Magische Performativität: althochdeutsche Zaubersprüche in ihrem Überlieferungskontext
Gespeichert in:
1. Verfasser: | |
---|---|
Format: | Abschlussarbeit Buch |
Sprache: | German |
Veröffentlicht: |
Würzburg
Königshausen & Neumann
2011
|
Schriftenreihe: | Philologie der Kultur
4 |
Schlagworte: | |
Online-Zugang: | Inhaltstext Inhaltsverzeichnis |
Beschreibung: | 255 S. Ill. |
ISBN: | 9783826045493 3826045491 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV037264320 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20110909 | ||
007 | t | ||
008 | 110304s2011 a||| m||| 00||| ger d | ||
015 | |a 11,N05 |2 dnb | ||
016 | 7 | |a 1009741101 |2 DE-101 | |
020 | |a 9783826045493 |9 978-3-8260-4549-3 | ||
020 | |a 3826045491 |9 3-8260-4549-1 | ||
035 | |a (OCoLC)724864436 | ||
035 | |a (DE-599)DNB1009741101 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rakddb | ||
041 | 0 | |a ger | |
049 | |a DE-11 |a DE-29 |a DE-384 |a DE-12 |a DE-20 |a DE-473 |a DE-19 |a DE-703 |a DE-739 |a DE-824 |a DE-188 |a DE-155 | ||
082 | 0 | |a 831.1 |2 22/ger | |
084 | |a GE 9375 |0 (DE-625)39379: |2 rvk | ||
084 | |a GE 9376 |0 (DE-625)39380: |2 rvk | ||
084 | |a 130 |2 sdnb | ||
084 | |a 830 |2 sdnb | ||
084 | |a 430 |2 sdnb | ||
100 | 1 | |a Haeseli, Christa M. |e Verfasser |0 (DE-588)13423751X |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Magische Performativität |b althochdeutsche Zaubersprüche in ihrem Überlieferungskontext |c Christa M. Haeseli |
264 | 1 | |a Würzburg |b Königshausen & Neumann |c 2011 | |
300 | |a 255 S. |b Ill. | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
490 | 1 | |a Philologie der Kultur |v 4 | |
502 | |a Zugl.: Zürich, Univ., Diss., 2010 | ||
648 | 7 | |a Geschichte 800-1200 |2 gnd |9 rswk-swf | |
650 | 0 | 7 | |a Althochdeutsch |0 (DE-588)4001523-3 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Performanz |g Linguistik |0 (DE-588)4128325-9 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Zauberspruch |0 (DE-588)4190550-7 |2 gnd |9 rswk-swf |
655 | 7 | |0 (DE-588)4113937-9 |a Hochschulschrift |2 gnd-content | |
689 | 0 | 0 | |a Althochdeutsch |0 (DE-588)4001523-3 |D s |
689 | 0 | 1 | |a Zauberspruch |0 (DE-588)4190550-7 |D s |
689 | 0 | 2 | |a Performanz |g Linguistik |0 (DE-588)4128325-9 |D s |
689 | 0 | 3 | |a Geschichte 800-1200 |A z |
689 | 0 | |5 DE-604 | |
689 | 1 | 0 | |a Althochdeutsch |0 (DE-588)4001523-3 |D s |
689 | 1 | 1 | |a Zauberspruch |0 (DE-588)4190550-7 |D s |
689 | 1 | |C b |5 DE-604 | |
830 | 0 | |a Philologie der Kultur |v 4 |w (DE-604)BV035861825 |9 4 | |
856 | 4 | 2 | |m X:MVB |q text/html |u http://deposit.dnb.de/cgi-bin/dokserv?id=3658490&prov=M&dok_var=1&dok_ext=htm |3 Inhaltstext |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung UB Augsburg |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=021177388&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-021177388 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1805095526481264640 |
---|---|
adam_text |
Inhaltsverzeichnis
1 Einleitung.9
1.1 Hinführung und Fragestellung.9
1.2 Textcorpus und Textbegriff.13
1.3 Der Zauberspruch als performativer Text.16
1.4 Kulturhistorische Einordnung.19
1.5 Magie und Performativität.25
1.6 Gliederung.27
2 Kulturhistorische Einblicke: Zaubersprüche zwischen Magie,
Medizin und Religion.29
2.1 Zur Abgrenzungsproblematik.29
2.2 Magie und Medizin.30
2.3 Magie und Religion.36
3 Mündlichkeit und Schrift.49
4 Textcorpus: Die Überlieferungsträger althochdeutscher
Zaubersprüche.61
4.1 Die althochdeutschen Zaubersprüche zwischen Volkssprache
und Latein.61
4.2 Überlieferungsträger althochdeutscher Zaubersprüche im
tabellarischen Überblick.64
4.3 Frühmittelalterliche Marginalüberlieferung.68
4.4 Zaubersprüchüberlieferung im 11. Jahrhundert: als Marginalie
und als planmäßiger Eintrag.70
4.5 Zaubersprüche als planmäßige Einträge im 12. Jahrhundert.73
4.6 Zauberspruchüberlieferung am Übergang ins 13. Jahrhundert.79
4.7 Vorbemerkungen zu den Transkriptionen und Übersetzungen.85
5 Trier Hs 40/1018 8°: Zaubersprüche an den Rändern
einer Glossarhandschrift.87
5.1 Paläographische Vorbemerkungen.87
5.2 Die Trierer Hs 40/1018 8° im Kontext der
frühmittelalterlichen Glossographie.90
5.3 Textauswahl.93
5.4 Lateinischer Tiersegen.94
5.4.1 Laterale indirekte Sprechakte.94
5.4.2 Mythos der idealen Vorzeit.95
5.4.3
Performative
und exegetische Dimension.96
5.4.4 Fürsprache des heiligen Eustachius.97
5.5 Lateinische Beschwörung gegen fictum malum.98
5.5.1 Namenmagie.98
5.5.2
Direktiva
und Kommissiva als wirklichkeitskonstituierende
Sprechakte.100
5.5.3 Paternoster als Paratext.101
5.5.4 Problematik der Textgrenzen.102
5.6 Ad difficultatem pariendi und die Trierer Zaubersprüche.103
5.6.1 Jesus als Mittlerfigur.103
5.6.2 Schriftmagie.105
5.6.3 Analogie als
performative
Strategie.106
5.6.4 Latein und Volkssprache - Sprachmischung als >elitärer Soziolekt<?.113
5.6.5 Precatio vetonice herbe - Spuren antiker Medizin.114
5.7 Fazit.116
6 Cod. Bonn
S
218:
marginale
und planmäßige Überlieferung in einer
arres-Handschrift.121
6.1 Einordnung und paläographische Vorbemerkungen.121
6.2 Textauswahl.127
6.3 Contra malum malannum.128
6.3.1 Semantische Ungereimtheiten.128
6.3.2
Performative
Gesten.131
6.3.3 Text als >Partitur< oder
performative
Rede?.133
6.3.4 Problem der Textgrenzen.134
6.4 Contra sagittam
diaboli
.136
6.4.1
Voces
magicáé
- Medium zur Erschließung der »magischen Welt<
und wirksame Strategie.136
6.4.2 Performativität der Struktur.143
6.4.3 Das Tau-Zeichen am Umschlagspunkt zwischen Bedeutung und
Bedeutungslosigkeit.145
6.5 Contra caducum morbum - eine exorzistische Formel gegen
Epilepsie.147
6.5.1
(Para-)
liturgisches Ritual.147
6.5.2 Sakramentalien als wirksame Zeichen.152
6.6 Fazit.156
7 Cod. Paris nouv. acq.
lat.
229: Zaubersprüche als feste Bestandteile
eines mönchsmedizinischen Faszikels.159
7.1 Einordnung und paläographische Vorbemerkungen.159
7.2 Textauswahl.163
7.3 Lateinischer Zauber gegen Blutfluss.165
7.3.1 Performativität des Schreibmaterials.165
7.3.2 characteres - Zauberzeichen an den Grenzen der Schrift.166
7.4 Contra caducum morbum.168
7.4.1 Vorbemerkungen zum Textverständnis.168
7.4.2 Analogien.173
7.4.3 Assertiver Sprechakt als Wirkungsgarantie.175
7.5 Adequum
erręhet
.176
7.5.1 Analogie - (fiktive) Zitathaftigkeit in der Rahmenerzählung.176
7.5.2 Begleitende Handlungen.179
7.6 Contra uermem edentem.182
7.6.1 Vita Christi.182
7.7 Lateinischer Oblatenzauber gegen Fieber.186
7.7.1 Hostie als Medium schriftmagischer Praktiken.186
7.7.2 Namenmagie.".187
7.7.3 Problem des »magischen Sprachbegriffs<.189
7.8 Fazit.192
8 Ergebnisse.195
Dank.1.205
Abbildungen.207
Register.229
Literaturverzeichnis.235 |
any_adam_object | 1 |
author | Haeseli, Christa M. |
author_GND | (DE-588)13423751X |
author_facet | Haeseli, Christa M. |
author_role | aut |
author_sort | Haeseli, Christa M. |
author_variant | c m h cm cmh |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV037264320 |
classification_rvk | GE 9375 GE 9376 |
ctrlnum | (OCoLC)724864436 (DE-599)DNB1009741101 |
dewey-full | 831.1 |
dewey-hundreds | 800 - Literature (Belles-lettres) and rhetoric |
dewey-ones | 831 - German poetry |
dewey-raw | 831.1 |
dewey-search | 831.1 |
dewey-sort | 3831.1 |
dewey-tens | 830 - Literatures of Germanic languages |
discipline | Germanistik / Niederlandistik / Skandinavistik Psychologie |
era | Geschichte 800-1200 gnd |
era_facet | Geschichte 800-1200 |
format | Thesis Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV037264320</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20110909</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">110304s2011 a||| m||| 00||| ger d</controlfield><datafield tag="015" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">11,N05</subfield><subfield code="2">dnb</subfield></datafield><datafield tag="016" ind1="7" ind2=" "><subfield code="a">1009741101</subfield><subfield code="2">DE-101</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9783826045493</subfield><subfield code="9">978-3-8260-4549-3</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">3826045491</subfield><subfield code="9">3-8260-4549-1</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)724864436</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)DNB1009741101</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakddb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">ger</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-11</subfield><subfield code="a">DE-29</subfield><subfield code="a">DE-384</subfield><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-20</subfield><subfield code="a">DE-473</subfield><subfield code="a">DE-19</subfield><subfield code="a">DE-703</subfield><subfield code="a">DE-739</subfield><subfield code="a">DE-824</subfield><subfield code="a">DE-188</subfield><subfield code="a">DE-155</subfield></datafield><datafield tag="082" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">831.1</subfield><subfield code="2">22/ger</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GE 9375</subfield><subfield code="0">(DE-625)39379:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GE 9376</subfield><subfield code="0">(DE-625)39380:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">130</subfield><subfield code="2">sdnb</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">830</subfield><subfield code="2">sdnb</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">430</subfield><subfield code="2">sdnb</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Haeseli, Christa M.</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)13423751X</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Magische Performativität</subfield><subfield code="b">althochdeutsche Zaubersprüche in ihrem Überlieferungskontext</subfield><subfield code="c">Christa M. Haeseli</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Würzburg</subfield><subfield code="b">Königshausen & Neumann</subfield><subfield code="c">2011</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">255 S.</subfield><subfield code="b">Ill.</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Philologie der Kultur</subfield><subfield code="v">4</subfield></datafield><datafield tag="502" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zugl.: Zürich, Univ., Diss., 2010</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 800-1200</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Althochdeutsch</subfield><subfield code="0">(DE-588)4001523-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Performanz</subfield><subfield code="g">Linguistik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4128325-9</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Zauberspruch</subfield><subfield code="0">(DE-588)4190550-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4113937-9</subfield><subfield code="a">Hochschulschrift</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Althochdeutsch</subfield><subfield code="0">(DE-588)4001523-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Zauberspruch</subfield><subfield code="0">(DE-588)4190550-7</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Performanz</subfield><subfield code="g">Linguistik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4128325-9</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 800-1200</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Althochdeutsch</subfield><subfield code="0">(DE-588)4001523-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Zauberspruch</subfield><subfield code="0">(DE-588)4190550-7</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2=" "><subfield code="C">b</subfield><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Philologie der Kultur</subfield><subfield code="v">4</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV035861825</subfield><subfield code="9">4</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">X:MVB</subfield><subfield code="q">text/html</subfield><subfield code="u">http://deposit.dnb.de/cgi-bin/dokserv?id=3658490&prov=M&dok_var=1&dok_ext=htm</subfield><subfield code="3">Inhaltstext</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung UB Augsburg</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=021177388&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-021177388</subfield></datafield></record></collection> |
genre | (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content |
genre_facet | Hochschulschrift |
id | DE-604.BV037264320 |
illustrated | Illustrated |
indexdate | 2024-07-20T11:00:41Z |
institution | BVB |
isbn | 9783826045493 3826045491 |
language | German |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-021177388 |
oclc_num | 724864436 |
open_access_boolean | |
owner | DE-11 DE-29 DE-384 DE-12 DE-20 DE-473 DE-BY-UBG DE-19 DE-BY-UBM DE-703 DE-739 DE-824 DE-188 DE-155 DE-BY-UBR |
owner_facet | DE-11 DE-29 DE-384 DE-12 DE-20 DE-473 DE-BY-UBG DE-19 DE-BY-UBM DE-703 DE-739 DE-824 DE-188 DE-155 DE-BY-UBR |
physical | 255 S. Ill. |
publishDate | 2011 |
publishDateSearch | 2011 |
publishDateSort | 2011 |
publisher | Königshausen & Neumann |
record_format | marc |
series | Philologie der Kultur |
series2 | Philologie der Kultur |
spelling | Haeseli, Christa M. Verfasser (DE-588)13423751X aut Magische Performativität althochdeutsche Zaubersprüche in ihrem Überlieferungskontext Christa M. Haeseli Würzburg Königshausen & Neumann 2011 255 S. Ill. txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Philologie der Kultur 4 Zugl.: Zürich, Univ., Diss., 2010 Geschichte 800-1200 gnd rswk-swf Althochdeutsch (DE-588)4001523-3 gnd rswk-swf Performanz Linguistik (DE-588)4128325-9 gnd rswk-swf Zauberspruch (DE-588)4190550-7 gnd rswk-swf (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content Althochdeutsch (DE-588)4001523-3 s Zauberspruch (DE-588)4190550-7 s Performanz Linguistik (DE-588)4128325-9 s Geschichte 800-1200 z DE-604 b DE-604 Philologie der Kultur 4 (DE-604)BV035861825 4 X:MVB text/html http://deposit.dnb.de/cgi-bin/dokserv?id=3658490&prov=M&dok_var=1&dok_ext=htm Inhaltstext Digitalisierung UB Augsburg application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=021177388&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis |
spellingShingle | Haeseli, Christa M. Magische Performativität althochdeutsche Zaubersprüche in ihrem Überlieferungskontext Philologie der Kultur Althochdeutsch (DE-588)4001523-3 gnd Performanz Linguistik (DE-588)4128325-9 gnd Zauberspruch (DE-588)4190550-7 gnd |
subject_GND | (DE-588)4001523-3 (DE-588)4128325-9 (DE-588)4190550-7 (DE-588)4113937-9 |
title | Magische Performativität althochdeutsche Zaubersprüche in ihrem Überlieferungskontext |
title_auth | Magische Performativität althochdeutsche Zaubersprüche in ihrem Überlieferungskontext |
title_exact_search | Magische Performativität althochdeutsche Zaubersprüche in ihrem Überlieferungskontext |
title_full | Magische Performativität althochdeutsche Zaubersprüche in ihrem Überlieferungskontext Christa M. Haeseli |
title_fullStr | Magische Performativität althochdeutsche Zaubersprüche in ihrem Überlieferungskontext Christa M. Haeseli |
title_full_unstemmed | Magische Performativität althochdeutsche Zaubersprüche in ihrem Überlieferungskontext Christa M. Haeseli |
title_short | Magische Performativität |
title_sort | magische performativitat althochdeutsche zauberspruche in ihrem uberlieferungskontext |
title_sub | althochdeutsche Zaubersprüche in ihrem Überlieferungskontext |
topic | Althochdeutsch (DE-588)4001523-3 gnd Performanz Linguistik (DE-588)4128325-9 gnd Zauberspruch (DE-588)4190550-7 gnd |
topic_facet | Althochdeutsch Performanz Linguistik Zauberspruch Hochschulschrift |
url | http://deposit.dnb.de/cgi-bin/dokserv?id=3658490&prov=M&dok_var=1&dok_ext=htm http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=021177388&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
volume_link | (DE-604)BV035861825 |
work_keys_str_mv | AT haeselichristam magischeperformativitatalthochdeutschezaubersprucheinihremuberlieferungskontext |