Victoria nad czerwoną gwiazdą: rok 1920 : dobrzyńskie konstatacje historyczne i literackie
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Rypin
Dobrzyńskie Towarzystwo Naukowe
2020
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis |
| Beschreibung: | 607 Seiten Illustrationen 25 cm |
| ISBN: | 9788363043209 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV047241859 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20220622 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 210416s2020 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788363043209 |9 978-83-63043-20-9 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1249679267 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV047241859 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Krajewski, Mirosław |d 1946- |e Verfasser |0 (DE-588)103618740 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Victoria nad czerwoną gwiazdą |b rok 1920 : dobrzyńskie konstatacje historyczne i literackie |c Mirosław Krajewski |
| 264 | 1 | |a Rypin |b Dobrzyńskie Towarzystwo Naukowe |c 2020 | |
| 300 | |a 607 Seiten |b Illustrationen |c 25 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1920 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 7 | |a Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) |2 dbn | |
| 650 | 7 | |a Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / aspekt społeczny / Polska / Dobrzyń nad Wisłą (region) |2 jhpk | |
| 650 | 7 | |a Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / aspekt społeczny / Polska / Włocławek (region) |2 jhpk | |
| 650 | 7 | |a Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / kampanie i bitwy / Polska / Dobrzyń nad Wisłą (region) |2 jhpk | |
| 650 | 7 | |a Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / kampanie i bitwy / Polska / Włocławek (region) |2 jhpk | |
| 650 | 0 | 7 | |a Polnisch-Sowjetischer Krieg |g 1919-1921 |0 (DE-588)4076206-3 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Ziemia dobrzyńska |2 dbn | |
| 651 | 7 | |a Dobrzyń nad Wisłą (Polska ; region) / biografie |2 jhpk | |
| 651 | 7 | |a Land Dobrzyń |0 (DE-588)4073968-5 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Land Dobrzyń |0 (DE-588)4073968-5 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Polnisch-Sowjetischer Krieg |g 1919-1921 |0 (DE-588)4076206-3 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1920 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m HEBIS Datenaustausch |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646106&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646106&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646106&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20220622 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032646106 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 355.009 |e 22/bsb |f 09042 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804182379815763969 |
|---|---|
| adam_text | Mirosław Krajewski
THCffOMA
NAD
CZERWONĄ GWIAZDĄ
ROK 1920
Dobrzyńskie konstatacje historyczne i literackie
Rypin-Obory 2020
Spis treści
Wykaz użytych skrótów 7
Słowo wstępne
{Jan Krzysztof Ardanowski, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi) 9
C z ę ś ć pierwsza
NAJAZD I ODPARCIE BOLSZEWIKÓW ROK 1920
{Mirosław Krajewski) 11
Wstęp 13
Rozdział 1
Samoobrona społeczeństwa w obliczu najazdu bolszewickich hord 19
Rozdział II
Bolszewicy na Ziemi Dobrzyńskiej i obszarach przyległych 35
• Sytuacja strategiczna i militarna wokół Ziemi Dobrzyńskiej 35
• Wejście bolszewików i okupacja Ziemi Dobrzyńskiej 49
• Próba przejścia wroga na lewy brzeg Wisły w okolicach Bobrownik 60
• Zmiana strategii Próba zdobycia Włocławka i przejścia na drugi
brzeg Wisły 68
• Bolszewicy w innych miejscowościach Ziemi Dobrzyńskiej 84
• Odwrót armii wroga Walki na obrzeżach Ziemi Dobrzyńskiej 86
• Straty w walkach pod Szpetalami i we Włocławku 96
Rozdział III
Postawy społeczno-polityczne w czasie najazdu 103
• Sytuacja społeczna w Szpetalu i okolicy w czasie inwazji 103
• Stosunek poszczególnych grup społecznych do najeźdźcy Aktywność
sił lewicowych i komunistycznych w czasie najazdu bolszewickiego 106
• W szeregach Wojska Polskiego Udział harcerzy w odparciu nawałnicy
bolszewickiej 136
Rozdział IV
Leczenie ran Pamięć o bohaterach 177
Rozdział V
Patriotyczne czyny i postawy społeczeństwa Dobrej Ziemi 207
Rozdział VI
Ojcowie dobrzyńskiej niepodległości 219
Postscriptum ku przestrodze 261
C z ę ś ć druga
MORITURI TE SALUTANT AVE PATRIA {Janina Gawin-Waśniewska,
wstęp, opr red i przypisy M Krajewski) 267
OBRĄCZKA KALIKSTA BORZEWSKIEGO
{Janina Gawin-Waśniewska) 471
PO CHŁOPSKU (fragm ), {Jerzy Pietrkiewicz) Ali
W WIRZE HISTORII 509
C z ę ś ć trzecia
Borzewscy herbu Lubicz {Mirosław Krajewski) 511
Album uczestników walk o niepodległość w latach 1914-1920 z Ziemi
Dobrzyńskiej i ofiary bezpośredniego bestialstwa Niemców i Sowietów
w czasie wojen: światowej i „wojny światów (1914-1920)
{Mirosław Krajewski) 555
Źródła i literatura 589
Spis treści Wykaz użytych skrótów .......................................................................................... 7 Słowo wstępne (Jan KrzysztofArdanowski, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi)......................... 9 Część pierwsza NAJAZD I ODPARCIE BOLSZEWIKÓW. ROK 1920 (Mirosław Krajewski) ........................................................................................ 11 Wstęp..................................................................................................................... 13 Rozdział I Samoobrona społeczeństwa w obliczu najazdu bolszewickich hord.............. 19 Rozdział II Bolszewicy na Ziemi Dobrzyńskiej i obszarach przyległych...........................35 ■ Sytuacja strategiczna i militarna wokół Ziemi Dobrzyńskiej........................ 35 ■ Wejście bolszewików i okupacja Ziemi Dobrzyńskiej.................................. 49 ■ Próba przejścia wroga na lewy brzeg Wisły w okolicach Bobrownik........... 60 ■ Zmiana strategii. Próba zdobycia Włocławka i przejścia na drugi brzeg Wisły................................................................................................. 68 ■ Bolszewicy w innych miejscowościach Ziemi Dobrzyńskiej........................ 84 ■ Odwrót armii wroga. Walki na obrzeżach Ziemi Dobrzyńskiej..................... 86 ■ Straty w walkach pod Szpetalami i we Włocławku........................................ 96 Rozdział III Postawy społeczno-polityczne w czasie naj azdu............................................. 103 ■ Sytuacja społeczna w Szpetalu i okolicy w czasie inwazji...........................
103 ■ Stosunek poszczególnych grup społecznych do najeźdźcy. Aktywność sił lewicowych i komunistycznych w czasie najazdu bolszewickiego.106 ■ W szeregach Wojska Polskiego. Udział harcerzy w odparciu nawałnicy bolszewickiej............................................................................................136 Rozdział IV Leczenie ran. Pamięć o bohaterach...................................................................177 Rozdział V Patriotyczne czyny i postawy społeczeństwa Dobrej Ziemi........................ 207 Rozdział VI Ojcowie dobrzyńskiej niepodległości............................................................. 219 Postscriptum ku przestrodze............................................................................ 261 Część druga MORITURI TE SALUTANE AVE PATRIA (Janina Gawin-Waśniewska, wstęp, opr. red. i przypisy Μ. Krajewski)............................................................ 267 OBRĄCZKA KALIKSTĄ BORZEWSKIEGO (Janina Gawin-Waśniewska) 471 PO CHŁOPSKU (fragm.), (Jerzy Pietrkiewicz).............................................. 477 W WIRZE HISTORII....................................................................................... 509 Część trzecia Borzewscy herbu Lubicz (Mirosław Krajewski).............................................511 Album uczestników walk o niepodległość w latach 1914-1920 z Ziemi Dobrzyńskiej i ofiary bezpośredniego bestialstwa Niemców i Sowietów w czasie wojen: światowej i „wojny światów” (1914-1920) (Mirosław Krajewski)......................................................................................... 555
Źródła i literatura ............................................................................................ 589
100-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ ŹRÓDŁA I LITERATURA Źródła archiwalne Archiwum Fundacji im. E. Zawackiej w Toruniu • Akta Komendy Okręgu (XIII) AK. • Dokumentacja ikonograficzna. • Teczki osobowe żołnierzy AK i innych ugrupowań konspiracyjnych. Archiwum Diecezjalne we Włocławku • Księga zgonów parafii Chełmica Duża, akt zgonu W. Wiewiórskiego z 1920 r. Archiwum Izby Pamięci im. płk Marii Sobocińskiej w Zespole Szkół im. W. Łu kasińskiego w Skępem, • Kroniki. • Zbiór dokumentów luźnych. • Zbiory ikonograficzne. Archiwum Klasztoru Ojców Karmelitów w Oborach • Kronika Klasztoru, է. 1, o. G. Wielgus O. Carm. et al. Archiwum Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie • Archiwum materiałów ikonograficznych Archiwum Narodowe w Krakowie • Niemiecki Zakład Kamy w Tarnowie, sygn. 41. Archiwum Państwowe w Warszawie (dawniej : AmSt. W-wy) • Sprawozdanie sytuacyjne sporządzone w Wydziale Bezpieczeństwa UWW za okres 1-14 X 1929 r. Archiwum Państwowe we Włocławku • Akta miasta Włocławka, sygn. 25, к. 26-28; 2011, к.27-29; 328, к. 383, Pro tokoły z posiedzeń Rady Miasta, • КНір. Kikół. • Starostwo Powiatowe Włocławskie, Sprawozdanie sytuacyjne za miesiąc li piec 1920 r. starosty powiatu włocławskiego, • Starostwo Powiatowe Włocławskie, sygn. 328, к. 400, Sprawozdanie sytua cyjne powiatu włocławskiego za miesiąc sierpień 1920 r. z 3 września 1920 r. • Starostwo Powiatowe Włocławskie, sygn. 471, к. 10, Statut Związku Ziemian w Warszawie, • Starostwo Powiatowe Włocławskie, sygn. 638, Organizacja Straży Obywa telskiej. 589
_100֊LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ Archiwum Parafialne w Radzikach Dużych • Kronika parafialna, zapis ks. W. Pawłowskiego z końca 1920 r. Archiwum Parafialne w Żalem • Kronika parafialna, zapis ks. E. Grochowskiego dot. 1920 r. Archiwum Urzędu Stanu Cywilnego w Czernikowie • Akta metrykalne, akt zgonu nr 49 z 1931 r. L. Lissowskiego. Archiwum Urzędu Stanu Cywilnego w Wąpielsku • Akta metrykalne z 1920 r., akt zgonu nr 19 I. Kopaczewskiego. Biblioteka im. Zielińskich w Płocku • Maciesza A., Życiorys Antoniego Borzewskiego, rkps nr 385. Biblioteka Zakladu Narodowego im. Ossolińskich - Wrocław • Dział rękopisów, B. Chełmicki, Powiat rypiński, sygn. 14 126/00, k.32-33. Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie • Akta 1. Pułku Szwoleżerów J. Piłsudskiego, sygn. I 321.28.2. • Akta Komendy Legionów Polskich, sygn. I. 120. 1/303, Oficerska karta infor macyjna Cz. Jarnuszkiewicza. • Akta personalne 4396, 4401, Krzyż Niepodległości z 29 XII 1933 r. • Dokumentacja personalna Leona Lissowskiego, sygn. VM 22-1623. • Dziennik Personalny M. S. Wojsk. Nr 8 z 31 III 1930 r. • Kolekcja Akt Personalnych, Akta personalne Abczyńskiego Ludwika, sygn. 1.481. A. 10; 25.01.1933, KN. • Kolekcja Akt Odznaczeniowych i Personalnych, Teczka personalna mjr w st. spocz. A. Cedro-Rudnickiego, syna Adolfa, sygn. 1.482.52-4334, VM. • Kolekcja Akt Odznaczeniowych i Personalnych, Teczka personalna Tadeusza Dudrewicza, sygn. 1.481.D.6137. • Kolekcja akt personalno-odznaczeniowych, Lissowski Leon, sygn. 1.482.221623, VMA. • Kolekcja Akt Odznaczeniowych i Personalnych, Teczka personalna Aleksan dra Płoskiego,
sygn. 1.482.84-8016, VM; 1.482.84-8070, VM. • Komenda Legionów Polskich i Dowództwo Polskiego Korpusu 1914-1914, sygn. I. 120 1.402, Lista strat Legionu Polskiego od maja do 1 lipea 1915 r. • Relacje, sygn. 1.400.2021/42, W. Kruziewicz, Organizacja i działalność POW w obwodzie 4. Rypińskim, okręgu VI. • Życiorys Karola Lissowskiego, sygn. KK i MN 195-47562. Muzeum Historii Włocławka • 590 Dokumentacja fotograficzna dotycząca 1920 r.
100-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ Muzeum Mazowieckie w Płocku • Dokumentacja fotograficzna (T. Świecki) Źródła drukowane. Akty prawa • Bitwa Warszawska 13-28 VIII 1920: dokumenty operacyjne, cz. 1; (13-17 VIII), cz. 2: (17-28 VIII), opr. i przyg. do druku zespół pod red. Μ. Tarczyń skiego et al., Warszawa 1995-1996. • Cichocki W., Obrona Włocławka. Jednodniówka, Włocławek 1920, s. 18-19. • Do gospodarzy małorołnych Ziemi Płockiej, „Kurier Płocki” 1920, nr 214, s. 1. • Dyskant J. W., Wojenna Flotylla Wiślana w latach 1918-1925, Studia i Mate riały o Historii Wojskowej t. 30:1988. • Działania wojenne. Komunikat Sztabu Generalnego Wojsk Polskich z dnia b.m., „Dziennik Poznański” 1920, nr 193, z 24 VIII. • Kalendarz-informator Mazowsza Płockiego i ziem sąsiednich na rok 1939, pod red. I. J. Kurskiego, (Płock 1938). • Księga Pamiątkowa Koła Wychowanków Gimnazjum Ziemi Kujawskiej, Włocławek 1931. • Piłsudski J., Naczelny Wódz do żołnierzy, „Żołnierz Polski”, nr 80: 1920, z 3 I, s. 1-2. • Mały rocznik statystyczny 1938, Warszawa 1938. • Mazowsze Północne wXIX-XX wieku. Materiały źródłowe 1795-1956, zebrał i opr. J. Szczepański, Warszawa-Pułtusk 1997. • (Nekrolog J. Starzyńskiego), „Gazeta Urzędowa Lipnowskiego Wydziału Po wiatowego” 1920, nr 31, s. 1. • (Nekrolog Leona Lissowskiego), „Gazeta Polska” 1931, nr 221, z 14 VIII. • Obrona Państwa w 1920 roku. Księga sprawozdawczo-pamiątkowa Gene ralnego Inspektoratu Armii Ochotniczej i Obywatelskich Komitetów Obrony Państwa, pod red. W. Ścibor-Rylskiego, Warszawa 1923. • Rola członków Związku Zawodowego Robotników Rolnych podczas
najazdu bolszewickiego, Warszawa 1921. • Siemiątkowski J., Opisy gospodarstw. Wąpielsk, [w:] Księga pamiątkowa na 75-lecie „Gazety Rolniczej”, t. 2, Warszawa 1938, s. 725-730. • Talko L., Przemówienie prezesa Wspólnoty Polsko-Francuskiej i dyrektora Biblioteki Polskiej w Paryżu, „Ziemia Dobrzyńska. Zeszyty Historyczne Do brzyńskiego Oddziału WTN”, t. 6: 1999, s. 137-139. • Ustawa z dnia 1 sierpnia 1919 r. o załatwianiu zatargów zbiorowych pomię dzy pracodawcami a pracownikami rolnymi, Dziennik Praw Państwa Polskie go 1919, Nr 65, poz. 394. 591
_100-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Ustawa z dnia 15 lutego 1989 r o ustanowieniu Narodowego Święta Niepod ległości, Dz. U. z 1989, Nr 6, poz. 34. Tablice nagrobne, inskrypcyjne i epigraficzne • Inskrypcje nagrobne Jerzego Pieszkańskiego i Józefa Mizery na cmentarzu katolickim we Włocławku. • Inskrypcje na Pomniku Niepodległości w Parku Miejskim im. G. Narutowi cza w Lipnie. • Tablica epitafijna na kaplicy w Ostrowitem k. Rypina. • Tablica inskrypcyjna 1920 r. w kościele w Radzikach Dużych. • Tablica inskrypcyjna na cmentarzu wojskowym w Lasku Miejskim w Brod nicy. • Tablica inskrypcyjna na frontonie kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Sadłowie koło Rypina. • Tablica inskrypcyjna na grobowcu rodzinnym Piwnickich w Trąbinie. • Tablica inskrypcyjna pamięci Z. Uzarowicza na budynku ratusza lipnowskiego z 2001 r. • Tablica nagrobna Antoniego Borzewskiego na cmentarzu-Kalwarii w Obo rach. • Tablica nagrobna ks. E. Grochowskiego na cmentarzu w Żąłem. • Tablica nagrobna Z. Uzarowicza na cmentarzu w Lipnie. • Tablica na nagrobku Wacława Grzymały Wiewiórskiego na cmentarzu w Chełmicy Dużej. • Tablica pamiątkowa na obelisku obok cmentarza parafialnego w Dulsku koło Dobrzynia n. Drwęcą. • Tablica pamięci Władysława Czachorowskiego w kościele w Bądkowie Koś cielnym. • Tablice inskrypcyjne na Rynku w Golubiu-Dobrzyniu. Pamiętniki, wspomnienia. Proza • Arciszewski F. A., Cud nad Wisłą. Rozważania żołnierza, Londyn 1958. • Bohusz-Szyszko Z., Działania wojenne nad dolną Wisłą, Warszawa 1931. • Chełmicki, Powiat rypiński w latach 1905-1939. Kartki z pamiętnika, Rypin 1997. •
Chełmicki B., Powiat rypiński w pamiętnikach, Rypin 2005. • Fiszer A., Obrona miasta Włocławka, [w:] Jednodniówka 14. Pułku Piechoty. W16 rocznicę powstania, Włocławek 1934. 592
lOO-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Gaj Gaâ Dmitrievič D.G., Na Warszawu! Dejstvija z konnogo korpusa na zapadnom fronte, ijuľ - avgust 1920 g. voenno-istoričeskij očerk, Moskwa-Leningrad 1928. • Gawin-Waśniewska J., Morituri te salutant, ave Patria, „Kurier Płocki” 1920, n-ry 290-306 oraz 1921, n-ry 1- 49. • Gawin-Waśniewska J., Morituri te salutoni ave Patria, wstępem poprzedził, przypisami śródtytułami opatrzył Μ. Krajewski, „Biblioteka Dobrzyńska” t. 3, WEiW Verbum, Rypin 2011. • Gawin-Waśniewska J., Obrączka Kaliksto Borzewskiego. Z tradycji rodzin nych, Życie Mazowsza” 1936, nr 6, s. 123-126. • Μ. Krzesińska, Wspomnienia. Romans z carem Mikołajem i lata następne. Warszawa 1996. • Macieszyna Μ., Pamiętnik Płocczanki, Płock 1996. • Nowicki Μ., Księga pamiątkowa 4. szwadronu 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich „DzieciKujawskich”, Włocławek 1929. • Pietrkiewicz J., Małe ojczyzny na mapie czasu, Warszawa 2001. • Pietrkiewicz J., Po chłopsku. Powieść, t. 1-2, Londyn 1941. • Pietrkiewicz J., Pogrzeb Europy. Liryki. Poematy. Essay o poezji, Londyn 1946. • Tuchaczewski N.M., Pisma wybrane, Warszawa 1966. • Tuchaczewski N.M., Pochodzą Wisłę, Łódź 1989. • Walka pod Brodnicą. Wspomnienia uczestnika, „Głos Pogranicza. Pismo dla powiatów brodnickiego, działdowskiego i lubawskiego” 1930, nr 18, z 11 XI. • Wesołowski S., Moje przeżycia okupacyjne w Rypinie (1939-1945), opr., wstępem i przypisami opatrzył Μ. Krajewski, Rypin 2009. • Wspomnienia generała Czesława Jarnuszkiewicza. Od Sybiru do Łubianki, wstęp Μ. Sobieraj; Wspomnienia z katorgi, Włocławek 1931. • Wspomnienia Kazimierza
Mitery z obrony Włocławka w 1920 r. Z walk wojsk polskich w roku 1920 roku. Walka o most na Wiśle pod Włocławkiem, „Kroni ka Diecezji Włocławskiej”, t. 74, nr 1. Prasa • „Gazeta Kujawska” 1922, z 3 X. • „Gazeta Urzędowa Lipnowskiego Wydziału Powiatowego” 1920, nr 31, 38. • „Gazeta Urzędowa Wydziału Powiatowego Powiatu Rypińskiego” 1920, nr 9, z 23 VII; nr 10, z 1 VIII; nr 11, z 7 IX. • „Gazeta Wystawowa, Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włoc ławku”, nr 3, lipiec-wrzesień 1990. • „Ilustrowany Kurier Płocki” 1990, z 6.07. 593
_100֊LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • „Kronika Diecezji Kujawsko-Kaliskiej” 1920, nr 8-9. • „Kurier Płocki” 1920, nr 162, 193, 197, 198, 200, 205, 206, 208, 214, 242, 286, 290-306; 1921, n-ry 1-49. • „Miesięcznik Pasterski Płocki” 1921, nr 8, 10; 1924, nr 3. • „Nowości Ilustrowane” 1920, z 7 VIII. • „Rzeczpospolita” 1920, nr 58. • „Tygodnik Urzędowy Powiatu Lipnowskiego” 1928, nr 14, nr 16. • „Słowo Kujawskie” 1920, nr 117, 159, 160, 161, 184-190, 199. • „Słowo Pomorskie” 1930, nr 188, z 15 VIII. Relacje • Florkiewicz Józef, Zygnerski Józef: Rys historyczny (Osiek nad Wisłą), https://www.parafianspjosiek.pl/historia-kosciola/[dostęp : 22 V 2020]. • Gassen-Piekarski Mirosław (Golub-Dobrzyń), 2012. • Jagodziński Jan Golub-Dobrzyń), 2012. • Narębska Alicja (Rypin), relacja z 1999 r. (udost, przez RN). • Rajewicz-Brzezicka Elżbieta (Warszawa), 2000, 2003, 2010. Bibliografie. Biografie, słowniki i encyklopedie, Herbarze • Gaji T., Polskie rody szlacheckie i ich herby, Białystok 2000. • Krajewski Μ., Materiały do bibliografii historycznej Ziemi Dobrzyńskiej, Włocławek 1986; cz. II, Rypin 1991. • Krajewski Μ., Koryfeusz Dobrej Ziemi, Rypin 2008. • Krajewski Μ., Nowy słownik biograficzny Ziemi Dobrzyńskiej, t. 1-2, Rypin 2014. • Krajewski Μ., Słownik biograficzny Ziemi Dobrzyńskiej (do 1945 roku), Lip no 1992. • Maciesza A., Borzewski Antoni (1868-1920), [w:] Polski słownik Biograficz ny, t. 2: 1936, s. 362 • Słownikjęzyka polskiego, red. Μ. Szymczak, t. 1-3, Warszawa 1995. • Stawecki P„ Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa 1994. • Zielińska I.,
Teofil Jurkiewicz (Ludomir Brzuskiewicz), polski emigrant i emi sariusz we Francji, Rypin-UHopital 2005. • Zielińska I., Życie moje spełnione. Teofil Jurkiewicz (Ludomir Brzuskiewicz) (1925-2009), Brodnica-Obory 2019. 594
100-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ Druki zwarte • Arentowicz Z., Włocławek, Włocławek 1937. • Bielicki J., Fabianki i okołice. Materiały do dziejów, Włocławek 2016. • Bielski Μ., Generałowie odrodzonej Rzeczypospolitej, t. 2, Toruń 1996. • Bieńkowski Z., Zarys dziejów Zakładu Kształcenia Nauczycieli w Wymyślinie 1867-1969, Wymyślin 1970. • Bizan S., Powiat i miasto Brodnica w walkach o niepodległość 1914-1920, t. 2, (Brodnica) 1939. • Charszewski I., Dobrzyń nad Drwęcą. Jego dzieje i stan obecny z uwzględnie niem sąsiedniego Golubia, Płock 1932. • Chojnicki T., Góźdź Z., Pomnik niepodległości. Lipno 14 czerwca 1992 r, Lipno (1992). • Chrostowski T., Krząstek T., Obrona Płocka 1920. Wojna polsko-radziecka 1919-1920, Płock 1990. • Chwiałkowski Μ., Bitwa polsko-sowiecka pod Brodnicą, Brodnica 2000. • Ciesielska B. Skępe w opisie ifotografii, Brodnica - Skępe 2016. • Davies N., Orzeł biały, czerwona gwiazda. Wojna polsko-bolszewicka 19191920, przekład A. Pawelec, Kraków 2000. • Dmochowski L., Album Ziemi Dobrzyńskiej, Lipno 1908. • Dziki T., Włocławek 1920. W obronie Wisły, Warszawa 2018. • Dziki T., Gruszczyńska Μ., Sierpień 1920 roku we Włocławku w świetle źró deł archiwalnych, Włocławek 2000. • Gałkowski P., Ziemianie i ich własność w Ziemi Dobrzyńskiej w latach 19181939, Rypin 1997. • Gałkowski P., Piotrowski R., Rogowo i okolice. Monografia wsi Ziemi Do brzyńskiej, Rypin-Rogowo 2000. • Gałkowski P., Żuchowski Z., Wąpielsk i okolice. Monografia historyczna wsi Ziemi Dobrzyńskiej, Rypin-Wąpielsk 2003. • Gałkowski P., Żuchowski Z., Wąpielsk i okolice. Monografia
historyczna wsi Ziemi Dobrzyńskiej, Rypin-Wąpielsk 2003. • Giziński S., Niepospolici znad Drwęcy, Toruń 2004. • Godlewski Z., Lipnowski Oddział Związku Ziemian, (Lipno) 1928. • Gołębiewski G., Obrona Płocka przed bolszewikami 18-19 sierpnia 1920 r., Płock 2004. • Gołębiewski G., Płock 1920. Dni krwi i chwały, Warszawa 2017. • Gródecka W., Pierwsze ćwierćwiecze harcerstwa żeńskiego. Materiały do hi storii, cz. 4, Warszawa 1938. 595
—100-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Grzybowski Μ. Μ., Kościół katolicki w Płocku w latach 1793-2003, Płock 2004. • Grzybowski Μ. Μ., Wojna polsko-rosyjska 1920 r w Płocku i na Mazowszu. Studium historyczno-pastoralne, Płocki990. • Jakubowski F., Wojna 1920 roku na Kujawach wschodnich i Ziemi Dobrzyń skiej, Włocławek 2003. • Jankowski J., Harcerstwo Pomorza Gdańskiego i Kujaw 1911-1946, Toruń 1988. • Juszkiewicz R., Działania militarne na Mazowszu Północnym i w korytarzu pomorskim 1920 rok, Warszawa 1997. • Koszytkowski J., Wielgie i okolice na Ziemi Dobrzyńskiej. Materiały do mo nografii, Piaseczno-Wielgie 2018. • Kowalski R., Gmina Gołub-Dobrzyń. Historia, krajobraz, zabytki, Golub-Dobrzyń 2002. • Krajnski I., Pekról J., 14. Pułk Piechoty, Warszawa 1992. • Kakurin J. E., Mielikö W. A., Wojna z Biełopoliakami 1920, Moskwa 1925. • Kostecka D., Małiszewo dawniej i dziś, Warszawa 2010. • Krajewski Μ., Bene merentes (dobrze zasłużeni) dła Rypina, Rypin 1988. • Krajewski Μ., Borzewscy herbu Lubicz z Ugoszczą w Ziemi Dobrzyńskiej, (Rypin) 1990. • Krajewski Μ., Byli z Ojczyzny mojej. Zagłada ludności żydowskiej Ziemi Do brzyńskiej w latach drugiej wojny światowej 1939-1945, Rypin 1990. • Krajewski Μ., Dama Niezłomna. Maria Sobocińska (1920-2012). Biografia wpisana w okupacyjne dzieje Skępego, Rypin-Skępe 2012. • Krajewski Μ., Dobrzyńskie listy Fryderyka F. Chopina. Fryderyk Chopin na Mazowszu Płockim, Ziemi Dobrzyńskiej i Pomorzu (1824-1827), Rypin 2010. • Krajewski Μ., Koryfeusz dobrej Ziemi, Rypin 2008. • Krajewski Μ., Kościół i klasztor Ojców Karmelitów w Oborach, Obory
1986. • Krajewski Μ., Podnieś skrzydła orle biały. Ziemi Dobrzyńskiej drogi do wol ności. Na 100-lecie odzyskania niepodległości (1918-2018), Dobra Ziemia 2018. • Krajewski Μ., Powiat lipnowski. Materiały monograficzne, Brodnica-Lipno 2018. • Krajewski Μ., Rypinie, grodzie cichy. Albumowa monografia miasta, wyd. popr. i rozsz., Rypin 2013. • Krajewski Μ., Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Oborach, (Rypin 1996). • Krajewski Μ., Stulecie Cukrowni Ostrowite 1900-2000, Rypin 2000. • Krajewski Μ., Tronująca w sercu tej Ziemi. Wołanie o powrót do korzeni, Obory-Rypin 2005. 596
¡ՕՕ-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Krajewski Μ., Usque adfinem. Powstanie listopadowe i partyzantka 1833 r. na Ziemi Dobrzyńskiej, (Rypin) 2011. • Krajewski Μ., Mietz A., Zabytki Ziemi Dobrzyńskiej. Przewodnik bibliogra ficzny, Włocławek 1996. • Kryska-Karski T., Żurakowski S., Generałowie Polski Niepodległej, Warsza wa 1991. • Księga pamiątkowa dziesięciolecia Pomorza, Toruń 1930. • Kubiak W, Wróbel A., Dzieje Gminy Wielgie, Wielgie 2018. • Kukiel Μ., Dzieje Polskiporozbiorowej 1975-1921, Londyn 1961. • Ku pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego, red. Z. Kręcicki, Golub-Dobrzyń 2012. • Leinwald A., Polska Partia Socjalistyczna wobec wojny polsko-radzieckiej 1919-1920, Warszawa 1964. • Leżeński C. (Lesław Kukawski), O kawalerii polskiej XX wieku. Wrocław 1991. • Makuszyński K., Radosne i smutne, Warszawa 1920. • Mieszkańcy Golubia-Dobrzynia i okolic na frontach 11 wojny światowej. 70 rocznica bitwy pod Monte Cassino, red. S. Wiśniewski, b.m. i r.w. • Mietz A., Pakulski J., Górzno. Zarys dziejów, Toruń 1989. • Morawski Μ., Monografia Włocławka (Włocławia), Włocławek 1933. • Mniszek A., Rudnicki K., Zarys historii wojennej 2. Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, Warszawa 1929. • Musialik Z. Μ., Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920, Włocławek b.r.w. • Nekrasz W., Harcerze w bojach. Przyczynek do udziału młodzieży polskiej w walkach o niepodległość ojczyzny w latach 1914-1921, cz. 1, Warszawa 1930. • Nowak A., Klęska imperium zła. Rok 1920, Kraków 2020. • Nowowiejski A. J., Płock — monografia historyczna, napisana podczas wojny wszechświatowej, poprawiona i uzupełniona w roku
1930, wyd. 2, Płock (b. r. w.). • Perlikowski Cz., Kozłowski Cz., Kapłan B., Z rewolucyjnych tradycji Włoc ławka, Bydgoszcz 1965. • Piasek, Materiały do dziejów Seminarium Nauczycielskiego w Wymyślinie (1867-1916), Płock 1939. • Piotrkiewicz T., Jankowo Trzebiegoszcz i okolice w Drugim Tysiącleciu po Chrystusie, Chicago-Niles 2014. • Pomnik poległych Obrońców Wisły 1920 r.., (oprać, tekstu A. Kowalewska), Włocławek 1990. 597
_100֊LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Pruszyński Μ., Dramat Piłsudskiego. Wojna 1920, II wyd. rozsz. z przedm. J. Giedroycia, Warszawa 1995. • Przybylski L, Marynarze w walce o niepodległość Polski 1918-1920, War szawa 1999. • Reiske A., Golub na przestrzeni dziejów, (Wąbrzeźno) 1939. • Riedi К., 26 Pułk Ułanów Wielkopolskich, Warszawa 1929. • Rozen E., Jastrzębskie oblicza patriotyzmu, Lipn o 2 0 17. • Rzymkowski R., Bożewo, Płock 2005. • Sikorski W, Nad Wisłą i Skrwą. Studium polsko-rosyjskiej wojny 1920 r, wyd. 3, Lwów 1928. • Specjalski R., Jastrzębie. Wieś - gmina - gromada, Włocławek 2002. • Specjalski R., Lipno i okolice. Materiały do monografii, IV, VI, Lipno-Włoc ławek 2005, 2008. • Stogowska Μ. A., Obrona Płocka 1920 roku — katalog wystawy, Płock 1995. • Szczepański, Społeczeństwo Polski w walce z najazdem bolszewickim 1920 roku, Warszawa-Pułtusk 2000. • Szczepański L, Wojna 1920 roku na Mazowszu i Podlasiu, Warszawa-Pułtusk 1995. • Szkoła, która łączy pokolenia. 150 Szkół Wymyślin — Skępe, zesp. red. J. Z. Iwińska et al., Skępe 2018. • Śliwiński P., Sanktuarium Matki Boskiej Skępskiej, Kalwaria Zebrzydowska 2000. • Świecki T., Wybult F., Mazowsze Płockie w czasach wojny światowej i po wstania państwa polskiego, Toruń 1932. • Umiński J., Powiat brodnicki i okolice, Toruń 2006. • W 75-lecie Bitwy Warszawskiej. Materiały z konferencji naukowej 30X1-1XII 1995r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997. • Waszkiewicz Z., Dobrzyń nad Drwęcą w okresie międzywojennym (191 Ο Ι 939), Toruń 2009. •
Wultański L, Siadami dawnej Brodnicy, Brodnica 1995. • Żukowski S., Działania 3. Korpusu Konnego Gaja, Warszawa 1934. Artykuły i szkice naukowe • Bartkowski E., Franciszek Ciszewski - człowiek dwóch pasji: lekarz i spo łecznik, „Rocznik Dobrzyński, t. 13: 2020, s. 131-140. • Bielicki L, Dobrzyński ród Bielickich. Materiały do biografii rodziny, „Rocz nik Dobrzyński”, t. 8: 2015, s. 107-236. 598
lOO-LEClE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Budziński K., Niepodległościowa droga porucznika Józefa Krzywińskiego (1898-1939), „Rocznik Dobrzyński”, t. 6: 2013, s. 321-324. • Budziński K., Zarys organizacji i działalności Polskiej Organizacji Wojsko wej na obszarze 4. Obwodu Rypin w latach 1916-1018, [w:] Tak rodziła się niepodległość. W 100-lecie powstania wolnej Polski, pod red. Z. P. Kruszew skiego i J. Zasady, Płock-Włocławek 2018. • Cackowski S., Udział mieszkańców i władz miasta Lipna w jego rozwoju w XIX i XX wieku, [w:] Z dziejów Ziemi Dobrzyńskiej. Materiały z sesji popu larnonaukowej, Lipno 19 listopada 1999 r, pod red. R. Bartoszewskiego i Z. Góździa, Dobrzyń nad Wisłą 2000. • Chrobak D., Czernikowo — historia, obszar, ludność, [w:] Monografia parafii św. Bartłomieja w Czernikowie. Wczoraj - dziś - jutro, Czernikowo 2014, s. 12-98. • Ciesielska B., Sojda G„ Arystokrata z Wioski koło Skępego, Stanisław Zieliń ski (1903-1941), „Rocznik Dobrzyński”, t. 6: 2013, s. 325-337. • Cieślak L., Bolszewicki desant z Bobrownik do Włoszycy [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji naukowej 30X1-1XII1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obroń ców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 252-254. • Dębiński J., Inwazja bolszewicka w 1920 roku na Ziemi Dobrzyńskiej i Ku jawach wschodnich, „Ateneum Kapłańskie”, t. 145: 2005, z. 3, s. 495-514. • Drewicz Μ., Skarga ziemian na działania Związku Zawodowego Robotników Rolnych RP na obszarach byłego Królestwa Kongresowego w czasie najazdu bolszewickiego 1920 roku, „Sacrum
Christianům. Pismo Historyczno-Spo łeczne” 2007, nr 2, s. 147-199. • Dziki T., Materiały źródłowego wojny 1920 roku w zasobie Archiwum Pań stwowego we Włocławku, [w.՜] Wojna polsko-bolszewicka z perspektywy osiemdziesięciu lat (1920-2000). Aspekty ogólne i regionalne, pod red. Μ. Krajewskiego, Włocławek 2001, s. 167-183. • Filipski R., Z przeszłości Włocławka, [w:] Przewodnik ilustrowany po Włoc ławku, (Włocławek) 1922, s. 17-37. • Gołębiewski G„ Lista poległych w obronie Płocka 18-19 sierpnia 1920 r. oraz zmarłych w okresie późniejszym, „Notatki Płockie” 2013, nr 3, s. 1-23. • Gołębiewski G., Płock w okresie najazdu bolszewickiego w 1920 r, [w:] Dzie je Płocka, t. 2: Dzieje miasta w latach 1793-1945, pr. zbiór, pod red. Μ. Kra jewskiego, wyd. 3 uaktualnione, rozsz. i uzup., Płock 2006, s. 507-580. • Góźdź Z., Wojna 1920 roku w Lipnie, [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji naukowej 30 XI-1 XII1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 249-251. 599
_100-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Graczkowski A., Ojciec i syn. Rzecz o niezwykłych ludziach z Półwieska, „Rocznik Dobrzyński”, t. 11: 2018, s. 239-248. • Graczkowski A., Więzień nr 23 747. Wspomnienie w 75. rocznicę męczeńskiej śmierci Jana Rudawskiego , „Rocznik Dobrzyński”, t. 13: 2020, s. 119-129. • Grzybowski Μ. Μ., Duchowieństwo katolickie na Mazowszu wobec wojny 1920 r, [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji na ukowej 3 0 XI-1XII1995 r i uroczystości w dniu 2 0 sierpnia 1995 r. pod Po mnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 207-214. • Grzybowski Μ. Μ., Wpływ duchowieństwa na morale obrońców w wojnie 1920 r, „Płocki Rocznik Historyczno-Archiwalny”, է. 1: 1995, s. 47-54. • Iwińska J.Z., Państwowa Preparando Nauczycielska w Wymyślinie. W setną rocznicę jej utworzenia, „Rocznik Dobrzyńskie”, t. 12: 2019, s. 23-54. • Iwińska J.Z., Zenon Jankowski - obrońca Ojczyzny w 1920 r., „Rocznik Do brzyński”, t. 13: 2020, s. 187-202. • Jankowski Z., Państwowe Seminarium Nauczycielskie Męskie w Wymyślinie (1867-1916 i 1919-1936), „Notatki Płockie” 1997, nr 4, s. 9-20. • Jaskólski Z., Pułkownik Wojciech Józef Gromczyński ֊ dowódca obrony Włocławka przed bolszewikami w sierpniu 1920 roku, [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji naukowej 30 XI-1 XII1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obroń ców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 247-248. • Kapłan B., Z rewolucyjnych tradycji Rypina i powiatu rypińskiego, [w:] Szki ce Rypińskie. Materiały z sesji popularnonaukowej
zorganizowanej z okazji 900-lecia Rypina w dniu 2 7 listopada 1965 r, red. Z. Jędrzyński, Rypin 1967, s. 127-172. • Karnkowski K., Karnkowo - wieś w Ziemi Dobrzyńskiej, „Ziemia Dobrzyń ska. Zeszyty Historyczne Dobrzyńskiego Oddziału WTN”, pod red. Μ. Kra jewskiego, t.7: (Rypin) 2000, s. 61-68. • Kokot Μ., Dzieje parafii w Osieku nad Wisłą w latach 1185-1939, „Rocznik Dobrzyński”, t. 1: 2010, s. 9-51. • Kołodziej B., Odbudowa Pomnika Poległych Obrońców Wisły 1920 roku we Włocławku - kilka wspomnień i refleksji, [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji naukowej 30 XI-1 XII 1995 r i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 237-243. • Kostecka D., Leon Karol Lissowski, „Gazeta Lipnowska”, nr 58: 2018, s. 35֊ 36. • Kostecka D., Łukasz Przybylski — weteran trzech powstań. „Weteran” (New York), nr 1109: 2013, s. 32. 600
lOO-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ. • Koszytkowski J., Polska Organizacja Wojskowa w Wielgiem k. Lipna, „Rocz nik Dobrzyński”, t. 9: 2016, s. 153-159. • Kotula K., Portret wachmistrza Konrada Krzyżanowskiego ֊ dzieło malar skie i pamiątka historyczna, „Rocznik Muzealny”, t. 16, (Włocławek) 2016. • Kowalewska A., Odbudowa Pomnika Poległych Obrońców Wisły 1920 we Włocławku, [w:] W 75-łecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konfe rencji naukowej 30X1-1XII1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 231-236. • Kowalski A., Miejsca związane z Bitwą Warszawską 1920 roku, „Niepodle głość i Pamięć” 1995, nr 2/2, s. 119-186. • Krajewski Μ., Pierwsza emancypantka Rypina, niezwykła położna - Karoli na Kłobuszewska (1893-1983). Przyczynek do biografii, „Rocznik Dobrzyń skie”, t. 13:2019, s. 205-218. • Krajewski Μ., Postawy społeczeństwa Ziemi Dobrzyńskiej (guberniapłocka) w okresie rusyfikacji (1864-1914), „Notatki Płockie” 1987, nr 2, s. 20-30. • Krajewski Μ., Społeczeństwo Ziemi Dobrzyńskiej i Kujaw wschodnich wobec najazdu bolszewickiego w 1920 r., [w:] W 75-łecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji naukowej 30 ΧΙ-1 XII1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 133-171. • Krajewski Μ., Wspomnienia i galeria serdeczna. Wymyślin w pamięci na uczycieli i wychowanków z pełnym ich wykazem (1867-1969), „Rocznik Do brzyński”, t. 2: 2009, pod red. Μ. Krajewskiego, s. 239-392. • Krajewski Μ., Zdzisław Antoni Borzewski
(1909-2000), „Ziemia Dobrzyńska. Zeszyty Historyczne Dobrzyńskiego Oddziału WTN”, t. 6: 1999, s. 175-177. • Lenkiewicz T., Budowa Pomnika Poległych Obrońców Włocławka 19201922, [w:] W 75-łecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji na ukowej 30 XI-1XII1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Po mnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 215-229. • Lenkiewicz T., Refleksje wokół budowy Pomnika Obrońców Wisły 1920 roku, [w:] Wojna polsko-bolszewicka z perspektywy osiemdziesięciu lat (1920-200). Aspekty ogólne i regionalne. Materiały z konferencji naukowej zorganizowa nej w dniu 18 sierpnia 2000 roku, pod red. Μ. Krajewskiego, Włocławek 2001, s. 159-165. • Okręgowe Towarzystwo Rołnicze Ziemi Dobrzyńskiej w Lipnie, „Gospodarz” 1928, nr l,s. 4. • Pawlak Μ., „Odpowietrza, głodu, ognia i wojny... ”, [w:] Μ. Μ. Grzybow ski, A. Mietz, J. Pakulski, Μ. Pawlak, Osiek Rypiński, dzieje parafii i gminy, Osiek Rypiński-Toruń 1994, s. 139-149. 601
JOO-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Przechadzka po Włocławku, [w:] Przewodnik ilustrowany po Włocławku, (Włocławek) 1922, s. 48-75. • Pytelewska T., Panert, W. Czasy luminarzy lipnowskich 1918-1939. W stu lecie powstania II Rzeczypospolitej, „Rocznik Dobrzyński”, t. 11: 2018, s. 75-110. • Rezmer W., Działania wojenne nad dolną Wisłą w sierpniu 1920 r. Próba analizy operacyjnej, [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej. Materiały z konfe rencji naukowej 3 0 XI-1XII1995 r. i uroczystości w dniu 2 0 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 r., Włocławek 1997, s.103132. • Sławiński T., (Głos w dyskusji), [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji naukowej 30 XI-1 XII1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 255-256. • Sławiński T., Stefan Czarowski (1899-1988) wychowanek, [w:] Księga pa miątkowa Gimnazjum i Liceum Ziemi Kujawskiej we Włocławku wydana z okazji Jubileuszu 90-lecia, Włocławek 1992. • Słonimski Μ., Działania Korpusu Kawalerii Sowieckiej Gaja w lipcu i sierp niu 1920 roku, „Przegląd Kawalerii” (Londyn), t. 2: 1935, nr 113. • Szczepański J., Działania militarne 1920 r. na północnym Mazowszu, [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji naukowej 30 XI-1 XII 1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 185-205. • Urbańska I., Rypin w okresie międzywojennym (1918-1939), [w:] Rypin dzieje miasta, t. 2: od roku 1918, Rypin 2012, s. 57-262. • Świecki J.,
Wspomnienie o Tadeuszu Świeckim w 50 rocznicę śmierci, [w:] „Płocki Rocznik Historyczno-Archiwalny”, t. 1, Płock 1995, s. 161-167. • Waszkiewicz Z., Gmina Czernikowo i okolice w latach 1918-1945, [w:] A. Mietz, J. Pakulski, Z. Waszkiewicz, Nadwiślańska gmina Czernikowo, Prze szłość - religijność - tożsamość, s. 99-180. • Waszkiewicz Z., Z dziejów międzywojennego Rypina (1918-1939), [w:] Ry pin. Szkice z dziejów miasta, pod red. Μ. Krajewskiego, Rypin 1994, s. 259306. • Waszkiewicz Z., Z dziejów Ziemi Dobrzyńskiej w latach 1918-1939, [w:] Stu dia z dziejów Ziemi Dobrzyńskiej XV-XX wiek, pod red. Μ. Wojciechowskie go, Warszawa-Poznań-Toruń 1987, s. 99-155. • Wąsik T., Materiały związane z wojną 1920 roku znajdujące się w zbiorach Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, [w:] Wojna polsko-bolszewicka z perspektywy osiemdziesięciu lat (1920-2000). Aspekty ogólne i regionalne, pod red. Μ. Krajewskiego, Włocławek 2001, s. 185-188. 602
100-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ. • Wiadomości statystyczne, [w:] Przewodnik ilustrowany po Włocławku, (Włocławek) 1922, s. 38-47. • Wierzchosławski S., Brodnica w okresie międzywojennym (1920-1939), [w:] Brodnica. Siedem wieków miasta, pod red. J. Dygdały, Brodnica 1998, s. 228278. • Wrzosek Μ., Bitwa warszawska - rola militarna i znaczenie, [w:] Wojna pol sko-bolszewicka 1920 roku. Przebieg walk i tlo międzynarodowe. Materiały sesji naukowej IHPAN, 1-2października 1990 r., pod red. A. Koryna, Warsza wa 1993. • Zawadzki W, Obrona Pomorza w 1920 roku, [w:] Wojna polsko-bolszewicka z perspektywy osiemdziesięciu lat (1920-200). Aspekty ogólne i regionalne. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej w dniu 18 sierpnia 2000 roku, pod red. Μ. Krajewskiego, Włocławek 2001, s. 13-137. • Żabierek K., Bitwa o Brodnicę w 1920 r, „Rocznik Dobrzyński”, t. 9: 2016, s. 49-56. • Żabierek K., Obrona Włocławka w 1920 r., „Rocznik Dobrzyński”, t. 10: 2017, s. 85-95. • Żuchowski Z., Historia Ziemi Dobrzyńskiej, [w:] Edukacja regionalna, г. 8: Ziemia Dobrzyńska, pod red. D. Chrobaka, Dobrzyń nad Wisłą 2020, s. 4280. Artykuły popularnonaukowe • Antoni Borzewski, „Tygodnik Ilustrowany” 1920, nr 38, s. 735. • P., Jak się obchodzili bolszewicy z duchowieństwem katolickim w diecezji na szej, „Kurier Płocki” 1920, nr 212, s. 3. • Ch. I., Kartka z dziejów najazdu bolszewickiego. Szpetal Górny i okolice, „Kurier Płocki” 1920, nr 257, 258, 259, 260, 263, 264, 265, 266, 270, 271, 286, 289. • Ch. L, Kartki z dziejów najazdu bolszewickiego. Dopełnienia i sprostowania, „Kurier Płocki” 1920, nr
286, s. 2. • Chrzanowska J., Bronił Włocławka w 1920 roku. Generał Osikowski został pośmiertnie odznaczony, „Gazeta Pomorska” 2019, z 25 XI. • Cieślak Leszek, Bolszewicki desant z Bobrownik do Włoszycy, Wagant 1996, nr 10-11, s. 1-2. • Do broni musimy stanąć wszyscy, jeśli nie chcemy zginąć, Gazeta Urzędowa Wydziału Powiatowego Powiatu Rypińskiego 1920, nr 9, s. 1. • Drzewiecki W., O chłopcu, który bronił Wisły, Gazeta Kujawska 1990, nr 227, s. 6. • Drzewiecki W., Życie to harcerska przygoda, Włocławski Tydzień 1994, nr 175, s. 6. 603
^IOO-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • (G), Z inwazji bolszewickiej. Z Sierpca, Kurier Płocki 1920, nr 203, s. 3. • Generalska ostoja patriotyzmu, „Poznaj Swój Kraj” 2011, nr 10-12. • Godlewski Z., Lipnowski Oddział Związku Ziemian, „Gospodarz” (Lipno) 1928, s. 10. • Góźdź Z„ Jerzy Starzyński (1883-1920), „Gazeta Lipnowska” 1995, nr 22, s. 4. • Góźdź Z., Wojna 1920 roku w Lipnie, „Włocławski Tydzień” 1995, nr 16, s. 5. • Gromczyński W. J„ Dziesięć lat temu, „ABC dla Włocławka i Kujaw” 1930, z. 11.08. • Jeżewski W, Toruńsko-brodnicki „cudnad Wisłą”, „Gazeta Pomorska” 1991, nr 189, s. 4. • K. Μ., Chwała Mazowsza Płockiego, „Kurier Płocki” 1921, nr 69, s. 1-2. • Kleszczyńska P., W sprawie śmierci śp. Leona Lissowskiego ochotnika 4. szwadronu 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich, długoletniego wybitnego dzia łacza wielu stowarzyszeń społeczno-gospodarczych, właściciela Kijaszkowa i Steklina, słów kilkoro, „Gazeta Lipnowska”, nr 18: 1931, s. 1-2. • Kostecka D., 100-lecie wprowadzenia kultury parkowej w Lipnie, „Gazeta Lipnowska”, nr 54: 2014. • Krajewski Μ., Cud nad Wisłą ” dobrzyński epizod, „Gazeta Pomorska” 1991, nr 193, s. 8. • Krajewski Μ., Mało znane epizody „cudu nad Wisłą”. Ziemia Dobrzyńska w ogniu walk 20 roku, „Słowo Powszechne” 1990, nr 16, z 18-20 VIII, s. 4. • Krajewski Μ., Ziemi Dobrzyńskiej droga do niepodległości, „Gazeta Pomor ska” 1989, nr 264, s. 5. • Kronika Płocka. O pomoc żywnościową dla ludności zniszczonej przez inwa zję bolszewicką, „Kurier Płocki” 1920, nr 208, s. 3. • Miasto Lipno województwa warszawskiego, „Ziemia” 1926, nr 17, s. 266. • Naczelnik
Państwa w Płocku, „Kurier Płocki” 1921, nr 82, s. 2. • Odsłonięcie pomnika w Kikole, „Technika Ogrodnicza, Rolnicza i Leśna” 2010, nr 5. • Okrucieństwa bolszewickie na Mazowszu Płockim, „Kurier Płocki” 1920, nr 242, s. 1. • Rerych A., Kartka z 1920 r. Przełomowa noc, „Gazeta Kujawska” 1990, nr 199, s. 4 • Rudzka A., Historia Parku Lipnowskiego im. Gabriela Narutowicza, „Gazeta Lipnowska, nr 50: 2004, s. 30; • Rudzka A., Wróblewska Μ., Zabytkowa altanka w Parku Miejskim, „Gazeta Lipnowska” 1997, nr 32, s. 14. 604
100֊LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Rutkowski A., Prezes Leon Lissowski, „Nasza Jednodniówka”, (Lipno) 1932, s. 1. • Skotnicki W., Harcerze włocławscy w lipcu i w sierpniu 1920 r., „Gazeta Pomorska” 1991, nr 188, s. 6. • Stańczyk T„ Najazd Hunów 1920. Zapomniane ludobójstwo, „Do Rzeczy” 2018, z 15 VIIL • Stolarczyk E., Ze wspomnień skępskiego gimnazjalisty, cz. 1 : O pewnym wy jątkowym dniu (na podstawie wspomnień Stanisława Stolarczyka), „Nasze Skępe”, nr 23: 2007, s. 12-13. • Szczepański K„ Zacni gospodarze miasta Lipna, „Gazeta Lipnowska”, nr 14: 1993, s. 2. • Szycht A., Płk Wojciech Gromczyński, zapomniany bohater obrony Włocław ka w 1920 roku. Uchronił miasto przed katastrofą, „Nasz Głos” 2009, nr 4, s. 38. • (W). Rocznica wojny polsko-bołszewickiej, „Biuletyn Informacyjny Gminy Brzuze”, nr 9: 2000, s. 6. • Uroczystość XI-łecia Niepodległości w Lipnie, „Gazeta Lipnowska”, nr 37: 1929, s. 413. • Uzarowicz Z., 14-30 sierpnia w Lipnie, „Gazeta Lipnowska” 1930, z. 14 VIII, s. 1. • Wybult F., Sp. Leon Lissowski jako działacz społeczny, „Dziennik Płocki” 1931, nr 189, s. 3. • Wystawa w Lipnie, „Tygodnik Ilustrowany” 1908, nr 27, s. 544. • Z inwazji bolszewickiej. Protokół bolszewicki, „Kurier Płocki” 1920, nr 203, s.4. • Z pobytu bolszewików w Skępem. (Wyciąg z listu), „Kurier Płocki” 1920, nr 208, s. 3. • Z żałobnej karty. Sw. pamięci Antoni Borzewski, „Tygodni Ilustrowany” 1920, nr 38, s. 735. • Zebranie w sprawie utworzenia Komitetu Obrony Narodowej na powiat ry piński, dnia 11 łipca 1920 r., „Gazeta Urzędowa Wydziału powiatowego Po wiatu Rypińskiego” 1920, nr 9,
s. 2. Netografia • 100 lat agresji żydowskiej na Polskę, https://naszeblogi.pl/54718-100-lat-agresji-zydowskiej-na-polske-czesc-l/[22 V 2020]. • Chcą zadbać o leśną mogiłę. Leżą w niej żołnierze wałczący z bolszewikami, ddwloclawek.pl/pl/ [dostęp: 15 VII 2020]. • Gen. brygady Zygmunt Piasecki, http://www.muzeum-slaskl939.pl/content/13/[dostęp: 1712014]. 605
JOO-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Grążawski P., Dzielny dziedzic z Ugoszczą, https://www.solidamosc.org.pl/ torun/inne/dzielny-dziedzic-z-ugoszcza/ [dostęp: 22 V 2020]. • Historia dwudniowego pobytu czerwonoarmistów w Dobrzyniu nad Drwęcą i Golubiu, http://pilsudski.jcom.pl/?i=l%E2%80%8E/[dostęp: IOVII 2020]. • Kłos G., Tajna gwardia Józefa Piłsudskiego, https://www.cawio.pl/ [dostęp: 23 V 2020]. • Kostrzewski K., Zarys historii cmentarza parafialnego w Chelmicy Dużej, http://jakubchelmica.parafia.info.pl/?p=main what=35/[dostęp 29 V 2020]. • Krajewski B., Żołnierze wojny połsko-bołszewickiej z terenu gminy Rypin, FB/MZD/15 VII 2020. • Leon Karoł Lissowski, http://szpejankowski.eu/wpis z 22 XI 2018 [dostęp: IOVII 2020]. • Ł.D., Na szpetalskim wzgórzu włocławianie upamiętnili poległych obrońców miasta z 1920 roku, /ddwloclawek.pl/fdostęp: 9 VII 2020]. • Michalski J., Pałac w Ryczowie, http://dnidziedzictwa.pl/palac-w-ryczowie/ [dostęp: 1712014]. • O mieście. Wykaz kapliczek i miejsc pamięci, https.7/www.golub-dobrzyn. pl/168,wykaz-kapliczek-i-miejsc-pamięci/[odstęp: 22 V 2020]. • Podlaszewski Ł., Obóz jeniecki w Windudze, https://znad-wisly.blogspot. com/[dostęp: 3 IV 2019]. • Sandecki Μ., Wąsik T., Historia holownika „Lubecki”, https://historiawloclawka.pl/dzieje-holownika-lubecki/[dostęp: 7 VIII 2020]. • Wawrzyniec Engeström h. Własnego, http://www.sejm-wielki.p1/b/5.570.10 [dostęp: 12 VII 2020]. • Wojtowicz N., Płoccy harcerze w wojnie połsko-bołszewickiej, http:// www.polska 1918-89.pl/pdf/ploccy-harcerze-w-wojnie-polsko-bolszewickiej,5185.pdf/[dostęp: 12 VII 2020].
606
|
| adam_txt |
Mirosław Krajewski
THCffOMA
NAD
CZERWONĄ GWIAZDĄ
ROK 1920
Dobrzyńskie konstatacje historyczne i literackie
Rypin-Obory 2020
Spis treści
Wykaz użytych skrótów 7
Słowo wstępne
{Jan Krzysztof Ardanowski, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi) 9
C z ę ś ć pierwsza
NAJAZD I ODPARCIE BOLSZEWIKÓW ROK 1920
{Mirosław Krajewski) 11
Wstęp 13
Rozdział 1
Samoobrona społeczeństwa w obliczu najazdu bolszewickich hord 19
Rozdział II
Bolszewicy na Ziemi Dobrzyńskiej i obszarach przyległych 35
• Sytuacja strategiczna i militarna wokół Ziemi Dobrzyńskiej 35
• Wejście bolszewików i okupacja Ziemi Dobrzyńskiej 49
• Próba przejścia wroga na lewy brzeg Wisły w okolicach Bobrownik 60
• Zmiana strategii Próba zdobycia Włocławka i przejścia na drugi
brzeg Wisły 68
• Bolszewicy w innych miejscowościach Ziemi Dobrzyńskiej 84
• Odwrót armii wroga Walki na obrzeżach Ziemi Dobrzyńskiej 86
• Straty w walkach pod Szpetalami i we Włocławku 96
Rozdział III
Postawy społeczno-polityczne w czasie najazdu 103
• Sytuacja społeczna w Szpetalu i okolicy w czasie inwazji 103
• Stosunek poszczególnych grup społecznych do najeźdźcy Aktywność
sił lewicowych i komunistycznych w czasie najazdu bolszewickiego 106
• W szeregach Wojska Polskiego Udział harcerzy w odparciu nawałnicy
bolszewickiej 136
Rozdział IV
Leczenie ran Pamięć o bohaterach 177
Rozdział V
Patriotyczne czyny i postawy społeczeństwa Dobrej Ziemi 207
Rozdział VI
Ojcowie dobrzyńskiej niepodległości 219
Postscriptum ku przestrodze 261
C z ę ś ć druga
MORITURI TE SALUTANT AVE PATRIA {Janina Gawin-Waśniewska,
wstęp, opr red i przypisy M Krajewski) 267
OBRĄCZKA KALIKSTA BORZEWSKIEGO
{Janina Gawin-Waśniewska) 471
PO CHŁOPSKU (fragm ), {Jerzy Pietrkiewicz) Ali
W WIRZE HISTORII 509
C z ę ś ć trzecia
Borzewscy herbu Lubicz {Mirosław Krajewski) 511
Album uczestników walk o niepodległość w latach 1914-1920 z Ziemi
Dobrzyńskiej i ofiary bezpośredniego bestialstwa Niemców i Sowietów
w czasie wojen: światowej i „wojny światów (1914-1920)
{Mirosław Krajewski) 555
Źródła i literatura 589
Spis treści Wykaz użytych skrótów . 7 Słowo wstępne (Jan KrzysztofArdanowski, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi). 9 Część pierwsza NAJAZD I ODPARCIE BOLSZEWIKÓW. ROK 1920 (Mirosław Krajewski) . 11 Wstęp. 13 Rozdział I Samoobrona społeczeństwa w obliczu najazdu bolszewickich hord. 19 Rozdział II Bolszewicy na Ziemi Dobrzyńskiej i obszarach przyległych.35 ■ Sytuacja strategiczna i militarna wokół Ziemi Dobrzyńskiej. 35 ■ Wejście bolszewików i okupacja Ziemi Dobrzyńskiej. 49 ■ Próba przejścia wroga na lewy brzeg Wisły w okolicach Bobrownik. 60 ■ Zmiana strategii. Próba zdobycia Włocławka i przejścia na drugi brzeg Wisły. 68 ■ Bolszewicy w innych miejscowościach Ziemi Dobrzyńskiej. 84 ■ Odwrót armii wroga. Walki na obrzeżach Ziemi Dobrzyńskiej. 86 ■ Straty w walkach pod Szpetalami i we Włocławku. 96 Rozdział III Postawy społeczno-polityczne w czasie naj azdu. 103 ■ Sytuacja społeczna w Szpetalu i okolicy w czasie inwazji.
103 ■ Stosunek poszczególnych grup społecznych do najeźdźcy. Aktywność sił lewicowych i komunistycznych w czasie najazdu bolszewickiego.106 ■ W szeregach Wojska Polskiego. Udział harcerzy w odparciu nawałnicy bolszewickiej.136 Rozdział IV Leczenie ran. Pamięć o bohaterach.177 Rozdział V Patriotyczne czyny i postawy społeczeństwa Dobrej Ziemi. 207 Rozdział VI Ojcowie dobrzyńskiej niepodległości. 219 Postscriptum ku przestrodze. 261 Część druga MORITURI TE SALUTANE AVE PATRIA (Janina Gawin-Waśniewska, wstęp, opr. red. i przypisy Μ. Krajewski). 267 OBRĄCZKA KALIKSTĄ BORZEWSKIEGO (Janina Gawin-Waśniewska) 471 PO CHŁOPSKU (fragm.), (Jerzy Pietrkiewicz). 477 W WIRZE HISTORII. 509 Część trzecia Borzewscy herbu Lubicz (Mirosław Krajewski).511 Album uczestników walk o niepodległość w latach 1914-1920 z Ziemi Dobrzyńskiej i ofiary bezpośredniego bestialstwa Niemców i Sowietów w czasie wojen: światowej i „wojny światów” (1914-1920) (Mirosław Krajewski). 555
Źródła i literatura . 589
100-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ ŹRÓDŁA I LITERATURA Źródła archiwalne Archiwum Fundacji im. E. Zawackiej w Toruniu • Akta Komendy Okręgu (XIII) AK. • Dokumentacja ikonograficzna. • Teczki osobowe żołnierzy AK i innych ugrupowań konspiracyjnych. Archiwum Diecezjalne we Włocławku • Księga zgonów parafii Chełmica Duża, akt zgonu W. Wiewiórskiego z 1920 r. Archiwum Izby Pamięci im. płk Marii Sobocińskiej w Zespole Szkół im. W. Łu kasińskiego w Skępem, • Kroniki. • Zbiór dokumentów luźnych. • Zbiory ikonograficzne. Archiwum Klasztoru Ojców Karmelitów w Oborach • Kronika Klasztoru, է. 1, o. G. Wielgus O. Carm. et al. Archiwum Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie • Archiwum materiałów ikonograficznych Archiwum Narodowe w Krakowie • Niemiecki Zakład Kamy w Tarnowie, sygn. 41. Archiwum Państwowe w Warszawie (dawniej : AmSt. W-wy) • Sprawozdanie sytuacyjne sporządzone w Wydziale Bezpieczeństwa UWW za okres 1-14 X 1929 r. Archiwum Państwowe we Włocławku • Akta miasta Włocławka, sygn. 25, к. 26-28; 2011, к.27-29; 328, к. 383, Pro tokoły z posiedzeń Rady Miasta, • КНір. Kikół. • Starostwo Powiatowe Włocławskie, Sprawozdanie sytuacyjne za miesiąc li piec 1920 r. starosty powiatu włocławskiego, • Starostwo Powiatowe Włocławskie, sygn. 328, к. 400, Sprawozdanie sytua cyjne powiatu włocławskiego za miesiąc sierpień 1920 r. z 3 września 1920 r. • Starostwo Powiatowe Włocławskie, sygn. 471, к. 10, Statut Związku Ziemian w Warszawie, • Starostwo Powiatowe Włocławskie, sygn. 638, Organizacja Straży Obywa telskiej. 589
_100֊LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ Archiwum Parafialne w Radzikach Dużych • Kronika parafialna, zapis ks. W. Pawłowskiego z końca 1920 r. Archiwum Parafialne w Żalem • Kronika parafialna, zapis ks. E. Grochowskiego dot. 1920 r. Archiwum Urzędu Stanu Cywilnego w Czernikowie • Akta metrykalne, akt zgonu nr 49 z 1931 r. L. Lissowskiego. Archiwum Urzędu Stanu Cywilnego w Wąpielsku • Akta metrykalne z 1920 r., akt zgonu nr 19 I. Kopaczewskiego. Biblioteka im. Zielińskich w Płocku • Maciesza A., Życiorys Antoniego Borzewskiego, rkps nr 385. Biblioteka Zakladu Narodowego im. Ossolińskich - Wrocław • Dział rękopisów, B. Chełmicki, Powiat rypiński, sygn. 14 126/00, k.32-33. Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie • Akta 1. Pułku Szwoleżerów J. Piłsudskiego, sygn. I 321.28.2. • Akta Komendy Legionów Polskich, sygn. I. 120. 1/303, Oficerska karta infor macyjna Cz. Jarnuszkiewicza. • Akta personalne 4396, 4401, Krzyż Niepodległości z 29 XII 1933 r. • Dokumentacja personalna Leona Lissowskiego, sygn. VM 22-1623. • Dziennik Personalny M. S. Wojsk. Nr 8 z 31 III 1930 r. • Kolekcja Akt Personalnych, Akta personalne Abczyńskiego Ludwika, sygn. 1.481. A. 10; 25.01.1933, KN. • Kolekcja Akt Odznaczeniowych i Personalnych, Teczka personalna mjr w st. spocz. A. Cedro-Rudnickiego, syna Adolfa, sygn. 1.482.52-4334, VM. • Kolekcja Akt Odznaczeniowych i Personalnych, Teczka personalna Tadeusza Dudrewicza, sygn. 1.481.D.6137. • Kolekcja akt personalno-odznaczeniowych, Lissowski Leon, sygn. 1.482.221623, VMA. • Kolekcja Akt Odznaczeniowych i Personalnych, Teczka personalna Aleksan dra Płoskiego,
sygn. 1.482.84-8016, VM; 1.482.84-8070, VM. • Komenda Legionów Polskich i Dowództwo Polskiego Korpusu 1914-1914, sygn. I. 120 1.402, Lista strat Legionu Polskiego od maja do 1 lipea 1915 r. • Relacje, sygn. 1.400.2021/42, W. Kruziewicz, Organizacja i działalność POW w obwodzie 4. Rypińskim, okręgu VI. • Życiorys Karola Lissowskiego, sygn. KK i MN 195-47562. Muzeum Historii Włocławka • 590 Dokumentacja fotograficzna dotycząca 1920 r.
100-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ Muzeum Mazowieckie w Płocku • Dokumentacja fotograficzna (T. Świecki) Źródła drukowane. Akty prawa • Bitwa Warszawska 13-28 VIII 1920: dokumenty operacyjne, cz. 1; (13-17 VIII), cz. 2: (17-28 VIII), opr. i przyg. do druku zespół pod red. Μ. Tarczyń skiego et al., Warszawa 1995-1996. • Cichocki W., Obrona Włocławka. Jednodniówka, Włocławek 1920, s. 18-19. • Do gospodarzy małorołnych Ziemi Płockiej, „Kurier Płocki” 1920, nr 214, s. 1. • Dyskant J. W., Wojenna Flotylla Wiślana w latach 1918-1925, Studia i Mate riały o Historii Wojskowej t. 30:1988. • Działania wojenne. Komunikat Sztabu Generalnego Wojsk Polskich z dnia b.m., „Dziennik Poznański” 1920, nr 193, z 24 VIII. • Kalendarz-informator Mazowsza Płockiego i ziem sąsiednich na rok 1939, pod red. I. J. Kurskiego, (Płock 1938). • Księga Pamiątkowa Koła Wychowanków Gimnazjum Ziemi Kujawskiej, Włocławek 1931. • Piłsudski J., Naczelny Wódz do żołnierzy, „Żołnierz Polski”, nr 80: 1920, z 3 I, s. 1-2. • Mały rocznik statystyczny 1938, Warszawa 1938. • Mazowsze Północne wXIX-XX wieku. Materiały źródłowe 1795-1956, zebrał i opr. J. Szczepański, Warszawa-Pułtusk 1997. • (Nekrolog J. Starzyńskiego), „Gazeta Urzędowa Lipnowskiego Wydziału Po wiatowego” 1920, nr 31, s. 1. • (Nekrolog Leona Lissowskiego), „Gazeta Polska” 1931, nr 221, z 14 VIII. • Obrona Państwa w 1920 roku. Księga sprawozdawczo-pamiątkowa Gene ralnego Inspektoratu Armii Ochotniczej i Obywatelskich Komitetów Obrony Państwa, pod red. W. Ścibor-Rylskiego, Warszawa 1923. • Rola członków Związku Zawodowego Robotników Rolnych podczas
najazdu bolszewickiego, Warszawa 1921. • Siemiątkowski J., Opisy gospodarstw. Wąpielsk, [w:] Księga pamiątkowa na 75-lecie „Gazety Rolniczej”, t. 2, Warszawa 1938, s. 725-730. • Talko L., Przemówienie prezesa Wspólnoty Polsko-Francuskiej i dyrektora Biblioteki Polskiej w Paryżu, „Ziemia Dobrzyńska. Zeszyty Historyczne Do brzyńskiego Oddziału WTN”, t. 6: 1999, s. 137-139. • Ustawa z dnia 1 sierpnia 1919 r. o załatwianiu zatargów zbiorowych pomię dzy pracodawcami a pracownikami rolnymi, Dziennik Praw Państwa Polskie go 1919, Nr 65, poz. 394. 591
_100-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Ustawa z dnia 15 lutego 1989 r o ustanowieniu Narodowego Święta Niepod ległości, Dz. U. z 1989, Nr 6, poz. 34. Tablice nagrobne, inskrypcyjne i epigraficzne • Inskrypcje nagrobne Jerzego Pieszkańskiego i Józefa Mizery na cmentarzu katolickim we Włocławku. • Inskrypcje na Pomniku Niepodległości w Parku Miejskim im. G. Narutowi cza w Lipnie. • Tablica epitafijna na kaplicy w Ostrowitem k. Rypina. • Tablica inskrypcyjna 1920 r. w kościele w Radzikach Dużych. • Tablica inskrypcyjna na cmentarzu wojskowym w Lasku Miejskim w Brod nicy. • Tablica inskrypcyjna na frontonie kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Sadłowie koło Rypina. • Tablica inskrypcyjna na grobowcu rodzinnym Piwnickich w Trąbinie. • Tablica inskrypcyjna pamięci Z. Uzarowicza na budynku ratusza lipnowskiego z 2001 r. • Tablica nagrobna Antoniego Borzewskiego na cmentarzu-Kalwarii w Obo rach. • Tablica nagrobna ks. E. Grochowskiego na cmentarzu w Żąłem. • Tablica nagrobna Z. Uzarowicza na cmentarzu w Lipnie. • Tablica na nagrobku Wacława Grzymały Wiewiórskiego na cmentarzu w Chełmicy Dużej. • Tablica pamiątkowa na obelisku obok cmentarza parafialnego w Dulsku koło Dobrzynia n. Drwęcą. • Tablica pamięci Władysława Czachorowskiego w kościele w Bądkowie Koś cielnym. • Tablice inskrypcyjne na Rynku w Golubiu-Dobrzyniu. Pamiętniki, wspomnienia. Proza • Arciszewski F. A., Cud nad Wisłą. Rozważania żołnierza, Londyn 1958. • Bohusz-Szyszko Z., Działania wojenne nad dolną Wisłą, Warszawa 1931. • Chełmicki, Powiat rypiński w latach 1905-1939. Kartki z pamiętnika, Rypin 1997. •
Chełmicki B., Powiat rypiński w pamiętnikach, Rypin 2005. • Fiszer A., Obrona miasta Włocławka, [w:] Jednodniówka 14. Pułku Piechoty. W16 rocznicę powstania, Włocławek 1934. 592
lOO-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Gaj Gaâ Dmitrievič D.G., Na Warszawu! Dejstvija z konnogo korpusa na zapadnom fronte, ijuľ - avgust 1920 g. voenno-istoričeskij očerk, Moskwa-Leningrad 1928. • Gawin-Waśniewska J., Morituri te salutant, ave Patria, „Kurier Płocki” 1920, n-ry 290-306 oraz 1921, n-ry 1- 49. • Gawin-Waśniewska J., Morituri te salutoni ave Patria, wstępem poprzedził, przypisami śródtytułami opatrzył Μ. Krajewski, „Biblioteka Dobrzyńska” t. 3, WEiW Verbum, Rypin 2011. • Gawin-Waśniewska J., Obrączka Kaliksto Borzewskiego. Z tradycji rodzin nych, Życie Mazowsza” 1936, nr 6, s. 123-126. • Μ. Krzesińska, Wspomnienia. Romans z carem Mikołajem i lata następne. Warszawa 1996. • Macieszyna Μ., Pamiętnik Płocczanki, Płock 1996. • Nowicki Μ., Księga pamiątkowa 4. szwadronu 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich „DzieciKujawskich”, Włocławek 1929. • Pietrkiewicz J., Małe ojczyzny na mapie czasu, Warszawa 2001. • Pietrkiewicz J., Po chłopsku. Powieść, t. 1-2, Londyn 1941. • Pietrkiewicz J., Pogrzeb Europy. Liryki. Poematy. Essay o poezji, Londyn 1946. • Tuchaczewski N.M., Pisma wybrane, Warszawa 1966. • Tuchaczewski N.M., Pochodzą Wisłę, Łódź 1989. • Walka pod Brodnicą. Wspomnienia uczestnika, „Głos Pogranicza. Pismo dla powiatów brodnickiego, działdowskiego i lubawskiego” 1930, nr 18, z 11 XI. • Wesołowski S., Moje przeżycia okupacyjne w Rypinie (1939-1945), opr., wstępem i przypisami opatrzył Μ. Krajewski, Rypin 2009. • Wspomnienia generała Czesława Jarnuszkiewicza. Od Sybiru do Łubianki, wstęp Μ. Sobieraj; Wspomnienia z katorgi, Włocławek 1931. • Wspomnienia Kazimierza
Mitery z obrony Włocławka w 1920 r. Z walk wojsk polskich w roku 1920 roku. Walka o most na Wiśle pod Włocławkiem, „Kroni ka Diecezji Włocławskiej”, t. 74, nr 1. Prasa • „Gazeta Kujawska” 1922, z 3 X. • „Gazeta Urzędowa Lipnowskiego Wydziału Powiatowego” 1920, nr 31, 38. • „Gazeta Urzędowa Wydziału Powiatowego Powiatu Rypińskiego” 1920, nr 9, z 23 VII; nr 10, z 1 VIII; nr 11, z 7 IX. • „Gazeta Wystawowa, Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włoc ławku”, nr 3, lipiec-wrzesień 1990. • „Ilustrowany Kurier Płocki” 1990, z 6.07. 593
_100֊LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • „Kronika Diecezji Kujawsko-Kaliskiej” 1920, nr 8-9. • „Kurier Płocki” 1920, nr 162, 193, 197, 198, 200, 205, 206, 208, 214, 242, 286, 290-306; 1921, n-ry 1-49. • „Miesięcznik Pasterski Płocki” 1921, nr 8, 10; 1924, nr 3. • „Nowości Ilustrowane” 1920, z 7 VIII. • „Rzeczpospolita” 1920, nr 58. • „Tygodnik Urzędowy Powiatu Lipnowskiego” 1928, nr 14, nr 16. • „Słowo Kujawskie” 1920, nr 117, 159, 160, 161, 184-190, 199. • „Słowo Pomorskie” 1930, nr 188, z 15 VIII. Relacje • Florkiewicz Józef, Zygnerski Józef: Rys historyczny (Osiek nad Wisłą), https://www.parafianspjosiek.pl/historia-kosciola/[dostęp : 22 V 2020]. • Gassen-Piekarski Mirosław (Golub-Dobrzyń), 2012. • Jagodziński Jan Golub-Dobrzyń), 2012. • Narębska Alicja (Rypin), relacja z 1999 r. (udost, przez RN). • Rajewicz-Brzezicka Elżbieta (Warszawa), 2000, 2003, 2010. Bibliografie. Biografie, słowniki i encyklopedie, Herbarze • Gaji T., Polskie rody szlacheckie i ich herby, Białystok 2000. • Krajewski Μ., Materiały do bibliografii historycznej Ziemi Dobrzyńskiej, Włocławek 1986; cz. II, Rypin 1991. • Krajewski Μ., Koryfeusz Dobrej Ziemi, Rypin 2008. • Krajewski Μ., Nowy słownik biograficzny Ziemi Dobrzyńskiej, t. 1-2, Rypin 2014. • Krajewski Μ., Słownik biograficzny Ziemi Dobrzyńskiej (do 1945 roku), Lip no 1992. • Maciesza A., Borzewski Antoni (1868-1920), [w:] Polski słownik Biograficz ny, t. 2: 1936, s. 362 • Słownikjęzyka polskiego, red. Μ. Szymczak, t. 1-3, Warszawa 1995. • Stawecki P„ Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa 1994. • Zielińska I.,
Teofil Jurkiewicz (Ludomir Brzuskiewicz), polski emigrant i emi sariusz we Francji, Rypin-UHopital 2005. • Zielińska I., Życie moje spełnione. Teofil Jurkiewicz (Ludomir Brzuskiewicz) (1925-2009), Brodnica-Obory 2019. 594
100-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ Druki zwarte • Arentowicz Z., Włocławek, Włocławek 1937. • Bielicki J., Fabianki i okołice. Materiały do dziejów, Włocławek 2016. • Bielski Μ., Generałowie odrodzonej Rzeczypospolitej, t. 2, Toruń 1996. • Bieńkowski Z., Zarys dziejów Zakładu Kształcenia Nauczycieli w Wymyślinie 1867-1969, Wymyślin 1970. • Bizan S., Powiat i miasto Brodnica w walkach o niepodległość 1914-1920, t. 2, (Brodnica) 1939. • Charszewski I., Dobrzyń nad Drwęcą. Jego dzieje i stan obecny z uwzględnie niem sąsiedniego Golubia, Płock 1932. • Chojnicki T., Góźdź Z., Pomnik niepodległości. Lipno 14 czerwca 1992 r, Lipno (1992). • Chrostowski T., Krząstek T., Obrona Płocka 1920. Wojna polsko-radziecka 1919-1920, Płock 1990. • Chwiałkowski Μ., Bitwa polsko-sowiecka pod Brodnicą, Brodnica 2000. • Ciesielska B. Skępe w opisie ifotografii, Brodnica - Skępe 2016. • Davies N., Orzeł biały, czerwona gwiazda. Wojna polsko-bolszewicka 19191920, przekład A. Pawelec, Kraków 2000. • Dmochowski L., Album Ziemi Dobrzyńskiej, Lipno 1908. • Dziki T., Włocławek 1920. W obronie Wisły, Warszawa 2018. • Dziki T., Gruszczyńska Μ., Sierpień 1920 roku we Włocławku w świetle źró deł archiwalnych, Włocławek 2000. • Gałkowski P., Ziemianie i ich własność w Ziemi Dobrzyńskiej w latach 19181939, Rypin 1997. • Gałkowski P., Piotrowski R., Rogowo i okolice. Monografia wsi Ziemi Do brzyńskiej, Rypin-Rogowo 2000. • Gałkowski P., Żuchowski Z., Wąpielsk i okolice. Monografia historyczna wsi Ziemi Dobrzyńskiej, Rypin-Wąpielsk 2003. • Gałkowski P., Żuchowski Z., Wąpielsk i okolice. Monografia
historyczna wsi Ziemi Dobrzyńskiej, Rypin-Wąpielsk 2003. • Giziński S., Niepospolici znad Drwęcy, Toruń 2004. • Godlewski Z., Lipnowski Oddział Związku Ziemian, (Lipno) 1928. • Gołębiewski G., Obrona Płocka przed bolszewikami 18-19 sierpnia 1920 r., Płock 2004. • Gołębiewski G., Płock 1920. Dni krwi i chwały, Warszawa 2017. • Gródecka W., Pierwsze ćwierćwiecze harcerstwa żeńskiego. Materiały do hi storii, cz. 4, Warszawa 1938. 595
—100-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Grzybowski Μ. Μ., Kościół katolicki w Płocku w latach 1793-2003, Płock 2004. • Grzybowski Μ. Μ., Wojna polsko-rosyjska 1920 r w Płocku i na Mazowszu. Studium historyczno-pastoralne, Płocki990. • Jakubowski F., Wojna 1920 roku na Kujawach wschodnich i Ziemi Dobrzyń skiej, Włocławek 2003. • Jankowski J., Harcerstwo Pomorza Gdańskiego i Kujaw 1911-1946, Toruń 1988. • Juszkiewicz R., Działania militarne na Mazowszu Północnym i w korytarzu pomorskim 1920 rok, Warszawa 1997. • Koszytkowski J., Wielgie i okolice na Ziemi Dobrzyńskiej. Materiały do mo nografii, Piaseczno-Wielgie 2018. • Kowalski R., Gmina Gołub-Dobrzyń. Historia, krajobraz, zabytki, Golub-Dobrzyń 2002. • Krajnski I., Pekról J., 14. Pułk Piechoty, Warszawa 1992. • Kakurin J. E., Mielikö W. A., Wojna z Biełopoliakami 1920, Moskwa 1925. • Kostecka D., Małiszewo dawniej i dziś, Warszawa 2010. • Krajewski Μ., Bene merentes (dobrze zasłużeni) dła Rypina, Rypin 1988. • Krajewski Μ., Borzewscy herbu Lubicz z Ugoszczą w Ziemi Dobrzyńskiej, (Rypin) 1990. • Krajewski Μ., Byli z Ojczyzny mojej. Zagłada ludności żydowskiej Ziemi Do brzyńskiej w latach drugiej wojny światowej 1939-1945, Rypin 1990. • Krajewski Μ., Dama Niezłomna. Maria Sobocińska (1920-2012). Biografia wpisana w okupacyjne dzieje Skępego, Rypin-Skępe 2012. • Krajewski Μ., Dobrzyńskie listy Fryderyka F. Chopina. Fryderyk Chopin na Mazowszu Płockim, Ziemi Dobrzyńskiej i Pomorzu (1824-1827), Rypin 2010. • Krajewski Μ., Koryfeusz dobrej Ziemi, Rypin 2008. • Krajewski Μ., Kościół i klasztor Ojców Karmelitów w Oborach, Obory
1986. • Krajewski Μ., Podnieś skrzydła orle biały. Ziemi Dobrzyńskiej drogi do wol ności. Na 100-lecie odzyskania niepodległości (1918-2018), Dobra Ziemia 2018. • Krajewski Μ., Powiat lipnowski. Materiały monograficzne, Brodnica-Lipno 2018. • Krajewski Μ., Rypinie, grodzie cichy. Albumowa monografia miasta, wyd. popr. i rozsz., Rypin 2013. • Krajewski Μ., Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Oborach, (Rypin 1996). • Krajewski Μ., Stulecie Cukrowni Ostrowite 1900-2000, Rypin 2000. • Krajewski Μ., Tronująca w sercu tej Ziemi. Wołanie o powrót do korzeni, Obory-Rypin 2005. 596
¡ՕՕ-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Krajewski Μ., Usque adfinem. Powstanie listopadowe i partyzantka 1833 r. na Ziemi Dobrzyńskiej, (Rypin) 2011. • Krajewski Μ., Mietz A., Zabytki Ziemi Dobrzyńskiej. Przewodnik bibliogra ficzny, Włocławek 1996. • Kryska-Karski T., Żurakowski S., Generałowie Polski Niepodległej, Warsza wa 1991. • Księga pamiątkowa dziesięciolecia Pomorza, Toruń 1930. • Kubiak W, Wróbel A., Dzieje Gminy Wielgie, Wielgie 2018. • Kukiel Μ., Dzieje Polskiporozbiorowej 1975-1921, Londyn 1961. • Ku pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego, red. Z. Kręcicki, Golub-Dobrzyń 2012. • Leinwald A., Polska Partia Socjalistyczna wobec wojny polsko-radzieckiej 1919-1920, Warszawa 1964. • Leżeński C. (Lesław Kukawski), O kawalerii polskiej XX wieku. Wrocław 1991. • Makuszyński K., Radosne i smutne, Warszawa 1920. • Mieszkańcy Golubia-Dobrzynia i okolic na frontach 11 wojny światowej. 70 rocznica bitwy pod Monte Cassino, red. S. Wiśniewski, b.m. i r.w. • Mietz A., Pakulski J., Górzno. Zarys dziejów, Toruń 1989. • Morawski Μ., Monografia Włocławka (Włocławia), Włocławek 1933. • Mniszek A., Rudnicki K., Zarys historii wojennej 2. Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, Warszawa 1929. • Musialik Z. Μ., Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920, Włocławek b.r.w. • Nekrasz W., Harcerze w bojach. Przyczynek do udziału młodzieży polskiej w walkach o niepodległość ojczyzny w latach 1914-1921, cz. 1, Warszawa 1930. • Nowak A., Klęska imperium zła. Rok 1920, Kraków 2020. • Nowowiejski A. J., Płock — monografia historyczna, napisana podczas wojny wszechświatowej, poprawiona i uzupełniona w roku
1930, wyd. 2, Płock (b. r. w.). • Perlikowski Cz., Kozłowski Cz., Kapłan B., Z rewolucyjnych tradycji Włoc ławka, Bydgoszcz 1965. • Piasek, Materiały do dziejów Seminarium Nauczycielskiego w Wymyślinie (1867-1916), Płock 1939. • Piotrkiewicz T., Jankowo Trzebiegoszcz i okolice w Drugim Tysiącleciu po Chrystusie, Chicago-Niles 2014. • Pomnik poległych Obrońców Wisły 1920 r., (oprać, tekstu A. Kowalewska), Włocławek 1990. 597
_100֊LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Pruszyński Μ., Dramat Piłsudskiego. Wojna 1920, II wyd. rozsz. z przedm. J. Giedroycia, Warszawa 1995. • Przybylski L, Marynarze w walce o niepodległość Polski 1918-1920, War szawa 1999. • Reiske A., Golub na przestrzeni dziejów, (Wąbrzeźno) 1939. • Riedi К., 26 Pułk Ułanów Wielkopolskich, Warszawa 1929. • Rozen E., Jastrzębskie oblicza patriotyzmu, Lipn o 2 0 17. • Rzymkowski R., Bożewo, Płock 2005. • Sikorski W, Nad Wisłą i Skrwą. Studium polsko-rosyjskiej wojny 1920 r, wyd. 3, Lwów 1928. • Specjalski R., Jastrzębie. Wieś - gmina - gromada, Włocławek 2002. • Specjalski R., Lipno i okolice. Materiały do monografii, IV, VI, Lipno-Włoc ławek 2005, 2008. • Stogowska Μ. A., Obrona Płocka 1920 roku — katalog wystawy, Płock 1995. • Szczepański, Społeczeństwo Polski w walce z najazdem bolszewickim 1920 roku, Warszawa-Pułtusk 2000. • Szczepański L, Wojna 1920 roku na Mazowszu i Podlasiu, Warszawa-Pułtusk 1995. • Szkoła, która łączy pokolenia. 150 Szkół Wymyślin — Skępe, zesp. red. J. Z. Iwińska et al., Skępe 2018. • Śliwiński P., Sanktuarium Matki Boskiej Skępskiej, Kalwaria Zebrzydowska 2000. • Świecki T., Wybult F., Mazowsze Płockie w czasach wojny światowej i po wstania państwa polskiego, Toruń 1932. • Umiński J., Powiat brodnicki i okolice, Toruń 2006. • W 75-lecie Bitwy Warszawskiej. Materiały z konferencji naukowej 30X1-1XII 1995r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997. • Waszkiewicz Z., Dobrzyń nad Drwęcą w okresie międzywojennym (191 Ο Ι 939), Toruń 2009. •
Wultański L, Siadami dawnej Brodnicy, Brodnica 1995. • Żukowski S., Działania 3. Korpusu Konnego Gaja, Warszawa 1934. Artykuły i szkice naukowe • Bartkowski E., Franciszek Ciszewski - człowiek dwóch pasji: lekarz i spo łecznik, „Rocznik Dobrzyński, t. 13: 2020, s. 131-140. • Bielicki L, Dobrzyński ród Bielickich. Materiały do biografii rodziny, „Rocz nik Dobrzyński”, t. 8: 2015, s. 107-236. 598
lOO-LEClE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Budziński K., Niepodległościowa droga porucznika Józefa Krzywińskiego (1898-1939), „Rocznik Dobrzyński”, t. 6: 2013, s. 321-324. • Budziński K., Zarys organizacji i działalności Polskiej Organizacji Wojsko wej na obszarze 4. Obwodu Rypin w latach 1916-1018, [w:] Tak rodziła się niepodległość. W 100-lecie powstania wolnej Polski, pod red. Z. P. Kruszew skiego i J. Zasady, Płock-Włocławek 2018. • Cackowski S., Udział mieszkańców i władz miasta Lipna w jego rozwoju w XIX i XX wieku, [w:] Z dziejów Ziemi Dobrzyńskiej. Materiały z sesji popu larnonaukowej, Lipno 19 listopada 1999 r, pod red. R. Bartoszewskiego i Z. Góździa, Dobrzyń nad Wisłą 2000. • Chrobak D., Czernikowo — historia, obszar, ludność, [w:] Monografia parafii św. Bartłomieja w Czernikowie. Wczoraj - dziś - jutro, Czernikowo 2014, s. 12-98. • Ciesielska B., Sojda G„ Arystokrata z Wioski koło Skępego, Stanisław Zieliń ski (1903-1941), „Rocznik Dobrzyński”, t. 6: 2013, s. 325-337. • Cieślak L., Bolszewicki desant z Bobrownik do Włoszycy [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji naukowej 30X1-1XII1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obroń ców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 252-254. • Dębiński J., Inwazja bolszewicka w 1920 roku na Ziemi Dobrzyńskiej i Ku jawach wschodnich, „Ateneum Kapłańskie”, t. 145: 2005, z. 3, s. 495-514. • Drewicz Μ., Skarga ziemian na działania Związku Zawodowego Robotników Rolnych RP na obszarach byłego Królestwa Kongresowego w czasie najazdu bolszewickiego 1920 roku, „Sacrum
Christianům. Pismo Historyczno-Spo łeczne” 2007, nr 2, s. 147-199. • Dziki T., Materiały źródłowego wojny 1920 roku w zasobie Archiwum Pań stwowego we Włocławku, [w.՜] Wojna polsko-bolszewicka z perspektywy osiemdziesięciu lat (1920-2000). Aspekty ogólne i regionalne, pod red. Μ. Krajewskiego, Włocławek 2001, s. 167-183. • Filipski R., Z przeszłości Włocławka, [w:] Przewodnik ilustrowany po Włoc ławku, (Włocławek) 1922, s. 17-37. • Gołębiewski G„ Lista poległych w obronie Płocka 18-19 sierpnia 1920 r. oraz zmarłych w okresie późniejszym, „Notatki Płockie” 2013, nr 3, s. 1-23. • Gołębiewski G., Płock w okresie najazdu bolszewickiego w 1920 r, [w:] Dzie je Płocka, t. 2: Dzieje miasta w latach 1793-1945, pr. zbiór, pod red. Μ. Kra jewskiego, wyd. 3 uaktualnione, rozsz. i uzup., Płock 2006, s. 507-580. • Góźdź Z., Wojna 1920 roku w Lipnie, [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji naukowej 30 XI-1 XII1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 249-251. 599
_100-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Graczkowski A., Ojciec i syn. Rzecz o niezwykłych ludziach z Półwieska, „Rocznik Dobrzyński”, t. 11: 2018, s. 239-248. • Graczkowski A., Więzień nr 23 747. Wspomnienie w 75. rocznicę męczeńskiej śmierci Jana Rudawskiego , „Rocznik Dobrzyński”, t. 13: 2020, s. 119-129. • Grzybowski Μ. Μ., Duchowieństwo katolickie na Mazowszu wobec wojny 1920 r, [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji na ukowej 3 0 XI-1XII1995 r i uroczystości w dniu 2 0 sierpnia 1995 r. pod Po mnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 207-214. • Grzybowski Μ. Μ., Wpływ duchowieństwa na morale obrońców w wojnie 1920 r, „Płocki Rocznik Historyczno-Archiwalny”, է. 1: 1995, s. 47-54. • Iwińska J.Z., Państwowa Preparando Nauczycielska w Wymyślinie. W setną rocznicę jej utworzenia, „Rocznik Dobrzyńskie”, t. 12: 2019, s. 23-54. • Iwińska J.Z., Zenon Jankowski - obrońca Ojczyzny w 1920 r., „Rocznik Do brzyński”, t. 13: 2020, s. 187-202. • Jankowski Z., Państwowe Seminarium Nauczycielskie Męskie w Wymyślinie (1867-1916 i 1919-1936), „Notatki Płockie” 1997, nr 4, s. 9-20. • Jaskólski Z., Pułkownik Wojciech Józef Gromczyński ֊ dowódca obrony Włocławka przed bolszewikami w sierpniu 1920 roku, [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji naukowej 30 XI-1 XII1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obroń ców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 247-248. • Kapłan B., Z rewolucyjnych tradycji Rypina i powiatu rypińskiego, [w:] Szki ce Rypińskie. Materiały z sesji popularnonaukowej
zorganizowanej z okazji 900-lecia Rypina w dniu 2 7 listopada 1965 r, red. Z. Jędrzyński, Rypin 1967, s. 127-172. • Karnkowski K., Karnkowo - wieś w Ziemi Dobrzyńskiej, „Ziemia Dobrzyń ska. Zeszyty Historyczne Dobrzyńskiego Oddziału WTN”, pod red. Μ. Kra jewskiego, t.7: (Rypin) 2000, s. 61-68. • Kokot Μ., Dzieje parafii w Osieku nad Wisłą w latach 1185-1939, „Rocznik Dobrzyński”, t. 1: 2010, s. 9-51. • Kołodziej B., Odbudowa Pomnika Poległych Obrońców Wisły 1920 roku we Włocławku - kilka wspomnień i refleksji, [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji naukowej 30 XI-1 XII 1995 r i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 237-243. • Kostecka D., Leon Karol Lissowski, „Gazeta Lipnowska”, nr 58: 2018, s. 35֊ 36. • Kostecka D., Łukasz Przybylski — weteran trzech powstań. „Weteran” (New York), nr 1109: 2013, s. 32. 600
lOO-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ. • Koszytkowski J., Polska Organizacja Wojskowa w Wielgiem k. Lipna, „Rocz nik Dobrzyński”, t. 9: 2016, s. 153-159. • Kotula K., Portret wachmistrza Konrada Krzyżanowskiego ֊ dzieło malar skie i pamiątka historyczna, „Rocznik Muzealny”, t. 16, (Włocławek) 2016. • Kowalewska A., Odbudowa Pomnika Poległych Obrońców Wisły 1920 we Włocławku, [w:] W 75-łecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konfe rencji naukowej 30X1-1XII1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 231-236. • Kowalski A., Miejsca związane z Bitwą Warszawską 1920 roku, „Niepodle głość i Pamięć” 1995, nr 2/2, s. 119-186. • Krajewski Μ., Pierwsza emancypantka Rypina, niezwykła położna - Karoli na Kłobuszewska (1893-1983). Przyczynek do biografii, „Rocznik Dobrzyń skie”, t. 13:2019, s. 205-218. • Krajewski Μ., Postawy społeczeństwa Ziemi Dobrzyńskiej (guberniapłocka) w okresie rusyfikacji (1864-1914), „Notatki Płockie” 1987, nr 2, s. 20-30. • Krajewski Μ., Społeczeństwo Ziemi Dobrzyńskiej i Kujaw wschodnich wobec najazdu bolszewickiego w 1920 r., [w:] W 75-łecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji naukowej 30 ΧΙ-1 XII1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 133-171. • Krajewski Μ., Wspomnienia i galeria serdeczna. Wymyślin w pamięci na uczycieli i wychowanków z pełnym ich wykazem (1867-1969), „Rocznik Do brzyński”, t. 2: 2009, pod red. Μ. Krajewskiego, s. 239-392. • Krajewski Μ., Zdzisław Antoni Borzewski
(1909-2000), „Ziemia Dobrzyńska. Zeszyty Historyczne Dobrzyńskiego Oddziału WTN”, t. 6: 1999, s. 175-177. • Lenkiewicz T., Budowa Pomnika Poległych Obrońców Włocławka 19201922, [w:] W 75-łecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji na ukowej 30 XI-1XII1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Po mnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 215-229. • Lenkiewicz T., Refleksje wokół budowy Pomnika Obrońców Wisły 1920 roku, [w:] Wojna polsko-bolszewicka z perspektywy osiemdziesięciu lat (1920-200). Aspekty ogólne i regionalne. Materiały z konferencji naukowej zorganizowa nej w dniu 18 sierpnia 2000 roku, pod red. Μ. Krajewskiego, Włocławek 2001, s. 159-165. • Okręgowe Towarzystwo Rołnicze Ziemi Dobrzyńskiej w Lipnie, „Gospodarz” 1928, nr l,s. 4. • Pawlak Μ., „Odpowietrza, głodu, ognia i wojny. ”, [w:] Μ. Μ. Grzybow ski, A. Mietz, J. Pakulski, Μ. Pawlak, Osiek Rypiński, dzieje parafii i gminy, Osiek Rypiński-Toruń 1994, s. 139-149. 601
JOO-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Przechadzka po Włocławku, [w:] Przewodnik ilustrowany po Włocławku, (Włocławek) 1922, s. 48-75. • Pytelewska T., Panert, W. Czasy luminarzy lipnowskich 1918-1939. W stu lecie powstania II Rzeczypospolitej, „Rocznik Dobrzyński”, t. 11: 2018, s. 75-110. • Rezmer W., Działania wojenne nad dolną Wisłą w sierpniu 1920 r. Próba analizy operacyjnej, [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej. Materiały z konfe rencji naukowej 3 0 XI-1XII1995 r. i uroczystości w dniu 2 0 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 r., Włocławek 1997, s.103132. • Sławiński T., (Głos w dyskusji), [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji naukowej 30 XI-1 XII1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 255-256. • Sławiński T., Stefan Czarowski (1899-1988) wychowanek, [w:] Księga pa miątkowa Gimnazjum i Liceum Ziemi Kujawskiej we Włocławku wydana z okazji Jubileuszu 90-lecia, Włocławek 1992. • Słonimski Μ., Działania Korpusu Kawalerii Sowieckiej Gaja w lipcu i sierp niu 1920 roku, „Przegląd Kawalerii” (Londyn), t. 2: 1935, nr 113. • Szczepański J., Działania militarne 1920 r. na północnym Mazowszu, [w:] W 75-lecie Bitwy Warszawskiej 1920. Materiały z konferencji naukowej 30 XI-1 XII 1995 r. i uroczystości w dniu 20 sierpnia 1995 r. pod Pomnikiem Poległych Obrońców Wisły 1920 roku, Włocławek 1997, s. 185-205. • Urbańska I., Rypin w okresie międzywojennym (1918-1939), [w:] Rypin dzieje miasta, t. 2: od roku 1918, Rypin 2012, s. 57-262. • Świecki J.,
Wspomnienie o Tadeuszu Świeckim w 50 rocznicę śmierci, [w:] „Płocki Rocznik Historyczno-Archiwalny”, t. 1, Płock 1995, s. 161-167. • Waszkiewicz Z., Gmina Czernikowo i okolice w latach 1918-1945, [w:] A. Mietz, J. Pakulski, Z. Waszkiewicz, Nadwiślańska gmina Czernikowo, Prze szłość - religijność - tożsamość, s. 99-180. • Waszkiewicz Z., Z dziejów międzywojennego Rypina (1918-1939), [w:] Ry pin. Szkice z dziejów miasta, pod red. Μ. Krajewskiego, Rypin 1994, s. 259306. • Waszkiewicz Z., Z dziejów Ziemi Dobrzyńskiej w latach 1918-1939, [w:] Stu dia z dziejów Ziemi Dobrzyńskiej XV-XX wiek, pod red. Μ. Wojciechowskie go, Warszawa-Poznań-Toruń 1987, s. 99-155. • Wąsik T., Materiały związane z wojną 1920 roku znajdujące się w zbiorach Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, [w:] Wojna polsko-bolszewicka z perspektywy osiemdziesięciu lat (1920-2000). Aspekty ogólne i regionalne, pod red. Μ. Krajewskiego, Włocławek 2001, s. 185-188. 602
100-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ. • Wiadomości statystyczne, [w:] Przewodnik ilustrowany po Włocławku, (Włocławek) 1922, s. 38-47. • Wierzchosławski S., Brodnica w okresie międzywojennym (1920-1939), [w:] Brodnica. Siedem wieków miasta, pod red. J. Dygdały, Brodnica 1998, s. 228278. • Wrzosek Μ., Bitwa warszawska - rola militarna i znaczenie, [w:] Wojna pol sko-bolszewicka 1920 roku. Przebieg walk i tlo międzynarodowe. Materiały sesji naukowej IHPAN, 1-2października 1990 r., pod red. A. Koryna, Warsza wa 1993. • Zawadzki W, Obrona Pomorza w 1920 roku, [w:] Wojna polsko-bolszewicka z perspektywy osiemdziesięciu lat (1920-200). Aspekty ogólne i regionalne. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej w dniu 18 sierpnia 2000 roku, pod red. Μ. Krajewskiego, Włocławek 2001, s. 13-137. • Żabierek K., Bitwa o Brodnicę w 1920 r, „Rocznik Dobrzyński”, t. 9: 2016, s. 49-56. • Żabierek K., Obrona Włocławka w 1920 r., „Rocznik Dobrzyński”, t. 10: 2017, s. 85-95. • Żuchowski Z., Historia Ziemi Dobrzyńskiej, [w:] Edukacja regionalna, г. 8: Ziemia Dobrzyńska, pod red. D. Chrobaka, Dobrzyń nad Wisłą 2020, s. 4280. Artykuły popularnonaukowe • Antoni Borzewski, „Tygodnik Ilustrowany” 1920, nr 38, s. 735. • P., Jak się obchodzili bolszewicy z duchowieństwem katolickim w diecezji na szej, „Kurier Płocki” 1920, nr 212, s. 3. • Ch. I., Kartka z dziejów najazdu bolszewickiego. Szpetal Górny i okolice, „Kurier Płocki” 1920, nr 257, 258, 259, 260, 263, 264, 265, 266, 270, 271, 286, 289. • Ch. L, Kartki z dziejów najazdu bolszewickiego. Dopełnienia i sprostowania, „Kurier Płocki” 1920, nr
286, s. 2. • Chrzanowska J., Bronił Włocławka w 1920 roku. Generał Osikowski został pośmiertnie odznaczony, „Gazeta Pomorska” 2019, z 25 XI. • Cieślak Leszek, Bolszewicki desant z Bobrownik do Włoszycy, Wagant 1996, nr 10-11, s. 1-2. • Do broni musimy stanąć wszyscy, jeśli nie chcemy zginąć, Gazeta Urzędowa Wydziału Powiatowego Powiatu Rypińskiego 1920, nr 9, s. 1. • Drzewiecki W., O chłopcu, który bronił Wisły, Gazeta Kujawska 1990, nr 227, s. 6. • Drzewiecki W., Życie to harcerska przygoda, Włocławski Tydzień 1994, nr 175, s. 6. 603
^IOO-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • (G), Z inwazji bolszewickiej. Z Sierpca, Kurier Płocki 1920, nr 203, s. 3. • Generalska ostoja patriotyzmu, „Poznaj Swój Kraj” 2011, nr 10-12. • Godlewski Z., Lipnowski Oddział Związku Ziemian, „Gospodarz” (Lipno) 1928, s. 10. • Góźdź Z„ Jerzy Starzyński (1883-1920), „Gazeta Lipnowska” 1995, nr 22, s. 4. • Góźdź Z., Wojna 1920 roku w Lipnie, „Włocławski Tydzień” 1995, nr 16, s. 5. • Gromczyński W. J„ Dziesięć lat temu, „ABC dla Włocławka i Kujaw” 1930, z. 11.08. • Jeżewski W, Toruńsko-brodnicki „cudnad Wisłą”, „Gazeta Pomorska” 1991, nr 189, s. 4. • K. Μ., Chwała Mazowsza Płockiego, „Kurier Płocki” 1921, nr 69, s. 1-2. • Kleszczyńska P., W sprawie śmierci śp. Leona Lissowskiego ochotnika 4. szwadronu 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich, długoletniego wybitnego dzia łacza wielu stowarzyszeń społeczno-gospodarczych, właściciela Kijaszkowa i Steklina, słów kilkoro, „Gazeta Lipnowska”, nr 18: 1931, s. 1-2. • Kostecka D., 100-lecie wprowadzenia kultury parkowej w Lipnie, „Gazeta Lipnowska”, nr 54: 2014. • Krajewski Μ., Cud nad Wisłą ” dobrzyński epizod, „Gazeta Pomorska” 1991, nr 193, s. 8. • Krajewski Μ., Mało znane epizody „cudu nad Wisłą”. Ziemia Dobrzyńska w ogniu walk 20 roku, „Słowo Powszechne” 1990, nr 16, z 18-20 VIII, s. 4. • Krajewski Μ., Ziemi Dobrzyńskiej droga do niepodległości, „Gazeta Pomor ska” 1989, nr 264, s. 5. • Kronika Płocka. O pomoc żywnościową dla ludności zniszczonej przez inwa zję bolszewicką, „Kurier Płocki” 1920, nr 208, s. 3. • Miasto Lipno województwa warszawskiego, „Ziemia” 1926, nr 17, s. 266. • Naczelnik
Państwa w Płocku, „Kurier Płocki” 1921, nr 82, s. 2. • Odsłonięcie pomnika w Kikole, „Technika Ogrodnicza, Rolnicza i Leśna” 2010, nr 5. • Okrucieństwa bolszewickie na Mazowszu Płockim, „Kurier Płocki” 1920, nr 242, s. 1. • Rerych A., Kartka z 1920 r. Przełomowa noc, „Gazeta Kujawska” 1990, nr 199, s. 4 • Rudzka A., Historia Parku Lipnowskiego im. Gabriela Narutowicza, „Gazeta Lipnowska, nr 50: 2004, s. 30; • Rudzka A., Wróblewska Μ., Zabytkowa altanka w Parku Miejskim, „Gazeta Lipnowska” 1997, nr 32, s. 14. 604
100֊LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Rutkowski A., Prezes Leon Lissowski, „Nasza Jednodniówka”, (Lipno) 1932, s. 1. • Skotnicki W., Harcerze włocławscy w lipcu i w sierpniu 1920 r., „Gazeta Pomorska” 1991, nr 188, s. 6. • Stańczyk T„ Najazd Hunów 1920. Zapomniane ludobójstwo, „Do Rzeczy” 2018, z 15 VIIL • Stolarczyk E., Ze wspomnień skępskiego gimnazjalisty, cz. 1 : O pewnym wy jątkowym dniu (na podstawie wspomnień Stanisława Stolarczyka), „Nasze Skępe”, nr 23: 2007, s. 12-13. • Szczepański K„ Zacni gospodarze miasta Lipna, „Gazeta Lipnowska”, nr 14: 1993, s. 2. • Szycht A., Płk Wojciech Gromczyński, zapomniany bohater obrony Włocław ka w 1920 roku. Uchronił miasto przed katastrofą, „Nasz Głos” 2009, nr 4, s. 38. • (W). Rocznica wojny polsko-bołszewickiej, „Biuletyn Informacyjny Gminy Brzuze”, nr 9: 2000, s. 6. • Uroczystość XI-łecia Niepodległości w Lipnie, „Gazeta Lipnowska”, nr 37: 1929, s. 413. • Uzarowicz Z., 14-30 sierpnia w Lipnie, „Gazeta Lipnowska” 1930, z. 14 VIII, s. 1. • Wybult F., Sp. Leon Lissowski jako działacz społeczny, „Dziennik Płocki” 1931, nr 189, s. 3. • Wystawa w Lipnie, „Tygodnik Ilustrowany” 1908, nr 27, s. 544. • Z inwazji bolszewickiej. Protokół bolszewicki, „Kurier Płocki” 1920, nr 203, s.4. • Z pobytu bolszewików w Skępem. (Wyciąg z listu), „Kurier Płocki” 1920, nr 208, s. 3. • Z żałobnej karty. Sw. pamięci Antoni Borzewski, „Tygodni Ilustrowany” 1920, nr 38, s. 735. • Zebranie w sprawie utworzenia Komitetu Obrony Narodowej na powiat ry piński, dnia 11 łipca 1920 r., „Gazeta Urzędowa Wydziału powiatowego Po wiatu Rypińskiego” 1920, nr 9,
s. 2. Netografia • 100 lat agresji żydowskiej na Polskę, https://naszeblogi.pl/54718-100-lat-agresji-zydowskiej-na-polske-czesc-l/[22 V 2020]. • Chcą zadbać o leśną mogiłę. Leżą w niej żołnierze wałczący z bolszewikami, ddwloclawek.pl/pl/ [dostęp: 15 VII 2020]. • Gen. brygady Zygmunt Piasecki, http://www.muzeum-slaskl939.pl/content/13/[dostęp: 1712014]. 605
JOO-LECIE ODPARCIA NAWAŁY SOWIECKIEJ • Grążawski P., Dzielny dziedzic z Ugoszczą, https://www.solidamosc.org.pl/ torun/inne/dzielny-dziedzic-z-ugoszcza/ [dostęp: 22 V 2020]. • Historia dwudniowego pobytu czerwonoarmistów w Dobrzyniu nad Drwęcą i Golubiu, http://pilsudski.jcom.pl/?i=l%E2%80%8E/[dostęp: IOVII 2020]. • Kłos G., Tajna gwardia Józefa Piłsudskiego, https://www.cawio.pl/ [dostęp: 23 V 2020]. • Kostrzewski K., Zarys historii cmentarza parafialnego w Chelmicy Dużej, http://jakubchelmica.parafia.info.pl/?p=main what=35/[dostęp 29 V 2020]. • Krajewski B., Żołnierze wojny połsko-bołszewickiej z terenu gminy Rypin, FB/MZD/15 VII 2020. • Leon Karoł Lissowski, http://szpejankowski.eu/wpis z 22 XI 2018 [dostęp: IOVII 2020]. • Ł.D., Na szpetalskim wzgórzu włocławianie upamiętnili poległych obrońców miasta z 1920 roku, /ddwloclawek.pl/fdostęp: 9 VII 2020]. • Michalski J., Pałac w Ryczowie, http://dnidziedzictwa.pl/palac-w-ryczowie/ [dostęp: 1712014]. • O mieście. Wykaz kapliczek i miejsc pamięci, https.7/www.golub-dobrzyn. pl/168,wykaz-kapliczek-i-miejsc-pamięci/[odstęp: 22 V 2020]. • Podlaszewski Ł., Obóz jeniecki w Windudze, https://znad-wisly.blogspot. com/[dostęp: 3 IV 2019]. • Sandecki Μ., Wąsik T., Historia holownika „Lubecki”, https://historiawloclawka.pl/dzieje-holownika-lubecki/[dostęp: 7 VIII 2020]. • Wawrzyniec Engeström h. Własnego, http://www.sejm-wielki.p1/b/5.570.10 [dostęp: 12 VII 2020]. • Wojtowicz N., Płoccy harcerze w wojnie połsko-bołszewickiej, http:// www.polska 1918-89.pl/pdf/ploccy-harcerze-w-wojnie-polsko-bolszewickiej,5185.pdf/[dostęp: 12 VII 2020].
606 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Krajewski, Mirosław 1946- |
| author_GND | (DE-588)103618740 |
| author_facet | Krajewski, Mirosław 1946- |
| author_role | aut |
| author_sort | Krajewski, Mirosław 1946- |
| author_variant | m k mk |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV047241859 |
| ctrlnum | (OCoLC)1249679267 (DE-599)BVBBV047241859 |
| era | Geschichte 1920 gnd |
| era_facet | Geschichte 1920 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02795nam a2200505 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV047241859</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220622 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">210416s2020 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788363043209</subfield><subfield code="9">978-83-63043-20-9</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1249679267</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047241859</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Krajewski, Mirosław</subfield><subfield code="d">1946-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)103618740</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Victoria nad czerwoną gwiazdą</subfield><subfield code="b">rok 1920 : dobrzyńskie konstatacje historyczne i literackie</subfield><subfield code="c">Mirosław Krajewski</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Rypin</subfield><subfield code="b">Dobrzyńskie Towarzystwo Naukowe</subfield><subfield code="c">2020</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">607 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield><subfield code="c">25 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1920</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920)</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / aspekt społeczny / Polska / Dobrzyń nad Wisłą (region)</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / aspekt społeczny / Polska / Włocławek (region)</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / kampanie i bitwy / Polska / Dobrzyń nad Wisłą (region)</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / kampanie i bitwy / Polska / Włocławek (region)</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Polnisch-Sowjetischer Krieg</subfield><subfield code="g">1919-1921</subfield><subfield code="0">(DE-588)4076206-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Ziemia dobrzyńska</subfield><subfield code="2">dbn</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Dobrzyń nad Wisłą (Polska ; region) / biografie</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Land Dobrzyń</subfield><subfield code="0">(DE-588)4073968-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Land Dobrzyń</subfield><subfield code="0">(DE-588)4073968-5</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Polnisch-Sowjetischer Krieg</subfield><subfield code="g">1919-1921</subfield><subfield code="0">(DE-588)4076206-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1920</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">HEBIS Datenaustausch</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646106&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646106&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646106&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220622</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032646106</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09042</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Ziemia dobrzyńska dbn Dobrzyń nad Wisłą (Polska ; region) / biografie jhpk Land Dobrzyń (DE-588)4073968-5 gnd |
| geographic_facet | Ziemia dobrzyńska Dobrzyń nad Wisłą (Polska ; region) / biografie Land Dobrzyń |
| id | DE-604.BV047241859 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T17:04:39Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:06:37Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788363043209 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032646106 |
| oclc_num | 1249679267 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 607 Seiten Illustrationen 25 cm |
| psigel | BSB_NED_20220622 |
| publishDate | 2020 |
| publishDateSearch | 2020 |
| publishDateSort | 2020 |
| publisher | Dobrzyńskie Towarzystwo Naukowe |
| record_format | marc |
| spelling | Krajewski, Mirosław 1946- Verfasser (DE-588)103618740 aut Victoria nad czerwoną gwiazdą rok 1920 : dobrzyńskie konstatacje historyczne i literackie Mirosław Krajewski Rypin Dobrzyńskie Towarzystwo Naukowe 2020 607 Seiten Illustrationen 25 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Geschichte 1920 gnd rswk-swf Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) dbn Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / aspekt społeczny / Polska / Dobrzyń nad Wisłą (region) jhpk Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / aspekt społeczny / Polska / Włocławek (region) jhpk Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / kampanie i bitwy / Polska / Dobrzyń nad Wisłą (region) jhpk Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / kampanie i bitwy / Polska / Włocławek (region) jhpk Polnisch-Sowjetischer Krieg 1919-1921 (DE-588)4076206-3 gnd rswk-swf Ziemia dobrzyńska dbn Dobrzyń nad Wisłą (Polska ; region) / biografie jhpk Land Dobrzyń (DE-588)4073968-5 gnd rswk-swf Land Dobrzyń (DE-588)4073968-5 g Polnisch-Sowjetischer Krieg 1919-1921 (DE-588)4076206-3 s Geschichte 1920 z DE-604 HEBIS Datenaustausch application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646106&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646106&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646106&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis |
| spellingShingle | Krajewski, Mirosław 1946- Victoria nad czerwoną gwiazdą rok 1920 : dobrzyńskie konstatacje historyczne i literackie Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) dbn Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / aspekt społeczny / Polska / Dobrzyń nad Wisłą (region) jhpk Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / aspekt społeczny / Polska / Włocławek (region) jhpk Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / kampanie i bitwy / Polska / Dobrzyń nad Wisłą (region) jhpk Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / kampanie i bitwy / Polska / Włocławek (region) jhpk Polnisch-Sowjetischer Krieg 1919-1921 (DE-588)4076206-3 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4076206-3 (DE-588)4073968-5 |
| title | Victoria nad czerwoną gwiazdą rok 1920 : dobrzyńskie konstatacje historyczne i literackie |
| title_auth | Victoria nad czerwoną gwiazdą rok 1920 : dobrzyńskie konstatacje historyczne i literackie |
| title_exact_search | Victoria nad czerwoną gwiazdą rok 1920 : dobrzyńskie konstatacje historyczne i literackie |
| title_exact_search_txtP | Victoria nad czerwoną gwiazdą rok 1920 : dobrzyńskie konstatacje historyczne i literackie |
| title_full | Victoria nad czerwoną gwiazdą rok 1920 : dobrzyńskie konstatacje historyczne i literackie Mirosław Krajewski |
| title_fullStr | Victoria nad czerwoną gwiazdą rok 1920 : dobrzyńskie konstatacje historyczne i literackie Mirosław Krajewski |
| title_full_unstemmed | Victoria nad czerwoną gwiazdą rok 1920 : dobrzyńskie konstatacje historyczne i literackie Mirosław Krajewski |
| title_short | Victoria nad czerwoną gwiazdą |
| title_sort | victoria nad czerwona gwiazda rok 1920 dobrzynskie konstatacje historyczne i literackie |
| title_sub | rok 1920 : dobrzyńskie konstatacje historyczne i literackie |
| topic | Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) dbn Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / aspekt społeczny / Polska / Dobrzyń nad Wisłą (region) jhpk Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / aspekt społeczny / Polska / Włocławek (region) jhpk Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / kampanie i bitwy / Polska / Dobrzyń nad Wisłą (region) jhpk Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / kampanie i bitwy / Polska / Włocławek (region) jhpk Polnisch-Sowjetischer Krieg 1919-1921 (DE-588)4076206-3 gnd |
| topic_facet | Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / aspekt społeczny / Polska / Dobrzyń nad Wisłą (region) Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / aspekt społeczny / Polska / Włocławek (region) Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / kampanie i bitwy / Polska / Dobrzyń nad Wisłą (region) Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) / kampanie i bitwy / Polska / Włocławek (region) Polnisch-Sowjetischer Krieg 1919-1921 Ziemia dobrzyńska Dobrzyń nad Wisłą (Polska ; region) / biografie Land Dobrzyń |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646106&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646106&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032646106&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT krajewskimirosław victorianadczerwonagwiazdarok1920dobrzynskiekonstatacjehistoryczneiliterackie |
Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.
Inhaltsverzeichnis