Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej: (od XIII do XV wieku) = The architecture of castles in Chełmno Land : (from the 13th to the 15th century)
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Toruń
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
[2016]
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Literaturverzeichnis Abstract |
| Beschreibung: | Na płycie aneksy |
| Beschreibung: | 370 Seiten 27 cm 1 CD-R (12 cm) |
| ISBN: | 9788323135869 832313586X |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV043964944 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20190417 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 161215s2016 |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788323135869 |9 978-83-231-3586-9 | ||
| 020 | |a 832313586X |9 83-231-3586-X | ||
| 035 | |a (OCoLC)968137806 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV043964944 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 |a DE-255 |a DE-B220 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 084 | |a 2.2 |2 KUBA2 | ||
| 100 | 1 | |a Wasik, Bogusz |e Verfasser |0 (DE-588)112247587X |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej |b (od XIII do XV wieku) = The architecture of castles in Chełmno Land : (from the 13th to the 15th century) |c Bogusz Wasik |
| 246 | 1 | 3 | |a Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej od XIII do XV wieku |
| 246 | 1 | 1 | |a The architecture of castles in Chełmno Land |
| 264 | 1 | |a Toruń |b Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika |c [2016] | |
| 264 | 4 | |c © 2016 | |
| 300 | |a 370 Seiten |c 27 cm |e 1 CD-R (12 cm) | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 500 | |a Na płycie aneksy | ||
| 505 | 8 | |a Bibliographie Seite 349-366 | |
| 546 | |a Zusammenfassung in englischer Sprache | ||
| 648 | 7 | |a Geschichte 1200-1500 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 7 | |a Zamki (architektura) / Polska / Chełmno (województwo kujawsko-pomorskie ; region) / historia |2 jhpk | |
| 650 | 7 | |a Zamki (architektura) / Państwo Krzyżackie |2 jhpk | |
| 650 | 0 | 7 | |a Schloss |0 (DE-588)4052753-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Architektur |0 (DE-588)4002851-3 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Chełmno |0 (DE-588)4070152-9 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Chełmno |0 (DE-588)4070152-9 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Schloss |0 (DE-588)4052753-0 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Architektur |0 (DE-588)4002851-3 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Geschichte 1200-1500 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m DNB Datenaustausch |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029373587&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029373587&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029373587&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 942 | 1 | 1 | |c 709 |e 22/bsb |f 0902 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 307.09 |e 22/bsb |f 0902 |g 438 |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029373587 | |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1808679030998695936 |
|---|---|
| adam_text |
SPIS TRE*CI
1. Z
A G A D N IE N IA
W ST*PN E
-
TEMATYKA, METODA, ZAKRES CHRONOLOGICZNY I TERYTORIALNY [11]
2. D
Z IE JE
ZA IN TERESO W A *
I STAN BADA* NAD ZAMKAMI ZIEM I CHE*MI*SKIEJ [15]
2.1. ZAINTERESOWANIE ZAMKAMI POKRZY*ACKIMI DO KO*CA XVIII WIEKU
[15]
2.2. ROZWOJ NAUKOWEGO ZAINTERESOWANIA ZAMKAMI W PRUSACH
OD PRZE*OMU XVIII I XIX WIEKU DO LAT 40. XX WIEKU
[16]
2.3. STAN BADA* NAD ZAMKAMI ZIEMI CHE*MI*SKIEJ
PO DRUGIEJ WOJNIE *WIATOWEJ
[19]
3. L
O K A LIZA CJA
I
W Y BO R
M IEJSC A
P O D
BU D O W *
ZAM KOW
NA ZIEM I CHE*MI*SKIEJ [25]
3.1. WYBOR MIEJSCA NA BUDOW* ZAMKU WZGL*DEM LOKALIZACJI STARSZYCH
WAROWNI DREWNIANO-ZIEMNYCH
[25]
3.2. PO*O*ENIE TOPOGRAFICZNE ZAMKOW
[32]
3.3. PO*O*ENIE ZAMKU WZGL*DEM MIASTA
[35]
4.
Z
A G A D N I E N I A
Z W I * Z A N E
Z
P R O J E K T O W A N I E M
[39]
4.1. PROBLEM TEORII ARCHITEKTURY W *REDNIOWIECZNEJ EUROPIE
[39]
4.2. MIARY STOSOWANE W BUDOWNICTWIE ZAMKOWYM NA ZIEMI CHE*MI*SKIEJ
4.3. ZASTOSOWANIE METODY KWADRATURY (AD *UADRATUM) PRZY PROJEKTOWANIU
ZAMKOW NA ZIEMI CHE*MI*SKIEJ
[49]
5.
P
R A C E
Z I E M N E
[63]
5.1. PRACE ZWI*ZANE Z INFRASTRUKTUR* WODN*
[64]
5.2. FOSY
[65]
5.3. WYKOPY FUNDAMENTOWE
[67]
5.4. NASYPY I NIWELACJE
[74]
5.4.1. NAWARSTWIENIA NASYPOWO-NIWELACYJNE PRZY G*OWNYCH GMACHACH
ZAMKOWYCH (ZAMKACH WYSOKICH)
[74]
GRUDZI*DZ
[74]
POKRZYWNO
[79]
STAROGROD
[84]
TORU*
[85]
ROGO*NO
[94]
PAPOWO BISKUPIE
[95]
GOLUB [102]
KOWALEWO POMORSKIE
[103]
RADZY* CHE*MI*SKI
[105]
BRODNICA
[108]
LUBAWA
[108]
W*BRZE*NO [LLL]
PODSUMOWANIE [ 113]
5.4.2. NAWARSTWIENIA NASYPOWO-NIWELACYJNE NA PRZEDZAMCZACH
[115]
GOLUB
[115]
LIPIENEK
[116]
PAPOWO BISKUPIE [
116]
RADZY* CHE*MI*SKI [ 117]
ROGO*NO
[119]
STAROGROD [120]
TORU* [121]
W*BRZE*NO [122]
PODSUMOWANIE
[126]
5.5. SI*A ROBOCZA I *ROD*O MATERIA*U - ZARYS PROBLEMU
[127]
6 . M
A T E R I A * Y
B U D O W L A N E
[129]
6.1. KAMIE* I SZTUCZNY KAMIE* [
129]
6.2.
CERAMIKA BUDOWLANA - PRODUKCJA
[131]
6.3. ANALIZA METRYCZNA CEGIE* Z ZAMKOW ZIEMI CHE*MI*SKIEJ
[150]
6.4. KSZTA*TKI I CEG*Y SPECJALNE
[159]
6.5. ZNAKI MURARSKIE NA CERAMICE BUDOWLANEJ
[164]
6.6.
DETAL ARTYSTYCZNY Z CERAMIKI, KAMIENIA I SZTUCZNEGO KAMIENIA
[169]
7.
K
O N S T R U K C J E
M U R O W
[177]
7.1. OGOLNA CHARAKTERYSTYKA MUROW
[177]
7.2. FUNDAMENTY
[184]
7.3. MURY
K A M IE N N E [192]
7.4. MURY CEGLANE [202]
7.5. KONSTRUKCJE *CIAN OPARTE NA DREWNIE [211]
7.2. TECHNIKA BUDOWY I WYKONAWCY
[213]
8 . C
H A R A K T E R Y S T Y K A
W Y B R A N Y C H
E L E M E N T O W
A R C H I T E K T U R Y
[219]
8.1.
ARTYKULACJE I DEKORACJE *CIAN
[219]
8.1.1.
ODSADZKI
[219]
8.1.2. FRYZY [220]
8.1.3. GLAZUROWANA CERAMIKA BUDOWLANA
[223]
8.1.4. WZORY Z ZENDROWEK
[227]
8.1.5. SZCZYTY
[228]
8.2.
OTWORY OKIENNE I DRZWIOWE
[232]
8.3. SKLEPIENIA
[237]
8.4. KRU*GANKI
[239]
8.5. STUDNIE
I
KANA*Y
[241]
9. D
Z IE JE
BUD OW Y
I
R O ZPLA N O W A N IE
ZAM KOW
NA ZIEM I CHE*MI*SKIEJ [245]
9.1. KRZY*ACKIE ZAMKI NIEREGULARNE
[245]
TORU*
[245]
GRUDZI*DZ
[254]
POKRZYWNO
[261]
BIERZG*OWO
[265]
STAROGROD
[268]
9.2. KRZY*ACKIE ZAMKI REGULARNE (KASZTELE)
[271]
9.2.1. WCZESNE KRZY*ACKIE ZAMKI REGULARNE
[271]
PAPOWO BISKUPIE
[271]
GOLUB
[276]
LIPIENEK
[282]
ROGO*NO
[285]
KOWALEWO POMORSKIE
[289]
9.2.2. *KLASYCZNE* ZAMKI KONWENTUALNE
[292]
RADZY* CHE*MI*SKI
[292]
BRODNICA
[299]
9.2.3. BRATIAN - KRZY*ACKI ZAMEK REGULARNY O OGRANICZONYM
PROGRAMIE ARCHITEKTONICZNYM
[304]
9.3. ZAMKI BISKUPIE I KAPITULNE
[306]
W*BRZE*NO
[306]
LUBAWA
[310]
KURZ*TNIK
[312]
10.
P
O D S U M O W A N I E
[315]
S
P IS
R
YCIN
[333]
S
P I S
T A B E L
[347]
B
IB L IO G R A F IA
[349]
T
H E
A R C H IT E C T U R E
O F
CASTLES
IN
C
H E*M N O
L
A ND
(FROM THE
13*
TO THE
15*
CENTURY) [367]
BIBLIOGRAFIA
WYKAZ SKRÓTÓW
AHP - Archaeologia Histórica Polona
AUNC - Acta Universitatis Nicolai Copernici
BHS - Biuletyn Historii Sztuki
LA - Informator Archeologiczny
IA UMK - Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikolaja Kopernika
KAU - Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
KHKM - Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
OMCTH - Ordines Militares. Colloquia Torunensia Histórica
OZ - Ochrona Zabytków
RG - Rocznik Grudzi^dzki
RMT - Rocznik Muzeum w Toruniu
SBBTHA - Studia Borussico-Baltica Toruniensia Historiae Artium
WUOZ - Wojewódzki Urz^d Ochrony Zabytków
¿RÖDtA PUBLIKOWANE
CDW
1860 Codex Diplomatics Warmiensis oder Regesten
und Urkunden zur Geschichte Ermlands, hrsg.
v. Carl P. Woelky und Johann M. Saage, Bd. I,
Braunsberg.
Habbel J.
1922 Das Dombaumeisters und Buchdruckers
M. Roritzers Büchlein von d. Fialengerechtig-
keit.,. dem Urdruck nachgebildet, Regensburg.
Hahnloser H.R.
1935 Villard de Honnecourt, Wien.
Inwentarz 1603
1965 Inwentarz starostwa grudziqdzkiego z roku
1603 oraz rejestr dochodöw z lat 1601-1603,
wyd. S. Cackowski, Grudziqdz.
Inwentarz 1614
1927 Inwentarz döbr biskupstwa chelmihskiego z r.
1614 z uwzgl^dnieniem pözniejszych do roku
1759, wyd. A. Mahkowski, Toruh.
Inwentarz 1723-1747
1956 Inwentarze döbr biskupstwa chelmihskiego
(1723-1747), wyd. R. Mienicki, Toruh.
Inwentarz 1739
1963 Inwentarz starostwa grudziqdzkiego z roku
1739, wyd. A. Wolnikowski, Grudzi^dz.
Inwentarz 1739
1958 Inwentarz döbr biskupstwa chelmihskiego
zr.l 759, wyd. R. Mienicki, Toruh.
Inwentarze 164611676
1955 Inwentarze döbr biskupstwa chelmihskiego
(1646 i 1676), wyd. R. Mienicki, Toruh.
Lassus J.B.
1858 Üalbum de Villard de Honnecourt, Paris.
Lustracja 1565
1961 Lustracja województw malborskiego i chelmih-
skiego 1565, wyd. S. Hoszowski, Gdansk.
Lustracja 1615 11624
1967 Lustracja województw Prus Krölewskich 1624
zfragmentami lustracji 1615, wyd. S. Hoszow-
ski, Gdansk.
Lustracja 1664
1938 Opis krölewszczyzn w wojewödztwach chel-
minskim, pomorskim i malborskim w roku
1664, wyd. J. Paczkowski, Toruh.
Lustracja 1765
2009 Lustracja wojewödztw Prus Krölewskich 1765,
t. II: Wojewödztwo chelmihskie, cz. 2: Ziemia
chelmihska, wyd. J. Dygdala, Toruri.
Prora z Dusburga
2004 Piotr z Dusburga. Kronika ziem pruskich, thim.
S. Wyszomirski, komentarze J. Wenta, Toruri.
SRPII
1863 Scriptores Rerum Prussicarum. Die Geschichts-
quellen der preußischen Vorzeit bis zum
Untergang der Ordensherrschafty Bd. 2, wyd.
T. Hirsch, M. Toppen, E. Strehlke, Leipzig.
SRPVI
1968 Scriptores rerum Prussicarum. Die Geschichts-
quellen preussischen Vorzeity hrsg. v. W. Hu-
batsch, bearb. v. U. Arnold, E. Maschke, Bd. 6,
Frankfurt am Main.
OPRACOWANIA
Akerman J. [rec.]
1953 M. Veite, Die Anwendung der Quadratur und
Triangulator bei der Grund- u. Aufrissgestal-
tung der gotischen Kircheny Basel 1951, ss. 91,
The Art Bulletin, t. 35, nr 2, s. 155-157.
Album Steiner a
1998 Toruh i miasta ziemi chelmihskiej na rysun-
kach Jerzego Fryderyka Steinera z pierwszej
polowy XVIII wieku (tzw. Album Steinera)y
pod red. M. Biskupa, Toruri.
Alttoa K.
1993 Das Konventshaus in Lettlandy [w:] Castelia
Maris Balticiy t. 1, pod red. K. Drake, Stock-
holm, s. 9-16.
Andrzej ewska A,
2003 Mury miejskie w Lubawiey [w:] Pogranicze
polsko-pruskie i krzyzackie. Materialy z kon-
ferencji naukowej - Görzno, 1-2 czerwca
2002 r., pod red. K. Gr^zawskiego, Wlocla-
wek-Brodnica, s. 237-244.
Andrzejewski A., Kajzer L., Lewandowski M.
2001 Badania archeologiczno-architektoniczne
prowadzone w latach 1998-2000, [w:] Zamek
w Lubawie. Dawniej i dzisy pod red. L. Kaj-
zera, Lubawa, s. 41-86.
Antkowiak W., Lamparski P.
1999 Zamki i straznice krzyzackie ziemi chelmih-
skiej y Toruri.
Architektura gotycka
1995 Architektura gotycka w Polscey t. 2: Katalog
zabytköwy pod red. T. Mroczko i M. Arszyri-
skiego, Warszawa.
Arszynski M.
1956 Zamek w Radzyniu. Dokumentacja naukowa
UBC
1885-1887 Urkundenbuch des Bisthums Cw/m, wyd.
C.P. Woelky, Danzig.
VlSITATIONES I
1903 Visitationes episcopatus Culmensis Andrea
Olszowski culmensi et pomesaniae episcopo
a. 1667-1672 factaey wyd. T.S. Buczyriski,
Toruri.
Visitationes II
1904 Visitationes episcopatus Culmensis Andrea
Olszowski culmensi et pomesaniae episcopo
a. 1667-1672factae, wyd. B. Czapla, Toruri.
Visitationes III
1905 Visitationes episcopatus Culmensis Andrea
Olszowski culmensi et pomesaniae episcopo
a. 1667-1672factaey wyd. B. Czapla, Toruri.
(maszynopis w archiwum WUOZ w Toru-
niu, sygn. W/736), Toruri.
1957 Tak zwany „Palac Anny Wazöwny” w Brod-
nicy, powiat brodnicki, wojewödztwo byd-
goskie. Dokumentacja historyczna dla prac
konserwatorskich (maszynopis w archiwum
WUOZ w Toruniu, sygn. W/53), Toruri.
1959 Tak zwany „Palac Anny Wazöwny” w Brodnicyy
BHS, R. XXI, s. 231-234.
1961 Z badah nad zamkiem krzyzackim w Radzynie,
RG, t. 2,39-77.
1967 Warsztat budowlany w Prusach ok. roku 1400,
BHS, R. XXIX, nr 4, s. 582-584.
1970 Technika i organizacja budownictwa ceglanego
w Prusach w kohcu XIV i pierwszej polowie
XV wiekuy Studia z Dziejöw Rzemiosla
i Przemyslu, t. 9, s. 7-139.
1985 Der Deutsche Orden als Bauherr und Kunst-
mäzeny OMCTH, nr 2, s. 145-167.
1989 Das Bauwesen im Wirtschaftssystem des
Deutschenordens in Preusseny [w:] Quellen
und Studien zur Geschichte des Deutschen
Ordens: Zur Witschaftsendwicklung des
Deutschen Ordens in Mittelaltery pod red.
J.U. Arnolda, Marburg-Lahn, s. 163-179.
1991 Die Deutschordensburg als Wehrbau und ihre
Rolle in Wehrsystem des Ordenstates Preusseny
OMCTH, nr 6: Das Kriegswesen der Ritteror-
den im Mittelaltery pod red. Z.H. Nowaka,
Toruri, s. 89-124.
1993 Die Deutschordensburg als KlosterbaUy
OMCTH nr 7: Die Spiritualität der Ritteror-
den im Mittelaltery pod red. Z.H. Nowaka,
Toruri, s. 147-164.
1995a Budownictwo warowne zakonu krzyzackiego
w Prusach (1230-1454), ToruA.
1995b Zum Forschungsstand über den Ursprung
des Ordensburgtypus in Preussen, SBBTHA,
t. 2: Sztuka w kr$gu Zakonu Krzyzackiego
w Prusach i Inflantach, pod red. M. Wozniaka,
ToruA, s. 111-122.
2000 Zamki i umocnienia krzyzackie, [w:] Pahstwo
zakonu krzyzackiego w Prusach. Podzialy ad-
ministracyjne i koscielne od XIII do XVI wieku,
pod red. Z.H. Nowaka, Torun, s. 29-43.
2007 Idea, pami§c, troska. Rola zabytköw w prze-
strzeni spolecznej iformy dzialah na rzecz
ich zachowania od starozytnosci do polowy
XX wieku, Malbork.
2010 Architektura warowna zakonu krzyzackiego
w Prusach, [w:] Fundacje artystyczne na
terenie pahstwa krzyzackiego w Prusach,
t. II: Eseje, pod red. B. Pospiesznej, Malbork,
s. 7-45.
2013a Zamki i umocnienia zakonu krzyzackiego
i biskupöw w Inflantach, [w:] Zakon krzyzacki
w Prusach i Inflantach. Podzialy administra-
cyjne i koscielne w XIII i XVI wieku, pod
red. R. Czai i A. RadzimiAskiego, Torun,
s. 183-213.
2013b Zamki i umocnienia zakonu krzyzackiego
i hierarchii koscielnej w Prusach, [w:] Zakon
krzyzacki w Prusach i Inflantach. Podzialy
administracyjne i koscielne w XIII i XVI wieku,
pod red. R. Czai i A. Radziminskiego, Torun,
s. 55-80.
Bacinski J.
2004 Zamek biskupöw chelmihskich w Wqbrzeznie,
Wijbrzezno.
Bartoszewicz H.
1996 Drogi handlowe ziemi chelmihskiej wXV-
-XVI w., Miscellanea Historico-Archivistica,
1.6, s. 43-64.
BEREiNICKI J., ROGULSKI J.
1960 Opis badan architektonicznych na zamku
w Kurz^tniku, pow. Nowe Miasto Lubaw-
skie, woj. OlsztyAskie przeprowadzonych
w czerwcu 1960 roku (maszynopis w WUOZ
w Olsztynie).
Biskup M.
2008 Polityka zewn$trzna zakonu krzyzackiego,
[w:] Pahstwo zakonu krzyzackiego w Pru-
sach. Wladza i spoleczehstwo, pod red.
E. Kubickiej, K. Kwiatkowskiego, Warszawa,
s. 233-331.
Biskup M., Labuda G.
1986 Dzieje zakonu krzyzackiego w Prusach. Gospo-
darka - Spoleczehstwo - Pahstwo - Ideologia,
GdaAsk.
Beazejewska A.
2012 Rzezba w Prusach krzyzackich do polowy XIV
wieku. Zrödla stylu, Torun.
Bober M.
2008 Architektura przedromahska i romahska
w Krakowie. Badania i interpretacje, Rzeszöw.
Boockmann H.
1995 Die Bautätigkeit des Deutschen Ordens an-
hand des Tresslerbuchs, SBBTHA, t. 2: Sztuka
w kr$gu Zakonu Krzyzackiego w Prusach
i Inflantach, pod red. M. Wozniaka, Torun,
s. 137-146.
Bogdanowski J.
2002 Architektura obronna w krajobrazie Polski. Od
Biskupina do Westerplatte, Warszawa-Kra-
köw.
Bogucka M.
1961 Cegielnia gdahska w XVI wieku, Studia
z dziejöw rzemiosla i przemyslu, 1.1, Wro-
claw-Warszawa-Krakow, s. 125-140.
Boguszewicz A.
1998 Przemiany w XIII-wiecznym slqskim bu-
downictwie obronnym, [w:] Kultura srednio-
wiecznego Slqska i Czech: „Rewolucja” XIII
wieku, pod red. K. Wachowskiego, Wroclaw,
s. 97-111.
Boguwolski R.
1973 Rogözno - Zamek, pow. Grudziqdz, Stano-
wisko 1, [w:] IA. Badania rok 1972, pod red.
M. Konopki, Warszawa, s. 266.
1975a Pokrzywno Zamek, pow. Grudziqdz, Stano-
wisko 1, [w:] IA. Badania rok 1974, pod red.
M. Konopki, Warszawa, s. 191-192.
1975b Pokrzywno gmina Gruta. Stanowisko 1.
Badania 1975 (maszynopis w archiwum
Muzeum im. Ks. Dr. Wladyslawa tfgi
w Grudzi^dzu).
1975c Rogözno - Zamek, gmina Rogoino, st. 2.
Badania 1975 (maszynopis w archiwum
Muzeum im. Ks. Dr. Wladyslawa L§gi
w Grudzi^dzu).
1976 Pokrzywno Zamek, gm. Gruta, woj. toruhskie,
[w:] IA. Badania rok 1975, pod red. M. Ko-
nopki, Warszawa, s. 203-205.
1978 Sprawozdanie zbadah wykopaliskowych
prowadzonych na pokrzyzackim zamku
w Rogöznie, pow. Grudziqdz, w 1972 r. (Stan.
1), Komunikaty Archeologiczne. Badania
archeologiczne na terenie wojewödztwa byd-
goskiego w latach 1970-1972, t. 2, Bydgoszcz,
s. 305-310.
1998a Rogözno - Zamek, st. 1, gm. loco, woj. toruhskie,
AZP 29-47/1, [w:] M. Badania rok 1994, pod
red. H. Cygana, H. Zaborowskiej, S. Zölkow-
skiego, Warszawa, s. 100-101.
1998b Rogözno - Zamek, st. 1, gm. loco,woj. torunskie,
AZP 29-47/ly [w:] M. Badania rok 1995, pod
red. H. Cygana, H. Zaborowskiej, S. Zölkow-
skiego, Warszawa, s. 126.
Boguwolski R., D^browski J.
1994 Sprawozdanie z badari wykopaliskowych
przeprowadzonych w Rogöznie-Zamek,
gm. Rogozno, st. 1, w dn. 23.083.09.1994 r.
(maszynopis w archiwum Muzeum im.
Ks. Dr. Wladyslawa t$gi w Grudzi^dzu).
Boguwolski R., Grupa M.
1994 Pokrzywno, [w:] Wczesnosredniowieczne
grodziska ziemi chelminskiej. Katalog zrödel,
pod red. J. Chudziakowej, Toruri, s. 140-144.
Boguwolski R., Kirkowski R.
1980 Sprawozdanie z prac wykopaliskowych pro-
wadzonych na stanowisku 1 w Pokrzywnie,
gm. Gruta (maszynopis w archiwum Mu-
zeum im. Ks. Dr. Wladyslawa L$gi w Gru-
dzi^dzu).
Boguwolski R., Kochanowski M.
1979 Sprawozdanie z archeologicznych badari na
terenie zespolu zamkowego w Pokrzywnie,
Gm. Gruta (maszynopis w archiwum Mu-
zeum im. Ks. Dr. Wladyslawa L^gi w Gru-
dzi^dzu).
Boguwolski R., Kola A.
1997 Zamek pokrzyzacki w Rogöznie, Grudzi^dz.
Boguwolski R., Hyss L.
2004 Zamki krzyzackie powiatu grudziqdzkiego,
Grudzi^dz.
Boguwolski R., Kurzynska M.
2001 Archeologia pölnocnej czgsci ziemi chelmin-
skiej, Grudzi^dz.
Bojarski J,
1994 Lipienek, [w:] Wczesnosredniowieczne grodzi-
ska ziemi chelminskiej. Katalog zrödel, pod
red. J. Chudziakowej, Toruri, s. 99-102.
Borusiewicz W
1971 Konserwacja zabytköw budownictwa muro-
wanego, Warszawa.
1985 Budownictwo murowane w Polsce. Zarys
sztuki strukturalnego ksztaltowania do kohca
XIX wieku, Warszawa-Krakow.
Brochwicz Z.
1971 Zaprawa wapienna jako tworzywo elementöw
architektonicznych na przykladzie sluzek w ka-
plicy zamkowej w Radzyniu, AUNC: Zabytko-
znawstwo i Konserwatorstwo IV, s. 127-139.
1984 Badania skladu mineralnego sztucznego ka-
mienia w XIV-wiecznych rzezbach i elemen-
tach architektonicznych na zamku w Malborku,
Studia i Materialy PKZ, Warszawa.
Brykowska M.
2002 Studia nad wschodnim zasiggiem architektury
ceglanej, [w:] Cegla w architekturze srodko-
wo-wschodniej Europy. Historia - metody
hadan - konserwacja, Malbork, s. 30-42.
Byczko T.
1962 Z badan nadgenezq rozplanowania zamku
krzyzackiego, Rocznik Olsztyriski, nr 4,
s. 135-165.
Cackowski K., Kolyszko M„ Kucypera R,
Wiewióra M.
2014 Plates from Radzyn Chelminski, Fasciculi
Archaeologiae Historicae. From Studies
on Ancient Arms and Armour Production
Technology, t. XXVI, s. 63-74.
Ch§c A.
1997 Gdaniskajako element architektury militarnej
zakonu krzyzackiego, AHP, t. 6: Studia z ar-
cheologii, historii i geografii historycznej, pod
red. J. Olczaka, Toruri, s. 123-148.
2007 Zamek a miasto w panstwie zakonnym w Pru-
sach - aspekty militarne, AHP, t. 17: Studia
z dziejów wojskowosci, budownictwa, kultury,
pod red. J. Olczaka, Toruri, s. 229-239.
2009 Sprawozdanie z badari archeologiczno-ar-
chitektonicznych na terenie zamku krzyzac-
kiego w Toruniu (st. 1) (maszynopis w ar-
chiwum WUOZ w Toruniu, sygn. W/3546),
Toruri.
2011a Sprawozdanie z nadzoru archeologicznego
w Toruniu ul. Przedzamcze, gmina loco
(ruiny zamku krzyzackiego) województwo
kujawsko-pomorskie (obszar AZP 40-43,
numer stanowiska na obszarze: 55, numer
stanowiska w miejscowosci: 1) (maszyno-
pis w archiwum WUOZ w Toruniu, sygn.
W/3546), Toruri.
2011b Stan badan i opracowan orazpostulaty badaw-
cze dotyczqce zamku krzyzackiego w Toruniu,
AHP,t. 19: Torun sredniowieczny i nowozytny,
Toruri, s. 105-143.
Chmarzynski G.
1933 Sztuka w Toruniu. Zarys dziejów, [w:] Dzieje
Torunia, pod red. K. Tymienieckiego, Toruri,
s. 471-544.
Chodynski A.R.
1988 Zamek malborski w obrazach i kartografii,
Warszawa.
Chorowska M.
2003 Rezydencje sredniowieczne na Slqsku. Zamki,
palace, wieze mieszkalne, Wroclaw.
Chudziak W.
1989 Sprawozdanie z badari sondazowych na
domniemanym grodzisku w Golubiu-Do-
brzyniu, gm. loco, woj. toruriskie, stanowisko
1 (maszynopis w LA UMK).
1994a Golub-Dobrzyn, [w:] Wczesnosredniowieczne
grodziska ziemi chelminskiej. Katalog zrödel,
pod red. J. Chudziakowej, Toruri, s. 170-174.
1994b Radzyh Chelmihski, [w:] Wczesnosrednio-
wieczne grodziska ziemi chelminskiej. Katalog
zrödel, pod red. J. Chudziakowej, Torun,
s. 144-150.
Chudziak W, Kurzynska M.
2012 Wczesne sredniowiecze, [w:] Zamek w Gru-
dziqdzu. Studia i materialy, pod red. M. Wie-
wiöry, Toruri, s. 173-189.
Chudziakowa J.
1963a Osadnictwo przedkrzyzackie na wzgörzu
zamkowym w Toruniu w swietle ostatnich
badan archeologicznych (1958-1961), Zapiski
Historyczne poSwi^cone historii Pomorza,
t. XXVIII, z. 4, s. 591-600.
1963b Tymczasowe wyniki badan archeologicznych
na zamku krzyzackim w Toruniu, Rocznik
Muzeum w Toruniu, 1.1, z. 3, s. 66-78.
1994 Torun, [w:] Wczesnosredniowieczne grodziska
ziemi chelminskiej. Katalog zrödel, pod red.
J. Chudziakowej, Toruri, s. 170-175.
Chudziakowa J., Kola A.
1974 Zrödla archeologiczne z terenu zamku krzy-
zackiego w Toruniu, Towarzystwo Naukowe
w Toruniu: Prace Archeologiczne, nr 6,
Warszawa-Poznari.
Chyczewski J.
1939 Prace konserwatorskie. Wojewödztwo pomor-
skie 1938, BHS, R. VII, nr 1, s. 103-106.
1948 Prace konserwatorskie na terenie wojewödztwa
pomorskiego w okresie 1920-1939, Zapiski
Towarzystwa Naukowego w Toruniu, t. XIV,
z. 1-4.
ClCHA A.
2010 Klasztor cysterek-benedyktynek przy kosciele
pw. sw. Jakuba w Toruniu w swietle zrödel iko-
nograficznych i archeologicznych, [w:] Dzieje
i skarby kosciola swigtojakubskiego w Toruniu,
pod red. K. Kluczwajd, Toruri, s. 141-158.
Clasen K.H.
1927 Die mittelalterliche Kunst im Gebiete des
Deutschordensstaates Preussen, Bd. 1: Die
Burgbauten, Königsberg.
CZAJA R.
2000 Miasta i ich posiadlosci ziemskie wpahstwie
zakonu krzyzackiego w Prusach, [w:] Pahstwo
zakonu krzyzackiego w Prusach. Podzialy ad-
ministracyjne i koscielne od XIII do XVI wieku,
pod red. Z.H. Nowaka, Toruri, s. 45-65.
2001 Z dziejöw Lidzbarka Welskiego w sredniowie-
czu, [w:] Archeologia i historia opoczqtkach
Lidzbarka Welskiego, pod red. K. Gr^zaw-
skiego, Brodnica-Lidzbark, s. 6-28.
2013 Miasta iprzestrzeh miejska wpahstwie za-
konu krzyzackiego w Prusach, [w:] Zakon
krzyzacki w Prusach i Inflantach. Podzialy
administracyjne i koscielne w XIII i XVI wieku,
pod red. R. Czai i A. Radzimiriskiego, Toruri,
s. 81-106.
CZUBIEL L.
1986 Zamki Warmii i Mazur, Olsztyn.
Dehio G.
1905 Die Kunst Unteritaliens in der Zeit Kaiser
Friedrich II, Historische Zeitschrift, Bd. 95/2,
s. 193-205.
Derner K„ Crkal J.
2012 Komenda fädu nemeckych rytifü v Blatne okr.
Chomutov. Die Kommende des Deutschrit-
terordens in Platten (Blatno), Lkr. Komotau
(Chmotov), [w:] Hrady Ceskeho severozäpadu.
Sbornik k zivotnimu jubileu Tomase Durdika,
pod red. J. Kuljavcevej-Hlavovej, O. Kotyzy
i M. Sykory, Most, s. 45-86.
Dobrzanski S.J.
1978 Castrum. Problematyka badawcza, Prace
Naukowe Instytutu Historii Architektury,
Sztuki i Techniki Politechniki Wrodawskiej,
nr 12, Seria: Studia i Materialy, nr 5: Poczqtki
zamköw w Polsce, pod red. M. Kloza, Wro-
claw, s. 5-21.
Domagala R.
1961 Prace wykopaliskowe archeologiczno-kon-
serwatorskie na terenie zamku krzyzackiego
w Toruniu. Katalog rysunköw detali archi-
tektonicznych (maszynopis w archiwum
WUOZ w Toruniu, sygn. 146), Toruri.
1966 Detale architektoniczne z zamku krzyzackiego
w Toruniu, [w:] Komunikaty na sesjg naukowq
poswigconq dzielom sztuki Pomorza, Toruri,
s. 13-21.
1968 Stala ekspozycja na zamku krzyzackim, RMT,
t. 3, s. 125-129.
Domanska H.
1966a Fortyfikacje pöznogotyckie zamköw krzyzac-
kich, [w:] Komunikaty na sesj$ naukowq po-
swi$conq 500-leciu pokoju toruhskiego, Toruri,
s. 59-62.
1966b Pigtnastowieczne forty fikacje bastejowe zamku
malborskiego, KAU, t. XI, z. 4,319-332.
1971 Proces modernizacji sredniowiecznych zam-
köw z terenu dawnego pahstwa krzyzackiego
w XV-XVIII w., Studia i Materialy do Histo-
rii Wojskowosci, 1.17, cz. 2, s. 3-35.
1975 Pigtnastowieczna modernizacja systemu
obronnego zamku w Malborku, [w:] Baste-
jowe forty fikacje w Polsce, Studia i Materialy,
nr 3, Prace Naukowe Instytutu Historii
Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki
Wrodawskiej, nr 9, s. 49-63.
1976 Z badari nad problemem przystosowania
zamköw Pomorza Wschodniego do broni
palnej w latach 1390-1520, KAU, t. XXI, z. 4,
s. 323-335.
Domaslowski J.
2010 Krzyzacy, biskupi, mieszczanie. Malowidla
scienne w pahstwie zakonnym i krqgfunda-
toröw do polowy XV wieku, [w:] Fundacje
artystyczne na terenie pahstwa krzyzackiego
w Prusach, t. II: Eseje, pod red. B. Pospiesznej,
Malbork, s. 106-141.
2011 Gotyckie malowidla icienne wkruzganku
zamku biskupiego w Lidzbarku Warmihskim
i ich europejski kontekst, [w:] Zamek ma-
lowany. Ratunkowe prace konserwatorskie
kruzganköw zamku lidzbarskiego, pod red.
J. Cygahskiego, Olsztyn, s. 35-60.
Dorawa M.
2003 Chelmzyhska katedra Sw. Tröjcy, Kraköw.
DurdIk T.
1993 Mitteleuropäische Kastelle - ein möglisches
Vorbild der Ordensburgenarchitekten im Bal-
tikum, Castelia Maris Baltici, nr 1, s. 45-50.
1994 Kastellburgen des 13. Jahrhunderts in Mittel-
europa, Wien-Köln-Weimar.
2000 Ilustrovanä encyklopedie ceskych hradü, Praha.
2004 Die Kommenden und Burgen der Ritterorden
in Böhmen, Castrum Bene, nr 5 (za 1996):
Castle and church, pod red. L. Kajzera i H. Pa-
nera, Gdansk, s. 39-59.
DurdIk T., Bolina P.
2001 Stfedoveke hrady v Cechäch a na Morave, wyd.
Argo.
Dygo M.
2008 Poczqtki i budowa wladztwa zakonu krzyzac-
kiego (1226-1309), [w:] Pahstwo zakonu krzy-
zackiego w Prusach. Wladza i spoleczehstwo,
pod red. E. Kubickiej, K. Kwiatkowskiego,
Warszawa, s. 53-78.
Ehrenberg H.
1920 Deutsche Malerei und Plastik von 1350-1450,
Bonn-Leipzig.
Frazik J.T.
1961 Poglqdy na rol? zebra w sklepieniach gotyckich,
BHS, R. XXIII, nr 4, s. 417-420.
1975 Organizacje architektoniczno-budowlane
w Europie w okresie sredniowiecza, Teka
Komisji Architektury i Urbanistyki, t. IX,
s. 137-153.
1979 Pöznogotyckie sklepienia zebrowe w Gdahsku
ijego kr$gu, Teka Komisji Architektury
i Urbanistyki, t. XIII, s. 133-143.
1985 Sklepienia gotyckie w Prusach, na Pomorzu
Gdahskim i ziemi chelmihskiej, KAU, t. XXX,
s. 3-26.
Fr^s L.
1936 Zamek krzyzacki w Toruniu, Teka Pomorska,
R. 1, nr 3-4, s. 21-24.
Friedrich K.
2005 Inne Prusy. Prusy Krölewskie i Polska mi$dzy
wolnosciq a wolnosciami (1569-1772), Po-
znan.
Froelich X.
1867 Geschichte des Graudenzer Kreises, Graudenz.
Frycz J.
1963 Zamek krzyzacki w Toruniu, Rocznik Mu-
zeum w Toruniu, 1.1, z. 3, s. 79-94.
1975 Restauracja i konserwacja zabytköw architek-
tury w Polsce w latach 1795-1918, Warszawa.
1978a Architektura zamköw krzyzackich, [w:] Sztuka
pobrzeza Baltyku. Materialy Sesji Stowarzy-
szenia Historyköw Sztuki, Gdansk, listopad
1976, pod red. H. Fruby, Warszawa, s. 19-48.
1978b Budownictwo zamkowe na Pomorzu Wschod-
nim w 2 pol XIV i l pol XV w., Sprawozdania
Poznahskiego Towarzystwa Przyjaciöl Nauk.
Wydzial Nauk o Sztuce, nr 96 (za 1977), Po-
znan, s. 57-75.
1986 Gotycka architektura Torunia, [w:] Sztuka
Torunia i ziemi chelmihskiej 1233-1815.
Materialy sesji naukowej zorganizowanej
dla uczczenia jubileuszu 750-lecia Torunia
w dniach 18-20 IV 1983 r., pod red. J. Po-
klewskiego, Warszawa-Poznah-Toruh,
s. 31-53.
Gancewski J.
2001 Rola zamköw krzyzackich w ziemi chelmihskiej
od polowy XIV wieku do 1454 roku. Studia
nad gospodarkq, Olsztyn.
Gazda D.
2007 Badania archeologiczne zamku krzyzackiego
w Radzyniu Chehnihskim. Raport wst^pny
z badah archeologicznych zamku w Radzy-
niu Chehnihskim, woj. kujawsko-pomorskie
(maszynopis w archiwum WUOZ w Toru-
niu, sygn. W/3595), Puhusk.
2009-2010 Badania archeologiczne zamku krzy-
zackiego w Radzyniu Chehnihskim. Raport
z badah archeologicznych zamku w Radzy-
niu Chelmihskim, woj. kujawsko-pomorskie
(3 rok badah) (maszynopis w archiwum
WUOZ w Toruniu, sygn. W/3595), Puhusk.
2013a Badania archeologiczne zamku krzyzackiego
w Radzyniu Chelmihskim, w sezonach 2007-
-2009, [w:] XVII Sesja Pomorzoznawcza, vol. 2:
Odpöznego sredniowiecza do czasöw nowozyt-
nych, pod red. H. Panera i M. Fudzihskiego,
Gdahsk, s. 125-153.
2013b Prace archeologiczne oraz projekty konserwa-
torskie na Zamku Krzyzackim w Radzyniu
BIBLIOGRAFIA
Chelminskim w 2010 rokuy [w:] XVIII Sesja
Pomorzoznawcza, vol. 2: Od póznego srednio-
wiecza do czasów nowozytnych. Materiafy
z konferencji 16-18 listopada 2011, pod red.
E. Fudzinskiej, Malbork, s. 59-75.
2014 Badania aArcheologiczne na Zamku Krzy-
zackim w Radzyniu Chelminskim - 2013
rok (maszynopis w archiwum WUOZ
w Toruniu, sygn. W/3595).
2015 Badania Archeologiczne na Zamku Krzyzac-
kim w Radzyniu Chelminskim - 2013 rok, [w:]
Acta Archaeologica Pomoranica V: XIX Sesja
Pomorzoznawcza. Szczecin, 21 -22 listopada
2013 r., pod red. A. Janowskiego, K. Ko-
walskiego, B. Rogalskiego, S. Slowiñskiego,
Szczecin, s. 241-260.
G^siorowski E.
2004 Ratusz staromiejski w Toruniu, Toruñ.
2007 Sredniowieczne obwarowania Torunia, Toruñ.
Gimpel J.
1968 Jak budowano w sredniowieczu, Warszawa.
Gloger Z,
1900 Geografía historyczna ziem dawnej Polskiy
Krakow.
Grabowski S.
2008 Z dziejów Kurzgtnika i okolicy Warszawa.
Gr^zawski K.
2003 Odkrycia na zamku krzyzackim w Brodnicy
w swietle badan wlatach 1992-1997y [w:]
Pogranicze polsko-pruskie i krzyzackie. Ma-
terialy z konferencji naukowej - Górzno.
1-2 czerwca 2002, pod red. K. Gr^zawskiego,
Wloclawek-Brodnica, s. 351-371.
2009 Sprawozdanie z archeologicznych badan
podwodnych w Kurz$tniku i Bratianie
w 2009 r. (maszynopis w archiwum WUOZ
w Olsztynie, sygn. 6621), Kurz$tnik.
Grazawski K., Gr^zawska N.
2013 Inicjalnafaza bitwy grunwaldzkiej. Wyniki ar-
cheologicznych badan podwodnych i weryfíka-
cyjno-sondazowych w Kurzgtniku i Bratianie,
[w:J XVII Sesja Pomorzoznawcza, vol. 2: Od
póznego sredniowiecza do czasów nowozyt-
nych., pod red. H. Panera i M. Fudziñskiego,
Gdañsk, s. 571-578.
Gruszecki A.
1965 Metoda graficzna badan pomiarowych cegly
przy ustalaniu chronologii obiektów architek-
tonicznych, KAU, t. X, z. 1, s. 55-58.
Grzeszkiewicz-Kotlewska L.
1996 Wst$pne wyniki badan archeologicznych
prowadzonych w kosciele pw. Swigtych Janów
w Toruniu wlatach 1994-1995, Rocznik
Toruñski, nr 23, s. 33-54.
2001a Sprawozdanie z badan archeologicznych
przy ul. Podmurnej 4-10 w Toruniu (mi^-
dzymurze). Obszar AZP 40-43, stanowisko
w miejscowosci 56, stanowisko na obszarze
110 (maszynopis w archiwum WUOZ w To-
runiu, sygn. A/0158), Toruh.
2001b Sprawozdanie z badah archeologicznych
przy ul. Podmurnej 14 w Toruniu. Obszar
AZP 40-43, stanowisko w miejscowosci
426, stanowisko na obszarze 390 (maszy-
nopis w archiwum WUOZ w Toruniu, sygn.
A/0174), Toruh.
2002 Badania archeologiczne prezbiterium kosciola
swigtojanskiego w Toruniu w latach 1994-1995,
[w:] Dzieje i skarby kosciola swi^tojahskiego
w Toruniu. Materialy z konferencji przygoto-
wanej przez Toruhski Oddzial Stowarzyszenia
Historyköw Sztuki w X rocznic^ ustanowienia
diecezji toruhskiej pod patronatem Biskupa
Toruhskiego oraz Prezydenta Miasta Torunia
(22-23 marca 2002), pod red. K. Kluczwajd
i M. Woiniaka, Toruh, s. 103 -117.
Grzeszkiewicz-Kotlewska L., Szczepanik M.
2006 Opracowanie wyniköw badah archeologicz-
nych w fosie zachodniej zamku krzyzackiego
w Toruniu (AZP obszar 40-43, stan. w miej-
scowosci 130, stan. na obszarze 184) (maszy-
nopis w archiwum WUOZ w Toruniu, sygn.
A/0467), Toruh.
2007 Opracowanie wyniköw badah archeolo-
gicznych w ul. Przedzamcze w Toruniu -
2006-2007 (AZP obszar 40-43, stan.
w miejscowosci 533, stan. na obszarze 629)
(maszynopis w archiwum WUOZ w Toru-
niu, sygn. A/0420), Toruh.
Grzeskowiak J.
1964 Sprawozdanie z badah terenowych przepro-
wadzonych przez Katedr^ Archeologii Polski
i Powszechnej UMK w Toruniu (maszynopis
w archiwum Muzeum Okr^gowego w Toru-
niu).
1989 Dziennik badah. Radzyh Chehnihski. Ba-
dania 1989 (r^kopis w archiwum WUOZ
w Toruniu, sygn. W/3595).
Guerquin B.
1984 Zamki w Polscey Warszawa.
Haftka M.
1999 Zamki krzyzackie w Polsce. Szkice z dziejöwy
Malbork-Plock.
Heise J.
1884 Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz
Westpreussen: Der Kreis Carthaus, Berent und
Neustadt, H. I, Danzig.
1885a Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz
Westpreussen: Der Landreis Danzig, H. II,
Danzig.
355
1885b Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz
Westpreussen: Der Kreis Stargard, H. III, Dan-
zig.
1887a Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz
Westpreussen: Der Kreis Kulm}
H. V, Danzig.
1887b Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz
Westpreussen: Der Kreis Marienwerder (we-
stich der Weichsel), Schweiz, Könitz, Schlochau,
Tuchei, Flatow und Dt. Krone, H. IV, Danzig.
1889 Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz
Westpreussen: Der Kreis Thorn, H. VI-VII,
Danzig.
1891 Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz
Westpreussen: Der Kreis Strasburg, H. VIII,
Danzig.
1894 Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz
Westpreussen: Der Kreis Graudenz, H. IX,
Danzig.
1895 Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz
Westpreussen: Der Kreis Löbau, H. X, Danzig.
1898 Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz
Westpreussen: Der Kreis Marienwerder östlich
der Weichsel, H. 11, Danzig.
Hennrich C.
2003 Mittelalterliche Ziegelbrenntechniken, Studien
zur Backsteinarchitektur, Bd. 4: Backstein-
technologien in Mittelalter und Neuzeit, Bam-
berg, s. 24-52.
Herrmann Ch.
2006 Burgensymbolik im Rathausbau des Deutsch-
ordenslands Preussen (Thorn, Marienburg),
Castella Maris Baltici, t. VII, pod red.
F. Biermana, M. Müllera i Ch. Herrmanna,
Greifswald, s. 51-58.
2007 Mittelalterliche Architektur im Preussenland.
Untersuchungen zur Frage der Kunstlandschaft
und -Geographie, Petersberg-Olsztyn.
Holst von N.
1981 Der Deutsche Ritterorden und seine Buten von
Jerusalem bis Sevilla, von rThorn bis Narva,
Berlin.
Holowinska Z., Massalski R.
1987 Badania archeologiczno-architektoniczne
na terenie zamku wGniewie w 1982 roku,
Zeszyty Naukowe Politechniki Gdahskiej,
nr 407, Architektura, nr XXVI, s. 109-140.
Horbacz J.T.
1996 Teoria a doswiadczenia. Woköl kwesti zwiq-
zanych z produkcjq cegly w sredniowieczu,
AHP, t. 3: Materialy z II Migdzynarodowej
Sesji Naukowej Uniwersyteckiego Centrum
Archeologii Sredniowiecza i Nowozytnosci.
Lodz 18-19 pazdziernika 1993 roku, pod red.
J. Olczaka, Toruh, s. 167-182.
Hotz W.
1981 Pfalzen und Burgen der Stauferzeit. Geschichte
und Gestalt, Darmstadt.
Jacobi H.
1996 Die Ausgrabungsergebnisse der Deutschor-
densburgen Graudenz und Roggenhausen,
[w:] Veröffentlichungen der Deutschen Bur-
genvereinigung, Reihe A: Forschungen, Bd. 3,
Bearbeitet von Udo Arnold, Braubach.
Jakubek-Raczkowska M.
2005 Czeskie filiacje w rzezbie gdahskiej na przelo-
mie XIV i XV wieku, Teka Komisji Historii
Sztuki, nr 10, s. 98-112.
Jan L.
2013 Role ceskych zemi v budoväni panstvi fädu
nemeckych rytifü v Prusku. The Role of the
Czech Lands in the Building of the Domain
of the Order of the Teutonic Knight in Prussia,
[w:] Svit tajemnych Baltü. The World of the
Mysterious Balts, Brno, s. 99-105.
Janikowski J.
1963a Sprawozdanie z prac wykopaliskowych
na przedzamczu krzyzackim w Radzyniu
Chelm. pow. W^brzezno (maszynopis w ar-
chiwum Muzeum Okr^gowego w Toruniu).
1963b Wykopaliska archeologiczne w Starogrodzie
(zamku), pow. Chelmno, (maszynopis w ar-
chiwum Muzeum Okr^gowego w Toruniu).
Jarzebowski M.
2007 Die Residenzen der Preussischen Bischöfe bis
1525, Prusia Sacra. Historische Beschreibung
der Kirche im Deutschordensstaat in Preus-
sen, vol. 3, pod red. N. Kruppa i A. Radzi-
mihskiego, Toruh.
Jarzewicz J.
2008 Zamek wysoki w Malborku. Interdyscyplinarne
badania skrzydlapölnocnego, pod red. M. Po-
ksihskiej, BHS, R. LXX, nr 1 -2, Malbork-To-
ruh 2006, s. 222-228.
Jarz^cka-St^porek J., Kocinska M.K.
2013 Gröd i krzyzacki zamek w swietle badah
na stanowisku 1 przy ul. Grodzkiej 10-11
w Gdahsku, [w:] XVIISesja Pomorzoznawcza,
vol. 2: Od pöznego sredniowiecza do czasöw
nowozytnych, pod red. H. Panera i M. Fu-
dzihskiego, Gdahsk, s. 531-548.
Jesionowski B.
2010 Dzieje budowlane skrzydla zachodniego na
zamku srednim w Malborku, [w:] Wielki Re-
fektarz na Zamku Srednim w Malborku: dzieje,
wyströj, konserwacja, pod red. J. Trupindy,
Malbork, s. 13-30.
JipRZEIEWSKA-jABLCZYNSKA H.
1958 Dawne zaprawy budowlane, KAU, t. Ill, z. 1,
s. 85-94.
1961 Nowa metoda badania dawnych zapraw bu-
dowlanych, OZ, t. XIV, nr 1-2, s. 66-70.
JÓZWIAK S.
1997 Powstanie i rozwój struktury administracyjno-
-terytorialnej zakonu krzyzackiego na Kuja-
wach i ziemi chelminskiej w latach 1246-1343,
Toruñ.
2001 Centraine i terytorialne organy wladzy zakonu
krzyzackiego w Prusach w latach 1228-1410,
Toruñ.
(w druku) Krzyzackie zamki w Prusach w srednio-
wieczu w swietle najnowszych badan.
JÓZWIAK S., Trupinda J.
2009 Budowa krzyzackiego zamku komturskiego
w kohcu XIV-na poczqtku XV wieku, KHKM,
t. LVII, nr 3-4, s. 339-368.
2011a Organizacja zycia na zamku krzyzackim
w Malborku w czasach wielkich mistrzów
(1309-1457% Malbork.
2011b Uwagi na temat sposobu wznoszenia mu-
rowanych zamków krzyzackich w panstwie
zakonnym w Prusach w kohcu XIV-pierwszej
polowie XV wieku, Komunikaty Warmiñsko-
-Mazurskie, nr 2(272), s. 201-229.
2012a Krzyzacki zamek komturski w Grudziqdzu
w sredniowieczu na podstawie zródel pisa-
nych. Chronologia powstania i uklad prze-
strzenny, [w:] Zamek w Grudziqdzu. Studia
i materialy, pod red. M. Wiewióry, Toruñ,
s. 49-57.
2012b Krzyzackie zamki komturskie w Prusach.
Topografía i uklad przestrzenny na podstawie
sredniowiecznych zródel pisanych, Toruñ.
(w druku) Urzqd krzyzackiego „zwierzchnika
murarskiego” („magister lapidum**; „magister
laterum”; „steinmeister”; „czygelmeyster”;
„muwermeister”) wpanstwie zakonnym w Pru-
sach w XIV-pierwszej polowie XV wiekuy
OMCTH.
JURKOWLANIEC T.
1979 Rzezba architektoniczna na zamku krzyzackim
w Brodnicy, BHS, R. XLI, nr 1, s. 3-20.
1989 Gotycka rzezba architektoniczna w Prusach,
Wroclaw.
Kajzer L.
1993 Zamki i spoleczenstwo. Przemiany architektury
i budownictwa obronnego w Polsce w X-XVIII
wieku, Lodz.
1996 Czy archeolodzy powinni badan zamki?, AHP,
t. 3: Materialy z II migdzynarodowej sesji
naukowej Uniwersyteckiego Centrum Arche-
ologii Sredniowiecza i Nowozytnosci, pod red.
J. Olczaka, Toruñ, s. 123 -141.
1998 Sprawozdanie zbadañ archeologiczno-ar-
chitektonicznych przeprowadzonych na
zamku w Lubawie, woj. olsztynskie w 1998
roku (maszynopis w archiwum WUOZ
w Olsztynie, sygn. 6691), Lodz.
1999 Sprawozdanie z archeologiczno-architek-
tonicznych badan zamku w Lubawie, woj.
Warminsko-mazurskie, przeprowadzonych
w 1999 roku (maszynopis w archiwum
WUOZ w Olsztynie, sygn. 6690), Lodz.
2000 Sprawozdanie z archeologiczno-architek-
tonicznych badan zamku w Lubawie, woj.
warminsko-mazurskie, przeprowadzonych
w 2000 roku (maszynopis w archiwum
WUOZ w Olsztynie, sygn. 6689), Lodz.
2001 a Siedziba biskupöw chelmihskich w Lubawie na
tie budownictwa Pahstwa Krzyzackiego w Pru-
sach, [w:] Zamek w Lubawie. Dawniej i dzis,
pod red. L. Kajzera, Lubawa, s. 111-126.
2001b Sprawozdanie z badan archeologiczn-ar-
chitektonicznych na zamku w Lubawie
przeprowadzonych w 2001 roku (maszyno-
pis w archiwum WUOZ w Olsztynie, sygn.
6688), Lodz.
2002 Z badan nad zamkami w Polsce w wieku XIII,
KHKM, t. L, nr 3-4, s. 287-304.
2007 Z problematyki wplywu budownictwa wa-
rownego Krzyzaköw na zamki Nizu Polskiego,
AHP, L 17: Studia zdziejöw wojskowosci,
budownictwa i kultury, pod red. J. Olczaka,
Toruh, s. 259-272.
Kajzer L., Salm J.
2004 Polnische Forschungen über die Burgen im
Gebiet des ehemaligen Deutschordensstaates.
Eine Bilanz der letzten 50 jahre, Castrum Bene,
nr 5 (za 1996): Castle and church, pod red.
L. Kajzera i H. Panera, Gdansk, s. 73-95.
K4.SINOWSKI A.
1970 Podstawowe zasady murarstwa gotyckiego
na Pomorzu Zachodnim, Studia z Dziejöw
Rzemiosla i Przemyslu, 1.10, s. 47-131.
2010 Zrödla materialne historii budowy kaplicy
NMP, [w:] Spotkania malborskie im. Macieja
KilarskiegOj cz. 1-3, pod red. A. Dobrego,
Malbork, s. 39-50.
Kochanowski M.
1977 Sprawozdanie z badan archeologicznych
prowadzonych na podzamczu zewn^trznym
zamku krzyzackiego w Rogöznie w 1977 r.
(maszynopis w archiwum Muzeum im. Ks.
Dr. Wladyslawa L^gi w Grudzi^dzu).
1978 Rogözno - Zamek, woj. toruhskie, Stanowi-
sko 2, [w:] LA. Badania rok 1977, pod red.
M. Konopki, Warszawa, s. 246.
1980 Pokrzywno, gm. Gruta, woj. toruhskie, stanowi-
sko - zamek, [w:] IA. Badania rok 1979, pod
red. M. Konopki, Warszawa, s. 180-181.
Koczorowski K.
1978 Niektóre problemy strychowania konstrukcyj-
nej cegly „palcöwki”, Biblioteka Muzealnictwa
i Ochrony Zabytków, seria B, t. 49, s. 21-38.
Kola A.
1970 Starogröd, pow. Chetmno, [w:] Informator
Archeologiczny. Badania rok 1969, red. M. Ko-
nopka, Warszawa, s. 319.
1972 Sprawozdanie z badan sondazowych przepro-
wadzonych w Chelmnie i Starogrodzie, powiat
Chelmno, w latach 1968-1969, [w:] Komuni-
katy Archeologiczne. Badania archeologiczne
na terenie województwa bydgoskiego w latach
1968-1969, Bydgoszcz, s. 104-109.
1974 Wyniki badan archeologiczno-sondazowych
i ratowniczych przeprowadzonych na terenie
Chelmna i Starogrodu, pow. Chelmno w la-
tach 1969-1970, AUNC: Archeologia, nr 4,
s. 167-201.
1978 Sprawozdanie z archeologicznych badan
ratowniczych przeprowadzonych na zamku
krzyzackim w Brodnicy w 1970 n, [w:] Komu-
nikaty Archeologiczne. Badania archeologiczne
na terenie województwa bydgoskiego w latach
1970-1972, s. 327-336.
Kolyszko M.
2006 Przyczynek do poznania sposobu wytwarza-
nia detali architektonicznych ze sztucznego
kamienia na podstawie szkicu z brodnickiej
fary, [w:] Szkice brodnickie, t. 3, pod red.
K. Gr^zawskiego, Brodnica, s. 73-80.
Konieczny A.
2012 Dzieje budowy kosciola sw. Jakuba w Toruniu
w XIV wieku w swietle analizy architektonicz-
nej, BHS, R. LXXIV, z. 2, s. 5-32.
Kordowski J., Tuszowski S., Bienias D.
2012 Budowa geologiczna i przeksztalcenia rzezby
Góry Zamkowej ijej otoczenia, [w:] Zamek
w Grudziqdzu. Studia i materialy, pod red.
M. Wiewióry, Torun, s. 29-48.
Kowalski J.
2010 Gotyk wielkopolski - architektura sakralna
XIII-XVI wieku, Poznan.
Kozinski W.
1955 Kamien w architekturze, Prace Instytutu
Urbanistyki i Architektury, t. IV, nr 3, War-
szawa, s. 3-56.
Kucharczyk R.B.
2012 Zamek w Grudziqdzu, cz. 2, Grudzi^dz.
Kuczynski S.M.
1985 Bitwapod Grunwaldem, Katowice.
Kutzner M.
1995 Propaganda wladzy w sztuce Zakonu Nie-
mieckiego w Prusach, SBBTHA, t. 2: Sztuka
wkr$gu Zakonu Krzyzackiego w Prusach
i Inflantach, pod red. M. Wozniaka, Torun,
s. 17-66.
1996 Gestalt, Form und ideologischer Sinn der
Deutschordensburgen in Preußen, [w:] For-
schungen zu Burgen und Schlösser, Bd. 2: Bur-
gen im späten Mittelalter, München-Berlin,
s. 199-215.
1997 Cegla ny detal a rch i tekton iczny by lego zamku
krzyzackiego w Elblqgu, Archaeologia Elbin-
gensis, vol. 2, s. 59-79.
2010 Propaganda wladzy zakonu niemieckiego
w sztuce na terenie pahstwa zakonnego
w Prusach, [w:] Fundacje artystyczne na
terenie pahstwa krzyzackiego w Prusach,
t. II: Eseje,pod red. B. Pospiesznej, Malbork,
s. 238-259.
KZS
1967 Katalog zabytköw sztuki w Polsce, t. XI:
Wojewödztwo bydgoskie, pod red. T. Chrza-
nowskiego i M. Korneckiego, z. 19: Powiat
wqbrzeski, Warszawa.
1973 Katalog zabytköw sztuki w Polsce, t. XI:
Wojewödztwo bydgoskie, pod red. T. Chrza-
nowskiego i M. Korneckiego, z. 6: Powiat
golubsko-dobrzyhski, Warszawa.
1974 Katalog zabytköw sztuki w Polsce, t. XI:
Wojewödztwo bydgoskie, pod red. T. Chrza-
nowskiego i M. Korneckiego, z. 7: Powiat
grudziqdzki, Warszawa.
1975 Katalog zabytköw sztuki w Polsce, t. XI: Wo-
jewödztwo bydgoskie, pod red. T. Chrzanow-
skiego i M. Korneckiego, z. 4: Dawny powiat
chelmihski, Warszawa.
Lasek P.
2013 Tunis fortissimo nomen Domini. Murowane
wieze mieszkalne w Krölestwie Polskim od
1300 r do polowy XVI w., Warszawa.
Leksykon
2001 Leksykon zamköw w Polsce, pod red. L. Kaj-
zera, S. Kotodziejskiego, J. Salma, Warszawa.
Liessem U.
1996 Die Bauten des Deutschen Ordens in Koblenz
bis zum Ende des 13. Jahrhunderts, [w:] For-
schungen zu Burgen und Schlössern, Bd. 2:
Burgenbau im späten Mittelalter, pod red.
H. Hofrichtera, G.U. Großmanna, München
-Berlin, s. 49-59.
2004 Elemente des Burgenbaus bei einigen Nider-
lassungen des Deutschen Ordens, Castrum
Bene, nr 5 (za 1996): Castle and church,
pod red. L. Kajzera i H. Panera, Gdansk,
s. 103-117.
Lindemann E.
1938 Das Problem des Deutschordenstypus, Berlin.
1951 Zur Frage der Herkunft des rechteckigen
Planschemas bei den Burgen des Deutschen
Ritterordens, [w:] ÜArchitecture monastique,
„Bulletin des Relations Artistiques, France -
Allemagne”, nr spec., mai 1951.
Lodynska-Kosinska M.
1959 O niektôrych zagadnieniach teorii architektury
w sredniowieczu, KAU, t. IV, s. 3-21.
1964 Geometria architektôw gotyckich, KAU, t. IX,
z. 2, s. 89-114.
Majewski M.
2008 Wstçpne sprawozdanie z badan archeolo-
gicznych przeprowadzonych w Grudziqdzu
na stan.l - Géra Zamkowa w 2008 r. (ma-
szynopis w IA UMK), Tor un
2012 Detal architektoniczny, [w:] Zamek w Grudziq-
dzu. Studia i materialy, pod red. M. Wiewiöry,
Torun, s. 217-271.
Maly Slownik JP
1969 Maly slownik jçzyka polskiego, pod red.
S. Skorupki, H. Auderskiej, Z. Tempickiej,
Warszawa.
Marciniak-Kajzer A.
2002 Drewno na zamkach, czylî o czym na ogôl za-
pominamy, [w:] Zamki i przestrzen spoleczna
w Europie Srodkowej i Wschodniej, pod red.
M. Antoniewicza, Warszawa, s. 491-496.
Michalski J.
1999 Nadzory archeologiczne przy wykonywaniu
wykopöw pod fundamenty nowej wiezy te-
lekomunikacyjnej na zamku w Kurzçtniku
woj. warmirisko-mazurskie (maszynopis
w archiwum WUOZ w Olsztynie, sygn.
4184), Milanöwek.
Mikol ajczyk G.
1960 Wyniki prac archeologicznych na zamku w Ra-
dzyniu Chelminskim w 1957 roku, OZ, nr XIII,
z. 1-4, s. 89-92.
Mikulski K.
1999 Przestrzen i spoleczehstwo Torunia od konca
XIV do poczqtku XVIII wieku, Torun.
Mierzwinski M.
2010 Prace ratownicze i konserwatorskie w zachod-
nim skrzydle Zamku Sredniego w Malborku
w latach 1990-2012, [w:] Wielki Refektarz na
Zamku Srednim w Malborku: dzieje, wystrôj,
konserwacja, pod red. J. Trupindy, Malbork,
s. 169-215.
Miks N.
1957 W sprawie badan nad ceglq sredniowiecznq,
KHKM, t. V, nr 1, s. 104-108.
Milek W.
2012 Opis wiercen archeologicznych wykonanych
na stanowisku nr 1 (Zamek biskupöw)
w Wqbrzeznie, gm. loco, woj. kujawsko-po-
morskie (maszynopis w IA UMK), Torun.
Momot A.
2012 Badania archeologiczno-architektoniczne
zamku krzyzackiego w Papowie Biskupim
w roku 2012, [w:] Sprawozdanie z badan
archeologiczno-architektonicznych zamku
w Papowie Biskupim w 2012 r. (maszynopis
w IA UMK), Torun, s. 3-15.
Momot A., Wasik B.
2013 Badania archeologiczno-achitektoniczne
zamku krzyzackiego w Kowalewie Pomor-
skim w roku 2013 (maszynopis w IA UMK),
Torun.
2015 Zamek w Papowie Biskupim na ziemi chel-
mihskiej w swietle najnowszych badan, [w:]
Acta Archaeologica Pomoranica V: XIX Sesja
Pomorzoznawcza. Szczecin, 21 -22 listopada
2013 r., pod red. A. Janowskiego, K. Ko-
walskiego, B. Rogalskiego, S. Slowinskiego,
Szczecin, s. 317-329.
Mroczko T.
1974 Ruch budowlany na ziemi chelmihskiej w XIII
i XIV wieku, [w:] Sztuka i ideologia XIII
wieku. Materialy Sympozjum Komitetu Nauk
Sztuce Polskiej Akademii Nauk. Warszawa
5 i 6IV 1971, pod red. P. Skubiszewskiego,
Warszawa-Wroclaw, s. 281-332.
1980 Architektura gotycka na ziemi chelmihskiej,
Warszawa.
Müller H.
2003 Zur Technik des romanisch-frühgotischen
Backsteinbaus in der Altmark, Studien zur
Backsteinarchitektur, Bd 4: Backsteintechno-
logien in Mittelalter und Neuzeit, Bamberg,
s. 53-97.
Nawrocki Z.
1975 Pokrzywno - analiza odkrywki muru w wy-
kopie archeologicznym (maszynopis w ar-
chiwum Muzeum im. Ks. Dr. Wladyslawa
t§gi w Grudziqdzu).
2005 Zamek krzyzacki w Toruniu. Dzieje budowy,
upadek, ponowne zagospodarowanie, RMT,
1.13-14, s. 7-72.
Nowa encyklopedia PWN
1997 Nowa encyklopedia powszechna PWN, t. 1:
A-B, pod red. B. Petrozolin-Skowrohskiej,
Warszawa.
Nowak Z.H.
1983 Zamki krzyzackie jako osrodki gospodarki
w Prusach ok. 1400 r., [w:] Sredniowieczne
zamki Polski pölnocnej. Wybör materialöw
z sesji, pod red. A. Pawlowskiego, Malbork
s. 58-71.
1989 Die Vorburg als Wirtschaftszentrum des Deut-
schen Ordens in Preußen. Eine Fragestellung,
Quellen und Studien zur Geschichte des
Deutschen Ordens, nr 38: Zur Wirtschaftsent-
wicklung des Deutschen Ordens im Mittelalter,
Sigmaringen, s. 148-162.
Nowinski K.
1967 Opis stratygrafii i muröw z badah archeolo-
gicznych w 1967 roku w Golubiu-Dobrzyniu,
woj. bydgoskie (maszynopis w archiwum
WUOZ w Toruniu, sygn. W/451).
1969a Badania archeologiczno-architektoniczne
w Golubiu-Dobrzyniu, Wiadomosci Arche-
ologiczne, nr 34, z. 1, s. 180-183.
1969b Golub-Dobrzyh, [w:] IA. Badania rok 1968,
pod red. M. Konopki, Warszawa, s. 342-344.
1970 Golub-Dobrzyh, [w:] JA. Badania rok 1969,
pod red. M. Konopki, Warszawa, s. 358-360.
1972 Wyniki badah archeologiczno-architektonicz-
nych zamku pokrzyzackiego w Golubiu-Do-
brzyniu wlatach 1967-1969, [w:] Komuni-
katy Archeologiczne. Badania archeologiczne
na terenie wojewödztwa bydgoskiego w latach
1968-1969, Bydgoszcz, s. 140-149.
Olszacki T.
2011 Rezydencje krölewskie prowincji malopolskiej
w XIV wieku - mozliwosci interpretacjU Cza-
sopismo Techniczne: Architektura, R. 108, z.
23, s. 251-297.
Ose I.
2004 Neue Erkentnisse über die Ordensburgen in
Lettlandy Castrum Bene, nr 5 (za 1996): Castle
and church, pod red. L. Kajzera i H. Panera,
Gdarisk, s. 119-135.
Pabian A., Rozynkowski W
1997 Zamki krzyzackie na ziemi chelmihskiej, To-
ruri.
Pawlowski A.
2003 Zamek w Dzierzgoniu w swietle zrödelpisanych
i badah archeologiczno-architektonicznych,
[w:] Pogranicze polsko-pruskie i krzyzackie.
Materialy z konferencji naukowej - Gorzno,
1-2 czerwca 2002 n, pod red. K. Gnjzaw-
skiego, Wlodawek-Brodnica, s. 277-302.
2007 Sprawozdanie z badari archeologiczno-ar-
chitektonicznych (maszynopis w IA UMK).
Pawlowski H., Wierzbicki R., Markowska A.
1984 Inwentaryzacja budowlano-konserwatorska
- aktualizacja. Zamek Wysoki. Bierzglowo
(maszynopis w archiwum WUOZ w Toru-
niu, sygn. W/1002).
Perlich B.
2003 Wandlung von Backsteinverbänden in
Mittelalter und Neuzeit, Studien zur Back-
steinarchitektur, Bd. 4: Backsteintechnologien
in Mittelalter und Neuzeity Bamberg, s. 98-108.
Piekalski J.
1996 Poczqtki budynköw o konstrukcji szkieletowej
na terenie Srodkowej Europy, AHP, t. 3: Ma-
terialy z II mi$dzynarodowej sesji naukowej
Uniwersyteckiego Centrum Archeologii Sred-
niowiecza i Nowozytnosci, pod red. J. Olczaka,
Toruri, s. 73-86.
Pilecka E.
1980 Entwicklung der gotischen Giebelform im
Ermlandy Wissenschaftlische Zeitschrift der
Ernst-Moritz-ArndtUniversität Greifswald.
Geselschafts- und sprachwissenschaftliche,
Reihe 29, Heft 2/3: Mittelalterliche Backstein-
kunst, s. 73-82.
2008 Residenz der Ermländischen Bischöfe in
Heilsberg (Lidzbark Warmihski) in der zwei-
ten Hälfte des 14. ]ahrhundertsy [w:] Prag
und die grossen Kulturzentren Europas in der
Zeit der Luxemburger (1310-1437), pod red.
J. Kurthana, M. Jaroáovy i S. Scholza, Praha,
s. 257-275.
Poklewski-Koziell T.
1999 Dogodnosci i niedogodnosci budowy zamków
w póznym sredniowieczu (Petit Koeniksbeourg
w Alzacji I Boleslawiec nad Prosnq w Polsce,
w ziemi wieluhskiej), [w:] Architectura et
historia. Studia Mariano Arszyhski septuage-
nario dedicata, pod red. M. Wozniaka, Toruri,
s. 103-109.
1992 Sredniowieczne zamki mipdzy Prosnq i Pilicq,
Lódí.
Polinski D.
1994 Wqbrzezno, [w:] Wczesnosredniowieczne
grodziska ziemi chelmihskiej. Katalog zródel,
pod red. J. Chudziakowej, Toruri, s. 184-190.
2003 Póznosredniowieczne osadnictwo wiejskie
w ziemi chelmihskiej, Toruri.
2005 Gród czy zamek? Z badah nad najwczesniej-
szymi krzyzackimi obiektami obronnymi
w ziemi chelmihskiej, AHP, 1.15/1: Przeszlosc
z perspektywy zródel materialnych i pisemnych,
pod red. J. Olczaka, Toruri, s. 181-196.
2007a „Chelmihskie” warownie zakonu na pograni-
czu krzyzacko-pruskim i krzyzacko-polskim,
[w:] Pogranicze polsko-pruskie i krzyzackie
(II)y pod red. K. Gr^zawskiego, Wioctawek-
-Brodnica, s. 155-177.
2007b Wczesne warownie krzyzackie w Prusach
w kontekscie miejscowych obiektów obronnych
o umocnieniach drewniano-ziemnych, AHP,
1.16: Wybrane problemy wieków srednich,
pod red. J. Olczaka, Toruri, s. 41-61.
2013 Pieh. Siedziba krzyzackich prokuratorów
w ziemi chelmihskiej, Toruri.
POSPIESZNY K.
1996 Die Bauweise der ritterlichen Klosterburgen
in Preußen, [w:] Forschungen zu Burgen und
BIBLIOGRAFIA
Schlösser, Bd 2: Burgen im späten Mittelalter,
München-Berlin, s. 185-197.
1999 Konrada Steinbrechta metoda restauracji
Malborka. Zamek Wysoki (1882-1902)y [w:]
Architectura et historia. Studia Mariano
Arszynski septuagenario dedicatay pod red.
M. Wozniaka, Toruri, s. 259-281.
2004 Der Preussisch-Livlandische Konventshaustyp
als eine Kloster- und Herrschaftsidee, Castella
Maris Baltici, nr 6, s. 153-158.
2007 Plauen-Bollwerk: Die frühe Pulverwaffenforti-
fikation der Marienburg in Preusseny Castella
Maris Baltici, nr 8, s. 141-150.
2009a Castrum Thorun po 1300 roku a „klasyczny”
model zamku komturskiego w Prusach, [w:]
Sztuka w kr$gu wladzy. Materialy LVII Ogöl-
nopolskiej Sesji Naukowej Stowarzyszenia
Historyków Sztuki, poswi^conej pami^ci
Profesora Szcz^snego Dettlaffa (1878-1961)
w 130. rocznic^ urodzin. Toruñ, 13-15 listo-
pada 2008, pod red. E. Pileckiej i K. Klucz-
wajd, Warszawa, s. 75-89.
2009b Rezydencje w typie konwentualnym na te-
renie panstwa krzyzackiego w Prusach, [w:]
Visibilia et invisibilia w sztuce sredniowiecza.
Ksigga poswigcona pamipci profesor Kingi
Szczepkowskiej-Naliwajeky pod red. A. Ba-
dacha, M. Janiszewskiej i M. Tarkowskiej,
Warszawa, s. 73-94.
2014 Domus Malbork. Zamek krzyzacki w typie
regularnym, Toruri.
POWIERSKI J.
1983 Struktura osadniczo-terytorialna ziemi
chelminskiej i Pomezanii a ksztaltowanie
si? administracji grodowej (do 1283 r), [w:]
Sredniowieczne zamki Polski pólnocnej. Wybór
materialów z sesji, pod red. A. Pawlowskiego,
Malbork, s. 15-32.
PUGET W.
1966 Kurz$tnik - miasto i zamek kapituly chel-
minskiej, [w:] Komunikaty na sesje naukowq
poswi$conq dziejom sztuki Pomorza, zorga-
nizowanq w pi$csetlecie pokoju torunskiego,
Toruri, s. 22-28.
Przymusinski L.
1964 Rozwój szczytów w architekturze gotyckiej
1250-1400 na ziemi chelminskiej i Pomorzu
Gdanskim, BHS, R. XXVI, nr 3, s. 211 -215.
1966 Rozwój szczytów w architekturze gotyckiej
1250-1400 na ziemi chelminskiej i Pomorzu
Gdanskim, Zeszyty Naukowe UAM w Pozna-
niu, Historia Sztuki, nr 4, s. 3-62.
Rajski P.
2013 Fortifications made of wood and earth in
late medieval castles of the Sudety mountains,
Wratislavia Antiqua. Studia z dziejöw Wro-
clawia, 1.18: Weapons bring peace? Warfare in
Medieval and Early Modern Europe, pod red.
L. Marka, Wroclaw, s. 239-253.
Rogalski B.
1986 Dzieje miasta do XVIII wieku oraz rozwöj
przestrzenny, [w:] Dzieje Kowalewa Pomor-
skiego, pod red. J. Danielewicza, Bydgoszcz,
s. 14-111.
RoZPipOWSKI J.
1978 Gröd a zamek w Polsce - problem genezy
i typologiu Prace Naukowe Instytutu Historii
Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki
Wroclawskiej, nr 12, Seria: Studia i Materialy,
nr 5: Poczqtki zarnkow w Polsce, pod red.
M. Kloza, Wroclaw, s. 91-96.
Rozynkowski W.
2002 Zamek krzyzacki w Papowie Biskupim - kla-
sztor, warownia, osrodek administracyjny
i gospodarczy, Zamki i przestrzeh spoleczna
w Europie Srodkowej i Wschodniej, pod red.
M. Antoniewicza, Warszawa, s. 339-352.
Rubehn J.
1869 Die letzten Reste des ehemaligen Bischof-
Schlosses Friedeck (Briesen)y Altpreußische
Monatsschrift, Bd. 6, H. 2, s. 177-178.
Rudkowski T.
1952 Badania nad rozmiarami cegly sredniowiecz-
nego Wroclawia, Sprawozdania Wrociaw-
skiego Towarzystwa Naukowego, t. VII,
dodatek 5.
Rümelin H.
2003 Ziegelstempel. Zur Bedeutung eines spätmittel-
alterlischen Details der Baustoffproduktion in
der Altmark, Studien zur Backsteinarchitek-
tur, Bd. 4: Backsteintechnologien in Mittelalter
und Neuzeit, Bamberg, s. 129-177.
Rzeczkowska-Slawinska M.
1958 Zamek pokrzyzacki w Brodnicy, Powiat
Brodnica - wojewödztwo bydgoskie. Do-
kumentär a historyczna dla prac konserwa-
torskich (maszynopis w archiwum WUOZ
w Toruniu, sygn. W/144), Toruri.
1965 Zamek w Wqbrzezniey RG, t. 4, s. 7-28.
1970 Zamek pokrzyzacki w Rogozniey RG, t. 5-6,
s. 72-96.
1983 Zamek w Pokrzywnie, RG, t. 8, s. 5-31.
Rzempoeuch A.
2009 Zamek kapituly warmihskiej w Olsztynie,
Olsztyn.
Saeadziak A.
1965 Henrykowski zuraw dreptakowy, KHKM,
t. XIII, s. 163-184.
1973 Zabytkowe budowlane urzqdzenia wyciqgowe,
Studia i Materialy z Dziejöw Nauki Polskiej,
361
seria D: Historia Techniki i Nauk Technicz-
nych,z. 7, s. 77-137.
Schmid B.
1929a Zur Baugeschichte der Ordens- und Bischofs-
schlösser in Preußen, I. Graudenz, Zeitschrift
des Westpreußischen Geschichtsvereins,
nr 69, Grudzi^dz, s. 57-68.
1929b Die Ordensburgen Preußens im Lichte neuerer
Forschungen, Altpreußische Forschungen,
nr 6, s. 29-36.
1938 Die Burgen des Deutschen Ritterordens in
Preußen, Berlin.
1939 Die Bau- und Kunstdenkmäler in der Or-
denszeit in Preußen, Bd. 1: Kulmer Land
und Pomerellen (Danzig und Westpreußen),
Marienburg.
1940 Die Burgen des Deutschen Ritterordens in
Preussen. Ergänzungsheft, Bd. 2, Berlin.
Schumann D.
2003 Die Berliner Franziskanerklosterkirche und
ihr Dekor. Formsteinsysteme im märkischen
Backsteinbau des 13. Jahrhunderts, Studien
zur Backsteinarchitektur, Bd. 4: Backstein-
technologien in Mittelalter und Neuzeit, Bam-
berg 2003, s. 109-128.
Semrau A.
1916a Die Anlage und Baugeschichte der Ordensburg
Thorn, Mitteilungen des Coppernicus-Ve-
reins für Wissenschaft und Kunst in Thorn,
nr 24, s. 132-150.
1916b Die mittelalterlichen Befestigungen am
Grebertore bei dem Ordensschlosse in Thorn,
Mitteilungen des Coppernicus-Vereins für
Wissenschaft und Kunst in Thorn, nr 24,
s. 71.
1939a Das Ordenshaus Thorn, Mitteilungen des
Coppernicus-Vereins für Wissenschaft und
Kunst in Thorn, nr 47, s. 53-85.
1939b Die Grenze der Neustadt Thorn und der Vor-
burg, Mitteilungen des Coppernicus-Vereins
für Wissenschaft und Kunst in Thorn, nr 47,
s. 102-104.
Serczyk J.
1987 Die Tradition des Deutschen Ordens in
der stadtbügerlichen Geschichtsschreibung
Königlich-Preußens im 16.-18. Jahrhundert,
OMCTH, nr 4: Werkstatt des Historikers der
mittelalterlichen Ritterorden. Quellenkund-
lichen Probleme und Forschungsmetoden, pod
red. Z.H. Nowaka, Toruh, s. 163-174.
SlWIAK A., SlWIAK W.
2013 Badania archeologiczno-architektoniczne
Baszty „Monstrancja” przy ulicy Podmurnej
w Toruniu, [w:] XVII Sesja Pomorzoznawcza,
vol. 2: Od pöznego sredniowiecza do czasöw
nowozytnych, pod red. H. Panera i M. Fu-
dzihskiego, Gdansk, s. 33-44.
Skibinski Sz.
1994 Jeszcze raz w kwestii genezy regularnego zamku
krzyzackiego, Studia Borussico-Baltica
Toruniensia Historiae Artium: Sztuka Prus
XII1-XV1II wieku, pod red. M. Wozniaka,
Toruh, s. 27-38.
2010 Architektura to nie tylko budownictwo. Na
podstawie kilku pöznosredniowiecznych prze-
kazöw polskich i krzyzackich, [w:] Fundacje
artystyczne na terenie pahstwa krzyzackiego
w Prusach, t. II: Eseje, pod red. B. Pospiesznej,
Malbork, s. 85-105.
Slawinska M.
1969 Zamek w Pokrzywnie, BHS, R. XXXI,
s. 238-242.
Slawinski I.
1957 Opis techniczny do inwentaryzacji mu-
röw palacu Anny Wazöwny w Brodnicy,
cz. II. Stwierdzenie stanu badah muröw
w palacu Anny Wazöwny w Brodnicy (ma-
szynopis w archiwum WUOZ w Toruniu,
sygn. W/55), Toruh.
1959a Opis techniczny do inwentaryzacji zamku
krzyzackiego w Papowie Biskupim powiat
chetmihski woj. bydgoskie (maszynopis
w archiwum WUOZ w Toruniu, sygn.
W/690).
1960 Zamek Golub-Dobrzyh, woj. bydgoskie. In-
wentaryzacja. Odkrywki architektoniczne
(maszynopis w archiwum WUOZ w Toru-
niu, sygn. W/358), Toruh.
1961 Zamek w Golubiu. Inwentaryzacja pro-
filowanych cegiel (maszynopis w archi-
wum WUOZ w Toruniu, sygn. W/354,
W/1838-W/1841), Toruh.
1962 Zamek Golub-Dobrzyh, woj. bydgoskie.
Inwentaryzacja. Przeskalowanie inwenta-
ryzacji (maszynopis w archiwum WUOZ
w Toruniu, sygn. W/345), Toruh.
1965 Hans Jacobi, Die Ausgrabungsergebnisse der
Deutschordensburgen Graudenz und Roggen-
hausen, Beitrag zur baugeschichtlichen Entwic-
klung der Ordensburgen, RG, t. 4, s. 248-249.
1966a Inwentaryzacja architektury. Mury obronne
zamku sredniego w Pokrzywnie pow. Gru-
dzi^dz woj. bydgoskie (maszynopis w archi-
wum WUOZ w Toruniu, sygn. W/706).
1966b Murowana stodofa na przedzamczu zamko-
wym w Pokrzywnie pow. Grudzi^dz - woj.
bydgoskie (maszynopis w archiwum WUOZ
w Toruniu, sygn. W/709, W/2150).
1966c Z badah nad zamkami w Golubiu, Radzyniu
i Brodnicy, [w:] Komunikaty na sesj$ naukowq
BIBLIOGRAFIA
poswi^conq dziejom sztuki Pomorza, zorga-
nizowanq w pigcsetlecie pokoju toruhskiego,
Toruri, s. 50-58.
1968 Zamek w Golubiu. Inwentaryzacja i badania
architektoniczne (maszynopis w archiwum
WUOZ w Toruniu, sygn. W/340, W/1823),
Toruri.
1971 Zamek w Brodnicy. Inwentaryzacja od-
krywek i detali architektury (maszynopis
w archiwum WUOZ w Toruniu, sygn. W/99),
Toruri.
1976 Zamek w Golubiu, Warszawa-Poznari-To-
ruri.
1989 Konsultacja dla archeologöw z PKZ-o/To-
ruri - prac. archeol. - dotycz^ca odkrywek
archeologicznych na zamku w Radzyniu
Chehniriskim woj. toruriskie (notatka w ar-
chiwum WUOZ w Toruniu, sygn. W/3595).
Slawinski L, Cabala A.
1966 Detal architektury na zamku w Pokrzywnie,
pow. Grudzi^dz. Inwentaryzacja detali ar-
chitektury (maszynopis w archiwum WUOZ
w Toruniu, sygn. 698).
Slawinski L, Polakowski J.
1962-1963 Zamek w Radzyniu Chehnisrikim.
Inwentaryzacja detali (maszynopis w archi-
wum WUOZ w Toruniu, sygn. 748), Toruri.
Slownik SP
2006 Slownik terminologiczny sztuk pigknych, War-
szawa.
Starski M., Kurdwanowski M.
2008 Badania archeologiczne zamku krzyzackiego
w Czluchowie w 2008 roku, Merkuriusz Czlu-
chowski, R. 58, nr 4, s. 2-7.
Steinbrecht C.
1885 Die Baukunst des Deutschen Ritterordens in
Preussen, Bd. I: Die Stadt Thorn, Berlin.
1888 Die Baukunst des Deutschen Ritterordens in
Preussen, Bd. II: Preussen zur Zeit der Land-
meister, Berlin.
1910 Die Baukunst des Deutschen Ritterordens in
Preussen, Bd. III: Schloss Lochstedt und seine
Malereien, Berlin.
1915 Die Burgen des Deutschenordens in Preussen,
[w:] Provinz Westpreussen in Wort und Bild,
Danzig, s. 433-441.
1920 Die Baukunst des Deutschen Ritterordens
in Preussen, Bd. IV: Die Ordensburgen der
Hochmeister zeit, Berlin.
SOBCZYK J.
1988 Znaki kamieniarskie w Palacu Wielkich
Mistrzöw na zamku w Malborku, KHKM,
t. XXXVI, z. 4, s. 637-649.
Sobkowiak D., Orlowska E.
2012 Wyniki badah skladu zapraw, [w:] Zamek
w Grudziqdzu. Studia i materialy, pod red.
M. Wiewiöry, Toruri, s. 157-158.
Szczuczko K.
1983 Funkcje zamku krzyzackiego w swietle
statutöw zakonnych, [w:] Sredniowieczne
zamki Polski Pölnocnej, Wybör materialöw
z sesji, pod red. A. Pawlowskiego, Malbork,
s. 49-57.
SZYMANSKI K.
1960 Dzieje zamku grudziqdzkiego, RG, R. 1,1960,
s. 73-104.
SWIECHOWSKI Z.
1961 Wczesne budownictwo ceglane w Polsce, Stu-
dia z Dziejöw Rzemiosla i Przemyslu, t. 1,
s. 83-124.
1964 Czy istnialy strzechy budowlane, Przegl^d
Historyczny, t. LIV, nr 4, s. 666-670.
Tandecki J.
2010 Zamki zakonu krzyzackiego w Prusach i ich
pözniejsze postrzeganie, [w:] Swiat sredniowie-
cza. Studia ofiarowane Profesorowi Henrykowi
Samsonowiczowi, pod red. A. Bartoszewicz,
G. Mysliwskiego, J. Pysiaka, P. Zmudzkiego,
Warszawa, s. 815-826.
Tloczek I.
1939 Dzieje zamku krzyzackiego w Toruniu, [w:]
Monografia Wielkiego Pomorza i Gdyni, pod
red. J. Lachowskiego, Toruri, s. 24-27.
Tomaszewski Z.
1954 Badania ceglyjako metoda pomocnicza przy
datowaniu obiektöw architektonicznych, Ze-
szyty Naukowe Politechniki Warszawskiej,
nr 11, Budownictwo, z. 4, s. 31-52.
Tomczak A.
1999 Srodowisko geograficzne Torunia i okolic,
[w:] Historia Torunia, pod red. M. Biskupa,
1.1: W czasach sredniowiecza (do roku 1454),
oprac. J. Chudziakowa i in., Toruri, s. 9-57.
Tomicka W.
1960 Zamek w Kurz^tniku, woj. olsztyriskie (ma-
szynopis w archiwum WUOZ w Olsztynie),
Warszawa.
Torbus T.
1998 Die Konventsburgen in Deutschordensland
Preussen, München.
2003 Deutschordens-Ideologie in der polnischen und
deutschen Kunst des 19. und 20. Jahrhunderts,
[w:] Preussen in Ostmitteleuropa, Geschehens-
geschichte und Verstehensgeschichte, pod red.
M. Webera, München, s. 209-257.
2004 Anmerkungen zu den Verzieungsformen aus
Glasur und schwarz gebrauten Köpfen an
den Deutschordensburgen - eine Bestands-
aufnahme. Klassifizierung und der Versuch,
ihre Herkunft zu bestimmen, Castrum Bene,
363
nr 5 (za 1996): Castle and church, Gdansk,
s. 219-238.
2014 Zamki konwentualne pahstwa krzyzackiego
w Prusach, Gdansk.
Toeppen M.
1880 Zur Baugeschichte der Ordens- und Bischofs-
schlösser in Preußen^ Zeitschrift des West-
preußischen Geschichtsvereins, nr l,s. 1-44.
1881 Zur Baugeschichte der Ordens- und Bi-
schofsschlösser in Preußeny Zeitschrift des
Westpreußischen Geschichtsvereins, nr 4,
s. 85-127.
1882 Zur Baugeschichte der Ordens- und Bi-
schofsschlösser in Preußeny Zeitschrift des
Westpreußischen Geschichtsvereins, nr 7,
s. 49-94.
Tuliszewski R, Milanowski K.
2003 Sredniowieczne mury miejskie Golubia. Proble-
matyka konserwatorska, OZ, nr 3-4, s. 26-35.
Tyrowicz T.
1967 Rodzaje kamieni budowlanych i ich odpornosc
na dzialanie czynniköw atmosferycznychy Bi-
blioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytköw,
1.19, s. 1-14.
Velte M.
1951 Die Anwendung der Quadratur und Triangu-
lator bei der Grund- u. Aufrissgestaltung der
gotischen Kircheny Basel.
Wasik B.
2012a Badania architektoniczne zamku w Papowie
Biskupim przeprowadzone w 2012 roku, [w:J
Sprawozdanie z badah archeologiczno-ar-
chitektonicznych zamku w Papowie Bisku-
pim w 2012 r. (maszynopis w IA UMK),
Toruh, s. 16-51.
2012b Zabudowa zamku görnego i przedzamczy na
podstawie zrödel pisanych i ikonograficznych
z XVI-XVIII wiekuy [w:] Zamek w Grudziq-
dzu. Studia i materiafy, pod red. M. Wiewiöry,
Toruh, s. 57-71.
2013a Architektura zamku w Kowalewie Pomor-
skim w swietle badah z 2013 roku (maszy-
nopis w IA UMK), Toruh.
2013b Metoda projektowania zamköw konwentu-
alnych na ziemi chelmihskiej. Przyczynek
do badah nad zastosowaniem kwadratury
w krzyzackim budownictwie zamkowymy KAU,
t. LVIII, z. 4, s. 79-91.
2013c Sprawozdanie z odwiertu wykonanego na
zamku w Papowie Biskupim (maszynopis
wIA UMK), Toruh.
2013d Zamek w Lipienku na ziemi chelmihskiej, RG,
t.21,s. 51-74.
2014a Prace budowlane na zamkach w Grudziqdzu
i Toruniu u progu XIV wieku.
Przyczynek do badah nad sredniowiecznymi warsz-
tatami budowlanymi w Prusachy RG, t. 22,
s. 99-112.
2014b Proba rekonstrukcji etapów budowy i ukladu
przestrzennego zamku na podstawie wyni-
ków badah historycznych, archeologicznych
i architektonicznychy [w:] Zamek biskupów
chelmihskich w Wqbrzeznie w swietle badah
archeologiczno-architektonicznych. Studia
i materiafyy pod red. M. Wiewióry, Toruh,
s. 207-214.
2014c Relikty architektury odkryte podczas ba-
dah archeologiczno-architektonicznych na
zamku w Kowalewie Pomorskim prowadzo-
nych w 2014 roku i wst^pna analiza zródel
z ni$ zwi^zanych (maszynopis w IA UMK).
2015a Dzieje budowy i architektura zamku w Papo-
wie Biskupim na ziemi chelmihskiej w swietle
ostatnich badahy BHS, R. LXXVII, nr 1,
s. 83-101.
2015b Wnioski na temat ukladu przestrzennego
i techniki budowy zamku na podstawie
badah z 2015 roku (maszynopis w IA UMK).
2015c Zamek w Radzyniu Chelmihskim. Tech-
nika i etapy budowy, OZ, nr LXVIII, z. 1,
s. 167-181.
2015d Zamki pokrzyzackie w województwie chel-
mihskim w czasach Rzeczypospolitej Obojga
NarodóWy Wiadomoáci Konserwatorskie,
nr 41, s. 20-35.
WCZESNO¿REDNIOWIECZNE GRODZISKA
1994 Wczesnosredniowieczne grodziska ziemi
chelmihskiej. Katalog zródel, pod red. J. Chu-
dziakowej, Toruh.
Weber-Kozinska M.
1958 Z problematyki historii kamieniarstwa w Pol-
scey KAU, t. III, s. 61-84.
W^glowska K., Kolyszko M.
2013 Ksztaltki ceramiczne zfragmentami szkiców
z Góry Zamkowej w Grudziqdzuy RG, t. 21,
s. 209-226.
WlEWlÓRA M.
2007 Badania archeologiczno-architektoniczne
sredniowiecznego zamku w Papowie Bisku-
pim w ziemi chelmihskiej, AHP, t. 17: Studia
z dziejöw wojskowosci, budownictwa, kultury,
pod red. J. Olczaka, Toruh, s. 293-305.
2009a Sprawozdanie z badah archeologiczno-ar-
chitektonicznych na zamku glównym w Ra-
dzyniu Chelmihskim w latach 2008-2009
(maszynopis w IA UMK), Toruh.
2009b Sprawozdanie z badah archeologiczno-archi-
tektonicznych zamku w Papowie Biskupim
w 2008 r. (maszynopis w IA UMK), Toruh.
2010 Stratygrafia kulturowa na Górze Zamkowej
BIBLIOGRAFIA
w Grudziqdzu (maszynopis w IA UMK),
Toruñ.
2012a Nowe zródla do dziejów zamku biskupów
w Wqbrzeznie, RG, 120, s. 11-29.
2012b Opracowanie wyników badañ archeologicz-
no-architektonicznych na zamku biskupim
w Wqbrzeznie w2011 roku (maszynopis
w IA UMK), Toruñ.
2012c Proba rekonstrukcji etapów budowy i ukladu
przestrzennego zamku, [w:] Zamek w Gru-
dziqdzu. Studia i materialy, pod red. M. Wie-
wióry, Toruñ, s. 359-378.
2012d Stratygrafia kulturowa Góry Zamkowej. Syn-
chronizacja warstw i analiza obiektów kultu-
rowych, [w:] Zamek w Grudziqdzu. Studia
i materialy y pod red. M. Wiewióry, Toruñ,
s. 74-125.
2012e Zagadnienia wstgpne, [w:] Zamek w Grudziq-
dzu. Studia i materialy y pod red. M. Wiewióry,
Toruñ, s. 11-28.
2013a Badania archeologiczno-architektoniczne
zamku glównego w Radzyniu Chelminskim
w latach 2008-2009y [w:] XVII Sesja Pomo-
rzoznawczay vol. 2: Odpóznego sredniowiecza
do czasów nowozytnych, pod red. H. Panera
i M. Fudziñskiego, Gdañsk, s. 169-178.
2013b Nowe zródla do dziejów zamku w Grudziqdzu,
[w:] XVIII Sesja Pomorzoznawcza, vol. 2: Od
póznego sredniowiecza do czasów nowozytnych.
Materialy z konferencji 16-18 listopada 2011,
pod red. E. Fudziñskiej, Malbork, s. 87-104.
2013c Wstfpne sprawozdanie z badan archeologicz-
nych prowadzonych na zamku w Grudziqdzu
w 2009 rokuy [w:] XVII Sesja Pomorzoznaw-
czüy vol. 2: Od póznego sredniowiecza do
czasów nowozytnych, pod red. H. Panera
i M. Fudziñskiego, Gdañsk, s. 155-168.
2013d Wyniki badan archeologiczno-architektonicz-
nych zamku krzyzackiego w Papowie Biskupim
w latach 2006-2008, [w:] XVII Sesja Pomo-
rzoznawcza, vol. 2: Od póznego éredniowiecza
do czasów nowozytnych pod red. H. Panera
i M. Fudziñskiego, Gdañsk, s. 113-124.
2013e Zamek biskupów w Wqbrzeznie w swietle
wyników badan archeologiczno-architekto-
nicznych, [w:] XVIII Sesja Pomorzoznawcza,
vol. 2: Od póznego sredniowiecza do czasów
nowozytnych. Materialy z konferencji 16-18
listopada 2011, pod red. E. Fudziñskiej, Mal-
bork, s. 77-86.
2013f Zamki krzyzackie na ziemi chelminskiej
w swietle najnowszych badan wybranych
obiektów, KAU, t. LVIII, z. 1, s. 97 -116.
2014 Stratygrafia kulurowa wzgórza zamkowego
w Wqbrzeznie i jego otoczenia. Synchronizacja
warstw i analiza obiektöw kulturowych, [w:]
Zamek biskupöw chelmihskich w Wqbrzeznie
w swietle badah archeologiczno-architektonicz-
nych. Studia i materialy, pod red. M. Wie-
wiöry, Toruri, s. 63-86.
Wiewiöra M., Wasik B., Majewski M„
Mieek W.
2010 Badania sondazowe zamku biskupöw
w Wqbrzeznie w 2010 r. (maszynopis w IA
UMK), Toruö.
Wojciechowska-Grygo A., Wawrykiewicz L,
SlKORSKI J.
2008 W st§ pne badania architektoniczne zewn^trz-
nych muröw obronnych zamku biskupöw
chelminskich w Lubawie (maszynopis w ar-
chiwum WUOZ w Olsztynie, sygn. 7007),
Lubawa- Olsztyn.
Wyrobisz A.
1961 Sredniowieczne cegielnie w wigkszych osrod-
kach miejskich wPolsce, Studia z dziejöw
rzemiosla i przemyslu, t. 1, Wroclaw-War-
szawa-Krakow, s. 55-82.
1962 Czy istnialy strzechy budowlane. Z zagadnieh
organizacji rzemieslniköw budowlanych
w sredniowieczu, Przeglqd Historyczny, t. LIII,
nr 4, s. 745-761.
1963 Budownictwo murowane w Malopolsce w XIV
i XV wieku, Studia z Dziejöw Rzemiosla
i Przemyslu, t. 3, Wroclaw-Warszawa-Kra-
kow.
Zamek w Grudzi^dzu
2012 Zamek w Grudziqdzu. Studia i materialy, pod
red. M. Wiewiöry, Torun.
Zamejc w Wqbrzeznie
2014 Zamek biskupöw chelmihskich w Wqbrzeznie
w swietle badah archeologiczno-architektonicz-
nych. Studia i materialy, pod red. M. Wie-
wiöry, Torun.
Zawadzka K.
2010 Portal bramy wjazdowej do zamku krzyzac-
kiego w Bierzglowie, Rocznik Toruöski, t. 37,
s. 7-36.
Zielinska-Melkowska K.
1986 Teksty Pomniköw Prawa Chelmihskiego
wPrzekladach Pobkich, nr 1: Przywilej chel-
mihski 1233 i 1251, pod red. Z. Zdröjkow-
skiego, Torun.
Zientara B.
2006 Henryk Brodaty i jego czasy, Warszawa.
Zimnowoda-Kraiewska B.
2012 Analiza zrödel architektonicznych, [w:] Zamek
w Grudziqdzu. Studia i materialy, pod red.
M. Wiewiöry, Torun 2012, s. 127-158.
Zlat M.
1978 Zamek sredniowieczny jako problem historii
365
BIBLIOGRAFIA
sztuki, Prace Naukowe Instytutu Historii
Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki
Wroclwaskiej, nr 12, Seria: Studia i Materiafy,
nr 5: Poczqtki zamków w Polsce, pod red.
M. Kloza, Wroclaw, s. 97 -111.
Zobolewicz J.
1966 Rozplanowanie i zabudowa sredniowiecznego
Chelmna, [w:] Komunikaty na sesj? naukowq
poswi?conq dziejom sztuki Pomorza, zorga-
nizowanq w pi?csetlecie pokoju torunskiego
Toruñ, s. 3-9.
Zemigala M.
1977 Pomiar cegly zabytkowej z zamków w Besie-
kierach, Lutomiersku i Lpczycy, [w:] Zamki
srodkowopolskie, cz. I: Besiekiery, Lutomiersk,
„Dom Stary” w L$czycyy pod red. T. Poklew-
skiego, tódz, s. 107-109.
1982 Pomiar cegly zabytkowej z zamku w Bole-
slawcuy [w:] Zamki srodkowopolskiey cz. II:
Boleslawiec nad Prosnq, pod red. T. Poklew-
skiego, tódz, s. 72-76.
2002 Warsztat budownictwa ceglanego ksi$cia
Wladyslawa Opolskiego i jego pojawienie si?
w Kaliszu (schylek XIV wieku). Obraz na pod-
stawie analizy wymiarów cegly, KAU, t. 47, z. 4,
s. 410-417.
366
The architecture of castles
in Chetmno Land
(from the 13th to the 15th century)
The book presents castle architecture (Teutonic
and sacral) from the area of The Chetmno Land,
situated in the southern borderland of mediaeval
Teutonic state in Prussia. The subjects of analyses
included aspects of history of building techniques -
subsequent stages of building process itself and
its transformations in various periods (from half
of 13th c till the half of 15th c). These studies were
possible thanks to analyses of the results of current
archaeological-architectonic research, obtained
archaeological sources, as well as material building
substance preserved till presence, supported by
historical and iconographical sources.
Interests in history of castles from the territory
of The Teutonic Order state have been observed for
long and they have always provoked various emo-
tions. In the times before the partition of Poland
these castles had been perceived marginally in Prus-
sian historians or travellers discussions, who had
had negative attitude towards Teutonic authorities
and ruling. In 19th c that opinion changed in many
aspects. Scientific research development caused that
those architectonic objects were seen as a source of
exploring the past. Simultaneously, that interest was
more and more characterized by the spirit of Ger-
man nationalism and was finally employed into the
propaganda machine of Hohenzollern monarch and
uniting Germany processes. All these tendencies
are perfectly depicted by history of Malbork castle
redecoration, with the leading role of a researcher
and architect of that period - Conrad Steinbrecht,
who worked there at the end of 19th c.
Next significant research stage started after
WW II, when the Laboratories of Historical Monu-
ments Restoration (PKZ) made a detailed inventory
of the castle ruins. 20th c brought the interest in
building techniques, studied carefully by Marian
Arszynski. Unfortunately, most of archaeological
research then conducted was subjected to resto-
ration and adaptation works or concentrated on
searching for signs of Slavic settlements in places
of the castles locations. Studies on Teutonic castle
architecture was significantly pushed forward by
work of Tomasz Torbus at the end of 20th c, but
archaeological-architectonic studies on Cheimno
Teutonic castles on a large scale started as late as the
beginning of the new century, with inspiration and
research of archaeologist Marcin Wiewiora (with
the author’s cooperation). Historical investigation of
Slawomir Jozwiak and Janusz Trupinda, performed
at the same time, are of a great importance, as well.
The research results enabled to verify many of old
opinions and create new, more complete look at the
problems of castle architecture in The Cheimno
Land.
As the latest studies indicate, erecting by The
Teutonic Knights their castles in the place of wood-
en-earthen strongholds was not as common practice
as it was thought. The thruth is, however, that in
case of older irregular fortresses, there is a tendency
observed to continue building in the places of
earlier wooden-earthen objects (but it is necessary
to differ Slavic strongholds from wooden-earthen
Teutonic constructions of so-called temporary castle
character), types of regular castles (castella), erected
from the end of 13th c onwards were willingly lo-
cated in quite new places. That was the case even
when a wooden-earthen stronghold had existed
and functioned nearby. One of the crucial factors
of changing the castle location may have included
technical conditions and depended on the architect,
who designed the location. Next elements taken into
account included proper and convenient access to
trade and transportation routes and administrative
and economic factors, enabling control of the state
functioning. Therefore, many of those castles were
situated close to towns.
No sources confirming univocally the exist-
ence of any castle plans, projects or designs have
preserved, unfortunately, but Western European
367
THE ARCHITECTURE OF CASTLES IN CHELMNO LAND
examples give evidence that a castle building must
have been planned in some form. The fact can be
confirmed by the analyses of regular castles (castella)
projections and their erection techniques. Master
builders of Chelmnian castles might have used
the method ad quadratum, known from Western
European sources in order to estimate proportions
of regular castle structures. The method was not
applied in designing structure's details (e.g. window
composition) - these elements were measured by
the means of a rod and foot - units used in The
Chehnno Land.
When the site was decided, earthworks started,
including digging out cannals providing water to
mills, moats and foundation trenches (rather nar-
row), while cellar trenches were broad, but shallow.
Wall erecting was accompanied by building banks.
In this case, the difference between the early period
(till the end of 13th c) and the later one - when reg-
ular castles were erected, is clearly seen. Initially, the
embankments were not used at all or only in a lim-
ited scale, in result of which the yards and wards of
the early castles (e.g. Grudziqdz) were frequently
sloping, unleveled. Works performed from the end
of 13th c characterised by intense embankments
building - yard and ‘parcham’ levels were raised of
several meters and smoothed, what resulted in reg-
ular castle compositions, independent from original
land relief and raised buildings towered over the
area. The same type of work was also performed in
wards, although they were of a smaller range than
in the high castle and served rather for expanding
and leveling the ward plateau.
A number of various building materials were
used for all these structures: wood, lime, iron, stone,
artificial stone, etc., with brick as the main material.
Brick manufacturing process was long and complex
and signs of many single work stages connected
with its production are readable on bricks. Standard
bricks were made in wooden frames. The ones of
more sophisticated forms (mouldings) were either
made in wooden frames or formed by sculpturing
methods or pressed is special moulds. Analysis of
brick sizes is not sufficient for drawing conclusions
of their form steady change and therefore they can-
not serve for the structures dating, although these
measurements can be very useful in architectonic
studies. The variety of sizes indicates local brick-
yards activities, which produced building material
for not only castles, but also related buildings in
towns (churches, town walls). Moreover, typolog-
ical analysis of moulding forms must be treated
cautiously while dating, because many of these
forms are of standard and common forms, used
for long periods. In some cases however, studies of
particular examples help in establishing a building
chronology and building workshop range (e.g. in
case of Torun and Grudzi^dz). Apart from standard
ceramic elements, there are also architectonic details
of a more artistic character (capitals, keystones, etc.)
which, thanks to art historians analyses, can be used
as dating indicators.
Foundations were erected in trenches, prefera-
bly on firm ground (clay) in a consistent form, made
of stone, mortared with clay. In exceptional situa-
tions with instability of the base, point foundations
on arcades were built. When the ground level was
raised at the wall, the foundations part, mortared
over the basic part made before using scaffolding,
was filled with earth. Overground wall parts were
erected (on higher or lower stone base) of brick in
various modifications of wendic strecher bond or
gothic brickwork. The one mentioned before ap-
pears at the turn of 13th c and for some time both
of them are used simultaneously. The wall filling
consisted of stones and brick rubble (opus emplec-
tum) or are only of brick.
Except for brick or stone walls, these castles
also had wooden and framework constructions,
although the knowledge on the subject is rather
limited, due to material undurability.
Walls were decorated and matched with various
cornices, friezes, but also with stripes and patterns
of colored glazed bricks and black burr. Forms of
these ornaments and shapes of window openings
and gables are significant indicators for stating
a building chronology. Window and door openings
as well as vault pillars were made (particularly in
case of regular castles) in the first building stages,
what confirms the fact that those structures had
been planned from the very beginning. Gables and
vaults were erected in the final stage - when a roof
was completed.
Castle architectonic analyses indicate that their
building was a complex process, conducted in many
stages and subsequent modernizations and changes
were carried on throughout all period being within
our interest. However, the difference between early
irregular castles and later - regular ones is clearly
outlined. In case of irregular castles in their first
stage, basing on wooden-earthen stronghold,
a single brick house was erected and an original
circumferential wall was also replaced by a brick
one. In next phases from the end of 13th c and first
half of 14th c, these castles were expanded into mul-
ti-component structures. A high castle was equipped
at that stage with 2-3 wings, connected by a line of
galleries. These changes were not originally planned
and did not result from the designs of first architec-
tonic plans. They started with common acceptation
368
THE ARCHITECTURE OF CASTLES IN CHELMNO LAND
of a castellum model in Prussia and the purpose of
modernization of older irregular structures was to
make them similar to new types.
Castellum type (regular) complexes erected
from the end of 13th c onwards, contrary to the
older forms, were built following approved designs
and architectonic plans. Their proportions were
measures using ad quadratum method and the
principal interior composition was known from the
very beginning and completed only with some small
corrections. In the first place, the main wing with
a chapel was erected and next wings were added in
later building stages.
The end of 13th c is a clearly visible turning point
not only in architectonic forms, but also in building
techniques. Rapid building development is observed,
which was possible due to the state stabilization, in
consequence of which population’s wealth increased
together with infrastructure and economic base
development. The Teutonic Knights approved the
castellum structure type, which was associated in
Europe with strong central authority with clear
semantic and symbolic premises. The research pre-
sented above gives evidence that changes in castle
type did not evolve slowly, as it was assumed earlier.
That was rather sudden process in the end of 13th c,
with simultaneous development of older castles, ad-
justing them for new purposes of comtur seats.
Building works continued in the following years
of 14th c and first half of 15th c were related to changes
in The Order functioning (erecting separate houses
for The Order dignitaries, placed in wards and par-
chams), but they were also conditioned by military
techniques development (building wall towers and
fortifications adjusted for firearm using).
Translation: Ewa Jozefowicz
369 |
| any_adam_object | 1 |
| author | Wasik, Bogusz |
| author_GND | (DE-588)112247587X |
| author_facet | Wasik, Bogusz |
| author_role | aut |
| author_sort | Wasik, Bogusz |
| author_variant | b w bw |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV043964944 |
| contents | Bibliographie Seite 349-366 |
| ctrlnum | (OCoLC)968137806 (DE-599)BVBBV043964944 |
| era | Geschichte 1200-1500 gnd |
| era_facet | Geschichte 1200-1500 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV043964944</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20190417</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">161215s2016 |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788323135869</subfield><subfield code="9">978-83-231-3586-9</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">832313586X</subfield><subfield code="9">83-231-3586-X</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)968137806</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV043964944</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-255</subfield><subfield code="a">DE-B220</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">2.2</subfield><subfield code="2">KUBA2</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Wasik, Bogusz</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)112247587X</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej</subfield><subfield code="b">(od XIII do XV wieku) = The architecture of castles in Chełmno Land : (from the 13th to the 15th century)</subfield><subfield code="c">Bogusz Wasik</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="3"><subfield code="a">Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej od XIII do XV wieku</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">The architecture of castles in Chełmno Land</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Toruń</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika</subfield><subfield code="c">[2016]</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="4"><subfield code="c">© 2016</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">370 Seiten</subfield><subfield code="c">27 cm</subfield><subfield code="e">1 CD-R (12 cm)</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Na płycie aneksy</subfield></datafield><datafield tag="505" ind1="8" ind2=" "><subfield code="a">Bibliographie Seite 349-366</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1200-1500</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Zamki (architektura) / Polska / Chełmno (województwo kujawsko-pomorskie ; region) / historia</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Zamki (architektura) / Państwo Krzyżackie</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Schloss</subfield><subfield code="0">(DE-588)4052753-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Architektur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4002851-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Chełmno</subfield><subfield code="0">(DE-588)4070152-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Chełmno</subfield><subfield code="0">(DE-588)4070152-9</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Schloss</subfield><subfield code="0">(DE-588)4052753-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Architektur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4002851-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 1200-1500</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">DNB Datenaustausch</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029373587&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029373587&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029373587&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">709</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0902</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">307.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0902</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029373587</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Chełmno (DE-588)4070152-9 gnd |
| geographic_facet | Chełmno |
| id | DE-604.BV043964944 |
| illustrated | Not Illustrated |
| indexdate | 2024-08-29T00:18:57Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788323135869 832313586X |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029373587 |
| oclc_num | 968137806 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 DE-255 DE-B220 |
| owner_facet | DE-12 DE-255 DE-B220 |
| physical | 370 Seiten 27 cm 1 CD-R (12 cm) |
| publishDate | 2016 |
| publishDateSearch | 2016 |
| publishDateSort | 2016 |
| publisher | Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika |
| record_format | marc |
| spelling | Wasik, Bogusz Verfasser (DE-588)112247587X aut Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej (od XIII do XV wieku) = The architecture of castles in Chełmno Land : (from the 13th to the 15th century) Bogusz Wasik Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej od XIII do XV wieku The architecture of castles in Chełmno Land Toruń Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika [2016] © 2016 370 Seiten 27 cm 1 CD-R (12 cm) txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Na płycie aneksy Bibliographie Seite 349-366 Zusammenfassung in englischer Sprache Geschichte 1200-1500 gnd rswk-swf Zamki (architektura) / Polska / Chełmno (województwo kujawsko-pomorskie ; region) / historia jhpk Zamki (architektura) / Państwo Krzyżackie jhpk Schloss (DE-588)4052753-0 gnd rswk-swf Architektur (DE-588)4002851-3 gnd rswk-swf Chełmno (DE-588)4070152-9 gnd rswk-swf Chełmno (DE-588)4070152-9 g Schloss (DE-588)4052753-0 s Architektur (DE-588)4002851-3 s Geschichte 1200-1500 z DE-604 DNB Datenaustausch application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029373587&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029373587&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029373587&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Wasik, Bogusz Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej (od XIII do XV wieku) = The architecture of castles in Chełmno Land : (from the 13th to the 15th century) Bibliographie Seite 349-366 Zamki (architektura) / Polska / Chełmno (województwo kujawsko-pomorskie ; region) / historia jhpk Zamki (architektura) / Państwo Krzyżackie jhpk Schloss (DE-588)4052753-0 gnd Architektur (DE-588)4002851-3 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4052753-0 (DE-588)4002851-3 (DE-588)4070152-9 |
| title | Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej (od XIII do XV wieku) = The architecture of castles in Chełmno Land : (from the 13th to the 15th century) |
| title_alt | Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej od XIII do XV wieku The architecture of castles in Chełmno Land |
| title_auth | Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej (od XIII do XV wieku) = The architecture of castles in Chełmno Land : (from the 13th to the 15th century) |
| title_exact_search | Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej (od XIII do XV wieku) = The architecture of castles in Chełmno Land : (from the 13th to the 15th century) |
| title_full | Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej (od XIII do XV wieku) = The architecture of castles in Chełmno Land : (from the 13th to the 15th century) Bogusz Wasik |
| title_fullStr | Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej (od XIII do XV wieku) = The architecture of castles in Chełmno Land : (from the 13th to the 15th century) Bogusz Wasik |
| title_full_unstemmed | Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej (od XIII do XV wieku) = The architecture of castles in Chełmno Land : (from the 13th to the 15th century) Bogusz Wasik |
| title_short | Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej |
| title_sort | budownictwo zamkowe na ziemi chelminskiej od xiii do xv wieku the architecture of castles in chelmno land from the 13th to the 15th century |
| title_sub | (od XIII do XV wieku) = The architecture of castles in Chełmno Land : (from the 13th to the 15th century) |
| topic | Zamki (architektura) / Polska / Chełmno (województwo kujawsko-pomorskie ; region) / historia jhpk Zamki (architektura) / Państwo Krzyżackie jhpk Schloss (DE-588)4052753-0 gnd Architektur (DE-588)4002851-3 gnd |
| topic_facet | Zamki (architektura) / Polska / Chełmno (województwo kujawsko-pomorskie ; region) / historia Zamki (architektura) / Państwo Krzyżackie Schloss Architektur Chełmno |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029373587&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029373587&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029373587&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT wasikbogusz budownictwozamkowenaziemichełminskiejodxiiidoxvwiekuthearchitectureofcastlesinchełmnolandfromthe13thtothe15thcentury AT wasikbogusz budownictwozamkowenaziemichełminskiejodxiiidoxvwieku AT wasikbogusz thearchitectureofcastlesinchełmnoland |