Das Königreich am Dreikönigstag: eine historisch-empirische Ritualstudie
Gespeichert in:
1. Verfasser: | |
---|---|
Format: | Abschlussarbeit Buch |
Sprache: | German |
Veröffentlicht: |
Paderborn [u.a.]
Schöningh
2007
|
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis |
Beschreibung: | 248 S., [14] Bl. Ill. |
ISBN: | 9783506764041 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV037661504 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20080128091340 | ||
007 | t | ||
008 | 071204s2007 a||| mm|| 00||| ger d | ||
020 | |a 9783506764041 |9 978-3-506-76404-1 | ||
035 | |a (OCoLC)237137334 | ||
035 | |a (DE-599)BVBBV037661504 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
041 | 0 | |a ger | |
049 | |a DE-255 |a DE-Y7 | ||
084 | |a BS 1440 |0 (DE-625)16057: |2 rvk | ||
084 | |a LB 59000 |0 (DE-625)90576:772 |2 rvk | ||
084 | |a LB 59005 |0 (DE-625)90576:774 |2 rvk | ||
084 | |a LB 62000 |0 (DE-625)90579:772 |2 rvk | ||
084 | |a LB 62010 |0 (DE-625)90579:776 |2 rvk | ||
100 | 1 | |a Fugger, Dominik |d 1975- |e Verfasser |0 (DE-588)133123162 |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Das Königreich am Dreikönigstag |b eine historisch-empirische Ritualstudie |
264 | 1 | |a Paderborn [u.a.] |b Schöningh |c 2007 | |
300 | |a 248 S., [14] Bl. |b Ill. | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
502 | |a Zugl.: Mainz, Univ., Diss., 2006 | ||
648 | 7 | |a Geschichte 1500-1700 |2 gnd |9 rswk-swf | |
650 | 0 | 7 | |a Ritual |0 (DE-588)4050164-4 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Ikonographie |0 (DE-588)4026535-3 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Fest |g Motiv |0 (DE-588)4154159-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Epiphanie |g Fest |0 (DE-588)4196530-9 |2 gnd |9 rswk-swf |
655 | 7 | |0 (DE-588)4113937-9 |a Hochschulschrift |2 gnd-content | |
689 | 0 | 0 | |a Fest |g Motiv |0 (DE-588)4154159-5 |D s |
689 | 0 | 1 | |a Geschichte 1500-1700 |A z |
689 | 0 | |5 DE-604 | |
689 | 1 | 0 | |a Epiphanie |g Fest |0 (DE-588)4196530-9 |D s |
689 | 1 | 1 | |a Ritual |0 (DE-588)4050164-4 |D s |
689 | 1 | 2 | |a Ikonographie |0 (DE-588)4026535-3 |D s |
689 | 1 | |8 1\p |5 DE-604 | |
856 | 4 | 2 | |m KUBIKAT Anreicherung |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022875033&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-022875033 | ||
883 | 1 | |8 1\p |a cgwrk |d 20201028 |q DE-101 |u https://d-nb.info/provenance/plan#cgwrk |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1804146108131180544 |
---|---|
adam_text | Dominik Fugger
DAS KÖNIGREICH
AM DREIKÖNIGSTAG
EINE HISTORISCH-EMPIRISCHE
RITUALSTUDIE
Ferdinand Schöningh
Paderborn · München · Wien · Zürich
INHALTSVERZEICHNIS
Danksagung ................................................ 11
0. EINLEITUNG........................................... 13
0.1 Methodische Hinführung............................... 13
0.2 Zum Untersuchungsgegenstand: Das Königreich am
Dreikönigstag......................................... 15
0.3 Zum Verlauf der Untersuchung.......................... 18
1. DIE ÄUSSERE GESTALT DES KÖNIGREICHS
AM DREIKÖNIGSTAG.................................. 21
1.1 Seine soziale und geographische Verbreitung innerhalb
des Untersuchungsgebietes.............................. 21
1.1.1 Die ältesten Zeugnisse............................. 21
1.1.2 Der Brauch in Zeugnissen des 16. und 17. Jahrhunderts 25
1.2 Zur Finanzierung der Feier.............................. 45
1.3 Die einzelnen Ritualelemente............................ 47
1.3.1 Die Kür......................................... 47
1.3.1.1 Grundsätzliches............................ 47
1.3.1.2 Die Bohne im Kuchen....................... 48
1.3.1.3 Königsbriefe............................... 48
1.3.1.4 Das Gotteslos.............................. 50
1.3.1.5 Wahl..................................... 52
1.3.2 Der König und sein Hofstaat....................... 53
1.3.3 Kostümierung / Die Krone......................... 56
1.3.4 Das feierliche Mahl - „Der König trinkt! ............ 61
1.3.5 Umzüge........................................ 63
1.3.5.1 Prozessionen.............................. 64
1.3.5.2 Besuchswesen.............................. 64
1.3.5.3 Heischegänge.............................. 66
1.3.6 Tanz............................................ 68
1.3.7 Der Haussegen.................................. 69
8 Inhaltsverzeichnis
2. DER SINN DES RITUALS................................ 71
2.0 Grundsätzliches zur Diskursanalyse...................... 71
2.1 Aus dem Küchenbuch des Herzogs Karl von Geldern 1525... 74
2.2 Freiburg i.Ü. 1544 / 1648............................... 75
2.3 Eine elsässische Polizeibestimmung von 1552.............. 77
2.4 Thomas Kirchmeyer: Regnum Papisticum 1553............ 78
2.5 Caspar Coolhaes: Christelycke ende stichtelycke
vermaningen
1607..................................... 80
2.6 Hermann von Weinsberg............................... 81
2.7 Petrus Simons / Hermann Crombach..................... 83
2.8 Johannes David 1607................................... 85
2.9 Antiquitatum liturgicarum
arcana
1605.................... 86
2.10 Joachim von Wedel 1606................................ 87
2.11 Constantijn Huygens 1645.............................. 89
2.12 Johann Conrad Dannhauer.............................. 91
2.13
P. Croon
1665......................................... 93
2.14 Der französische Diskurs in der zweiten Hälfte des
17. Jahrhunderts....................................... 94
2.15 Gabriel Tzschimmer 1680............................... 98
2.16 Zusammenfassung: Das Königreich in den Augen
der Zeitgenossen...................................... 101
3. SPRACHE IM RITUAL................................... 107
3.0 Grundsätzliches ...................................... 107
3.1 Lieder............................................... 111
3.1.1 Immanente Texte ................................ 113
3.1.2 Transzendierende Texte............................ 115
3.1.2.1 Maekt plaets,
о
Herderkens / Haest uw,
о
Herderkens ............................. 115
3.1.2.2
Wat sien
ick, Tyter ......................... 119
3.1.2.3 De
koningen van Saba
...................... 123
3.1.2.4 Laet
ons met eenen blyden geest
.............. 124
3.1.2.5 Allon
gay
................................. 127
3.1.2.6 Zur Legende vom trinkenden König .......... 129
3.1.2.7 Noch einmal Maria
lactans: Beata immaculata
deutsch................................... 132
3.1.2.8 Ein anderes Modell: Jesus Christ,
le
Roy
des Roys ................................. 134
3.1.2.9 Christian Felix Weiße: An den kleinen
Bohnenkönig.............................. 136
Inhaltsverzeichnis
3.1.3 Ein Mythos: Das Bohnenlied ...................... 139
3.2 Die Königsbriefe...................................... 141
3.2.1 Immanente Texte ................................ 143
3.2.2 Transzendierende Texte........................... 144
3.3 Weitere sprachliche Ritualbestandteile.................... 150
3.4 Zusammenfassung: Sprache und Ritual beim Königreich .... 156
4. DIE FESTDARSTELLUNGEN DER NIEDERLÄNDISCHEN
MEISTER. EINE DISKURSGESTÜTZTE ANALYSE......... 159
4.0 Grundsätzliches ...................................... 159
4.1 Der König trinkt...................................... 164
4.1.1 Der trinkende Säugling als Konnotationsmerkmal..... 164
4.1.1.1 bei Peter Paul Rubens ...................... 164
4.1.1.2 bei Jan
Steen
.............................. 165
4.1.2 Ausscheidung als Konnotationsmerkmal bei
Jacob
Jordaens
................................... 167
4.1.3 Weitere Konnotationsmerkmale.................... 174
4.2 Der Königskuchen.................................... 177
4.3 Zusammenfassung .................................... 179
5. KÖNIGREICH UND EPIPHANIEFEST................... 181
5.1 Das Epiphaniefest als Christkönigsfest ................... 181
5.2 Das Beispiel Köln..................................... 188
5.3 Das Beispiel
Besançon
................................. 190
5.4 Das Beispiel Freiburg i.Ü............................... 192
6. SCHLUSS............................................... 199
6.1 Zeitlicher Ausblick.................................... 199
6.2 Methodischer Ertrag................................... 202
Quellenanhang............................................... 207
I.
Das Königreich am Mainzer Jesuitenkonvikt................ 207
II.
EenTafelspeelken ...................................... 210
10 Inhaltsverzeichnis
Katalog der bildlichen Darstellungen zum Königreich.............. 215
Quellenmäßige Währungs- und Maßeinheiten .................... 229
Verzeichnis bibliographischer Abkürzungen...................... 231
Ausstellungs- und Sammlungskataloge........................... 233
Quellen- und Literaturverzeichnis .............................. 235
Abbildungsnachweis.......................................... 245
Ortsverzeichnis.............................................. 247
|
any_adam_object | 1 |
author | Fugger, Dominik 1975- |
author_GND | (DE-588)133123162 |
author_facet | Fugger, Dominik 1975- |
author_role | aut |
author_sort | Fugger, Dominik 1975- |
author_variant | d f df |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV037661504 |
classification_rvk | BS 1440 LB 59000 LB 59005 LB 62000 LB 62010 |
ctrlnum | (OCoLC)237137334 (DE-599)BVBBV037661504 |
discipline | Theologie / Religionswissenschaften Sozial-/Kulturanthropologie / Empirische Kulturwissenschaft |
era | Geschichte 1500-1700 gnd |
era_facet | Geschichte 1500-1700 |
format | Thesis Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02053nam a2200505 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV037661504</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20080128091340 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">071204s2007 a||| mm|| 00||| ger d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9783506764041</subfield><subfield code="9">978-3-506-76404-1</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)237137334</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV037661504</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">ger</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-255</subfield><subfield code="a">DE-Y7</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">BS 1440</subfield><subfield code="0">(DE-625)16057:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">LB 59000</subfield><subfield code="0">(DE-625)90576:772</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">LB 59005</subfield><subfield code="0">(DE-625)90576:774</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">LB 62000</subfield><subfield code="0">(DE-625)90579:772</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">LB 62010</subfield><subfield code="0">(DE-625)90579:776</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Fugger, Dominik</subfield><subfield code="d">1975-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)133123162</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Das Königreich am Dreikönigstag</subfield><subfield code="b">eine historisch-empirische Ritualstudie</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Paderborn [u.a.]</subfield><subfield code="b">Schöningh</subfield><subfield code="c">2007</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">248 S., [14] Bl.</subfield><subfield code="b">Ill.</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="502" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zugl.: Mainz, Univ., Diss., 2006</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1500-1700</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Ritual</subfield><subfield code="0">(DE-588)4050164-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Ikonographie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4026535-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Fest</subfield><subfield code="g">Motiv</subfield><subfield code="0">(DE-588)4154159-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Epiphanie</subfield><subfield code="g">Fest</subfield><subfield code="0">(DE-588)4196530-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4113937-9</subfield><subfield code="a">Hochschulschrift</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Fest</subfield><subfield code="g">Motiv</subfield><subfield code="0">(DE-588)4154159-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Geschichte 1500-1700</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Epiphanie</subfield><subfield code="g">Fest</subfield><subfield code="0">(DE-588)4196530-9</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Ritual</subfield><subfield code="0">(DE-588)4050164-4</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="2"><subfield code="a">Ikonographie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4026535-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2=" "><subfield code="8">1\p</subfield><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">KUBIKAT Anreicherung</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022875033&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-022875033</subfield></datafield><datafield tag="883" ind1="1" ind2=" "><subfield code="8">1\p</subfield><subfield code="a">cgwrk</subfield><subfield code="d">20201028</subfield><subfield code="q">DE-101</subfield><subfield code="u">https://d-nb.info/provenance/plan#cgwrk</subfield></datafield></record></collection> |
genre | (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content |
genre_facet | Hochschulschrift |
id | DE-604.BV037661504 |
illustrated | Illustrated |
indexdate | 2024-07-09T23:30:06Z |
institution | BVB |
isbn | 9783506764041 |
language | German |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-022875033 |
oclc_num | 237137334 |
open_access_boolean | |
owner | DE-255 DE-Y7 |
owner_facet | DE-255 DE-Y7 |
physical | 248 S., [14] Bl. Ill. |
publishDate | 2007 |
publishDateSearch | 2007 |
publishDateSort | 2007 |
publisher | Schöningh |
record_format | marc |
spelling | Fugger, Dominik 1975- Verfasser (DE-588)133123162 aut Das Königreich am Dreikönigstag eine historisch-empirische Ritualstudie Paderborn [u.a.] Schöningh 2007 248 S., [14] Bl. Ill. txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Zugl.: Mainz, Univ., Diss., 2006 Geschichte 1500-1700 gnd rswk-swf Ritual (DE-588)4050164-4 gnd rswk-swf Ikonographie (DE-588)4026535-3 gnd rswk-swf Fest Motiv (DE-588)4154159-5 gnd rswk-swf Epiphanie Fest (DE-588)4196530-9 gnd rswk-swf (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content Fest Motiv (DE-588)4154159-5 s Geschichte 1500-1700 z DE-604 Epiphanie Fest (DE-588)4196530-9 s Ritual (DE-588)4050164-4 s Ikonographie (DE-588)4026535-3 s 1\p DE-604 KUBIKAT Anreicherung application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022875033&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis 1\p cgwrk 20201028 DE-101 https://d-nb.info/provenance/plan#cgwrk |
spellingShingle | Fugger, Dominik 1975- Das Königreich am Dreikönigstag eine historisch-empirische Ritualstudie Ritual (DE-588)4050164-4 gnd Ikonographie (DE-588)4026535-3 gnd Fest Motiv (DE-588)4154159-5 gnd Epiphanie Fest (DE-588)4196530-9 gnd |
subject_GND | (DE-588)4050164-4 (DE-588)4026535-3 (DE-588)4154159-5 (DE-588)4196530-9 (DE-588)4113937-9 |
title | Das Königreich am Dreikönigstag eine historisch-empirische Ritualstudie |
title_auth | Das Königreich am Dreikönigstag eine historisch-empirische Ritualstudie |
title_exact_search | Das Königreich am Dreikönigstag eine historisch-empirische Ritualstudie |
title_full | Das Königreich am Dreikönigstag eine historisch-empirische Ritualstudie |
title_fullStr | Das Königreich am Dreikönigstag eine historisch-empirische Ritualstudie |
title_full_unstemmed | Das Königreich am Dreikönigstag eine historisch-empirische Ritualstudie |
title_short | Das Königreich am Dreikönigstag |
title_sort | das konigreich am dreikonigstag eine historisch empirische ritualstudie |
title_sub | eine historisch-empirische Ritualstudie |
topic | Ritual (DE-588)4050164-4 gnd Ikonographie (DE-588)4026535-3 gnd Fest Motiv (DE-588)4154159-5 gnd Epiphanie Fest (DE-588)4196530-9 gnd |
topic_facet | Ritual Ikonographie Fest Motiv Epiphanie Fest Hochschulschrift |
url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=022875033&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
work_keys_str_mv | AT fuggerdominik daskonigreichamdreikonigstageinehistorischempirischeritualstudie |