, 259, 263, 264, 318 Lewański Ryszard Kazimierz 117 Lewiccy 66, 94, 104, 201, 285, 317, 318 Lewicka z Poiyckich Anna 65, 92, 286 Lewicki Maciej 64, 81, 94, 286 Lewicki Stanisław 168, 172, 222, 244, 246 Lewicki Stefan 237 Leżeński Tomasz 286 Libiszowska 2.ofia 22 Liedke Marzena 117,170 Linde Samuel Bogumił 186, 291 Lipiński Wacław 237 Lis Maciej z Krajny 94 Litwin Henryk 17 Lityński Adam 17, 142, 283 Lubart Dymitr, książę litewski 36 Lûbavskij Matwiej Kuzmicz 63, 85 Lubicz-Łapiński Łukasz 113,129 Lubieniecki Andrzej 120 Lubieniecki Stanisław 120 Lubomirski Jan Tadeusz 36, 44 Lubomirski Jerzy Sebastian 176 Lubomirski Stanisław Herakliusz 270 Ludwik II de Bourbon (Kondeusz Wielki) 308 Ludwik Węgierski, król Węgier i Polski 142, 213 Lulewicz Henryk 16, 21, 51, 53, 65, 87, 119, 145, 229, 263, 299, 300, 302, 304 Luter Marcin 119 Lynch Michael 20 Laguna Arnolf Kazimierz 136 Łapa Łynka Stanisław 226 Latyszonek Oleg 15, 40 Łokniccy 201 Łoknicki Jan Faraur 223 Łoknicki Mikołaj Piotr 230 Lopaciński Hieronim 308 Łopatecki Karol 17, 21, 74, 83, 107, 174, 228, 229, 245 Łowmiański Henryk 17, 54, 75 Łoziński Władysław 214 Luba Piotr 70, 311 Łubieński Maciej 172, 174, 237-239, 250 Łubieński Stanisław 170 Łubowie 95 Łyczko Mikołaj 31, 135, 171, 179, 180, 182, 183, 185, 186, 205, 239 Łyczkowa z Obór Felicja 135 Łyczkowie 201, 317, 318 Maciuszko Janusz 21 Majewski Wiesław 170 Makarczycy 116 Makiłła Dariusz 21 Maksymilian II Habsburg, cesarz 261, 302 Maksymilian
III Habsburg, arcyksiążę 158, 262 Malczewska Mirosława 61 Malinovskii Ioanikii Aleksieevich 53 Malinowski Jan Michał 265 Malinowski Marcin 243 Maliszewski Kazimierz 140, 142 Maria Kazimiera d’Arquien, królowa Polski 276 Markiewicz Mariusz 21, 162, 193 Markowscy 201 Markowski Kazimierz 135, 185, 244 Markowski Krzysztof 162, 164 Markowski Mikołaj 154, 259 Maroszek Józef 14—16, 35-37, 40, 42—45, 47, 48, 52, 53, 60-64, 68, 69, 71, 72, 74, 76, 77, 79, 84, 91, 93-95, 98, 102, 106, 108-112, 127, 128, 130, 131, 133, 193, 228, 240 Matuszewski Maciej 81 Massalscy 92 Matesilani August 12, 113, 114 Matusak Piotr 16 Matys Tatarzyn, mieszczanin suraski 109 Mayer Eduard Edlen von 19 Mazanko Iwan 105 Mazur Karol 17, 101, 159, 211 McElligott Jason 20 Mecherzyński Karol 39 Melik-Basza 107 Mencel Tadeusz 308 Meysztowicz Aleksander 94 Miaskowski Łukasz 237 Miaskowski Wojciech 237 Michalak Dorota 15, 48, 54, 55, 65, 66, 74, Michał Korybut Wiśniowiecki, król Polski 11, 29, 188, 189, 191, 198, 218, 257, 266, 267, 274, 281, 309 Michał Zygmuntowicz, książę Rusi Czarnej 102 Michał, namiestnik bielski 41
Indeks osób Miecław 35 Mieńscy 81, 82, 95 Mieńska z Sieheniów Anna 109 Mieński Abraham 110 Mieński Adam 164, 220, 230 Mieński Hieronim 110, 263 Mieński Jakub 81 Mieński Jan 73, 77, 78, 81 Mieński Marcin 81, 110 Mieński Mikołaj 79, 81 Mieński Wincenty 81, 109 Mierzwa Edward 308 Mieszko II, król Polski 35 Mikita, starosta 39, 40, 62 Mikołaj (zw. Miń) z Rogowa 102 Mikołajczyk Marian 14 Miller Ilja 237 Mincer Franciszek 20 Mironowicz Antoni 237 Misiewicz Jan 184 Młożewski Jerzy 151 Mniszchowie 92 Mokrzecccy 109, 180, 181, 204 Mokrzecka z Sieheniów Marusza 109 Mokrzecki Apollo 248 Mokrzecki Krzysztof 179, 180-183, 190, 191, 266, 314 Mokrzecki Piotr 180 Mokrzecki Siemion 109, 180 Mokrzecki Stanisław Jan 191 Moniuszko Adam 214, 220 Mortaza Sulima 107 Mortaza Szczęsny 107 Mortuzyczowie 107 Mościcki Jan 296 Możejko Beata 43, 47 Mroczek Mikołaj 47 Mróz Lech 132 Muir Edward W. 19 Myszkowski Piotr 149 Nagielski Mirosław 91, 155, 180, 188, 229, 266-268, 275 Nalţcz-Malachowski Piotr 110 Narbutt Mikołaj 144 Narzymski, kasztelan warszawski 136 Naworski Zbigniew 18, 304 Nieciecki Melchior (Malcher) 146,149, 260, 288 375 Niemcewicz Julian Ursyn 259 Niemiera Aleksander 247, 248 Niemiera Stanisław 166, 171, 172, 230, 236 Nieprzeski Andrzej 74 Niesiecki Kasper 53, 81, 136, 286 Niewiarowscy 107, 201 Niewiarowski Felicjan 244 Niewiarowski Walenty 65, 255 Nisbet Bain Robert 19 Niwiński Marcin 226 Noailles Emmanuel Henri de 19, 147, 300, 301 Nowak Przemysław 41 Nowicki Tomasz 76 Obiecjan (Obiecan) z Kolak 96 Obolenskij MichailAndreevič 56 Oborski Marcin 194 Ochmann-Staniszewska Stefania 266
Ochmański Jerzy 37, 38, 41, 117 Ohryzko Jozafat 72 Olechnowiczowie 86 Olgierd, wielki książę litewski 36 Olszewski Benedykt 178—187, 266 Olszowski Andrzej 243, 309 Opacki Samuel Franciszek 184-187, 191, 192, 259, 267, 269, 285 Opaliński Edward 20—22, 33, 124, 142, 145, 157, 169, 305 Opaliński Łukasz 117 Orchard G. Edward 20 Orsetti Mikołaj 244 Orsetti, rodzina 295 Orzechowski Paweł 120 Orzechowski Stanisław 118 Orzelski Świętosław 18, 149, 151, 152, 154, 254, 260, 261, 276, 302 Ositka Łukasz 105 Oskierko Samuel 229 Ossoliński Jerzy 172, 250, 293, 307 Ossoliński Zbigniew 162 Ottomeyer Hans 25 Owieczkowie 110 Owsiany Adam 123, 124 Owsiany Tomasz 79, 81, 110, 123, 144, 212, 255 Pac Mikołaj 144 Pac Mikołaj Stefan 186
376 Indeks osób Pacowie 92, 186 Panecki Tomasz 33 Paner Anna 38 Paprocki Bartosz 81 Paradowski Przemysław 210 Parys Szczęsny Zygmunt 91, 135 Parysowie 91 Pasek Jan Chryzostom 134, 187 Paweł Warda z Kobylina 47 Paweł z Wyszonek 47 Pawiński Adolf 130 Pažyra Stanisław 136 Pazyrzyna Helena 136 Perthées Karol de 48, 57, 58, 61, 66 Piastowie, dynastia 35, 38 Pieczkowicz Marcin 105 Piekarski Jan 212 Pieńkowska Anna 22, 157, 262, 305, 306 Pietkiewicz Krzysztof 52 Piętko (Piotr Rączko Strocewicz), namiestnik bielski 41 Pietkowscy 94 Pietkowski Adam 94 Pietkowski Baltazar 72, 73, 94 Pietkowski Piotr (I) 94, 95 Pietkowski Piotr (II) 184 Pietkowski Tomasz 164 Pietraszewski Andrzej 244 Pietrzyk-Reeves Dorota 142, 143 Piotr z Goniądza 119 Piotr z Gumowa 41 Piotr z Poznania (Poznanita) 126 Piotrowski Jan 126 Piszczatowska Marta 76, 93, 235 Piaskowski Franciszek 283 Plewczyński Marek 75, 234 Płaza Stanislaw 17, 20, 307 Ptosiński Jacek 177, 229, 231 Pociecha Władysław 47, 51, 53, 54, 56, 57, 71, 73, 74 Pokora Piotr 41 Pokropek Marian 121 Pokropek Wojciech 121 Poletyłowie 103, 104 Polkowski Ignacy 153 Popławska Dorota 110 Porycka z Uchańskich Barbara 286 Potoccy 308 Potocki Mikołaj 279 Praetorius Matthaeus 136 Prażmowski Mikołaj 178, 186, 188 Pretfhs Job 295 Pretfhs Samuel 295 Pretor z Brześci 38, 40, 45 Pretor z Korczewa zob. Pretor z Brześci Probilo Olechno 204, 255, 330 Probiłowie 204 Prochaska Antoni 39 Proszeński, poddany Matesilaniego 113 Proszeński, szlachcic 110 Przeździecki Aleksander 39 Przyboś Adam 192 Przyboś Kazimierz 23, 187, 266 Przyłuski Jakub 118 Ptaszycki Stanisław
(Ptaśickij Stanislav L.) 54 Pure Jerzy 41 Pusiłowicz Mikołaj 105 Puskarzowie (Puszkarze) 110 Puszkarz Szymon 111 Rachuba Andrzej 51, 78, 84, 85 Rączko Jerzy 50, 71-74, 94 Raczkowicz Jan 64 Raczkowie 94 Raczkówna Benigna 261 Radaman Andrej 18, 78 Radgowski Stanisław 81 Radoch Marek 36-41, 43 Radziejowski Hieronim 247, 248 Radziejowski Michał 193, 244, 271, 276, 303 Radziszewska Julia 136 Radziszewski Stanisław 222 Radziwiłł Bogusław 91, 171, 172, 177—179, 182-184,186, 188, 201, 204, 231, 242, 243, 254, 266, 274, 289, 308, 309, 313 Radziwiłł Jan Mikołajewicz, kasztelan trocki 76 Radziwiłł Jan Mikołajewicz, podczaszy litewski, 57, 72, 75, 109 Radziwiłł Jan, krajczy litewski 76 Radziwiłł Jan, starosta żmudzki 76 Radziwiłł Janusz 171,177,281 Radziwiłł Krzysztof „Piorun” 91, 108 Radziwiłł Krzysztof II 165-171, 245, 264, 279, 289, 314, 316 Radziwiłł Michał Kazimierz 150, 277 Radziwiłł Mikołaj 47, 51—54, 62-64, 70-72,121
Indeks osób Radziwiłł Mikołaj, biskup żmudzki 72 Radziwiłł Stanisław, dzierżawca uszpolski 72 Radziwiłłowa z Sakowiczów Elżbieta 72 Radziwiłłowie 12, 31, 47, 57, 59, 60, 62-64, 68, 70-72, 77, 80, 90, 91, 93, 95, 101, 104֊ 107,109,110,120,122,165,177, 186, 289, 308, 311, 312 Radziwiłłówna Ludwika Karolina 91 Rafał (Rączko) z Puczyc 94 Rait Robert Sangster 20 Rakowski Jan 245 Rakowski Kasper 230 Ramakus Gloria 19 Reder Jerzy 88, 155 Reimann Eduard 19 Rembiszewska Dorota Krystyna 15, 42 Rhode Gotthold 24 Rhode Maria 22, 24, 199, 218, 304, 305, 307, 309 Rogowscy 102 Rolnik Dariusz 21 Romaniuk Przemysław P. 51 Romaniuk Zbigniew 14, 91, 121, 221 Rosner Anna 78 Roşu Felicia 25 Rotemberg Piotr 132 Roversi Monaco Fabio 117 Rozemberg Wojciech Piotrowicz 132 Rusiniak Łukasz 23, 184, 200, 256, 257, 326 Russocki Stanisław 96, 97 Rutkowski Henryk 44 Rybak Paweł 20, 21, 151 Rykaczewski Erazm 41,51,52,71 Rymut Kazimierz 60 Ryngałła, księżniczka litewska 37 Rytel Andrzej 94, 164 Rytel Balcer (Baltazar) 255 Rytel Jan 263 Rytel Piotr Herkules 263 Rytel Tomasz 164 Rytelowie 94 Rżąca, szlachcic 113 Rządkowski Kazimierz 250, 251 Rzyszczewski Leon 62 Sadłocha Niżeński Kasper 126 Sajkowski Alojzy 117 Sakowicz Olechno 43, 67 377 Sakowski Konstanty 240 Sandius Christopherus 120, 164 Sanguszko Andrzej 132 Sanguszko Roman 65 Sanguszkowa z Chodkiewiczów Aleksandra 65 Sanguszkowie 92 Sapieha Andrzej Jerzy Sapieha Benedykt Paweł 196, 270 Sapieha Bohdan 87, 91, 262 Sapieha Franciszek Stefan 185 Sapieha Iwan (Jan) Semenowicz 52, 53, 75 Sapieha Iwan Bohdanowicz 75 Sapieha Kazimierz Mikołaj Sapieha Michał 91
Sapieha Mikołaj 87, 167, 210, 218, 230 Sapieha Paweł Iwanowicz 53, 91, 119 Sapiehowie 12, 90, 92,104,109,132,194, 204, Sapieżanka Anna 91 Sapieżyna Anna 283 Sarbiewski Stanisław 268 Sawiccy 217 Sawicka, starościanka 217 Sawicki Jakub 61 Sawicki Maciej 145, 152, 153, 217, 260 Sawicki Wojciech 216, 217 Seefried Elke 22 Semâmuk Genadz' 84 Semkowicz Władysław 39, 40, 68 Serczyk Władysław Andrzej 248 Sesma Muñoz José Angel 19 Sękowski Mikołaj 81 SidorowiczJan 38 Siedlecki Jan 14, 16, 26, 70, 81, 95, 134, 155, 161, 167-169, 171,172, 177,179-184,186, 192, 193, 207, 210, 221, 229, 245, 246, 265֊ 268, 270, 274 Sieheniewicz (Sieheń) Siemion 109 Sieheniewicz Fiedor Iwanowicz 109 Sieheniewicz Iwan 109 Sieheniewiczowie (Siehenie)-Studziwodzińscy 109 Sieheń Jan 109 Sieheń Pafnucy 109 Sieklucki Mateusz 148 Sieklucki Wojciech 158, 255, 259, 262, 263 Siemieński Józef 21 Siemowit IV, książę mazowiecki 37, 38 Sieniawska z Radziwiłłów Elżbieta 91
378 Indeks osób Sieniawski Emil 18 Sieniawski Hieronim 91, 104, 212 Sienkiewicz Henryk 12 Sienkiewicz Witold 77 Sierba Michał 41, 91, 235 Siwicki Piotr 76 Skaszewscy 124, 165, 201 Skaszewski Karol 191 Skaszewski Mikołaj 31, 134, 136, 155, 171, 175,179,182,183,185-193, 205,222,229, 236-244, 246, 254, 265-269, 283, 289, 290, 296, 298, 308, 314 Skaszewski Stanisław 230 Skiwscy 201 Skiwski Adam Jan 135 Skiwski Jan 180, 183 Skolimowski Władysław 269 Skowron Ryszard 20 Skrzypietz Aleksandra 23, 24, 309 Skwarczyński Paweł 22 Skwarek Gąssowski Jan 71 Skwarek Gąssowski Stanisław 80 Skwarkowie Gąssowscy 95 Slimiem Neringa 73 Sławogórscy 94 Sławski Jan 47, 62, 71, 72 Sławski Jan młodszy 63 Sławski Stanisław 63 Słuccy 91 Słupecki Stanisław 261 Smith David L. 20 Smoleński Władysław 13, 23, 84 Smoleński, porucznik 250 Snarski Stanisław 104 Sobczak Jacek 16, 105 Sobieski Jakub 263, 264, 289 Sobieski Jan zob. Jan III Sobieski, król Polski Sobieski Wacław 149 Sobociński Władysław 21 Sobolewscy 201 Sobolewski Paweł 185 Sochań Robert 145 Socyn Faust 120 Sokołowscy 98, 112, 113 Sokołowska Jolanta 308 Sokołowski August 157 Sokół (Sokołowski) Filip 255 Sokół Marta 40, 45 Solikowski Jan Dymitr 18, 117 Solov'’ev Sergei Mikhailovich 20 SondeiJanusz 121, 122 Soszyński Jacek 26, 46, 50 Spasowicz Włodzimierz 18 Spieralski Zdzisław 150, 157 Spirydonau Michail Fiodorowicz 54 Sprogis Iwan 27-29 Stamirowski Jan 250 Stanisław (zw. Ostasz) z Rogowa 102 Stanisław z Czapli 50 Stanisław z Knoryd 104 Stanisław z Piekut 112 Starczenko Natalia 24, 214 Starnawska Maria 39 Staronow Bohdan 114 Staszewski Jacek 23,
57 Stebelski Adam 23 Stefan Batory, król Polski 22, 65, 88, 104, 105, 110,138,153-156, 160,161, 165, 223, 224, 249, 258, 261, 302, 305, 315 Stelągowski, porucznik 250 Stojanowski Józef 74 Strehlke Ernst 60 Strękowski, porucznik 250 Stryjkowski Maciej 136 Studniarek Arkadiusz 60, 108 Sucheni-Grabowska Anna 17,20, 79, 83,139,260 Suchodolski Jan 242 Sulkowska-Kuraś Irena 61 Supruniuk Anna 63 Sutkowski Tomasz 244 Syrokomla Władysław 18 Szádeczky Lajos 19, 261 Szczawińscy 91-93, 124, 201 Szczawiński Aleksander 295 Szczawiński Franciszek 135 Szczawiński Paweł, kasztelan brzeziński 92, 167, 210, 218, 230 Szczawiński Paweł, kasztelan łęczycki 92 Szczawiński Tomasz 239, 248, 307 Szczotka Stanisław 163 Szepietowski Marcjan 239 Szot Adam 50, 62, 63 Szpakowski Demian 104 Szulc Dominik 44, 65 Szum Ernest 16, 210 Szumkowscy 109, 124, 204
Indeks osób Szumkowska Olonia (Apolonia?) Szumkowski Hrehor 109 Szumkowski Michajło 109 Szybkowski Sobiesław 38, 39, 44, 46 Szymański Józef 110 Szymański Mikołaj 145 Sladkowski Wiesław 155 Śliwiński Błażej 38 Śliwiński Józef 37, 39, 60, 131 Swidrygiełło, wielki książę litewski 39, 41 Święcicki Jędrzej 136 Święcki Paweł 112 Swięcki Tomasz 13 Swięcki Wojciech 112 Świnoleski Andrzej 210 Tabutowicz Rączko 45 Tarczyński Marek 22 Tarnowski Stanisław 134 Tarusza Stanisław 230 Taszycki Witold 106 Tazbir Janusz 117, 120, 134, 187, 214 Tedwin (yon Teodwen) Jan Kazimierz 266, 267, 303 Ternes Jerzy 17 Tęczyńscy 91, 104 Tęgowski Jan 15, 39, 53, 73, 201 Ther Philipp 136 Toeppen Max 60 Topolski Jerzy 106 Torres Giovanni de 237 Tračevskij Aleksandr Semenowi 19 Trastamara, dynastia 19 Trawicka Zofia 17 Trojanowski Jan 264 Trojanowski Stanisław 234 Trojden I, książę mazowiecki 36 Tryzna Hrehory 87 Turobojski Achacy 239, 240, 247, 248 Turowski Kazimierz 254, 265 Turowski Kazimierz Józef 81 Turski Wincenty 300 Tworek Stanisław 308 Tworkowscy 105 Tworkowski Jan 105 Tyczka Maciej 110, 125 Tyczkowie-Żochowscy 110 379 Tyszkiewicz Iwan 120 Tyszkiewicz Wasyl 87, 144 Tyszkowski Kazimierz 67, 117 Uchańscy 285 Uchański Jakub 152, 285 Udrzycki Jakub 149 Uhrowiecki Mikołaj 151 Ujma Magdalena 17, 151, 304, 305, 308-310 Umski Seweryn 81, 94 Uruszczak Wacław 49 Urwanowicz Jerzy 11, 16, 21, 32, 33, 92, 120, 147, 160, 170, 177, 190, 193, 301 Vajtovič M.A. 54 Valikonytè Irena 72, 73 Votkan Mikola 34 Wachslager Georg 196 Wacław z Mejszagoly 73 Wahanowscy 104 Walewski Antoni 18 Warszycki Stanisław 241 Wasilewski
Tadeusz 16, 17, 77, 107, 136, 180 Wazowie, dynastia 22, 164, 273 Weber Wolfgang EJ. 22 Wessel Wojciech 241 Węgorzewski Juliusz 301 Wężyk Jan 166 Wierzbicki Leszek A. 11, 24,184,185,187-189, 191, 243, 259 Wierzbicki Paweł 235 Wierzbowski Stanisław 72, 73, 81 Wierzbowski Teodor 18, 68, 261 Wiesiołowscy 66, 92, 236 Wiesiołowski Krzysztof 92, 93, 218, 230 Wiesiołowski Piotr 92, 93, 235, 302 Wijuk Kojalowicz Wojciech 239 Wilczewscy 94 Wilkanowscy 91 Wilkiewicz-Wawrzyńczykowa Alina 50, 53, 58, 59, 65, 66 Wimmer Jan 249 Winter Eduard 24 Wisław z Piórkowa 47 Wisner Henryk 18,23,165 Wiszowata Agnieszka 120 Wiszowata-Walczak Katarzyna 21
380 Indeks osób Wiszowaty Abraham 120 Wiszowaty Andrzej 120 Wiszowaty Marcjan 164, 204, 207, 289 Wiszowaty Piotr 47 Wiszowaty Stanisław 120 Wiśniewski Jerzy 14, 44, 45, 51, 57, 58, 61-64, 71, 74, 101, 104, 106-109, 113 Wiśniewski Krzysztof 24, 170, 172 Wiśniowieccy 299, 309 Wiśniowiecka Katarzyna zob. Chodkiewiczowa z Wiśniowieckich Katarzyna Wiśniowiecki Dymitr 277 Wiśniowiecki Jeremi 250, 293, 307 Witold, wielki książę litewski 36-41, 44, 45, 48, 56, 106 Witusik Adam Andrzej 23, 293, 307 Władysław I Łokietek, król Polski 36 Władysław II Jagiełło, król Polski 36, 37, 39, 41 Władysław III Warneńczyk, król Polski 19, 41, 42 Władysław IV Waza, król Polski 16,165, 169, 171,172, 210, 218, 220, 236, 237, 246, 253, 263, 265, 275, 278, 286, 293, 307 Włodarczyk Jerzy 17 Włodarski Aleksander 81 Włodek Ignacy 135 Włoszek Mikołaj 255 Włoszek Stanisław Zachariaszewicz 95 Włoszkowie 94, 104 Wnorowski Jakub 110 Wodyński Andrzej 264 Wodyński Jan 163 Wodyński Marek 264 Wojciech z Faszcz 113 Wojciechowicz Łukasz 132 Wojciechowski Tadeusz 18 Wojno Jan 283 Wojno Piotr 239, 241 Wojnowie 201 Wojsławski Mikołaj 136 Wojtyska Henryk Damian 22, 305 Wolański Filip 21, 24 WolffAdam 42,68 Woliński Janusz 23 Wolski Mikołaj 58 Wołłowicz Ostali 119, 153 Wołłowiczowie 92 Wójcik Zbigniew 23 Wróbel Marta 50 Wróbel Wiesław 40, 45, 62, 92—94 Wyczański Andrzej 125 Wyrobisz Andrzej 14 Wyrozębski Jan Władysław 270 Wyrozumski Jerzy 14 Wysocki Jan (zw. Turczyn) 107 Wyszkowscy 47, 204 Wyszkowski Baltazar 120, 164 Wyszkowski Krzysztof 120 Wyszkowski Olbracht 239, 240, 254 Wyszkowski Stanisław 164 Wyszkowski Wojciech
144, 209, 255, 261 Wyszkowski Zygmunt 180 Wyszyńscy 95, 98 Wyszyńscy Jałbrzykowie zob. Jałbrzykowie Wyszyńscy Wyszyński Stanisław 185, 187, 259 Yakowenko Natalia 136 Zabłocki, zw. Mazurem 116 Zabłudowski Gabriel, święty 131 Zabrzeziński Jan Janowicz 72 Zakrzewski Andrzej В. 11, 18, 40, 54, 78, 107 Zakrzewski Wincenty 18 Zaleski Jan 277, 295 Zaleski Wacław 267 Zalewska Ewa 245 Załęskijan 255 Zalįski Stanislaw 287 Załuski Andrzej Chryzostom 136 Zamoyski Jan 93, 149-151, 153, 158, 235, 262, 299, 306 Zamoyski Tomasz 93 Zborowscy 306 Zborowski Stanisław 112 Zebrzydowski Mikołaj 16 Zeillerus Martinus 136 Ziątkowski Leszek 24 Zickafoose Virginia P. 25 Zieleniewski Jerzy 74 Zielepucha Paweł 80, 122 Zielińska Teresa 90 Zieliński Grzegorz 261 Zieliński Ryszard 22, 305 Ziober Aleksandra 22, 24 Złotkowski Piotr 104
Indeks osób Zwierzykowski Michał 15, 17, 309, 310 Zyburt Grzegorz 110 Zyburt Jurek 110 Zyburt Stańko 110 Zyburtowiczowie 110 Zyburtowscy 110 Zygmunt I Stary, król Polski 11, 43, 49-53, 56, 58, 59, 70, 72, 73, 75, 77, 94,103,109, 311 Zygmunt II August, król Polski 11, 31, 43, 59, 72, 74-80, 83, 84, 86, 89, 95, 103-106, 110,122, 130,138, 142-144,150, 159, 161, 165, 234, 256, 258, 295, 298, 300, 311, 313 Zygmunt III Waza, król Polski 11, 29, 105, 131, 158,162,165, 204, 220, 235, 245, 258, 263, 278, 279, 286 381 Zygmunt Kiejstutowicz, wielki książę litewski 41, 48, 56, 102 Zygmunt z Faszcz 113 Źrobekjan 164 Żelscy 124 Żelski Jan Kazimierz 269, 270, 283 Żelski Krzysztof 31, 171, 179-183, 185-192, 205, 222, 241, 243, 254, 259, 265-270, 283, 289, 296, 314 Żojdź Karol 33, 177, 245 Żółkiewski Mikołaj 147 Żółkiewski Stanisław 147 Żyburtowie 110 \ / |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Kalinowski, Emil 1988- |
| author_GND | (DE-588)1169099181 |
| author_facet | Kalinowski, Emil 1988- |
| author_role | aut |
| author_sort | Kalinowski, Emil 1988- |
| author_variant | e k ek |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV047295252 |
| ctrlnum | (OCoLC)1256409501 (DE-599)BVBBV047295252 |
| edition | Wydanie I |
| era | Geschichte 1500-1700 gnd |
| era_facet | Geschichte 1500-1700 |
| format | Thesis Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV047295252</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20240102</controlfield><controlfield tag="007">t|</controlfield><controlfield tag="008">210525s2020 xx |||| m||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="z">9788366018778</subfield><subfield code="9">978-83-66018-77-8</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1256409501</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047295252</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-Re13</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kalinowski, Emil</subfield><subfield code="d">1988-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1169099181</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI-XVII wieku</subfield><subfield code="c">Emil Kalinowski</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Wydanie I</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Neriton</subfield><subfield code="c">2020</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">381 Seiten</subfield><subfield code="b">Diagramme, Karten</subfield><subfield code="c">25 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="502" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">Dissertation</subfield><subfield code="c">Uniwersytet Warszawski, Wydział Historyczny</subfield><subfield code="d">2018</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1500-1700</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Szlachta / Polska / Podlasie (region) / historia</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Szlachta / działalność polityczna / Polska / Podlasie (region) / 1500-1800</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Adel</subfield><subfield code="0">(DE-588)4000464-8</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Bielsk Podlaski (Polska ; region) / historia</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Bielsk Podlaski</subfield><subfield code="z">Region</subfield><subfield code="0">(DE-588)4635921-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="z">Nordost</subfield><subfield code="0">(DE-588)4271793-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Podlachien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046396-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4113937-9</subfield><subfield code="a">Hochschulschrift</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="z">Nordost</subfield><subfield code="0">(DE-588)4271793-0</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Podlachien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4046396-5</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Bielsk Podlaski</subfield><subfield code="z">Region</subfield><subfield code="0">(DE-588)4635921-7</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Adel</subfield><subfield code="0">(DE-588)4000464-8</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Geschichte 1500-1700</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220330</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">900</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09032</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">900</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09031</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032698517</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content |
| genre_facet | Hochschulschrift |
| geographic | Bielsk Podlaski (Polska ; region) / historia jhpk Bielsk Podlaski Region (DE-588)4635921-7 gnd Polen Nordost (DE-588)4271793-0 gnd Podlachien (DE-588)4046396-5 gnd |
| geographic_facet | Bielsk Podlaski (Polska ; region) / historia Bielsk Podlaski Region Polen Nordost Podlachien |
| id | DE-604.BV047295252 |
| illustrated | Not Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T17:21:37Z |
| indexdate | 2025-01-31T19:03:32Z |
| institution | BVB |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032698517 |
| oclc_num | 1256409501 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 DE-Re13 DE-BY-UBR |
| owner_facet | DE-12 DE-Re13 DE-BY-UBR |
| physical | 381 Seiten Diagramme, Karten 25 cm |
| psigel | BSB_NED_20220330 |
| publishDate | 2020 |
| publishDateSearch | 2020 |
| publishDateSort | 2020 |
| publisher | Neriton |
| record_format | marc |
| spelling | Kalinowski, Emil 1988- Verfasser (DE-588)1169099181 aut Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI-XVII wieku Emil Kalinowski Wydanie I Warszawa Neriton 2020 381 Seiten Diagramme, Karten 25 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Dissertation Uniwersytet Warszawski, Wydział Historyczny 2018 Geschichte 1500-1700 gnd rswk-swf Szlachta / Polska / Podlasie (region) / historia jhpk Szlachta / działalność polityczna / Polska / Podlasie (region) / 1500-1800 jhpk Adel (DE-588)4000464-8 gnd rswk-swf Bielsk Podlaski (Polska ; region) / historia jhpk Bielsk Podlaski Region (DE-588)4635921-7 gnd rswk-swf Polen Nordost (DE-588)4271793-0 gnd rswk-swf Podlachien (DE-588)4046396-5 gnd rswk-swf (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content Polen Nordost (DE-588)4271793-0 g Podlachien (DE-588)4046396-5 g Bielsk Podlaski Region (DE-588)4635921-7 g Adel (DE-588)4000464-8 s Geschichte 1500-1700 z DE-604 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister |
| spellingShingle | Kalinowski, Emil 1988- Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI-XVII wieku Szlachta / Polska / Podlasie (region) / historia jhpk Szlachta / działalność polityczna / Polska / Podlasie (region) / 1500-1800 jhpk Adel (DE-588)4000464-8 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4000464-8 (DE-588)4635921-7 (DE-588)4271793-0 (DE-588)4046396-5 (DE-588)4113937-9 |
| title | Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI-XVII wieku |
| title_auth | Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI-XVII wieku |
| title_exact_search | Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI-XVII wieku |
| title_exact_search_txtP | Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI-XVII wieku |
| title_full | Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI-XVII wieku Emil Kalinowski |
| title_fullStr | Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI-XVII wieku Emil Kalinowski |
| title_full_unstemmed | Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI-XVII wieku Emil Kalinowski |
| title_short | Szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrólewi w XVI-XVII wieku |
| title_sort | szlachta ziemi bielskiej wobec bezkrolewi w xvi xvii wieku |
| topic | Szlachta / Polska / Podlasie (region) / historia jhpk Szlachta / działalność polityczna / Polska / Podlasie (region) / 1500-1800 jhpk Adel (DE-588)4000464-8 gnd |
| topic_facet | Szlachta / Polska / Podlasie (region) / historia Szlachta / działalność polityczna / Polska / Podlasie (region) / 1500-1800 Adel Bielsk Podlaski (Polska ; region) / historia Bielsk Podlaski Region Polen Nordost Podlachien Hochschulschrift |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032698517&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT kalinowskiemil szlachtaziemibielskiejwobecbezkrolewiwxvixviiwieku |