Budownictwo organowe na terenie miasta Tychy:
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Katowice
Księgarnia św. Jacka
2020
|
| Schriftenreihe: | Biblioteka teologiczna Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
32 |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract Abstract Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract Abstract |
| Beschreibung: | 130 Seiten 21 cm |
| ISBN: | 9788380991002 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV046915836 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20210108 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 200928s2020 |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788380991002 |9 978-83-8099-100-2 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1199065034 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV046915836 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a MUS |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Steczek, Łukasz |e Verfasser |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Budownictwo organowe na terenie miasta Tychy |c Łukasz Steczek |
| 264 | 1 | |a Katowice |b Księgarnia św. Jacka |c 2020 | |
| 300 | |a 130 Seiten |c 21 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 1 | |a Biblioteka teologiczna Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach |v 32 | |
| 546 | |a Zusammenfassung in deutscher Sprache | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 7 | |a Organy / budowa / Polska / Tychy / historia |2 jhpk | |
| 650 | 0 | 7 | |a Orgelbau |0 (DE-588)4043846-6 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Tychy |0 (DE-588)10118702-6 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Tychy |0 (DE-588)10118702-6 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Orgelbau |0 (DE-588)4043846-6 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Geschichte |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 710 | 2 | |a Księgarnia św. Jacka |e Sonstige |4 oth | |
| 830 | 0 | |a Biblioteka teologiczna Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach |v 32 |w (DE-604)BV019709392 |9 32 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000013&line_number=0007&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000015&line_number=0008&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20210108 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032325164 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 780.9 |e 22/bsb |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804181799700529153 |
|---|---|
| adam_text | SPIS TREŚCI WYKAZ STOSOWANYCH SKRÓTÓW..................................................................9 WSTĘP..........................................................................................................................11 ROZDZIAŁ I. KOŚCIOŁY Z TRADYCYJNYMI ORGANAMI PISZCZAŁKOWYMI................................................................................................. 15 1. Świątynie z instrumentami zabytkowymi...............................................................16 1.1. Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Pośredniczki Wszelkich Łask w Tychach-Urbanowicach.............................................................................. 16 1.1.1. Zarys historyczny kościoła i parafii......................................................16 1.1.2. Historia organów..................................................................................17 1.1.3. Dane techniczne....................................................................................18 1.2. Kościół pod wezwaniem Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Tychach-Cielmicach....................................................................................20 1.2.1. Zarys historyczny kościoła i parafii..................................................... 20 1.2.2. Historia organów............................................................................. .....20 1.2.3. Dane techniczne....................................................................................22 1.3. Kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Tychach-
Paprocanach................................................................................. 23 1.3.1. Zarys historyczny kościoła i parafii..................................................... 23 1.3.2. Historia organów...................................................................................24 1.3.3. Dane techniczne....................................................................................25 2. Miejsca pozostałych organów piszczałkowych ..................................................... 26 2.1. Kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny........................................... 26 2.1.1. Zarys historyczny kościoła i parafii...................................................26 2.1.2. Organy nieistniejące - zaryshistoryczny i dane techniczne.............. 27 2.1.3. Historia obecnych organów..................................................................30 2.1.4. Dane techniczne....................................................................................32 2.2. Kościół pod wezwaniem św. Krzysztofa........................................................34 2.2.1. Zarys historyczny kościoła i parafii...................................................34 2.2.2. Historia organów...................................................................................35 2.2.3. Dane techniczne....................................................................................36 2.3. Kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Tychach-Czułowie....................................................................................... 38 2.3.1. Zarys
historyczny kościoła i parafii................................................... 38 2.3.2. Historia organów...................................................................................38 5
2.3.3. Dane techniczne.............................................................................. 4l 2.4. Kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela.......................................... 42 2.4.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.................................................. 42 2.4.2. Historia organów.............................................................................. 43 2.4.3. Dane techniczne............................................................................... 44 2.5. Kościół pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej...........................................46 2.5.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.................................................. 46 2.5.2. Historia organów.............................................................................. 46 2.5.3. Dane techniczne...............................................................................47 2.6. Kościół pod wezwaniem bł. Karoliny Kózkówny.................................... 48 2.6.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.................................................. 48 2.6.2. Historia organów...............................................................................49 2.6.3. Dane techniczne .............................................................................. 50 2.7. Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Aniołów w Tychach-Wilkowyjach........................................................................... 54 2.7.1. Zarys historyczny kościoła i parafii...................................................54 2.7.2. Historia
organów............................................................................... 54 2.7.3. Dane techniczne................................................................................ 55 2.8. Kościół pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego.......................................... 56 2.8.1. Zarys historyczny kościoła i parafii................................................... 56 2.8.2. Historia organów............................................................................... 57 2.8.3. Dane techniczne................................................................................ 58 2.9. Kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Tychach-Paprocanach...............................................................................59 2.9.1. Historia organów............................................. 59 2.9.2. Dane techniczne.................................................................................60 ROZDZIAŁ II. KOŚCIOŁY Z ORGANAMI ELEKTRONOWYMI..............63 1. Kościół pod wezwaniem św. Benedykta.........................................................64 1.1. Zarys historyczny kościoła i parafii....................................................... 64 1.2. Historia organów, dane techniczne....................................................... 64 2. Kościół pod wezwaniem Ducha Świętego w Tychach-Żwakowie............... 68 2.1. Zarys historyczny kościoła i parafii........................................................68 2.2. Historia organów, dane techniczne........................................................68 3. Kaplica pod wezwaniem św.
Franciszka i św. Klary....................................... 69 3.1. Zarys historyczny kościoła i parafii........................................................69 3.2. Historia organów, dane techniczne.......................................................70 4. Kościół pod wezwaniem św. Józefa Robotnika w Tychach-Wartogłowcu....71 4.1. Zarys historyczny kościoła i parafii........................................................ 71 6
4.2. Historia organów, dane techniczne......................................................72 5. Kościół pod wezwaniem św. Maksymiliana Kolbe...................................... 73 5.1. Zarys historyczny kościoła i parafii...,................................................. 73 5.2. Historia organów, dane techniczne......................................................73 6. Kościół pod wezwaniem Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Tychach-Cielmicach............................................................................... 74 6.1. Historia organów, dane techniczne......................................................74 7. Kaplica pod wezwaniem św. Ojca Pio w Tychach-Mąkołowcu.................. 76 7.1. Zarys historyczny kościoła i parafii......................................................76 7.2. Dane techniczne instrumentu............................................................. 76 8. Kościół pod wezwaniem Świętej Rodziny.....................................................77 8.1. Zarys historyczny kościoła i parafii......................................................77 8.2. Historia organów, dane techniczne......................................................77 ROZDZIAŁ III. WSPÓŁCZESNE TENDENCJE TRANSLOKACJI ORGANÓW............................................................................81 1. Translokacja organów piszczałkowych.................................................................82 1.1. Przyczyny translokacji.................................................................................82 1.2. Estetyka brzmieniowa sprowadzanych
instrumentów...............................83 1.3. Organy sprowadzane w archidiecezji katowickiej..................................... 84 1.3.1. Pochodzenie i proces zakupu............................................................ 84 1.3.2. Adaptacja instrumentów................................................................... 86 2. Trendy w budownictwie organowym na podstawie przeprowadzonych badan.................................................................................... 87 2.1. Geneza instrumentów.................................................................................88 2.2. Wielkość instrumentów..............................................................................89 2.3. Zespół brzmieniowy i estetyka brzmienia..................................................89 2.4. Architektura prospektów........................................................................... 91 2.5. Założenia konstrukcyjne.............................................................................92 ZAKOŃCZENIE................................................................................................... 95 ANEKS.................................................................................................................... 97 I. Wykaz firm organmistrzowskich — twórców tyskichorganów.......................... 97 1. Firmy budujące, remontujące i instalujące organy piszczałkowe.................97 2. Firmy produkujące i instalujące organy elektronowe.................................105 II. Inskrypcje w organach kościoła pw. Matki Bożej Pośredniczki Wszelkich Łask
w Tychach-Urbanowicach................................................................................. 107 III. Zdjęcia organów piszczałkowych.................................................................... 108 7
BIBLIOGRAFIA. 121 STRESZCZENIE............................................................................................... 127 ZUSAMMENFASSUNG.................................................................................. 12В 8
BIBLIOGRAFIA MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE I. DOKUMENTY KOŚCIOŁA Instrukcja Konferencji Episkopatu Polski o muzyce kościelnej, www.liturgia.kato- wice.pl [dostęp: 14.02.2018]. II. ŹRÓDŁA ARCHIWALNE 1. Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach Akta lokalne: Katowice. Parafia Katedralna. Budowy, t. 1: 1938-1985 (mps), sygn. AL 951. 2. Archiwa parafialne Archiwum Parafii św. Jadwigi w Tychach, Materiały źródłowe (kopia dokumentu) (mps). Archiwum Parafii św. Krzysztofa w Tychach, Przy dźwiękach trąby hymn śpiewaj cie Panu, folder okolicznościowy o organach w kościele p.w. św. Krzysz tofa w Tychach z okazji ich poświęcenia. Archiwum Parafii św. Marii Magdaleny w Tychach, Dokumentacja organów z kościoła p.w. św. Marii Magdaleny w Tychach (odpisy z dokumentów) (mps). Archiwum Parafii św. Marii Magdaleny w Tychach, Dyspozycja organów w ko ściele p.w. św. Marii Magdaleny w Tychach (mps). Archiwum Parafii św. Marii Magdaleny w Tychach, Protokół z dnia 15 maja 1964 r. z przeglądu stanu starych organów firmy Klimosz i Dyrszlag, RYB NIK, w kościele parafialnym w Tychach (mps). Archiwum Parafii św. Ojca Pio w Tychach-Mąkołowcu, Swoboda M., Kronika parafialna, t. 1 (rps). Archiwum Parafii Świętej Rodziny w Tychach, Instrukcja obsługi organów Johan nas opus 30. 121
3. Archiwum Juliana Gembalskiego Dyspozycja głosów do organów systemu mechanicznego zaprojektowanych dla Para fialnego Kościoła św. Krzysztofa w Tychach (mps). Organy Archidiecezji Katowickiej - koperta Cielmice (zbiór dokumentów, pro tokołów, wypisów), Katowice 2010: Gembalski J., Aneks do protokołu wi zytacji organów (mps). Organy Archidiecezji Katowickiej - koperta Cielmice (zbiór dokumentów, pro tokołów, wypisów), 1998: Gembalski J., Opinia na temat organów kościoła pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Cielmicach (mps). Protokół odbioru organów kościoła św. Jana Chrzciciela w Tychach (mps). Protokół zakończenia budowy nowych organów kościoła Błogosławionej Karoliny w Tychach (mps). Zaproszenie na uroczystość poświęcenia nowych organów w kościele p.w. św. Krzysz tofa i program koncertu inauguracyjnego. OPRACOWANIA I ARTYKUŁY Bieńko K., Działalność organmistrzowska Włodzimierza Truszczyńskiego, „Semi nare. Poszukiwania Naukowe” 34 (2013), s. 367—385. Chwałek J., Budowa organów. Wprowadzenie do inwentaryzacji i dokumentacji zabytkowych organów w Polsce, t. 1, Warszawa 1971. Czaja S., Radosz J., Położenie i zmiany granic miasta, w: Tychy: 1939—1993. Mo nografia miasta, red. M.S. Szczepański, Tychy 1996, s. 17-21. Dastych J., Organy elektronowe. Poradnik, Warszawa 1990. Erdman ]., Organy. Poradnik dla użytkowników, Warszawa 1989. Falk W, Firma Gebrüder Rieger — historia i znaczenie w rozwoju europejskiego budownictwa organowego na podstawie unikalnego katalogu i materiałów reklamowych firmy, [w:] Organy na Śląsku II, red. J. Gembalski, Katowice 2000, s. 209-226.
Gembalski J., Działalność Carla Volkmanna na Górnym Śląsku, [w:] Kultura muzyczna na Śląsku, red. M. Bieda, H. Bias, Katowice 2011, s. 29-41. Gembalski J., Historia dźwiękiem pisana, „Śląsk” 12 (1999), s. 34—37. Gembalski J., Muzeum Organów Śląskich, [w:] Organy na Śląsku IV, red. J. Gem balski, Katowice 2007, s. 19-29. 122
Gembalski J., Muzyka organowa w kontekście kulturowej roli liturgii, [w:] „Śpiewajmy i grajmy Panu” (por. Ps 27,6). I Archidiecezjalny Kongres Mu zyki Liturgicznej 21—22 X2005 r., red. A. Reginek, W. Hudek, Katowice 2007, s. 21-29. Gembalski J., Nie zachowane organy zabytkowe na terenie Archidiecezji Kato wickiej, [w:] Organy na Śląsku III, red. J. Gembalski, Katowice 2004, s. 11-83. Gembalski J., Nowe organy kościoła Błogosławionej Karoliny Kózkówny w Ty chach, [w:] Uroczystość błogosławieństwa nowych organów w kościele pa rafialnym pw. bt. Karoliny Kózkówny w Tychach oraz program koncertów bożonarodzeniowych Tychy, A.D. 2012—2013, red. J. Szklorz, Tychy 2012, s. 25-26. Gembalski J., Organy w kościołach Lędzin, [w:] Widziane z Górki Klemensowej, nr 11, Lędziny 2006, s. 5-27. Gembalski J., Piękno zintegrowane. Organy jako synteza sztuk, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 30 (1997), s. 175—179. Gembalski J., Zabytkowy pozytyw z Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie — historia i problemy rekonstrukcji, [w:] Śląskie organy III, red. G. Poźniak, R Tarlinski, Opole 2013, s. 55-64. Gembalski J., Z historii organów w kościołach Bierunia Starego, Bieruń 2010, wyd. 2. Golos J., Polskie organy i muzyka organowa, Warszawa 1971. Kmak K., Wkład firmy Klimosz i Dyrszlag z Rybnika w śląskie budownictwo or ganowe, Katowice 2009. Kreczmański S., Nowe instrumenty organowe archidiecezji katowickiej w latach 2003—2009, Katowice 2010 (mps) pracy lic. w Bibliotece Teologicznej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Kukla J., Zabytkowe organy Karla Kuttlera w kościele ewangelickim w Białej
(Biel sko-Biała) jako przykład instrumentu kłasycystycznego, [w:] Organy na Ślą sku II, red. J. Gembalski, Katowice 2000, s. 131-145. Musiol L., Tychy. Monografia historyczna, Tychy 1939. Myszor J., Historia diecezji katowickiej, Katowice 1999. Reginek A., Tendencje w budownictwie organowym na terenie Archidiecezji Ka towickiej w latach 1992-2010, [w:] Śląskie organy II, red. G. Poźniak, P. Tarlinski, Opole 2011, s. 123-135. Szner R., Przewodnik po tyskich kościołach, Tychy 2006, wyd. 2. 123
Szymański W., Mechaniczna traktura XIX-wiecznych organów na terenie Archidie cezji Katowickiej, [w:] Organy na Śląsku III, red. J. Gembalski, Katowice 2004, s. 123-178. Szymański W., Problem translokacji organów na przykładzie instrumentarium Archidiecezji Katowickiej, [w:] Organy na Śląsku V, red. J. Gembalski, Katowice 2014, s. 403-409. Urbańczyk M., Adaptacja organów kościoła Opatrzności Bożej w Katowicach do kaplicy Chrystusa Zbawiciela przy parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Katowicach, [w:] Organy na Śląsku IV, red. J. Gembalski, Katowice 2012, s. 239-271. Urbańczyk M., Ochrona i konserwacja organów zabytkowych na tle rozwoju sztuki organmistrzowskiej, Katowice 2011, wyd. 2. Urbańczyk M., Organy Heinricha Diirschlaga z 1864 r. w kościele św. Michała Archanioła w Krzyżówkach, [w:] Organy na Śląsku III, red. J. Gembalski, Katowice 2004, s. 85—121. Urbańczyk M., Organy kościoła Krzyża Świętego w Siemianowicach. Historia, ar chitektura, konstrukcja i problematyka konserwatorska, Siemianowice Śl., [2017]. Urbańczyk M., Organy piszczałkowe jako dziedzictwo Kościoła, [w:] „Śpiewajmy i grajmy Panu” (por. Ps 27,6). I Archidiecezjalny Kongres Muzyki Litur gicznej 21—22 X 2005 r., red. A. Reginek, W. Hudek, Katowice 2007, s. 44-53. Wycisło J., Dzieje parafii pod wezwaniem św. Marii Magdaleny w Tychach w zapiskach kronikarskich, Tychy 2000. Wycisło J., Tworzenie się parafii w wielkim mieście na przykładzie Tychów, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 27/28 (1994-1995), s. 65-80. Wycisło J., Resiak F., Budowa nowych kościołów i erygowanie parafii, [w:] Ty chy: 1939—1993.
Monografia miasta, red. M.S. Szczepański, Tychy 1996, s. 315-333. FOLDERY OKOLICZNOŚCIOWE I DOKUMENTY DŹWIĘKOWE Folder okolicznościowy VII Festiwalu „Jesień Organowa” w powiecie bieruńsko-lędzińskim, 10.09.—29.10.2006 r., red. R. Jochymczyk, M. Ryglewicz, Bie ruń 2006. 124
Gembalski J., Komentarz do nagrania płytowego Sound of Silesian Organs vol. IV — Organy kościołów w Urbanowicach, Belku, Krzyżówkach, Bielszowicach, Międzyrzeczu, wyd. Polskie Radio Katowice, PRKCD035. Komentarz do nagrania płytowego Sound of Silesian Organs — Bach, Buxtehude, Brixi, Pachelbel, Podbielski, wyd. Polskie Radio Katowice, PRK CD 001. Nagranie płytowe, Henryk Jan Botor gra na organach kościoła p.w. Matki Boskiej Pośredniczki Wszelkich Łask w Urbanowicach oraz kościoła p.w. św. Marii Magdaleny w Tychach, wyd. Miejskie Centrum Kultury w Tychach, ZMT 005. Nagranie płytowe, Improwizacje na Boże Narodzenie, Henryk Jan Botor gra na organach kościoła św. Krzysztofa i św. Marii Magdaleny w Tychach, wyd. Henryk Jan Botor 2002. Uroczystość błogosławieństwa nowych organów w kościele parafialnym pw. bl. Ka roliny Kózkówny w Tychach oraz program koncertów bożonarodzeniowych, Tychy, A.D. 2012-2013, red. J. Szklorz, Tychy 2012. STRONY INTERNETOWE www.allenorgan.pl/organy-koscielne-historia.html [dostęp: 29.04.2017]. www.contentorgels.com/en/ [dostęp: 11.02.2020]. www.duzniakmichal.pl/franke-i-jona [dostęp: 29.04.2017]. www.gebrauchtorgel.eu/de/weiterepfeifenorgeln/Jehmlich-20-II-P 01.03.2020]. [dostęp: jehmlich-orgelbau.de [dostęp: 02.03.2020]. www.liturgia.katowice.pl [dostęp: 14.02.2018]. www.magnusorgan.com/magnus/our-realizations [dostęp: 29.04.2017]. musicamsacram.pl/instrumenty/opis/2104-Krakow-Akademia-Muzycznasala-225 [dostęp: 11.02.2020]. musicamsacram.pl/instrumenty/opis/39TKrakow-Kosciol-sw-Stanislawa-Biskupa-Dabie [dostęp: 29.04.2017].
www.organy.pro/instrumenty.php?instr_id=435 [dostęp: 11.02.2020]. www.organy.pro/instrumenty.php?instr_id=2613 [dostęp: 11.02.2020]. www.organykoscielne.eu/?johannus-opus-220,l4 [dostęp: 26.03.2017]. www.organypiszczalkowe.pl/realizacje.html [dostęp: 29.04.2017]. 125
www.pipeorgans.eu/pl/organy [dostęp: 19.09.2017]. www.pkmuz.pl/nasze-instalacje.html [dostęp: 08.08.2017]. www.sakralorgelwelt.de/johannus-l/ [dostęp: 05.03.2020]. www.sonusparadisi.cz/en/organs.html [dostęp: 11.09.2017]. Theobald H.W., Die Orgel der St. Maximilian-Kirche in Düsseldorf, www.orgelbau -klais.com/_klais/bilder/pdf/Orgel_in_St_Max.pdf [dostęp: 28.07.2017]. www.viscountinstruments.com/corporate-history/ [dostęp: 29.04.2017]. OSOBY, KTÓRE UDZIELIŁY DODATKOWYCH INFORMACJI USTNYCH LUB MAILOWYCH Bałchan Grzegorz — organmistrz. Botor Henryk Jan - kompozytor, organista, pedagog, organmistrz. Gembalski Julian - organista, prof. AM w Katowicach, archidiecezjalny wizyta tor organów i organistów. Klonowski Mieczysław — organmistrz. Mańka Grzegorz — organista kościoła św. Jadwigi w Tychach. Nowakowski Piotr - organmistrz. Pierchała Jarosław - pracownik firmy PK MUZ. Psiuk Michał, ks. - proboszcz parafii św. Benedykta w Tychach. Skoczylas Lech - organmistrz. 126
STRESZCZENIE Miasto Tychy jest górnośląską miejscowością o stałych tendencjach roz wojowych. Dotyczy to również budownictwa sakralnego z ciekawymi przykładami funkcjonujących organów. Są to instrumenty o różnorod nej historii, wielkości, stylistyce brzmieniowej, zawierające rozmaite rozwiązania techniczne. Kilka z nich ma charakter zabytkowy, jednak znaczna ich liczba powstała w XX wieku. Większość tyskich organów pochodzi z różnych translokacji, w tym głównie z Niemiec. Dzięki tym nowo instalowanym instrumentom zostaje muzycznie ubogacona liturgia. Tychy są ważnym miejscem na szlaku górnośląskiego budow nictwa organowego. Niektóre tyskie kościoły wyposażone są w organy elektronowe, naśladujące brzmienie organów tradycyjnych. Pełnią one funkcję tymczasowego instrumentu w liturgii. Funkcjonują w tych para fiach, których aktualnie nie stać na instalację organów piszczałko wych, ponieważ ich koszt jest znaczny. Obecnie ciekawym i korzystnym zjawiskiem staje się wspomniana translokacja organów, głównie z kościołów Zachodniej Europy, czyli zakup z zagranicy. Proces ten jest dobry pod wieloma względami np. finansowymi - niższa cena, aniżeli koszt budowy od podstaw. Większość takich instrumentów nawiązuje brzmieniowo do estetyki Słowa kluczowe: organy, historia, muzyka kościelna, parafie, Tychy 127
ZUSAMMENFASSUNG Die Stadt Tychy ist eine oberschlesische Stadt mit ständigen Entwick lungstendenzen. Dies gilt auch für religiöse Gebäude mit interessan ten Beispielen für funktionierende Orgeln. Hierbei handelt es sich um Instrumente unterschiedlicher Geschichte, Größe und Klangart, die verschiedene technische Lösungen enthalten. Einige von ihnen haben historischen Charakter, aber eine bedeutende Anzahl von ihnen wurde im 20. Jahrhundert gegründet. Die meisten Orgeln von Tychy stam men aus verschiedenen Translokationen, hauptsächlich aus Deutsch land. Dank dieser neu installierten Instrumente wird die Liturgie musikalisch bereichert. Tychy ist ein wichtiger Ort auf den Spuren des oberschlesischen Orgelbaus. Einige Tychy-Kirchen haben elektronische Orgeln, die den Klang traditioneller Orgeln nachahmen. Sie fungieren als temporäres Instrument in der Liturgie. Sie arbeiten in Gemeinden, die es sich derzeit nicht leisten können, eine Pfeifenorgel zu installieren, da ihre Kosten erheblich sind. Derzeit ist die oben erwähnte Orgeltranslokation ein interessantes und nützliches Phänomen, hauptsächlich von westeuropäischen Kir chen, d. H. Einkäufen aus dem Ausland. Dieser Prozess ist in vielerlei Hinsicht gut, z. B. finanziell — niedriger als die Baukosten von Grund auf. Die meisten dieser Instrumente beziehen sich klanglich auf die Ästhetik der Orgelbewegung. Schlüsselwörter: Orgein, Geschichte, Kirchenmusik, Pfarreien, Tychy 128
SPIS TREŚCI WYKAZ STOSOWANYCH SKRÓTÓW..................................................................9 WSTĘP..........................................................................................................................11 ROZDZIAŁ I. KOŚCIOŁY Z TRADYCYJNYMI ORGANAMI PISZCZAŁKOWYMI................................................................................................. 15 1. Świątynie z instrumentami zabytkowymi...............................................................16 1.1. Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Pośredniczki Wszelkich Łask w Tychach-Urbanowicach.............................................................................. 16 1.1.1. Zarys historyczny kościoła i parafii......................................................16 1.1.2. Historia organów..................................................................................17 1.1.3. Dane techniczne....................................................................................18 1.2. Kościół pod wezwaniem Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Tychach-Cielmicach....................................................................................20 1.2.1. Zarys historyczny kościoła i parafii..................................................... 20 1.2.2. Historia organów............................................................................. .....20 1.2.3. Dane techniczne....................................................................................22 1.3. Kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Tychach-
Paprocanach................................................................................. 23 1.3.1. Zarys historyczny kościoła i parafii..................................................... 23 1.3.2. Historia organów...................................................................................24 1.3.3. Dane techniczne....................................................................................25 2. Miejsca pozostałych organów piszczałkowych ..................................................... 26 2.1. Kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny........................................... 26 2.1.1. Zarys historyczny kościoła i parafii...................................................26 2.1.2. Organy nieistniejące - zaryshistoryczny i dane techniczne.............. 27 2.1.3. Historia obecnych organów..................................................................30 2.1.4. Dane techniczne....................................................................................32 2.2. Kościół pod wezwaniem św. Krzysztofa........................................................34 2.2.1. Zarys historyczny kościoła i parafii...................................................34 2.2.2. Historia organów...................................................................................35 2.2.3. Dane techniczne....................................................................................36 2.3. Kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Tychach-Czułowie....................................................................................... 38 2.3.1. Zarys
historyczny kościoła i parafii................................................... 38 2.3.2. Historia organów...................................................................................38 5
2.3.3. Dane techniczne.............................................................................. 4l 2.4. Kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela.......................................... 42 2.4.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.................................................. 42 2.4.2. Historia organów.............................................................................. 43 2.4.3. Dane techniczne............................................................................... 44 2.5. Kościół pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej...........................................46 2.5.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.................................................. 46 2.5.2. Historia organów.............................................................................. 46 2.5.3. Dane techniczne...............................................................................47 2.6. Kościół pod wezwaniem bł. Karoliny Kózkówny.................................... 48 2.6.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.................................................. 48 2.6.2. Historia organów...............................................................................49 2.6.3. Dane techniczne .............................................................................. 50 2.7. Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Aniołów w Tychach-Wilkowyjach........................................................................... 54 2.7.1. Zarys historyczny kościoła i parafii...................................................54 2.7.2. Historia
organów............................................................................... 54 2.7.3. Dane techniczne................................................................................ 55 2.8. Kościół pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego.......................................... 56 2.8.1. Zarys historyczny kościoła i parafii................................................... 56 2.8.2. Historia organów............................................................................... 57 2.8.3. Dane techniczne................................................................................ 58 2.9. Kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Tychach-Paprocanach...............................................................................59 2.9.1. Historia organów............................................. 59 2.9.2. Dane techniczne.................................................................................60 ROZDZIAŁ II. KOŚCIOŁY Z ORGANAMI ELEKTRONOWYMI..............63 1. Kościół pod wezwaniem św. Benedykta.........................................................64 1.1. Zarys historyczny kościoła i parafii....................................................... 64 1.2. Historia organów, dane techniczne....................................................... 64 2. Kościół pod wezwaniem Ducha Świętego w Tychach-Żwakowie............... 68 2.1. Zarys historyczny kościoła i parafii........................................................68 2.2. Historia organów, dane techniczne........................................................68 3. Kaplica pod wezwaniem św.
Franciszka i św. Klary....................................... 69 3.1. Zarys historyczny kościoła i parafii........................................................69 3.2. Historia organów, dane techniczne.......................................................70 4. Kościół pod wezwaniem św. Józefa Robotnika w Tychach-Wartogłowcu....71 4.1. Zarys historyczny kościoła i parafii........................................................ 71 6
4.2. Historia organów, dane techniczne......................................................72 5. Kościół pod wezwaniem św. Maksymiliana Kolbe...................................... 73 5.1. Zarys historyczny kościoła i parafii...,................................................. 73 5.2. Historia organów, dane techniczne......................................................73 6. Kościół pod wezwaniem Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Tychach-Cielmicach............................................................................... 74 6.1. Historia organów, dane techniczne......................................................74 7. Kaplica pod wezwaniem św. Ojca Pio w Tychach-Mąkołowcu.................. 76 7.1. Zarys historyczny kościoła i parafii......................................................76 7.2. Dane techniczne instrumentu............................................................. 76 8. Kościół pod wezwaniem Świętej Rodziny.....................................................77 8.1. Zarys historyczny kościoła i parafii......................................................77 8.2. Historia organów, dane techniczne......................................................77 ROZDZIAŁ III. WSPÓŁCZESNE TENDENCJE TRANSLOKACJI ORGANÓW............................................................................81 1. Translokacja organów piszczałkowych.................................................................82 1.1. Przyczyny translokacji.................................................................................82 1.2. Estetyka brzmieniowa sprowadzanych
instrumentów...............................83 1.3. Organy sprowadzane w archidiecezji katowickiej..................................... 84 1.3.1. Pochodzenie i proces zakupu............................................................ 84 1.3.2. Adaptacja instrumentów................................................................... 86 2. Trendy w budownictwie organowym na podstawie przeprowadzonych badan.................................................................................... 87 2.1. Geneza instrumentów.................................................................................88 2.2. Wielkość instrumentów..............................................................................89 2.3. Zespół brzmieniowy i estetyka brzmienia..................................................89 2.4. Architektura prospektów........................................................................... 91 2.5. Założenia konstrukcyjne.............................................................................92 ZAKOŃCZENIE................................................................................................... 95 ANEKS.................................................................................................................... 97 I. Wykaz firm organmistrzowskich — twórców tyskichorganów.......................... 97 1. Firmy budujące, remontujące i instalujące organy piszczałkowe.................97 2. Firmy produkujące i instalujące organy elektronowe.................................105 II. Inskrypcje w organach kościoła pw. Matki Bożej Pośredniczki Wszelkich Łask
w Tychach-Urbanowicach................................................................................. 107 III. Zdjęcia organów piszczałkowych.................................................................... 108 7
BIBLIOGRAFIA. 121 STRESZCZENIE............................................................................................... 127 ZUSAMMENFASSUNG.................................................................................. 12В 8
BIBLIOGRAFIA MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE I. DOKUMENTY KOŚCIOŁA Instrukcja Konferencji Episkopatu Polski o muzyce kościelnej, www.liturgia.kato- wice.pl [dostęp: 14.02.2018]. II. ŹRÓDŁA ARCHIWALNE 1. Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach Akta lokalne: Katowice. Parafia Katedralna. Budowy, t. 1: 1938-1985 (mps), sygn. AL 951. 2. Archiwa parafialne Archiwum Parafii św. Jadwigi w Tychach, Materiały źródłowe (kopia dokumentu) (mps). Archiwum Parafii św. Krzysztofa w Tychach, Przy dźwiękach trąby hymn śpiewaj cie Panu, folder okolicznościowy o organach w kościele p.w. św. Krzysz tofa w Tychach z okazji ich poświęcenia. Archiwum Parafii św. Marii Magdaleny w Tychach, Dokumentacja organów z kościoła p.w. św. Marii Magdaleny w Tychach (odpisy z dokumentów) (mps). Archiwum Parafii św. Marii Magdaleny w Tychach, Dyspozycja organów w ko ściele p.w. św. Marii Magdaleny w Tychach (mps). Archiwum Parafii św. Marii Magdaleny w Tychach, Protokół z dnia 15 maja 1964 r. z przeglądu stanu starych organów firmy Klimosz i Dyrszlag, RYB NIK, w kościele parafialnym w Tychach (mps). Archiwum Parafii św. Ojca Pio w Tychach-Mąkołowcu, Swoboda M., Kronika parafialna, t. 1 (rps). Archiwum Parafii Świętej Rodziny w Tychach, Instrukcja obsługi organów Johan nas opus 30. 121
3. Archiwum Juliana Gembalskiego Dyspozycja głosów do organów systemu mechanicznego zaprojektowanych dla Para fialnego Kościoła św. Krzysztofa w Tychach (mps). Organy Archidiecezji Katowickiej - koperta Cielmice (zbiór dokumentów, pro tokołów, wypisów), Katowice 2010: Gembalski J., Aneks do protokołu wi zytacji organów (mps). Organy Archidiecezji Katowickiej - koperta Cielmice (zbiór dokumentów, pro tokołów, wypisów), 1998: Gembalski J., Opinia na temat organów kościoła pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Cielmicach (mps). Protokół odbioru organów kościoła św. Jana Chrzciciela w Tychach (mps). Protokół zakończenia budowy nowych organów kościoła Błogosławionej Karoliny w Tychach (mps). Zaproszenie na uroczystość poświęcenia nowych organów w kościele p.w. św. Krzysz tofa i program koncertu inauguracyjnego. OPRACOWANIA I ARTYKUŁY Bieńko K., Działalność organmistrzowska Włodzimierza Truszczyńskiego, „Semi nare. Poszukiwania Naukowe” 34 (2013), s. 367—385. Chwałek J., Budowa organów. Wprowadzenie do inwentaryzacji i dokumentacji zabytkowych organów w Polsce, t. 1, Warszawa 1971. Czaja S., Radosz J., Położenie i zmiany granic miasta, w: Tychy: 1939—1993. Mo nografia miasta, red. M.S. Szczepański, Tychy 1996, s. 17-21. Dastych J., Organy elektronowe. Poradnik, Warszawa 1990. Erdman ]., Organy. Poradnik dla użytkowników, Warszawa 1989. Falk W, Firma Gebrüder Rieger — historia i znaczenie w rozwoju europejskiego budownictwa organowego na podstawie unikalnego katalogu i materiałów reklamowych firmy, [w:] Organy na Śląsku II, red. J. Gembalski, Katowice 2000, s. 209-226.
Gembalski J., Działalność Carla Volkmanna na Górnym Śląsku, [w:] Kultura muzyczna na Śląsku, red. M. Bieda, H. Bias, Katowice 2011, s. 29-41. Gembalski J., Historia dźwiękiem pisana, „Śląsk” 12 (1999), s. 34—37. Gembalski J., Muzeum Organów Śląskich, [w:] Organy na Śląsku IV, red. J. Gem balski, Katowice 2007, s. 19-29. 122
Gembalski J., Muzyka organowa w kontekście kulturowej roli liturgii, [w:] „Śpiewajmy i grajmy Panu” (por. Ps 27,6). I Archidiecezjalny Kongres Mu zyki Liturgicznej 21—22 X2005 r., red. A. Reginek, W. Hudek, Katowice 2007, s. 21-29. Gembalski J., Nie zachowane organy zabytkowe na terenie Archidiecezji Kato wickiej, [w:] Organy na Śląsku III, red. J. Gembalski, Katowice 2004, s. 11-83. Gembalski J., Nowe organy kościoła Błogosławionej Karoliny Kózkówny w Ty chach, [w:] Uroczystość błogosławieństwa nowych organów w kościele pa rafialnym pw. bt. Karoliny Kózkówny w Tychach oraz program koncertów bożonarodzeniowych Tychy, A.D. 2012—2013, red. J. Szklorz, Tychy 2012, s. 25-26. Gembalski J., Organy w kościołach Lędzin, [w:] Widziane z Górki Klemensowej, nr 11, Lędziny 2006, s. 5-27. Gembalski J., Piękno zintegrowane. Organy jako synteza sztuk, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 30 (1997), s. 175—179. Gembalski J., Zabytkowy pozytyw z Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie — historia i problemy rekonstrukcji, [w:] Śląskie organy III, red. G. Poźniak, R Tarlinski, Opole 2013, s. 55-64. Gembalski J., Z historii organów w kościołach Bierunia Starego, Bieruń 2010, wyd. 2. Golos J., Polskie organy i muzyka organowa, Warszawa 1971. Kmak K., Wkład firmy Klimosz i Dyrszlag z Rybnika w śląskie budownictwo or ganowe, Katowice 2009. Kreczmański S., Nowe instrumenty organowe archidiecezji katowickiej w latach 2003—2009, Katowice 2010 (mps) pracy lic. w Bibliotece Teologicznej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Kukla J., Zabytkowe organy Karla Kuttlera w kościele ewangelickim w Białej
(Biel sko-Biała) jako przykład instrumentu kłasycystycznego, [w:] Organy na Ślą sku II, red. J. Gembalski, Katowice 2000, s. 131-145. Musiol L., Tychy. Monografia historyczna, Tychy 1939. Myszor J., Historia diecezji katowickiej, Katowice 1999. Reginek A., Tendencje w budownictwie organowym na terenie Archidiecezji Ka towickiej w latach 1992-2010, [w:] Śląskie organy II, red. G. Poźniak, P. Tarlinski, Opole 2011, s. 123-135. Szner R., Przewodnik po tyskich kościołach, Tychy 2006, wyd. 2. 123
Szymański W., Mechaniczna traktura XIX-wiecznych organów na terenie Archidie cezji Katowickiej, [w:] Organy na Śląsku III, red. J. Gembalski, Katowice 2004, s. 123-178. Szymański W., Problem translokacji organów na przykładzie instrumentarium Archidiecezji Katowickiej, [w:] Organy na Śląsku V, red. J. Gembalski, Katowice 2014, s. 403-409. Urbańczyk M., Adaptacja organów kościoła Opatrzności Bożej w Katowicach do kaplicy Chrystusa Zbawiciela przy parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Katowicach, [w:] Organy na Śląsku IV, red. J. Gembalski, Katowice 2012, s. 239-271. Urbańczyk M., Ochrona i konserwacja organów zabytkowych na tle rozwoju sztuki organmistrzowskiej, Katowice 2011, wyd. 2. Urbańczyk M., Organy Heinricha Diirschlaga z 1864 r. w kościele św. Michała Archanioła w Krzyżówkach, [w:] Organy na Śląsku III, red. J. Gembalski, Katowice 2004, s. 85—121. Urbańczyk M., Organy kościoła Krzyża Świętego w Siemianowicach. Historia, ar chitektura, konstrukcja i problematyka konserwatorska, Siemianowice Śl., [2017]. Urbańczyk M., Organy piszczałkowe jako dziedzictwo Kościoła, [w:] „Śpiewajmy i grajmy Panu” (por. Ps 27,6). I Archidiecezjalny Kongres Muzyki Litur gicznej 21—22 X 2005 r., red. A. Reginek, W. Hudek, Katowice 2007, s. 44-53. Wycisło J., Dzieje parafii pod wezwaniem św. Marii Magdaleny w Tychach w zapiskach kronikarskich, Tychy 2000. Wycisło J., Tworzenie się parafii w wielkim mieście na przykładzie Tychów, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 27/28 (1994-1995), s. 65-80. Wycisło J., Resiak F., Budowa nowych kościołów i erygowanie parafii, [w:] Ty chy: 1939—1993.
Monografia miasta, red. M.S. Szczepański, Tychy 1996, s. 315-333. FOLDERY OKOLICZNOŚCIOWE I DOKUMENTY DŹWIĘKOWE Folder okolicznościowy VII Festiwalu „Jesień Organowa” w powiecie bieruńsko-lędzińskim, 10.09.—29.10.2006 r., red. R. Jochymczyk, M. Ryglewicz, Bie ruń 2006. 124
Gembalski J., Komentarz do nagrania płytowego Sound of Silesian Organs vol. IV — Organy kościołów w Urbanowicach, Belku, Krzyżówkach, Bielszowicach, Międzyrzeczu, wyd. Polskie Radio Katowice, PRKCD035. Komentarz do nagrania płytowego Sound of Silesian Organs — Bach, Buxtehude, Brixi, Pachelbel, Podbielski, wyd. Polskie Radio Katowice, PRK CD 001. Nagranie płytowe, Henryk Jan Botor gra na organach kościoła p.w. Matki Boskiej Pośredniczki Wszelkich Łask w Urbanowicach oraz kościoła p.w. św. Marii Magdaleny w Tychach, wyd. Miejskie Centrum Kultury w Tychach, ZMT 005. Nagranie płytowe, Improwizacje na Boże Narodzenie, Henryk Jan Botor gra na organach kościoła św. Krzysztofa i św. Marii Magdaleny w Tychach, wyd. Henryk Jan Botor 2002. Uroczystość błogosławieństwa nowych organów w kościele parafialnym pw. bl. Ka roliny Kózkówny w Tychach oraz program koncertów bożonarodzeniowych, Tychy, A.D. 2012-2013, red. J. Szklorz, Tychy 2012. STRONY INTERNETOWE www.allenorgan.pl/organy-koscielne-historia.html [dostęp: 29.04.2017]. www.contentorgels.com/en/ [dostęp: 11.02.2020]. www.duzniakmichal.pl/franke-i-jona [dostęp: 29.04.2017]. www.gebrauchtorgel.eu/de/weiterepfeifenorgeln/Jehmlich-20-II-P 01.03.2020]. [dostęp: jehmlich-orgelbau.de [dostęp: 02.03.2020]. www.liturgia.katowice.pl [dostęp: 14.02.2018]. www.magnusorgan.com/magnus/our-realizations [dostęp: 29.04.2017]. musicamsacram.pl/instrumenty/opis/2104-Krakow-Akademia-Muzycznasala-225 [dostęp: 11.02.2020]. musicamsacram.pl/instrumenty/opis/39TKrakow-Kosciol-sw-Stanislawa-Biskupa-Dabie [dostęp: 29.04.2017].
www.organy.pro/instrumenty.php?instr_id=435 [dostęp: 11.02.2020]. www.organy.pro/instrumenty.php?instr_id=2613 [dostęp: 11.02.2020]. www.organykoscielne.eu/?johannus-opus-220,l4 [dostęp: 26.03.2017]. www.organypiszczalkowe.pl/realizacje.html [dostęp: 29.04.2017]. 125
www.pipeorgans.eu/pl/organy [dostęp: 19.09.2017]. www.pkmuz.pl/nasze-instalacje.html [dostęp: 08.08.2017]. www.sakralorgelwelt.de/johannus-l/ [dostęp: 05.03.2020]. www.sonusparadisi.cz/en/organs.html [dostęp: 11.09.2017]. Theobald H.W., Die Orgel der St. Maximilian-Kirche in Düsseldorf, www.orgelbau -klais.com/_klais/bilder/pdf/Orgel_in_St_Max.pdf [dostęp: 28.07.2017]. www.viscountinstruments.com/corporate-history/ [dostęp: 29.04.2017]. OSOBY, KTÓRE UDZIELIŁY DODATKOWYCH INFORMACJI USTNYCH LUB MAILOWYCH Bałchan Grzegorz — organmistrz. Botor Henryk Jan - kompozytor, organista, pedagog, organmistrz. Gembalski Julian - organista, prof. AM w Katowicach, archidiecezjalny wizyta tor organów i organistów. Klonowski Mieczysław — organmistrz. Mańka Grzegorz — organista kościoła św. Jadwigi w Tychach. Nowakowski Piotr - organmistrz. Pierchała Jarosław - pracownik firmy PK MUZ. Psiuk Michał, ks. - proboszcz parafii św. Benedykta w Tychach. Skoczylas Lech - organmistrz. 126
STRESZCZENIE Miasto Tychy jest górnośląską miejscowością o stałych tendencjach roz wojowych. Dotyczy to również budownictwa sakralnego z ciekawymi przykładami funkcjonujących organów. Są to instrumenty o różnorod nej historii, wielkości, stylistyce brzmieniowej, zawierające rozmaite rozwiązania techniczne. Kilka z nich ma charakter zabytkowy, jednak znaczna ich liczba powstała w XX wieku. Większość tyskich organów pochodzi z różnych translokacji, w tym głównie z Niemiec. Dzięki tym nowo instalowanym instrumentom zostaje muzycznie ubogacona liturgia. Tychy są ważnym miejscem na szlaku górnośląskiego budow nictwa organowego. Niektóre tyskie kościoły wyposażone są w organy elektronowe, naśladujące brzmienie organów tradycyjnych. Pełnią one funkcję tymczasowego instrumentu w liturgii. Funkcjonują w tych para fiach, których aktualnie nie stać na instalację organów piszczałko wych, ponieważ ich koszt jest znaczny. Obecnie ciekawym i korzystnym zjawiskiem staje się wspomniana translokacja organów, głównie z kościołów Zachodniej Europy, czyli zakup z zagranicy. Proces ten jest dobry pod wieloma względami np. finansowymi - niższa cena, aniżeli koszt budowy od podstaw. Większość takich instrumentów nawiązuje brzmieniowo do estetyki Słowa kluczowe: organy, historia, muzyka kościelna, parafie, Tychy 127
ZUSAMMENFASSUNG Die Stadt Tychy ist eine oberschlesische Stadt mit ständigen Entwick lungstendenzen. Dies gilt auch für religiöse Gebäude mit interessan ten Beispielen für funktionierende Orgeln. Hierbei handelt es sich um Instrumente unterschiedlicher Geschichte, Größe und Klangart, die verschiedene technische Lösungen enthalten. Einige von ihnen haben historischen Charakter, aber eine bedeutende Anzahl von ihnen wurde im 20. Jahrhundert gegründet. Die meisten Orgeln von Tychy stam men aus verschiedenen Translokationen, hauptsächlich aus Deutsch land. Dank dieser neu installierten Instrumente wird die Liturgie musikalisch bereichert. Tychy ist ein wichtiger Ort auf den Spuren des oberschlesischen Orgelbaus. Einige Tychy-Kirchen haben elektronische Orgeln, die den Klang traditioneller Orgeln nachahmen. Sie fungieren als temporäres Instrument in der Liturgie. Sie arbeiten in Gemeinden, die es sich derzeit nicht leisten können, eine Pfeifenorgel zu installieren, da ihre Kosten erheblich sind. Derzeit ist die oben erwähnte Orgeltranslokation ein interessantes und nützliches Phänomen, hauptsächlich von westeuropäischen Kir chen, d. H. Einkäufen aus dem Ausland. Dieser Prozess ist in vielerlei Hinsicht gut, z. B. finanziell — niedriger als die Baukosten von Grund auf. Die meisten dieser Instrumente beziehen sich klanglich auf die Ästhetik der Orgelbewegung. Schlüsselwörter: Orgein, Geschichte, Kirchenmusik, Pfarreien, Tychy 128
|
| adam_txt |
SPIS TREŚCI WYKAZ STOSOWANYCH SKRÓTÓW.9 WSTĘP.11 ROZDZIAŁ I. KOŚCIOŁY Z TRADYCYJNYMI ORGANAMI PISZCZAŁKOWYMI. 15 1. Świątynie z instrumentami zabytkowymi.16 1.1. Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Pośredniczki Wszelkich Łask w Tychach-Urbanowicach. 16 1.1.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.16 1.1.2. Historia organów.17 1.1.3. Dane techniczne.18 1.2. Kościół pod wezwaniem Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Tychach-Cielmicach.20 1.2.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 20 1.2.2. Historia organów. .20 1.2.3. Dane techniczne.22 1.3. Kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Tychach-
Paprocanach. 23 1.3.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 23 1.3.2. Historia organów.24 1.3.3. Dane techniczne.25 2. Miejsca pozostałych organów piszczałkowych . 26 2.1. Kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny. 26 2.1.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.26 2.1.2. Organy nieistniejące - zaryshistoryczny i dane techniczne. 27 2.1.3. Historia obecnych organów.30 2.1.4. Dane techniczne.32 2.2. Kościół pod wezwaniem św. Krzysztofa.34 2.2.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.34 2.2.2. Historia organów.35 2.2.3. Dane techniczne.36 2.3. Kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Tychach-Czułowie. 38 2.3.1. Zarys
historyczny kościoła i parafii. 38 2.3.2. Historia organów.38 5
2.3.3. Dane techniczne. 4l 2.4. Kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. 42 2.4.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 42 2.4.2. Historia organów. 43 2.4.3. Dane techniczne. 44 2.5. Kościół pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej.46 2.5.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 46 2.5.2. Historia organów. 46 2.5.3. Dane techniczne.47 2.6. Kościół pod wezwaniem bł. Karoliny Kózkówny. 48 2.6.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 48 2.6.2. Historia organów.49 2.6.3. Dane techniczne . 50 2.7. Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Aniołów w Tychach-Wilkowyjach. 54 2.7.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.54 2.7.2. Historia
organów. 54 2.7.3. Dane techniczne. 55 2.8. Kościół pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego. 56 2.8.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 56 2.8.2. Historia organów. 57 2.8.3. Dane techniczne. 58 2.9. Kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Tychach-Paprocanach.59 2.9.1. Historia organów. 59 2.9.2. Dane techniczne.60 ROZDZIAŁ II. KOŚCIOŁY Z ORGANAMI ELEKTRONOWYMI.63 1. Kościół pod wezwaniem św. Benedykta.64 1.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 64 1.2. Historia organów, dane techniczne. 64 2. Kościół pod wezwaniem Ducha Świętego w Tychach-Żwakowie. 68 2.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.68 2.2. Historia organów, dane techniczne.68 3. Kaplica pod wezwaniem św.
Franciszka i św. Klary. 69 3.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.69 3.2. Historia organów, dane techniczne.70 4. Kościół pod wezwaniem św. Józefa Robotnika w Tychach-Wartogłowcu.71 4.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 71 6
4.2. Historia organów, dane techniczne.72 5. Kościół pod wezwaniem św. Maksymiliana Kolbe. 73 5.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.,. 73 5.2. Historia organów, dane techniczne.73 6. Kościół pod wezwaniem Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Tychach-Cielmicach. 74 6.1. Historia organów, dane techniczne.74 7. Kaplica pod wezwaniem św. Ojca Pio w Tychach-Mąkołowcu. 76 7.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.76 7.2. Dane techniczne instrumentu. 76 8. Kościół pod wezwaniem Świętej Rodziny.77 8.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.77 8.2. Historia organów, dane techniczne.77 ROZDZIAŁ III. WSPÓŁCZESNE TENDENCJE TRANSLOKACJI ORGANÓW.81 1. Translokacja organów piszczałkowych.82 1.1. Przyczyny translokacji.82 1.2. Estetyka brzmieniowa sprowadzanych
instrumentów.83 1.3. Organy sprowadzane w archidiecezji katowickiej. 84 1.3.1. Pochodzenie i proces zakupu. 84 1.3.2. Adaptacja instrumentów. 86 2. Trendy w budownictwie organowym na podstawie przeprowadzonych badan. 87 2.1. Geneza instrumentów.88 2.2. Wielkość instrumentów.89 2.3. Zespół brzmieniowy i estetyka brzmienia.89 2.4. Architektura prospektów. 91 2.5. Założenia konstrukcyjne.92 ZAKOŃCZENIE. 95 ANEKS. 97 I. Wykaz firm organmistrzowskich — twórców tyskichorganów. 97 1. Firmy budujące, remontujące i instalujące organy piszczałkowe.97 2. Firmy produkujące i instalujące organy elektronowe.105 II. Inskrypcje w organach kościoła pw. Matki Bożej Pośredniczki Wszelkich Łask
w Tychach-Urbanowicach. 107 III. Zdjęcia organów piszczałkowych. 108 7
BIBLIOGRAFIA. 121 STRESZCZENIE. 127 ZUSAMMENFASSUNG. 12В 8
BIBLIOGRAFIA MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE I. DOKUMENTY KOŚCIOŁA Instrukcja Konferencji Episkopatu Polski o muzyce kościelnej, www.liturgia.kato- wice.pl [dostęp: 14.02.2018]. II. ŹRÓDŁA ARCHIWALNE 1. Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach Akta lokalne: Katowice. Parafia Katedralna. Budowy, t. 1: 1938-1985 (mps), sygn. AL 951. 2. Archiwa parafialne Archiwum Parafii św. Jadwigi w Tychach, Materiały źródłowe (kopia dokumentu) (mps). Archiwum Parafii św. Krzysztofa w Tychach, Przy dźwiękach trąby hymn śpiewaj cie Panu, folder okolicznościowy o organach w kościele p.w. św. Krzysz tofa w Tychach z okazji ich poświęcenia. Archiwum Parafii św. Marii Magdaleny w Tychach, Dokumentacja organów z kościoła p.w. św. Marii Magdaleny w Tychach (odpisy z dokumentów) (mps). Archiwum Parafii św. Marii Magdaleny w Tychach, Dyspozycja organów w ko ściele p.w. św. Marii Magdaleny w Tychach (mps). Archiwum Parafii św. Marii Magdaleny w Tychach, Protokół z dnia 15 maja 1964 r. z przeglądu stanu starych organów firmy Klimosz i Dyrszlag, RYB NIK, w kościele parafialnym w Tychach (mps). Archiwum Parafii św. Ojca Pio w Tychach-Mąkołowcu, Swoboda M., Kronika parafialna, t. 1 (rps). Archiwum Parafii Świętej Rodziny w Tychach, Instrukcja obsługi organów Johan nas opus 30. 121
3. Archiwum Juliana Gembalskiego Dyspozycja głosów do organów systemu mechanicznego zaprojektowanych dla Para fialnego Kościoła św. Krzysztofa w Tychach (mps). Organy Archidiecezji Katowickiej - koperta Cielmice (zbiór dokumentów, pro tokołów, wypisów), Katowice 2010: Gembalski J., Aneks do protokołu wi zytacji organów (mps). Organy Archidiecezji Katowickiej - koperta Cielmice (zbiór dokumentów, pro tokołów, wypisów), 1998: Gembalski J., Opinia na temat organów kościoła pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Cielmicach (mps). Protokół odbioru organów kościoła św. Jana Chrzciciela w Tychach (mps). Protokół zakończenia budowy nowych organów kościoła Błogosławionej Karoliny w Tychach (mps). Zaproszenie na uroczystość poświęcenia nowych organów w kościele p.w. św. Krzysz tofa i program koncertu inauguracyjnego. OPRACOWANIA I ARTYKUŁY Bieńko K., Działalność organmistrzowska Włodzimierza Truszczyńskiego, „Semi nare. Poszukiwania Naukowe” 34 (2013), s. 367—385. Chwałek J., Budowa organów. Wprowadzenie do inwentaryzacji i dokumentacji zabytkowych organów w Polsce, t. 1, Warszawa 1971. Czaja S., Radosz J., Położenie i zmiany granic miasta, w: Tychy: 1939—1993. Mo nografia miasta, red. M.S. Szczepański, Tychy 1996, s. 17-21. Dastych J., Organy elektronowe. Poradnik, Warszawa 1990. Erdman ]., Organy. Poradnik dla użytkowników, Warszawa 1989. Falk W, Firma Gebrüder Rieger — historia i znaczenie w rozwoju europejskiego budownictwa organowego na podstawie unikalnego katalogu i materiałów reklamowych firmy, [w:] Organy na Śląsku II, red. J. Gembalski, Katowice 2000, s. 209-226.
Gembalski J., Działalność Carla Volkmanna na Górnym Śląsku, [w:] Kultura muzyczna na Śląsku, red. M. Bieda, H. Bias, Katowice 2011, s. 29-41. Gembalski J., Historia dźwiękiem pisana, „Śląsk” 12 (1999), s. 34—37. Gembalski J., Muzeum Organów Śląskich, [w:] Organy na Śląsku IV, red. J. Gem balski, Katowice 2007, s. 19-29. 122
Gembalski J., Muzyka organowa w kontekście kulturowej roli liturgii, [w:] „Śpiewajmy i grajmy Panu” (por. Ps 27,6). I Archidiecezjalny Kongres Mu zyki Liturgicznej 21—22 X2005 r., red. A. Reginek, W. Hudek, Katowice 2007, s. 21-29. Gembalski J., Nie zachowane organy zabytkowe na terenie Archidiecezji Kato wickiej, [w:] Organy na Śląsku III, red. J. Gembalski, Katowice 2004, s. 11-83. Gembalski J., Nowe organy kościoła Błogosławionej Karoliny Kózkówny w Ty chach, [w:] Uroczystość błogosławieństwa nowych organów w kościele pa rafialnym pw. bt. Karoliny Kózkówny w Tychach oraz program koncertów bożonarodzeniowych Tychy, A.D. 2012—2013, red. J. Szklorz, Tychy 2012, s. 25-26. Gembalski J., Organy w kościołach Lędzin, [w:] Widziane z Górki Klemensowej, nr 11, Lędziny 2006, s. 5-27. Gembalski J., Piękno zintegrowane. Organy jako synteza sztuk, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 30 (1997), s. 175—179. Gembalski J., Zabytkowy pozytyw z Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie — historia i problemy rekonstrukcji, [w:] Śląskie organy III, red. G. Poźniak, R Tarlinski, Opole 2013, s. 55-64. Gembalski J., Z historii organów w kościołach Bierunia Starego, Bieruń 2010, wyd. 2. Golos J., Polskie organy i muzyka organowa, Warszawa 1971. Kmak K., Wkład firmy Klimosz i Dyrszlag z Rybnika w śląskie budownictwo or ganowe, Katowice 2009. Kreczmański S., Nowe instrumenty organowe archidiecezji katowickiej w latach 2003—2009, Katowice 2010 (mps) pracy lic. w Bibliotece Teologicznej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Kukla J., Zabytkowe organy Karla Kuttlera w kościele ewangelickim w Białej
(Biel sko-Biała) jako przykład instrumentu kłasycystycznego, [w:] Organy na Ślą sku II, red. J. Gembalski, Katowice 2000, s. 131-145. Musiol L., Tychy. Monografia historyczna, Tychy 1939. Myszor J., Historia diecezji katowickiej, Katowice 1999. Reginek A., Tendencje w budownictwie organowym na terenie Archidiecezji Ka towickiej w latach 1992-2010, [w:] Śląskie organy II, red. G. Poźniak, P. Tarlinski, Opole 2011, s. 123-135. Szner R., Przewodnik po tyskich kościołach, Tychy 2006, wyd. 2. 123
Szymański W., Mechaniczna traktura XIX-wiecznych organów na terenie Archidie cezji Katowickiej, [w:] Organy na Śląsku III, red. J. Gembalski, Katowice 2004, s. 123-178. Szymański W., Problem translokacji organów na przykładzie instrumentarium Archidiecezji Katowickiej, [w:] Organy na Śląsku V, red. J. Gembalski, Katowice 2014, s. 403-409. Urbańczyk M., Adaptacja organów kościoła Opatrzności Bożej w Katowicach do kaplicy Chrystusa Zbawiciela przy parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Katowicach, [w:] Organy na Śląsku IV, red. J. Gembalski, Katowice 2012, s. 239-271. Urbańczyk M., Ochrona i konserwacja organów zabytkowych na tle rozwoju sztuki organmistrzowskiej, Katowice 2011, wyd. 2. Urbańczyk M., Organy Heinricha Diirschlaga z 1864 r. w kościele św. Michała Archanioła w Krzyżówkach, [w:] Organy na Śląsku III, red. J. Gembalski, Katowice 2004, s. 85—121. Urbańczyk M., Organy kościoła Krzyża Świętego w Siemianowicach. Historia, ar chitektura, konstrukcja i problematyka konserwatorska, Siemianowice Śl., [2017]. Urbańczyk M., Organy piszczałkowe jako dziedzictwo Kościoła, [w:] „Śpiewajmy i grajmy Panu” (por. Ps 27,6). I Archidiecezjalny Kongres Muzyki Litur gicznej 21—22 X 2005 r., red. A. Reginek, W. Hudek, Katowice 2007, s. 44-53. Wycisło J., Dzieje parafii pod wezwaniem św. Marii Magdaleny w Tychach w zapiskach kronikarskich, Tychy 2000. Wycisło J., Tworzenie się parafii w wielkim mieście na przykładzie Tychów, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 27/28 (1994-1995), s. 65-80. Wycisło J., Resiak F., Budowa nowych kościołów i erygowanie parafii, [w:] Ty chy: 1939—1993.
Monografia miasta, red. M.S. Szczepański, Tychy 1996, s. 315-333. FOLDERY OKOLICZNOŚCIOWE I DOKUMENTY DŹWIĘKOWE Folder okolicznościowy VII Festiwalu „Jesień Organowa” w powiecie bieruńsko-lędzińskim, 10.09.—29.10.2006 r., red. R. Jochymczyk, M. Ryglewicz, Bie ruń 2006. 124
Gembalski J., Komentarz do nagrania płytowego Sound of Silesian Organs vol. IV — Organy kościołów w Urbanowicach, Belku, Krzyżówkach, Bielszowicach, Międzyrzeczu, wyd. Polskie Radio Katowice, PRKCD035. Komentarz do nagrania płytowego Sound of Silesian Organs — Bach, Buxtehude, Brixi, Pachelbel, Podbielski, wyd. Polskie Radio Katowice, PRK CD 001. Nagranie płytowe, Henryk Jan Botor gra na organach kościoła p.w. Matki Boskiej Pośredniczki Wszelkich Łask w Urbanowicach oraz kościoła p.w. św. Marii Magdaleny w Tychach, wyd. Miejskie Centrum Kultury w Tychach, ZMT 005. Nagranie płytowe, Improwizacje na Boże Narodzenie, Henryk Jan Botor gra na organach kościoła św. Krzysztofa i św. Marii Magdaleny w Tychach, wyd. Henryk Jan Botor 2002. Uroczystość błogosławieństwa nowych organów w kościele parafialnym pw. bl. Ka roliny Kózkówny w Tychach oraz program koncertów bożonarodzeniowych, Tychy, A.D. 2012-2013, red. J. Szklorz, Tychy 2012. STRONY INTERNETOWE www.allenorgan.pl/organy-koscielne-historia.html [dostęp: 29.04.2017]. www.contentorgels.com/en/ [dostęp: 11.02.2020]. www.duzniakmichal.pl/franke-i-jona [dostęp: 29.04.2017]. www.gebrauchtorgel.eu/de/weiterepfeifenorgeln/Jehmlich-20-II-P 01.03.2020]. [dostęp: jehmlich-orgelbau.de [dostęp: 02.03.2020]. www.liturgia.katowice.pl [dostęp: 14.02.2018]. www.magnusorgan.com/magnus/our-realizations [dostęp: 29.04.2017]. musicamsacram.pl/instrumenty/opis/2104-Krakow-Akademia-Muzycznasala-225 [dostęp: 11.02.2020]. musicamsacram.pl/instrumenty/opis/39TKrakow-Kosciol-sw-Stanislawa-Biskupa-Dabie [dostęp: 29.04.2017].
www.organy.pro/instrumenty.php?instr_id=435 [dostęp: 11.02.2020]. www.organy.pro/instrumenty.php?instr_id=2613 [dostęp: 11.02.2020]. www.organykoscielne.eu/?johannus-opus-220,l4 [dostęp: 26.03.2017]. www.organypiszczalkowe.pl/realizacje.html [dostęp: 29.04.2017]. 125
www.pipeorgans.eu/pl/organy [dostęp: 19.09.2017]. www.pkmuz.pl/nasze-instalacje.html [dostęp: 08.08.2017]. www.sakralorgelwelt.de/johannus-l/ [dostęp: 05.03.2020]. www.sonusparadisi.cz/en/organs.html [dostęp: 11.09.2017]. Theobald H.W., Die Orgel der St. Maximilian-Kirche in Düsseldorf, www.orgelbau -klais.com/_klais/bilder/pdf/Orgel_in_St_Max.pdf [dostęp: 28.07.2017]. www.viscountinstruments.com/corporate-history/ [dostęp: 29.04.2017]. OSOBY, KTÓRE UDZIELIŁY DODATKOWYCH INFORMACJI USTNYCH LUB MAILOWYCH Bałchan Grzegorz — organmistrz. Botor Henryk Jan - kompozytor, organista, pedagog, organmistrz. Gembalski Julian - organista, prof. AM w Katowicach, archidiecezjalny wizyta tor organów i organistów. Klonowski Mieczysław — organmistrz. Mańka Grzegorz — organista kościoła św. Jadwigi w Tychach. Nowakowski Piotr - organmistrz. Pierchała Jarosław - pracownik firmy PK MUZ. Psiuk Michał, ks. - proboszcz parafii św. Benedykta w Tychach. Skoczylas Lech - organmistrz. 126
STRESZCZENIE Miasto Tychy jest górnośląską miejscowością o stałych tendencjach roz wojowych. Dotyczy to również budownictwa sakralnego z ciekawymi przykładami funkcjonujących organów. Są to instrumenty o różnorod nej historii, wielkości, stylistyce brzmieniowej, zawierające rozmaite rozwiązania techniczne. Kilka z nich ma charakter zabytkowy, jednak znaczna ich liczba powstała w XX wieku. Większość tyskich organów pochodzi z różnych translokacji, w tym głównie z Niemiec. Dzięki tym nowo instalowanym instrumentom zostaje muzycznie ubogacona liturgia. Tychy są ważnym miejscem na szlaku górnośląskiego budow nictwa organowego. Niektóre tyskie kościoły wyposażone są w organy elektronowe, naśladujące brzmienie organów tradycyjnych. Pełnią one funkcję tymczasowego instrumentu w liturgii. Funkcjonują w tych para fiach, których aktualnie nie stać na instalację organów piszczałko wych, ponieważ ich koszt jest znaczny. Obecnie ciekawym i korzystnym zjawiskiem staje się wspomniana translokacja organów, głównie z kościołów Zachodniej Europy, czyli zakup z zagranicy. Proces ten jest dobry pod wieloma względami np. finansowymi - niższa cena, aniżeli koszt budowy od podstaw. Większość takich instrumentów nawiązuje brzmieniowo do estetyki Słowa kluczowe: organy, historia, muzyka kościelna, parafie, Tychy 127
ZUSAMMENFASSUNG Die Stadt Tychy ist eine oberschlesische Stadt mit ständigen Entwick lungstendenzen. Dies gilt auch für religiöse Gebäude mit interessan ten Beispielen für funktionierende Orgeln. Hierbei handelt es sich um Instrumente unterschiedlicher Geschichte, Größe und Klangart, die verschiedene technische Lösungen enthalten. Einige von ihnen haben historischen Charakter, aber eine bedeutende Anzahl von ihnen wurde im 20. Jahrhundert gegründet. Die meisten Orgeln von Tychy stam men aus verschiedenen Translokationen, hauptsächlich aus Deutsch land. Dank dieser neu installierten Instrumente wird die Liturgie musikalisch bereichert. Tychy ist ein wichtiger Ort auf den Spuren des oberschlesischen Orgelbaus. Einige Tychy-Kirchen haben elektronische Orgeln, die den Klang traditioneller Orgeln nachahmen. Sie fungieren als temporäres Instrument in der Liturgie. Sie arbeiten in Gemeinden, die es sich derzeit nicht leisten können, eine Pfeifenorgel zu installieren, da ihre Kosten erheblich sind. Derzeit ist die oben erwähnte Orgeltranslokation ein interessantes und nützliches Phänomen, hauptsächlich von westeuropäischen Kir chen, d. H. Einkäufen aus dem Ausland. Dieser Prozess ist in vielerlei Hinsicht gut, z. B. finanziell — niedriger als die Baukosten von Grund auf. Die meisten dieser Instrumente beziehen sich klanglich auf die Ästhetik der Orgelbewegung. Schlüsselwörter: Orgein, Geschichte, Kirchenmusik, Pfarreien, Tychy 128
SPIS TREŚCI WYKAZ STOSOWANYCH SKRÓTÓW.9 WSTĘP.11 ROZDZIAŁ I. KOŚCIOŁY Z TRADYCYJNYMI ORGANAMI PISZCZAŁKOWYMI. 15 1. Świątynie z instrumentami zabytkowymi.16 1.1. Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Pośredniczki Wszelkich Łask w Tychach-Urbanowicach. 16 1.1.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.16 1.1.2. Historia organów.17 1.1.3. Dane techniczne.18 1.2. Kościół pod wezwaniem Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Tychach-Cielmicach.20 1.2.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 20 1.2.2. Historia organów. .20 1.2.3. Dane techniczne.22 1.3. Kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Tychach-
Paprocanach. 23 1.3.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 23 1.3.2. Historia organów.24 1.3.3. Dane techniczne.25 2. Miejsca pozostałych organów piszczałkowych . 26 2.1. Kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny. 26 2.1.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.26 2.1.2. Organy nieistniejące - zaryshistoryczny i dane techniczne. 27 2.1.3. Historia obecnych organów.30 2.1.4. Dane techniczne.32 2.2. Kościół pod wezwaniem św. Krzysztofa.34 2.2.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.34 2.2.2. Historia organów.35 2.2.3. Dane techniczne.36 2.3. Kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Tychach-Czułowie. 38 2.3.1. Zarys
historyczny kościoła i parafii. 38 2.3.2. Historia organów.38 5
2.3.3. Dane techniczne. 4l 2.4. Kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. 42 2.4.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 42 2.4.2. Historia organów. 43 2.4.3. Dane techniczne. 44 2.5. Kościół pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej.46 2.5.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 46 2.5.2. Historia organów. 46 2.5.3. Dane techniczne.47 2.6. Kościół pod wezwaniem bł. Karoliny Kózkówny. 48 2.6.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 48 2.6.2. Historia organów.49 2.6.3. Dane techniczne . 50 2.7. Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Aniołów w Tychach-Wilkowyjach. 54 2.7.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.54 2.7.2. Historia
organów. 54 2.7.3. Dane techniczne. 55 2.8. Kościół pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego. 56 2.8.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 56 2.8.2. Historia organów. 57 2.8.3. Dane techniczne. 58 2.9. Kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Tychach-Paprocanach.59 2.9.1. Historia organów. 59 2.9.2. Dane techniczne.60 ROZDZIAŁ II. KOŚCIOŁY Z ORGANAMI ELEKTRONOWYMI.63 1. Kościół pod wezwaniem św. Benedykta.64 1.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 64 1.2. Historia organów, dane techniczne. 64 2. Kościół pod wezwaniem Ducha Świętego w Tychach-Żwakowie. 68 2.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.68 2.2. Historia organów, dane techniczne.68 3. Kaplica pod wezwaniem św.
Franciszka i św. Klary. 69 3.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.69 3.2. Historia organów, dane techniczne.70 4. Kościół pod wezwaniem św. Józefa Robotnika w Tychach-Wartogłowcu.71 4.1. Zarys historyczny kościoła i parafii. 71 6
4.2. Historia organów, dane techniczne.72 5. Kościół pod wezwaniem św. Maksymiliana Kolbe. 73 5.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.,. 73 5.2. Historia organów, dane techniczne.73 6. Kościół pod wezwaniem Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Tychach-Cielmicach. 74 6.1. Historia organów, dane techniczne.74 7. Kaplica pod wezwaniem św. Ojca Pio w Tychach-Mąkołowcu. 76 7.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.76 7.2. Dane techniczne instrumentu. 76 8. Kościół pod wezwaniem Świętej Rodziny.77 8.1. Zarys historyczny kościoła i parafii.77 8.2. Historia organów, dane techniczne.77 ROZDZIAŁ III. WSPÓŁCZESNE TENDENCJE TRANSLOKACJI ORGANÓW.81 1. Translokacja organów piszczałkowych.82 1.1. Przyczyny translokacji.82 1.2. Estetyka brzmieniowa sprowadzanych
instrumentów.83 1.3. Organy sprowadzane w archidiecezji katowickiej. 84 1.3.1. Pochodzenie i proces zakupu. 84 1.3.2. Adaptacja instrumentów. 86 2. Trendy w budownictwie organowym na podstawie przeprowadzonych badan. 87 2.1. Geneza instrumentów.88 2.2. Wielkość instrumentów.89 2.3. Zespół brzmieniowy i estetyka brzmienia.89 2.4. Architektura prospektów. 91 2.5. Założenia konstrukcyjne.92 ZAKOŃCZENIE. 95 ANEKS. 97 I. Wykaz firm organmistrzowskich — twórców tyskichorganów. 97 1. Firmy budujące, remontujące i instalujące organy piszczałkowe.97 2. Firmy produkujące i instalujące organy elektronowe.105 II. Inskrypcje w organach kościoła pw. Matki Bożej Pośredniczki Wszelkich Łask
w Tychach-Urbanowicach. 107 III. Zdjęcia organów piszczałkowych. 108 7
BIBLIOGRAFIA. 121 STRESZCZENIE. 127 ZUSAMMENFASSUNG. 12В 8
BIBLIOGRAFIA MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE I. DOKUMENTY KOŚCIOŁA Instrukcja Konferencji Episkopatu Polski o muzyce kościelnej, www.liturgia.kato- wice.pl [dostęp: 14.02.2018]. II. ŹRÓDŁA ARCHIWALNE 1. Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach Akta lokalne: Katowice. Parafia Katedralna. Budowy, t. 1: 1938-1985 (mps), sygn. AL 951. 2. Archiwa parafialne Archiwum Parafii św. Jadwigi w Tychach, Materiały źródłowe (kopia dokumentu) (mps). Archiwum Parafii św. Krzysztofa w Tychach, Przy dźwiękach trąby hymn śpiewaj cie Panu, folder okolicznościowy o organach w kościele p.w. św. Krzysz tofa w Tychach z okazji ich poświęcenia. Archiwum Parafii św. Marii Magdaleny w Tychach, Dokumentacja organów z kościoła p.w. św. Marii Magdaleny w Tychach (odpisy z dokumentów) (mps). Archiwum Parafii św. Marii Magdaleny w Tychach, Dyspozycja organów w ko ściele p.w. św. Marii Magdaleny w Tychach (mps). Archiwum Parafii św. Marii Magdaleny w Tychach, Protokół z dnia 15 maja 1964 r. z przeglądu stanu starych organów firmy Klimosz i Dyrszlag, RYB NIK, w kościele parafialnym w Tychach (mps). Archiwum Parafii św. Ojca Pio w Tychach-Mąkołowcu, Swoboda M., Kronika parafialna, t. 1 (rps). Archiwum Parafii Świętej Rodziny w Tychach, Instrukcja obsługi organów Johan nas opus 30. 121
3. Archiwum Juliana Gembalskiego Dyspozycja głosów do organów systemu mechanicznego zaprojektowanych dla Para fialnego Kościoła św. Krzysztofa w Tychach (mps). Organy Archidiecezji Katowickiej - koperta Cielmice (zbiór dokumentów, pro tokołów, wypisów), Katowice 2010: Gembalski J., Aneks do protokołu wi zytacji organów (mps). Organy Archidiecezji Katowickiej - koperta Cielmice (zbiór dokumentów, pro tokołów, wypisów), 1998: Gembalski J., Opinia na temat organów kościoła pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Cielmicach (mps). Protokół odbioru organów kościoła św. Jana Chrzciciela w Tychach (mps). Protokół zakończenia budowy nowych organów kościoła Błogosławionej Karoliny w Tychach (mps). Zaproszenie na uroczystość poświęcenia nowych organów w kościele p.w. św. Krzysz tofa i program koncertu inauguracyjnego. OPRACOWANIA I ARTYKUŁY Bieńko K., Działalność organmistrzowska Włodzimierza Truszczyńskiego, „Semi nare. Poszukiwania Naukowe” 34 (2013), s. 367—385. Chwałek J., Budowa organów. Wprowadzenie do inwentaryzacji i dokumentacji zabytkowych organów w Polsce, t. 1, Warszawa 1971. Czaja S., Radosz J., Położenie i zmiany granic miasta, w: Tychy: 1939—1993. Mo nografia miasta, red. M.S. Szczepański, Tychy 1996, s. 17-21. Dastych J., Organy elektronowe. Poradnik, Warszawa 1990. Erdman ]., Organy. Poradnik dla użytkowników, Warszawa 1989. Falk W, Firma Gebrüder Rieger — historia i znaczenie w rozwoju europejskiego budownictwa organowego na podstawie unikalnego katalogu i materiałów reklamowych firmy, [w:] Organy na Śląsku II, red. J. Gembalski, Katowice 2000, s. 209-226.
Gembalski J., Działalność Carla Volkmanna na Górnym Śląsku, [w:] Kultura muzyczna na Śląsku, red. M. Bieda, H. Bias, Katowice 2011, s. 29-41. Gembalski J., Historia dźwiękiem pisana, „Śląsk” 12 (1999), s. 34—37. Gembalski J., Muzeum Organów Śląskich, [w:] Organy na Śląsku IV, red. J. Gem balski, Katowice 2007, s. 19-29. 122
Gembalski J., Muzyka organowa w kontekście kulturowej roli liturgii, [w:] „Śpiewajmy i grajmy Panu” (por. Ps 27,6). I Archidiecezjalny Kongres Mu zyki Liturgicznej 21—22 X2005 r., red. A. Reginek, W. Hudek, Katowice 2007, s. 21-29. Gembalski J., Nie zachowane organy zabytkowe na terenie Archidiecezji Kato wickiej, [w:] Organy na Śląsku III, red. J. Gembalski, Katowice 2004, s. 11-83. Gembalski J., Nowe organy kościoła Błogosławionej Karoliny Kózkówny w Ty chach, [w:] Uroczystość błogosławieństwa nowych organów w kościele pa rafialnym pw. bt. Karoliny Kózkówny w Tychach oraz program koncertów bożonarodzeniowych Tychy, A.D. 2012—2013, red. J. Szklorz, Tychy 2012, s. 25-26. Gembalski J., Organy w kościołach Lędzin, [w:] Widziane z Górki Klemensowej, nr 11, Lędziny 2006, s. 5-27. Gembalski J., Piękno zintegrowane. Organy jako synteza sztuk, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 30 (1997), s. 175—179. Gembalski J., Zabytkowy pozytyw z Muzeum Prasy Śląskiej w Pszczynie — historia i problemy rekonstrukcji, [w:] Śląskie organy III, red. G. Poźniak, R Tarlinski, Opole 2013, s. 55-64. Gembalski J., Z historii organów w kościołach Bierunia Starego, Bieruń 2010, wyd. 2. Golos J., Polskie organy i muzyka organowa, Warszawa 1971. Kmak K., Wkład firmy Klimosz i Dyrszlag z Rybnika w śląskie budownictwo or ganowe, Katowice 2009. Kreczmański S., Nowe instrumenty organowe archidiecezji katowickiej w latach 2003—2009, Katowice 2010 (mps) pracy lic. w Bibliotece Teologicznej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Kukla J., Zabytkowe organy Karla Kuttlera w kościele ewangelickim w Białej
(Biel sko-Biała) jako przykład instrumentu kłasycystycznego, [w:] Organy na Ślą sku II, red. J. Gembalski, Katowice 2000, s. 131-145. Musiol L., Tychy. Monografia historyczna, Tychy 1939. Myszor J., Historia diecezji katowickiej, Katowice 1999. Reginek A., Tendencje w budownictwie organowym na terenie Archidiecezji Ka towickiej w latach 1992-2010, [w:] Śląskie organy II, red. G. Poźniak, P. Tarlinski, Opole 2011, s. 123-135. Szner R., Przewodnik po tyskich kościołach, Tychy 2006, wyd. 2. 123
Szymański W., Mechaniczna traktura XIX-wiecznych organów na terenie Archidie cezji Katowickiej, [w:] Organy na Śląsku III, red. J. Gembalski, Katowice 2004, s. 123-178. Szymański W., Problem translokacji organów na przykładzie instrumentarium Archidiecezji Katowickiej, [w:] Organy na Śląsku V, red. J. Gembalski, Katowice 2014, s. 403-409. Urbańczyk M., Adaptacja organów kościoła Opatrzności Bożej w Katowicach do kaplicy Chrystusa Zbawiciela przy parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Katowicach, [w:] Organy na Śląsku IV, red. J. Gembalski, Katowice 2012, s. 239-271. Urbańczyk M., Ochrona i konserwacja organów zabytkowych na tle rozwoju sztuki organmistrzowskiej, Katowice 2011, wyd. 2. Urbańczyk M., Organy Heinricha Diirschlaga z 1864 r. w kościele św. Michała Archanioła w Krzyżówkach, [w:] Organy na Śląsku III, red. J. Gembalski, Katowice 2004, s. 85—121. Urbańczyk M., Organy kościoła Krzyża Świętego w Siemianowicach. Historia, ar chitektura, konstrukcja i problematyka konserwatorska, Siemianowice Śl., [2017]. Urbańczyk M., Organy piszczałkowe jako dziedzictwo Kościoła, [w:] „Śpiewajmy i grajmy Panu” (por. Ps 27,6). I Archidiecezjalny Kongres Muzyki Litur gicznej 21—22 X 2005 r., red. A. Reginek, W. Hudek, Katowice 2007, s. 44-53. Wycisło J., Dzieje parafii pod wezwaniem św. Marii Magdaleny w Tychach w zapiskach kronikarskich, Tychy 2000. Wycisło J., Tworzenie się parafii w wielkim mieście na przykładzie Tychów, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 27/28 (1994-1995), s. 65-80. Wycisło J., Resiak F., Budowa nowych kościołów i erygowanie parafii, [w:] Ty chy: 1939—1993.
Monografia miasta, red. M.S. Szczepański, Tychy 1996, s. 315-333. FOLDERY OKOLICZNOŚCIOWE I DOKUMENTY DŹWIĘKOWE Folder okolicznościowy VII Festiwalu „Jesień Organowa” w powiecie bieruńsko-lędzińskim, 10.09.—29.10.2006 r., red. R. Jochymczyk, M. Ryglewicz, Bie ruń 2006. 124
Gembalski J., Komentarz do nagrania płytowego Sound of Silesian Organs vol. IV — Organy kościołów w Urbanowicach, Belku, Krzyżówkach, Bielszowicach, Międzyrzeczu, wyd. Polskie Radio Katowice, PRKCD035. Komentarz do nagrania płytowego Sound of Silesian Organs — Bach, Buxtehude, Brixi, Pachelbel, Podbielski, wyd. Polskie Radio Katowice, PRK CD 001. Nagranie płytowe, Henryk Jan Botor gra na organach kościoła p.w. Matki Boskiej Pośredniczki Wszelkich Łask w Urbanowicach oraz kościoła p.w. św. Marii Magdaleny w Tychach, wyd. Miejskie Centrum Kultury w Tychach, ZMT 005. Nagranie płytowe, Improwizacje na Boże Narodzenie, Henryk Jan Botor gra na organach kościoła św. Krzysztofa i św. Marii Magdaleny w Tychach, wyd. Henryk Jan Botor 2002. Uroczystość błogosławieństwa nowych organów w kościele parafialnym pw. bl. Ka roliny Kózkówny w Tychach oraz program koncertów bożonarodzeniowych, Tychy, A.D. 2012-2013, red. J. Szklorz, Tychy 2012. STRONY INTERNETOWE www.allenorgan.pl/organy-koscielne-historia.html [dostęp: 29.04.2017]. www.contentorgels.com/en/ [dostęp: 11.02.2020]. www.duzniakmichal.pl/franke-i-jona [dostęp: 29.04.2017]. www.gebrauchtorgel.eu/de/weiterepfeifenorgeln/Jehmlich-20-II-P 01.03.2020]. [dostęp: jehmlich-orgelbau.de [dostęp: 02.03.2020]. www.liturgia.katowice.pl [dostęp: 14.02.2018]. www.magnusorgan.com/magnus/our-realizations [dostęp: 29.04.2017]. musicamsacram.pl/instrumenty/opis/2104-Krakow-Akademia-Muzycznasala-225 [dostęp: 11.02.2020]. musicamsacram.pl/instrumenty/opis/39TKrakow-Kosciol-sw-Stanislawa-Biskupa-Dabie [dostęp: 29.04.2017].
www.organy.pro/instrumenty.php?instr_id=435 [dostęp: 11.02.2020]. www.organy.pro/instrumenty.php?instr_id=2613 [dostęp: 11.02.2020]. www.organykoscielne.eu/?johannus-opus-220,l4 [dostęp: 26.03.2017]. www.organypiszczalkowe.pl/realizacje.html [dostęp: 29.04.2017]. 125
www.pipeorgans.eu/pl/organy [dostęp: 19.09.2017]. www.pkmuz.pl/nasze-instalacje.html [dostęp: 08.08.2017]. www.sakralorgelwelt.de/johannus-l/ [dostęp: 05.03.2020]. www.sonusparadisi.cz/en/organs.html [dostęp: 11.09.2017]. Theobald H.W., Die Orgel der St. Maximilian-Kirche in Düsseldorf, www.orgelbau -klais.com/_klais/bilder/pdf/Orgel_in_St_Max.pdf [dostęp: 28.07.2017]. www.viscountinstruments.com/corporate-history/ [dostęp: 29.04.2017]. OSOBY, KTÓRE UDZIELIŁY DODATKOWYCH INFORMACJI USTNYCH LUB MAILOWYCH Bałchan Grzegorz — organmistrz. Botor Henryk Jan - kompozytor, organista, pedagog, organmistrz. Gembalski Julian - organista, prof. AM w Katowicach, archidiecezjalny wizyta tor organów i organistów. Klonowski Mieczysław — organmistrz. Mańka Grzegorz — organista kościoła św. Jadwigi w Tychach. Nowakowski Piotr - organmistrz. Pierchała Jarosław - pracownik firmy PK MUZ. Psiuk Michał, ks. - proboszcz parafii św. Benedykta w Tychach. Skoczylas Lech - organmistrz. 126
STRESZCZENIE Miasto Tychy jest górnośląską miejscowością o stałych tendencjach roz wojowych. Dotyczy to również budownictwa sakralnego z ciekawymi przykładami funkcjonujących organów. Są to instrumenty o różnorod nej historii, wielkości, stylistyce brzmieniowej, zawierające rozmaite rozwiązania techniczne. Kilka z nich ma charakter zabytkowy, jednak znaczna ich liczba powstała w XX wieku. Większość tyskich organów pochodzi z różnych translokacji, w tym głównie z Niemiec. Dzięki tym nowo instalowanym instrumentom zostaje muzycznie ubogacona liturgia. Tychy są ważnym miejscem na szlaku górnośląskiego budow nictwa organowego. Niektóre tyskie kościoły wyposażone są w organy elektronowe, naśladujące brzmienie organów tradycyjnych. Pełnią one funkcję tymczasowego instrumentu w liturgii. Funkcjonują w tych para fiach, których aktualnie nie stać na instalację organów piszczałko wych, ponieważ ich koszt jest znaczny. Obecnie ciekawym i korzystnym zjawiskiem staje się wspomniana translokacja organów, głównie z kościołów Zachodniej Europy, czyli zakup z zagranicy. Proces ten jest dobry pod wieloma względami np. finansowymi - niższa cena, aniżeli koszt budowy od podstaw. Większość takich instrumentów nawiązuje brzmieniowo do estetyki Słowa kluczowe: organy, historia, muzyka kościelna, parafie, Tychy 127
ZUSAMMENFASSUNG Die Stadt Tychy ist eine oberschlesische Stadt mit ständigen Entwick lungstendenzen. Dies gilt auch für religiöse Gebäude mit interessan ten Beispielen für funktionierende Orgeln. Hierbei handelt es sich um Instrumente unterschiedlicher Geschichte, Größe und Klangart, die verschiedene technische Lösungen enthalten. Einige von ihnen haben historischen Charakter, aber eine bedeutende Anzahl von ihnen wurde im 20. Jahrhundert gegründet. Die meisten Orgeln von Tychy stam men aus verschiedenen Translokationen, hauptsächlich aus Deutsch land. Dank dieser neu installierten Instrumente wird die Liturgie musikalisch bereichert. Tychy ist ein wichtiger Ort auf den Spuren des oberschlesischen Orgelbaus. Einige Tychy-Kirchen haben elektronische Orgeln, die den Klang traditioneller Orgeln nachahmen. Sie fungieren als temporäres Instrument in der Liturgie. Sie arbeiten in Gemeinden, die es sich derzeit nicht leisten können, eine Pfeifenorgel zu installieren, da ihre Kosten erheblich sind. Derzeit ist die oben erwähnte Orgeltranslokation ein interessantes und nützliches Phänomen, hauptsächlich von westeuropäischen Kir chen, d. H. Einkäufen aus dem Ausland. Dieser Prozess ist in vielerlei Hinsicht gut, z. B. finanziell — niedriger als die Baukosten von Grund auf. Die meisten dieser Instrumente beziehen sich klanglich auf die Ästhetik der Orgelbewegung. Schlüsselwörter: Orgein, Geschichte, Kirchenmusik, Pfarreien, Tychy 128 |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Steczek, Łukasz |
| author_facet | Steczek, Łukasz |
| author_role | aut |
| author_sort | Steczek, Łukasz |
| author_variant | ł s łs |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV046915836 |
| ctrlnum | (OCoLC)1199065034 (DE-599)BVBBV046915836 |
| era | Geschichte gnd |
| era_facet | Geschichte |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03804nam a2200541 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV046915836</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20210108 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">200928s2020 |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788380991002</subfield><subfield code="9">978-83-8099-100-2</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1199065034</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV046915836</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">MUS</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Steczek, Łukasz</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Budownictwo organowe na terenie miasta Tychy</subfield><subfield code="c">Łukasz Steczek</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Katowice</subfield><subfield code="b">Księgarnia św. Jacka</subfield><subfield code="c">2020</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">130 Seiten</subfield><subfield code="c">21 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Biblioteka teologiczna Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach</subfield><subfield code="v">32</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in deutscher Sprache</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Organy / budowa / Polska / Tychy / historia</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Orgelbau</subfield><subfield code="0">(DE-588)4043846-6</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Tychy</subfield><subfield code="0">(DE-588)10118702-6</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Tychy</subfield><subfield code="0">(DE-588)10118702-6</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Orgelbau</subfield><subfield code="0">(DE-588)4043846-6</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="710" ind1="2" ind2=" "><subfield code="a">Księgarnia św. Jacka</subfield><subfield code="e">Sonstige</subfield><subfield code="4">oth</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Biblioteka teologiczna Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach</subfield><subfield code="v">32</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV019709392</subfield><subfield code="9">32</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000013&line_number=0007&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000015&line_number=0008&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20210108</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032325164</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">780.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Tychy (DE-588)10118702-6 gnd |
| geographic_facet | Tychy |
| id | DE-604.BV046915836 |
| illustrated | Not Illustrated |
| index_date | 2024-07-03T15:29:37Z |
| indexdate | 2024-07-10T08:57:24Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788380991002 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032325164 |
| oclc_num | 1199065034 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 130 Seiten 21 cm |
| psigel | BSB_NED_20210108 |
| publishDate | 2020 |
| publishDateSearch | 2020 |
| publishDateSort | 2020 |
| publisher | Księgarnia św. Jacka |
| record_format | marc |
| series | Biblioteka teologiczna Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach |
| series2 | Biblioteka teologiczna Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach |
| spelling | Steczek, Łukasz Verfasser aut Budownictwo organowe na terenie miasta Tychy Łukasz Steczek Katowice Księgarnia św. Jacka 2020 130 Seiten 21 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Biblioteka teologiczna Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 32 Zusammenfassung in deutscher Sprache Geschichte gnd rswk-swf Organy / budowa / Polska / Tychy / historia jhpk Orgelbau (DE-588)4043846-6 gnd rswk-swf Tychy (DE-588)10118702-6 gnd rswk-swf Tychy (DE-588)10118702-6 g Orgelbau (DE-588)4043846-6 s Geschichte z DE-604 Księgarnia św. Jacka Sonstige oth Biblioteka teologiczna Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 32 (DE-604)BV019709392 32 Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000013&line_number=0007&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB München 25 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000015&line_number=0008&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Steczek, Łukasz Budownictwo organowe na terenie miasta Tychy Biblioteka teologiczna Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Organy / budowa / Polska / Tychy / historia jhpk Orgelbau (DE-588)4043846-6 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4043846-6 (DE-588)10118702-6 |
| title | Budownictwo organowe na terenie miasta Tychy |
| title_auth | Budownictwo organowe na terenie miasta Tychy |
| title_exact_search | Budownictwo organowe na terenie miasta Tychy |
| title_exact_search_txtP | Budownictwo organowe na terenie miasta Tychy |
| title_full | Budownictwo organowe na terenie miasta Tychy Łukasz Steczek |
| title_fullStr | Budownictwo organowe na terenie miasta Tychy Łukasz Steczek |
| title_full_unstemmed | Budownictwo organowe na terenie miasta Tychy Łukasz Steczek |
| title_short | Budownictwo organowe na terenie miasta Tychy |
| title_sort | budownictwo organowe na terenie miasta tychy |
| topic | Organy / budowa / Polska / Tychy / historia jhpk Orgelbau (DE-588)4043846-6 gnd |
| topic_facet | Organy / budowa / Polska / Tychy / historia Orgelbau Tychy |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000011&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000013&line_number=0007&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032325164&sequence=000015&line_number=0008&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| volume_link | (DE-604)BV019709392 |
| work_keys_str_mv | AT steczekłukasz budownictwoorganowenatereniemiastatychy AT ksiegarniaswjacka budownictwoorganowenatereniemiastatychy |
Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.
Inhaltsverzeichnis