Kościoły drewniane na Śląsku:
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Gliwice
Wokół Nas
2018
|
| Ausgabe: | Wydanie I |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis |
| Beschreibung: | 468 Seiten Illustrationen, Pläne, Karte 31 cm |
| ISBN: | 9788360934678 8360934673 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV045305515 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20200124 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 181122s2018 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788360934678 |9 978-83-60934-67-8 | ||
| 020 | |a 8360934673 |9 83-60934-67-3 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1076323764 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV045305515 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-255 |a DE-12 | ||
| 084 | |a 2.2 |2 KUBA2 | ||
| 100 | 1 | |a Kubik, Jacek |e Verfasser |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Kościoły drewniane na Śląsku |c Jacek Kubik |
| 250 | |a Wydanie I | ||
| 264 | 1 | |a Gliwice |b Wokół Nas |c 2018 | |
| 300 | |a 468 Seiten |b Illustrationen, Pläne, Karte |c 31 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 336 | |b sti |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 650 | 0 | 7 | |a Sakralbau |0 (DE-588)4178936-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Holzkirche |0 (DE-588)4131128-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Oberschlesien |0 (DE-588)4042978-7 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 653 | 0 | |a Architektura polska | |
| 653 | 0 | |a Architektura sakralna | |
| 653 | 0 | |a Budownictwo drewniane | |
| 653 | 0 | |a Kościoły i kaplice | |
| 653 | 0 | |a Wyposażenie świątyń | |
| 653 | 2 | |a Województwo śląskie (1999- ) | |
| 653 | 4 | |a 1501-1600 | |
| 653 | 4 | |a 1601-1700 | |
| 653 | 4 | |a 1701-1800 | |
| 653 | 4 | |a 1801-1900 | |
| 653 | 4 | |a 1901-2000 | |
| 653 | 4 | |a 2001- | |
| 653 | 6 | |a Katalog zabytków | |
| 653 | 6 | |a Publikacja bogato ilustrowana | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4145395-5 |a Bildband |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Oberschlesien |0 (DE-588)4042978-7 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Holzkirche |0 (DE-588)4131128-0 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Sakralbau |0 (DE-588)4178936-2 |D s |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m KUBIKAT Anreicherung |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030692584&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030692584&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030692584&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20200124 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030692584 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 709 |e 22/bsb |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804179094873571328 |
|---|---|
| adam_text |
Spis treści: Od autora.................................................................................................................................................... 6 Wstęp .......................................................................................................................................................... 8 Datowanie..................................................................................................................................................12 Otoczenie.................................................................................................................................................. 14 Architektura..............................................................................................................................................16 Konstrukcja.............................................................................................................................................. 24 Wnętrze..................................................................................................................................................... 34 Zagrożenia................................................................................................................................................ 42 Opieka i ochrona..................................................................................................................................... 45 Katalog kościołów ................................................................................................................................... 48 .
BEŁK.................................................................................................................................................. 50 . BIELOWICKO................................................................................................................................... 56 . BIELSKO BIAŁA - MIKUSZOWICE.............................................................................................62 . BIERUŃ STARY................................................................................................................................ 68 . BOBROWNIKI ................................................................................................................................ 74 . BOJSZÓW.......................................................................................................................................... 78 . BORONÓW....................................................................................................................................... 84 . BRUŠIEK............................................................................................................................................ 90 . CHORZÓW...................................................................................................................................... 96 . CHORZÓW-SKANSEN..................................................................................................................100 . CIESZOWA.......................................................................................................................................104
. CIĘCINA...........................................................................................................................................108 . CYNKÓW.........................................................................................................................................114 . CZARNA WIEŚ...............................................................................................................................120 3
ĆWIKLICE 124 GILOWICE......................................................................................................................................130 GLIWICE......................................................................................................................................... 136 GLIWICE-OSTROPA......................................................................................................................142 GOŁKOWICE..................................................................................................................................150 GÓRA............................................................................................................................................... 154 GRZAWA......................................................................................................................................... 158 GWOŹDZIANY.............................................................................................................................. 164 ISTEBNA- KUBALONKA............................................................................................................... 168 ISTEBNA-MLASKAWKA.............................................................................................................. 172 ISTEBNA-STECÓWKA.................................................................................................................. 176 JANKOWICE RYBNICKIE............................................................................................................ 180 JASTRZĘBIE
ZDRÓJ.......................................................................................................................186 JUSZCZYNA................................................................................................................................... 190 KACZYCE........................................................................................................................................ 194 KATOWICE..................................................................................................................................... 198 KOŃCZYCE WIELKIE.................................................................................................................. 204 KOSZĘCIN .....................................................................................................................................210 KSIĘŻY LAS.................................................................................................................................... 216 LALIKI POCHODZITA................................................................................................................ 222 LUBLINIEC.....................................................................................................................................226 ŁAZISKA RYBNICKIE.................................................................................................................. 230 ŁĄKA................................................................................................................................................236
ŁODYGOWICE...............................................................................................................................242 MIASTECZKO ŚLĄSKIE............................................................................................................... 248 MIEDŹNA.......................................................................................................................................254 MIKOŁÓW - BOROWA WIEŚ..................................................................................................... 260 MIKOŁÓW - PANIOWY.............................................................................................................. 266 MOKRA...........................................................................................................................................272 PALOWICE......................................................................................................................................276 PAWEŁKI.........................................................................................................................................280 PIELGRZYMOWICE 284
. PIETROWICE WIELKIE................................................................................................................290 . PODLESIE........................................................................................................................................ 296 . PONISZOWICE.............................................................................................................................. 300 . POPÓW............................................................................................................................................ 306 . RACHOWICE................................................................................................................................. 310 . RUDZINIEC.................................................................................................................................... 316 . RYBNIK-LIGOCKA KUŹNIA.......................................................................................................322 . RYBNIK-WIELOPOLE.................................................................................................................. 328 . SIERAKOWICE.............................................................................................................................. 334 . SIEROTY.......................................................................................................................................... 340 . SMOLNICA..................................................................................................................................... 346 .
SOBLÓWKA.................................................................................................................................... 352 . STARA WIEŚ................................................................................................................................... 356 . SZAŁSZA......................................................................................................................................... 364 . SZCZYRK......................................................................................................................................... 368 . TRUSKOLASY................................................................................................................................. 374 . USTROŃ - NIERODZIM.............................................................................................................. 380 . WILCZA GÓRNA.......................................................................................................................... 386 . WISŁA CZARNE............................................................................................................................ 392 . WISŁA MAŁA................................................................................................................................. 396 . WOŹNIKI........................................................................................................................................ 402 .
ZABRZE...........................................................................................................................................406 . ZABRZE MIKULCZYCE............................................................................................................... 412 . ZACHARZOWICE......................................................................................................................... 416 . ZAMARSKI..................................................................................................................................... 422 . ZRĘBICE.......................................................................................................................................... 428 . ŻABNICA........................................................................................................................................ 434 . ŻERNICA......................................................................................................................................... 440 Tabele ..................................................................................................................................................... 446 Bibliografia............................................................................................................................................. 451 5
BIBLIOGRAFIA I DOKUMENTACJA Poszczególne pozycje bibliograficzne oraz dokumentacja wykorzystana w tej książce pochodzą z kwerend w bibliotekach i archiwach oraz zasobów własnych. Najbardziej zasobne w literaturę i dokumentację, związaną ze śląskimi kościołami drewnia nymi, są następujące instytucje: - Biblioteka Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, - Biblioteka Śląska w Katowicach, - Biblioteka Wydziału Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, - Biblioteka Muzeum w Gliwicach, - Biblioteka Górnośląskiego Parku Etnograficznego w Chorzowie, - Biblioteka Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu, - Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, Częstochowie i Bielsku - Białej, - Archiwum Państwowe w Katowicach, - Archiwum Państwowe w Opolu, - Archiwum Archidiecezjalne Kurii w Katowicach, - Archiwum Archidiecezjalne Kurii Częstochowskiej, - Archiwum Diecezjalne Kurii w Gliwicach, - Archiwum Diecezjalne Kurii w Bielsku Białej, Książki i artykuły. Mimo zainteresowania tematyką kościołów drewnianych na Śląsku powstało niewiele książek i artykułów o znaczącej wartości merytorycznej, zarówno polsko-jak i niemieckojęzycznych. Większość jest kompilacją pozycji wcześniej wydanych, bądź też ma charakter turystyczno - krajoznawczy. Warto więc zwrócić uwagę na tych autorów, których wkład w tematykę sakralnych budowli z drewna, również na Śląsku, jest istotny. I tak patrząc chronologicznie: • niejaki Cuno jako pierwszy znany mi autor opublikował w latach 1852 i 1856, w czasopiśmie Zeitschrift fur Bauwesen, cykl niewielkich artykułów, poświęconych konieczności ochrony kościołów
drewnianych na Śląsku, • Lorenz Dietrichson w 1894 opublikował pracę, która na przykładzie budownictwa drewnianego w Norwegii, jako pierwsza, w sposób profesjonalny kodyfikuje problematykę badawczą oraz opisuje rozwój i zróżnicowanie architektury i konstrukcji obiektów budowanych z drewna, • Ludwig Burgemeister , konserwator zabytków na Śląsku na początku XX wieku, w swoich rocznych sprawozdaniach z lat 1907-1924 dokładnie opisał zakres prac remontowo-konserwatorskich prowadzonych w każdym roku na podległym mu terenie. Jest też współautorem (obok Ernsta Wiggerta) ważnej inwentaryzacji z 1905 roku, poświęconej kościołom i wieżom budowa nym z drewna, • Zygmunt Gloger usystematyzował, w 1907 roku, w postaci ułożonych alfabetycznie haseł, wszelkie terminy związane z bu downictwem drewnianym. Z powodu śmierci autora publikacja, niestety, kończy się na literze L, • Friedrich Ostendorf w roku 1908 wydał historię konstrukcji dachowych, która po raz pierwszy systematyzuje tematykę, związaną z rozwiązaniami konstrukcyjnymi dachów, • Johannes Chrząszcz, proboszcz z Pyskowic, w latach 1900 - 1914 opublikował sporo artykułów w lokalnych czasopismach, poświęconych powiatowi toszecko-gliwickiemu i miastu Pyskowice, • Paul Knotel w latach 1903 do 1929 opublikował w regionalnych periodykach wiele artykułów poświęconych kościołom drewnianym na Śląsku, • Jan Sas Zubrzycki w latach 1916 i 1930 wydał własnym nakładem trzy pozycje, poświęcone ciesielstwu na ziemiach polskich. O ile jego teorie na temat polskiego charakteru budownictwa drewnianego są mocno dyskusyjne o tyle rysunki i zdjęcia
budowli, a przede wszystkim detali architektonicznych są cennym dokumentem, obrazującym kunszt ówczesnych cieśli, • Jerzy Dobrzycki w 1926 roku, w czasopiśmie Architekt opublikował 2 artykuły poświęcone kościołom drewnianym na Śląsku, które stały się ważną pozycją bibliograficzną dla późniejszych badaczy tematu, • Josef Strzygowski w swojej książce z 1927 roku opisał kościoły drewniane z okolic Bielska - Białej. Jeśli dla kogoś byłoby za skoczeniem skąd zainteresowanie profesora historii sztuki na uniwersytecie wiedeńskim kościołami z okolic Bielska to wszystko wyjaśnia jego miejsce urodzenia: Wilamowice koło Bielska Białej, 451
• Walter Krause w latach 20-tych i 30- tych XX wieku sporo pisał na temat kościołów drewnianych na Śląsku, a ukoronowaniem jego zainteresowań jest wydany w 1935 roku imienny leksykon artystów i rzemieślników, związanych z budową i wyposażaniem śląskich kościołów, • Józef Londzin jest autorem opublikowanej w 1932 roku unikalnej pracy, poświęconej kościołom drewnianym na Śląsku Cie szyńskim, • Herbert Dienwiebel w 1938 roku opisał bardzo obszernie kościoły drewniane na Śląsku i pomimo jego komentarzy na temat germańskiego pochodzenia sztuki na Śląsku, książka do dnia dzisiejszego jest warta przeczytania, • Tadeusz Dobrowolski, przedwojenny Śląski Konserwator Zabytków, w latach 30-tych i 40-tych XX wieku opublikował sporo prac, na temat sztuki na Śląsku, a jego ulubionym tematem były drewniane kościoły. W 1937 roku opublikował również bardzo cenną pracę na temat rzeźby i malarstwa gotyckiego w województwie śląskim, • Witold Krassowski jest autorem nie tylko 6- tomowych dziejów budownictwa i architektuiy w Polsce, ale również sporej ilości publikacji poświęconych architekturze drewnianej. Jest m.in. autorem pionierskiej pracy na temat znaków montażowych na konstrukcjach drewnianych, • Franciszek Kopkowicz w swojej książce z 1958 roku, zatytułowanej „Ciesielstwo polskie” opisał szczegółowo i ze znaw stwem, jak budowano w Polsce obiekty z drewna, • Tadeusz Chrzanowski w publikacjach z lat 1957 - 1981 poświęcił sporo miejsca roli budownictwa drewnianego w sztuce polskiej, • Leszek Itman jest autorem opracowań na temat architektury drewnianej na Dolnym Śląsku, które publikował w
latach 60-tych i 70- tych XX wieku, • Stanisław Szymański w 1970 opublikował pierwszą książkę poświęconą wystrojom malarskim nie w pojedynczym kościele, ale próbującą syntetyzować i porządkować całą dostępną ówczesną wiedzę na ten temat, • Ryszard Brykowski poświecił całe życie zawodowe na badania, walkę o ochronę i popularyzację wiedzy o sakralnym budow nictwie drewnianym w Polsce. Jego zainteresowania koncentrowały się głównie na Małopolsce i tzw. Dawnych, Koronnych Ziemiach Rzeczypospolitej, ale tematyka śląska nie była mu obca, a jego publikacje z lat 1957 - 2002 mają fundamentalne znaczenie również dla kościołów śląskich, • Marian Kornecki również całą swoją praktykę zawodową skupił na kościołach drewnianych, podobnie jak profesor Brykowski koncentrując się na Małopolsce, ale również i na Śląsku. Dużo publikował w latach 1957 - 1995, angażując się czynnie w rato wanie konkretnych kościołów od zniszczenia, • Józef Matuszczak jest autorem merytorycznych opracowań w latach 60-tych, 70-tych i 80-tych XX wieku nt. śląskiej architek tury sakralnej z drewna. W drugiej połowie XX wieku był jedynym na Śląsku, liczącym się autorem opracowań dot. kościołów drewnianych, w ówczesnych województwach katowickim i opolskim, • Irena Kontna w swym artykule z 1999 roku zajęła się szczegółowo tematyką polichromii w kościołach drewnianych na Śląsku, • Jan Tajchman opublikował w latach 80-tych i 90-tych XX wieku szereg opracowań dotyczących problematyki więźb da chowych, a jego propozycja ich systematyki porządkuje chaos jaki wcześniej występował w ich klasyfikacji i nazewnictwie, •
Catharine Hof w swojej pracy z 1999 roku przeprowadziła analizę form architektonicznych kościołów drewnianych na Śląsku oraz sporządziła listę 1492 świątyń z drewna (istniejących i nieistniejących), wybudowanych na Śląsku i w rejonach przyległych. • Piotr Siemko w swojej książce z 2001 roku zebrał i opisał nie zachowane kościoły Górnego Śląska, • Claus Ahrens w wydanym w 2001 roku dwutomowym dziele przekazał szereg trudno osiągalnych informacji na temat za chowanych i nie zachowanych najstarszych kościołów z drewna w Europie, opisując m.in. najważniejsze stanowiska archeolo giczne, • Erwin Reindinger w 2005 opublikował cenną pracę poświęconą orientowaniu kościołów oraz opisał ich rolę w planowaniu średniowiecznych miast, • Leif Anker i Jiri Havran są autorami bardzo interesującej pracy, wydanej w 2005 roku, poświęconej norweskim kościołom słupowym, • Jiri Langer i Karel Kuca są autorami dwutomowego leksykonu z 2009 roku, poświęconego najważniejszym kościołom i wie żom drewnianym w Europie, • Grażyna Ruszczyk jest autorem wielu opracowań dotyczących historii architektury drewnianej w Polsce w ujęciu całościo wym, wydawanych w latach 2001 ֊2009, jak również inwentarza sześciu najstarszych kościołów drewnianych na Śląsku, wyda nego w 2012 roku. Ta ostatnia praca wyznacza nowe standardy merytorycznego opracowania tematu dla pojedynczego obiektu, 452
• Aleksander Konieczny publikuje od 2008 roku wyniki swoich badań dendrochronologicznych, prowadzonych na Śląsku. Ba dania te przyczyniły się do zweryfikowana wielu błędnych hipotez dotyczących datowania poszczególnych obiektów, • Jerzy Gorzelik jest autorem wszechstronnych i rzetelnych analiz polichromii w wybranych kościołach śląskich, publikowa nych w latach 1998 ֊2014, • Małgorzata Bajon Romańska w 2008 opublikowała swoją pracę doktorską, poświęconą analizie konstrukcji 32 najstarszych, małopolskich kościołów drewnianych, patrząc na nie, co jest rzadkim przypadkiem, nie z punktu widzenia historyka sztuki, ale inżyniera i architekta, • Aleksander Jankowski w swojej książce z 2009 po raz pierwszy opisał fenomen kościołów wielkopolskich, posiadających zdwojoną konstrukcję nośną, • Bogumiła Rouba w 2014 roku opublikowała w przystępnej formie bardzo pożyteczny poradnik, nt. opieki nad obiektami za bytkowymi. Warto również zapoznać się z pracami napisanymi z pasją i pełnym zaangażowaniem przez ludzi związanych z konkretną para fią czy też regionem, którzy często, nie mając przygotowania zawodowego, poświęcili mnóstwo czasu i energii dla udokumen towania historii konkretnego kościoła czy grupy kościołów. Należy tu wymienić Ludwika Musióla, Jana Myrcika , Aleksandra Spyrę , Pawła Porwoła czy Jacka Kachela. Opracowania zbiorcze. Szczególną formą pisania o zabytkach, w tym o kościołach drewnianych są wszelkiego rodzaju zesta wienia wielu obiektów, spisane w formie inwentarzy, leksykonów czy katalogów, ułożone w kolejności alfabetycznej, z podzia łem na regiony geograficzne
lub uszeregowane chronologicznie. W niniejszym opracowaniu korzystałem również z tego typu opracowań. Są to w porządku chronologicznym: • protokoły wizytacyjne. Jak pisze Józef Matuszczak [206] „akt wizytacyjnych nie pisano z myślą o tym, aby dostar czyć wyczerpujących wiadomości o kościołach. Celem ich było zebranie informacji o całokształcie spraw i okoliczno ści sprzyjających lub utrudniających rozwój życia kościelnego w parafii. Budynek kościelny był tylko jednym z czyn ników wpływających na lepsze lub gorsze wyniki pracy duszpasterskiej. Pozatem stanowił on część majątku kościelnego”. Protokoły do końca XIX wieku były pisane ręcznie, łaciną kościelną, często niewiele mającą wspólnego z łaciną klasyczną. Mniej więcej od początku XX wieku protokoły są pisane po polsku lub niemiecku i coraz częściej na maszynie. Współczesne protokoły wizytacyjne są oczywiście drukowane, pisane wg ściśle określonego schematu i obejmują większy zakres informacji o parafii. W dotychczasowej praktyce autorzy opracowań powoływali się najczęściej na protokoły w języku łacińskim, odczytane z za pisów odręcznych i wydane w formie drukowanej [113] oraz na pojedyncze dokumenty zachowane w oryginale, w Archiwum Archidiecezji Wrocławskiej. Są to: * sprawozdania z wizytacji w Diecezji Wrocławskiej z lat: 1652,1679, 1680,1686,1687/1688, opracowane przez J. Jungnitza w 1904 roku, * sprawozdania z wizytacji w Diecezji Krakowskiej, w dekanatach pszczyńskim i bytomskim, z roku 1592, opracowane przez Maksymiliana Wojtasa w 1938 roku, * sprawozdania z wizytacji archidiakonatu opolskiego, z lat: 1697 oraz
1713 ֊1715, * protokoły generalnej wizytacji diecezji wrocławskiej z lat 1718 - 1722, * fascykuły dekanatu pszczyńskiego z 1828 roku, • „Verzeichnis der Kunstdenkmaeler der Provinz Schlesien” Hansa Lutsch’a , wydany w latach 1886 - 1903 w 6 tomach, to spis zabytków na Śląsku, wraz z ich krótkimi opisami i wieloma rysunkami. To dzieło jego życia stało się bazą wyjściową do badań historycznych, prowadzonych przez późniejszych historyków sztuki i nie tylko, gdyż była to pierwsza udokumentowana, rzetelna (na miarę ówczesnych czasów) inwentaryzacja zabytków śląskich, • „Die Holzkirchen und die Holzturme der Preussischen Ostprovinzen” Emst’a Wiggeit’a і Ludwig’a Burgemeister’a , to opu blikowane w 1905 roku zestawienie kościołów i wież drewnianych, zlokalizowanych w ówczesnych prowincjach Prus Wschod nich, z interesującym aneksem rysunkowo-zdjęciowym do nich, • „Die Bau und Kunstdenkmaeler des Kreises Namslau” Kurta Degen’a, Wolfganga Blehľa, Wiktora Werbik a i Franza Focke z 1939 roku jest szczegółowym i rzetelnym katalogiem zabytków w ówczesnym okręgu namysłowskim, z bogatym aneksem zdjęciowym, • „Die Bau und Kunstdenkmaeler des Kreises Tost ֊ Gleiwitz” Emst’a Klossa, Herberta Rode, Wilhelma Stepfa i Hildy Eberle z 1943 roku jest szczegółowym i rzetelnym katalogiem zabytków w ówczesnym okręgu toszecko ֊ gliwickim, z bogatym anek453
sem zdjęciowym, • Inwentarze kościelne. Współczesne inwentarze stanowią integralną część protokołów wizytacyjnych ale również są sporzą dzane przy zmianie osoby mającej pełnić funkcję proboszcza parafii. Są dostępne w archiwach diecezjalnych. Sporządzane są przez proboszcza i weryfikowane przez Kurię. Są podpisywane imiennie przez osoby odpowiadające za majątek parafii, co je uwiarygodnia. Dla współczesnego badacza są doskonałym materiałem porównawczym, jeśli chodzi o prześledzenie wszel kich zmian związanych z wyposażeniem kościoła, - Inwentarze Drewnianej Architektury Sakralnej w Polsce, wydawane przez Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Niestety, dotychczas wydanych zostało zaledwie kilka zeszytów, dotyczących wybranych obiektów w Małopolsce, Wielkopolsce, na Mazowszu i na Śląsku. Najbardziej obszerny i wszechstronny jest zeszyt śląski z 2012 roku. Obejmuje on 6 kościołów i jest pełnym (wg stanu wiedzy na rok 2012) i rzetelnym źródłem informacji o nich, • „Katalog Zabytów Sztuki w Polsce”, wydawany od lat 50-tych do 70-tych XX wieku w formie zeszytów, z podziałem na województwa i powiaty, przez Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Jest to pierwsza inwentaryzacja obiektów zabytkowych na terenie Polski, w granicach wytyczonych po II wojnie światowej. Dzięki podjętym w następnych latach badaniom zweryfiko wano wiele informacji podanych w katalogu i uściślono datowanie dotyczące obiektów tam opisanych. Niestety, wielu autorów opracowań z ostatnich dwudziestu lat traktowało Katalog jak Biblię, bezrefleksyjnie go kopiując. Dochodziło do kuriozalnych sytuacji, gdy
błędnie podana data w Katalogu, powtórzona bezmyślnie w 2 czy 3 opracowaniach późniejszych uznana została za pewną i niepodważalną ponieważ powoływało się na nią kilku autorów. Ważną, wciąż aktualną zaletą Katalogu jest opis stanu ówczesnego wyposażenia kościołów, który stanowi bardzo dobrą bazę do porównań z tym co jest opisane w inwentarzach kościelnych oraz z tym, co możemy naocznie zobaczyć dzisiaj w kościele, • „Zabytki Sztuki w Polsce” to katalog wydawany przez Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków. Tom śląski, wydany w 2006 roku jest praktycznie powtórzeniem informacji z Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce, w nieco zawężonej formie, • „Architektura drewniana w Polsce”, której autorem jest Grażyna Ruszczyk, jest wydanym w 2009 roku leksykonem wybranych obiektów architektury drewnianej z całej Polski, ułożonych województwami, w kolejności alfabetycznej, • „Kościoły, kaplice i dzwonnice drewniane. Województwo śląskie” autorstwa Bronisława Cendy to wydany w 2015 roku prze wodnik turystyczny, warty przejrzenia, • „Krajoznawca Górnośląski” to periodyk turystyczny, wydawany przez oddział PTTK w Katowicach, w którym w latach 1997 - 2016 Edward Wieczorek i Leon Kopernik publikowali dość szczegółowe opisy wszystkich kościołów drewnianych w woje wództwie śląskim, Dokumentacja. Najbogatszym źródłem dokumentacji technicznej jest Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, ze swymi oddziałami w Bielsku Białej i Częstochowie. Nie sięga ona jednak dalej niż do lat 40- tych XX wieku. Pozwala ona skonkretyzować informacje o zakresie i czasie prowadzenia remontów
w kościołach. W miarę pełny i usystematy zowany materiał, w postaci inwentaryzacji, projektów remontów, konserwacji oraz protokołów odbioru prac dotyczy dopiero lat 90 ֊ tych XX wieku i dwutysięcznych. W niektórych parafiach proboszczowie również dysponują dokumentacją techniczną ale dotyczy ona remontów z lat 90-tych i dwutysięcznych. Ważnym źródłem informacji dotyczącym historii kościołów są archiwa diecezjalne. Dla mojej pracy istotna była korespondencja pomiędzy kurią a parafiami, protokoły z wizytacji biskupich oraz inwentarze. Patroni instytucjonalni i osoby fizyczne, pomimo zobowiązań, jakie na nich ciążyły, starali się za wszelką cenę uniknąć partycypacji w kosztach remontów tak, że spory ciągną się latami i w niektórych przypadkach kończą się w sądzie. Protokoły i inwentarze w archiwach diecezjalnych w Katowicach, Gliwi cach, Częstochowie i Bielsku pochodzą głównie z XX wieku. Najlepiej, zorganizowane i najzasobniejsze z nich jest Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach. Przeglądnąłem tam wszystkie teczki w języku polskim, dotyczące kościołów drewnianych. Niestety, nie przeanalizowałem teczek do roku mniej więcej 1918, gdyż korespondencja ta jest prowadzona w języku niemiec kim i odręcznie. Jest to materiał niewątpliwie wart przeanalizowania ale przez osobę, posiadającą umiejętność biegłego czytania niemieckiego gotyku pisanego odręcznie, połączoną ze znajomością słownictwa budowlanego i kościelnego jednocześnie. Jest to zadanie wymagające sporo czasu, porównywalne z tłumaczeniem specyficznej łaciny protokołów wizytacyjnych również pisanych odręcznie. W 1967 roku
został wydany „Katalog pomiarów zabytków architektury i budownictwa”, opracowany przez Marię Charatyńską, który zawiera cenne informacje nt. pomiarów inwentaryzacyjnych obiektów zabytkowych, wykonanych przed rokiem 1967. Niestety, wiele pozycji z tego katalogu jest dzisiaj niedostępnych. 454
Fotografie. Warto również wspomnieć o archiwalnych zbiorach fotografii dotyczących kościołów drewnianych na Śląsku. Są one dostępne w następujących instytucjach: • Archiwum Fotografii Instytutu Sztuki, Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Bardzo bogaty zbiór, sięgający lat 30-tych XX wieku, obejmujący również spuściznę po Tadeuszu Dobrowolskim, przedwojennym Śląskim Konserwatorze Zabytków, • Biblioteka Górnośląskiego Parku Etnograficznego w Chorzowie, która zakupiła bogaty zbiór negatywów po Józefie Matuszczaku, • Muzeum Historii Miasta Katowice, które posiada zbiór fotografii po Józefie Dańdzie, • Archiwum Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, które posiada fotografie kościołów drewnianych z początków XX wieku, • Archiwum Muzeum w Gliwicach posiada bogaty zbiór zdjęć kościołów, również szklanych negatywów, od początku XX wieku. 455
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Kubik, Jacek |
| author_facet | Kubik, Jacek |
| author_role | aut |
| author_sort | Kubik, Jacek |
| author_variant | j k jk |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV045305515 |
| ctrlnum | (OCoLC)1076323764 (DE-599)BVBBV045305515 |
| edition | Wydanie I |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02680nam a2200649 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV045305515</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20200124 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">181122s2018 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788360934678</subfield><subfield code="9">978-83-60934-67-8</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8360934673</subfield><subfield code="9">83-60934-67-3</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1076323764</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV045305515</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-255</subfield><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">2.2</subfield><subfield code="2">KUBA2</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kubik, Jacek</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Kościoły drewniane na Śląsku</subfield><subfield code="c">Jacek Kubik</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Wydanie I</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Gliwice</subfield><subfield code="b">Wokół Nas</subfield><subfield code="c">2018</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">468 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Pläne, Karte</subfield><subfield code="c">31 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">sti</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Sakralbau</subfield><subfield code="0">(DE-588)4178936-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Holzkirche</subfield><subfield code="0">(DE-588)4131128-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Oberschlesien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4042978-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Architektura polska</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Architektura sakralna</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Budownictwo drewniane</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Kościoły i kaplice</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Wyposażenie świątyń</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="2"><subfield code="a">Województwo śląskie (1999- )</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1501-1600</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1601-1700</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1701-1800</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1801-1900</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">1901-2000</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">2001-</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Katalog zabytków</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="6"><subfield code="a">Publikacja bogato ilustrowana</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4145395-5</subfield><subfield code="a">Bildband</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Oberschlesien</subfield><subfield code="0">(DE-588)4042978-7</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Holzkirche</subfield><subfield code="0">(DE-588)4131128-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Sakralbau</subfield><subfield code="0">(DE-588)4178936-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">KUBIKAT Anreicherung</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030692584&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030692584&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030692584&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20200124</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030692584</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">709</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4145395-5 Bildband gnd-content |
| genre_facet | Bildband |
| geographic | Oberschlesien (DE-588)4042978-7 gnd |
| geographic_facet | Oberschlesien |
| id | DE-604.BV045305515 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-07-10T08:14:24Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788360934678 8360934673 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-030692584 |
| oclc_num | 1076323764 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-255 DE-12 |
| owner_facet | DE-255 DE-12 |
| physical | 468 Seiten Illustrationen, Pläne, Karte 31 cm |
| psigel | BSB_NED_20200124 |
| publishDate | 2018 |
| publishDateSearch | 2018 |
| publishDateSort | 2018 |
| publisher | Wokół Nas |
| record_format | marc |
| spelling | Kubik, Jacek Verfasser aut Kościoły drewniane na Śląsku Jacek Kubik Wydanie I Gliwice Wokół Nas 2018 468 Seiten Illustrationen, Pläne, Karte 31 cm txt rdacontent sti rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Sakralbau (DE-588)4178936-2 gnd rswk-swf Holzkirche (DE-588)4131128-0 gnd rswk-swf Oberschlesien (DE-588)4042978-7 gnd rswk-swf Architektura polska Architektura sakralna Budownictwo drewniane Kościoły i kaplice Wyposażenie świątyń Województwo śląskie (1999- ) 1501-1600 1601-1700 1701-1800 1801-1900 1901-2000 2001- Katalog zabytków Publikacja bogato ilustrowana (DE-588)4145395-5 Bildband gnd-content Oberschlesien (DE-588)4042978-7 g Holzkirche (DE-588)4131128-0 s Sakralbau (DE-588)4178936-2 s DE-604 KUBIKAT Anreicherung application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030692584&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030692584&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030692584&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis |
| spellingShingle | Kubik, Jacek Kościoły drewniane na Śląsku Sakralbau (DE-588)4178936-2 gnd Holzkirche (DE-588)4131128-0 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4178936-2 (DE-588)4131128-0 (DE-588)4042978-7 (DE-588)4145395-5 |
| title | Kościoły drewniane na Śląsku |
| title_auth | Kościoły drewniane na Śląsku |
| title_exact_search | Kościoły drewniane na Śląsku |
| title_full | Kościoły drewniane na Śląsku Jacek Kubik |
| title_fullStr | Kościoły drewniane na Śląsku Jacek Kubik |
| title_full_unstemmed | Kościoły drewniane na Śląsku Jacek Kubik |
| title_short | Kościoły drewniane na Śląsku |
| title_sort | koscioly drewniane na slasku |
| topic | Sakralbau (DE-588)4178936-2 gnd Holzkirche (DE-588)4131128-0 gnd |
| topic_facet | Sakralbau Holzkirche Oberschlesien Bildband |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030692584&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030692584&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=030692584&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT kubikjacek kosciołydrewnianenaslasku |
Es ist kein Print-Exemplar vorhanden.
Inhaltsverzeichnis