Elzenbergowie: trzy pokolenia twórców kultury, nauki, historii
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Book |
| Language: | Polish |
| Published: |
Białystok
Temida 2
2019
|
| Subjects: | |
| Online Access: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract Register // Personenregister |
| Physical Description: | 374 Seiten Illustrationen, Porträts 24 cm |
| ISBN: | 9788365696304 |
Staff View
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV047233089 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20220704 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 210412s2019 ac|| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788365696304 |9 978-83-65696-30-4 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1268186090 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV047233089 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Wydrycka, Anna |e Verfasser |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Elzenbergowie |b trzy pokolenia twórców kultury, nauki, historii |c Anna Wydrycka |
| 264 | 1 | |a Białystok |b Temida 2 |c 2019 | |
| 300 | |a 374 Seiten |b Illustrationen, Porträts |c 24 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 546 | |a Englische Zusammenfassung | ||
| 600 | 3 | 7 | |a Elzenberg |c Familie : 19. Jh.- |0 (DE-588)1262029902 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 648 | 7 | |a Geschichte |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 653 | 1 | |a Elzenberg, Henryk / (1887-1967) / krytyka i interpretacja | |
| 653 | 1 | |a Elzenberg, Henryk / (1887-1967) / tematy, motywy | |
| 689 | 0 | 0 | |a Elzenberg |c Familie : 19. Jh.- |0 (DE-588)1262029902 |D p |
| 689 | 0 | 1 | |a Geschichte |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20220704 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032637522 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 929 |e 22/bsb |g 438 |
Record in the Search Index
| _version_ | 1804182365426155520 |
|---|---|
| adam_text | SPIS TREŚCI Wstęp............................................................................................................... 9 Hipotetyczny zarys genealogii Eizenbergów.............................................. 17 Pierwsze pokolenie Jakub Elzenberg i polsko-żydowskie zbliżenie....................................... 23 Drugie pokolenie Synowie Jakuba Elzenberga. Role zawodowe i społeczne ........................... Maurycy Elzenberg............................................................................... Józef Ignacy Elzenberg ........................................................................... Czesław Elzenberg.................................................................................. Henryk Elzenberg .................................................................................. Gustaw Elzenberg .................................................................................. Antoni Elzenberg.................................................................................... Córki Jakuba Elzenberga i etos nauczycielski .............................................. Dorota Hirszfeldowa............................................................................. Anna Elzenberg...................................................................................... Stefania Marcinkowska......................................................................... Trzecie pokolenie Zakorzenienie. Różne drogi i wybory ideowe ............................................. Arnold
Elzenberg................................................................................... Halina Bernliardtowa............................................................................. Henryk Józef Maria Elzenberg.............................................................. Wanda, Izabella, Stefania i Janina Elzenberg....................................... Juliusz Wirski ...................................................................................... Zofia Błażej ewiczowa i Ludwika Łącka-Drozdowska ........................ Eugeniusz Elzenberg............................................................................. Anna Zahorska........................................................................................ 39 39 41 43 45 88 90 97 97 98 100 103 103 104 107 138 140 147 149 160
8 Spis treści Zakończenie................................................................................................ 179 Aneks. Wybór listów.................................................................................. Listy Henryka Elzenberga seniora do ojca Jakuba Elzenberga..................... Listy Henryka Elzenberga seniora do Elizy Orzeszkowej........................... Listy Henryka Elzenberga seniora do siostry Anny ................................... Listy Marii Olędzkiej do męża Henryka Elzenberga ................................. Listy Henryka Józefa Marii Elzenberga (juniora) do ojca........................... Listy Hanny Elzenberg (Anny Zahorskiej) do Zenona Przesmyckiego .... Listy Zofii z Elzenbergów Błażejewiczowej do Henryka Elzenberga........ List Zofii Błażej ewiczowej do Teresy Swiderskiej...................................... Listy Henryka Elzenberga do Wacława Borowego...................................... Rękopisy Eugeniusza Elzenberga ............................................................... Protokół z zajścia w jadłodajni polskich oficerów w Modlinie................... List Juliusza Wirskiego do Henryka Józefa Marii Elzenberga ................... 187 189 197 242 243 257 259 262 290 291 297 299 301 Materiały ikonograficzne.............................................................................. 303 Bibliografia................................................................................................... 355 Streszczenie ................................................................................................ 363
Indeks osób................................................................................................... 365
BIBLIOGRAFIA Materiały archiwalne rękopiśmienne: Archiwum wojenne Henryka Elzenberga. Biblioteka Uniwersytetu im. Mikołaja Koper nika w Toruniu. Dział Rękopisów, AKC. 71/86. Elzenberg Eugeniusz Romuald, teczka personalna. Centralne Archiwum Wojskowe. Ap 118. Elzenberg Eugeniusz Teczka VM 66 ֊ 592, CAW Kolekcja Orderu Wojennego Virtuți Militari I. 482.66-592. Helena Wirska, Wspomnienia o Henryku Elzenbergu i Juliuszu Wirskim. Biblioteka Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dział Rękopisów, Rps 2125/Ш/1-3. Korespondencja rodziny Henryka Elzenberga. Archiwum Henryka Elzenberga. Biblio teka Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dział Rękopisów, Rps 1853/Ш. Listy Anny Zahorskiej do Zenona Przesmyckiego. Korespondencja redakcji „Chimery”, Biblioteka Narodowa, Rps BN 5323. Listy Henryka Elzenberga do Elizy Orzeszkowej. Archiwum Elizy Orzeszkowej IBL PAN w Warszawie, sygn.800. Listy Henryka Elzenberga do Wacława Borowego. Biblioteka Narodowa, Rps III 7447/10. Listy Zofii z Elzenbergów Błażejewiczowej do Henryka Elzenberga. Archiwum Henry ka Elzenberga. Biblioteka Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dział Rękopisów, Rps 1863. Materiały biograficzne Henryka Elzenberga (trzy teczki). Archiwum Henryka Elzen berga. Biblioteka Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dział Rękopi sów, Rps 1851/IV/1, Rps 1851/ГѴ/2, Rps 1851/ГѴ/3. Materiały do biografii rodziny Henryka Elzenberga. Archiwum Henryka Elzenberga. Biblioteka Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dział Rękopisów, Rps 1852/V. Archiwalne czasopisma (do 1939 roku; roczniki i numery
podane w przypisach): „Biesiada Literacka”, „Dziennik Łódzki”, „Gazeta Codzienna”, „Gazeta Handlowa”, „Gazeta Lekarska”, „Gazeta Polska”, „Gazeta Warszawska”, „Głos Polski” (Piotrogród), „Goniec Łódzki”, „Izraelita”, „Kurier Codzienny”, „Kurier Poranny”, „Kurier Warszawski”, „Literatura i Sztuka”, „Niepodległość”, „Nowa Gazeta”, „Przegląd Katolicki”, „Przegląd Powszechny”, „Przegląd Wileński”, „Robotnik”,
356 Elzenbergowie. Trzy pokolenia twórców... „Rodzina Polska”, „Rzeczpospolita”, „Świat”, „Tygodnik Ilustrowany”, „Tygo dnik Polski”, „Wieś i Dwór”, „Zakopane”. Publikacje Elzenbergów (wybrane) Jakub Elzenberg Droga wiary albo Przewodnik religijny dla młodzieży wyznania mojżeszowego, War szawa 1846. Książka do czytania zawierająca przedmioty dzieciom najpotrzebniejsze, Warszawa 1875, 1882. Książka do modlitwy dla pożytku niewiast wyznania Mojżeszowego, na wzór niektórych w podobnym rodzaju książek niemieckich, Warszawa 1855. Małe rozrywki dła dzieci zawierające powieści moralne, opowiadania historyczne, ży ciorysy niektórych sławnych łudzi [...], Warszawa 1852. Modlitwy dla dzieci wyznania mojżeszowego, Warszawa 1877. Powieści z Pisma Świętego dla młodzieży wyznania mojżeszowego, Warszawa 1884. Powieści z Pisma Świętego Starego Przymierza dla młodzieży wyznania mojżeszowego, Warszawa 1872. Przewodnik religijny dla młodzieży wyznania mojżeszowego, Warszawa 1863. Henryk Elzenberg Liczne artykuły w „Niwie”, „Nowinach”, „Przeglądzie Tygodniowym”, „Opiekunie Domowym”, „Tygodniku Powszechnym”, „Gazecie Łódzkiej”, „Dzienniku Łódz kim”, „Gazecie Handlowej” (większość artykułów niepodpisana lub podpisana ps. Jarosław Górski). Pogadanki popularne o ekonomii politycznej F. Bastiata (1869). Pogadanka o ekonomii politycznej (1870). Maria z Olędzkich Elzenbergowa (ps. Marantos) Marantos, Urywek z opowiadania starej panny, „Kurier Codzienny” 1884, nr 347, s. 5. Marantos, Oderwane listki: I Niepocieszony, II Kokietka, „Kurier Codzienny” 1885, nr 52, s. 5. Marantos, Niepocieszony,
Kokietka, „Kurier Codzienny” 1885, nr 52, s. 1-2. Jadwiga ze Zlasnowskich Elzenbergowa (ps Agi-Wdaj) Agi-Wdaj, Co lepsze?, Poznań 1888. Agi-Wdaj, Dawna powieść, Kraków 1895. Agi-Wdaj, Strojy, Łódź 1899. Elzenberg-Zlasnowska J., Juliusz Słowacki. Sceny z życia poety, NlaiswsieL 1914. Publikacje w „Dzienniku Łódzkim” 1889.
Bibliografia 357 Henryk Józef Maria Elzenberg Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu, Wydawnictwo Znak, Kraków 1963, II wyd. 1994, oprać. Μ. Woroniecki, III wyd. (poprawione i uzupełnione), oprać, i wstęp W. Tyburski i R. Wiśniewski, Toruń 2002. Odczuwanie religii u Leconte de Lisle’a, przeł. P. Bobowska-Nastarzewska, Toruń 2013. Próby kontaktu, Warszawa 1967. Wartość i człowiek. Rozprawy z humanistyki i filozofii, Toruń 1966, II wyd. (poprawio ne i uzupełnione) oprać, i wstęp W. Tyburski i R. Wiśniewski, Toruń 2005. Eugeniusz Elzenberg Konny patrol wywiadowczy, Piotrków 1916. Piesza placówka, Kraków 1915, Warszawa 1919, 1920. Pieszy patrol wywiadowczy, Kraków 1914, 1921. Pluton na forpocztach, Zakopane 1914. Artykuły w „Przedświcie” i „Bellonie”. Anna Zahorska (z Elzenbergów) ps. Savitri Savitri, Brunhilda, Warszawa 1910. Savitri, Księga milczenia, Warszawa 1912. Savitri, Pani słoneczna, Kraków 1912. Savitri, Utopia, Warszawa 1914. Zahorska A. (Savitri), Dniom Zmartwychwstania, Warszawa 1921. Zahorska A., Dzieje Litwy i Białorusi za rok ubiegły 1921, „Kalendarz Kuriera Poran nego”, Warszawa 1922. Zahorska A., Uchodźcy, Wwtszawa. 1922. Zahorska A., Odrutowana okolica, Warszawa 1925. Zahorska A., Trucizny, Warszawa 1928, II wyd. 1931. Zahorska A., Młyn nad Salgirem, Warszawa 1935. Zahorska A., Święci polscy, Warszawa 1937. Zahorska A., Poezje zebrane, oprać. A. Wydrycka, Białystok 2017. Juliusz (Elzenberg) Wirski Rewolucja (Z cyklu „Poematy o życiu ”), Warszawa 1921. Żyźń za caria... {Zcyklu „Poematy o życiu”), Warszawa 1921. Powrót, Kraków 1945. Inżynier Saba,
Warszawa 1949. Cement, Warszawa 1949. Wybuch nastąpi dzisiaj. Opowiadania, Warszawa 1954, 1955.
358 Elzenbergowie. Trzy pokolenia twórców... Bibliografia przedmiotowa Barcik Μ., Cieślak A., Grodowska-Kuklinska D., Perkowska U., Corpus Studiosorum Universitatis lagellonicae 1850/51 -1917/18, pod red. Krzysztofa Stopki, Kraków 2006. Boniecki A., Herbarz Polski, cz. 3, t. 12, Warszawa 1908. Borowy W., Drobiazgi mickiewiczowskie, „Pamiętnik Literacki” 1948. Borzymińska Z., Szkolnictwo żydowskie w Warszawie 1831—1870, Warszawa 1994. Całek A., Biografia naukowa — od koncepcji do narracji. Interdyscyplinarność, teorie, metody badawcze, Kraków 2014. Ciechanowicz J., Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego, T. 2, Rzeszów 2001. Cygan W. K., Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny, War szawa 2005. Czajkowska A. WDC, Wanda Maria Olędzka 1861—1915. Współzałożycielka Zgroma dzenia Sióstr Wspomożycielek Dusz Czyśćcowych, Sulejówek 2017. Czarnik O.S., Ideowe i literackie wybory „Robotnika” w latach 1918-1938, Warszawa 1996. Czerep S., Druga Brygada Legionów Polskich, Warszawa 1991. Czermińska Μ., Autobiograficzny trójkąt: świadectwo, wyznanie, i wyzwanie, Kraków 2000. Duchowość żydowska w Polsce, red. Μ. Galas, Kraków 2000. Duninowie C. J., Ekslibrisy, książki, ludzie, Łódź 1974. Eisenbach A., Emancypacja Żydów na ziemiach polskich 1785-1870 na tle europej skim, Warszawa 1988. Encyklopedia Wojskowa, pod red. mjr Ottona Laskowskiego, Warszawa 1931. Eustachiewicz L., Dramaturgia współczesna 1945—1980, Warszawa 1985. Fuks Μ., Prasa żydowska w Warszawie, 1823-1939, Warszawa 1979. Fuks Μ., Żydzi w Warszawie, Warszawa 2010. Fostowicz-Zahorski D., O moich
najbliższych, „Chrześcijanie” t. 19, red. Bp. B. Bejze, Niepokalanów 1992. Gomulicki J. W., Zygzakiem. Szkice, wspomnienia, przekłady, Warszawa 1981. Gostkowski Z., ,Dziennik Łódzki” w latach 1884-1892. Studium nad powstawaniem polskiej opinii publicznej w wielonarodowym mieście fabrycznym, Łódź 1963. Grzymała-Siedlecki A., Niepożegnani, Kraków 1972. Henryk Elzenberg (1887-1967). Dziedzictwo idei, red. W. Tyburski, Toruń 1999. Hertzberg W., Promienie zza chmur. Zbiór pamiątek: życiorys, korespondencje, poezje i proza, Kraków 1938. Herz A., Żydzi w kulturze polskiej, Warszawa 1988. Hostyński L., Układacz tablic wartości, Lublin 1999. Hostyński L„ Henryka Elzenberga życie pod prąd, „Przegląd Filozoficzny” - Nowa Se ria, 2017.
Bibliografia 359 Hryniewicz D., Anna Zahorska i jej córka Elżbieta, „Chrześcijanie” red. Bp. B. Bejze, t. 19, Niepokalanów 1992. Hundert G. D., The YIVO encyclopedia ofJews in Eastern Europe, Yivo Institute, 2008. Irzykowski К., Dziennik 1916-1944, Kraków 2001. Jagodzińska A., Pomiędzy. Akulturacja Żydów Warszawy w drugiej połowie XIX wieku, Wrocław 2008. Jakimowicz I. (przy współudziale A. Żakiewicz), Katalog dzieł malarskich Stanisława Ignacego Witkiewicza, Warszawa 1990. Jarmułowicz Μ., Sezony błędów i wypaczeń. Socrealizm w dramacie i teatrze polskim, Gdańsk 2003. Kaszubina W., Bibliografia prasy łódzkiej 1863-1944, Warszawa 1967. Kempa A., Sylwetki łódzkich dziennikarzy i publicystów, Łódź 1991. Kocot J., Juzistki, Warszawa 2004. Kowalska A., Hartwig J., Dzienniki 1927-1969, Warszawa 2008. Kolbuszewski J., Kresy (seria: „A to Polska właśnie”), Wrocław 2002. Kościewicz K., , Jista sztuk wycofanych, lista sztuk niezalecanych do wystawienia , „Pamiętnik Teatralny” 2018, nr 1-2. Kroszczor H., Kartki z historii Żydów w Warszawie XIX-XX w.: sylwetki, szkice, War szawa 1979. Kwestia żydowska w XIX wieku. Spory o tożsamość Polaków, red. G. Borkowska, Μ. Rudkowska, Warszawa 2004. Lalak D., Ostaszewska A., Źródła do badań biograficznych, Warszawa 2016. Leśmian B., Szkice literackie, oprać. J. Trznadel, Warszawa 1969. Lipiński F., Od Koła Milicyjnego PPS do Związku Walki Czynnej, „Niepodległość” 1929,1.1, z. I. Lipiński W., Walka zbrojna o niepodległość Polski w latach 1905-1918, Warszawa 1990. Listy Elizy Orzeszkowej, t. 2, oprać. E. Jankowski, Wrocław 1955. Listy Elizy
Orzeszkowej, t. 3, oprać. E. Jankowski, Wrocław 1956. Listy Elizy Orzeszkowej, t. 8, oprać. E. Jankowski, Wrocław 1976. Literackie obrazy świata i sfery kreacji, red. A. Luboń, J. Gościńska, Μ. Karpińska, Rzeszów 2016. Łątka J. S., Lot ku gorzkiej sławie, Warszawa 1993. Łoza S., Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938. Łopuszański P., Bolesław Leśmian. Marzyciel nadprzepaścią, Warszawa 2006. Mały słownik współczesnych pisarzy polskich, cz. II, Warszawa 1981. Marx J., Rzeczy najgorsze, Warszawa 2016. Mieses Μ., Polacy-chrześcijanie pochodzenia żydowskiego, Warszawa 1991. Mitkiewicz L., W Wojsku Polskim 1917-1921, Londyn 1976. Mogilnicki A., Wspomnienia adwokata i sędziego, Warszawa 2016.
360 Elzenbergowie. Trzy pokolenia twórców... Nałkowska Z., Dzienniki II. 1909-1917, oprać., wstęp i komentarz H. Kirchner, War szawa 1976. Nussbaum H., Szkice historyczne z życia Żydów w Warszawie, Warszawa 1989. O Niepodległą i granice. Raporty straży kresowej 1919-1920. Ziem północnowschodnich opisanie, wstęp, wybór i opracowanie J. Gierowska-Kallaur, Warszawa-Pułtusk 2011. Opyt opisanija mogilewskoj guberni. Mogilew nad Dniepr, 1884. Orzeszkowa E., Dnie, oprać. I. Wiśniewska, Warszawa 2001. Orzeszkowa E., Listy zebrane, t. 8, Warszawa 1976. Orzeszkowa E., Listy, T. 2, Do literatów i ludzi nauki, Cz. 1, Warszawa-Grodno 1938. Pamiętniki Stanisława Jana Czarnowskiego: wspomnienia z 3 stuleci 18, 19 i 20, T. 4, z. 19-25, Warszawa 1928. R. Powrót do Warszawy z Konstantynopola (1890— 1893). Piłsudski J., Pisma zbiorowe. Uzupełnienia, red. A. Garlicki, R. Świętek, T. II, 18981914, Warszawa 1993. Polski Słownik Biograficzny, է. VI, Kraków 1948. Polski Słownik Biograficzny, է. XIV, Warszawa 1968-1969. Polski Słownik Judaistyczny, oprać. Z. Borzymińska i R. Żebrowski, Warszawa 2003. Próchnik A., Kobieta w polskim ruchu socjalistycznym, Warszawa 1948. Radziwon Μ., Iwaszkiewicz - pisarz po katastrofie, Warszawa 2010. „Ruch Filozoficzny” 1967, t. 26, nr 2. Porwit Μ., Spojrzenia poprzez moje życie, Warszawa 1986. Spis Nauczycieli Szkól Wyższych, Średnich, Zawodowych i Seminariów Nauczycielskich, Zestawione pod Redakcją Zygmunta Zagórowskiego, Książnica Polska Towarzy stwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych, Lwów-Warszawa 1924. Słownik biograficzny adwokatów polskich, T. 1,
Warszawa 1980. Świda A., Udział Anny Zahorskiej w salezjańskiej akcji wydawniczej, „Chrześcijanie” t. 19, red. Bp. B. Bejze, Niepokalanów 1992, s. 160-165. Rutkowski S., Zarys polskiego szkolnictwa wojskowego, Warszawa 1970. Rzepecki J., W Polskiej Sile Zbrojnej, „Kwartalnik Historyczny” 1978, nr 4. Skwarczyńska S., Teoria listu. Na podstawie lwowskiego pierwodruku opracowali E. Felisiak i Μ. Leś, Białystok, 2006. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, է. XV, cz. I. Staniszewski T., Stare Papiery. Marywil — historia wykładana płytkami, „Rocznik Hi storii Papierów Wartościowych” 2012. Strzyżewski Μ., Henryk Elzenberg i literatura, Toruń 2003. Styk J., Ksiądz Ignacy Kłopotowski, Warszawa 1987. Szarejko P., Słownik lekarzy polskich XIX wieku, T. V, Warszawa 2000. Sztaba W., Stanisław Ignacy Witkiewicz. Zaginione obrazy i rysunki sprzed roku 1914 według oryginalnych fotografii ze zbiorów Konstantego Puzyny, Warszawa 1985.
Bibliografia 361 Tomaszewski R., Odbudowa polskiego szkolnictwa wojskowego 1908-1923, Toruń 1997. Tyburski W., Elzenberg, Warszawa 2006. Tworkowski S. ks., Noch ist Polen nicht verloren. „Chrześcijanie”, red. Bp. В. Bejze, t. 19, Niepokalanów 1992. Uziembło A., Ludzie i Tatry, Kraków 1987. Warzocha D., Udział mniejszości żydowskiej w Radzie Miejskiej Piotrkowa Trybunal skiego, 2012. Wielcy filozofowie polscy. Sześć studiów, Warszawa 1997. Wiśniewska Μ., Związek Strzelecki 1910-1939, Warszawa 2010. Wiśniewski A., Dziennik szpiega, Londyn 1901. Witkiewicz S. L, Listy I, opracował i przypisami opatrzył Tomasz Pawlak, PIW, War szawa 2013, s. 228. Wodziński Μ., Oświecenie żydowskie w Królestwie Polskim wobec chasydyzmu, War szawa 2003. Wokół akulturacji i asymilacji Żydów na ziemiach polskich, red. K. Zieliński, Lublin 2010. Wolski W., Wzloty na Parnas. Profile duchowe poetów współczesnych, Warszawa 1901. Zezguła-Nowak D., Henryk Elzenberg w świetle nieznanych źródeł archiwalnych Mie czysława Wallisa, „Studia z Historii Filozofii” 2016, nr 2(7). Zgorzelski C., Przywołane z pamięci, Lublin 2006. Znamierowska-Prufferowa Μ., Elzenberg - człowiek niezwykły. Myśli i wspomnienia, „Ruch Filozoficzny” 1989, t. 46, nr 1. Zubelewicz J., Jasińska-Zubelewicz E., Bibliografia Józefa Marii Elzenberga, Warsza wa 2012. Żakiewicz A., Wszyscy znajomi, „Na Głos” 1992, nr 8.
SUMMARY ‘The Elzenbergs. The Three Generations of the Creators of Culture, Sci ence and History’ presents full or fragmentary biographies of Jakub Elzenberg and his descendants, based on collected source material. As stated in the intro duction, previous information about the family contain many gaps and errors. Some of the biographical facts have been completed and corrected. According to the latest research (Charlotte Büchner, Anita Całek), three types of biographical data have been taken into account: objective data (events and facts forming the historical and social context) and personal data in the form of letters and fragments of memoirs and information about the heroes’ ac complishments. The methodology under discussion has been used to obtain the outlines of particular biographies, constructed from different points of view, and to take in to account the co-called intentional dimension of the biography. The research material includes documents, articles, letters, fragments of memoirs and archive materials. Most information have been gathered about Henryk Elzenberg the lawyer, about his father Jakub Elzenberg and his brother Antoni Elzenberg, a physician. The information concerning the mentioned persons in ‘Polski Słownik Bi ograficzny’ was therefore extended and corrected. It has also been established that Jakub Elzenberg had more children, which allowed the author to create a hypothetical genealogy of the three generations of the Elzenbergs. The first generation is represented by Jakub Elzenberg, teacher of the Rab bis’ school, member of the Synagogue
Committee, author of books for children and the young and Polish-language prayer books for children and women. The purpose of his multilateral activity was to promote the Polish-Jewish dialogue by popularizing the Polish language and the knowledge of Polish tradition among the Jews. The second generation includes the Jakub’s sons (Maurycy, Józef Ignacy, Czesław, Henryk, Gustaw and Antoni) and daughters (Dorota, Anna and Stefan ia). Each of them is discussed in a separate chapter of the book. The idea of ac culturation was continued in the second generation, primarily by Henry Elzen berg, who was also a long-time editor of ‘Dziennik Łódzki’. A lot of space was
364 Eizenbergowie. Trzy pokolenia twórców... devoted to the wives of Henry - Maria, bom Olędzka, the mother of an out standing philosopher Henryk Józef Maria Elzenberg and Jadwiga nee Zlasnowska, an actress and author of poems and plays. There was a breakthrough between the first and the second generation in terms of acculturation and integration. As we know from surviving correspond ence, Polish was used in Jakub Elzenberg’s house. The children were educated together with those from Polish noble families and only two of them, Maurycy and Dorota, remained faithful to the Jewish religion. Other representatives of the family were baptized within the Catholic church. However, they not always practised their religion and in the case of Henryk Elzenberg it lead to seculariza tion. The change of denomination also meant deeper integration with the socie ty, identification with Polish tradition and history. We do not know all the grandchildren of Jakub Elzenberg because of lack of sufficient information. Jakub’s sons often married women of multigenerational noble Polish families, which was the case of Henry the lawyer and Gustaw, the father of Anna Zahorska. The education of the children no longer follows Jewish customs and traditions, it fits completely the Polish system. Among the best known representatives of this generation we can enumerate Henryk Elzenberg - an eminent philosopher, his half-brother Juliusz Wirski and Anna Zahorska (Savitri), whose interwar writings develop under the sign of Ca tholicism, and less known captain of the Józef Pilsudski’s Legions, Eugeniusz
Elzenberg. The book contains many new facts about the Elzenbergs has been (e.g. the childhood and youth of Henryk Elzenberg the philosopher). Some of the family members (Józef, Ignacy, Gustaw, Arnold Elzenberg and Halina Bernhardt, born Elzenberg) have been restored to memory. The closing part of the monograph summarizes the changes within the subsequent family generations. The book is supplemented with the appendix (selected correspondence, first published) and the iconography obtained from the family members, archives and other publica tions.
INDEKS OSOB A Ajschylos -115 Aleksander I - 25,29 Asnyk Adam - 171, 216 В Badnurski Aleksander -139 Bain Alexander ֊217 Bałucki Michał ֊ 216 Barcik Mieczysław - 164, 358 Bartoszewicz Julian -190 В astiat Frédéric ֊ 205 Bąbel Agnieszka - 204 Beethoven Ludwig van - 116 Bejze Bohdan - 174,259, 358, 360, 361 Berent Wacław - 128 Bernhardt Halina z Elzenbergów - 10, 20,42,94,104-107, 109, 110, 257,288,312, 327,328 Bernhardt Robert Karol - 20, 104,105, 109, 110 Bers Bernard -193 Biegluk-Leś Weronika ֊ 140 Bierut Bolesław ֊ 145 Błażejewicz Stanisław - 20, 104, 105, 118,147,275, 284,285 Błażejewicz Zygmunt - 118,122, 130, 147, 148, 263, 267,271, 274, 276, 284,286, 289 Błażejewicz-Sobolewska Jadwiga 118, 122, 123,129,147,148,155, 267, 276,284,288,289 Błażej ewiczowa Zofia z Elzenbergów 10, 12-14,18, 20,89, 96,97, 100, 104, 105, 107,110,112, 116-132, 138,139, 147, 148, 155, 159, 165, 167, 170,262-290, 335-337, 355 Bobieńska Nina - 124, 125, 130, 131, 266,273, 284, 290 Bobowska-Nastarzewska Patrycja 115,137, 357 Boniecki Adam - 160, 358 Borkowska Grażyna - 359 Borkowski Dunin Władysław - 154 Borowy Wacław - 132-135, 155,291296,355, 358 Borzymińska Zofia - 22, 24, 25, 27, 29,360 Bosko Jan -174 Brandei K.-6,16 Braun Zofia ֊ 290 Breza Adam (pseud. Adam Goraj) 212 Brodowski Włodzimierz - 90 Brzechwa Jan (właśc. Jan Wiktor Lesman) - 27 Büchner Charlotte - 11-13, 135,162 Buckie Henryk Tomasz - 46,48 Budrewicz Tadeusz - 212,215 Bukowski Jan - 274, 346 Bunin Maria - 276 Bystroń Jan Stanisław - 136 C Całek Anita ֊ 11, 13, 14,162, 179, 358 Chałubiński Tytus - 295 Chlebowski Bronisław - 217
Chmielowski Piotr - 46-50, 78, 79, 194, 197,212, 213,215-217,248 Ciechanowicz Jan - 160, 358 Cieślak Adam - 164, 358
366 Elzenbergowie. Trzy pokolenia twórców... Ciszkiewiczowa Teresa - 68, 70, 71, 244, 247, 249, 256 Comte August - 48 Cygan Wiktor Krzysztof - 149, 157, 358 Cysewski Kazimierz - 13 Cywiński Zenon - 209 Czajkowska Anna - 57,58, 358 Czarnik Oskar - 358 Czarnowski Stanisław Jan - 36, 46, 75 Czechowicz, baronowa - 106 Czerep Stanisław - 358 Czermińska Małgorzata - 13, 358 Czerwijowska Helena - 152-154 D Daniłowska Henryka - 58 Dante Alighieri - 218 Darwin Karol - 48 Daudet Alphonse - 51 Dehnel Maria - 105 Deotyma (właśc. Jadwiga Łuszczew ska) ֊ 62, 63 Dobrzański Mirosław - 54,211 Dorys Benedykt Jerzy - 333 Dumas Aleksander - 49 Dunin Cecylia - 64, 358 Dunin Janusz - 64, 358 Dunin Teodor - 256 Dyboski Roman - 302 Dygasiński Adolf - 217 Dzieduszycki Wojciech - 61 Dzierżyński Feliks -149 Dzierżyński Władysław -149 E Eisenbach Artur - 358 Eisenbaum Antoni - 24-28, 190, 304, 305, 306 Eisenbaum Cypryanna - 24 Eisenbaum Estera z domu Natkiewicz -24 Eisenbaum Fryderyka - 27,181 Eisenbaum Tzvi - 24 Elzenberg Adolf - 19, 21 Elzenberg Anna - 17, 18, 20,31-33, 36, 77, 82,95-100,104,108-114, 117, 118, 121, 122, 129, 181, 182, 184,192,217, 240, 242,262,264, 271-273, 275, 277, 280, 281,296 Elzenberg Antoni - 9,17, 20, 32-34, 44, 69,70,82, 90-96, 98,104, 109,110, 121, 123, 181,182, 184, 209-211, 215, 224, 227,238,240, 255,257,280, 323, 324,326 Elzenberg Arnold - 18,20, 39,40, 41, 103, 104, 184 Elzenberg Balbina z Rosenów - 21 Elzenberg Barbara - 146, 302 Elzenberg Bronisława z Kowalewskich -20, 33, 88-90, 96,117, 123, 124,129,147-149, 160, 161,207, 226,262, 277, 280, 288, 313, 321 Elzenberg
Czesław - 18, 20,43-45, 181, 182 Elzenberg Dorota - zob. Hirszfeldowa Dorota Elzenberg Eugeniusz Romuald - 9, 10, 12,18,20,33, 89, 90, 117, 118, 124-126,128,130, 131,135,148161, 163, 184, 185,207,226, 263-267, 271, 274,277,283-287, 289,290,297-300, 338, 339, 341344, 355, 357 Elzenberg Gustaw - 10, 18,20, 33, 34, 88-90, 95,96,100,104,112, 117, 118,121, 123, 147-149, 160,161, 181, 185, 189, 191, 207, 226, 262, 264, 275,276, 320 Elzenberg Gustawa z domu Neufeld 18,19, 39-41, 104
Indeks osób Elzenberg Halina - zob. Bernhardt Ha lina Elzenberg Hanna Antonina - zob. Za horska Anna Elzenberg Helena z domu Sellens - 19, 41-43, 104, 107, 109, 257,311, 312, 355 Elzenberg Helena z domu Tarapani - 20 Elzenberg Helena z domu Żuk - 146, 302 Elzenberg Henryk Józef Maria, filozof - 10-12, 17, 18, 20, 27, 31, 32, 57, 58, 67,70,73,78, 82, 94-97, 99, 100, 104,105,107-141, 144148, 152,155,159, 165,167, 168, 170,182,184, 185,239,240, 242, 244, 252, 253, 257,258,262-290, 301, 315, 329-332, 357 Elzenberg Henryk, senior - 5, 9, 10, 12,13,17-19, 29,31, 33-37, 39, 41-43,45-91,94,97-109, 111114, 118, 136, 138-140,180, 182, 183,185,188-258,262,280, 291297,314, 322, 329, 355, 356 Elzenberg Izabella (Sakowiczowa) 18,20, 77,78, 82, 108, 109, 120, 123,125, 138-140,269, 272 Elzenberg Jadwiga - zob. Zlasnowska Jadwiga Elzenberg Jakub - 9, 10, 17-19,22-45, 49,54,67, 88, 89,97-99,102,103, 111, 179-182,184,189-196,210, 234,276,308, 309, 356 Elzenberg Janina, córka Jadwigi - 77, 78, 82, 87,108,138, 139 Elzenberg Janina z Marendowskich 18, 19,20,44,45 Elzenberg Józef Ignacy - 10, 18, 19, 41-43,94,104-107, 109, 110, 181, 182,257,288,311,312 367 Elzenberg Juliusz (Wirski) - 10, 20, 77, 78, 82, 90, 94, 108, 120, 124, 125,129,140-149, 184, 185,269, 288, 301,333, 334, 355,357 Elzenberg Ludwika - zob. ŁąckaDrozdowska Ludwika Elzenberg Ludwika z domu Eisenbaum - 18, 19, 26,27, 32, 34,40, 98, 189-191,202 Elzenberg Maria z domu Konic (Ko nitz) - 20, 90, 94-96,104,109, 121,257,263, 264, 266, 267, 280, 324, 326 Elzenberg Maria z Olędzkich - 9-12, 14, 20, 37, 57-75, 82,94, 99, 102, 108, 113,
114, 123,124, 138, 182, 232-237,239-241, 243-256,262, 315, 356 Elzenberg Maurycy - 17-19, 39-41, 98, 103, 104,181 Elzenberg Regina - 19, 21,41 Elzenberg Stefania, córka Henryka 20,77, 78, 82, 108, 109, 112, 138-140 Elzenberg Stefania, córka Jakuba zob. Marcinkowska Stefania Elzenberg Wanda - 20, ΊΊ, 78, 82, 87, 108,109,120, 128, 138,139,258 Elzenberg Zofia - zob. Błażejewiczowa Zofia Emes Izaak - 25 Endelman Todd -179 Estreicher Karol - 75 Eustachiewicz Lesław - 358 F Faleńska Maria - 63 Faleński Felicjan ֊ 63 Feldman Wilhelm - 261 Felisiak Elżbieta - 13, 360
368 EIzenbergo wie. Trzy pokolenia twórców... Filipowicz Tytus - 151, 295 Fiszer Gustaw -139 Franciszek Józef, cesarz - 195 Franko Iwan - 241 Frenkel Mieczysław ֊ 86 Frey Gabriela - 59 Frycie Stanisław - 211 Fuks Marian - 358 G Galas Michał - 24, 358 Gambetta Leon - 51 Garbowski Tadeusz - 86 Garlicki Andrzej - 151,360 Gawalewicz Marian - 63 Gebethner Gustaw -194 Gerson Wojciech - 63 Gierowska-Kallaur Joanna - 168, 360 Giusti Giuseppe - 49 Glezmer Stanisław -106 Gładkowska Cecylia - 71 Godlewski Mścisław - 49 Gomulicki Juliusz Wiktor - 358 Goriaczkowski W. - 44 Gostkowski Zygmunt - 53,55, 56,64, 358 Gościńska Joanna - 30, 359 Gottlieb Maurycy - 209 Góralczyk Franciszek - 282 Grabowski Bronisław - 49 Grodowska-Kulińska Danuta - 164, 358 Grosglik J. L. - 28 Gruyther Cuthbert Montague de - 151 Grzebieniowski Tadeusz - 302 Grzymała-Siedlecki Adam - 358 H Haberkantówna W. - 44 Hajota (właśc. Helena Janina Boguska) -63 Haller Józef- 157,299 Hamilton - 151 Hartwig Julia - 359 Herbert Zbigniew - 5, 10 Herbst Edward - 227 Hertz Aleksander - 358 Hertzberg Anna z Horodeńskich - 266 Hertzberg Władysław - 115, 116,264, 266, 358 Hirszfeldowa Dorota z Elzenbergów 18, 19, 20, 34, 35,95-98, 109, 110,180, 181, 184,189,192,193, 195,196,257, 264, 309,310 Hirszman - 193 Hoffman Maria - 58 Hoffmanowa Klementyna - 29 Holland Henryk - 302 Homer - 115 Horaberg W. - 32 Hoser Piotr - 44 Hostyński Lesław - 112, 135, 138, 358 Hryniewicz Danuta - 175, 176, 259 Hugo Wiktor-223 Hundert Gershon David - 359 I Ilińska Kaszowska, hr. - 106 Unicka Maria - 63 Irzykowski Karol - 359 Iwaszkiewicz Jarosław -146 J
Jabłońska Krystyna - 86 Jagodzińska Agnieszka - 30, 31, 179, 181,359 Janasz Józef - 24 Janiszewski Karol - 74 Jakimowicz Irena - 359 Jankowski E. - 44 Jankowski Edmund - 66, 91,92,101, 219, 359
Indeks osób Jankowski Józef - 86 Januszewska Jadwiga - 265, 268 Jarmułowicz Małgorzata ֊ 146, 359 Jasieńska Anna - 98,181 Jasińska-Zubelewicz Ewa - 107,289, 361 Jastrun Mieczysław - 145 Jaworski Jan - 50 Jelenski Jan - 184,229 Jelinek Edward - 215 Jeske-Choiński Teodor - 47 Jeż Teodor Tomasz (właśc. Zygmunt Miłkowski)-49,213 Jędrzejowski Bolesław Antoni - 151 К Kaczkowski Zygmunt - 61 Karłowicz Jan - 91, 92,101 Karpińska Monika ֊ 30, 359 Kasprowicz Jan - 276 Kaszubina Wiesława - 359 Kaufman Salomea - 101 Kempa Andrzej - 359 Kenig Józef - 217 Kępner Jerzy - 257 Kępner Magdalena - 257 Kiciński Bruno - 194 Kirchner Hanna - 166, 360 Kiślański -189 Kochanowski Jan - 29 Kocot Jerzy Z. - 175, 359 Kolbuszewski Jacek - 170, 359 Kolumb Krzysztof - 265 Koneczny Feliks -141 Konitz Leon - 94 Konopnicka Maria - 80, 92, 194,216, 292 Konstantowa, ks. Czetwrtyńska - 106 Korniłowicz Jadwiga z domu Sienkie wicz - 268 Korniłowicz Kazimierz - 129, 287 369 Korniłowicz Rafał - 129, 287 Korniłowicz Tadeusz - 124,125, 129, 154, 163,268, 273, 277, 284, 286, 287 Korniłowicz Władysław - 125, 129, 154, 287 Korotyński Wincenty - 217 Kosiński Julian - 71, 238, 240, 254, 255 Kosut Stefan - 183,184, 221, 225, 227-230 Kościelski Władysław - 268 Kościewicz Katarzyna - 146,359 Kotarbiński Józef - 86 Kott Jan -145 Kowalska Anna - 359 Krakowski -193 Kramsztyk Feliks - 193 Krasicki Ignacy - 29, 134, 295 Krasiński Zygmunt - 61, 80 Kraszewski Józef Ignacy -41, 61, 63, 181,195,222, 223 Kraushar Aleksander - 50, 222, 295 Krauze Ludwik - 92 Kremer Józef - 61 Kroneberg Stanisław Leopold - 295 Kroszczor Henryk - 359
Królikowska Walery - 74 Krupiński Franciszek S. - 217 Krzeczyński - 300 Krzywoszewski Stefan - 166 Kubalski Edward - 288 Kulikowska Marcelina - 265 L Lagrska L. - 58 Lalak Danuta - 13, 359 Landau Julia z Elzenbergów - 19, 21 Lange Antoni - 27,43, 98 Lange Henryk - 27 Lange Karol - 52
370 Elzenbergowie. Trzy pokolenia twórców... Lange Władysława -100 Lange Zofia z Eisenbaumów - 27, 189 Langier Tadeusz - 154 Laskowski Otton - 149, 358 Latkowska Julia - 287 Latkowski Józef - 265 Le Brun Maria - 35, 52,56, 66, 101, 113, 182, 199-203 207, 209,211 Leibnitz Gottfried Wilhelm - 121, 134, 135, 295 Leopardi Giacomo - 49 Lessman Bernard - 26, 27, 28, 29,46, 47 Lessman Regina z Eisenbaumów - 26, 27, 30, 189, 190 Leszczyński Jan N. - 34,181, 190 Lesznowski Stanisław - 217 Leś Mariusz - 13, 360 Leśmian Bolesław - 27, 28, 165, 190, 359 Lewental Franciszek Salezy - 63 Lewocka Katarzyna z Lipińskich - 245 Leznberg Helena, córka Adolfa - 21 Limanowski Bolesław - 154, 163 Limanowski Mieczysław - 154 Lipiński Franciszek - 150, 359 Lipiński Wacław - 359 Lubicz-Zlasnowska Jadwiga - 20 Lubomirska Maria, ks. - 106 Luboń Arkadiusz - 30, 359 Ł Łaganowski Karol Teofil - 76,241 Łącka-Drozdowska Ludwika z Elzenbergów-20, 89, 117, 123, 125, 126, 129, 147-149,266,268, 269, 276, 279-283, 286,288, 335, 336 Łącki Jan-20, 125,126,129, 149, 279, 284, 288 Łątka Jerzy Stanisław - 359 Łopuszański Piotr - 165, 359 Łoza Stanisław - 141, 145, 173, 359 Łukasikowie - 273 Μ Majetow -193 Majmon Salomon - 29 Malinowski Bronisław - 153,154 Marcinkowska Stefania z Elzenbergów - 17,18, 20, 33, 36, 54, 84,97, 99-102, 104, 109, 110,181, 184, 192, 201, 202, 210, 212,214,215, 217-219, 221, 224, 226, 228,230, 234, 242,257, 258, 264,327, 329 Marcinkowski Wacław - 20,102 Marendowska Bronisława - 45 Marendowska Janina - zob. Elzenberg Janina z Marendowskich Markowska Hela - 287 Markowska Maria - 163 Markowski
Stefan - 287 Marrené Waleria - 49,62,63,65, 68, 70, 73,206, 244,247, 248 Marrené Władysław - 65, 68,73,244, 247 Marx Jan-141,359 Masłowski Stanisław - 123,280 Matejko Jan - 209 Maternicki Franciszek - 84, 85 Matlakowski Władysław - 255 Matuszewicz Marcin - 216 Mazarello Maria -174 Mèyet Leopold - 47, 183, 194, 195, 217,218,220, 229, 239 Mianowski Józef - 99,190 Miciński Tadeusz - 153, 154,277 Mickiewicz Adam - 29,49, 139,181, 296 Mieses Mateusz - 359 Mikulski ֊ 193 Minkiewicz Henryk -156 Mirosławski Zygmunt - 47
Indeks osób Mitkiewicz Leon - 359 Mogilnicki Aleksander - 77, 106, 108, 113, 114, 360 Moldenhawer Aleksander -195 Monteskiusz - 47, 205 Morstin Ludwik Hieronim - 268 Morzycka Faustyna - 265 Morżkowska Antonina - 60, 62, 63 Mrozowska - 191 Musset Alfred de - 206 Mysłakowski Zygmunt - 130, 283, 289,290 N Nahorski Stanisław - 197, 209, 211, 224, 236 Nalepiński Tadeusz - 133, 292, 294 Nałkowska Zofia - 165,166, 185, 360 Natanson Ludwik - 28 Neufeld Daniel - 31, 40 Neufeldówna Bronisława - 76 Niedziałkowska-Dobaczewska Wanda -141 Nusbaum Henryk -51,91, 360 O Obrębska Maria - zob. Siemaszko Maria Obrębski Maksymilian - 225, 240,241 Ochimowski Feliks Franciszek - 47, 183,229 Ochorowicz Julian - 49 Odyniec Antoni Edward - 62 Okręt Rudolf- 193, 195, 196 Olędzka Adelajda z domu Dąbrowska -57,58 Olędzka Anna z Szumowskich - 57 Olędzka Józefa Emilia - 57,58 Olędzka Marianna Klara - zob. Elzenberg Maria Olędzka Wanda ֊ 57, 68, 246, 253 Olędzki Julian ֊ 57, 68, 245, 246,253 371 Olędzki Michał herbu Rawicz - 57-59 Olędzki Michał, syn Michała - 57 Oppman Artur - 86 Orgelbrand Hipolit - 194, 195 Orgelbrand Mieczysław ֊ 194, 195 Orgelbrand Samuel - 28, 30,50 Ortwin Ostap - 291 Orzeszkowa Eliza - 13, 17, 35-37, 4143,50-56, 65-69, 73,74, 84, 86, 88, 89, 91, 92, 94, 97, 100-102, 104,112,113, 115, 183,192,194, 197-241,244, 355, 360 Osiński Dawid Maria - 92 Ostaszewska Aneta -13 Ostoja (właśc. Sawicka Józefa) - 63 P Paderewski Jan - 265 Paprocka Julia z Eisenbaumów - 27, 189 Paprocki Adolf - 27 Parczewska Zofia z Kowalewskich 89,124, 128, 129, 148,270, 277279, 283,286, 288 Pawlak Tomasz - 152
Perkowska Urszula - 164, 358 Perzyński, lekarz - 299 Piłsudski Józef֊ 10, 56, 118,125,132, 137,150,151, 360 Piotr I Wielki-29 Plebiński Edmund - 47, 183, 229 Płonka Walery - 126, 279 Pol Wincenty - 216 Polonsky Antony - 24 Pomper -193 Poniatowski Stanisław August ֊ 58 Porwit Marian - 157, 360 Próchnik Adam - 162, 360 Prus Bolesław (właśc. Aleksander Głowacki)-49, 62, 71,295
372 Elzenbergowie. Trzy pokolenia twórców... Przesmycki Zenon (pseud. Miriam) 161,162, 259-261 Puławski Anastazy ֊ 95 Puszkin Aleksander - 29 R Raci ne Jean Baptiste - 115 Raczyńska Zofia - 99,217 Radziwon Marek - 145,146, 360 Rakiewiczowa Aleksandra - 74 Rapaport (Radowska) Wanda - 20, 279 Rej Mikołaj - 29 Rembowski Jan - 341 Rodziewiczówna Maria - 174 Rogosz Józef - 51 Rossowski Władysław - 79, 80 Roszkowska Zofia z Papłonskich - 61 Rozenband Helena -101 Rozenberg Aleksander - 56 Rudkowska Magdalena - 359 Rutkowski Stanisław - 360 Rybińska Agata - 30 Rzepecki Jan - 155, 360 S Sakowicz Roman - 20, 140 Samain Albert - 276 Samborska-Kukuć Dorota - 24,27 Saulsonowa Rozalia z Feliksów - 30,31 Sawicka Józefa Konstancja - 244 Scheibler Karol - 56, 83,227, 362 Schönfeld S. - 44 Siemaszko Maria ֊91,225, 240, 241 Sieniawska Aleksandra - 164 Sienkiewicz Henryk - 49,63, 125,216, 268, 295 Sierakowski Zygmunt ֊212,213 Sikorski Władysław - 134, 292 Silberstein Markus - 230 Skarga Barbara - 116, 119, 121 Skarga Piotr - 29 Skwarczyńska Stefania - 12, 13, 119, 360 Słowacki Juliusz ֊ 87, 166, 260 Smolka Stanisław ֊ 61, 70,250 Sobańska Maria Zofia Teodozja, hrabi na- 106 Sobeski Michał - 115 Sobieraj Tomasz - 212, 215 Socha Rafał - 83 Solska Irena - 154 Spasowicz Włodzimierz - 52,197, 204,206,216, 220, 221 Srokowski Mieczysław - 171 Stanisławowa, hr, Czacka - 106 Staniszewski T. - 42, 360 Stankiewiczowa Regina z Zahorskich 124, 125, 128, 129 Staszic Stanisław - 29 Steinback K. ֊ 44 Sterling Wacław - 95 Stern Abraham - 24 Stopka Krzysztof - 164,358 Strzyżewski Mirosław - 137, 360 Styk Józef
֊ 171, 360 Sulkiewicz Aleksander -163 Sygietyński Tadeusz - 219 Szarejko Piotr - 360 Szenman Julian ֊ 47,193 Szpalski Karol -147 Sztaba Wojciech - 152, 155,360 Szumińska Zofia - 273, 277 Szwarcenstein Adam - 27 Szwarcenstein Felga (Filipina) z Eisenbaumów-27, 189 Szymański Edward - 141 Ś Świda Andrzej - 174, 360 Świderska Teresa - 131, 148, 287, 289, 290 Świętek Ryszard - 151, 360
indeks osób Świętochowski Aleksander - 46, 194, 199 T Tarnowski Stanisław - 61 Tatarkiewicz Władysław - 141, 302 Tennebaum Dorota z Elzenbergów 18, 19,21 Teodorowicz Józef -172 Tetmajer Kazimierz - 86, 319 Tomaszewski Roman - 361 Traugutt Romuald ֊ 161 Trojanowski Stanisław - 287 Trzeszczkowska Zofia (pseud. Adam M-ski) - 80 Trznadel Jacek - 165, 359 Tworkowski Stanisław - 176, 361 Tyburski Włodzimierz - 118, 357, 358, 361 U UthoffLew-265 Uziembło Adam - 150-152,154,271,361 W Wallis Mieczysław -111,112, 140 Warzocha Daniel - 103, 361 Ważyk Adam -145 Weyssenhof Józef - 86 Wielopolski Aleksander - 220 Wierzchlejski Roman - 83 Wirska Helena - 147, 159 Wirski Juliusz - zob. Elzenberg Juliusz Wiślicki Adam - 46,217 Wiśniewska Iwona - 86 Wiśniewska Małgorzata - 361 Wiśniewski Antoni - 62, 361 Wiśniewski Ryszard - 357 Witkiewicz Stanisław Ignacy (pseud. Witkacy) - 9, 148, 152-155, 288, 339, 344, 361 373 Wodziński Marcin - 31, 361 Wolska Maryla - 80 Wolski Wacław - 79,361 Woroniecki Michał - 357 Wydrycka Anna - 160, 259, 357 Wyspiański Stanisław - 163 Z Zabiełło Jan - 136 Zacharyasiewicz Jan - 61, 63 Zagórowski Zygmunt - 100, 360 Zahorska Anna z Elzenbergów (pseud. Savitri) - 9-11,20, 27, 33, 89,90, 95,96,117,121,123,124,126129, 135, 147, 149, 150, 152, 157-178, 184, 185, 189, 207,226, 259-261,263-265, 276, 278,283, 287, 288,335, 336, 345-353, 355, 357 Zahorska Elżbieta - 129, 167, 175-177, 354 Zahorska Krystyna - 171, 175,176 Zahorska Regina - 284, 287, 288 Zahorska Wanda - 129, 165, 175, 176, 287,288 Zahorski Bolesław ֊ 125, 128, 130, 263, 264,266, 269, 284, 287, 289, 336
Zahorski Bronisław ֊ 88, 129, 164, 176, 288 Zahorski Dominik - 129, 167, 174, 176,288, 358 Zahorski Eugeniusz - 20,117, 125,128, 164, 165,168, 171, 174-176, 263, 284, 336, 351 Zahorski Józef Zygmunt - 171, 175 Zalewski Antoni - 44 Zalewski Kazimierz - 47 Zamojska Jadwiga -154 Zawadyński Tomasz - 49
374 Elzenbergowie. Trzy pokolenia twórców... Zawodziński Karol Wiktor - 133,135, 291,295, 296 Zeiss Carl - 93 Zezguła-Nowak Joanna Dorota - 111, 112, 140, 361 Zgorzelski Czesław - 170, 361 Zieliński Konrad - 361 Zieliński Stanisław - 292, 293 Zienkowski Stefan - 213, 224, 225 Zięba Michał ֊ 225 Zimmerman Franciszek - 268 Zlasnowska Jadwiga herbu Lubicz (pseud. Agi-Wdaj) - 57, 74-82, 85-87, 100, 108, 109,113, 114, 138, 140, 182, 206,242,257, 258, 269, 272, 284, 316-319, 356 Zlasnowska Katarzyna z Janiszewskich -74 Zlasnowski Michał - 74 Znamierowska-Prufferowa Maria 130,290, 361 Zola Emil - 61 Zubelewicz Jan - 107,289, 361 Zyga Aleksander - 222 Zyndram-Kościałkowska Wilhelmina 55,198,201, 203, 205, 208, 209, 211 Ż Żakiewicz Anna - 153,154, 359, 361 Żebrowski Rafał - 22, 360 Żeromski Stefan - 152, 153,154, 261, 265 Żmichowska Narcyza - 61 Bavensche Síaatsbibloíhek Munchen
|
| adam_txt |
SPIS TREŚCI Wstęp. 9 Hipotetyczny zarys genealogii Eizenbergów. 17 Pierwsze pokolenie Jakub Elzenberg i polsko-żydowskie zbliżenie. 23 Drugie pokolenie Synowie Jakuba Elzenberga. Role zawodowe i społeczne . Maurycy Elzenberg. Józef Ignacy Elzenberg . Czesław Elzenberg. Henryk Elzenberg . Gustaw Elzenberg . Antoni Elzenberg. Córki Jakuba Elzenberga i etos nauczycielski . Dorota Hirszfeldowa. Anna Elzenberg. Stefania Marcinkowska. Trzecie pokolenie Zakorzenienie. Różne drogi i wybory ideowe . Arnold
Elzenberg. Halina Bernliardtowa. Henryk Józef Maria Elzenberg. Wanda, Izabella, Stefania i Janina Elzenberg. Juliusz Wirski . Zofia Błażej ewiczowa i Ludwika Łącka-Drozdowska . Eugeniusz Elzenberg. Anna Zahorska. 39 39 41 43 45 88 90 97 97 98 100 103 103 104 107 138 140 147 149 160
8 Spis treści Zakończenie. 179 Aneks. Wybór listów. Listy Henryka Elzenberga seniora do ojca Jakuba Elzenberga. Listy Henryka Elzenberga seniora do Elizy Orzeszkowej. Listy Henryka Elzenberga seniora do siostry Anny . Listy Marii Olędzkiej do męża Henryka Elzenberga . Listy Henryka Józefa Marii Elzenberga (juniora) do ojca. Listy Hanny Elzenberg (Anny Zahorskiej) do Zenona Przesmyckiego . Listy Zofii z Elzenbergów Błażejewiczowej do Henryka Elzenberga. List Zofii Błażej ewiczowej do Teresy Swiderskiej. Listy Henryka Elzenberga do Wacława Borowego. Rękopisy Eugeniusza Elzenberga . Protokół z zajścia w jadłodajni polskich oficerów w Modlinie. List Juliusza Wirskiego do Henryka Józefa Marii Elzenberga . 187 189 197 242 243 257 259 262 290 291 297 299 301 Materiały ikonograficzne. 303 Bibliografia. 355 Streszczenie . 363
Indeks osób. 365
BIBLIOGRAFIA Materiały archiwalne rękopiśmienne: Archiwum wojenne Henryka Elzenberga. Biblioteka Uniwersytetu im. Mikołaja Koper nika w Toruniu. Dział Rękopisów, AKC. 71/86. Elzenberg Eugeniusz Romuald, teczka personalna. Centralne Archiwum Wojskowe. Ap 118. Elzenberg Eugeniusz Teczka VM 66 ֊ 592, CAW Kolekcja Orderu Wojennego Virtuți Militari I. 482.66-592. Helena Wirska, Wspomnienia o Henryku Elzenbergu i Juliuszu Wirskim. Biblioteka Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dział Rękopisów, Rps 2125/Ш/1-3. Korespondencja rodziny Henryka Elzenberga. Archiwum Henryka Elzenberga. Biblio teka Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dział Rękopisów, Rps 1853/Ш. Listy Anny Zahorskiej do Zenona Przesmyckiego. Korespondencja redakcji „Chimery”, Biblioteka Narodowa, Rps BN 5323. Listy Henryka Elzenberga do Elizy Orzeszkowej. Archiwum Elizy Orzeszkowej IBL PAN w Warszawie, sygn.800. Listy Henryka Elzenberga do Wacława Borowego. Biblioteka Narodowa, Rps III 7447/10. Listy Zofii z Elzenbergów Błażejewiczowej do Henryka Elzenberga. Archiwum Henry ka Elzenberga. Biblioteka Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dział Rękopisów, Rps 1863. Materiały biograficzne Henryka Elzenberga (trzy teczki). Archiwum Henryka Elzen berga. Biblioteka Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dział Rękopi sów, Rps 1851/IV/1, Rps 1851/ГѴ/2, Rps 1851/ГѴ/3. Materiały do biografii rodziny Henryka Elzenberga. Archiwum Henryka Elzenberga. Biblioteka Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dział Rękopisów, Rps 1852/V. Archiwalne czasopisma (do 1939 roku; roczniki i numery
podane w przypisach): „Biesiada Literacka”, „Dziennik Łódzki”, „Gazeta Codzienna”, „Gazeta Handlowa”, „Gazeta Lekarska”, „Gazeta Polska”, „Gazeta Warszawska”, „Głos Polski” (Piotrogród), „Goniec Łódzki”, „Izraelita”, „Kurier Codzienny”, „Kurier Poranny”, „Kurier Warszawski”, „Literatura i Sztuka”, „Niepodległość”, „Nowa Gazeta”, „Przegląd Katolicki”, „Przegląd Powszechny”, „Przegląd Wileński”, „Robotnik”,
356 Elzenbergowie. Trzy pokolenia twórców. „Rodzina Polska”, „Rzeczpospolita”, „Świat”, „Tygodnik Ilustrowany”, „Tygo dnik Polski”, „Wieś i Dwór”, „Zakopane”. Publikacje Elzenbergów (wybrane) Jakub Elzenberg Droga wiary albo Przewodnik religijny dla młodzieży wyznania mojżeszowego, War szawa 1846. Książka do czytania zawierająca przedmioty dzieciom najpotrzebniejsze, Warszawa 1875, 1882. Książka do modlitwy dla pożytku niewiast wyznania Mojżeszowego, na wzór niektórych w podobnym rodzaju książek niemieckich, Warszawa 1855. Małe rozrywki dła dzieci zawierające powieści moralne, opowiadania historyczne, ży ciorysy niektórych sławnych łudzi [.], Warszawa 1852. Modlitwy dla dzieci wyznania mojżeszowego, Warszawa 1877. Powieści z Pisma Świętego dla młodzieży wyznania mojżeszowego, Warszawa 1884. Powieści z Pisma Świętego Starego Przymierza dla młodzieży wyznania mojżeszowego, Warszawa 1872. Przewodnik religijny dla młodzieży wyznania mojżeszowego, Warszawa 1863. Henryk Elzenberg Liczne artykuły w „Niwie”, „Nowinach”, „Przeglądzie Tygodniowym”, „Opiekunie Domowym”, „Tygodniku Powszechnym”, „Gazecie Łódzkiej”, „Dzienniku Łódz kim”, „Gazecie Handlowej” (większość artykułów niepodpisana lub podpisana ps. Jarosław Górski). Pogadanki popularne o ekonomii politycznej F. Bastiata (1869). Pogadanka o ekonomii politycznej (1870). Maria z Olędzkich Elzenbergowa (ps. Marantos) Marantos, Urywek z opowiadania starej panny, „Kurier Codzienny” 1884, nr 347, s. 5. Marantos, Oderwane listki: I Niepocieszony, II Kokietka, „Kurier Codzienny” 1885, nr 52, s. 5. Marantos, Niepocieszony,
Kokietka, „Kurier Codzienny” 1885, nr 52, s. 1-2. Jadwiga ze Zlasnowskich Elzenbergowa (ps Agi-Wdaj) Agi-Wdaj, Co lepsze?, Poznań 1888. Agi-Wdaj, Dawna powieść, Kraków 1895. Agi-Wdaj, Strojy, Łódź 1899. Elzenberg-Zlasnowska J., Juliusz Słowacki. Sceny z życia poety, NlaiswsieL 1914. Publikacje w „Dzienniku Łódzkim” 1889.
Bibliografia 357 Henryk Józef Maria Elzenberg Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu, Wydawnictwo Znak, Kraków 1963, II wyd. 1994, oprać. Μ. Woroniecki, III wyd. (poprawione i uzupełnione), oprać, i wstęp W. Tyburski i R. Wiśniewski, Toruń 2002. Odczuwanie religii u Leconte de Lisle’a, przeł. P. Bobowska-Nastarzewska, Toruń 2013. Próby kontaktu, Warszawa 1967. Wartość i człowiek. Rozprawy z humanistyki i filozofii, Toruń 1966, II wyd. (poprawio ne i uzupełnione) oprać, i wstęp W. Tyburski i R. Wiśniewski, Toruń 2005. Eugeniusz Elzenberg Konny patrol wywiadowczy, Piotrków 1916. Piesza placówka, Kraków 1915, Warszawa 1919, 1920. Pieszy patrol wywiadowczy, Kraków 1914, 1921. Pluton na forpocztach, Zakopane 1914. Artykuły w „Przedświcie” i „Bellonie”. Anna Zahorska (z Elzenbergów) ps. Savitri Savitri, Brunhilda, Warszawa 1910. Savitri, Księga milczenia, Warszawa 1912. Savitri, Pani słoneczna, Kraków 1912. Savitri, Utopia, Warszawa 1914. Zahorska A. (Savitri), Dniom Zmartwychwstania, Warszawa 1921. Zahorska A., Dzieje Litwy i Białorusi za rok ubiegły 1921, „Kalendarz Kuriera Poran nego”, Warszawa 1922. Zahorska A., Uchodźcy, Wwtszawa. 1922. Zahorska A., Odrutowana okolica, Warszawa 1925. Zahorska A., Trucizny, Warszawa 1928, II wyd. 1931. Zahorska A., Młyn nad Salgirem, Warszawa 1935. Zahorska A., Święci polscy, Warszawa 1937. Zahorska A., Poezje zebrane, oprać. A. Wydrycka, Białystok 2017. Juliusz (Elzenberg) Wirski Rewolucja (Z cyklu „Poematy o życiu ”), Warszawa 1921. Żyźń za caria. {Zcyklu „Poematy o życiu”), Warszawa 1921. Powrót, Kraków 1945. Inżynier Saba,
Warszawa 1949. Cement, Warszawa 1949. Wybuch nastąpi dzisiaj. Opowiadania, Warszawa 1954, 1955.
358 Elzenbergowie. Trzy pokolenia twórców. Bibliografia przedmiotowa Barcik Μ., Cieślak A., Grodowska-Kuklinska D., Perkowska U., Corpus Studiosorum Universitatis lagellonicae 1850/51 -1917/18, pod red. Krzysztofa Stopki, Kraków 2006. Boniecki A., Herbarz Polski, cz. 3, t. 12, Warszawa 1908. Borowy W., Drobiazgi mickiewiczowskie, „Pamiętnik Literacki” 1948. Borzymińska Z., Szkolnictwo żydowskie w Warszawie 1831—1870, Warszawa 1994. Całek A., Biografia naukowa — od koncepcji do narracji. Interdyscyplinarność, teorie, metody badawcze, Kraków 2014. Ciechanowicz J., Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego, T. 2, Rzeszów 2001. Cygan W. K., Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny, War szawa 2005. Czajkowska A. WDC, Wanda Maria Olędzka 1861—1915. Współzałożycielka Zgroma dzenia Sióstr Wspomożycielek Dusz Czyśćcowych, Sulejówek 2017. Czarnik O.S., Ideowe i literackie wybory „Robotnika” w latach 1918-1938, Warszawa 1996. Czerep S., Druga Brygada Legionów Polskich, Warszawa 1991. Czermińska Μ., Autobiograficzny trójkąt: świadectwo, wyznanie, i wyzwanie, Kraków 2000. Duchowość żydowska w Polsce, red. Μ. Galas, Kraków 2000. Duninowie C. J., Ekslibrisy, książki, ludzie, Łódź 1974. Eisenbach A., Emancypacja Żydów na ziemiach polskich 1785-1870 na tle europej skim, Warszawa 1988. Encyklopedia Wojskowa, pod red. mjr Ottona Laskowskiego, Warszawa 1931. Eustachiewicz L., Dramaturgia współczesna 1945—1980, Warszawa 1985. Fuks Μ., Prasa żydowska w Warszawie, 1823-1939, Warszawa 1979. Fuks Μ., Żydzi w Warszawie, Warszawa 2010. Fostowicz-Zahorski D., O moich
najbliższych, „Chrześcijanie” t. 19, red. Bp. B. Bejze, Niepokalanów 1992. Gomulicki J. W., Zygzakiem. Szkice, wspomnienia, przekłady, Warszawa 1981. Gostkowski Z., ,Dziennik Łódzki” w latach 1884-1892. Studium nad powstawaniem polskiej opinii publicznej w wielonarodowym mieście fabrycznym, Łódź 1963. Grzymała-Siedlecki A., Niepożegnani, Kraków 1972. Henryk Elzenberg (1887-1967). Dziedzictwo idei, red. W. Tyburski, Toruń 1999. Hertzberg W., Promienie zza chmur. Zbiór pamiątek: życiorys, korespondencje, poezje i proza, Kraków 1938. Herz A., Żydzi w kulturze polskiej, Warszawa 1988. Hostyński L., Układacz tablic wartości, Lublin 1999. Hostyński L„ Henryka Elzenberga życie pod prąd, „Przegląd Filozoficzny” - Nowa Se ria, 2017.
Bibliografia 359 Hryniewicz D., Anna Zahorska i jej córka Elżbieta, „Chrześcijanie” red. Bp. B. Bejze, t. 19, Niepokalanów 1992. Hundert G. D., The YIVO encyclopedia ofJews in Eastern Europe, Yivo Institute, 2008. Irzykowski К., Dziennik 1916-1944, Kraków 2001. Jagodzińska A., Pomiędzy. Akulturacja Żydów Warszawy w drugiej połowie XIX wieku, Wrocław 2008. Jakimowicz I. (przy współudziale A. Żakiewicz), Katalog dzieł malarskich Stanisława Ignacego Witkiewicza, Warszawa 1990. Jarmułowicz Μ., Sezony błędów i wypaczeń. Socrealizm w dramacie i teatrze polskim, Gdańsk 2003. Kaszubina W., Bibliografia prasy łódzkiej 1863-1944, Warszawa 1967. Kempa A., Sylwetki łódzkich dziennikarzy i publicystów, Łódź 1991. Kocot J., Juzistki, Warszawa 2004. Kowalska A., Hartwig J., Dzienniki 1927-1969, Warszawa 2008. Kolbuszewski J., Kresy (seria: „A to Polska właśnie”), Wrocław 2002. Kościewicz K., , Jista sztuk wycofanych, lista sztuk niezalecanych do wystawienia", „Pamiętnik Teatralny” 2018, nr 1-2. Kroszczor H., Kartki z historii Żydów w Warszawie XIX-XX w.: sylwetki, szkice, War szawa 1979. Kwestia żydowska w XIX wieku. Spory o tożsamość Polaków, red. G. Borkowska, Μ. Rudkowska, Warszawa 2004. Lalak D., Ostaszewska A., Źródła do badań biograficznych, Warszawa 2016. Leśmian B., Szkice literackie, oprać. J. Trznadel, Warszawa 1969. Lipiński F., Od Koła Milicyjnego PPS do Związku Walki Czynnej, „Niepodległość” 1929,1.1, z. I. Lipiński W., Walka zbrojna o niepodległość Polski w latach 1905-1918, Warszawa 1990. Listy Elizy Orzeszkowej, t. 2, oprać. E. Jankowski, Wrocław 1955. Listy Elizy
Orzeszkowej, t. 3, oprać. E. Jankowski, Wrocław 1956. Listy Elizy Orzeszkowej, t. 8, oprać. E. Jankowski, Wrocław 1976. Literackie obrazy świata i sfery kreacji, red. A. Luboń, J. Gościńska, Μ. Karpińska, Rzeszów 2016. Łątka J. S., Lot ku gorzkiej sławie, Warszawa 1993. Łoza S., Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938. Łopuszański P., Bolesław Leśmian. Marzyciel nadprzepaścią, Warszawa 2006. Mały słownik współczesnych pisarzy polskich, cz. II, Warszawa 1981. Marx J., Rzeczy najgorsze, Warszawa 2016. Mieses Μ., Polacy-chrześcijanie pochodzenia żydowskiego, Warszawa 1991. Mitkiewicz L., W Wojsku Polskim 1917-1921, Londyn 1976. Mogilnicki A., Wspomnienia adwokata i sędziego, Warszawa 2016.
360 Elzenbergowie. Trzy pokolenia twórców. Nałkowska Z., Dzienniki II. 1909-1917, oprać., wstęp i komentarz H. Kirchner, War szawa 1976. Nussbaum H., Szkice historyczne z życia Żydów w Warszawie, Warszawa 1989. O Niepodległą i granice. Raporty straży kresowej 1919-1920. Ziem północnowschodnich opisanie, wstęp, wybór i opracowanie J. Gierowska-Kallaur, Warszawa-Pułtusk 2011. Opyt opisanija mogilewskoj guberni. Mogilew nad Dniepr, 1884. Orzeszkowa E., Dnie, oprać. I. Wiśniewska, Warszawa 2001. Orzeszkowa E., Listy zebrane, t. 8, Warszawa 1976. Orzeszkowa E., Listy, T. 2, Do literatów i ludzi nauki, Cz. 1, Warszawa-Grodno 1938. Pamiętniki Stanisława Jana Czarnowskiego: wspomnienia z 3 stuleci 18, 19 i 20, T. 4, z. 19-25, Warszawa 1928. R. Powrót do Warszawy z Konstantynopola (1890— 1893). Piłsudski J., Pisma zbiorowe. Uzupełnienia, red. A. Garlicki, R. Świętek, T. II, 18981914, Warszawa 1993. Polski Słownik Biograficzny, է. VI, Kraków 1948. Polski Słownik Biograficzny, է. XIV, Warszawa 1968-1969. Polski Słownik Judaistyczny, oprać. Z. Borzymińska i R. Żebrowski, Warszawa 2003. Próchnik A., Kobieta w polskim ruchu socjalistycznym, Warszawa 1948. Radziwon Μ., Iwaszkiewicz - pisarz po katastrofie, Warszawa 2010. „Ruch Filozoficzny” 1967, t. 26, nr 2. Porwit Μ., Spojrzenia poprzez moje życie, Warszawa 1986. Spis Nauczycieli Szkól Wyższych, Średnich, Zawodowych i Seminariów Nauczycielskich, Zestawione pod Redakcją Zygmunta Zagórowskiego, Książnica Polska Towarzy stwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych, Lwów-Warszawa 1924. Słownik biograficzny adwokatów polskich, T. 1,
Warszawa 1980. Świda A., Udział Anny Zahorskiej w salezjańskiej akcji wydawniczej, „Chrześcijanie” t. 19, red. Bp. B. Bejze, Niepokalanów 1992, s. 160-165. Rutkowski S., Zarys polskiego szkolnictwa wojskowego, Warszawa 1970. Rzepecki J., W Polskiej Sile Zbrojnej, „Kwartalnik Historyczny” 1978, nr 4. Skwarczyńska S., Teoria listu. Na podstawie lwowskiego pierwodruku opracowali E. Felisiak i Μ. Leś, Białystok, 2006. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, է. XV, cz. I. Staniszewski T., Stare Papiery. Marywil — historia wykładana płytkami, „Rocznik Hi storii Papierów Wartościowych” 2012. Strzyżewski Μ., Henryk Elzenberg i literatura, Toruń 2003. Styk J., Ksiądz Ignacy Kłopotowski, Warszawa 1987. Szarejko P., Słownik lekarzy polskich XIX wieku, T. V, Warszawa 2000. Sztaba W., Stanisław Ignacy Witkiewicz. Zaginione obrazy i rysunki sprzed roku 1914 według oryginalnych fotografii ze zbiorów Konstantego Puzyny, Warszawa 1985.
Bibliografia 361 Tomaszewski R., Odbudowa polskiego szkolnictwa wojskowego 1908-1923, Toruń 1997. Tyburski W., Elzenberg, Warszawa 2006. Tworkowski S. ks., Noch ist Polen nicht verloren. „Chrześcijanie”, red. Bp. В. Bejze, t. 19, Niepokalanów 1992. Uziembło A., Ludzie i Tatry, Kraków 1987. Warzocha D., Udział mniejszości żydowskiej w Radzie Miejskiej Piotrkowa Trybunal skiego, 2012. Wielcy filozofowie polscy. Sześć studiów, Warszawa 1997. Wiśniewska Μ., Związek Strzelecki 1910-1939, Warszawa 2010. Wiśniewski A., Dziennik szpiega, Londyn 1901. Witkiewicz S. L, Listy I, opracował i przypisami opatrzył Tomasz Pawlak, PIW, War szawa 2013, s. 228. Wodziński Μ., Oświecenie żydowskie w Królestwie Polskim wobec chasydyzmu, War szawa 2003. Wokół akulturacji i asymilacji Żydów na ziemiach polskich, red. K. Zieliński, Lublin 2010. Wolski W., Wzloty na Parnas. Profile duchowe poetów współczesnych, Warszawa 1901. Zezguła-Nowak D., Henryk Elzenberg w świetle nieznanych źródeł archiwalnych Mie czysława Wallisa, „Studia z Historii Filozofii” 2016, nr 2(7). Zgorzelski C., Przywołane z pamięci, Lublin 2006. Znamierowska-Prufferowa Μ., Elzenberg - człowiek niezwykły. Myśli i wspomnienia, „Ruch Filozoficzny” 1989, t. 46, nr 1. Zubelewicz J., Jasińska-Zubelewicz E., Bibliografia Józefa Marii Elzenberga, Warsza wa 2012. Żakiewicz A., Wszyscy znajomi, „Na Głos” 1992, nr 8.
SUMMARY ‘The Elzenbergs. The Three Generations of the Creators of Culture, Sci ence and History’ presents full or fragmentary biographies of Jakub Elzenberg and his descendants, based on collected source material. As stated in the intro duction, previous information about the family contain many gaps and errors. Some of the biographical facts have been completed and corrected. According to the latest research (Charlotte Büchner, Anita Całek), three types of biographical data have been taken into account: objective data (events and facts forming the historical and social context) and personal data in the form of letters and fragments of memoirs and information about the heroes’ ac complishments. The methodology under discussion has been used to obtain the outlines of particular biographies, constructed from different points of view, and to take in to account the co-called intentional dimension of the biography. The research material includes documents, articles, letters, fragments of memoirs and archive materials. Most information have been gathered about Henryk Elzenberg the lawyer, about his father Jakub Elzenberg and his brother Antoni Elzenberg, a physician. The information concerning the mentioned persons in ‘Polski Słownik Bi ograficzny’ was therefore extended and corrected. It has also been established that Jakub Elzenberg had more children, which allowed the author to create a hypothetical genealogy of the three generations of the Elzenbergs. The first generation is represented by Jakub Elzenberg, teacher of the Rab bis’ school, member of the Synagogue
Committee, author of books for children and the young and Polish-language prayer books for children and women. The purpose of his multilateral activity was to promote the Polish-Jewish dialogue by popularizing the Polish language and the knowledge of Polish tradition among the Jews. The second generation includes the Jakub’s sons (Maurycy, Józef Ignacy, Czesław, Henryk, Gustaw and Antoni) and daughters (Dorota, Anna and Stefan ia). Each of them is discussed in a separate chapter of the book. The idea of ac culturation was continued in the second generation, primarily by Henry Elzen berg, who was also a long-time editor of ‘Dziennik Łódzki’. A lot of space was
364 Eizenbergowie. Trzy pokolenia twórców. devoted to the wives of Henry - Maria, bom Olędzka, the mother of an out standing philosopher Henryk Józef Maria Elzenberg and Jadwiga nee Zlasnowska, an actress and author of poems and plays. There was a breakthrough between the first and the second generation in terms of acculturation and integration. As we know from surviving correspond ence, Polish was used in Jakub Elzenberg’s house. The children were educated together with those from Polish noble families and only two of them, Maurycy and Dorota, remained faithful to the Jewish religion. Other representatives of the family were baptized within the Catholic church. However, they not always practised their religion and in the case of Henryk Elzenberg it lead to seculariza tion. The change of denomination also meant deeper integration with the socie ty, identification with Polish tradition and history. We do not know all the grandchildren of Jakub Elzenberg because of lack of sufficient information. Jakub’s sons often married women of multigenerational noble Polish families, which was the case of Henry the lawyer and Gustaw, the father of Anna Zahorska. The education of the children no longer follows Jewish customs and traditions, it fits completely the Polish system. Among the best known representatives of this generation we can enumerate Henryk Elzenberg - an eminent philosopher, his half-brother Juliusz Wirski and Anna Zahorska (Savitri), whose interwar writings develop under the sign of Ca tholicism, and less known captain of the Józef Pilsudski’s Legions, Eugeniusz
Elzenberg. The book contains many new facts about the Elzenbergs has been (e.g. the childhood and youth of Henryk Elzenberg the philosopher). Some of the family members (Józef, Ignacy, Gustaw, Arnold Elzenberg and Halina Bernhardt, born Elzenberg) have been restored to memory. The closing part of the monograph summarizes the changes within the subsequent family generations. The book is supplemented with the appendix (selected correspondence, first published) and the iconography obtained from the family members, archives and other publica tions.
INDEKS OSOB A Ajschylos -115 Aleksander I - 25,29 Asnyk Adam - 171, 216 В Badnurski Aleksander -139 Bain Alexander ֊217 Bałucki Michał ֊ 216 Barcik Mieczysław - 164, 358 Bartoszewicz Julian -190 В astiat Frédéric ֊ 205 Bąbel Agnieszka - 204 Beethoven Ludwig van - 116 Bejze Bohdan - 174,259, 358, 360, 361 Berent Wacław - 128 Bernhardt Halina z Elzenbergów - 10, 20,42,94,104-107, 109, 110, 257,288,312, 327,328 Bernhardt Robert Karol - 20, 104,105, 109, 110 Bers Bernard -193 Biegluk-Leś Weronika ֊ 140 Bierut Bolesław ֊ 145 Błażejewicz Stanisław - 20, 104, 105, 118,147,275, 284,285 Błażejewicz Zygmunt - 118,122, 130, 147, 148, 263, 267,271, 274, 276, 284,286, 289 Błażejewicz-Sobolewska Jadwiga 118, 122, 123,129,147,148,155, 267, 276,284,288,289 Błażej ewiczowa Zofia z Elzenbergów 10, 12-14,18, 20,89, 96,97, 100, 104, 105, 107,110,112, 116-132, 138,139, 147, 148, 155, 159, 165, 167, 170,262-290, 335-337, 355 Bobieńska Nina - 124, 125, 130, 131, 266,273, 284, 290 Bobowska-Nastarzewska Patrycja 115,137, 357 Boniecki Adam - 160, 358 Borkowska Grażyna - 359 Borkowski Dunin Władysław - 154 Borowy Wacław - 132-135, 155,291296,355, 358 Borzymińska Zofia - 22, 24, 25, 27, 29,360 Bosko Jan -174 Brandei K.-6,16 Braun Zofia ֊ 290 Breza Adam (pseud. Adam Goraj) 212 Brodowski Włodzimierz - 90 Brzechwa Jan (właśc. Jan Wiktor Lesman) - 27 Büchner Charlotte - 11-13, 135,162 Buckie Henryk Tomasz - 46,48 Budrewicz Tadeusz - 212,215 Bukowski Jan - 274, 346 Bunin Maria - 276 Bystroń Jan Stanisław - 136 C Całek Anita ֊ 11, 13, 14,162, 179, 358 Chałubiński Tytus - 295 Chlebowski Bronisław - 217
Chmielowski Piotr - 46-50, 78, 79, 194, 197,212, 213,215-217,248 Ciechanowicz Jan - 160, 358 Cieślak Adam - 164, 358
366 Elzenbergowie. Trzy pokolenia twórców. Ciszkiewiczowa Teresa - 68, 70, 71, 244, 247, 249, 256 Comte August - 48 Cygan Wiktor Krzysztof - 149, 157, 358 Cysewski Kazimierz - 13 Cywiński Zenon - 209 Czajkowska Anna - 57,58, 358 Czarnik Oskar - 358 Czarnowski Stanisław Jan - 36, 46, 75 Czechowicz, baronowa - 106 Czerep Stanisław - 358 Czermińska Małgorzata - 13, 358 Czerwijowska Helena - 152-154 D Daniłowska Henryka - 58 Dante Alighieri - 218 Darwin Karol - 48 Daudet Alphonse - 51 Dehnel Maria - 105 Deotyma (właśc. Jadwiga Łuszczew ska) ֊ 62, 63 Dobrzański Mirosław - 54,211 Dorys Benedykt Jerzy - 333 Dumas Aleksander - 49 Dunin Cecylia - 64, 358 Dunin Janusz - 64, 358 Dunin Teodor - 256 Dyboski Roman - 302 Dygasiński Adolf - 217 Dzieduszycki Wojciech - 61 Dzierżyński Feliks -149 Dzierżyński Władysław -149 E Eisenbach Artur - 358 Eisenbaum Antoni - 24-28, 190, 304, 305, 306 Eisenbaum Cypryanna - 24 Eisenbaum Estera z domu Natkiewicz -24 Eisenbaum Fryderyka - 27,181 Eisenbaum Tzvi - 24 Elzenberg Adolf - 19, 21 Elzenberg Anna - 17, 18, 20,31-33, 36, 77, 82,95-100,104,108-114, 117, 118, 121, 122, 129, 181, 182, 184,192,217, 240, 242,262,264, 271-273, 275, 277, 280, 281,296 Elzenberg Antoni - 9,17, 20, 32-34, 44, 69,70,82, 90-96, 98,104, 109,110, 121, 123, 181,182, 184, 209-211, 215, 224, 227,238,240, 255,257,280, 323, 324,326 Elzenberg Arnold - 18,20, 39,40, 41, 103, 104, 184 Elzenberg Balbina z Rosenów - 21 Elzenberg Barbara - 146, 302 Elzenberg Bronisława z Kowalewskich -20, 33, 88-90, 96,117, 123, 124,129,147-149, 160, 161,207, 226,262, 277, 280, 288, 313, 321 Elzenberg
Czesław - 18, 20,43-45, 181, 182 Elzenberg Dorota - zob. Hirszfeldowa Dorota Elzenberg Eugeniusz Romuald - 9, 10, 12,18,20,33, 89, 90, 117, 118, 124-126,128,130, 131,135,148161, 163, 184, 185,207,226, 263-267, 271, 274,277,283-287, 289,290,297-300, 338, 339, 341344, 355, 357 Elzenberg Gustaw - 10, 18,20, 33, 34, 88-90, 95,96,100,104,112, 117, 118,121, 123, 147-149, 160,161, 181, 185, 189, 191, 207, 226, 262, 264, 275,276, 320 Elzenberg Gustawa z domu Neufeld 18,19, 39-41, 104
Indeks osób Elzenberg Halina - zob. Bernhardt Ha lina Elzenberg Hanna Antonina - zob. Za horska Anna Elzenberg Helena z domu Sellens - 19, 41-43, 104, 107, 109, 257,311, 312, 355 Elzenberg Helena z domu Tarapani - 20 Elzenberg Helena z domu Żuk - 146, 302 Elzenberg Henryk Józef Maria, filozof - 10-12, 17, 18, 20, 27, 31, 32, 57, 58, 67,70,73,78, 82, 94-97, 99, 100, 104,105,107-141, 144148, 152,155,159, 165,167, 168, 170,182,184, 185,239,240, 242, 244, 252, 253, 257,258,262-290, 301, 315, 329-332, 357 Elzenberg Henryk, senior - 5, 9, 10, 12,13,17-19, 29,31, 33-37, 39, 41-43,45-91,94,97-109, 111114, 118, 136, 138-140,180, 182, 183,185,188-258,262,280, 291297,314, 322, 329, 355, 356 Elzenberg Izabella (Sakowiczowa) 18,20, 77,78, 82, 108, 109, 120, 123,125, 138-140,269, 272 Elzenberg Jadwiga - zob. Zlasnowska Jadwiga Elzenberg Jakub - 9, 10, 17-19,22-45, 49,54,67, 88, 89,97-99,102,103, 111, 179-182,184,189-196,210, 234,276,308, 309, 356 Elzenberg Janina, córka Jadwigi - 77, 78, 82, 87,108,138, 139 Elzenberg Janina z Marendowskich 18, 19,20,44,45 Elzenberg Józef Ignacy - 10, 18, 19, 41-43,94,104-107, 109, 110, 181, 182,257,288,311,312 367 Elzenberg Juliusz (Wirski) - 10, 20, 77, 78, 82, 90, 94, 108, 120, 124, 125,129,140-149, 184, 185,269, 288, 301,333, 334, 355,357 Elzenberg Ludwika - zob. ŁąckaDrozdowska Ludwika Elzenberg Ludwika z domu Eisenbaum - 18, 19, 26,27, 32, 34,40, 98, 189-191,202 Elzenberg Maria z domu Konic (Ko nitz) - 20, 90, 94-96,104,109, 121,257,263, 264, 266, 267, 280, 324, 326 Elzenberg Maria z Olędzkich - 9-12, 14, 20, 37, 57-75, 82,94, 99, 102, 108, 113,
114, 123,124, 138, 182, 232-237,239-241, 243-256,262, 315, 356 Elzenberg Maurycy - 17-19, 39-41, 98, 103, 104,181 Elzenberg Regina - 19, 21,41 Elzenberg Stefania, córka Henryka 20,77, 78, 82, 108, 109, 112, 138-140 Elzenberg Stefania, córka Jakuba zob. Marcinkowska Stefania Elzenberg Wanda - 20, ΊΊ, 78, 82, 87, 108,109,120, 128, 138,139,258 Elzenberg Zofia - zob. Błażejewiczowa Zofia Emes Izaak - 25 Endelman Todd -179 Estreicher Karol - 75 Eustachiewicz Lesław - 358 F Faleńska Maria - 63 Faleński Felicjan ֊ 63 Feldman Wilhelm - 261 Felisiak Elżbieta - 13, 360
368 EIzenbergo wie. Trzy pokolenia twórców. Filipowicz Tytus - 151, 295 Fiszer Gustaw -139 Franciszek Józef, cesarz - 195 Franko Iwan - 241 Frenkel Mieczysław ֊ 86 Frey Gabriela - 59 Frycie Stanisław - 211 Fuks Marian - 358 G Galas Michał - 24, 358 Gambetta Leon - 51 Garbowski Tadeusz - 86 Garlicki Andrzej - 151,360 Gawalewicz Marian - 63 Gebethner Gustaw -194 Gerson Wojciech - 63 Gierowska-Kallaur Joanna - 168, 360 Giusti Giuseppe - 49 Glezmer Stanisław -106 Gładkowska Cecylia - 71 Godlewski Mścisław - 49 Gomulicki Juliusz Wiktor - 358 Goriaczkowski W. - 44 Gostkowski Zygmunt - 53,55, 56,64, 358 Gościńska Joanna - 30, 359 Gottlieb Maurycy - 209 Góralczyk Franciszek - 282 Grabowski Bronisław - 49 Grodowska-Kulińska Danuta - 164, 358 Grosglik J. L. - 28 Gruyther Cuthbert Montague de - 151 Grzebieniowski Tadeusz - 302 Grzymała-Siedlecki Adam - 358 H Haberkantówna W. - 44 Hajota (właśc. Helena Janina Boguska) -63 Haller Józef- 157,299 Hamilton - 151 Hartwig Julia - 359 Herbert Zbigniew - 5, 10 Herbst Edward - 227 Hertz Aleksander - 358 Hertzberg Anna z Horodeńskich - 266 Hertzberg Władysław - 115, 116,264, 266, 358 Hirszfeldowa Dorota z Elzenbergów 18, 19, 20, 34, 35,95-98, 109, 110,180, 181, 184,189,192,193, 195,196,257, 264, 309,310 Hirszman - 193 Hoffman Maria - 58 Hoffmanowa Klementyna - 29 Holland Henryk - 302 Homer - 115 Horaberg W. - 32 Hoser Piotr - 44 Hostyński Lesław - 112, 135, 138, 358 Hryniewicz Danuta - 175, 176, 259 Hugo Wiktor-223 Hundert Gershon David - 359 I Ilińska Kaszowska, hr. - 106 Unicka Maria - 63 Irzykowski Karol - 359 Iwaszkiewicz Jarosław -146 J
Jabłońska Krystyna - 86 Jagodzińska Agnieszka - 30, 31, 179, 181,359 Janasz Józef - 24 Janiszewski Karol - 74 Jakimowicz Irena - 359 Jankowski E. - 44 Jankowski Edmund - 66, 91,92,101, 219, 359
Indeks osób Jankowski Józef - 86 Januszewska Jadwiga - 265, 268 Jarmułowicz Małgorzata ֊ 146, 359 Jasieńska Anna - 98,181 Jasińska-Zubelewicz Ewa - 107,289, 361 Jastrun Mieczysław - 145 Jaworski Jan - 50 Jelenski Jan - 184,229 Jelinek Edward - 215 Jeske-Choiński Teodor - 47 Jeż Teodor Tomasz (właśc. Zygmunt Miłkowski)-49,213 Jędrzejowski Bolesław Antoni - 151 К Kaczkowski Zygmunt - 61 Karłowicz Jan - 91, 92,101 Karpińska Monika ֊ 30, 359 Kasprowicz Jan - 276 Kaszubina Wiesława - 359 Kaufman Salomea - 101 Kempa Andrzej - 359 Kenig Józef - 217 Kępner Jerzy - 257 Kępner Magdalena - 257 Kiciński Bruno - 194 Kirchner Hanna - 166, 360 Kiślański -189 Kochanowski Jan - 29 Kocot Jerzy Z. - 175, 359 Kolbuszewski Jacek - 170, 359 Kolumb Krzysztof - 265 Koneczny Feliks -141 Konitz Leon - 94 Konopnicka Maria - 80, 92, 194,216, 292 Konstantowa, ks. Czetwrtyńska - 106 Korniłowicz Jadwiga z domu Sienkie wicz - 268 Korniłowicz Kazimierz - 129, 287 369 Korniłowicz Rafał - 129, 287 Korniłowicz Tadeusz - 124,125, 129, 154, 163,268, 273, 277, 284, 286, 287 Korniłowicz Władysław - 125, 129, 154, 287 Korotyński Wincenty - 217 Kosiński Julian - 71, 238, 240, 254, 255 Kosut Stefan - 183,184, 221, 225, 227-230 Kościelski Władysław - 268 Kościewicz Katarzyna - 146,359 Kotarbiński Józef - 86 Kott Jan -145 Kowalska Anna - 359 Krakowski -193 Kramsztyk Feliks - 193 Krasicki Ignacy - 29, 134, 295 Krasiński Zygmunt - 61, 80 Kraszewski Józef Ignacy -41, 61, 63, 181,195,222, 223 Kraushar Aleksander - 50, 222, 295 Krauze Ludwik - 92 Kremer Józef - 61 Kroneberg Stanisław Leopold - 295 Kroszczor Henryk - 359
Królikowska Walery - 74 Krupiński Franciszek S. - 217 Krzeczyński - 300 Krzywoszewski Stefan - 166 Kubalski Edward - 288 Kulikowska Marcelina - 265 L Lagrska L. - 58 Lalak Danuta - 13, 359 Landau Julia z Elzenbergów - 19, 21 Lange Antoni - 27,43, 98 Lange Henryk - 27 Lange Karol - 52
370 Elzenbergowie. Trzy pokolenia twórców. Lange Władysława -100 Lange Zofia z Eisenbaumów - 27, 189 Langier Tadeusz - 154 Laskowski Otton - 149, 358 Latkowska Julia - 287 Latkowski Józef - 265 Le Brun Maria - 35, 52,56, 66, 101, 113, 182, 199-203 207, 209,211 Leibnitz Gottfried Wilhelm - 121, 134, 135, 295 Leopardi Giacomo - 49 Lessman Bernard - 26, 27, 28, 29,46, 47 Lessman Regina z Eisenbaumów - 26, 27, 30, 189, 190 Leszczyński Jan N. - 34,181, 190 Lesznowski Stanisław - 217 Leś Mariusz - 13, 360 Leśmian Bolesław - 27, 28, 165, 190, 359 Lewental Franciszek Salezy - 63 Lewocka Katarzyna z Lipińskich - 245 Leznberg Helena, córka Adolfa - 21 Limanowski Bolesław - 154, 163 Limanowski Mieczysław - 154 Lipiński Franciszek - 150, 359 Lipiński Wacław - 359 Lubicz-Zlasnowska Jadwiga - 20 Lubomirska Maria, ks. - 106 Luboń Arkadiusz - 30, 359 Ł Łaganowski Karol Teofil - 76,241 Łącka-Drozdowska Ludwika z Elzenbergów-20, 89, 117, 123, 125, 126, 129, 147-149,266,268, 269, 276, 279-283, 286,288, 335, 336 Łącki Jan-20, 125,126,129, 149, 279, 284, 288 Łątka Jerzy Stanisław - 359 Łopuszański Piotr - 165, 359 Łoza Stanisław - 141, 145, 173, 359 Łukasikowie - 273 Μ Majetow -193 Majmon Salomon - 29 Malinowski Bronisław - 153,154 Marcinkowska Stefania z Elzenbergów - 17,18, 20, 33, 36, 54, 84,97, 99-102, 104, 109, 110,181, 184, 192, 201, 202, 210, 212,214,215, 217-219, 221, 224, 226, 228,230, 234, 242,257, 258, 264,327, 329 Marcinkowski Wacław - 20,102 Marendowska Bronisława - 45 Marendowska Janina - zob. Elzenberg Janina z Marendowskich Markowska Hela - 287 Markowska Maria - 163 Markowski
Stefan - 287 Marrené Waleria - 49,62,63,65, 68, 70, 73,206, 244,247, 248 Marrené Władysław - 65, 68,73,244, 247 Marx Jan-141,359 Masłowski Stanisław - 123,280 Matejko Jan - 209 Maternicki Franciszek - 84, 85 Matlakowski Władysław - 255 Matuszewicz Marcin - 216 Mazarello Maria -174 Mèyet Leopold - 47, 183, 194, 195, 217,218,220, 229, 239 Mianowski Józef - 99,190 Miciński Tadeusz - 153, 154,277 Mickiewicz Adam - 29,49, 139,181, 296 Mieses Mateusz - 359 Mikulski ֊ 193 Minkiewicz Henryk -156 Mirosławski Zygmunt - 47
Indeks osób Mitkiewicz Leon - 359 Mogilnicki Aleksander - 77, 106, 108, 113, 114, 360 Moldenhawer Aleksander -195 Monteskiusz - 47, 205 Morstin Ludwik Hieronim - 268 Morzycka Faustyna - 265 Morżkowska Antonina - 60, 62, 63 Mrozowska - 191 Musset Alfred de - 206 Mysłakowski Zygmunt - 130, 283, 289,290 N Nahorski Stanisław - 197, 209, 211, 224, 236 Nalepiński Tadeusz - 133, 292, 294 Nałkowska Zofia - 165,166, 185, 360 Natanson Ludwik - 28 Neufeld Daniel - 31, 40 Neufeldówna Bronisława - 76 Niedziałkowska-Dobaczewska Wanda -141 Nusbaum Henryk -51,91, 360 O Obrębska Maria - zob. Siemaszko Maria Obrębski Maksymilian - 225, 240,241 Ochimowski Feliks Franciszek - 47, 183,229 Ochorowicz Julian - 49 Odyniec Antoni Edward - 62 Okręt Rudolf- 193, 195, 196 Olędzka Adelajda z domu Dąbrowska -57,58 Olędzka Anna z Szumowskich - 57 Olędzka Józefa Emilia - 57,58 Olędzka Marianna Klara - zob. Elzenberg Maria Olędzka Wanda ֊ 57, 68, 246, 253 Olędzki Julian ֊ 57, 68, 245, 246,253 371 Olędzki Michał herbu Rawicz - 57-59 Olędzki Michał, syn Michała - 57 Oppman Artur - 86 Orgelbrand Hipolit - 194, 195 Orgelbrand Mieczysław ֊ 194, 195 Orgelbrand Samuel - 28, 30,50 Ortwin Ostap - 291 Orzeszkowa Eliza - 13, 17, 35-37, 4143,50-56, 65-69, 73,74, 84, 86, 88, 89, 91, 92, 94, 97, 100-102, 104,112,113, 115, 183,192,194, 197-241,244, 355, 360 Osiński Dawid Maria - 92 Ostaszewska Aneta -13 Ostoja (właśc. Sawicka Józefa) - 63 P Paderewski Jan - 265 Paprocka Julia z Eisenbaumów - 27, 189 Paprocki Adolf - 27 Parczewska Zofia z Kowalewskich 89,124, 128, 129, 148,270, 277279, 283,286, 288 Pawlak Tomasz - 152
Perkowska Urszula - 164, 358 Perzyński, lekarz - 299 Piłsudski Józef֊ 10, 56, 118,125,132, 137,150,151, 360 Piotr I Wielki-29 Plebiński Edmund - 47, 183, 229 Płonka Walery - 126, 279 Pol Wincenty - 216 Polonsky Antony - 24 Pomper -193 Poniatowski Stanisław August ֊ 58 Porwit Marian - 157, 360 Próchnik Adam - 162, 360 Prus Bolesław (właśc. Aleksander Głowacki)-49, 62, 71,295
372 Elzenbergowie. Trzy pokolenia twórców. Przesmycki Zenon (pseud. Miriam) 161,162, 259-261 Puławski Anastazy ֊ 95 Puszkin Aleksander - 29 R Raci ne Jean Baptiste - 115 Raczyńska Zofia - 99,217 Radziwon Marek - 145,146, 360 Rakiewiczowa Aleksandra - 74 Rapaport (Radowska) Wanda - 20, 279 Rej Mikołaj - 29 Rembowski Jan - 341 Rodziewiczówna Maria - 174 Rogosz Józef - 51 Rossowski Władysław - 79, 80 Roszkowska Zofia z Papłonskich - 61 Rozenband Helena -101 Rozenberg Aleksander - 56 Rudkowska Magdalena - 359 Rutkowski Stanisław - 360 Rybińska Agata - 30 Rzepecki Jan - 155, 360 S Sakowicz Roman - 20, 140 Samain Albert - 276 Samborska-Kukuć Dorota - 24,27 Saulsonowa Rozalia z Feliksów - 30,31 Sawicka Józefa Konstancja - 244 Scheibler Karol - 56, 83,227, 362 Schönfeld S. - 44 Siemaszko Maria ֊91,225, 240, 241 Sieniawska Aleksandra - 164 Sienkiewicz Henryk - 49,63, 125,216, 268, 295 Sierakowski Zygmunt ֊212,213 Sikorski Władysław - 134, 292 Silberstein Markus - 230 Skarga Barbara - 116, 119, 121 Skarga Piotr - 29 Skwarczyńska Stefania - 12, 13, 119, 360 Słowacki Juliusz ֊ 87, 166, 260 Smolka Stanisław ֊ 61, 70,250 Sobańska Maria Zofia Teodozja, hrabi na- 106 Sobeski Michał - 115 Sobieraj Tomasz - 212, 215 Socha Rafał - 83 Solska Irena - 154 Spasowicz Włodzimierz - 52,197, 204,206,216, 220, 221 Srokowski Mieczysław - 171 Stanisławowa, hr, Czacka - 106 Staniszewski T. - 42, 360 Stankiewiczowa Regina z Zahorskich 124, 125, 128, 129 Staszic Stanisław - 29 Steinback K. ֊ 44 Sterling Wacław - 95 Stern Abraham - 24 Stopka Krzysztof - 164,358 Strzyżewski Mirosław - 137, 360 Styk Józef
֊ 171, 360 Sulkiewicz Aleksander -163 Sygietyński Tadeusz - 219 Szarejko Piotr - 360 Szenman Julian ֊ 47,193 Szpalski Karol -147 Sztaba Wojciech - 152, 155,360 Szumińska Zofia - 273, 277 Szwarcenstein Adam - 27 Szwarcenstein Felga (Filipina) z Eisenbaumów-27, 189 Szymański Edward - 141 Ś Świda Andrzej - 174, 360 Świderska Teresa - 131, 148, 287, 289, 290 Świętek Ryszard - 151, 360
indeks osób Świętochowski Aleksander - 46, 194, 199 T Tarnowski Stanisław - 61 Tatarkiewicz Władysław - 141, 302 Tennebaum Dorota z Elzenbergów 18, 19,21 Teodorowicz Józef -172 Tetmajer Kazimierz - 86, 319 Tomaszewski Roman - 361 Traugutt Romuald ֊ 161 Trojanowski Stanisław - 287 Trzeszczkowska Zofia (pseud. Adam M-ski) - 80 Trznadel Jacek - 165, 359 Tworkowski Stanisław - 176, 361 Tyburski Włodzimierz - 118, 357, 358, 361 U UthoffLew-265 Uziembło Adam - 150-152,154,271,361 W Wallis Mieczysław -111,112, 140 Warzocha Daniel - 103, 361 Ważyk Adam -145 Weyssenhof Józef - 86 Wielopolski Aleksander - 220 Wierzchlejski Roman - 83 Wirska Helena - 147, 159 Wirski Juliusz - zob. Elzenberg Juliusz Wiślicki Adam - 46,217 Wiśniewska Iwona - 86 Wiśniewska Małgorzata - 361 Wiśniewski Antoni - 62, 361 Wiśniewski Ryszard - 357 Witkiewicz Stanisław Ignacy (pseud. Witkacy) - 9, 148, 152-155, 288, 339, 344, 361 373 Wodziński Marcin - 31, 361 Wolska Maryla - 80 Wolski Wacław - 79,361 Woroniecki Michał - 357 Wydrycka Anna - 160, 259, 357 Wyspiański Stanisław - 163 Z Zabiełło Jan - 136 Zacharyasiewicz Jan - 61, 63 Zagórowski Zygmunt - 100, 360 Zahorska Anna z Elzenbergów (pseud. Savitri) - 9-11,20, 27, 33, 89,90, 95,96,117,121,123,124,126129, 135, 147, 149, 150, 152, 157-178, 184, 185, 189, 207,226, 259-261,263-265, 276, 278,283, 287, 288,335, 336, 345-353, 355, 357 Zahorska Elżbieta - 129, 167, 175-177, 354 Zahorska Krystyna - 171, 175,176 Zahorska Regina - 284, 287, 288 Zahorska Wanda - 129, 165, 175, 176, 287,288 Zahorski Bolesław ֊ 125, 128, 130, 263, 264,266, 269, 284, 287, 289, 336
Zahorski Bronisław ֊ 88, 129, 164, 176, 288 Zahorski Dominik - 129, 167, 174, 176,288, 358 Zahorski Eugeniusz - 20,117, 125,128, 164, 165,168, 171, 174-176, 263, 284, 336, 351 Zahorski Józef Zygmunt - 171, 175 Zalewski Antoni - 44 Zalewski Kazimierz - 47 Zamojska Jadwiga -154 Zawadyński Tomasz - 49
374 Elzenbergowie. Trzy pokolenia twórców. Zawodziński Karol Wiktor - 133,135, 291,295, 296 Zeiss Carl - 93 Zezguła-Nowak Joanna Dorota - 111, 112, 140, 361 Zgorzelski Czesław - 170, 361 Zieliński Konrad - 361 Zieliński Stanisław - 292, 293 Zienkowski Stefan - 213, 224, 225 Zięba Michał ֊ 225 Zimmerman Franciszek - 268 Zlasnowska Jadwiga herbu Lubicz (pseud. Agi-Wdaj) - 57, 74-82, 85-87, 100, 108, 109,113, 114, 138, 140, 182, 206,242,257, 258, 269, 272, 284, 316-319, 356 Zlasnowska Katarzyna z Janiszewskich -74 Zlasnowski Michał - 74 Znamierowska-Prufferowa Maria 130,290, 361 Zola Emil - 61 Zubelewicz Jan - 107,289, 361 Zyga Aleksander - 222 Zyndram-Kościałkowska Wilhelmina 55,198,201, 203, 205, 208, 209, 211 Ż Żakiewicz Anna - 153,154, 359, 361 Żebrowski Rafał - 22, 360 Żeromski Stefan - 152, 153,154, 261, 265 Żmichowska Narcyza - 61 Bavensche Síaatsbibloíhek Munchen |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Wydrycka, Anna |
| author_facet | Wydrycka, Anna |
| author_role | aut |
| author_sort | Wydrycka, Anna |
| author_variant | a w aw |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV047233089 |
| ctrlnum | (OCoLC)1268186090 (DE-599)BVBBV047233089 |
| era | Geschichte gnd |
| era_facet | Geschichte |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02442nam a2200445 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV047233089</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220704 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">210412s2019 ac|| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788365696304</subfield><subfield code="9">978-83-65696-30-4</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1268186090</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047233089</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Wydrycka, Anna</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Elzenbergowie</subfield><subfield code="b">trzy pokolenia twórców kultury, nauki, historii</subfield><subfield code="c">Anna Wydrycka</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Białystok</subfield><subfield code="b">Temida 2</subfield><subfield code="c">2019</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">374 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Porträts</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Englische Zusammenfassung</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="3" ind2="7"><subfield code="a">Elzenberg</subfield><subfield code="c">Familie : 19. Jh.-</subfield><subfield code="0">(DE-588)1262029902</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Elzenberg, Henryk / (1887-1967) / krytyka i interpretacja</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Elzenberg, Henryk / (1887-1967) / tematy, motywy</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Elzenberg</subfield><subfield code="c">Familie : 19. Jh.-</subfield><subfield code="0">(DE-588)1262029902</subfield><subfield code="D">p</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Geschichte</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220704</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032637522</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">929</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| id | DE-604.BV047233089 |
| illustrated | Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T17:01:31Z |
| indexdate | 2024-07-10T09:06:23Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788365696304 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032637522 |
| oclc_num | 1268186090 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 374 Seiten Illustrationen, Porträts 24 cm |
| psigel | BSB_NED_20220704 |
| publishDate | 2019 |
| publishDateSearch | 2019 |
| publishDateSort | 2019 |
| publisher | Temida 2 |
| record_format | marc |
| spelling | Wydrycka, Anna Verfasser aut Elzenbergowie trzy pokolenia twórców kultury, nauki, historii Anna Wydrycka Białystok Temida 2 2019 374 Seiten Illustrationen, Porträts 24 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Englische Zusammenfassung Elzenberg Familie : 19. Jh.- (DE-588)1262029902 gnd rswk-swf Geschichte gnd rswk-swf Elzenberg, Henryk / (1887-1967) / krytyka i interpretacja Elzenberg, Henryk / (1887-1967) / tematy, motywy Elzenberg Familie : 19. Jh.- (DE-588)1262029902 p Geschichte z DE-604 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister |
| spellingShingle | Wydrycka, Anna Elzenbergowie trzy pokolenia twórców kultury, nauki, historii Elzenberg Familie : 19. Jh.- (DE-588)1262029902 gnd |
| subject_GND | (DE-588)1262029902 |
| title | Elzenbergowie trzy pokolenia twórców kultury, nauki, historii |
| title_auth | Elzenbergowie trzy pokolenia twórców kultury, nauki, historii |
| title_exact_search | Elzenbergowie trzy pokolenia twórców kultury, nauki, historii |
| title_exact_search_txtP | Elzenbergowie trzy pokolenia twórców kultury, nauki, historii |
| title_full | Elzenbergowie trzy pokolenia twórców kultury, nauki, historii Anna Wydrycka |
| title_fullStr | Elzenbergowie trzy pokolenia twórców kultury, nauki, historii Anna Wydrycka |
| title_full_unstemmed | Elzenbergowie trzy pokolenia twórców kultury, nauki, historii Anna Wydrycka |
| title_short | Elzenbergowie |
| title_sort | elzenbergowie trzy pokolenia tworcow kultury nauki historii |
| title_sub | trzy pokolenia twórców kultury, nauki, historii |
| topic | Elzenberg Familie : 19. Jh.- (DE-588)1262029902 gnd |
| topic_facet | Elzenberg Familie : 19. Jh.- |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032637522&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT wydryckaanna elzenbergowietrzypokoleniatworcowkulturynaukihistorii |