I wojna światowa z perspektywy dworu: źródła do dziejów wsi polskiej w XIX w. ;
Gespeichert in:
| Hauptverfasser: | , |
|---|---|
| Weitere Verfasser: | , |
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polish |
| Veröffentlicht: |
Radomsko
Wydawnictwo Taurus
2014
|
| Schlagworte: | |
| Online-Zugang: | Inhaltsverzeichnis Abstract Register // Ortsregister Register // Personenregister Abstract Literaturverzeichnis |
| Beschreibung: | Enthält: Pamiętnik Ludwiki Ostrowskiej, część 1 und 2 ; Notatki z I wojny światowej Anieli Jałowieckiej-Belinowej Bibliogr. s. 231-236. Indeksy |
| Beschreibung: | 255 Seiten Illustrationen |
| ISBN: | 9788393572694 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV042074257 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20201221 | ||
| 007 | t | ||
| 008 | 140915s2014 a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788393572694 |9 978-83-935726-9-4 | ||
| 020 | |z 839357269X |9 839357269X | ||
| 035 | |a (OCoLC)969978775 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV042074257 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a 7,41 |2 ssgn | ||
| 100 | 1 | |a Ostrowska, Ludwika |c Gräfin |d 1851-1926 |0 (DE-588)106574417X |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a I wojna światowa z perspektywy dworu |b źródła do dziejów wsi polskiej w XIX w. ; |c pamiętniki Ludwiki Ostrowskiej i Anieli Jałowieckiej-Belinowej z rękopisów wydali, wstępem, komentarzami i fotografiami ze zbiorów Korabitów Ostrowskich z Maluszyna zaopatrzyli Karolina Studnicka-Mariańczyk i Andrzej J. Zakrzewski |
| 246 | 1 | 3 | |a Pierwsza wojna światowa z perspektywy dworu |
| 264 | 1 | |a Radomsko |b Wydawnictwo Taurus |c 2014 | |
| 300 | |a 255 Seiten |b Illustrationen | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 500 | |a Enthält: Pamiętnik Ludwiki Ostrowskiej, część 1 und 2 ; Notatki z I wojny światowej Anieli Jałowieckiej-Belinowej | ||
| 500 | |a Bibliogr. s. 231-236. Indeksy | ||
| 546 | |a Zusammenfassung in englischer Sprache | ||
| 600 | 0 | 7 | |a Ostrowska, Ludwika |c Gräfin |d 1851-1926 |0 (DE-588)106574417X |2 gnd |9 rswk-swf |
| 600 | 1 | 7 | |a Belinowa, Aniela |d 1888-1935 |0 (DE-588)111936664X |2 gnd |9 rswk-swf |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4058900-6 |a Tagebuch |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Ostrowska, Ludwika |c Gräfin |d 1851-1926 |0 (DE-588)106574417X |D p |
| 689 | 0 | 1 | |a Belinowa, Aniela |d 1888-1935 |0 (DE-588)111936664X |D p |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 700 | 1 | |a Belinowa, Aniela |d 1888-1935 |0 (DE-588)111936664X |4 aut | |
| 700 | 1 | |a Zakrzewski, Andrzej |d 1942- |0 (DE-588)122387673X |4 edt | |
| 700 | 1 | |a Studnicka-Mariańczyk, Karolina |d ca. 20./21. Jh. |0 (DE-588)117871246X |4 edt | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000007&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000008&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000009&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Ortsregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000010&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000011&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000012&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSBWK1 | |
| 999 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-027515456 | ||
| 942 | 1 | 1 | |c 929 |e 22/bsb |f 09034 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 900 |e 22/bsb |f 09041 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 900 |e 22/bsb |f 09034 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 929 |e 22/bsb |f 09041 |g 438 |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1804152520829829120 |
|---|---|
| adam_text | Abstract
# udwika Ostrowska, bom on 5th September in 1851 in Maluszyn
O as the sixth, the youngest offspring to a family of count Ale-
ksander Ostrowski, the Korab coat of arms (1810-1896) and countess
Helena Morstin de domo, the Leliwa coat of arms (1815-1892), is the
author of the first of the presented journals.
Ludwika’s upbringing closely related and influenced by her family
background is one of the main factors responsible for her attitude towards
life in her adulthood. Having a happy childhood filled with warm and
cosy atmosphere of her family house, being well formed by her devoted
mother Helena, governesses and form mistresses, Ludwika gradually
takes over the duties of the lady of the house becoming responsible for the
household and the garden. She also becomes involved in the social issues
and charity events organized by the hereditary landowners association.
The Aleksander and Helena Ostrowski family was a member of the
Polish landed gentry that presented a high cultural and social status.
Therefore, their main goal was to provide their offsprings with the highest
quality education to guarantee them prosperous future. In the 19th century
it was a common practice that female progeny was taught at home. Ex-
ceptionally, they were sent to boarding schools, both elementary primary
or middle. Being well educated at home, a young lady could easily con-
tinue her studies independently in various areas of knowledge such as
history, philosophy or social science. Ludwika used her proficiency at
botany and chemistry to be successful in gardening and keeping the or-
chard, while her numeracy and economic and legal knowledge were quite
useful to take important decisions concerning the manor house of the Os-
trowski family.
Ludwika, being a knowledgeable and well-brought up in the en-
lightened family patriot, was very eager to actively participate in any en-
deavour undertaken to improve social situation of the country. She also
tried her abilities as a writer and publicist, was involved in many discus-
sions and debates held by the landed gentry associations on programme
matters or the applied methods.
The letters found at home, journalistic articles or samples of Lud-
wika’s writings present her as an intelligent, educated and well-lettered
218
person. Her early photographs depict her as an attractive, beautiful girl
who later becomes an interesting woman with noble, delicate features and
wise look. Despite her beautiful appearance and intellectual and artistic
virtues Ludwika had never set up a family of her own. It does not mean
that she was no object of courtship though. On the contrary, there were
quite a few young men trying to attract Ludwika. However, she was not
easily persuaded. What is more, her father, Aleksander, was not that eager
to accept the proposals to her daughter. Ludwika’s two older brothers, Jan
Leon and Jozef remained single as well.
Ludwika Ostrowska supported quite a number of educational and
charity organizations, financially and substantially helped ecclesiastical
institutions, funded scholarships for impecunious clerical students, and
donated various catholic orders. This aid was continued even during the
difficult war years and after. Owing to such attitude, Ludwika gained re-
spect among landed gentry, the clergy and her neighbours. Also, among
the local peasantry she was highly regarded. The Maluszyn heritress died
in March 1926 but remained in the memories as a resourceful, effective
and beneficial in her doings towards the fellow human beings, always
ready to lend a helping hand those in need a woman.
After her death, the Maluszyn demesne became the property of the
closely related to the Ostrowski family Potocki family of Chrzqstow.
During all her life, Ludwika Ostrowska, just like her mother Hele-
na, kept a diary where she described everyday family matters, included
her personal observations, reflections and comments. However, she was
not that systematic and methodical in her writings. Thus, we can observe
certain pauses and gaps in the narration. The text has been divided and
presented in two parts, according to the time when the notes were created.
The first part is devoted to the jottings of eighteen-year-old Ludwika de-
scribing life of the Ostrowski family in the stately home of Maluszyn. The
second part refers to the descriptions of the difficult first months of the
Great War observed from the perspective of the Maluszyn demesne. They
serve as a very interesting addition to the historic coverage of the Great
War and allow the readers to look at this time from a different perspec-
tive, perspective of a small village.
Alina Belina’s Notes on The First World War depict the war daily
life seen from the perspective of an inhabitant of Strzelce Wielkie manor
house, next to Radomsko. The first entries date on 28th July 1914, and the
last one are dated on 14th December 1914. They refer to the very first few
months of the war on the south-west part of the Eastern Front.
jAdstract
219
Similarly to the presented in this publication notes, Alina Belina’s
form of records resembles more a war journal or a chronicle rather than
diary entries full of elapsing time perspective, shaped by memories, ech-
oes of the past or a picture that is based on what is more like afterthought.
Due to this characteristics and the topicality of the entries, this material
can be regarded as a valuable historical source. The more observations
related to both personal and domestic matters as well as social ones, the
more precious it proves to be. Thanks to it the reader can enter the fore-
gone world, feel the atmosphere of these days and understand how the
strategic decisions of the fighting armies’ headquarters influenced every-
day life of the citizens under the warfare. Also, it helps behold the at-
tempts of the local communities to stay alive, to survive no matter what
the war brings and it shows the rules of social behaviour that these people
apply in these dramatic circumstances.
Aniela Belina’s journal starts with words which show little signs of
forthcoming war conflict. The inhabitants of the villages in close proximi-
ty of Radomsko do not know much about the war in Africa that is already
a fact. Also, they do not realize that the Russian Army started its assault
on Prussia and that German Army is about to counterattack. Although the
author of the journal seems to be on alert due to alarming headlines on
political animosities and easily noticed tension between European monar-
chies and countries, Alina Belina receives comforting letters, the authors
of which express their hopes that all the problems can be solved diplomat-
ically - war seems to be unlikely to happen and European political order
is believed to be strong enough to prevail.
Journal’s pages present the atmosphere before the upcoming days of
war as well as lack of breaking news on current affairs and rapid changes
in political situation of the involved in the conflict countries. The last day
of July brings a sudden and unexpected Military Service monition, which
arouses real distress among the members of the local community, leads to
anxiety, even panic. Unfortunately, the next days bring even more worry-
ing news. The war is already a fact.
Subsequent entries document war-related activities, describe real
events as well as rumours and varied accounts of guests staying temporar-
ily in Strzelce Wielkie manor house. In the course of the reading we can
observe real vicissitudes, military patrols and marching units. The lan-
guage shows emotional involvement and tension of the author related to
the thread of forthcoming days, weeks and months. We can also observe
spontaneous attempts of the community to organize themselves - they
create civic fire brigade, try to continue their farm works. On the other
220
hand, the journal shows manor house inhabitants’ concern about the up-
coming events and their restiveness about the presence of the army in the
manor and surroundings.
Another topic discussed in the entries is a deep concern about the
immediate family, neighbours and friends. Next aspect of war time de-
scribed in the journal is goods requisition, deteriorating financial and ma-
terial standing, behaviour of the soldiers. We can learn about the com-
manding officers staying in the manor house and their demeanor, their
uncertainty about the future of the conflict. Alina Belina also describes
initial distrust and suspicion of the citizens of Strzelce Wielkie towards
German and Austrian soldiers which has been magnified by reports on
their brutality, ruthlessness and pounding they make, loses and death cas-
ualties of the war operation. Russian Army that temporarily enters the
territory is welcomed with more leaning. It may be due to the impression
of coming back to previous order, or the fact that many Poles used to do
their military service in the czarist army. Although one may encounter
phrases like ‘our soldiers’ or ‘our army’ (record on 21st September 1914),
political proclamations and promises of Russian and German authorities
are reluctantly received as they seem to be insincere. Also, Polish society
is ambivalent about creating Polish Legions as a part of Austrian Army.
Record on 25th August 1914 shows discrepancy on this matter among
Polish citizens. The author of the journal seems to be deeply moved and
dismayed by the possible internecine battles of the Poles.lt seems worth
mentioning that the same tone we can observe in the Ludwika Ostrow-
ska’s entries.
The records of the journal provide the reader with conclusion that in
time of war nothing gains more importance than survival of the family
members, preserving goods and keeping the manor working. On one
hand, the author believes that the war will be over soon. On the other,
lack of reliable information assails helpless, facing cruelty of war time
against their will innocent people.
Together with war records, the reader can find in the journal infor-
mation about charity and philanthropy in the capital city or other big cit-
ies. The author of the journal meticulously studies and presents the price
hikes, especially in the food market, deterioration of living conditions and
problems with food distribution. She also focuses the reader’s attention on
behaviour of the soldiers. Lack of repressions and quite common signs of
kindness are received with relief. It leads to sympathy of the Polish citi-
zens towards German soldiers.
J 6stract
221
Final lines of the journal are devoted to almost friendly overtures
made by the Germans and Austrian soldiers in acknowledgements for
Polish hospitality. The journal records end on 14th December 1914, when
the preparations to receive a new group of soldiers are being done. It can
be assumed that following records have been lost.
Thanks to the fact that both journals are published in the same vol-
ume the readers can observe characteristic for the landed gentry feature
- closeness between family members and importance of having good
neighbourly relationships. Entries referring to the Great War, providing
the readers with detailed descriptions of the everyday life of the commu-
nity of Maluszyn and Strzelce Wielkie, allow to have a closer look at the
situation of the Radomsko area and shows similarity in perceiving the
time of war by the authors, their emotions and behaviour. Both Ludwika
Ostrowska and Alina Belina point out the same details, describe parallel
circumstances, inhabitants’ behaviour and their attitudes.
The reading of the dairies displays also a few differences in the au-
thors’ perception of the sojourning soldiers and officers. They are not due
to the dissimilarity between their views on the ongoing war or their politi-
cal beliefs, but are caused by different class positions and personalities of
Ostrowska and Belina. Nevertheless, both texts appear to be in close in
the descriptions of the War, emotions accompanying these difficult days
and reactions of the local people to the complexity of that time. Both are
strikingly credible and authentic, valuable cognitively, especially if re-
garded via prism of the historiographic criteria. Also, the journals can
give the reader undoubted aesthetic pleasure as the language employed by
the authors is of the highest literary rate. Although the character of the
writings seems to be private, vivid narration, flowery language, clear de-
scriptions and genuine emotions allow the readers fully appreciate the
readings of the journals.
Tlumaczyla
Katarzyna Pysz
Bißßografia
Zrötüa
Zrödla r^kopismienne:
Archiwum Panstwowe w Lodzi
Archiwum Potockich i Ostrowskich z Maluszyna:
- Akta tycz^ce si? gospodarki dworskiej w dobrach Maluszyn, sygn. 1/10.
- Rejestry sreber, szkla, bielizny stolowej, garderoby, poscieli, dywa-
nöw, mebli i wozowni w Maluszynie, sygn. 1/18.
- Akta maj^tkowe i gospodarcze döbr Pukarzew, sygn. 1/67.
- Akta maj^tkowe i gospodarcze döbr klucza Radoszewnica, sygn. 1/70.
- Akta transakcji maj^tkowych, tycz^ce si§ dobr Radoszewnica, sygn. 1/71.
- Akta maj^tkowe Koniecpolskich, dotycz^ce döbr Radoszewnica, sygn.
1/72.
- Akta maj^tkowe i gospodarcze ts. dobr Ostrowskich, Maluszyn, Rado-
szewnica, Rudka, Pukarzew i inne, sygn. 1/157.
- Akta maj^tkowe Augusta Ostrowskiego, sygn. 1/192.
- Papiery opieki nad maloletnimi Ostrowskimi, sygn. 11/61.
- Dziennik Glowny opieki nieletnich Potockich Heleny i Augusta, sygn.
11/63.
- Papiery osobiste Heleny z Morsztynöw Aleksandrowej Ostrowskiej,
sygn. 11/76.
- Akta osobiste Jana Ostrowskiego, syna Aleksandra, sygn. 11/80.
- Papiery osobiste Ludwiki Ostrowskiej corki Aleksandra 1851-1926,
sygn. 11/87.
- Papiery osobiste Stanislawa Potockiego, syna Tomasza, sygn. 11/93.
- Papiery osobiste Marii z Ostrowskich Stanislawowej Potockiej, sygn.
11/94.
- Listy do Augusta Potockiego, syna Stanislawa, sygn. II/ 95.
- Zbiör fotografii i albumöw Ostrowskich, Potockich, Morsztynöw i ro-
dzin spokrewnionych, sygn. IV/109-112.
- APL, APiOM, Katalog biblioteki maluszynskiej, sygn. IV/18.
232
Archiwum Zamku Królewskiego w Warszawie
Archiwum Ostrowskich:
- Wypis z Ksi^g Religijno-Cywilnych”, parafii Mstowskiej aktu chrztu
Michala Wlodzimierza Feliksa Ostrowskiego, który odbyl si? 18 stycz-
nia 1823 roku, sygn. R. VII/9.
- Asesor konsystorza Foralnego Piotrkowskiego, kanonik kaliski, Dzie-
kan Tuszynski do Ignacego Ostrowskiego dziedzica dóbr Lfkawy
w sprawie zwolania rady familijnej w celu wybrania nowego probosz-
cza w parafii Lask, sygn. R. VII/12.
- Fragment wykazu i relacji ze stanu utrzymania gruntów wlosciañskich
nalez^cych do Stefanii Ostrowskiej, R. VII/14.
- Odpis aktu sprzedazy dóbr Konary przez Stefanie z Kisielewskich
Ostrowsk^ [MichalowiJWlodzimierzowi Ostrowskiemu, sporz^dzony
6/18 maja 1861, R. VII/16.
- List [Michala] Wlodzimierza Ostrowskiego do matki [Stefanii Ostrow-
skiej] zamieszkalej w Konarach w sprawach pienifznych zwi^zanych
z pobytem w Warszawie, R. VII/17.
- List Michala Ostrowskiego do babki [Stefanii Ostrowskiej] z zycze-
niami imieninowymi z 2. IX. 1875 z Klodnicy Dolnej, sygn. R. VII/18.
- Metryka Marii z Ostrowskich, R. VII/23.
- Zapiski genealogiczne zwi^zane z rodzin^ Ostrowskich, obejmuj^ce
osoby, które zyly po 1810 i na przestrzeni calego XIX w., R. VII/28.
- Zapiski genealogiczne dotycz^ce rodziny Ostrowskich oraz skoligaco-
nych z ni^ rodzin: Benoe, Cieplikowkich, Kisielewskich b.d. (XIX w.),
sygn. R. VII/31.
Zródla drukowane:
- Bougaud E., Histoire de Sainte Monique, Paryz 1866.
- Bremer F., Obrazki z zycia domowego, Warszawa 1855.
- G^barski SWpruskich szponach, t. 1-2, Warszawa 1912.
- Górski L., Aleksander Ostrowski, Warszawa 1896.
- Nowak St., Samorzqd m. Czgstochowy w latach 1916-1931. Z moich
wspomnien, cz. III, z rqikopisu wydal i wst^pem opatrzyl A.J. Zakrzew-
ski, Czestochowa 1994.
- Ostrowska H., Dzieje Maluszyna i jego dziedziców z opowiadania
i z pami^ci zebrane, z r^kopisu wydal, wst^pem i przypisami opatrzyl
A.J. Zakrzewski, Warszawa 2009.
(BißCiograßa
233
- Stalinski F., Mowa zalobna, wygloszon 7 grudnia w ko-
sciele parafialnym w Maluszynie, pogrzebie sp. Heleny z hrabiöw
Morstinöw Aleksandrowej Ostrowskiej, Warszawa 1893.
- Wspomnienia pani Anieli z Jalowieckic Belinowej spisane podczas
I wojny swiatowej, Seria „Radomsko”, z. 33, Radomsko 1995.
- Yonge Ch. M., The Heir of Redclyffe, Anglia 1853.
Prasa:
- „Dziennik Poznanski” R: 1915.
- „Gazeta Cz^stochowska” R: 2013.
- „Gazeta Radomskowska” R: 1933.
- „Gazeta Radomszczanska” R: 2006, 2007.
- „Gazeta Warszawska” R: 1816.
- „Glos Ludu” R: 1915.
- „Ogrodnik Polski” R: 1893,1901.
- „Polski Lan” R: 1907.
- „Prawda” R: 1887.
- „Revue des Deux Mondes” R: 1869.
- „Tygodnik Katolicki Niedziela” R: 2003.
Opracowania:
- Anders-Nowakowska A., Möj Ojciec General Anders, Warszawa 2007.
- Bator J, Wojna galicyjska. Dzialania armii na froncie
pölnocnym (galicyjskim) w latach 1914-1915, wyd. 2, Krakow 2008.
- Belina-Kowalska A., Niczego nie zal Warszawa 2009.
- Boncza-Tomaszewski N., Demokratyczna geneza War-
szawa 2001.
- Bortnowski W, Operacja lödzka 1914 roku w radzieckiej literaturze
historyczno-wojskowej, „Rocznik Lodzki” 1967, t. 12(15).
- Epsztein T., Edukacja dzieci i mlodziezy w polskich rodzinach ziemiah-
skich na Wolyniu, Podolu i Ukrainie w II polowie XIX wieku, Warszawa
1998.
- Epsztein T., Mifdzy wsiq a miastem. Dzialalnosc spoleczna i kulturalna
ziemianek z Lubelszczyzny w II polowie XIX i w XX wieku [w:] Ziemiah-
stwo na Lubelszczyznie, t. 3: Panie z dworow i palacow. Materialy III
sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamojskich w Kozlöwce
11-13 pazdziernika 2006, red. H. Laszkiewicz, Lublin 2007.
234
— Herbaczynski W., Wdawnych cukierniach kawiarniach
Grudzi^dz 2005.
— Jaiowiecki M., Na skraju imperium, Warszawa 2012.
— Kapuscinska-Kmiecik N., Kita J., S dziecka Antolo-
gia zrödel, Lodz 2013.
— Katalog zabytköw sztuki w Polsce, t. 2: lödzkie, red. J.Z.
Lozinski, z. 8: Powiat radomszczahski, oprac. H. Hohensee-Ciszewska
i J.Z. Lozinski, Warszawa 1953.
— Kita J., Pani na Maluszynie. Ludwika hrabina Ostrowska (1851-1926),
„Wiadomosci Ziemianskie” 2006, nr 28.
— Kita J., Tomasz Potocki (1809-1861). Ewolucja postaw ziemianina
skiego, Lodz 2007.
— Kita J., Wlasciciele Bqkowej Gory XIX w. Przyczynek do obrotu
kami ziemskimi w Krölestwie Polskim, „Rocznik Lödzki”, t. LV, 2008.
— Kobieta i spoleczenstwo na ziemiach polskich XIX w., red. A. Zar-
nowska i A. Szwarc, Warszawa 1990.
— Kostrzewska E., Ruch organizacyjny ziemianek w Krölestwie Polskim
na poczqtku XX wieku. Zarys dziejöw w prasy, Lodz 2007.
— Les E., Zarys historii dobroczynnosci i filantropii w Polsce, Warszawa
2001.
— Lezius M., Pod dowödztwem Litzmanna. Krwawe walki Operacji
kiej 1914 r., Lodz 2008.
— L^giewka K., Wyscigi könne w Plawnie w latach 1879-1900jako
rzenie towarzyskie i sportowe, „Zeszyty Radomszczanskie”, t. 6, red.
R. Majzner, Radomsko 2012, s. 89-114.
— Losik J., Wychowanie i edukacja mlodego ziemianina Jözefa Ostrow-
skiego w drugiej polowie XIX w. w Krölestwie Polskim [w:] Rodzina.
Historia i wspölczesnosc. Studium monograficzne, red. W. Korzeniow-
ska i U. Szuscik, Krakow 2010.
— M^czynski T., Zarys dziejöw Chrzqstowa i Koniecpola, Koniecpol 1984.
— M^drzecki W., Kobieta wiejska w Krölestwie Polskim. Przelom XIX
i XX wieku [w:] Kobieta i spoleczenstwo na ziemiach polskich w XIX w.,
red. A. Zamowska i A. Szwarc, Warszawa 1990.
— Mowszowicz J., Olaczek R., Sowa R., Urbanek H., Rezerwat lipy szero-
kolistnej (Tilia platyphyllos Scop.) w uroczysku Dgbowiec, Lodz 1967.
— Nowak T.A., Chelmo zarys dziejöw do roku 1945, Radomsko 2005.
— Oettingen U., Ziemianki wobec wydarzeh wojennych lat 1914—1915,
w swietle korespondencji rodziny Wielopolskich [w:] Ziemiahstwo na
Lubelszczyznie, t. 3: Panie z dworöw i palacöw. Materialy III sesji na-
(BibCiografia
235
ukowej zorganizowanejw Muzeum Zamojskich w 11—13
dziernika 2006, red. H. Laszkiewicz, Lublin 2007.
— Operacja Lödzka. Zapomniany fakt I wojny red. J. Daszynska,
Lodz 2011.
— Pach J. i K., Pajgczno poprzez wieki, Czestochowa 2002.
— Przenioslo M., Ziemianki w Krölestwie Polskim latach wojny
swiatowej [w:] Ziemiahstwo na Lubelszc t. 3: Panie z dworow i
lacöw. Materiafy III sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoj-
skich w Kozlöwce 11-13 pazdziemika 2006, red. H. Laszkiewicz, Lublin
2007.
— Rzepniewska D., Kobieta w rodzinie ziemiahskiej w XIX wieku.
stwo Polskie [w:] Kobieta i spoleczehstwo na ziemiach polskich wXIXw.,
red. A. Zamowska i A. Szwarc, Warszawa 1990.
— Sikora F., Testament Przedbora z Koniecpola z roku 1460, „Studia Histo-
ryczne”, R. XXVI, 1983.
— Studnicka K., Kruszyna w dziejach i legendzie [w:] Ukraihsko-Polski
Naukowy Dialog w Humaniu, red. W. Gworys, t. 13—14, Human 2010.
— Studnicka K., Organizacja i zarzqd w dobrach Ostrowskich na
dzie klucza Maluszyn w XVIII-XIX wieku [w:] Folwark wies -
dium. Gospodarstwo wiejskie w Rzeczypospolitej red.
J. Muszynska, S. Kazusek, J. Pielas, Kielce 2009.
— Studnicka K., Siedziba ziemiahska hrabiego Karola Raczyhskiego w
tym Potoku [w:] Ukraihsko-Polski Naukowy Dialog w Humaniu, t. 12,
red. W. Gworys, Human 2009.
— Studnicka K., Spoleczno-gospodarcza Aleksandra
skiego w latach 1832-1890 [w:] Silva Rerum Antiquarum. Ksigga Pa-
miqtkowa dedykowana prof. zw. dr. hab. Bartlomiejowi Szyndlerowi, red.
R.W. Szwed, Czestochowa 2009.
— Studnicka-Marianczyk K., Domena Ostrowskich z Maluszyna jako przy-
klad przemian kapitalistycznych w rolnictwie polskim w XIX wieku, War-
szawa 2014.
— Studnicka-Marianczyk K., Organizacja posilköw, czyli historia od
„kuchni” w maluszyhskim palacu Ostrowskich Korabitöw [w:] Zycie
prywatne Polaköw w XIX wieku, red. M. Korybut-Marciniak i M. Zbrzez-
niak, Olsztyn 2014.
— Studnicka-Marianczyk K., Palac w Maluszynie — etapy budowy, architek-
tura i wyposazenie. Otoczenie palacu — parki i ogrody [w:] Villa Ma-
luschyn 1412-2012. 600 lat Parafii sw. Mikolaja w Maluszynie. Ksigga
Jubileuszowa, red. A.J. Zakrzewski i L. Kopera, Czestochowa 2012.
236
— Studnicka-M ari ariczyk K., Siedziba Korabitöw
w Maluszynie, Warszawa 2014.
— Talikowski S., Reymont w krggu rodzinnym, Lodz 1975.
— Walki pod Lodziq 1914 r. Relacje u i Lodz 2007.
— Wal/d pod Lodziq 1914/1915 - relacje prasy i propagandy, Napad pod
Kutnem, Walki o Piotrköw, Lodz 2008.
— Wapihski R., Narodowa Demokracja 1893—1939. Ze studiöw nad dzieja-
mi mysli nacjonalistycznej,Wroclaw 1980.
— Waraenska M., Sladami pisarzy, Warszawa 1972.
— Wdowiszewski Z., Wiadomosci o Archiwum Ostrowskich z Maluszyna,
„Archeion” 1929, z. 5.
— Wygl^dowski M., Zakrzewski A.J., Ochrona zdrowia w Czgstochowie
w XIX—XX wieku.Szkice z historii m Czestochowa 1995.
— Zaj^czkowski S.M., Zarys dziejöw powiatu radomszczahskiego,
w ,/Zeszyty Radomszczahkie”, t. II, red. T.A. Nowak, Radomsko 2008.
— Zakrzewski A.J., Ks. Franciszek Stalihski (1862—1921), organizator
i dzialacz kölek rolniczych w parafü Maluszyn, „Nowa Koniecpolska”
1995, nr 5.
— Zakrzewski A.J., Osiem wiekow Zytn Zarys zycia spolecznosci lokalnej
[w:] Zytno (1198—1998), red. A.J. Zakrzewski, Zytno 1998.
— Zakrzewski A.J., Wyscigi plawiehskie, „Zeszyty Radomszczanskie”, t. 2,
red. T.A. Nowak, Radomsko 2008.
— Zakrzewski A.J., Z dziejöw dziewi§tnastowiecznej rodziny ziemiahskiej.
Ostrowscy h. Korab z Maluszyna [w:] H. Ostrowska, Dzieje Maluszyna
i jego dziedzicöw z opowiadania i z pamiqci zebrane przez Helena
[z Morstinöw] Ostrowskq, z r^kopisu wydal, wstepem i przypisami opa-
trzyl A.J. Zakrzewski, Warszawa 2009.
— Zaroszyc D., Wykaz wlascicieli ziemskich dawnego wojewödztwa lödz-
kiego, Warszawa 1991.
— Zawilski P., Poczqtek dramatu, „Bitewnik Lodzki” 1914, nr 5 (Nieregu-
larnik okolicznosciowy wydany w pazdzierniku 2012 roku).
— Zawistowski H.J., Szkola zehska gospodarstwa wiejskiego w Nalgczowie
w nurcie potrzeb patriotycznych, oswiatowych i ekonomicznych wsi pol-
skiej oraz aspiracji programowych Stowarzyszenia Zjednoczonych Zie-
mianek [w:] Ziemiahstwo na Lubelszczyznie, t. 3; Panie z dworöw i pala-
cöw. Materialy III sesjinaukowej zorganizowanej w Muzeum Zamojskich
w Kozlöwce 11-13pazdziemika 2006, red. H. Laszkiewicz, Lublin 2007.
— Ziemianie polscy XXwieku.Slownik biograficzny, cz. 3, Warszawa 1996.
— Ziemianie polscy XX wieku. Slownik biograficzny, cz. 8, Warszawa 2007.
Inders osoßowy
A
Adam 197
Adeczka, zob. Zukowska Jadwiga
Amelia, zob. Morstin Amelia
Anders-Nowakowska A. 233
Andzia, zob. Siemienska Anna
Aneza, zob. Chrzanowska Aneza
Aniela, zob. Jalowiecka Aniela
Anna, zob. Golembowska Anna
Antolka, zob. Ostrowska Antonina
Antoniowa Potocka, zob. Potocka
Izabela
August III Sas 95
August, zob. Ostrowski August
August, zob. Potocki August
Stanislaw
Augusta II Sas 95
B
Babunia, zob. Morstin Maria (z d.
Rawita-Ostrowska)
Bator Juliusz 12,13, 15, 233
Bazelen 166
Belina Aniela (z d. Jalowiecka)
186,190,197,213,215,218,219
Belina Jadwiga 185,197
Belina Józefa (z d. Wzdulska) 175,
182,190
Belina Józefa (z d. Wzdulska)
Belina Michail 75,182,190
Belina Tadeusz 175-176,178-195,
197-199,203,204,227
Belina Zofia 182,185
Belina Zelislaw 185, 190,198,203
Belina-Kowalska Aniela 10, 186,
233
Belmont 189
Benoe 76,77, 119
Bemek Ignacy 129
Bhemer 94
Biesiekierscy 200,202, 204
Biesiekierska Anna Maria (z d.
Kozlowska) 183
Biesiekierska 198, 200
Biesiekierski Andrzej 183-186
Biesiekierski Jerzy 183, 186, 198,
200,204
Bogdanski Jozef 92
Boguslaw (Boguslawski) Michal
181
Boncza Tomaszewski N. 187, 233
Borch Karol 67
Borch Ludwika (z d. Plater-
Zyberk) 67
Borch 57, 67
Borkowska Elzbieta 41
Bortnowski W. 10, 233
Bougaud Louis Victor Emile 64
Bougaud Louis Victor Emile 64,
234
Branicka Julia (z d. Potocka) 167
Branicka Julia (z d. Branicka) 123,
159,162
Branicki Wladyslaw Michal 167
Bremer Fryderyka 93
Bremer Fryderyka 93, 232
Bronio, zob. Morstin Bronislaw
Byszewska Jadwiga (z d. Ostrow-
ska) 59, 78, 82, 83, 132, 156, 225,
226
Byszewski Wladyslaw Jan 82,156
Bzowska Maria 119,131,132,159
244
c
Chrzanowska Aneza 184, 186 187
Cieplikowscy 77, 119,232
Cioka, zob. Witkiewicz Eugenia
Cybulscy 199
Cybulski 194
Czaplicki Stefan 85
Czapski 79, 85
Czamiecka Urszula 71
Czamecki 166
Czerminscy 184
Czerminska Klaudia (z d. Brocho-
wicz-Donimirska) 184
Czerminski Artur 184
Czerminski Ludwik 184
Czetwertynska Maria (z d. Broel-
Plater) 169
Czetwertynski Stanislaw 169
D
Danilowski 189
Dankl 16
Darowska Marcelina (z d. Koto-
wicz) 75, 81
Daszkiewicz Klotylda 78, 81, 87,
107, 109,110
DaszynskaJ. 10, 235
de Beauhamais Hortensja 93
de la Chevallerie 150
Dembinscy 167
Dembinska Amelia 94
Dembinska Helena (z d. Wodzic-
ka) 94
Dembinska Teresa 94
Dembinski Henryk 94,167
Dembinski Juliusz 94,167
Dembinski Ludwik 94
Dembinski Stefan 94
Deotyma, zob. Luszczewska Ja-
dwiga
Dfbinska Zofia (z d. Tyszkiewicz-
Lohojska) 167
Diepenbrock von Melchior 93
Dowboröwna Janina 186
Dzierzbicka Zofia 38
Dzierzbowska Marcjanna 180,183
Dziunia, zob. Byszewska Jadwiga
E
Epsztein T. 23, 24, 25, 233
F
Falkenpold von Heinrich Kummer
12
Feorster 132
Florkiewicz Barbara (z d. Kule-
szynska) 87
Florkiewicz Franciszek 87
Florkiewicz Wladyslaw 87
Franciszek Jözef 1202
Funia Grodziecka, zob. Grodziecka
Stefania
G
Gadomscy 109
Gadomska Bogumila 109
Gadomska Natalia 109, 124, 166,
226
G^barski Stefan 186
Gqbarski Stefan 186, 232
Glinka Maria Augusta (z d. Ok$c-
ka) 167
Glinka Mikolaj 167
Glinka Zofia (z d. Wodzinska) 167
Glinka Zygmunt 167
Gtazek Jan 129
Goemig 198
Goethe von Johan Wolfgang 129
Gogolewski 198
Golembowscy 58
Golembowska Alojza (z d. Zbierz-
chowska) 58
Inders osoßowy
245
Golembowska Anna 178, 179, 181,
195
Golembowska Katarzyna 178, 181,
189, 191, 197
Golembowska Paulina (z d.
Szczucka) 195
Golembowska Ksawera (z d. Kar-
snicka) 195
Golembowski Boleslaw 195
Golembowski Jan Nepomucen 58
Golembowski Waclaw 195
Gömik Jan 119
Görski L. 59, 232
Grabczewscy 124, 126
Grabler 200, 202
Grodziecka Stefania 178
Grodziecki Boleslaw 178
Gruszecki Wladyslaw 73
Gucio, Gucius, Guciul, zob. Au-
gust Stanislaw Potocki
Gucio, zob. August Ostrowski
Gulinski Stanislaw 182
Gworys W 135, 169, 235
H
Haciunia, zob. Potocka Helena
Hahn Ida 92, 93
Halina 38
Helcia, zob. Morstin Helena
Hacia, zob. Potocka Helena
Helenka, zob. Potocka Helena Ka-
rolina
Helenka, zob. Ostrowska Helena
Henryk, zob. Potocki Henryk
Henryk, zob. Morstin Henryk
Henryk, zob. Potocki Henryk
Stefan
Herbaczynski W. 186, 233
Hiecho 187
Hohensee-Ciszewska H 135, 234
Hohenzollem Eberhardyna Krysty-
na 95
Hohenzollemowie 149
Humbbt 166
Hutten Czapski Emeryk Zachariasz
79
Hutten Czapski Karol 79
Hutten-Czapska Fabiana (z d.
Obuchowicz) 79
I
Ignacy, zob. Wilski Ignacy
Iza, zob. Potocka Izabela
J
Jadzia, Jadwineczka, zob. Belina
Jadwiga
Jakubowski Antoni 119
Jalowieccy 175
Jalowiecka Aniela (z d. Witkie-
wicz) 10, 11, 12, 16, 17, 51, 175,
182, 183, 185-187, 191, 198, 204,
213,215
Jalowiecka Anna (z d. Bury) 185
Jalowiecki Antoni 185
Jalowiecki Boleslaw 183, 185, 187
Jalowiecki Mieczyslaw 7, 187, 233
Janka, zob. Dowboröwna Janina
Jankowski Walek 177
Jarocki 194
Jas, zob. Ziarkowski Jan
Jas, Jancio, zob. Ostrowski Jan
Leon
Jaworski J. 93
Jerzy, zob. Biesiekierski Jerzy
Jözefka 200
Jozek 103, 195
Jözia, zob. Morstin Jözefa
Jözio, Jözieczek, zob. Ostrowski
Jözef
246
K
Kamienieccy 145
Kamieniecka Aniela (z d. Boska)
125
Kamieniecka Teresa (z d. Mosz-
czenska) 125, 142,145, 148
Kamieniecka Zofia 145
Kamieniecki Adam 145
Kamieniecki Andrzej 145
Kamieniecki Cezary 125, 145
Kamieniecki Wladyslaw 125 145
Kapuscinska-Kmiecik N. 57,
234
Kargol T. 25
Kamicka Henryka (z d. Jaksa-
Bqkowska) 80
Kamicki Roman 80
Karolek, zob. Potocki Karol
Karsnicka Maria (z d. Orzechow-
ska) 188,189
Karsnicka Zuzanna (z d. Wituska)
188
Karsnicka Zofia (z d. Karczewska)
188, 189
Karsnicki Ksawery Franciszek 189
Karsnicki Ignacy Jozef 189
Karsnicki Ignacy 188, 189
Kazio, zob. Morstin Kazimierz
Bruno
KazusekS. 59, 235
Ketteler Wilhelm Emanuel 93
Kisielewscy 77, 108
Kisielewska Magdalena (z d. Be-
noe) 76
Kisielewski Seweryn 76
KitaJ. 9, 21,23-26, 42, 57, 62, 67,
68, 75, 93, 234
Klaczko Julian 88
Klaudia Brochowicz-Donimirska
184
Knoblauch 129
Kobierzycka Bronislawa (z d. Dro-
szewska) 184
Kobierzycka Elzbieta (z d. Wçzyk)
184
Kobierzycki Antoni Michal 184
Kobierzycki Antoni 184
Kobusiewicz Aleksander Zenon
197
Kobyleccy 12,178, 179, 180-184
Kobylecka Leonia (z d. Siemien-
ska) 177, 179, 180,182-184,188
Kobylecki Stanislaw 175, 177,
179, 182, 183,187,188, 193
Koniecpolscy 78
Koniecpolski Ignacy 130
Konradowa, zob. Ostrowska Stefa-
nia Antonina
KoperaL. 122, 235
Koprukowniak A. 25
Korolkow 16
Korsak Julian 63
Korsak Rajmund 63
Korzeniowska W. 23, 61, 234
Kostrzewska E. 25, 60, 168, 234
Koszelew 144
Kotlinscy 184
Kowcz 202
Kozarska Maria (z d. Belina) 178,
183, 190
Kozarski Tadeusz 175, 178,190
Krajenski 57
Krynski Stanislaw 182
Kulesza Adam Ignacy 65
Kulesza Aleksander 65,225
Kulesza Petronela (z d. Bierzyn-
ska) 65
Kulesza Emilia (z d. Rogozinska)
65
Kulesza 105
Inders osoôowy
247
Kulski Julian 92
Kwasniewski Lucjan 180, 182, 199
L
Landau 202
Leonka, zob. Kobylecka Leonia
Leopold 1203
Leosia 80
Leos, Leosi^tko, zob. Skorzewski
Leon
Les E. 25, 234
Lewald Fanny 93
Lezius M. 10, 234
Lipkowski Jozef, 183
Litzmann von Karl 10
Lours 186,186
Lubieniecka Jadwiga (z d. Lem-
picka) 83
Lubieniecki Hipolit 83
Lubomirscy 16, 37
Lubomirska Dorota 164,227
Lubomirska Natalia Maria 135,
181
Lubomirski Stefan Andrzej 181
Ludwis, zob. Morstin Ludwik Hie-
ronim
Lula, zob. Ostrowska Ludwika (z
d. Ronikier)
Lula, zob. Morstin Ludwika
L
Lada-Zawistowski Leon 178
Laniecki 178
Laszczynscy 87
Laszkiewicz H., 24, 168, 233—236
LqgiewkaK. 63, 234
LosikJ. 23, 61, 234
Lozinski J.Z. 135, 234
Luszczewska Jadwiga 99
M
Maciaszczyk Jozef 129
Maciej 70
Mackowiak 166
Majzner Robert 234
Makulscy 180, 189
Makulski Leopold 180
Makulski Tomasz 180
Makulska Marianna (z d. Gogo-
lewska) 180
Makulska Stefania (z d. Maslow-
ska) 180
Mama, Mameczka, zob. Ostrowska
Flelena (z d. Morstin)
Mania, zob. Morstin Maria Kry-
styna
Mania, zob. Skörzewska Maria
Mandzia, zob. Morstin Maria Anna
(z d. Rawita-Ostrowska)
Maria, Marynia, Marysia, zob.
Potocka Maria (z d. Ostrowska)
Marian 40
Marian, zob. Potocki Marian
Marietta, zob. Maria Potocka (z d.
Wielopolska)
Marynia, zob. Skörkowska Maria
Marynia, zob. Skörzewska Maria
(z d. Morstin)
Marysia, zob. Ostrowska Maria
Antonina
Marysia, zob. Potocka Maria (z d.
Niezabytowska)
Marysia, zob. Potocka Maria Helena
Mqczynski T. 60, 234
Mendelssohn Jakub Ludwik 73
Mertz Stanislaw 151, 155, 157,
158
Meyendorff Elzbieta 79
Mickiewicz Adam Bernard 63
Michalska Bronislawa Tekla (z d.
Karpinska) 135
Michalska Emilia (z d. Reszke)
135
248
Michalski Adam 135
Michalski Jözef 135
Michal, zob. Ostrowski Michal
Rajmund
Michalowski Roman 83
Michas, zob. Ostrowski Michal
Mikolaj
Mijka, zob. Kozarska Maria
Mika 201
Mikolaj Mikolaj ewicz Romanow
16,181
Miszczenko 134
Moes Aleksander Juliusz 153
Moes Chrystian August 153
Moes Janina (z d. Miqczynska) 153
Moes Konstacja (z d. Boese) 153
Morsin Tadeusz Tymoteusz 62, 80
Morstin Alfred Jözef 83,165, 226,
227
Morstin Amelia (z d. Lubieniecka)
83, 85,94,165, 226
Morstin Andrzej 165, 227
Morstin Bronislaw 85
Morstin Eustachy 66
Morstin Filip Jakub 82
Morstin Henryk, 80
Morstin Helena 81, 82, 106, 109,
110
Morstin Jan 82
Morstin Jerzy 165, 227
Morstin Jözefa 66,69, 76
Morstin Julia Serafina (z d. Ur-
mowska) 66, 85
Morstin Julian 82
Morstin Kazimierz Bruno 66,225
Morstin Ludwik Felicjan Kajetan
57-59, 61,72,79, 80, 98
Morstin Ludwik Hieronim 83, 165,
226, 227
Morstin Ludwik Wladyslaw 83,
165,226
Morstin Ludwika 19, 59, 61, 62
Morstin Maria (z d. Rawita-
Ostrowska) 57, 58, 59, 61, 70, 71,
72, 74, 80, 81, 84, 85
Morstin Maria (z d. Reichman) 85
Morstin Maria Anna (z d. Rawita-
Ostrowska) 57,79, 81,109
Morstin Maria Anna (z d. Kokosz-
ka-Michalowska) 81
Morstin Maria Julia (z d. Klemen-
sowska) 66
Morstin Maria Krystyna 66, 69, 70,
110.225
Morstin Marianna (z d. Kozyrska)
82
Morstin Marianna Tekla (z d. Gra-
biañska) 82
Morstin Roman, 80, 165, 227
Morstin Sabina Brygida (z d. Kar-
nicka) 80, 83,225,226
Morstin Tadeusz Tymoteusz 62,
80.225
Morstin Tadeusz Marian 80, 225
Morstin Wladyslaw Teodor 57, 79,
81, 106, 108
Morstin Wladyslaw 57,225, 226
Morstinowie/Morsztynowie 57, 59,
60-63, 65-72, 75-77, 79, 80, 82
- 84, 86, 90, 91, 96, 99,101, 106
-109, 119, 120,121, 123, 125, 132,
136, 140, 147,152, 157, 159, 160
-165,169, 170,213,217
Moszczenska Maria Kleofa (z d.
Milewska) 142
Moszczeñski Boleslaw 142
MowszowiczJ. 61, 236
Mrozowski Józef 138
Inders osoBoxvy
249
MuszynskaJ 59, 235
N
Napoleon III93
Natalka, zob. Gadomska Natalia
Neugebauer 133
Niemojewska Helena (z d. Wo-
dzicka) 120
Niemojewska Julia (z d. Kokoszka-
Michalowska) 83
Niemojewska Katarzyna (z d. ks.
Golicyn) 120
Niemojewska Marianna Zofia (z d.
Mortin) 83
Niemojewski Adolf 83
Niemojewski Edward 120
Niemojewski Stanislaw 120, 226
Nowak Adam 182
Nowak Stanislaw 129, 232
Nowak Tomasz A. 7, 58, 234, 236
Nowicki Ignacy 186
Nusia, zob. Ostrowska Maria An-
tonina
O
Ocipinski Wincenty 71
OczkowskiS. 14, 17
Odyniec Antoni 63
Oettingen U 25, 46, 168, 234
Ok^cka Marta Maria (z d. Czorba)
143
Ok^cki Wladyslaw Jozef 143
OlaczekR. 61, 236
Ostrowscy 8, 14, 21-25, 26, 27, 34,
57-59, 61, 63, 65-72, 75-77, 79,
80, 82-84, 86, 90, 91, 93, 94, 96,
99, 101, 106-109, 120-123, 125,
132, 136, 140, 147, 148, 152, 157,
159, 160-165, 167-170, 204
Ostrowska Anna (z d. Morstin) 119
Ostrowska Antonina 58, 59, 76,
225
Ostrowska Helena (z d. Morstin) 8,
19, 21, 22, 23, 57-64, 68, 71-74,
76, 78-81, 84, 88, 89, 91, 92, 94,
95, 97, 98, 100,101, 103-106, 110-
112, 119, 131, 132, 148, 163, 211,
217.218, 225
Ostrowska Helena 131, 132, 146
Ostrowska Helena 19, 232
Ostrowska Jadwiga, zob. Jadwiga
Byszewska
Ostrowska Jozefa (z d. Potocka) 59
Ostrowska Ludwika (z d. Ronikier)
123, 135, 136
Ostrowska Ludwika Aleksandra
Jozefa 8, 9, 10-12, 16, 17, 19-21,
24-26, 28-36, 38-A5, 47, 49, 51-
53, 55, 57, 59, 60-68, 71, 74, 75,
80-85, 89, 95, 98, 108, 113, 115,
117, 129, 135, 136, 155-157, 159,
164-166, 170, 171, 205, 206, 211-
215.217.218, 225,226, 231
Ostrowska Maria Antonina (z d.
Byszewska) 119, 131, 156, 157,
159
Ostrowska Maria, zob. Potocka
Maria
Ostrowska Maria (z d. Walewska)
77, 108,119, 171,225
Ostrowska Maria Antonina 156,
157, 158, 226
Ostrowska Stefania Antonina (z d.
Kisielewska) 76, 107, 108, 232
Ostrowska Wiktoria Aleksandra (z
d. Golembowska) 58, 59, 82, 112,
123, 225
Ostrowska Wiktoria, zob. Wiktoria
Wqsowicz
Ostrowska Zofia (z d. Jankowska)
119
250
Ostrowski Aleksander 8, 19, 21,
22, 24, 57, 59-63, 65, 66, 68, 73,
74, 78, 79, 85, 92-99, 101-103,
109, 111, 142, 163,211,212,217,
218, 225
Ostrowski August 21, 63, 66, 70,
71, 74, 79, 85, 89, 92, 93, 98, 101—
103, 107, 156, 225,231
Ostrowski Ignacy 58, 59, 82, 112,
232
Ostrowski Jan Leon 21, 24, 27, 29,
43, 49, 62, 70, 73, 74, 79, 85, 92,
95, 101, 103, 105, 127-129, 131,
133, 138, 139, 144, 146, 150, 152,
155, 156, 163, 171,225,231
Ostrowski Jözef 23, 24, 42-44,
61-63, 69, 70, 72, 73, 78, 85, 90-
92, 104, 105, 107, 109, 111-113,
119, 126, 129, 130, 132, 134, 151,
161, 163, 168,225
Ostrowski K. 105
Ostrowski Konrad 76
Ostrowski Michal Mikolaj 119,156
Ostrowski Michal Rajmund 107,
119, 120, 125, 131, 155, 157, 158,
160, 170,226
Ostrowski Michal Wlodzimierz 77,
108, 119, 171,225,226,232
Ostrowski Stanislaw 112
Ostrowski Stefan 107, 171, 225,
226
Ostrowski Tadeusz 59, 123, 133
-135, 143, 155, 171,225, 226
Ostrowski Tomasz 59, 74
Ostrowski Wladyslaw Tomasz 84,
226
Ostrowski Wojciech 59
P
PachJiK. 197, 235
Palusöwna Stanislawa 32
Papa, zob. Ostrowski Aleksander
Paskiewicz 131
Paul 202
Pawel, zob. Potocki Pawel
Pawel, zob. Skörzewski Pawel
Pfalz 203
Pflug 201,
PielasJ 59, 237
Pilsudski Jözef 17, 135, 199
Popiel 16,181
Potoccy 8, 21, 25, 51, 57, 59-63,
65, 66, 68-72, 75-77, 79, 80, 82-
84, 86, 90, 91, 96, 99, 101, 106-
109, 120, 121, 123, 125, 130, 132,
136, 140, 147, 152, 157, 159, 160,
162, 163,164, 165
Potocka Alberta 125, 152, 164,
226, 227
Potocka Helena 68, 69, 91, 101,
110, 121, 156,169,225,226
Potocka Helena Karolina (z d. ks.
Sulkowska) 60, 90
Potocka Izabela (z d. Borch) 57,
67, 85, 86, 87, 88, 91, 100, 101,
110, 111,225,226
Potocka Joanna 163
Potocka Julia (z d. Branicka) 162,
226,227
Potocka Julia (z d. Glogowska) 90
Potocka Jözefa 59
Potocka Ludwika Mechtylda (z d.
Rawita-Ostrowska) 94, 95
Potocka Maria (z d. Ostrowska) 21,
49, 61, 62, 67, 68 -71, 74, 75, 80,
81, 83, 85-95, 100, 102, 107, 109
-111,121, 145, 157, 160-163,226,
231
Potocka Maria/Marietta (z d. Wie-
lopolska) 90, 125, 152, 155, 160,
163,164,166,226
Inders osobcnvy
251
Potocka Maria (z. d. Niezabytow-
ska) 90, 107, 160, 226
Potocka Maria Teresa (z d. Witold-
Aleksandrowicz) 74
Potocka Maria 60, 160,170
Potocki Marian 110
Potocka Taida 60, 61, 80, 97, 95,
107, 160, 170
Potocka 86
Potocki Antoni 57, 67, 100
Potocki August Stanislaw 68, 69,
71, 74, 84, 86, 92, 125, 156, 163,
164, 167, 170, 225,226,231
Potocki Henryk Stefan, 123, 159,
162, 164, 226, 227
Potocki Henryk, 60, 90, 95, 96,
162,164,167,226
Potocki Karol 67
Potocki Michal 94, 95, 96
Potocki Pawel 164, 227
Potocki Rodryg 90, 94, 103, 107,
123, 226
Potocki Stanislaw Jan Wladyslaw
62, 68, 74, 79, 85, 100, 102, 111,
152, 170,227
Potocki Stanislaw Jan Zygmunt 9,
10, 110, 152, 163, 164, 170, 227,
231
Potocki Stefan (Stefanek) 159, 226
Potocki Stefan 90, 94
Potocki Tomasz Aleksander 57,
62, 67, 68, 74, 75
Potocki Tomasz 67, 68,100, 101
Potocki Wladyslaw Michal 57, 91,
101
Potocki Wladyslaw 164
Przeniosio M. 25, 32, 34, 46, 48,
168, 235
R
Raczyriska Stefania 169, 170
Raczyriski Karol 169
Raczyriski Roger 169
Rathel 139, 156
Rawita-Ostrowska Apolonia (z d.
Halka-Ledöchowska) 59
Rawita-Ostrowska Jozefa (z d.
Morska) 105
Rawita-Ostrowska Zofia (z d. Ko-
koszka-Michalowska) 81
Rawita-Ostrowski Jan 105
Rawita-Ostrowski Krystyn 105
Rawita-O stro wski Roman 84
Rawita-Ostrowski Tadeusz Jan 81
Rawita-Ostrowski Wladyslaw To-
masz 84
Reymont Wladyslaw Stanislaw
187
Riesner 133
Rodryg, zob. Potocki Rodryg
Rogöjski Stefan Jözef 166
Roman, zob. Morstin Roman
Romanek E. 41 Ronikier Maria (z
d. Lubomirska) 135
Ronikier Roman 135
Rurykowicze 7
Rydö wna Anna 41
Rzepniewska D. 23, 35, 235
S
Sabinka, zob. Morstin Sabina Bry-
gida
Sadowy 197
Salza von Anton 14
Samsonow Aleksander 184
Saniecki 190
Sapieha Adam Stefan 168
Schmitt Henryk 88, 95
Sehende pik 203
Siemieriska Adamina (z d. Mar-
kows ka) 180
Siemieriska Anna 96
252
Siemieñska Ewa (z d. Siemieñska)
165
Siemieñska Franciszka (z d. Dem-
biñska) 71, 138
Siemieñska Helena (z d. Ok$cka)
123, 170
Siemieñska Leonila Leontyna (z d.
Goetzendorf-Grabowska) 123
Siemieñska María (z d. Sumimir-
ska) 180, 182, 188
Siemieñska Wanda Melania (z d.
Skórzewska) 180
Siemieñska Stefania (z d. Sulimir-
ska) 165,188
Siemieñska Teresa (z d. Skórkow-
ska) 60, 61, 71, 75,80, 83,90, 109,
170,225
Siemieñska Zofia (z d. Ok^cka)
123, 170
Siemieñska Zofia 36, 38, 143
Siemieñska Zofia ( z d. Wielowiej-
ska) 188
Siemieñska Zuzana (z d. Bilewicz)
96
Siemieñski Gustaw 180,182
Siemieúski Jacek 165
Siemieñski Jan Nepomucen 71,
123, 143,170
Siemieñski Jan ks. 138, 156
Siemieñski Karol 60, 71, 90, 225
Siemieñski Leon Stanislaw 96, 188
Siemieñski Leonard 165
Siemieñski Tadeusz 188, 190
Siemieñski Waclaw 175, 180, 182,
188
Siemieñski Wincenty 123
Sikora F. 60, 235
Sikorska 143
Sikorski 165
Siostra Gertruda, zob. Maria Skö-
rzewska
Skarbek Boleslaw 145
Skarbek Jadwiga (z d. Nasierow-
ska)145
Skarbek Janina (z d. Michalska)
145
Skarbek Karol 145.
Skarbkowie 145, 148
Skörkowska Antonina 84,101
Skörkowska Maria 58, 61,101
Skörkowska Urszula (z d. Morstin)
64,72,101,225
Skörkowski Kazimierz 60, 64, 72,
101, 225
Skörkowski Stanislaw 64,65,225
Skörzewscy 76,99
Skörzewska Maria (z d. Morstin)
58, 72, 75,98, 99,108, 226
Skörzewska Maria 72, 75,225
Skörzewska Tekla (z d. Ostrowska)
58, 76, 82,102, 107, 108, 112,225
Skörzewski Boleslaw 58, 76, 98,
225
Skörzewski Leon Jan 58, 75, 98,
108, 226
Skörzewski Leon 98, 99,108, 226
Skörzewski Pawel 108, 226
Snarski Bonawentura 17
Soczolowska 124
SowaR. 61, 236
Spor 191
Stas, Stasiu, zob. Kobylecki Stani-
slaw
Stalinski Franciszek 57,119, 233
Stas, zob. Potocki Stanislaw Jan
Wladyslaw
Stas, zob. Potocki Stanislaw Jan
Zygmunt
Inders osoßcmy
253
Stas, zob. Skörkowski Stanislaw
Stefanek, zob. Potocki Stefan
Stiller Tekla 29, 30,225
Stronscy 167
Strzelecki 199
Studnicka-Marianczyk K. 8, 19, 22,
57, 59, 103, 113, 122, 135, 169,
171, 204, 235, 236
Sudalski 145
Sulikowska Gabriela (z d. Kule-
szyriska) 86, 184
Sulikowska Julia Wanda (z d. Kru-
kowiecka) 184
Sulikowski Adam 184
Sulikowski Karol 184
Sulimirski Komel Kazimierz 180
Sulkowska Ewa (z d. Kicka) 60
Sulkowski Antoni Pawel 60
Szeffer 16
Szprynger Maria (z d. Dobrzariska)
197
Szprynger Wanda (z d. Dçbska)
197
Szprynger Bronislaw 197
Szprynger Konrad 197
Szpryngerowie 197, 198, 199
Szuscik U. 23, 61, 234
SzwarcA. 23, 26, 234
SzwedR. W 59, 235
Szweycer Eufemia (z d. Suska) 181
Szweycer Maria Begina (z d. Ko-
zuchowska) 181
Szweycer Janusz Wincenty 181
Szweycer Michal 181
Szweycerowie 16, 181
Szymariska 145
Szyrnanski Stanislaw 33
Szymariski, 119, 132, 141
Sw. Monika 64
Sw. Wojciech 156
T
Tadek, Tadeusz, zob. Belina Tade-
usz
Tadeusz, zob. Morstin Tadeusz
Tymoteusz
Tadzio, zob. Ostrowski Tadeusz
Tadzio, zob. Siemienski Tadeusz
Tainia, zob. Potocka Taida
Talikowski S. 187, 236
Tania Rodrygowa, zob. Potocka
Taida
Tamowscy z Dzikowa 167
Tamowscy z Konskich 167, 168
Tamowska Anna (z d. Branicka)
167, 168
Tamowska Gabriela 168
Tamowska Zofia (z d. Zamoyska)
168
Tamowski J an Dzierzyslaw 168
Tamowski Juliusz Gabriel 168
Tamowski Juliusz 167, 168, 170,
227
Tamowski Wladyslaw 169, 227
Tekla, Tecia, Teciunia, zob. Skô-
rzewska Tekla
Teichman 66
Temalska K. Teresa, Terenia, zob.
Siemieriska Teresa
Tolstoj 138, 142
Tomuri, Tomunio, zob. Potocki
Tomasz
Tosia, Teonusia, zob. Skôrkowska
Antonina
Turbin 186
Tuszynski 58
Tymowscy 14, 95, 123
Tymowska Adelina (z d. Fôrster)
142
Tymowska Izabela (z d. Skarzyn-
ska) 123
254
Tymowska Irena 38
Tymowska Karolina 142
Tymowska Zofia 38
Tymowski Kazimierza 123
Tymowski Seweryn Jan 142
U
Ulik mjr 203
Urszula, Unia, zob. Skörkowska
Urszula
UrbanekH. 61, 236
W
Wacek, zob. Siemienski Waclaw
Wage 201
Walaszczyk K., 51,175
Walewski Jözef 108
Wankowicz Julia 187
Wapinski R. 187, 236
Wamenska M. 187, 236
W^sowicz Marian 156
W^sowicz Stanislaw 156, 169
Wqsowicz Wiktoria (z d. Ostrow-
ska) 59, 82,156
Wdowiszewski Z148, 236
Wereszczynscy 179
Wereszczynska Jadwiga (z d. Ko-
bylecka) 179
Wereszczynski Stefan 179
Wielka Teresa 93
Wielopolska Albertyna Leopoldy-
na (z d. Montenuovo) 152
Wielopolski Zygmunt 152
Wierzbicka Zofia 186
Wikcia, zob. W^sowicz Wiktoria
Wilhelm II149
Wilska Albina (z d. Sokolnicka)
184
Wilska Zofia (z d. Sulikowska) 184
Wilski Ignacy Antoni 184
Wilski Ignacy 184, 186
Wincenty, zob. Ocipinski Wincen-
ty
Wiseman Nicholas 93
Wislouch Ludwika 28, 29
Wisniewski 119
Witkiewicz Eugenia 181, 182, 183,
188, 191, 192, 196, 197, 198, 199,
200, 201, 203,204, 204
Witkiewicz Elwira (z d. Szemiot)
181,185
Witkiewicz Anna Maria (z d. Lo-
pacinska) 185
Witkiewicz Ignacy 181, 185
Witkiewicz Jan 185
Wladun, zob. Wladyslaw Zukow-
ski
Wladyslaw, Wladzio, zob. Morstin
Wladyslaw
Wladzio, zob. Potocki Wladyslaw
Wlodarczyk W. 21
Wodzicka Taida Karolina (z d.
Sulkowska) 90, 94
Wodzicka Teresa (z d. Potocka) 90
Wodzicki Henryk 94
Wodzicki Roman 90,94
Wodzinskie 197
Woolf 201
Woyrscha von Remus 12
Wygl^dowski M. 130,236
Wzdulska Michalina (z d. Sko-
czynska) 183
Wzdulska Jadwiga (z d. Kr^kow-
ska)183
Wzdulski Andrzej 183
Wzdulski Teodor Konstanty 183
Y
Yonge Ch.M. 65
Z
Zajqczkowski S.M. 7, 236
Inders osoßouy
255
Zakrzewski Andrzej J. 7, 8, 19, 22,
23, 57, 63, 103, 113, 119, 122, 129,
130, 171, 204, 232, 235, 236
Zamoyscy 157, 167
Zamoyska Maria Anna (z d. Po-
tocka) 181
Zamoyska Röza (z d. Potocka),
157
Zamoyska Zofia (z d. Czetwertyn-
ska) 157
Zamoyski Stanislaw 157
Zamoyski Tomasz Franciszek 181
Zamoyski Wladyslaw 157
Zar^ba Jan 180
Zaroszyc D. 181, 197, 236
Zawadzka Teresa Marcjana (z d.
Ziölkowska) 183
Zawadzka Teresa Zofia 183
Zawadzki Adolf Wladyslaw 183
Zawadzki Mateusz 183
Zawadzki Stanislaw Lucjan 183
Zawilski P. 9, 236
Zawistowski H.J 32, 236
Ziarkowski Jan 177, 180, 194
Zielinska 29
Ziölkowska Julia (z d. Bujakie-
wicz) 180
Ziölkowska Marcjanna (z d.
Dzierzbowska) 180
Ziölkowski Marcin 180
Ziölkowski Stanislaw Julian 180,
183, 189
Zofia, zob. Zofia Kamieniecka
Zofia, Zosia, zob. Belina Zofia
Zoft 202
Zyberk-Plater Maria 164
•
Z
Zamowska A. 23, 26, 234
Zarski 184
Zelinski Mieczyslaw 186
Zelis, zob. Belina Zelislaw
Zeromski 189
Zukowscy 175, 194
Zukowska Jadwiga (z d. Jalowiec-
ka) 181, 183
Zukowski Wladyslaw 175, 178,
181, 183
Spis tresci
Andrzej J. Zakrzewski
Wst^p........................................................... 7
Karolina Studnicka-Marianczyk
Dwa obrazy z zycia Ludwiki Ostrowskiej - autorki pami^tnika ... 19
Nota edytorska............................................... 51
Pami^tnik Ludwiki Ostrowskiej [cz^sc I] ....................... 53
Pami^tnik Ludwiki Ostrowskiej [cz^sc II] ..................... 115
Notatki z I wojny swiatowej Anieli Jalowieckiej-Belinowej .... 173
Aneksy........................................................ 205
Streszczenie.................................................. 211
Abstract ..................................................... 217
Wykaz skrótów................................................. 223
Spis fotografii............................................... 225
Spis map ..................................................... 229
Bibliografía.................................................. 231
Indeks nazw geograficznych ................................... 237
Indeks osobowy ............................................... 243
Streszczenie
i udwika Ostrowska - autorka pierwszego z prezentowanych pa-
mi^tnikow - urodzila si$ 5 wrzesnia 1851 r. w palacu w Malu-
szynie. Jej ojcem byl Aleksander hrabia Ostrowski herbu Korab (1810
-1896), matk^ - Helena hrabina z Morstinöw herbu Leliwa (1815
-1892). Hrabianka byla najmlodszym, szostym dzieckiem Aleksandra
i Heleny.
Srodowisko rodzinne wywieralo istotny wplyw na rozwöj Ludwiki
jako dziecka oraz uksztaltowalo jej pözniejsz^ postaw? zyciow^. Dziecin-
stwo malej hrabianki uplywalo w szcz^sliwej atmosferze domu rodzinne-
go, pod czujnym okiem matki oraz opiekunek, nauczycielek i wycho-
wawczyn. W pozniejszym wieku, w miar$ dorastania, stopniowo przej-
mowala obowi^zki pani domu, zarz^d nad przydomowym gospodarstwem
oraz ogrodem. Interesowaiy j^ rowniez sprawy spoleczne, czego wyrazem
bylo jej zaangazowanie w dzialalnosc dobroczynnq oraz prace prowadzo-
ne przez stowarzyszenie ziemianek.
Wysoki poziom kulturalny Aleksandra i Heleny Ostrowskich, ich
Status spoieczny oraz pragnienie zagwarantowania jak najlepszej przy-
szlosci swym dzieciom byly motywem dzialan maj^cych na celu zapew-
nienie im wlasciwego, wysokiego wyksztalcenia. Dlatego tez zgodnie
z XIX-wiecznymi normami spoleczno-obyczajowymi (kulturowymi)
dziewczfta korzystaly zazwyczaj z ksztalcenia domowego, do wyj^tköw
nalezaly sytuacje, gdy dorastaj^ce panny podejmowaly nauk? w szkolach
elementamych b^dz srednich. Podstawy wiedzy i umiej^tnosci uformo-
wane na etapie edukacji domowej pozwalaly jej na dalsze, samodzielne
juz ksztalcenie, podejmowanie lektur z zakresu historii, filozofii czy so-
cjologii. Wiedzy z obszaru botaniki czy chemii Ludwika nierzadko wyko-
rzystywala w praktyce prowadzenia sadu i ogrodu warzywnego, nato-
miast umiej^tnosci matematyczno-rachunkowe, a takze wiedza ekono-
miczno-prawnicza byly przydatne przy podejmowaniu decyzji gospodar-
czych, w tym takze przy prowadzeniu zarz^du nad domowym i przydo-
mowym gospodarstwem. Szerokie horyzonty intelektualne uformowane
w procesie edukacji oraz samoksztalcenia, nadto zas wzorce rodzinne
naznaczone postaw^ obywatelsko-patriotycznego zaangazowania moty-
wowaly Ludwikf do swiadomej aktywnosci na polu dzialan spolecznych,
212
podejmowania prób literackich i publicystycznych, udziatu w dyskusjach
na forum organizacji ziemianskich, dotycz^cych spraw programowych
czy metod dzialania.
Zachowana w domowym archiwum korespondencja, artykuiy pu-
blicystyczne czy próby literackie ukazujq L. Ostrowski jako osob? inteli-
gentn^ i wyksztalcon^, natomiast jej fotografíe czy portrety z czasów
mlodosci przedstawiaj^ postaé atrakcyjnej, urodziwej dziewczyny, póz-
niej zas interesuj^cej kobiety o szlachetnych rysach twarzy i m^drym,
jasnym spojrzeniu. Mimo tych walorów, wspartych artystycznymi talen-
tami i zyczliwq wobec ludzi osobowosci^, Ludwika nie zalozyla wlasnej
autonomicznej rodziny - do koñca swych dni pozostawala w stanie pa-
nieñskim. Nie znaczy to, ze brakowalo kandydatów do r?ki hrabianki
- przeciwnie, kawalerów staraj^cych si? o wzgl^dy mlodej panny i jej
rodziców bylo kilku. Nie znajdywali oni jednak uznania Ludwiki b^dz nie
zyskiwali peinej akceptacji Aleksandra Ostrowskiego, co w pol^czeniu
z brakiem zdecydowania córki skutkowalo odmow^ wobec matrymonial-
nych zabiegów. Stanu wolnego byli tez dwaj starsi bracia hrabianki - Jan
Leon oraz Józef.
L. Ostrowska wspierala ponadto szereg organizacji edukacyjnych,
opiekuñczych i dobroczynnych, udzielala finansowego i materialnego
wsparcia instytucjom koscielnym, fundowala stypendia niezamoznym
klerykom, wspomagala dzialalnosc zakonów. Pomoc t? swiadczyla takze
w trudnych latach wojny swiatowej oraz w okresie powojennym. Owa
postawa zjednala jej wielki szacimek w srodowisku ziemianskim, wsród
duchowieñstwa, takze w srodowisku lokalnym - u miejscowych chlopów.
Dziedziczka Maluszyna zmaria w marcu 1926 r., pozostawiaj^c po
sobie pami^c osoby zaradnej, skutecznej w dzialaniu oraz zyczliwej wo-
bec bliznich, zawsze gotowej do niesienia pomocy potrzebuj^cym. Wraz
z jej smierciq dobra Ostrowskich przeszly na wlasnosc blisko spokrew-
nionych Potockich z linii chrz^stowskiej.
W ci^gu swojego zycia Ludwika Ostrowska, podobnie jak jej mat-
ka, prowadzila pami^tnik - dzienniczek, w którym opisywala rozne wy-
darzenia rodzinne oraz notowala wlasne uwagi i refleksje. Domowej kro-
niki nie prowadzila jednakze w sposób systematyczny - w narracji wy-
st^puje wiele przerw i pomini^c. Tekst ten zaprezentowano w dwóch czq-
sciach, uwzgl^dniaj^c okres powstania notatek oraz przerw^ mifdzy nimi.
Pierwsz^ cz?sc tworz^ zapiski jeszcze mlodej, zaledwie 18-letniej panny,
dokumentujqce zycie rodzinne w palacu Ostrowskich. Dmga cz^sc to opis
pierwszych miesi^cy Wielkiej Wojny widzianej z perspektywy maluszyn-
skiego dworu. Zapiski te stanowi^ interesuj^ce uzupelnienie historycz-
Streszczenie
213
nych opracowan i pozwalajq spojrzec na dziej^ce si? wowczas wydarze-
nia przez pryzmat realiow malej, wiejskiej miejscowosci.
Z kolei Notatki z wojny swiatowej, spisane przez Aniel? Belinow^,
ukazuj^ obraz wydarzen wojennych widzianych z perspektywy dworu
w Strzelcach Wielkich, w poblizu Radomska. Pierwsze zapiski w dzien-
niku datowane na 28 lipca 1914 r., natomiast ostatnie uwagi opatrzone
sq dat^ 14 grudnia 1914 r., mamy zatem do czynienia z zapisem wrazen
z pierwszych miesi?cy wojny toczonej na potudniowo-zachodnim odcin-
ku frontu wschodniego.
Podobnie jak w przypadku przedstawionych fragmentow pami?tni-
kow L. Ostrowskiej, forma zapiskow sporz^dzonych przez A. Belinow^
blizsza jest notatkom charakterystycznym dla formy dziennika, czy tez
raczej kroniki, anizeli uwagom pami?tnikarskim, naznaczonym perspek-
tywq mijaj^cego czasu, ksztaltowanym przez wspomnienia, echa prze-
szlosci, obraz przywolywany z pami?ci i ujmowany przez pryzmat reflek-
sji. Z tego wzgl?du, zwazywszy na kontekst aktualnosci dokonywanych
wpisow, publikowany material zyskuje walory zrodla historycznego. Jest
ono tym bardziej cenne, im wi?kszy jest udzial obserwacji dotycz^cych
nie tylko osobistych doznan i spraw rodzinnych, ale tez szerszego tla spo-
lecznego, albowiem dzi?ki nim mozemy blizej poznac, niemal fizycznie
odczuc atmosfer? minionych dni, poznac wplyw strategicznych decyzji,
podejmowanych przez sztaby walcz^cych wojsk, na zycie codzienne
mieszkancow obj?tych dzialaniami wojennymi, ujrzec podejmowane
przez lokaln^ spolecznosc proby ocalenia podstaw egzystencji czy tez
zasad organizuj^cych zycie spoleczne - pomimo ni esprzyj aj cjcych, nie-
rzadko dramatycznych okolicznosci.
Gdy rozpoczynamy lektur? dziennika A. Belinowej, w pierwszych
zapisanych notatkach zwraca uwag? brak wyraznych symptomow nad-
chodz^cego konfliktu. Mieszkancy ziemi radomszczanskiej nie wiedz^, ze
wojna toczy si? juz w Afryce, ze Rosjanie rozpocz?li ofensyw? w Pru-
sach, i ze Niemcy lada moment rozpocznq kontruderzenie. Co prawda
niepokoj autorki wzbudzajq doniesienia prasowe (juz nieaktualne), wska-
zuj^ce na zaostrzanie si? politycznych animozji, wzrost napi?cia mi?dzy
europejskimi monarchiami i panstwami. Doniesieniom tym towarzyszq.
zaslyszane opinie, takze listy nadsylane przez rodzin? i przyjaciol, wyra-
zaj^ce przekonanie, ze konflikty zostan^ przezwyci?zone na drodze dy-
plomatycznej - wojna zdaje si? nieprawdopodobna, dominuje ufnosc
w niezmiennosc politycznego europejskiego porzqdku, choc pojawiaj^ si?
tez postawy naznaczone obawami i ostroznoscia. Karty dziennika ukazuj^
zatem nie tylko atmosfer? niejako w przededniu wojny, ale tez opoznienie
214
informacyjne i lawinowy rozwój wypadków. Ostatni dzieñ lipca przynosi
juz wezwanie do mobilizacji - nagly i niespodziewany pobór wzbudza
prawdziw^ rozpacz wsród miejscowej spoíecznosci, rodzi l?k, niemalze
panik?, a historia nabiera zywego tempa.
Dalsze notatki dokumentujq wydarzenia poddane logice wojny, uj-
mujq widziane fakty, ale tez pogloski czy relacje osób przybywaj^cych do
dwora w Strzelcach Wielkich. W toku lektury postrzegamy zmiennosc
sytuacji, wojskowe patrole, przemarsze kolumn i taborów; zapisywane
slowa cechuje emocjonalne napi?cie zwi^zane z niepewnosci^ dalszych
losów. Mozemy ponadto dostrzec spontaniczne próby spolecznej samoor-
ganizacji - tworzenia strazy obywatelskiej czy ogniowej, próby kontynu-
acji prac polowych, pózniej zas nieskrywane obawy wynikaj^ce z rozwo-
ju sytuacji oraz swoiste zniecierpliwienie mieszkañców dworu przedtuza-
jqcq si? obecnosci^ wojska w folwarku i okolicy. ¡nnq cechq charaktery-
styczn^ spisanych uwag jest stala troska o los najblizszych, takze s^sia-
dów i znajomych. Przez karty dziennika przewijajíj si? uwagi dotycz^ce
rekwizycji, pogarszaj^cej si? sytuacji materialnej, post?powania zolnie-
rzy. Widzimy postawy dowódców kwateruj^cych w dworskiej rezydencji,
ich niepewnosc zwi^zan^ z przebiegiem konfliktu. Mozemy tez odczuc
pocz^tkow^ nieufiiosc mieszkañców Strzelec Wielkich wobec przybywa-
j^cych Niemców i Austriaków, podsycan^ przez doniesienia o ich brutal-
nosci czy bezwzgl?dnosci oraz zniszczeniach, stratach bqdz ofíarach wy-
niklych wskutek operacji wojskowych. Z wi?ksz^ sympati^ witani S4 Ro-
sjanie - obecni na tamtych terenach wskutek chwilowej zmiany sytuacji
na fronde. Postaw? wobec wojsk rosyjskich mozna zapewne thimaczyc
wrazeniem powrotu do normalnosci b^dz faktem sluzby wielu Polaków
w wojsku carskim; nierzadkie sq. wyrazenia: „nasze wojsko”, „nasza ar-
mia” (co ujmuje np. notatka zapisana pod datq 21 wrzesnia 1914 r.). Na-
tomiast polityczne odezwy lub obietnice przyjmowane s^ z nieufhosci^,
niewiar^ w szczerosc intencji - czy to wladz rosyjskich, czy niemieckich.
Podobnie tez raczej ambiwalentne odczucia wzbudza informacja o two-
rzeniu legionów polskich w Galicji, u boku armii austriackiej. Zapis pod
dat^ 25 sierpnia 1914 r. dokumentuje zwi^zan^ z tym rozbieznosc ocen
w polskim spoleczeñstwie. Z kolei autorka dziennika - choc nie wyraza
bezposrednio pelnej refleksji dotycz^cej owych informacji, wydaje si?
byc przerazona mozliwosci^ bratobójczej walki Polaków obecnych po
obu stronach frontu. (T? sam$ wymow? maj^ uwagi zanotowane przez
L. Ostrowsk^).
Dalsza lektura wskazuje, ze w wojennych okolicznosciach istotne
staj^ si? przede wszystkim wiadomosci o losie czlonków rodziny, dziala-
Streszczenie
215
nia zwi^zane z prób% ratowania dobytku i utrzymaniem funkcjonalnosci
folwarku. Dominuje przeswiadczenie, ze wojna wkrótce si? skoñczy
i rzeczywistosc powróci na dawne tory, a równoczesnie doskwiera brak
wiarygodnych, sprawdzonych informacji. Wszystkie te uwagi naznaczone
s^ czynnikiem emocjonalnosci, staj^ si? swiadectwem okrucieñstwa woj-
ny i bezradnosci ludzi wpl^tanych wbrew swej woli w tryby politycznych,
dziejowych wydarzeñ. Obok tego pojawiaj^ si? zapisy w dzienniku uka-
zuj^ce spoleczn^ aktywnosc naceehowan^ filantropía, czego wyrazem
organizacja darmowych stolówek w stolicy czy wi?kszych miastach. Au-
torka dziennika skrupulatnie tez odnotowuje wzrost cen zywnosci, pro-
blemy akwizycyjne, stopniowe pogarszanie si? warunków zycia. Inn^
grup? uwag tworz^ notatki dotyczgce zachowania przybywaj^cych zolnie-
rzy, z ulg^ witany jest brak represji ze strony niemieckich okupantów,
nierzadkie ponadto przejawy ludzkiej zyczliwosci, a nawet wspólczu-
cia wobec zolnierskiej doli. Koñcowe zapisy w dzienniku dokumentujq
niemal przyjacielskie gesty Niemców i Austriaków, ich podzi?kowania za
mil^ goscin?. Dziennik konczy si? opisem przygotowañ do przyj?cia ko-
lejnych oficerów sztabowych. Niestety, zachowane zapiski urywajq si? na
wpisie datowanym na dzien 14 grudnia 1914 r. Mozna zatem przypusz-
czac, ze dalsze notatki nie zachowaly si? do dzisiejszych czasów.
Ukazanie w jednym tomie dwóch róznych pami?tnikarskich tek-
stów pozwala dostrzec m.in. charakterystyczn^ cech? dawnej kultury
ziemianskiej - bliskosc rodzinnych relacji i zwi^zków s^siedzkich. Nato-
miast zestawienie opisów sytuacji wojennej, okreslaj^cej warunki zycia
spolecznosci w Maluszynie i Strzelcach Wielkich, nie tylko tworzy oka-
zj? do blizszego poznania realiów czasu wojny w rejonie radomszczañ-
skim, ale tez dostrzezenia podobieústw reakcji czy odczuc autorek obu
prezentowanych narracji - zarówno L. Ostrowska, jak i A. Belinowa
zwracaj^ uwag? na te same szczególy, opisuj^ zblizone okolicznosci, za-
chowania czy postawy mieszkanców.
Lektura dzienników pozwala dostrzec takze pewne róznice w sto-
sunku ich autorek do stacjonuj^cych zolnierzy i oficerów - róznice b?dq-
ce efektem nie tyle odmiennosci zapatrywañ na tocz^ce si? wydarzenia,
czy tez politycznych ocen, ile zróznicowania pozycji spolecznej i osobo-
wosci, rzutuj^cych wszak na formy ekspresji i przyjmowane postawy.
Pomimo owych odr?bnosci, oba publikowane teksty cechuje zbieznosc
widoczna w opisach dynamiki sytuacji wojennej, emocjonalnosci towa-
rzyszqcej wydarzeniom czy reakcji miejscowej ludnosci. W obu przypad-
kach mamy zatem do czynienia z przekazem niezwykle wiarygodnym,
cennym poznawczo i wartosciowym - wzi^wszy pod uwag? kryteria hi-
216
storiograficzne. Procz tego, lektura publikowanych pami?tnikow moze
stac si? zrodlem czytelniczej i estetycznej satysfakcji, albowiem j?zyk
uzywany przez autorki naznaczony jest wysok^ kultur^ literacy, co
sprawia, ze pomimo prywatnego, osobistego charakteru owych zapisow
narracja jest zywa, a opisy barwne i zrozumiale, w umiej?tny sposob uka-
zuj^ce dramaturgi? wydarzen i autentycznosc przezyc.
Inders nazw geograficznych
A
Abo 93
Auksztota 185
Aurajoki 93
B
Barycz 128
Bí|kowa Góra 37, 93
Belgia 178, 183
Belchatowski powiat 184
Belchatów 158, 187
Bçdzin 12
Biala 178, 181, 188, 189, 195,196
Bobry, 140
Bochnia, 10
Boneelów gmina, 108
Borowno, 37, 38, 135, 140, 145
Borzykowa, 65, 145
Borzykówka, 167
Brudzice, 194
Brzeznica 37, 139, 140, 175, 177,
182, 193, 195, 199
Brzeznica Nowa 16
Buczacz, 75,
Budzów, 65
C
Carlsbad 62, 175
Charsznica 195
Chehno 58, 64, 66, 76, 83, 93, 98,
101, 107, 108, 109, 112, 234
Chelmszczyzna 186
Chçciny 147, 148
Chicago 93
Chrz^stów 12, 14, 30, 38, 57, 60,
61, 67, 73, 83, 86, 90, 95, 100,
107, 119, 123, 124, 130, 131, 132,
139, 145, 151, 152, 155, 156, 159,
161-164, 166-168, 171, 218, 226,
227
Cielçtniki 37, 142
Cieszanowice 192
Ciçzkowiczki, 128
Czamca 152
Czaryz 81, 93, 110, 149, 152
Czermno 153
Czçstochowa 7, 11, 12, 14, 29,
35, : 59, 85 , 119, 122, 125, 126,
129- 139, 141, 142, 144, 145,
149, 151, 153, 163, 169, 171,
178, 179, 182- 184. 189, 195,
197,232-236
Czçstochowski powiat 77-79, 95,
124, 127, 135, 138, 139, 142,
145, 179
D
Dankôw 152,
Dabrowa Zielona gmina 38, 98,
139, 142
Detrowie 149
Dçblin 131, 166, 168
Dçbowiec 61, 69, 235
Dmenin 37
Dobromierz 85
Dolina Koscielisko 64
Dolnosl^skie wojewôdztwo 70
Drezdenko 81
Drezno 81
Dubidze 175, 177, 180, 182, 188,
189, 192, 193
Dunajec 64
Dworszowice Koscielne 37
238
Dzialoszyn 16
Dzikow 167
E
Europa23, 44, 88, 162, 175
F
Falkow 153
Finlandia 93
G
Gaj^cice 197, 198
Galicja 16, 64, 134, 153, 159,
181,214
Gamek 37, 138
Gidle gmina 38, 124
Gorzkowice 192
Gosci^cin 126, 127
Gomy Slqsk 12, 14
Grodno 185
H
Halin 130, 155
Hebdzie 136
Herby 133, 135
Holandia93, 183
Hrubieszowski powiat 77
Hrubieszowskie 77
Human 135, 169, 235
Huta Drewniana 36, 129
I
Inflanty 67,
Iwangrod 131, 134
J
Janki197
Janow 137, 145
Jazlowiec 59, 61, 75, 81, 104, 109
Jeziora Mazurskie 183
Jezioro Genewskie 158
Jezioro Michigan 93
J^drzejow 130, 137
Jura Krakowsko-Cz^stochowska 14
K
Kalisz 139
Kaluszyn 66
Kamiennik 192
Kamiehsk 180
Kamionka 133,157
Kampinos 87
Karlsbad 62, 175
Karpaty 64, 69, 204
Kaukaz 194
K^ty 133
Kielce 59, 125, 130, 137, 138,
235
Kielecki powiat 129, 134, 147
Kieleckie 30, 141, 195
Kleszczow 184
Kluczewsko 136, 137, 150,151,
153,167
Klobucki powiat 111, 152, 181,
197
Klodnica (Klodnica Dolna) 108,
232
Klomnice gmina 77, 138, 180,
189
Kobiele Wielkie (Kobiele) gmina
14, 37, 123, 129, 148
Kodr^b gmina 38, 124
Koluszki 139, 188
Konary 76, 77, 107, 108, 232
Konecki powiat 130, 145, 153,
157
Koniecpol gmina 78
Koniecpol 10, 12, 14, 60, 79, 86,
119, 127, 130, 153
Konopnica 175, 178, 179, 182,
183, 189, 195
Konskie 139, 145, 148, 162, 167,
168
Korczew 167
Kosowo 16, 181
Koscielec 64, 179
Kowary 70, 74
Indiens nazxv geograficznycfi.
239
Kozie Pole 129
Kozle 149
Kozli Wierch (Kozi Wierch) 64
Krakow 12, 13, 16, 23, 29, 40, 41,
61, 64, 69, 73, 85, 94, 95, 97, 108,
109, 122, 140, 145, 153, 154, 169,
186
Krasocin gmina 148
Kroze 186
Królestwo Polskie 23, 25, 32, 46,
60,61,84, 94, 119, 168,210, 234,
235
Królewiec 93, 127
Kruszyna 16, 124, 134, 135, 142,
163, 181, 235
Krzepice 111
Krzepin 152
Krzçtôw 133
Kurzelów 122, 149
L
Landsberg 166
Lasocin 120
Lelów 124, 127
Lesna Podlaska 40
Lgota Wielka 37, 194, 198
Liège 178, 183
Lipicze 180, 189
Lipie gmina 152
Litwa 61, 79, 88, 185
Lubelskie woiewództwo 48, 77,
108, 167
Lublin 24, 145, 241, 233-236
Lubliniec 133, 135
Lwow 131, 186
L
Ladzice 179
Lazów128
Lçczyca 14
Lçkawy 58, 59, 112, 225, 232
Lçkinsko 184, 188
Lopuszno gmina, 134
Lopuszno 129, 134, 158
totwa 67
Lowicz 148
Lôdzkie wojewodzkie 58, 65, 74,
80, 93, 124, 126-129, 131, 133,
135, 139, 145, 167, 179, 180
-182, 184, 188, 190, 192-194,
197, 199, 201, 204
Lodz 8-10, 16, 21, 25, 51, 57, 60,
61, 66, 129, 145, 148, 168, 171,
182, 187, 203, 225, 239, 242-244
M
Makowiska 37
Maluszyn 3, 108—113, 119, 121
-123, 134, 138-140, 143, 147
-149, 154, 156, 165, 168, 170,
171, 204, 211, 212, 215, 217,
218, 221, 223, 225, 226, 231-236
Malopolskie wojewödztwo 78, 107,
155, 195
Marzçcice 194
Maslowice 37, 58, 180
Meklemburgia 92
Mçkarzôw (Mçkarzew) 149, 152,
167
Miechowski powiat 195
Miechôw 155
Milanôw 167
Moczydlo 66
Modlin 148, 166, 185-187
Montreux (Montreuse) 158
Morskie Oko 64, 69
Moskorzew 14, 79, 130, 136,
137, 145, 148-150, 152, 155
Mosty 127, 133
Mstow 76, 138, 232
Mykanow 135
N
Naklo 124
240
Nalmezow 32, 236
Namur 130
Nida 12,14
Niedospielin 38
Nieklañ 130
Niemcy 12, 14, 16, 45, 46, 93,
119, 124, 125, 131, 134, 136,
138-142, 145, 151, 153, 154, 166,
168,177-190,193-196,213-215
Nieznanowice 150
N owa Brzeznica 16,193
Nowa Brzeznica gmina 175,182
Nowe Brzesko gmina 78
Nowe Miasto 123
Noworadomsk 92
Noworadomski powiat 7, 16
Nyski powiat 193
O
Olbrachcice 38
Oleski powiat 75,189
Oleszno 14, 120, 148, 156, 157
Olsztyn 122, 137, 235
Opoczyñski powiat 80
Opolski powiat 108
Opolskie województwo 75,78,
189,193
P
Paj^czanski powiat 139, 175 177,
181, 182, 188, 190, 193, 195-197,
199,201
Paj^czno 37, 189, 196-197, 234
Palecznica 108
Paradyz 80
Parczewski powiat 167
Paryz 183,232
Parzniewice 184
P^gów 14,125,142
Peresotowice 107
Petersburg 16,122,177,187,188,
196
Piaszczyce 58, 59,112, 123,135,
143,166,171,225
Pieniny 64
Pilczyca powiat konecki, 157
Pilczyca powiat wloszczowski
167
Pilica gmina 153
Pilica 14,36-38,60,79,123,127
Piotrkowice (Piotrkowice Male)
107
Piotrkowski powiat 93, 184,192
Piotrków (Piotrkowia) 11, 12, 14,
36, 107, 119, 125, 138, 158, 169
-171,177,178,183-189,194,198
Plawno 124
Plawowice 78
Podole 23
Podzamcze 12, 120
Pogwizdów 195
Polska 88,135,180,181,187,202,
203
Pomiary 201, 202, 203, 204
Popieñ 184
Popów 196
Poznan 166
Poznañskie 149
Praga 186
Praszka 74, 93, 99, 100-102,104,
110, 111, 121, 189
Proszowski powiat 78, 107
Prusy Wschodnie 129
Prusy 11,133, 149,168, 194,
213,219
Przedbórz 10, 14, 33, 60, 122,
127, 128, 130, 131, 144, 148,150,
154
Przemysl 131,153
Przer^b 180
Przyrów 127, 134
Pukarzów 126,129,149,151,155
Inders nazw geograficznycd
241
Pyszny Szczyt 64
Pytowice 180
R
Racibörz 122
Radomsko (Radomsk) 7, 9, 12,
14, 34, 36, 37, 39, 51, 58, 65, 92,
109, 119, 122-126, 129, 130, 132,
134-137, 139, 140, 142-144, 146,
151, 153, 154, 157, 166-169, 175,
177-179, 181, 182, 189, 190, 191,
195, 198, 199,213,215
Radomszczanski powiat 7, 10, 12,
17, 37, 38, 60, 61, 65, 66, 74, 124,
126-129, 133, 135, 139, 145, 167,
179,180, 194, 198, 204, 236
Radoszewnica 78, 119, 131, 132,
159, 239
R^czno 93
Rogaczew 38
Rosja 7, 16, 119, 122, 177, 178,
187, 195
Rozprza 129
Rudka 139, 150, 162, 204, 239
Rz^snia 38, 181
Rzejowice 37
Rzerz^czyce 184
Rzym 108
S
Secemin 81, 149, 152
Siedlce 182
Siedlecki powiat 167
Siemkowice 188, 189
Silnica 66
Silniczka 61, 74, 161
Silpia 137
Skalbmierz 108
Skzjpa 16, 175, 179-182, 189, 190,
192, 193, 196, 204
Skiemiewice 11, 119, 123, 130
Slupia 157
Sobaköw 178
Sosnowiec 33
Stany Zjednoczone 93
Stara Brzeznica 193
Struza 37
Strzelce Wielkie 10, 12, 14, 175,
180, 194, 198, 199, 201-203,
210, 213-215, 218-221, 227
Sulmierzyce 37, 178—180, 182,
189, 190
Sylgudyszki 181, 185, 187, 196
S
Szczawnica 64
Szczekociny 127, 136, 145, 152
Szwajcaria 132, 158
r
s
Sl^sk 12, 14
Sl^skie wojewödztwo 77—79, 95,
111, 124, 127, 133, 135, 138,
139, 142, 145, 152, 179, 181, 197
Swi^ta Anna 137
Swi^tokrzyskie wojewödztwo 66,
79, 81, 122, 126, 129, 130, 134,
136, 145, 147-150, 152, 153,
157, 167
T
Tamöw 81
Tomaszöw 131
Torun 14, 139, 142
Turyngia 128
U
Ucianski okr^g 185
Ukraina 23,75, 233,235
Ulesie 14, 38, 95, 96, 142
V
Vaud 158
W
Warklany 67
Warszawa 7, 8, 10, 14, 19, 22, 23,
25, 26, 35, 39, 57-59, 66, 69, 77,
242
78, 85, 91, 93, 101, 105, 106, 108,
111, 113, 119, 125, 128, 129, 131,
134, 135, 137, 139, 142, 144, 149,
153, 158, 163, 166, 168, 171, 175,
178,181,183-190, 196-198,205
Warszawski powiat 87
Warta rzeka 14,142,166
W^sosz Gömy 196
W?gry 64, 148
Wieden 169,202
Wielgomlyny 37, 126, 133, 164,
204
Wielka Wola 64, 72, 80, 93, 101,
153
Wielun 12,178,204
Wielunska ziemia 189
Wierbka 153
Wiewiec 198, 200
Wilkowice 184
Wilno 182, 187
Wisla 14,16,131,142,145,159
Wloclawek 16
Wloszczowa 12, 66,120,122,126,
127, 132, 137, 139-143, 149, 150,
152,158,164
Wola Blakowa 183,198, 199,201,
202
Wola Krzysztoporska 184
Wola Swidnicka 120
Wolyn 23, 241
Wroclaw 132, 134, 135,148,151,
166,169,187,236
Wyzyna Krakowsko-Cz^stochowska
197
Wyzyna Przedborska 127
Z
Zakopane 64
Zakrzew 124,156
Zamoscie 10,190
Zamosc 131,201,203
Zawiercianski powiat,
Zawiercie 33, 153
Zielona Göra 166
Zloty Potok 169, 235
1
Zarki 145
Zytno gmina 61, 65, 66, 74, 126
-128,133,145,167
Zytno 22, 37,129,236
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Ostrowska, Ludwika Gräfin 1851-1926 Belinowa, Aniela 1888-1935 |
| author2 | Zakrzewski, Andrzej 1942- Studnicka-Mariańczyk, Karolina ca. 20./21. Jh |
| author2_role | edt edt |
| author2_variant | a z az k s m ksm |
| author_GND | (DE-588)106574417X (DE-588)111936664X (DE-588)122387673X (DE-588)117871246X |
| author_facet | Ostrowska, Ludwika Gräfin 1851-1926 Belinowa, Aniela 1888-1935 Zakrzewski, Andrzej 1942- Studnicka-Mariańczyk, Karolina ca. 20./21. Jh |
| author_role | aut aut |
| author_sort | Ostrowska, Ludwika Gräfin 1851-1926 |
| author_variant | l o lo a b ab |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV042074257 |
| ctrlnum | (OCoLC)969978775 (DE-599)BVBBV042074257 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>03923nam a2200577 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV042074257</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20201221 </controlfield><controlfield tag="007">t</controlfield><controlfield tag="008">140915s2014 a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788393572694</subfield><subfield code="9">978-83-935726-9-4</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="z">839357269X</subfield><subfield code="9">839357269X</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)969978775</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV042074257</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">7,41</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Ostrowska, Ludwika</subfield><subfield code="c">Gräfin</subfield><subfield code="d">1851-1926</subfield><subfield code="0">(DE-588)106574417X</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">I wojna światowa z perspektywy dworu</subfield><subfield code="b">źródła do dziejów wsi polskiej w XIX w. ;</subfield><subfield code="c">pamiętniki Ludwiki Ostrowskiej i Anieli Jałowieckiej-Belinowej z rękopisów wydali, wstępem, komentarzami i fotografiami ze zbiorów Korabitów Ostrowskich z Maluszyna zaopatrzyli Karolina Studnicka-Mariańczyk i Andrzej J. Zakrzewski</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="3"><subfield code="a">Pierwsza wojna światowa z perspektywy dworu</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Radomsko</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Taurus</subfield><subfield code="c">2014</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">255 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Enthält: Pamiętnik Ludwiki Ostrowskiej, część 1 und 2 ; Notatki z I wojny światowej Anieli Jałowieckiej-Belinowej</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Bibliogr. s. 231-236. Indeksy</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Ostrowska, Ludwika</subfield><subfield code="c">Gräfin</subfield><subfield code="d">1851-1926</subfield><subfield code="0">(DE-588)106574417X</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Belinowa, Aniela</subfield><subfield code="d">1888-1935</subfield><subfield code="0">(DE-588)111936664X</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4058900-6</subfield><subfield code="a">Tagebuch</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Ostrowska, Ludwika</subfield><subfield code="c">Gräfin</subfield><subfield code="d">1851-1926</subfield><subfield code="0">(DE-588)106574417X</subfield><subfield code="D">p</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Belinowa, Aniela</subfield><subfield code="d">1888-1935</subfield><subfield code="0">(DE-588)111936664X</subfield><subfield code="D">p</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Belinowa, Aniela</subfield><subfield code="d">1888-1935</subfield><subfield code="0">(DE-588)111936664X</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Zakrzewski, Andrzej</subfield><subfield code="d">1942-</subfield><subfield code="0">(DE-588)122387673X</subfield><subfield code="4">edt</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Studnicka-Mariańczyk, Karolina</subfield><subfield code="d">ca. 20./21. Jh.</subfield><subfield code="0">(DE-588)117871246X</subfield><subfield code="4">edt</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000007&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000008&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000009&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Ortsregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000010&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000011&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000012&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSBWK1</subfield></datafield><datafield tag="999" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-027515456</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">929</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09034</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">900</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">900</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09034</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">929</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4058900-6 Tagebuch gnd-content |
| genre_facet | Tagebuch |
| id | DE-604.BV042074257 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-07-10T01:12:01Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788393572694 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-027515456 |
| oclc_num | 969978775 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 255 Seiten Illustrationen |
| psigel | BSBWK1 |
| publishDate | 2014 |
| publishDateSearch | 2014 |
| publishDateSort | 2014 |
| publisher | Wydawnictwo Taurus |
| record_format | marc |
| spelling | Ostrowska, Ludwika Gräfin 1851-1926 (DE-588)106574417X aut I wojna światowa z perspektywy dworu źródła do dziejów wsi polskiej w XIX w. ; pamiętniki Ludwiki Ostrowskiej i Anieli Jałowieckiej-Belinowej z rękopisów wydali, wstępem, komentarzami i fotografiami ze zbiorów Korabitów Ostrowskich z Maluszyna zaopatrzyli Karolina Studnicka-Mariańczyk i Andrzej J. Zakrzewski Pierwsza wojna światowa z perspektywy dworu Radomsko Wydawnictwo Taurus 2014 255 Seiten Illustrationen txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Enthält: Pamiętnik Ludwiki Ostrowskiej, część 1 und 2 ; Notatki z I wojny światowej Anieli Jałowieckiej-Belinowej Bibliogr. s. 231-236. Indeksy Zusammenfassung in englischer Sprache Ostrowska, Ludwika Gräfin 1851-1926 (DE-588)106574417X gnd rswk-swf Belinowa, Aniela 1888-1935 (DE-588)111936664X gnd rswk-swf (DE-588)4058900-6 Tagebuch gnd-content Ostrowska, Ludwika Gräfin 1851-1926 (DE-588)106574417X p Belinowa, Aniela 1888-1935 (DE-588)111936664X p DE-604 Belinowa, Aniela 1888-1935 (DE-588)111936664X aut Zakrzewski, Andrzej 1942- (DE-588)122387673X edt Studnicka-Mariańczyk, Karolina ca. 20./21. Jh. (DE-588)117871246X edt Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000007&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000008&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000009&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Ortsregister Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000010&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000011&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Abstract Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000012&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis |
| spellingShingle | Ostrowska, Ludwika Gräfin 1851-1926 Belinowa, Aniela 1888-1935 I wojna światowa z perspektywy dworu źródła do dziejów wsi polskiej w XIX w. ; Ostrowska, Ludwika Gräfin 1851-1926 (DE-588)106574417X gnd Belinowa, Aniela 1888-1935 (DE-588)111936664X gnd |
| subject_GND | (DE-588)106574417X (DE-588)111936664X (DE-588)4058900-6 |
| title | I wojna światowa z perspektywy dworu źródła do dziejów wsi polskiej w XIX w. ; |
| title_alt | Pierwsza wojna światowa z perspektywy dworu |
| title_auth | I wojna światowa z perspektywy dworu źródła do dziejów wsi polskiej w XIX w. ; |
| title_exact_search | I wojna światowa z perspektywy dworu źródła do dziejów wsi polskiej w XIX w. ; |
| title_full | I wojna światowa z perspektywy dworu źródła do dziejów wsi polskiej w XIX w. ; pamiętniki Ludwiki Ostrowskiej i Anieli Jałowieckiej-Belinowej z rękopisów wydali, wstępem, komentarzami i fotografiami ze zbiorów Korabitów Ostrowskich z Maluszyna zaopatrzyli Karolina Studnicka-Mariańczyk i Andrzej J. Zakrzewski |
| title_fullStr | I wojna światowa z perspektywy dworu źródła do dziejów wsi polskiej w XIX w. ; pamiętniki Ludwiki Ostrowskiej i Anieli Jałowieckiej-Belinowej z rękopisów wydali, wstępem, komentarzami i fotografiami ze zbiorów Korabitów Ostrowskich z Maluszyna zaopatrzyli Karolina Studnicka-Mariańczyk i Andrzej J. Zakrzewski |
| title_full_unstemmed | I wojna światowa z perspektywy dworu źródła do dziejów wsi polskiej w XIX w. ; pamiętniki Ludwiki Ostrowskiej i Anieli Jałowieckiej-Belinowej z rękopisów wydali, wstępem, komentarzami i fotografiami ze zbiorów Korabitów Ostrowskich z Maluszyna zaopatrzyli Karolina Studnicka-Mariańczyk i Andrzej J. Zakrzewski |
| title_short | I wojna światowa z perspektywy dworu |
| title_sort | i wojna swiatowa z perspektywy dworu zrodla do dziejow wsi polskiej w xix w |
| title_sub | źródła do dziejów wsi polskiej w XIX w. ; |
| topic | Ostrowska, Ludwika Gräfin 1851-1926 (DE-588)106574417X gnd Belinowa, Aniela 1888-1935 (DE-588)111936664X gnd |
| topic_facet | Ostrowska, Ludwika Gräfin 1851-1926 Belinowa, Aniela 1888-1935 Tagebuch |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000007&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000008&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000009&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000010&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000011&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=027515456&sequence=000012&line_number=0006&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT ostrowskaludwika iwojnaswiatowazperspektywydworuzrodładodziejowwsipolskiejwxixw AT belinowaaniela iwojnaswiatowazperspektywydworuzrodładodziejowwsipolskiejwxixw AT zakrzewskiandrzej iwojnaswiatowazperspektywydworuzrodładodziejowwsipolskiejwxixw AT studnickamarianczykkarolina iwojnaswiatowazperspektywydworuzrodładodziejowwsipolskiejwxixw AT ostrowskaludwika pierwszawojnaswiatowazperspektywydworu AT belinowaaniela pierwszawojnaswiatowazperspektywydworu AT zakrzewskiandrzej pierwszawojnaswiatowazperspektywydworu AT studnickamarianczykkarolina pierwszawojnaswiatowazperspektywydworu |