Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku: na przykładzie Murcek
Gespeichert in:
| 1. Verfasser: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Katowice
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
2006
|
| Ausgabe: | Wyd. 1. |
| Schriftenreihe: | Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
2457 |
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Abstract |
| Beschreibung: | Zsfassung in dt. u. engl. Sprache u.d.T: Die Dauer und der Wandel der oberschlesischen Bergarbeitergemeinschaft |
| Beschreibung: | 243, [1] s. err. 24 cm |
| ISBN: | 8322616155 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV023073914 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20201106 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 080110s2006 |||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 8322616155 |9 83-226-1615-5 | ||
| 035 | |a (OCoLC)169577970 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV023073914 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a 7,41 |2 ssgn | ||
| 100 | 1 | |a Nawrocki, Tomasz |d 1959- |e Verfasser |0 (DE-588)1220928216 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku |b na przykładzie Murcek |c Tomasz Nawrocki |
| 250 | |a Wyd. 1. | ||
| 264 | 1 | |a Katowice |b Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego |c 2006 | |
| 300 | |a 243, [1] s. |b err. |c 24 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 1 | |a Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach |v 2457 | |
| 500 | |a Zsfassung in dt. u. engl. Sprache u.d.T: Die Dauer und der Wandel der oberschlesischen Bergarbeitergemeinschaft | ||
| 505 | 0 | |a Bibliogr. s. 222-234. Indeks | |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1900-2005 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 7 | |a Górnicy węgla / Polska / Katowice / postawy / 1990- |2 jhpk | |
| 650 | 7 | |a Zmiana społeczna / Polska / Śląsk, Górny (region) / studium przypadku |2 jhpk | |
| 650 | 7 | |a Górnicy węgla / Polska / Śląsk, Górny (region) / sytuacja społeczna / studium przypadku |2 jhpk | |
| 650 | 7 | |a Górnicy węgla - Polska - Katowice - postawy - 1990- |2 jhpk | |
| 650 | 7 | |a Górnicy węgla - Polska - Śląsk, Górny (region) - sytuacja społeczna - studium przypadku |2 jhpk | |
| 650 | 7 | |a Zmiana społeczna - Polska - Śląsk, Górny (region) - studium przypadku |2 jhpk | |
| 650 | 0 | 7 | |a Gemeinschaft |0 (DE-588)4020015-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Bergmann |0 (DE-588)4005674-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Sozialer Wandel |0 (DE-588)4077587-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Murcki |0 (DE-588)4602174-7 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Murcki |0 (DE-588)4602174-7 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Bergmann |0 (DE-588)4005674-0 |D s |
| 689 | 0 | 2 | |a Gemeinschaft |0 (DE-588)4020015-2 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Sozialer Wandel |0 (DE-588)4077587-2 |D s |
| 689 | 0 | 4 | |a Geschichte 1900-2005 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 830 | 0 | |a Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach |v 2457 |w (DE-604)BV021463076 |9 2457 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSBMuenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016277034&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016277034&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 942 | 1 | 1 | |c 300 |e 22/bsb |f 090511 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 306.09 |e 22/bsb |f 0904 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1805078769037213696 |
|---|---|
| adam_text |
Spis
tresei
Wprowadzenie
Rozdział
1
Między społecznością górniczą a starą dzielnicą
-
polska tradycja badań
monograficznych lokalnych społeczności górniczych
. 21
1.1.
Uwagi wstępne
. 21
1.2.
Monografie socjologiczne w Polsce
. 22
1.3.
Specyfika monografii terenowej w socjologii
. 27
1.4.
Paradoks polskich badań śląskich społeczności górniczych
. 30
1.5.
Monografia rodziny górniczej. Problemy społeczności lokalnych w badaniu
rodziny górniczej
. 30
1.6.
Monografie małopolskie
. 33
1.7.
Patologia społeczna w starych dzielnicach na Górnym Śląsku
. 34
1.8.
Wokół tożsamości i przestrzeni starych dzielnic na Górnym Śląsku
. 40
1.9.
Górnicze getto i secesjoniści
. 46
1.10.
Lokalne społeczności górnicze wobec transformacji górnictwa
. 47
1.11.
Próba podsumowania
. 49
Rozdział
2
Wokół brytyjskiej tradycji badań nad społecznościami górniczymi
. 51
2.1.
Uwagi wstępne
. 51
2.2.
Klasyczne badania
-
„Węgiel jest naszym życiem"
. 52
2.3.
M.I.A. Bulmera koncepcja typu idealnego
. 54
2.4.
Tradycja i zmiana
. 59
2.5.
Społeczność Throckley i historia życia jednego górnika
. 60
2.6.
Koniec górniczego świata?
. 63
2.7.
Wokół solidarności w społecznościach górniczych
. 66
2.8.
Uwagi końcowe, czyli o pożytkach z brytyjskich studiów
. 69
Spis
tresei
Rozdział
3
Społeczności górnicze Górnego Śląska
. 72
3.1.
W perspektywie długiego trwania
. 72
3.2.
Powstawanie lokalnych społeczności górniczych
. 75
3.3.
Górnicze mieszkania
. 79
3.4.
Trzy typy osad górniczych
-
próba podsumowania
. 81
3.5.
Blokowiska i dewastacja
-
osady górnicze po
1945
roku
. 82
3.6.
Murcki
-
przykład osady górniczej
. 85
Rozdział
4
Osada „Kopalnia" jako społeczność górnicza w pamięci zbiorowej
jej mieszkańców
. 95
4.1.
Dygresja: pamięć zbiorowa
-
wprowadzenie do problematyki
. 95
4.2.
Obraz osady „Kopalnia" w pracy Józefa Chałasińskiego
. . . .101
4.3.
Osada „Kopalnia" w pamięci zbiorowej mieszkańców
. 105
4.3.1.
Osada w lesie
. 106
4.3.2.
Osada „Kopalnia"
-
„dobry
pun"
. 109
4.3.3.
Solidarność „na dole"
-
solidarność „na powierzchni"
. 113
4.3.4.
Pozory homogenicznej społeczności
. 116
4.3.5.
Knajpa, podwórko i piekamiok
-
czas wolny w pamięci zbiorowej
osady
. 120
4.3.6.
Wokół ojca, czyli rodzina górnicza w pamięci zbiorowej
. . 125
4.3.7.
Kłopotliwy kapitał?
. 129
4.3.8.
Osoby znaczące
. 134
4.3.9.
Społeczność bez konfliktów społecznych?
. 135
4.3.10.
Jedna wielka rodzina
. 137
4.3.11.
Próba podsumowania
. 139
Rozdział
5
Antagonizm polsko-niemiecki w Murckach
-
glosa do dociekań Chała¬
sińskiego
. 143
5.1.
Wojna i jej konsekwencje. Osada bez Niemców
. 143
5.2.
Antagonizm polsko-niemiecki wedle Chałasińskiego
. 143
5.3.
Jak to z tym antagonizmem było?
. 145
5.4.
Lata wojny
. 152
Rozdział
б
Osada „Kopalnia" bez górniczych szybów
-
jej zmierzch
. . .158
6.1.
„Gorole" i „hanysy"
-
koniec „homogeniczności" osady
. . · .158
6.1.1.
Od konfliktu do jego rozwiązania
. 159
6.1.2.
W kręgu stereotypów i mitów
. 164
6.1.3.
Zintegrowana społeczność osady?
.
I67
6.1.4.
„Gorole" i zmiany społeczności górniczej
.
I69
Spis
tresei
6.2.
Osada bez kopalni
. 175
6.2.1.
„Kopalnia dobroczyńca, żywicielka i organizatorka życia"
. . 176
6.2.2.
Zrobiła się sypialnia
. 180
6.2.3.
„Kiedy kopalnia odeszła., wszystko zanikło"
. 182
6.3.
Osada dzielnicą Katowic
. 185
6.4.
„Jeszcze nie ostygliśmy z tego górnictwa.", czyli próba podsumowania
. 189
Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej
. 196
Aneksy
. 207
Trzy recenzje
-
przedwojenna recepcja Antagonizmu polsko-niemieckiego
w osadzie fabrycznej
. 207
Dyspozycje do wywiadu swobodnego. Murcki
-
ludność śląska
. . 212
Dyspozycje do wywiadu swobodnego. Murcki
-
ludność napływowa
. 216
Podstawowe informacje o cechach społeczno-demograficznych badanej
zbiorowości
. 220
Literatura
. 222
Indeks osobowy
. 235
Summary
. 240
Zusammenfassung. 242
Tomasz Nawrocki
Lasting and Change of the Local Mining Community in Upper Silesia
On the Basis of Murcki
Summary
The author, inspired by a classic monograph by
Józef Chałasiński Antagonizm pobko-
-niemieckiw osadzie fabrycznej "Kopalnia" na Górnym Śląsku
(Polish-German
antagonizm
in the
"Kopalnia"
settlement in Upper Silesia) from
1935,
started a research in Murcki near Katowice. In
the beginning, the research was to be the attempt to "deal" with the problem of group antagonisms
previously discussed by
Chałasiński.
However, together with the development of research work
and better knowledge of the settlement, the idea of a sociological remake was being put off. The
author got more and more interested in the attempt to describe a local mining community, its
existence and decline. After all, further research has taken this direction. The work is devoted to
this subject as well.
In this way, the work is placed among the traditions of monographic research into local
communities. It takes the form of a problem monograph. It is not a multifaceted description of
a social life of a given settlement, but it concentrates on the existence and change of the local
mining community. While Chalasinski's monograph attracted the author's attention to the mining
communities, the theoretical inspirations were taken above all from the achievements of the British
mining communities studies. Especially, M.I.A. Buhner's conception of an ideal type of the local
mining community was used, taking into account critical remarks made by D. Warwick, G. Lit-
tlejohn. The analysis conducted has shown the utility of theoretical conceptions based on the
British sociology in the Silesian reality. "Murcki" before war resembles the model of a traditional
mining community. The majority of features match the ones described by Buhner and his
continuâtes.
These differences, however, give only additional colouring to the descriptions written
into the collective memory of the image of
"Kopalnia"
settlement. The relations of Murcki
community reflect the characteristics of typical traditional mining community. Murcki at the time
of
Chałasiński
can be perceived as the community resembling what constitutes the core of such
settlements.
The attempt to describe the local mining community, its existence and changes constitutes the
arrangement of the dissertation. The first two chapters determine the scope of theoretical
references of the work. First, the attempt was made to show the specificity of the monographic
method in sociology, dilemmas connected with its implementation, as well as the advantages and
Summary
241
disadvantages of monographic studies. At the same time, the Polish traditions of monographic
studies on mining communities were recapitulated. Next, the achievements of the British mining
communities studies were presented. The studies themselves dealt with not only the works
revealing the existence and changes of local communities, but the attempt to create the models
explaining their existence was made as well. (M.I.A. Bulmer, D. Warwick, G. Littlejohn, B. Wil¬
liamson.)
Further on, the creation and development process of local mining communities in Upper
Silesia in perspective of long
durée
was presented. A closer look was made in the case of the
selected mining settlement, i.e. Murcki.
The subsequent part of the work attempts to reconstruct the image of the settlement included
in the Chaiasinski's study. The image was confronted with the way the mining settlement functions
in the collective memory of Murcki inhabitants. Here, the conception of an ideal type of the local
mining community (M.I.A. Bulmer) was used, displaying characteristic features of this com¬
munity.
Next, the beginning of the collapse of the mining community was described. First, it was the
war that divided the inhabitants, then it was the time of displacement of the German part of
the inhabitants. While describing these events, I made an attempt to deal with the way the
Polish-German relations were interpreted by Chafasinski.
The last part of the work gives the evidence to the collapse of the raining community. The
inflow of people from behind the region, the stoppage of coal output in the territory of the
settlement, and inclusion to the big town, changes the mining community. The work proves the
changes and the remainings of the mining settlement in today's Murcki.
16
Trwanie.
Tomasz Nawrocki
Die Dauer und die Wandel der oberschlesischen Bergarbeitergemeinschaft
Am Beispiel der Kattowitznahen Ortschaft, Murcki
Zusammenfassung
Von der 1935 von
Józef Chałasiński
veröffentlichten klassischen
Monografie
Polnisch¬
deutscher Antagonismus in der oberschlesischen Fabriksiedlung, „Bergwerk" beeinflusst, hat der
Verfasser eigene Untersuchungen in der Nahe der Kattowitz liegenden Ortschaft, Murcki durch¬
geführt. Ganz am Anfang wollte er sich nur mit dem von
Chałasiński
angesprochenen Problem
der Gruppenantagonismen befassen. Doch im Laufe der Zeit, nachdem er die Siedlung besser
kennen gelernt hatte, verzichtete er auf „soziologisches Remake" und versuchte, die lokale
Bergarbeitergemeinschaft von Murcki, deren Existenz und Niedergang zu schildern. Dem Thema
ist die vorliegende
Monografie
gewidmet.
Die Arbeit beruht auf traditionellen monografischen Untersuchungen und ist eine Problem-
monografie. Die
Monografie
von
Chałasiński
hat die Aufmerksamkeit des Verfassers auf die in
Murcki lebende Bergarbeitergemeinschaft gelenkt, aber theoretische Inspirationen des Autors sind
vor allem im Ertrag von britischen
mining communities studies
zu suchen. Bei den Untersuchungen
benutzte man sich der Konzeption des Idealtypus einer Bergarbeitergemeinschaft von M.I.A. Bul-
mer, um charakteristische Eigenschaften der Gemeinschaft zu zeigen, und berücksichtigte dabei
kritische Bemerkungen von D.
Warwick
und G. Littlejohn. So konnten theoretische Konzeptionen
der britischen Soziologie in schlesischen Realien erfolgreich angewandt werden. Die Ortschaft
Murcki der Vorkriegszeit kommt dem Modell der traditionellen Bergarbeitergemeinschaft sehr
nahe. Ihre meisten Eigenschaften decken sich mit den, die von Bulmer und dessen Fortsetzern
beschrieben worden sind. Und die Unterschiede geben dem im kollektiven Gedächtnis eingepräg¬
ten Bild der Siedlung „Bergwerk" noch spezifische Schattierung. Die Einwohner von Murcki
nennen die meisten Eigenschaften, die eine typische Bergarbeitergemeinschaft kennzeichnen
sollten.
In den zwei ersten Kapiteln der hier vorgestellten Abhandlung werden theoretische Fragen
erörtert: die monografische Methode in der Soziologie, deren Nach- und Vorteile und die mit ihrer
Anwendung verbundenen Dilemmata. Man rekapituliert die polnische Tradition der monografis¬
chen Forschungen über Bergarbeitergemeinschaften und die Leistungen der britischen
mining
communities studies.
Es wurde in den oben genannten Untersuchungen versucht, nicht nur die
Zusammenfassung 243
Dauer und die Wandel der lokalen Gemeinschaften zu erforschen, sondern auch ein Modell zu
erschaffen, das das Funktionieren der Gemeinschaften beschreibt.
Aus der Sicht von
long durée
werden die Genese und die Entwicklung von lokalen
Bergarbeitergemeinschaften in Oberschlesien dargestellt. Besonders genau wird die für unsere
Forschungen gewählte Bergarbeitersiedlung - Murcki behandelt.
Im nächsten Teil der Abhandlung wird es versucht, das Bild der in
Chałasińskis
Studie
dargestellten Siedlung wiederherzustellen. Das Bild wurde mit dem, im Kollektivgedächtnis der
Bewohner von Murcki eingeprägten Bild der ehemaligen Bergarbeitersiedlung und deren Funk-
tionierens konfrontiert. Dann werden die ersten Symptome des Untergangs von der Bergarbeiter-
gemeinschaft beschrieben. Ihre Bevölkerung wird zuerst wegen des Krieges und dann in Folge der
Aussiedlungen von den Einwohnern der deutschen Abstammung getrennt. Der Verfasser bemüht
sich auch, die von
Chałasiński
gezeigten polnisch-deutschen Beziehungen abzuwägen.
Im letzten Teil der
Monografie
wird der eigentliche Untergang der Bergarbeitergemeinschaft,
Murcki beurkundet. Die herbeiströmende Bevölkerung von außerhalb der Region, der aufgehörte
Steinkohleabbau in der Siedlung und ihre Einverleibung in eine Großstadt hatten eine wesentliche
Wandel der Bergarbeitergemeinschaft zur Folge. Der Verfasser zeigt, was aus der ehemaligen
Fabriksiedlung in dem heutigen Wohnviertel, Murcki noch übrig geblieben ist. |
| adam_txt |
Spis
tresei
Wprowadzenie
Rozdział
1
Między społecznością górniczą a starą dzielnicą
-
polska tradycja badań
monograficznych lokalnych społeczności górniczych
. 21
1.1.
Uwagi wstępne
. 21
1.2.
Monografie socjologiczne w Polsce
. 22
1.3.
Specyfika monografii terenowej w socjologii
. 27
1.4.
Paradoks polskich badań śląskich społeczności górniczych
. 30
1.5.
Monografia rodziny górniczej. Problemy społeczności lokalnych w badaniu
rodziny górniczej
. 30
1.6.
Monografie małopolskie
. 33
1.7.
Patologia społeczna w starych dzielnicach na Górnym Śląsku
. 34
1.8.
Wokół tożsamości i przestrzeni starych dzielnic na Górnym Śląsku
. 40
1.9.
Górnicze getto i secesjoniści
. 46
1.10.
Lokalne społeczności górnicze wobec transformacji górnictwa
. 47
1.11.
Próba podsumowania
. 49
Rozdział
2
Wokół brytyjskiej tradycji badań nad społecznościami górniczymi
. 51
2.1.
Uwagi wstępne
. 51
2.2.
Klasyczne badania
-
„Węgiel jest naszym życiem"
. 52
2.3.
M.I.A. Bulmera koncepcja typu idealnego
. 54
2.4.
Tradycja i zmiana
. 59
2.5.
Społeczność Throckley i historia życia jednego górnika
. 60
2.6.
Koniec górniczego świata?
. 63
2.7.
Wokół solidarności w społecznościach górniczych
. 66
2.8.
Uwagi końcowe, czyli o pożytkach z brytyjskich studiów
. 69
Spis
tresei
Rozdział
3
Społeczności górnicze Górnego Śląska
. 72
3.1.
W perspektywie długiego trwania
. 72
3.2.
Powstawanie lokalnych społeczności górniczych
. 75
3.3.
Górnicze mieszkania
. 79
3.4.
Trzy typy osad górniczych
-
próba podsumowania
. 81
3.5.
Blokowiska i dewastacja
-
osady górnicze po
1945
roku
. 82
3.6.
Murcki
-
przykład osady górniczej
. 85
Rozdział
4
Osada „Kopalnia" jako społeczność górnicza w pamięci zbiorowej
jej mieszkańców
. 95
4.1.
Dygresja: pamięć zbiorowa
-
wprowadzenie do problematyki
. 95
4.2.
Obraz osady „Kopalnia" w pracy Józefa Chałasińskiego
. . . .101
4.3.
Osada „Kopalnia" w pamięci zbiorowej mieszkańców
. 105
4.3.1.
Osada w lesie
. 106
4.3.2.
Osada „Kopalnia"
-
„dobry
pun"
. 109
4.3.3.
Solidarność „na dole"
-
solidarność „na powierzchni"
. 113
4.3.4.
Pozory homogenicznej społeczności
. 116
4.3.5.
Knajpa, podwórko i piekamiok
-
czas wolny w pamięci zbiorowej
osady
. 120
4.3.6.
Wokół ojca, czyli rodzina górnicza w pamięci zbiorowej
. . 125
4.3.7.
Kłopotliwy kapitał?
. 129
4.3.8.
Osoby znaczące
. 134
4.3.9.
Społeczność bez konfliktów społecznych?
. 135
4.3.10.
Jedna wielka rodzina
. 137
4.3.11.
Próba podsumowania
. 139
Rozdział
5
Antagonizm polsko-niemiecki w Murckach
-
glosa do dociekań Chała¬
sińskiego
. 143
5.1.
Wojna i jej konsekwencje. Osada bez Niemców
. 143
5.2.
Antagonizm polsko-niemiecki wedle Chałasińskiego
. 143
5.3.
Jak to z tym antagonizmem było?
. 145
5.4.
Lata wojny
. 152
Rozdział
б
Osada „Kopalnia" bez górniczych szybów
-
jej zmierzch
. . .158
6.1.
„Gorole" i „hanysy"
-
koniec „homogeniczności" osady
. . · .158
6.1.1.
Od konfliktu do jego rozwiązania
. 159
6.1.2.
W kręgu stereotypów i mitów
. 164
6.1.3.
Zintegrowana społeczność osady?
.
I67
6.1.4.
„Gorole" i zmiany społeczności górniczej
.
I69
Spis
tresei
6.2.
Osada bez kopalni
. 175
6.2.1.
„Kopalnia dobroczyńca, żywicielka i organizatorka życia"
. . 176
6.2.2.
Zrobiła się sypialnia
. 180
6.2.3.
„Kiedy kopalnia odeszła., wszystko zanikło"
. 182
6.3.
Osada dzielnicą Katowic
. 185
6.4.
„Jeszcze nie ostygliśmy z tego górnictwa.", czyli próba podsumowania
. 189
Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej
. 196
Aneksy
. 207
Trzy recenzje
-
przedwojenna recepcja Antagonizmu polsko-niemieckiego
w osadzie fabrycznej
. 207
Dyspozycje do wywiadu swobodnego. Murcki
-
ludność śląska
. . 212
Dyspozycje do wywiadu swobodnego. Murcki
-
ludność napływowa
. 216
Podstawowe informacje o cechach społeczno-demograficznych badanej
zbiorowości
. 220
Literatura
. 222
Indeks osobowy
. 235
Summary
. 240
Zusammenfassung. 242
Tomasz Nawrocki
Lasting and Change of the Local Mining Community in Upper Silesia
On the Basis of Murcki
Summary
The author, inspired by a classic monograph by
Józef Chałasiński Antagonizm pobko-
-niemieckiw osadzie fabrycznej "Kopalnia" na Górnym Śląsku
(Polish-German
antagonizm
in the
"Kopalnia"
settlement in Upper Silesia) from
1935,
started a research in Murcki near Katowice. In
the beginning, the research was to be the attempt to "deal" with the problem of group antagonisms
previously discussed by
Chałasiński.
However, together with the development of research work
and better knowledge of the settlement, the idea of a sociological remake was being put off. The
author got more and more interested in the attempt to describe a local mining community, its
existence and decline. After all, further research has taken this direction. The work is devoted to
this subject as well.
In this way, the work is placed among the traditions of monographic research into local
communities. It takes the form of a problem monograph. It is not a multifaceted description of
a social life of a given settlement, but it concentrates on the existence and change of the local
mining community. While Chalasinski's monograph attracted the author's attention to the mining
communities, the theoretical inspirations were taken above all from the achievements of the British
mining communities studies. Especially, M.I.A. Buhner's conception of an ideal type of the local
mining community was used, taking into account critical remarks made by D. Warwick, G. Lit-
tlejohn. The analysis conducted has shown the utility of theoretical conceptions based on the
British sociology in the Silesian reality. "Murcki" before war resembles the model of a traditional
mining community. The majority of features match the ones described by Buhner and his
continuâtes.
These differences, however, give only additional colouring to the descriptions written
into the collective memory of the image of
"Kopalnia"
settlement. The relations of Murcki
community reflect the characteristics of typical traditional mining community. Murcki at the time
of
Chałasiński
can be perceived as the community resembling what constitutes the core of such
settlements.
The attempt to describe the local mining community, its existence and changes constitutes the
arrangement of the dissertation. The first two chapters determine the scope of theoretical
references of the work. First, the attempt was made to show the specificity of the monographic
method in sociology, dilemmas connected with its implementation, as well as the advantages and
Summary
241
disadvantages of monographic studies. At the same time, the Polish traditions of monographic
studies on mining communities were recapitulated. Next, the achievements of the British mining
communities studies were presented. The studies themselves dealt with not only the works
revealing the existence and changes of local communities, but the attempt to create the models
explaining their existence was made as well. (M.I.A. Bulmer, D. Warwick, G. Littlejohn, B. Wil¬
liamson.)
Further on, the creation and development process of local mining communities in Upper
Silesia in perspective of long
durée
was presented. A closer look was made in the case of the
selected mining settlement, i.e. Murcki.
The subsequent part of the work attempts to reconstruct the image of the settlement included
in the Chaiasinski's study. The image was confronted with the way the mining settlement functions
in the collective memory of Murcki inhabitants. Here, the conception of an ideal type of the local
mining community (M.I.A. Bulmer) was used, displaying characteristic features of this com¬
munity.
Next, the beginning of the collapse of the mining community was described. First, it was the
war that divided the inhabitants, then it was the time of displacement of the German part of
the inhabitants. While describing these events, I made an attempt to deal with the way the
Polish-German relations were interpreted by Chafasinski.
The last part of the work gives the evidence to the collapse of the raining community. The
inflow of people from behind the region, the stoppage of coal output in the territory of the
settlement, and inclusion to the big town, changes the mining community. The work proves the
changes and the remainings of the mining settlement in today's Murcki.
16
Trwanie.
Tomasz Nawrocki
Die Dauer und die Wandel der oberschlesischen Bergarbeitergemeinschaft
Am Beispiel der Kattowitznahen Ortschaft, Murcki
Zusammenfassung
Von der 1935 von
Józef Chałasiński
veröffentlichten klassischen
Monografie
Polnisch¬
deutscher Antagonismus in der oberschlesischen Fabriksiedlung, „Bergwerk" beeinflusst, hat der
Verfasser eigene Untersuchungen in der Nahe der Kattowitz liegenden Ortschaft, Murcki durch¬
geführt. Ganz am Anfang wollte er sich nur mit dem von
Chałasiński
angesprochenen Problem
der Gruppenantagonismen befassen. Doch im Laufe der Zeit, nachdem er die Siedlung besser
kennen gelernt hatte, verzichtete er auf „soziologisches Remake" und versuchte, die lokale
Bergarbeitergemeinschaft von Murcki, deren Existenz und Niedergang zu schildern. Dem Thema
ist die vorliegende
Monografie
gewidmet.
Die Arbeit beruht auf traditionellen monografischen Untersuchungen und ist eine Problem-
monografie. Die
Monografie
von
Chałasiński
hat die Aufmerksamkeit des Verfassers auf die in
Murcki lebende Bergarbeitergemeinschaft gelenkt, aber theoretische Inspirationen des Autors sind
vor allem im Ertrag von britischen
mining communities studies
zu suchen. Bei den Untersuchungen
benutzte man sich der Konzeption des Idealtypus einer Bergarbeitergemeinschaft von M.I.A. Bul-
mer, um charakteristische Eigenschaften der Gemeinschaft zu zeigen, und berücksichtigte dabei
kritische Bemerkungen von D.
Warwick
und G. Littlejohn. So konnten theoretische Konzeptionen
der britischen Soziologie in schlesischen Realien erfolgreich angewandt werden. Die Ortschaft
Murcki der Vorkriegszeit kommt dem Modell der traditionellen Bergarbeitergemeinschaft sehr
nahe. Ihre meisten Eigenschaften decken sich mit den, die von Bulmer und dessen Fortsetzern
beschrieben worden sind. Und die Unterschiede geben dem im kollektiven Gedächtnis eingepräg¬
ten Bild der Siedlung „Bergwerk" noch spezifische Schattierung. Die Einwohner von Murcki
nennen die meisten Eigenschaften, die eine typische Bergarbeitergemeinschaft kennzeichnen
sollten.
In den zwei ersten Kapiteln der hier vorgestellten Abhandlung werden theoretische Fragen
erörtert: die monografische Methode in der Soziologie, deren Nach- und Vorteile und die mit ihrer
Anwendung verbundenen Dilemmata. Man rekapituliert die polnische Tradition der monografis¬
chen Forschungen über Bergarbeitergemeinschaften und die Leistungen der britischen
mining
communities studies.
Es wurde in den oben genannten Untersuchungen versucht, nicht nur die
Zusammenfassung 243
Dauer und die Wandel der lokalen Gemeinschaften zu erforschen, sondern auch ein Modell zu
erschaffen, das das Funktionieren der Gemeinschaften beschreibt.
Aus der Sicht von
long durée
werden die Genese und die Entwicklung von lokalen
Bergarbeitergemeinschaften in Oberschlesien dargestellt. Besonders genau wird die für unsere
Forschungen gewählte Bergarbeitersiedlung - Murcki behandelt.
Im nächsten Teil der Abhandlung wird es versucht, das Bild der in
Chałasińskis
Studie
dargestellten Siedlung wiederherzustellen. Das Bild wurde mit dem, im Kollektivgedächtnis der
Bewohner von Murcki eingeprägten Bild der ehemaligen Bergarbeitersiedlung und deren Funk-
tionierens konfrontiert. Dann werden die ersten Symptome des Untergangs von der Bergarbeiter-
gemeinschaft beschrieben. Ihre Bevölkerung wird zuerst wegen des Krieges und dann in Folge der
Aussiedlungen von den Einwohnern der deutschen Abstammung getrennt. Der Verfasser bemüht
sich auch, die von
Chałasiński
gezeigten polnisch-deutschen Beziehungen abzuwägen.
Im letzten Teil der
Monografie
wird der eigentliche Untergang der Bergarbeitergemeinschaft,
Murcki beurkundet. Die herbeiströmende Bevölkerung von außerhalb der Region, der aufgehörte
Steinkohleabbau in der Siedlung und ihre Einverleibung in eine Großstadt hatten eine wesentliche
Wandel der Bergarbeitergemeinschaft zur Folge. Der Verfasser zeigt, was aus der ehemaligen
Fabriksiedlung in dem heutigen Wohnviertel, Murcki noch übrig geblieben ist. |
| any_adam_object | 1 |
| any_adam_object_boolean | 1 |
| author | Nawrocki, Tomasz 1959- |
| author_GND | (DE-588)1220928216 |
| author_facet | Nawrocki, Tomasz 1959- |
| author_role | aut |
| author_sort | Nawrocki, Tomasz 1959- |
| author_variant | t n tn |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV023073914 |
| contents | Bibliogr. s. 222-234. Indeks |
| ctrlnum | (OCoLC)169577970 (DE-599)BVBBV023073914 |
| edition | Wyd. 1. |
| era | Geschichte 1900-2005 gnd |
| era_facet | Geschichte 1900-2005 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV023073914</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20201106</controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">080110s2006 |||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8322616155</subfield><subfield code="9">83-226-1615-5</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)169577970</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV023073914</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">7,41</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Nawrocki, Tomasz</subfield><subfield code="d">1959-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1220928216</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku</subfield><subfield code="b">na przykładzie Murcek</subfield><subfield code="c">Tomasz Nawrocki</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Wyd. 1.</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Katowice</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego</subfield><subfield code="c">2006</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">243, [1] s.</subfield><subfield code="b">err.</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach</subfield><subfield code="v">2457</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zsfassung in dt. u. engl. Sprache u.d.T: Die Dauer und der Wandel der oberschlesischen Bergarbeitergemeinschaft</subfield></datafield><datafield tag="505" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">Bibliogr. s. 222-234. Indeks</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1900-2005</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Górnicy węgla / Polska / Katowice / postawy / 1990-</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Zmiana społeczna / Polska / Śląsk, Górny (region) / studium przypadku</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Górnicy węgla / Polska / Śląsk, Górny (region) / sytuacja społeczna / studium przypadku</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Górnicy węgla - Polska - Katowice - postawy - 1990-</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Górnicy węgla - Polska - Śląsk, Górny (region) - sytuacja społeczna - studium przypadku</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Zmiana społeczna - Polska - Śląsk, Górny (region) - studium przypadku</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Gemeinschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020015-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Bergmann</subfield><subfield code="0">(DE-588)4005674-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Sozialer Wandel</subfield><subfield code="0">(DE-588)4077587-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Murcki</subfield><subfield code="0">(DE-588)4602174-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Murcki</subfield><subfield code="0">(DE-588)4602174-7</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Bergmann</subfield><subfield code="0">(DE-588)4005674-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Gemeinschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020015-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Sozialer Wandel</subfield><subfield code="0">(DE-588)4077587-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Geschichte 1900-2005</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach</subfield><subfield code="v">2457</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV021463076</subfield><subfield code="9">2457</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSBMuenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016277034&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016277034&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">300</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">090511</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">306.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0904</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Murcki (DE-588)4602174-7 gnd |
| geographic_facet | Murcki |
| id | DE-604.BV023073914 |
| illustrated | Not Illustrated |
| index_date | 2024-07-02T19:34:12Z |
| indexdate | 2024-07-20T06:34:20Z |
| institution | BVB |
| isbn | 8322616155 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-016277034 |
| oclc_num | 169577970 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 243, [1] s. err. 24 cm |
| publishDate | 2006 |
| publishDateSearch | 2006 |
| publishDateSort | 2006 |
| publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego |
| record_format | marc |
| series | Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach |
| series2 | Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach |
| spelling | Nawrocki, Tomasz 1959- Verfasser (DE-588)1220928216 aut Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku na przykładzie Murcek Tomasz Nawrocki Wyd. 1. Katowice Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2006 243, [1] s. err. 24 cm txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 2457 Zsfassung in dt. u. engl. Sprache u.d.T: Die Dauer und der Wandel der oberschlesischen Bergarbeitergemeinschaft Bibliogr. s. 222-234. Indeks Geschichte 1900-2005 gnd rswk-swf Górnicy węgla / Polska / Katowice / postawy / 1990- jhpk Zmiana społeczna / Polska / Śląsk, Górny (region) / studium przypadku jhpk Górnicy węgla / Polska / Śląsk, Górny (region) / sytuacja społeczna / studium przypadku jhpk Górnicy węgla - Polska - Katowice - postawy - 1990- jhpk Górnicy węgla - Polska - Śląsk, Górny (region) - sytuacja społeczna - studium przypadku jhpk Zmiana społeczna - Polska - Śląsk, Górny (region) - studium przypadku jhpk Gemeinschaft (DE-588)4020015-2 gnd rswk-swf Bergmann (DE-588)4005674-0 gnd rswk-swf Sozialer Wandel (DE-588)4077587-2 gnd rswk-swf Murcki (DE-588)4602174-7 gnd rswk-swf Murcki (DE-588)4602174-7 g Bergmann (DE-588)4005674-0 s Gemeinschaft (DE-588)4020015-2 s Sozialer Wandel (DE-588)4077587-2 s Geschichte 1900-2005 z DE-604 Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 2457 (DE-604)BV021463076 2457 Digitalisierung BSBMuenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016277034&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB Muenchen application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016277034&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract |
| spellingShingle | Nawrocki, Tomasz 1959- Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku na przykładzie Murcek Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Bibliogr. s. 222-234. Indeks Górnicy węgla / Polska / Katowice / postawy / 1990- jhpk Zmiana społeczna / Polska / Śląsk, Górny (region) / studium przypadku jhpk Górnicy węgla / Polska / Śląsk, Górny (region) / sytuacja społeczna / studium przypadku jhpk Górnicy węgla - Polska - Katowice - postawy - 1990- jhpk Górnicy węgla - Polska - Śląsk, Górny (region) - sytuacja społeczna - studium przypadku jhpk Zmiana społeczna - Polska - Śląsk, Górny (region) - studium przypadku jhpk Gemeinschaft (DE-588)4020015-2 gnd Bergmann (DE-588)4005674-0 gnd Sozialer Wandel (DE-588)4077587-2 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4020015-2 (DE-588)4005674-0 (DE-588)4077587-2 (DE-588)4602174-7 |
| title | Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku na przykładzie Murcek |
| title_auth | Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku na przykładzie Murcek |
| title_exact_search | Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku na przykładzie Murcek |
| title_exact_search_txtP | Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku na przykładzie Murcek |
| title_full | Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku na przykładzie Murcek Tomasz Nawrocki |
| title_fullStr | Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku na przykładzie Murcek Tomasz Nawrocki |
| title_full_unstemmed | Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku na przykładzie Murcek Tomasz Nawrocki |
| title_short | Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku |
| title_sort | trwanie i zmiana lokalnej spolecznosci gorniczej na gornym slasku na przykladzie murcek |
| title_sub | na przykładzie Murcek |
| topic | Górnicy węgla / Polska / Katowice / postawy / 1990- jhpk Zmiana społeczna / Polska / Śląsk, Górny (region) / studium przypadku jhpk Górnicy węgla / Polska / Śląsk, Górny (region) / sytuacja społeczna / studium przypadku jhpk Górnicy węgla - Polska - Katowice - postawy - 1990- jhpk Górnicy węgla - Polska - Śląsk, Górny (region) - sytuacja społeczna - studium przypadku jhpk Zmiana społeczna - Polska - Śląsk, Górny (region) - studium przypadku jhpk Gemeinschaft (DE-588)4020015-2 gnd Bergmann (DE-588)4005674-0 gnd Sozialer Wandel (DE-588)4077587-2 gnd |
| topic_facet | Górnicy węgla / Polska / Katowice / postawy / 1990- Zmiana społeczna / Polska / Śląsk, Górny (region) / studium przypadku Górnicy węgla / Polska / Śląsk, Górny (region) / sytuacja społeczna / studium przypadku Górnicy węgla - Polska - Katowice - postawy - 1990- Górnicy węgla - Polska - Śląsk, Górny (region) - sytuacja społeczna - studium przypadku Zmiana społeczna - Polska - Śląsk, Górny (region) - studium przypadku Gemeinschaft Bergmann Sozialer Wandel Murcki |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016277034&sequence=000003&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=016277034&sequence=000004&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| volume_link | (DE-604)BV021463076 |
| work_keys_str_mv | AT nawrockitomasz trwanieizmianalokalnejspołecznoscigorniczejnagornymslaskunaprzykładziemurcek |